• No results found

Ut Ifthmlmfwki

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Ut Ifthmlmfwki"

Copied!
24
0
0

Bezig met laden.... (Bekijk nu de volledige tekst)

Hele tekst

(1)
(2)

hoofdredacteur Aike Kamphuis Veeringveld 1

1541 SG Koog aan de Zaan 075-6 3 5 3 5 0 9 / 0 6 -5062 8428 em ail a.kam phuis@ let.vu.nl eindredacteur Karin Reynen Damstraat 61 3531 BT Utrecht 0 3 0-297 0677 fotoredacteur Tineke Prins Jan Goeverneurstraat 21 9724 LK Groningen 050-3136361 redacteur Marije Roos R. Feithlaan 11 1401 AT Bussum tel. 0 3 5 -693 6790 fax. 0 2 0-882 1090

em ail: a_m _roos@ hotm ail.com

redacteur Rogier Klimbie 0 2 0-625 0536 redacteur Marcel Homan 0 6 -2249 4506 Algemeen Secretariaat Herengracht 38a 2511 EJ Den Haag tel. 070-362 2433 fax 0 7 0 -361 7304 http://www.jovd.nl jovd@wxs.nl

Colofon

Driemaster is het onafhankelijke ver- enigingsperiodiek van de onafhan­ kelijke liberale Jongeren Organisatie Vrijheid en Democratie. O pla g e rond 2 000 stuks. Advertentietarieven te verkrijgen bij de Landelijk Penningmeester.

Niets uit deze uitgave mag op welke wijze dan ook verspreid, opgeslagen of verveelvou­ digd worden, dan met uitdrukkelijke en schrif­ telijke toestemming van de Hoofdredacteur. Zoals neergelegd in de Landelijke Statuten en het Redactie Reglement, bepaalt de Hoofdredacteur, in samenspraak met de Driemaster Redactie, de redactionele formule. Hij is alleen aan de Algemene Vergadering verantwoording schuldig. De Hoofdredacteur zal niet tot plaatsing van stukken overgaan die de vereniging onevenredig kunnen bena­ delen.

De visie die uit de artikelen spreekt is niet noodzakelijk de visie van de JOVD als vereni­ ging, noch de visie van het Hoofdbestuur, noch de visie van de redactie, tenzij een en ander uitdrukkelijk is aangegeven.

1 v a n a rtik e le n : f | 29 november 1999 j landelijk voorzitter Jeroen de Veth M enkem astraat 90 253 2 TL Den Haag 0 7 0 -3 9 4 9 9 6 2 / 0 6 -5 1 2 1 3 0 0 7 aadeveth@ m ailcity.com algemeen secretaris Elmer Smith Beeklaan 72 252 AL Den Haag 0 7 0 -427 9325 97004955@ sggm.hss.nl landelijk penningmeester Guido van Aardenne Hereweg 44 9725 AE Groningen 0 5 0 -5 2 5 2 8 8 0 / 0 6 -2277 3950 jovdlp@ hotmail.com vice-voorzitter Thomas Berghuijs Am sterdamsestraatweg 611 b 3 5 5 3 EJ Utrecht 0 3 0 -2 4 3 3 1 7 1 / 0 6 -2 2 1 5 7 0 9 7 kwt.berghuys@ mailcity.com AB organisatie Sander Thomassen St. Annastraat 81 6 5 2 4 EJ N ijm egen 0 2 4 -3 2 2 9 6 0 5 s.thomassen@ student.kun.nl AB communicatie en campagne

Emilie van de Vrande 0 2 4 -360 3244 evandevrand@ hotmail.com AB vorming en scholing Robbert Verwaaijen 010 -4 5 2 1 9 5 0 / 0 6 -2297 4146 rverwaayen@compuserve.com

Inhoud

Inhoud 2 C olofon 2 Inhoud 3 Redactioneel 4 Interview Tutuhatunewa 8 De voorzitter

11 Commissie Van Dalen 12 Het Koninkrijk

14 Afdelingsdossier 15 PC-column

dr. F.L.J. Tutuhatunewa, president van de Zuidm olukse Republiek

16 PC-column vervolg 16 Wisseling van de wacht 17 Het p o litie k com m issa ria a t 18 vervolg pol. com m issariaat 19 Borrel Arjette Davis

20 Hollandse hutspot 21 HB-info

22 Congresbon 23 Liberale agenda

(3)

Redactioneel

De m eest gehoo rd e o p m e rking

in m ijn om g e ving is d a t de tijd te g e n w o o rd ig z o s n e l g a a t. A ls ik m ij v e rv o lg e n s realiseer,, d a t ik a l w e e r b ijn a een ja a r H o o fd re d a c te u r b en v a n D rie m a ste r, dan k a n ik h e la a s n ie t a n d e rs d a n m ij h ie r b ij a a n s lu ite n . V o o r m ij en v o o r m ijn red a c tie z i t h e t e r b ijn a op. Deze D rie m a ste r is de la a t­ ste v a n m ijn h a n d .

b e g in n e r s p ro b le m e n

Zonder inwerking werd ik ongeveer een jaar terug in het diepe gegooid. Het eerste probleem w aarm ee ik werd geconfronteerd was de samen­ stelling van de redactie. Hoewel ik reeds v o o r m ijn verkiezing een ro m p re d a ctie had g e fo rm e e rd , duurde het tot aan het Lustrumcon­ gres voor deze op volle sterkte was. Sindsdien loopt de redactie echter als een trein en vanaf hier wil ik hen dan ook zeer hartelijk danken voor hun inzet.

Een tweede probleem w aarm ee ik werd geconfronteerd was het eerste interview. Hoewel juist de m ogelijk­ heid om inhoudelijk te spreken met opiniem akers voor mij persoonlijk een belangrijke motivatie was om het H oofdre d a cte u rsch a p op m ij te nemen, had ik geen idee w aar te beginnen. V oor m ijzelf stelde ik daarom een lijstje met namen op van mensen, die ik g ra a g zou w illen ondervragen. De man die ik als eer­ ste belde, stemde echter al direct toe. Dit interview met Weisglas was voor mij een bijzondere ervaring. Echter, hoewel toen absoluut niet ontevreden over het resultaat, ben ik blij te kunnen concluderen dat ik

in de kunst van het interviewen ben gegroeid.

Mede d o o r bovenstaande p ro b le ­ men kwam mijn eerste Driemaster relatief lang na mijn aantreden uit. G elukkig was de redactie vanaf dat ogenblik echter in staat om regel­ matig uit te komen.

v e r a n d e rin g e n

Voor de JOVD was 1999 het jaar van de verandering. Dit ging uiteraard niet zonder meer aan Driem aster voorbij. Zo schoof er voor het eerst sinds dertien jaar weer regelm atig een H oofdredacteur bij aan de ver­ gadertafel van het hoofdbestuur, zij het niet als lid, m aar als adviseur. Helaas is dit adviseurschap niet goed van de grond gekom en. Het aantal keer dat ik aanwezig ben geweest op een hb-vergadering is op een paar vingers te tellen. D at D riem aster hiervan, noch van het feit dat ook het verdere fo rm e le contact met het hoofdbestuur beperkt is gebleven tot enkele schaarse afspraken met de landelijk voorzitter en de "a u d ito r", enig n oem ensw a ardig problee m heeft o n d e rvo n d e n , is een fra a i bewijs van de onafhankelijkheid van Driemaster.

Een andere, inhoudelijke, verande­ ring was de invoering van de HB- info. Aan het hoofdbestuur werden een a a n ta l vaste p a g in a 's ter beschikking gesteld w aarin zij hun inform atie kwijt konden. O p deze m anier werden alle leden in staat gesteld om kennis te nemen van belangrijke inform atie en kon de HB-Nieuwsbrief w orden geschrapt. Het feit, dat van de in totaal acht­ tien ter beschikking gestelde pagina's slechts acht werden gevuld, geeft te

denken. Het roept in ieder geval vraagtekens op bij het enthousiast gebrachte nieuws, elders in dit blad, dat de "H B-N ieuw sbrief weer terug is".

Overigens bleek het geen enkel pro­ bleem de d o o r het hoofdb estuur opengelaten pagina's te vullen. Tot dit num m er koste het slechts een kleine moeite om Driemaster vol te krijgen met kwalitatief goede stuk­ ken.

D e to e k o m s t

Dat dit mijn laatste Redactioneel is, betekent dat er in novem ber een nieuwe Hoofdredacteur gekozen zal worden. Heel gelukkig ben ik met het feit dat een van de redactieleden bereid is mij op te volgen. O p de redactievergadering van donderdag 14 oktober jl. heeft de redactie una­ niem Tineke Prins als k a n d id a a t voorgedra gen en inm iddels is zij ook officieel door het hoofdbestuur gekandideerd.

