Moord en doodslag in Wassenaar, een graf van 3700 jaar oud.
Louwe Kooijmans, L.P.; Bent, G. van der; Ommering, G. van der; Rossum, R. van
Citation
Louwe Kooijmans, L. P. (2002). Moord en doodslag in Wassenaar, een graf van
3700 jaar oud. In G. van der Bent, G. van der Ommering, & R. van Rossum (Eds.),
Dwars door de duinen (p. 17). Katwijk: Van den Berg. Retrieved from
https://hdl.handle.net/1887/83219
Version:
Not Applicable (or Unknown)
License:
Leiden University Non-exclusive license
Downloaded from:
https://hdl.handle.net/1887/83219
dwnrs
door
de
o
I
5 6 9 15l7
18 22 24 27 31 33 374t
4.È"-.tr
45 47 49 53 56 596t
64 67 70 75 79 81 86 89 9T 93 95 99 01 05 08 71 113 775 77 79 27 23Grote lisdodde, Berkheide 2002, ¡oto, R¿/,¿ !d, Ro,J!/,, 4"i,'
Cijshtrt
vLlnd(r
Bent,Gtrrit
v01n Ommt:rrnctcn
R¿ní r,rÌt1 R(lss¿tn? lr¿dttcti¿lMoord
en
doodslag
in
Wassenaar
Een
graf
van 3700
jaar
oud
Vuurstenen pijlpunt die in de borstkas von één van de skeletten is aangetroffen
foto: Leendeft Louwe Kooíjmans
De grafkuil uit
7700 voor Chrístus,
met doarin de 12 skeletten
foto: Leendeft Louwe Kooijmons
Leendert Louwe Kooijmans
Bij
deoonleg van de níeuwbouwwíjk'Weteringpork' aan de
noord-kant van
Wassenaarwerd
in
L987
eenbijzondere
archeologischeontdekking gedaan. Er
werd eengrafkuil
uit
L700 voor
Christusgevonden,
met
daain
deresten van
L2personen.
Een uniekevondst,
die onthulde dat
de
boerengemeenschappenvon
díetijd
niet zo'n
vredig bestaan hadden
aß
werd gedacht.en
aan
de
oostzijde,
maarbij
nadere beschouwingbtijkt
er sprake van een zorgvuldig grafritueel, waarbij onderscheidis
gemaakt naarleeftijd
en sexe.In
het midden tiggen twee volwassen mannen gestrekt op hunrug, de
gebruikeLijke graftiggingin
die
tijd.
Aan denoord-
en
zuidzijde lagentwee
personen op de buik.Een van de twee
is
de enige met zekerheid vastgestel-de vrouw, met naast haar een peutertje van één jaar, de anderis
dus waarschünl.ük ook een vrouw.In
detussengelegen ruimten liggen enkele kinderen op hun
zij
en een viertaljonge
mannen op derug,
maar meteen opgetrokken been. Kennetijk
zijn de
doden door nabestaanden begraven met grote aandacht voor iederindividu. Dat gebeurde op een ptek ver van de
bewoon-de wereld, nametijk op een ktein duintje midden
in
debrede strandvtakte. Vreedzame boeren?
De 0ude Duinen worden a[ [ange tìjd intensief gebruikt. Desondanks
zijn
er voldoende sporenuit
de Bronstijd bewaard gebleven, die ons laten zien dat ookin
dietijd
het gebied a[ intensief werd bewoond. Die sporenvin-den we
vooral
aande
randen van de duinen, onderandere
in
Den Haag. Over de levenswijze van de bewo-nersuit
de Bronstijd weten we veel door groteopgra-vingen
in
West-Friestand.Het
waren boeren met eenecht gemengd
bedrijf.
Men woondein
boerderijen van 20-25 meter lengte, met daarin aan het ene einde dewoonruimte
en
in
het
andere dee[een
veestalling.0ssen trokken de ploeg, het vee zorgde voor mest en
het
graan leverdestro als
statbeleg. Een vreedzameboerenbevolking,
zo
leek
het, totdat
het
graf
vanWassenaar werd gevonden. Dat laat zien
dat
er sprakeis
geweest van ondertingestrijd.
Waarom? We kunnen denken aan schermutsetingen om onderlinge vetesuit
te vechten of aan rooftochten van de ene groep op deandere, bijvoorbeetd
om vee
te
stelen.
Het
war.enimmers vooral houders van rundvee, waarvan het bezit,
vooral de aanta[len, de basis moet
zijn
geweest voormaatschappetijk aanzien.
Het graf van Wassenaar is uniek. Er zijn geen
vergel"ijk-bare vondsten. Dat betekent misschien
dat
dergelijke btoedbaden uitzondering waren. Anderzijds moeten we ons ervan bewustzijn
dat een dergetijk graf onsvolte-dig ontgaat als het skeletmateriaal geheel
is
vergaan.En
dat
is
meestalhet
gevat. Het grafvan
Wassenaartoont
aandat
onze vooroudersin
de Bronstijd waar-schijnLijkniet
zo vredetievend zìjn geweest als langetijd
werd gedacht. Bij de graafwerkzaamheden voor de wijk werden op eenktein
duintje
enkele vondsten gedaandie
duidden opbewoning ongeveer 2000 jaar voor Christus (de
Beker-tijd).
Er werd daarom een kleine archeologischeopgra-ving uitgevoerd,
die
onverwacht een grote grafkuiI aanhet Licht bracht, met daarin de resten van
niet
minderdan 1.2 personen: mannen, tenminste één vrouw en
enkele kleine en grotere kinderen. Door de natte
con-dities
waren de sketetten nog bewaard gebteven, zij hetin
slechte staat.Grafritueet
Gezien de wijze waarop ledematen van de doden over
en
onderelkaar
lagen, warenalte
doden
kennelijkgel.ijktijdig begraven. Houwsporen op enkele botten en
vooral
een vuurstenenpijtspits
laten
zien
dat
dezegroep mensen door gewetd
om
het
leven
moet zijngebracht.
0orlog
dus. Dateringen wezenuit
dat
hetgraf enkete eeuwen jonger is dan de bewoningssporen,
en
dateert
uit
de
overgangvan de
Vroege- naar deMiddenbronstijd, circa 1700 voor Christus.