Met Tineke Prins heeft de A lgem e­ ne Vergadering in november de kans om iem and te benoemen die zon­ der twijfel in staat is om de conti­ nuïteit en b e tro u w b a a rh e id van Driem aster te garande ren. D a a r­ naast kan de vereniging voor het eerst in haar bestaan kiezen voor een vrouwelijke Hoofdredacteur. Ik hoop en verw acht d a t de V ergade ring deze kans niet laat schieten. Het was voor mij een genoegen om uw Hoofdredacteur te zijn. Voor de laatste m aal. ■

Aike Kamphuis Uw Hoofd redacteur

(4)

De Zuid-Molukse Republiek, het heden

en verleden, en de toekomst?!

door Aike Kamphuis en Ralph Kamphuis (foto's)

B ijn a v ijftig ja a r g e le d e n w e rd op de Z u id - M o lu k k e n d e o n a f­ h a n k e lijk h e id u itg e ro e p e n . R e e d s in 1 9 5 1 w e r d d e re g e ­ r in g v a n h e t jo n g e la n d g e d w o n g e n in b a llin g s c h a p te g a a n n a a r N e d e rla n d . D e re d a c tie s p r a k m e t d e v ie rd e p re s id e n t, F .L J . Tu tu h a tu n e w a , o v e r h e t v e rle d e ri, hed en en de to e k o m st v a n d e v r ije R e p u ­ b lie k d e r Z u id - M o lu k k e n . O p 2 5 a p r i l 1 9 5 0 w e r d d e o n a f h a n k e lij k h e id v a n d e Z u id - M o lu k k e n u itg e ro e p e n . D a a rm e e w e r d in p r in c ip e d e b a n d m e t d e r e s t v a n d e In d o n e sisc h e a rc h ip e l, d ie a l o n g e v e e r d r ie h o n d e r d j a a r b e sto n d , v e rb ro k e n . W a a ro m ? De soevereiniteitsoverdracht heeft plaatsgevonden tussen N ederland en de federale regering van

Ver-J k {tin Ai {ul<ï&

ö v i r M i

'Y H U ftk k irs

enigde Staten van Indonesië. Toen deze federale staat d o o r Soekarno teniet gedaan w erd, is besloten om ons onafhankelijk te maken. Dit recht was reeds afgesproken in een tweetal verdragen die mede zijn ondertekend d o o r de Nederlandse overheid. Als de deelrepubliek Oost- Indonesië (gecreëerd na de over­ gave van Japan, AK), w a a rb ij de Zuid-M olukken zich als afzonderlijk gebied hadden aangesloten, zou ophouden te bestaan, hadden wij het recht om ons daarvan af te scheiden.

Deze afspraak was al vóór de O ver­ eenkomst van de Ronde Tafelconfe­ rentie (de overeenkomst die uitein­ delijk tot de soevereiniteitsoverdracht leidde, AK) gem aakt en wij hebben die O vereenkom st dan ook niet geschonden. Het was de

wil van het volk dat de Republik Maloekoe Sela- tan (R.M.S.) ontstond. N ie t w ij hebben dus overeenkomsten geschonden, m aar de Indonesische regering onder Soekarno, nota bene met m edeweten van N ederland! D e v e r w ij t e n d ie v e e lv u ld ig a a n d e N e d e rla n d s e o v e r­ h e id w o r d e n g e m a a k t h e b b e n b e tr e k k in g o p d it o n d e r w e r p ?

De enige actie die door Nederland is o n derno­ men is het versturen van een p ro te stb rie f d o o r Drees, de to e n m a lig e minister-president. Deze

brief is w aarschijnlijk ergens diep in een Indonesische la verdwenen. Ver­ der is er niets gebeurd.

K u n t u k o r t d e g e b e u r te n is ­ s e n n a d e o n a f h a n k e l i j k ­ h e id s v e r k la r in g w e e rg e v e n ?

De voorm alige federale deelrepu­ blieken waren al één voor één bezet. U iteindelijk stuurde Soekarno een bezettingsleger naar de Molukken. O p Am bon hebben wij het een paar m aanden vol kunnen houden. De strijd verplaatste zich vervolgens naar

het eiland Ceram . D aar is onder leiding van de tweede president, Chris Soumokil, nog heel lang een guerrilla-oo rlog gevoerd. In 1966 werd president Soumokil door Indo­ nesië geëxecuteerd. W a t g e b e u r d e e r m e t d e M o lu k s e le d e n v a n d e K . N . I . L . e n h u n g e z in n e n d ie o p d a t o g e n b lik b u ite n d e M o lu k k e n g e le g e r d w a r e n ?

Dat waren m ilitairen in N ederlan d­ se dienst. Toen het K.N.I.L. ophield te bestaan hadden zij natuurlijk het recht om uit te maken w aar zij gede­ m obilisee rd zouden w orden. De Indonesische regering vertikte het u ite ra a rd om deze mensen naar Am bon te laten terugkeren om daar

(5)

<Ae R.M.S. te versterken. Daarmee zouden zij de kat op het spek heb­ ben gebonden.

Toen werd dus besloten om deze m annen m et vro u w en kinderen maar N ederland te halen.

Ie d e re e n k e n t d e o n lu s te n v a n d e ja r e n z e v e n t ig w e l. W a t i s d e v e r k l a r i n g v o o r d e z e u it b a r s t in g ?

In 1950, 1951 kom je aan in Neder­ land, zet je voet aan wal in Rotter­ dam . Tot de jaren zeventig, dus twin­ tig ja a r lang, heb je gedemonstreerd, heb je geprobeerd de Nederlandse regering te over­ tuigen, m aar heb je uiteindelijk niets bereikt. Dat leidde uiteraard tot grote ontevredenheid. Die jongens hadden toen de stoute schoenen a a n g e ­ trokken om een teken te geven dat zij hier niet zitten om zich rijk te eten, m a a r v o o r hun ideaal de R.M.S.

W a s d e re g e rin g in b a llin g ­ sc h a p h ie r o o k b ij b e tro k k e n ?

Zij was er niet direct bij betrokken. Wel heeft zij geprobeerd om de zaak tot rustte krijgen. De regering onder leiding van president M anusam a

heeft d a t u iteind elijk ook bereikt.

D e r e g e r in g in b a llin g s c h a p z i t h ie r a l s in d s 1 9 5 1 . W a t d o e t d e r e g e r in g ?

W ij proberen de onafhankelijkheid daar, op de M olukken, te bewerk­ stelligen. Wij willen dat het volk daar zijn vrije wil kan uitspreken.

Wij sterken de mensen daar en spre­ ken ze moed in. W ij zijn hun verte­ genwoordigers en wij zullen namens hen het w oord voeren om het recht

op vrijheid te bewerkstelligen. Tot nu toe hebben wij daarom ook veel contacten met de M olukken. De laatste m aanden gaat het ech­ ter een stuk moeilijker.

V o e lt u z ic h n o g s te e d s g e s te u n d . L e e f t d e R . M . S . n o g o p d e M o lu k k e n ?

Juist met de huidige moeilijkheden leeft het sterk. Bij problem en hecht men veel sterker aan een leider. Wij

voelen ons dan o o k gesterkt om door te zetten tot het door ons gestel­ de resultaat bereikt is.

W a t is u w m e n in g o v e r h e t g o d s d ie n s tig g e w e ld o p d e M o lu k k e n ?

Men spreekt over een uitbarsting van religieus geweld. M aar vergeet niet dat bij duizenden tegelijk moslims van eilanden buiten de Molukken naar de Molukken zijn gestuurd. Dat is

het plebs, het laagste van het laagste. Daaronder zijn ook provocateurs. De Indonesische regering heeft er baat bij dat er op de M olukken de nodige problem en zijn. Zo kunnen ze zeggen dat zij er nodig zijn, dat het een binnen landse kwestie is.

D e m e e rd e r h e id v a n d e in N e d e r la n d w o n e n d e M o lu k - k e rs is c h r is te lijk . B e s c h o u w t u z ic h e v e n g o e d o o k p r e s i­ d e n t v a n d e is la m it is c h e M o lu k k e r s ?

Precies. Daarom verdriet het mij dat er ook Molukse moslims zijn die zich keerden tegen de christenen. Zelf ben ik christen, m a a r ik ben de 'b a a s' over alle Molukkers!

W a t m o e t e r g e b e u re n m e t h e t 'p le b s ', d e t r a n s m ig r a n ­ te n , b ij e e n fe it e lij k e o n a f­ h a n k e lijk h e id v a n d e Z u i d - M o lu k k e n ?

Ik hoop d a t zij op een gegeven m om ent in de gelegenheid worden gesteld om terug te keren naar de eilanden w aar zij vandaan kwamen. De meeste komen van Zuid-Celebes, m aar er zijn ook mensen van Java en M adura.

De grote fout van de Indonesische

£ e n {/[,n iesta a t is in JnA onesTè

Iets o n b esta a n b a a rs

(6)

regering is dat zij niet in staat is om de bevolkingsaanwas in de hand te houden. Het jongt bij de konijnen af. Deze uitdrukking is wellicht m inder passend, m aar het is wel klinkende w aarheid! Al die mensen moeten gevoed worden. Als dat in het eigen land niet meer kan, dan zwermen zij uit. Daarvan worden dan meestal de kleine eilanden de dupe. Kijk m aar naar Timor. O p de M olukken is het echter veel eerder begonnen, te r­ wijl wij nota bene onze eigen soe­ ve re in ite it hebben gekregen en geproclam eerd. Onze soevereiniteit w ordt constant geschonden.

Is h e t e c h te r w e l h a a lb a a r o m d ie m e n s e n o o it n o g w e g te k r ijg e n ? H o e la n g e r z i j e r w o n e n , h o e m o e ilij k e r d a t to c h w o r d t ?

O p d it m o m e n t zijn de tra n s m i­ granten al num eriek in de m eer­ derheid. Als het op stemmen aan zou komen zitten wij dan ook een klein beetje in de verdrukking. Ik geloof daarom dat gekeken m oet w orden of iemand autochtoon of allochtoon is. Alleen de autochtonen zouden

dan uiteraard mogen stemmen. Zij zijn stemgerechtigd. Z o j u i s t s p r a k e n w i j e v e n o v e r d e o n lu s te n in d e ja r e n z e v e n t ig . D e m e n s e n d ie d a a r d e s t ijd s b ij b e tr o k k e n w a r e n , g e n ie t e n b i j d e M o lu k s e g e m e e n s c h a p n o g v e e l re s p e c t...

Ja, in de zin van dat zij toch m aar de euvele moed gehad hebben om iets te doen. De daden zelf zijn ech­ ter, zelfs voor m ij, absoluut afkeu­ renswaardig. Ze hadden het op een heel andere m anier kunnen doen.

D e u it z ic h t lo o s h e id v a n d e M o lu k s e s i t u a t i e b e s t a a t e c h te r n o g s t e e d s e n d e s p a n n in g lo o p t w e e r o p . V re e s t u n ie t d a t h e t o p n ie u w t o t e e n u it b a r s t in g v a n g e w e ld te g e n d e N e d e rla n d ­ se s a m e n le v in g k a n k o m e n ?

Het is mijn allereerste taak om de jongens rustig te houden. De publie­ ke opinie moet je zien te bespelen. Die ligt op het ogenblik veel beter dan bijvoorbeeld in 1970. Er is nu ook aandacht vo o r de M olukken, laten w ij d a a r dus g e b ru ik van m aken.. Misschien kunnen wij ons nu dan ook iets meer vrijheid ver­ oorloven.

Toen minister Van Aartsen van Bui­ tenlandse Zaken onlangs even op de stoel van Van Walsum als voorzitter van de Veiligheidsraad zat, sprak hij over de soevereiniteit van lan­ den die volgens de regels van de Ver­ e nigde N aties coüte que coüte bewaard moet blijven. Dat principe zou op de helling moeten, vooral wat betreft landen w a a r de m ensen­ rechten w orden verkracht. O o k het U niteitsbeginsel, het principe dat ve rb ie d t om een separatistische beweging in een andere lidstaat van de V erenigde N aties te steunen, m oet w orden verlaten. D a a rvo o r

pleitte minister Van Aartsen. A a n ­ gezien ook wij een separatistische beweging zijn, komt zijn rede dus een klein beetje in onze richting.

D e g e b e u r te n is s e n o p O o s t- T im o r , d e n a b ijh e id v a n h u n o n a f h a n k e lij k h e id , i s d a t v o o r u h o o p v o l o f j u i s t n ie t , a a n g e z ie n d e In d o n e s is c h e p o lit ie k z ic h h ie r to c h z e e r s t e r k te g e n v e r z e t?

Het is hoopvol in dit. Er w ordt nu aange toond dat een Uniestaat in Indonesië iets onbestaanbaar is. Ten

(7)

Uweede is heel duidelijk dat meneer W iranto, de opperste baas van het leger, het gezag niet heeft over zijn eigen m ilitairen. O p het ogenblik heeft hij zelf grote problem en in zijn eigen land, op Java. D aarm ee is dus onweerlegbaar aangetoond dat Indonesië zijn eigen mensen niet eens kan leiden.

Een stap richting een federale staat zou daarm ee wellicht bespreekbaar kunnen w o rd e n . V oor m ij als R.M.S.'er zou dat echter niet v o l­ doend e zijn. Slechts in vo lle d ig e onafhankelijkheid is het onm ogelijk om overstemd te worden.

Ik vraag mij a f o f de Indonesische politici die vo o r de Eenheidsstaat zijn dat kunnen volhouden als zij niet eens in staat zijn om een refe­ rendum te organise re n in O ost- Timor. D aarvoor hadden zij nog de Verenigde Naties nog nodig. O verigens ben ik a b so lu u t niet geportretteerd van een referendum op de M olukken. Een dergelijk refe­ rendum zal a ltijd gaan onder de vlag van Indonesië. De mensen zijn dan nog niet vrij om hun eigen wil kenbaar te maken.

W a t k a n d e N e d e r la n d s e o v e r h e id v o o r u d o e n ?

Het principe w aar minister Van Aart- sen bij de VN over sprak, het prin­ cipe dat ook de soevereiniteit van landen die hun eigen volk niet kun­ nen leiden en begeleiden en hen o n d e r dw a n g h oudt, toch g e re ­ specteerd moet w orden, dat moet van de baan. Pas dan w ordt een federatie in de Indonesische situatie aannem elijk. Ik was blij verrast met de uitspraken van de minister. Dat was voor ons een zeer positief punt en hij denkt daarmee in een voor ons wat gunstiger richting.

B e s ta a n e r c o n ta c te n tu s s e n d e N e d e r la n d s e s t a a t e n u w r e g e r in g ?

Ik vind dit heel verdrietig. Ik heb van

Van Aartsen een persoonlijke brief ontvangen w aarin hij schrijft dat het niet opportuun is om met de rege­ ring van de R.M.S. te spreken om dat de N ederlandse overheid al met andere M olukse organisa ties gesproken heeft.

Kok, Van Aartsen en Van Boxtel heb­ ben gesproken met sociaal-m aat- schappelijke organisaties en met de M olukse kerken. Dat is natuurlijk allem aal prim a, m aar deze o rg a n i­ saties zijn alleen bezig met h um a­ nitaire hulp. Hulp die overigens hard nodig is. Het politieke aspect ont­ breekt echter en dat is zeer spijtig.

V e r w a c h t u d a t u w id e a a l o o i t te v e r w e z e n lij k e n is ?

Ik verwacht het wel, m aar vraag mij niet wanneer. Als je jezelf er niet voor inzet, dan bereik je niets. Dat zou mij ook kwalijk worden geno­ men. De hoop is er altijd.

O o k b ij d e jo n g e r e n ?

(8)

De voorzitter

door Jeroen de Veth

A ls u en ik n u een g e sp re k ha d ­ d en, z o u ik u v ra g e n w a a ro m u lid b e n t g e w o rd e n v a n de J O V D . U z o u m ij d a n w a a r ­ s c h ijn lijk v e rte lle n , d a t u g e ïn ­ te re sse e rd b e n t in h e t lib e ra ­ lism e en / o f p o litie k . D e k a n s is g ro o t d a t u e ra a n toe z o u voeg en, d a t u b in n e n de JO V D m e e r w il le re n o v e r h e t lib e ra ­ lism e en de p o litie k d o o r o n d e r m e e r z e lf d e e l te nem en aan p o litie k e d isc u ssie s m e t a n d e ­ re jo n g e re n , p o litic i en z o v e r­ der. Ik z o u u v e rte lle n , d a t u b ij de J O V D h ie rv o o r a a n h e t goede a d re s bent. Ik z o u u v e r­ v o lg e n s w e l v ra g e n , w a a ro m u h ie rm e e n ie t a c tie f b e n t in een op zic h actieve o rg a n is a ­ tie . O f a ls u w e l a c tie f b e n t, z o u ik v ra g e n w a a ro m u toch v o o ra l z o b e zig b e n t m et b estu­ re n en o rg a n ise re n .

V e rg e te n k e r n : p o lit ie k

De stelling, die ik zou w illen pone­ ren is d a t we als verenigin g een beetje vergeten zijn w aar het binnen

de JOVD allem aal om draait. W ant kijkt u nu eens naar uzelf? Vindt u, dat u binnen de JOVD veel met poli­ tiek bezig bent of er veel mee gecon­ fronteerd wordt? Vaak bent u, als u actief bent binnen de JOVD, bezig met besturen van een afdeling, regio o f de hele vereniging of houdt u zich bezig met de organisatie van

-m isschien wel politieke - activi­ teiten. Van een echte p olitieke cu ltu u r kunnen we toch in alle e e rlijkh e id niet spreken? N a tu u rlijk , we m ogen de p o li­ tieke activiteit die er wel is niet over het h o ofd zien. Het Politiek Com m issariaat en de landelijke politieke project­

groepen voeren veel politieke dis­ cussies. En ongetwijfeld zijn er ver­ schillende afdelingen over het hele land w a a r regelm atig een politieke discussie avond plaatsheeft. Zoniet, dan kunt u w aarschijnlijk altijd nog met droge ogen beweren, dat er op borrelavonden o f na ledenvergade­ ringen in uw afdelingen aan de bar veel over p o litie k g e p ra a t w ordt. D aar gaat het me dan ook niet om.

Wijzen op het politieke leven, dat er wel is, leidt mij nog lang niet naar de conclusie, dat het met politiek in onze vereniging goed gaat.

Immers, er zijn genoeg feelings and facts, die er niet om liegen. Eerst de feiten. Laten we beginnen te tellen hoeveel mensen er landelijk actief

deelnemen aan de politieke discus­ sie. In het gunstigste geval telt onze vereniging achttien leden en plaats­ vervangend leden van het Politiek C om m issariaat. O n d e r het Politiek C om m issariaat zijn, wederom een positieve schatting, dit jaar acht pro­ jectgroepen actief (geweest) met elk gemiddeld zes leden. Tot slot kennen we liberaalfilosofische die hards, die in de Liberale D enktank zitten (8 max.). Ronden we dit totaal af naar boven, dan komen we uit op o nge­ veer ta ch tig leden, die la n d e lijk gestructureerd politieke discussies voeren. Dan hebben we nog niet eens het fe it m eegew ogen, d a t meerdere mensen in meerdere pro­ jectgroepen etc. deelnemen. Van de afdelingen durf ik geen schatting te maken. Wel kunnen we constate­ ren, dat de productiviteit van afde­ lingen t.a.v. het indienen en bedis­ cussiëren van notities, amendement­ en op notities en moties de a fg e lo ­ pen paar jaar flink is afgenom en. (U itzonderin gen n a tu u rlijk buiten beschouw ing g e la te n ; hulde

bij-\ }(ln n n ic k ti fjü tïtïik i c n t t n n r k n n n t n

W t n u t s p t t h i n

(9)

voorbeeld aan de afdelingen G ro ­ ningen en N ijm egen c.a. die beide flinke discussiestukken hebben gele­ verd dit jaar.) Een laatste constate­ ring t.a.v. de afdelingen is, dat er wei­ nig afdelingen zijn, die echt veel politieke activiteiten organiseren of politie ke com m issies en p ro je ct­ groepen kennen.

Het laatste feit, dat ik wil noemen in dit kader heeft betrekking op het

tieke m acht van ons koningshuis bepaald w ordt d o o r drie discussië­ rende leden en een gapende en stemmende massa. Ik vraag me af, wat u en ik aan het doen zijn, op het m om ent, dat ons land op het punt staat deel te nemen aan een oorlog tegen Servië en het stil blijft in onze vereniging. Ik vraag me af of, w a n ­ neer u en ik elkaar tegen komen in het land, we het wel over de ware kern van onze vereniging hebben.

ging op zijn kop te zetten en ver­ volgens de JOVD weer op te bo u ­ wen in de nieuwe structuur. Al deze zaken dienen als een valide verkla­ ring voor een verminderde aandacht voor de kern van de JOVD: p o li­ tiek. Een rechtvaardiging is het ech­ ter niet.

p o l i t i e k : th e m a 2 0 0 0 e .v .

O ndanks al de voornoem de verve­ lende en pijnlijke constateringen kan

Politieke Congres van juni j.l. Hoe­ wel geslaagd, o m dat het het eerste was, namen er aan het eerste echte Politieke C ongres van de JOVD slechts de helft tot een derde van het aantal leden deel in vergelijking tot de congressen, die een sterk o rg a ­ nisatorisch en bestuurlijk karakter hebben, hetzelfde geldt voor politieke activiteiten in verhouding tot ALV's en borrels.

Misschien begint u nu te begrijpen wat ik bedoel. Zoniet, dan zijn er nog the feelings.

Ik m aak mij zorgen over een JOVD, w aarin het standpunt t.a.v. de

poli-Kortom, ik vraag mij a f w at u en ik hebben gedaan met de politieke discussie.

Ik zeg hierboven niet voor niets tel­ kens u en ik. Zowel ik, als het Hoofd­ bestuur, alsmede u, als actief lid, bestuurder of organisator hebben een druk en zwaar jaar achter de rug. O nze focus lag in 1 999 op zaken als de reorganisatie, leden­ werving en de voor de deur staan­ de vernieuwde relatie met de W D . We hebben in dit jaar ook veel met e lk a a r m oeten discussiëren over deze zaken. Daarnaast moesten we veel werk verrichten om de

vereni-de boodsch ap v o o r het nieuwe beleidsjaar een blije zijn. M ijn vo o r­ stel aan u, an offer you c a n 't refu- se, is dat we met zijn allen vooral aan politiek gaan doen.

Zo omstreeks het uitkomen van deze Driemaster valt ook het beleidsplan en de begroting van het H oofdbe­ stuur op de m at van de a fd e lin g -/ en regiobesturen. U zult bij lezing o n m id d e llijk zien w a a r v o o r het Hoofdbestuur het kom ende jaar, en als het ons ligt de kom ende eeuw, de prioriteit ligt van de JOVD. Het thema, de titel, de rode draad en het doel van het beleidsplan van het

(10)

H oofdbestuur is niets anders dan politiek. Het kom ende ja a r zal het Hoofdbestuur u vooral de faciliteiten en platform bieden om aan politiek te doen. Al het overige, Vorm ing & Scholing, Promotie, Ledenwerving & C am pagne, organisatie en bestuur zullen ten dienste en in het teken van de politiek staan. Kortom het Hoofdbestuur zal het kom ende jaar gaan werken aan de faciliteiten en m ogelijkheden om meer aan p o li­ tiek te doen binnen onze vereniging.

Het overige, nam elijk actieve deel­ name en het zorgen voor een p o li­ tieke cu ltu u r in de JOVD, is net zozeer uw verantw oordelijkheid als de onze. U zult zelf deel moeten nemen aan de vele discussies die we kunnen gaan voeren in veel ver­ schillende grem ia. D aarnaast zult u zelf zorg moeten dragen voor het faciliteren van de politieke discussie in uw afdeling o f regio.

Behalve dat de politieke discussie op basis van het liberalisme nodig is om de vereniging voor u en mij a a n ­ trekkelijk te houden is het ook het enige middel waarm ee wij ons kun­ nen onderscheiden van tal van ande­ re studenten- en maatschappelijke organisaties. Veel leden krijgen we m.i. alleen als we de kern van de JOVD uitdragen en uitstralen. Politiek is dus ook ons beste P&L-middel. En aantrekkelijk zullen we moeten zijn, niet alleen om de nieuw te werven scholieren, studenten etc. te werven, m aar ook succesvol te kunnen inte­ greren met die jongeren, die nu nog lid zijn van de W D .

jo n g e r e n o n d e r 1 d a k

Dat brengt mij dan ook bij de twee­ de uitdaging w a a r we vooral het kom ende jaar voor staan'. W aren er voor totstandkom ing van het proto­ col JO V D -W D nog twee jongeren­ groeperingen, nam elijk de JOVD èn de W D -jo n g e re n , zo zullen we nu het integratieproces moeten gaan vorm geven, dat leidt tot de synthe­ se van deze twee groepen in één grote JOVD Nieuwe Stijl.

Papier voorziet niet in deze integra­ tie. Noch middels het protocol, noch middels de adviezen van de C o m ­ missie Van Dalen. W ij zullen het zelf moeten doen, sterker nog, u zult het vooral zelf moeten doen. N atuurlijk is het landelijke beleid, ook het cen­ traal stellen van de politiek, erop gericht de JOVD open te stellen en aantrekkelijk te m aken voor deze tot nog toe onbereikte doelgroep. U zult dit o o k het beleidsplan terug vinden.

U zult echter vooral werk moeten gaan maken van dit integratie pro­ ces in uw afdelingen en regio's. W il­ len we de JOVD in de toekomst echt de enige liberale jongeren o rg a n i­ satie kunnen noemen, w aarin alle lib e ra le jongeren van N ede rla n d verenigd zijn, dan betekent dat een inspanningverplichting van ons alle­ m aal.

In uw afdeling o f regio houdt dat in dat u actief de jongeren, die binnen de W D (in)actief zijn zult moeten benaderen en met hen rond de tafel zult moeten gaan zitten om te p ra ­

ten over hoe u samen de nieuwe en hopelijk grotere JOVD vorm gaat geven. Het houdt ook in dat u open zult moeten staan voor nieuwe acti­ viteiten en het delen van uw politie­ ke, organisatorische en bestuurlijke verantw oordelijkheden met jonge­ ren, die u tot op heden nog niet kende.

We hebben al mogen constateren, dat een aantal afdelingen hierm ee enthousiast aan de slag is gegaan. Ik noem in dit kader de afdeling Den Haag, die al aan de tafel zit met de W D-jongeren in Den Haag om geza­ m enlijk toekomst te geven aan de JOVD Den Haag. Hulde daarvoor! En ook in de afdelingen Rijnmond en Amsterdam vallen al ontwikkelingen op dit front te bespeuren.

Ik kom tot een afronding. Als het aan het Hoofdbestuur ligt hebben we het kom ende jaar en in het volgende m illennium een groot aantal uitda­ gingen voor ons liggen. Allereerst zijn we met zijn allen nog bezig met de laatste loodjes van de reorgani­ satie. Daarnaast krijgen we met het protocol, de adviezen van de Cie. Van Dalen en het volgende integra­ tieproces de kans om ons te gaan bewijzen als de enige liberale jon­ geren organisatie van het land, w aar­ in alle liberale jongeren zijn verenigd. O f dat nog niet genoeg is ligt er een grote politieke uitdaging voor ons. Ik hoop u in groten getale te mogen treffen op het landelijke congres en de Voorbereidende Algemene Ver­ gadering van 20 en 21 november te Akersloot. Behalve, dat u daar de gelegenheid krijgt om mee te beslis­ sen over de toekomst van de JOVD, is er ook uitgebreid te werken aan die toekomst door deel te nemen aan de vele politieke discussies.

Ik wens u een in en in politieke JOVD toe! ■

standpunten worAtn fiepfttllA

Aoot t in

i n stcPHPHCnAc mASSfl,

(11)

Presentatie eindverslag

commissie Van Dalen

door de redactie

O p 8 se p te m b e r jl. w e rd h e t e in d v e rsla g v a n de com m issie Van D a len gepresenteerd. Deze com m issie w a s d o o r de h o o fd ­ b e s tu re n v a n J O V D en W D in g e ste ld om te a d v ise re n hoe k n e lp u n te n v o o rtk o m e n d e u it h e t pro tocol J O V D - W D kunnen w o rd e n o p g e lo st en op w e lk e w ijz e de n ie u w e re la tie tu sse n b e id e o rg a n isa tie s in de p ra k ­ t ij k v o rm ka n k rijg e n . H ie ro n ­ d e r v o lg t een v e rb a le w e e rg a ­ ve v a n de op d e ze d a g g e­ houden to e sp ra a k v a n de com­ m is s ie v o o rz itte r, F r a n k v a n D a le n . J O V D E N W D - J O N G E R E N G A A N S A M E N

Ik wil u allen van harte welkom heten op deze bijzondere avond. Bijzon­ der om dat na vijftig jaar de jonge­ ren van zowel de JOVD als van de W D de handen ineenslaan om één liberale jongerenorganisatie neer te zetten. Deze o rg a n isa tie zal het goede van beide organisaties ver­ enigen en d a a rm e e een enorm e lib e ra le to ekom stgerich te kracht weten op te bouwen.

Voor de W D betekent dat, dat zij, na ruim 50 jaar, eindelijk een heuse politieke jongerenorganisatie b in ­ nen haar geledingen krijgt. Voor de JOVD betekent d a t ze haar politie­ ke en organisatorische kracht van de afgelopen 50 ja a r verder kan uit­ bouwen.

En de kansen zijn legio. Is de hui­ dige JOVD met 1500 leden al de grootste politieke jo n gere norgani­ satie van N ederland, als JOVD'ers en W D 'e rs sam engaa n kan het

ledenaantal oplopen tot zom aar het dubbele. Een eigen politieke jonge­ renorganisatie die veruit de g ro o t­ ste van het land is, is voor de W D een aantrekkelijke gedachte in haar am bitie om eveneens de grootste van het land te worden.

De JOVD nieuwe stijl zal gebruik kunnen m aken van de in fra - en organisatiestructuur van de bestaan­ de JOVD. W aar de W D nog m aar relatief kort haar ervaringen opdoet met jongerenbeleid, w ordt daar nu ruim 50 ja a r ervaringen aan toe­

gevoegd. Het goede van beiden is het credo.

Vele prom inente W D 'e rs hebben hun basis en opleiding in de JOVD gevonden. N og meer jongeren van de W D kunnen gebruik maken van de opleidingsm ogelijkheden die de JOVD nieuwe stijl zal bieden. Voor hun eigen carrière in het bedrijfsle­ ven of in de politiek. Meer JOVD'ers

nieuwe stijl zullen hun weg naar en in de W D succesvol kunnen gaan vinden. De a m b itie "JOVD als kweekvijver van politiek talent" krijgt

meer en diepere betekenis.

Naast de kansen voor de toekomst, zijn er echter ook pijnpunten die onlosm akelijk verbonden zijn aan een proces van sam engaan. Zo zal de W D , buiten verkiezingscam pag­ nes, in de toekom st zelf geen acti­ viteiten speciaal gericht op jongeren meer organiseren. En de JOVD nieu­ we stijl, hoewel politiek en o rg a n i­ satorisch nog steeds onafhankelijk, heeft een m oederorganisatie. De JOVD nieuwe stijl is de politieke jon­ geren o rg a n isa tie van de W D .

De huidige generatie JOVD'ers én W D -jo n g e re n heefteen belangrijke verantw oordelijkheid. Een verant­ w oordelijkh eid om te kom en een liberale jongeren organisatie met een grote liberale toekomstgerichte kracht.

Dam es en heren, de ra n d v o o r­ waarden zijn in dit rapport neerge­ legd. Samen werken aan de to e ­ komst van het liberalisme. W ant als we kunnen delen, zullen we ook ver­ m enigvuldigen en zal de toekomst aan ons, aan het liberalisme zijn. Het is aan u om het w aar te maken.■

(12)

Mijn land, ons Koninkrijk; de toekomst

van Nederland,

de Nederlandse Antillen en Aruba

door Daniëlle Fransen

K o ra a lsp e c htg e va ng e nis, a la r­ m e re n d e to e s ta n d v a n o v e r­ h e id s fin a n c ië n , sta g n e re n d e economische g ro e i, hoge w e rk ­ lo o sh e id en g ro e ie n d e c rim

i-1954 bezegeld door ondertekening van het Statuut voor het Koninkrijk der Nederlanden (hierna te noemen Statuut). De leidende gedachte van dit Statuut is dat de landen de eigen

^ n r i n a m t is ket sckootvoorfrutA

van "koe kei niet moet"

n a lite it. B ij h e t opnoem en v a n deze ste e kw o o rd e n z a l m e n ig ­ een m e te e n d e n k e n a a n de N ed erla nd se A n tille n en A rub a .

Het afgelopen jaar zijn vanuit de media alarm erende berichten geko­ men over de situatie zoals die op dit m om ent bestaat op de N ederlan d­ se Antillen en Aruba. Dit was vol­ doende reden voor de

congrescommissie afdeling Rijk van N ij­ megen c.a. de p ro ­ blem en a ld a a r te bestuderen en d a a r een notitie over te

schijven. D a a rb ij hebben w ij ons geconcentreerd op de staatsrechte­ lijke problem en. Doel van de noti­ tie is een mogelijke oplossing te bie­ den v o o r een staatsrechtelijk verband w a a rb ij de identiteit van alle landen gew aarborgd blijft m aar w aar men ook voldoende bestaans­ recht heeft o f op kan bouwen. Het Koninkrijk der Nederlanden is in

belangen zelfstandig behartigen en dat zij op voet van gelijkwaardigheid zich verplichten tot verzorging van de gem eenschappelijke belangen en tot het verlenen van wederzijdse bij­ stand. Er doet zich reeds een p ro ­ bleem voor bij de doelstelling van dit Statuut, bij aanvang van het staats­ verband was geen sprake van gelijk­ w aardige landen en waren de klei­ ne eilanden niet in staat tot het verlenen van w e d e r­ zijdse bijstand . D at het

'sa m e n w e rkin g sp a ct' niet de gewenste uitwerking had bleek o n d e r and e re in 1975, toen Suriname on a f­ hankelijk werd en het staatsverband dus verliet. O o k A ruba w ilde het Koninkrijk verlaten en kreeg daartoe als overgangsregeling in 1986 een status aparte, een status die zij ove­ rigens nog steeds bezit.

V e r h o u d in g e n b in n e n h e t K o n in k r ij k

Reeds vanaf totstandkoming van het Statuut hebben politici en staats­

rechtgeleerden zich intensief bezig­ gehouden de relaties met de eilan­ den te verbeteren en de problem en tussen de eilanden onderling op te lossen. Keer op keer bleek echter een oplossing niet voorhanden te zijn. O orzaken d aarvoor zijn onder andere gelegen in de culturele ver­ schillen tussen N e d e rla n d en de Nederlandse Antillen en A ruba; de verschillende in rich tin g van het bestuur; verschillende sociale opvat­ tingen et cetera.

Vast staat echter wel dat de N eder­ landse politiek ten opzichte van de Antillen en Aruba niet uitm unt door consistentie en het vasthouden aan één lijn. Dit blijkt bijvoorbeeld uit het feit dat Nederland in de jaren zeventig nog pleitte voor o n a fh a n ­ kelijkheid, terw ijl men eind jaren tachtig en begin jaren negentig er steeds meer van overtuigt raakte de Koninkrijksband te handhaven. Dit is te verklaren. In 1975 verkreeg Surinam e haar o n a fh a n ke lijkh e id en iedereen weet d a t dit niet het b e oog de gevolg heeft gehad . In plaats van een harm onieus en w el­ varend (voor zover d a a r in M idden- Am erika van te spreken is) land is het verw orden tot een land w aar c o rru p tie , c rim in a lite it en d ru g s ­

(13)

Toen Aruba in 1986 de status a p a r­ te wenste, werden daaraan ook een aantal voorwaarden verbonden, om te voorkomen dat Aruba hetzelfde lot

beschoren zou zijn als S urina­ me. Begin jaren negentig werd echter d u id e lijk dat Aruba geen onafhankelijk­ heid meer wens­ te, wel behield zij

haar status apar­ te. D aarnaast kw am en ook steeds meer sig­ nalen vanuit de Nederlandse A n tille n , d a t zij geen onafhanke­ lijkheid wensten m aar deel uit w il­ den blijven m aken van het K oninkrijk. Dit bleek on d e r andere bij de referenda die in 1993 op alle eiland en in de A ntille n w erden gehouden en w a a rb ij een ruim e m eerder­ heid koos vo o r handhaving van het Statuut en dus vo o r h a n d ­ having van de Koninkrijksband. Een k le in

lich tpu n tje

A nno 1999 houdt oud- JO V D 'e r staats­ secretaris van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrela­ ties drs. G.M. de Vries zich zeer intensief bezig met de p ro b le m a tie k op de A ntille n en Aruba. Zo is in m aart van dit jaar een protocol ondertekend w aarin

De Vries samen met de Arubaanse prem ier Eman heeft afgesproken d a t A ruba in 2 0 1 0 financie el a u to n o o m zal zijn. D it is echter slechts een klein lichtpuntje in de problem atiek rond de A ntillen en Aruba. De econom ie op de Antillen krim pt jaarlijks met 2,5 procent, het financieringstekort is 11,5 procent en de overheid kan haar schulden niet a fbetale n, w at veel bedrijven in m oeilijkheden brengt. D aar kom t nog bij dat de werkloosheid even­ als de crim inaliteit ongekend hoog is met als gevolg een ware exodus naar Nederland, het walhalla van de werkgelegenheid en welvarendheid.

Uit het voorgaan de blijkt wel dat een oplossing niet gem akkelijk te vinden is. Feit is echter d a t de Nederlandse Antillen en Aruba tot een gezonde financiële situatie die­ nen te kom en en het bestuurlijk a pparaa t dienen te reorganiseren.

Y liA irtd n A / h it

W n tha ttn v 4 n Al

i V i r k g i l i g i n h i ï A

in Cvdv-arinAhiiA

Geprobeerd zal moeten worden om na bijna vijftig ja a r aan de d o e l­ stelling van het Statuut te voldoen zodat alle landen op voet van gelijk­ w aardigheid elkaar wederzijdse bij­ stand kunnen verlenen en tevens in staat zijn hun eigen belangen zelf­ standig te behartigen. Vooralsnog is de hulp van Nederland daarbij hard nodig. ■

(14)

Tussen Afdeling en Hoofdbestuur;

een Levende Laag

O p w o e n sd a g 3 0 se p te m b e r jl. w e rd de v o o rz itte rs h a m e r v a n Regio Z u id d o o r Jeroen de Veth a a n M ic h a e l S c h e e p e rs- F le tc h e r, o u d - v o o rz itte r v a n a fd e lin g E in d h o v e n , o v e rh a n ­ d ig d . D a a rm e e w a s de d erde en la a ts te re g io een fe it. De re g io 's N o o rd en M id d e n h a d ­ den h u n o p ric h tin g sv e rg a d e ­ rin g a l a c h te r de ru g . M e t h e t in sta le re n v a n de d rie re g io ­ b e stu re n is d it o n d e rd e e l v a n de re o rg a n is a tie m e t succes b e ë in d ig d . V o o r de d iv e rs e b e stu re n b e g in t h e t n u echter p a s.

De drie regio's zijn min o f meer de opvolgers van de oude districten. Deze laag tussen de afdelingen en het hoofdbestuur kan een p ro m i­ nente rol spelen. De afgelopen jaren lagen de meeste districten echter aan de beadem ing. Met de a a n n a ­ me van het beleid splan van het hoofdbestuur, afgelopen november, werd de stekker er voor de distric­ ten definitief uitgetrokken. Daarmee was de weg vrij gem aakt vo o r een

nieuwe structuur.

Ten opzichte van het verleden zijn er twee belangrijke verschillen. In de eerste plaats is het grondgebied van de afzonderlijke regio's aanm erke­ lijk groter dan het grondgebied van de oude districten. Zo om vat Regio N o o rd geografisch gezien h a lf Nederland!

De tweede belangrijke w ijziging ten opzichte van het verleden is de grote zak met geld die het hoofdbestuur

door Aike Kamphuis

aan de regio's meegeeft. Dit geld zal ervoor moeten zorgen dat de regio's de beoogde prom inente plaats b in ­ nen de JOVD gaan innemen. In elk geval w ordt verwacht dat het geld de afdelingen naar de regio's zal lok­ ken.

Wat betreft Regio Zuid viel de a a n ­ dacht van de afdelingen allerm inst tegen. Niet m inder dan zes a fdelin­ gen hadden een aanzienlijke verte­ genwoordiging gezonden naar Eind­ hoven. Tijdens deze o p rich tin g s­ vergadering vond er, naar het schijnt in tegenstelling tot de oprichtings­ vergadering van N oord en M idden, een scherpe discussie plaats aan de hand van het beleidsplan van het kandidaat-bestuur.

In het beleidsplan maakte het kan­ didaat-bestuur duidelijk hoe zij de regio tot een succes willen maken. O m de regio te laten slagen, daar w a a r het district te kort schoot, zal moeten worden geprofiteerd van de voordelen die uit de twee eerderge­ noem de w ijzigingen voortvloeien.

De voordelen die voortvloeien uit het grote oppervlakte van de regio zet de regio voornam elijk in op het terrein van Vorm ing en Scholing en op het te rre in van Prom otie en Ledenwerving. Wat betreft V&S hoopt het bestuur, d o o r te komen tot een soort regiona al bestand van cu r­ susleiders, de huidige problem en op dit terrein te ondervangen. Voor P&L wil Regio Zuid komen tot een regionaal prom oteam .

Het bestuur van Regio Zuid wil daar­ naast gezamenlijke activiteiten o rg a ­

niseren. Een streven dat ook bij de meeste districten bestond. Gezien het vergrootte oppervlakte zal het nu echter nog moeilijker gaan. Even­ eens zijn er problem en te voorzien met het 'W li'-g e v o e l w aaraan de regio wil appelleren. Het is zeer de vraag in hoeverre een lid van de afdeling Zeeland zich verbonden zal voelen met de leden van afdeling Venlo. Overigens onderkent ook het bestuur de problem en die op dit ter­ rein bestaan.

De im p o rta n tie van de financiële kant van de regio blijkt w at betreft Regio Zuid alleen al uit het feit dat de begroting evenveel pagina's in beslag neemt als het beleidsmatige deel. De w arm e belangstelling van de afdelingen voor dit deel werd de kandidaat-penningm eester al snel duidelijk gem aakt. O n d e r aanvoe­ ring van de delegatie van Nijmegen werd de begroting voor het laatste restje van dit jaar aandachtig afge­ pluisd. Dit leidde tot enkele w ijzi­ gingen. O nder meer werd het inder­ d a a d wel erg hoge bed ra g dat ongedefinieerd in de begroting stond teruggebracht tot een reële omvang. In het algemeen heeft het bestuur van Regio Zuid een m ooi beleids­ plan op tafel gelegd. In hoeverre de regio's echter een beter lot bescho­ ren zijn dan de oude districten zal de toekomst moeten uitwijzen. De (tus­ se nlaag leeft in elk geval weer. ■

(15)

PC-Column

D IL E M M A 'S B IJ H E T E U R O P E E S A S IE L - E N M IG R A T IE B E L E ID H e t Euro p e e s JLsiel- en M ig ra ­ tie b e le id is een g ro e ie n d o n d e rd e e l v a n de EU . Te rg e n d la n g z a a m w e rk e n de 15 lid ­ sta te n sta p je v o o r sta p je n a a r een situ a tie w a a rin sp ra k e kan z ij n v a n een echte g e m e e n ­ sc h a p p e lijk e a a n p a k v a n een v a n de b e la n g rijk s te m a a t­ sc h a p p e lijk e en p o litie k e p ro ­ b le m e n d ie a lle lid s ta te n g em ee n h e b b e n ; de a lo m bekende m a ssa le en g ro e ie n ­ de instro o m va n m ig ra nten. H e t p ro b le m a tisc h e v o o r de lid s ta ­ te n is h e t h u id ig e o nverm og en v a n controle en re g u le rin g va n a l deze im m ig ra tie .

O nlangs vond in Tampere (Finland) een topontmoeting plaats tussen de 15 EU-regeringsleiders die vrijwel uit­ sluitend over dit onderwerp ging. De uitkomsten hiervan zijn op het moment van schrijven nog onbekend. Het feit dat een dergelijke top plaats­ vond alleen al betekent dat er op het hoogste niveau een moedige poging is gedaan om een serieus probleem serieus aan te gaan pakken. M aar welke problemen moeten er zoal wor­ den overwonnen? Een bescheiden selectie...

"Tampere" is niet helemaal vanuit het nulpunt begonnen; er bestaan nu al vele structuren waarbinnen beleid op dit terrein op Europees niveau gevoerd wordt. Sinds 1985, toen het verdrag van Schengen werd ondertekend is dit beleidsterrein zich gaan ontwikkelen tot in zijn huidige vorm. Het Verdrag van Amsterdam biedt in combinatie met de behaalde resultaten in Tam­ pere een goede basis voor een ver­ gaande en efficiënte Europese samen­

werking. Aan de ene kant kan je zeg­ gen dat het beleid nog in de kinder­ schoenen staat. Aan de andere kant moeten we ons wel realiseren dat er m aar weinig Europese beleidsterrei­ nen zijn w aarop in zo'n korte tijd zoveel is bereikt in termen van nieu­ we samenwerkingsstructuren. Zo is met het sinds enige tijd in wer­ king getreden Verdrag van Amsterdam het gehele Schengen-aquis formeel deel gaan uitmaken van de EU en heeft men een krachtige aanzet gemaakt om te komen tot een Euro­ pese gemeenschappelijke "Ruimte van V rijheid, Veiligheid en Recht­ vaardigheid" (I). Verder gaat het Asiel­ en Migratiebeleid na een periode van 5 jaar over naar de eerste pijler zodat er dan op een veel constructievere manier besluiten over genomen kun­ nen worden. Een belangrijk probleem daarbij zal echter wel zijn dat er na 5 ja a r nog eens een stem ronde gehouden zal worden waarbij iede­ re lidstaat kan vetoën, voordat het zo efficiënte en effectieve gem een­ schappelijke beleid ook echt gevoerd kan worden. De boel kan dus einde­ loos getraineerd worden door dwars­ liggende lidstaten en de kans dat dit gebeurt is redelijk groot om dat de lidstaten het over een groot aantal onderdelen helaas nog altijd hart­ grondig oneens zijn en dat ook zul­ len blijven.

Momenteel bestaan er bij het Euro­ pees Asiel- en M igratiebeleid twee grote politieke tegenstellingen tussen de lidstaten. Ten eerste hebben ver­ schillende lidstaten verschillende ban­ den met verschillende regio's en lan­ den van herkomst. Ten tweede is er sprake van een duidelijke N oord- Zuid-tegenstelling tussen de lidstaten: de "n o o rd e lijke n " hebben een

asielprobleem en de "zuidelijken" heb­ ben een illegalenprobleem. De noor­ delijken leggen dus vaak de nadruk op een evenredige lastenverdeling van asielzoekers, hetgeen de zuide­ lijken niet willen; zij leggen de nadruk juist veel meer op Europese hulp ter bestrijding van illegale im migratie. Dit ondervindt weerstand in het noor­ den van de EU. In de zuidelijke lid­ staten is al een paar jaar een aan­ zienlijke onofficiële en ondergrondse economie aan het ontstaan, bevolkt door illegalen, die m aar af en toe gesanctioneerd kunnen worden door­ dat er dan velen van hen tegelijk genaturaliseerd worden.

Los van deze problematiek speelt een ander prangend dilemma. Zo voert het Westen, en daarmee ook de EU, een erg tegenstrijdig beleid ten opzich­ te van de rest van de wereld. Enerzijds zet het Westen zich terecht al vrij lang en vrij succesvol in voor een wereld waarin handels- en kapitaalstromen tussen landen niet meer gehinderd worden door allerlei nationale regel­ tjes. Hierdoor treedt globalisering op; een sterk toenemende economische en maatschappelijke vervlechting tus­ sen vrijwel alle landen van de wereld. Mede als gevolg van dit proces ont­ staat economische migratie naar het rijke Westen. Anderzijds voelt men zich hier in Europa dan verrast en bedreigd door de massale instroom van allerlei mensen die hier een beter leven komen zoeken en voert men dus een uitgesproken restrictief en reac­ tief beleid.

Helaas ligt de toekomst van ook het asiel- en migratiebeleid besloten in de handen van nationale politici van lid­ staten die dus graag binnen maximaal vier jaar herkozen w illen w orden. Asielproblematisering scoort lekker.

(16)

O ok in Nederland deed een bepaal­ de rechtsdraaiende partij om elector­ ale redenen daarom vaak graag alsof aanscherpingen van de asielproce­ dures tot een oplossing kunnen leiden. M a a r die procedures zijn het pro ­ bleem niet; die zijn voor "echte" vluch­ telingen en dat zijn er procentueel m aar weinig, dus asiel op zich hoeft geen probleem te zijn. Het probleem is juist het gebrek aan alternatief voor die asielprocedure; alle sowieso bin­ nenkomende economische migranten die hier legaal willen blijven worden massaal de asielm olen ingejaagd w aardoor deze meer dan overspan­ nen raakt en de samenleving zo tot hoge kosten dwingt. Asiel wordt dien­ tengevolge vrijwel uitsluitend nog als probleem beschouwd en is boven­ dien totaal gepolitiseerd en dat terwijl iedereen hier het er altijd zo over eens

is dat echte vluchtelingen hier (al of niet tijdelijk) onderda k behoeven. Dit m oet w orden doorbroke n. De aandacht en de energie zouden zich veel beter kunnen richten op de ont­ wikkeling van een volwaardig im m i­ gratiebeleid dat zich qua toelatings­ criteria baseert op de economische en dem ografische behoefte van onze maatschappij en dat zich daarnaast tot hoofddoel moet stellen om de oor­ zaken van economische migratie weg te nemen. * Het vervelende is dat de effecten van zo'n beleid pas op de lange termijn zijn te merken.

Vooral dat laatste zou echter alleen in Europees verband werken maar voor­ dat het op EU-niveau zover is zijn we helaas een (te) groot aantal jaren ver­ der. Door alle nationale onwil en poli­

tieke desinteresse om de echte oor­ zaken van dit wereldwijde probleem aan te pakken is onze wereld nog lang niet van deze enorm complexe problem atiek verlost. Overigens is Nederland met een relatief am biti­ euze en dus redelijk bemoedigende wensenlijst de onderhandelingen in Tampere ingegaan. Vergaande Nederlandse doelstellingen doen ver­ moeden dat onze regering zich ken­ nelijk wel degelijk in wil zetten voor een Europees

langeterm ijnbeleid. Dit overigens ondanks, en zeker niet dankzij de invloed van de W D ...

* Zie de laatste Europa-notitie van de JOVD hierover.H

Frank W oud Politiek Commissaris Europese Zaken

Wisseling van de wacht

M ijn naam is Tineke P rin s en als de A lg em ene V e rg a d e rin g h e t w il, z a l ik de e e rste h o o fd re ­ dactrice v a n D rie m a ste r in de g e sc h ie d e n is v a n de J O V D w o rd e n . H e t is sc h a n d a lig d a t d it 5 0 ja a r op zic h h e e ft la te n w a c h te n , w a n t a ls m o d e rn e jo n g e re n o rg a n isa tie lig g e n w ij op h e t g e b ie d v a n de em a nci­ p a tie v e r a chter. M ijn v o o r­ g a n g e r h e e ft v a n D rie m a s te r een m o o i en g o e d v e r e n i­ g in g sb la d g em aakt, m a a r nu is e r een v ro u w e n h a n d v o o r n o d ig om h e t g e he e l te v e rv o l­ m aken.

O ndanks het feit dat continuering een groot streven tijdens mijn perio­ de zal zijn, zal er dus toch van alles veranderen. Met name de opm aak kan verfraaid w orden. Een ander

door Tineke Prins

streven is om (nog) meer in de ver­ eniging te gaan staan. Ik ben van plan een ieder bij D riem aster te betrekken, o.a. door middel van het internet.

O p het internet is er nu al de m oge­ lijkheid om mee te doen aan een forumdiscussie. Het is nu de bedoe­ ling deze discussie te gebruiken voor de herinvoering van de rubriek 'Pro & C ontra'. Leden en niet-leden kun­ nen in de desbetreffende forum dis­ cussie hun m ening geven op een, d o o r de redactie gekozen, stelling, die voor de rubriek gebruikt zal w o r­ den. Het is dan m ogelijk dat dege­ ne m et de leukste e n /o f interes­ santste mening opgebeld wordt door een redactielid. Is diegene nog geen lid, dan bestaat de kans altijd dat hij/zij op deze manier over de streep w ordt getrokken.

Uit de 'Liberale A genda' zullen tel­

kens twee leuke activiteiten van w il­ lekeurige afdelingen gekozen w o r­ den. De W O van de desbetreffen­ de afdeling zal vervolgens opgebeld worden om een toelichting te geven. Deze toelichting zal samen met een foto in Driem aster verschijnen. Zo w o rd t het voor de desbetreffende W O ook interessant om zijn activi­ teitenkalender op te sturen.

O p deze m anier moeten leden zich bewust w orden dat Driemaster een blad voor en van de vereniging is en dat zij de inhoud kunnen bepalen. Voor deze doelen zijn niet direct de kwaliteiten van een vrouw vereist, m aar ik ben van mening dat een vrouw de functie van hoofdredacteur minstens net zo goed kan vervullen als een man en ik ben van plan dat te gaan bewijzen.■

Met vriendelijke groet, Tineke Prins

(17)

Het Politiek Commissariaat

H e t P o litie k C o m m issa ria a t (PC) is bed oeld om de p o litie k e d is ­ cussie b in n e n de JO V D , te s t i­ m u le re n en te fa c ilite re n . Veel p o litie k e c o m m issie s la g e n n a m e lijk s t il o f d ra a id e n m a a r op h a lv e kra c ht. O m d it p ro ­ b leem op te lo sse n is b e slo te n om de com m issies om te z e tte n in p ro je c tg ro e p e n , z o d a t o.a. d o o rstro m in g v a n led en w o rd t g e stim ule e rd . H e t p o litie k com­ m is s a ria a t is b e d o e ld om de discussie in goede ba nen te le i­ d en, z o d a t de k w a lite it v a n de p o litie k e in h o u d b eho ud e n en v e rb e te rd w o rd t. D a a rn a a s t d ie n e n de P C 's a ls v ra a g b a ­ ken en geven z e tip s .

W at doet het politiek com m issari­ aat nog meer? De PC's schrijven opinieartikelen over hun onderwerp, persberichten over zeer actuele onderwerpen, daarnaast leggen zij contacten met kamerleden en m aat­ schappelijke organen en vertegen­ w oordigen zij de JOVD naar buiten toe in o.a. een forum .

Het p o litie k c o m m issa ria a t heeft negen d e p a rte m e n te n , w a a rva n zeven reeds bezet zijn. Het politiek co m m issa ria a t kent de v o lg e n d e departem enten;

Buitenlandse Zaken, Defensie en O ntw ikkelingssam enw erking, Justi­ tie, Binnenlandse Zaken en Konink­ rijksrelaties, Sociale Zaken en W erk­ gelegenheid, Economische Zaken, Landbouw en Verkeer en W aters­ taat, Europese Zaken, O nderw ijs, C ultuur en W etenschappen, Volks­ gezondheid, Welzijn en M inderhe­ den, M ilieu en Ruim telijke O rd e ­ ning. Elk d e p a rte m e n t heeft een politiek commissaris en een onder- commissaris.

Het politiek com m issariaat brengt sinds kort ook een eigen nieuws­ b rie f uit, die nieuws, artikelen, moties, mededelingen en dergelijke bevat. De PCNB moet een aanvul­ ling w orden op de reeds bestaande JO VD -blaadjes en is bedoeld om de werkzaam heden van het politiek com m issariaat duidelijk te maken voor de leden.

Mom enteel zijn over de volgende onderwerpen politieke projectgroe­ pen actief:

- Bestuurlijke vernieuwingen - Emancipatie

- Sociale zekerheid in de 21ste eeuw

- Milieu - GBVB

- Vorm van Europa

- Handhaving Asiel en migratie - Los vast juristenwerk

- Hoger Onderwijs - Cultuur

- Rechten van W erknem ers - Afrika

- Defensie - Religie

De a.i. Politiek Commissaris van Bin­ nenlandse Zaken is op zoek naar twee of drie geïnteresseerden voor de nog op te richten LPPG Bestuurlijke vernieuwingen.

Ben jij begaan met het binnenlands bestuur en heb jij de nodige kennis? Bel dan naar Vera W illebrand (020 - 682 29 31 of vw illebr@ dds.nl) of bel naar M aarten Burggraaf (030- 254 6 6 5 4 ).

De Politiek Commissaris van Socia­ le zaken is op zoek naar drie of vier geïnteresseerden voor de nog op te richten LPPG Emancipatie. Deze LPPG zal zich gaan bezighouden met het schrijven van een discussie­

stuk of notitie over emancipatie in de ruimste van het woord. Interesse? Bel dan naar Sander Janssen (074-267 17 14 of 0 6 -2 5 02 84 24 of mail naar s.m.janssen@ wxs.nl)

De Politiek Commissaris van Socia­ le Zaken is op zoek naar drie of vier geïnteresseerden voor de nog op te richten LPPG Sociale zekerheid

in de 21ste eeuw.

Intresse? Bel dan naar Sander Jans­ sen (074-267 17 14 of 06-25 02 84 24 of s.m.janssen@ wxs.nl)

GBVB: deze LPPG is zeer interes­ sant o m d a t het o n d e rw e rp , het

G em eenschappelijk Buiten­

lands en Veiligheidsbeleid, zich

m om enteel sterk o ntw ikkelt. Er komen zowel inhoudelijke als p ro ­ cedurele zaken aan de orde. Er zijn al werkoverlegjes geweest met dhr. Weisglas en dhr. Van Eekelen, en er volgen nog gesprekken tussen de LPPG-leden en Bolkestein, iemand van de SP en iem and van het CDA, allen in de Tweede Kam er w e rk ­ zaam . De h u id ig e leden van de LPPG zijn zeer goed ingelezen op het onderwerp dus van deze LPPG valt een kwalitatief hoogstaande output te verw achten. Die o u tp u t zal bestaan uit het indienen van 10 6 15 moties voor het novembercongres. Deze moties volgen elkaar logisch op, zodat je eigenlijk van een "m ini- notitie" kunt spreken. Het einddoel blijft natuurlijk een echte notitie, die in de loop van volgend jaar inge­ diend gaat worden.

De LPPG Vorm van Europa is

expres w at vaag gedefinieerd, dus je kunt er alle kanten meer op. Het onderwerp is hoe de Europese Unie er in 2 025 en 2 0 5 0 uit moet gaan zien in organisatorisch en inhoude­

(18)

lijk opzicht. G aan we naar een fede­ ratie toe of blijven we met het sys­ teem in de weer w aarbij nationale staten uiteindelijk alles te zeggen hebben? En dan de instituties: wordt de Raad een soort senaat?; krijgt het EP meer macht?; w o rd t de C o m ­ missie een soort Europese regering met Ministers? Er zit ook een liberaal aspect aan deze LPPG, w ant de uit­ eindelijk te definiëren gewenste vorm van Europa op de lange te rm ijn w o rd t langs een lib e ra le m eetlat gelegd en w ordt vanuit liberale prin­ cipes beredeneerd.

De LPPG Handhaving heeft nog

plaats voor enkele mensen. De Pro­ jectgroep zal zich buigen over het probleem dat regels steeds m inder worden nageleefd door burgers. Het g a a t hier niet om strafrechtelijke handhaving, m aar om zgn. bestuur­ lijke handhaving. De horeca-onder- nem er die zich niet aan zijn ve r­ gunning houdt, de burger die een schuur in zijn tuin bouwt zonder toe­ stem m ing van de gem eente, de school die niet optreedt tegen spij­ belaars. Het w erkt a lle m a a l mee aan de vervaging van norm en en waarden en een dalend respectvoor handhavers. W aar ligt het aan en hoe kunnen we in liberale zin het tij keren? Contactpersoon: Vera W ille- brand (020 - 682 29 31 o f vwille- br@ dds.nl)

De LPPG Asiel en m igratie heeft

nog plaats voor enkele mensen. In het Verdrag van Amsterdam hebben de Lidstaten van de Europese Unie afge­ sproken om in de kom ende jaren een gezamenlijk asiel- en m igratie­ beleid op te zetten. 'H oe moet dat eruit gaan zien en hoe w ordt de ver­ houding Lidstaten - EU?' zijn vragen die daarbij aan de orde komen. Con­ tactpersonen: Frank W oud (070 - 3 8 0 21 92 o f pc_europa@ hot- m ail.com ) en Vera W illebrand (020 - 68 2 29 31 o f vw ille b r@ d d s .n l)

Los vast juristenwerk: Na de

zom er w o rd t er gestart m et een groepje juristen van de JOVD om een diepere discussie te voeren over typisch juridische onderwerpen. Hier­ bij kan gedacht w orden aan het uit­ pluizen van een w etsvoorstel en daarop een advies geven of zelf een wetsvoorstel over een onderw erp te schrijven. O o k een discussie over een spraakm akende rechterlijke uit­ spraak behoort tot de m ogelijkhe­ den. Het m aakt niet uit in welke fase van de studie iem and zich bevindt en evenmin aan w at voor instelling een juridische o p le id in g gevolgd wordt. Contactpersoon: Vera W ille ­ brand (020 - 682 29 31 of vwille- br@ dds.nl)

Hoger Onderwijs

Het Politiek C om m issariaat O n d e r­ wijs en C ultuur is bezig met het star­ ten van een projectgroep over het

Hoger O nderwijs. Voor het novem- bercongres zullen in een speciale w erkgroep een discussiestuk en een aantal moties van deze projectgroep behandeld w orden. W il je b ijd ra ­ gen aan de m ening van de JOVD over Hoger O nderwijs, neem dan contact op met Suzanne (010- 4 1 1 8 8 0 5 ) o f N a th a n (030- 2 3 2 1 3 9 5 /0 6 - 5 0 6 7 5 7 0 8 o f n.e.dijk@ students.geog.uu.nl).

Projectgroep Cultuuravon-

den

Deze p ro je ctg ro e p is helaas vol, m aar als afdelingsbestuurder kun je toch m eedoen. We w ille n in sam enw erking met jouw afdeling nam elijk een politieke café o rg a n i­ seren. Als de afdeling het zelf ook wil, komt er een politiek café met een (plaatselijke) bekendheid uit de cul­ tu urw ereld. D enk h ie rb ij b ijv o o r­ beeld aan een museumdirecteur. De discussie zal zich toespitsen op prin ­ cipiële vragen over cultuur.

Heb je vragen over de projectgroep neem dan contact op met M arije

(0 3 5 -6 9 3 6 7 9 0 ) o f N athan (030- 2 3 2 1 3 9 5 /0 6 - 5 0 6 7 5 7 0 8 o f m ail naar n.e.dijk@ students.geog.uu.nl)

Rechten W e rk n e m e rs

Rechten w aarborgen bij uitstek de ontplooiing van de individuele per­ soonlijkheid. O verheid en w erkge­ vers hebben de m acht om de uit­ oefe n in g ervan te beperken. Werknemers bevinden zich daarom in een positie van dubbele a fh a n ­ kelijkheid of niet?. Meer info? Neem dan contact op met PC Sociale zaken en w e rkg e le g e n h e id Sander Janssen (0 7 4 -2 6 7 17 14 of 0 6 -2 5 02 84 24 of m ail naar s.m .jans- sen@wxs.nl).

M ilie u

De JOVD is een van de weinige poli­ tieke jongerenorganisaties zonder een duidelijke m ening over m ilieu­ zaken. W il jij meeschrijven aan het g ro e n b o e k van de JOVD? M eer info? Neem dan contact op met de PC A lgem ene zaken o f Sociale Zaken en Werkgelegenheid (Sander Janssen 074-267 1 7 14 of 06-25 02 84 24 o f s.m .janssen@ w xs.nl) ■

Referenties

GERELATEERDE DOCUMENTEN

Omdat schulden hebben veel meer is dan alleen te weinig geld hebben, komen deze mensen vaak in vicieuze cirkel terecht.. Schulden hebben veel psychische gevolgen, waardoor mensen

Burgerparticipatie is een belangrijk onderdeel bij dit project. Vooraf kon niet goed worden ingeschat met welke wensen de bewoners zouden komen. We hebben daarom geld gereserveerd

Indien er kan gerekend worden op 70 deelnemers én er wordt evenveel publiciteit gemaakt rond Hoeilaart Bruist als in 2020, dan bedraagt de kostprijs 95 euro.. Echter is deze

Van de mensen met klachten die (waarschijnlijk) niet komen door een andere aandoening, heeft 67% zich laten testen.. Van de mensen met klachten die (waarschijnlijk) wel komen door

Maar zoals u begrijpt: deze investering kost geld en ook bij onze vereniging van vrijzinnig godsdienstigen (VVG), die de Hoeksteen in stand houdt, is de laatste tijd

Gemiddeld over het jaar komt de marktprijs in Deinze met 1,91 euro (incl. BTW) in 2006 wel boven de kritieke opbrengstprijs uit.. Gedurende de winterperiode zal er dus geld

De heer Zonta is van mening dat het restaurant op zich niet heel belangrijk is voor zijn klanten omdat er maar weinig mensen zijn die langs komen om te bestellen.. Het is echter wel

Bovendien wordt er volgens onze plannen twee maal zo veel geld gereserveerd voor aanvullende bijstand; voor mensen die echt niet kunnen werken (bijv. een moeder