Vraag nr. 75
van 14 december 2001
van de heer JOHAN SAUWENS RWZI's – Verdunning
Onder meer in de Beleidsbrief Leefmilieu, B e l e i d s-prioriteiten 2001-2 0 0 2 , wordt gesteld dat momen-teel het influent van vele rioolwaterzuiveringsin-stallaties sterk verdund is door de gemengde aan-voer van afvalwater en hemelwater (Stuk 882 (2001-2002) Nr. 1).
Volgens de Beleidsbrief zullen de gemeenten en Aquafin de nodige inspanningen leveren om deze verhouding te verbeteren.
Wat dient er praktisch te gebeuren om deze ver-houding te verbeteren ?
Wat kunnen de gemeenten daar concreet aan doen ?
Antwoord
Overeenkomstig de procedure voor de oplevering aan het Vlaams Gewest van een door de NV A q u a-fin gebouwde of gerenoveerde rioolwaterzuive-r i n g s i n s t a l l a t i e, worioolwaterzuive-rdt sinds begin 1995 op initiatief van de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) een "onderzoeksprocedure naar verdunning en onder-belasting van de RWZI" gestart indien tijdens de proefperiode van de RWZI is gebleken dat het aanstromend afvalwater verdund is met zuiver water.
Bij een dergelijke procedure worden in eerste in-stantie de gemeenten en Aquafin betrokken, m a a r naargelang de situatie richt men zich tevens naar andere overheden, zoals administratie Wegen en Verkeer (AWV), provincie, polderbesturen, ... Gebreken aan de zuiveringsinfrastructuur die lei-den tot verdunning, worlei-den onder meer via ter-reinbezoeken en via studies geïnventariseerd. I n grote lijnen wordt het principe gehuldigd dat de beheerder van de leiding waarop een probleem is v a s t g e s t e l d , de kosten voor de aanpassing van de leiding op zich dient te nemen.
In de praktijk betekent dit dat de gemeente, als be-heerder van het gemeentelijk rioleringsstelsel, meestal verzocht wordt een aantal aanpassingswer-ken uit te voeren. Of het project dan ook nog daad-werkelijk wordt uitgevoerd, blijft echter steeds een
gemeentelijke bevoegdheid, en dus afhankelijk van de bereidheid tot medewerking.
Momenteel wordt op initiatief van de VMM een werkgroep opgericht om in samenwerking met de administratie Milieu-, N a t u u r-, L a n d- en Wa t e r b e-heer (Aminal) en Aquafin de verdunning bijko-mend in andere gebieden (dan deze waar recente-lijk een RWZI werd gebouwd of gerenoveerd) ge-structureerd aan te pakken, en dit onder meer op basis van de resultaten van de routinematige be-monsteringen van het influent van alle RWZI's. Ook reeds tijdens de opmaak van technische plan-nen voor nog te bouwen infrastructuur wordt aan-dacht besteed aan de eventuele aanwezigheid van verdunningsoorzaken en wordt de gemeente hier-van op de hoogte gesteld.
Het spreekt voor zich dat niet alle gebieden ter-zelfder tijd kunnen worden doorgelicht.
Gemeenten kunnen zelf echter al heel wat verhel-pen m.b. t . de verdunning door aandacht te hebben voor de voornaamste knelpunten die de verdun-ning van het afvalwater veroorzaken.
Specifiek kunnen gemeenten acties nemen op vol-gende gebieden.
Afkoppeling van grach t e n , w a t e r l o p e n ,d r a i n e r i n g e n en verharde oppervlakten
Aansluiting van min of meer grote permanente de-bieten op de riolering (via aansluiting van waterlo-p e n , d r a i n e r i n g e n , b r o n n e n , . . . ) leidt continu tot een zeer grote hydraulische belasting van de RW Z I en tot verdunning van de vuilvracht (wat een min-dere zuivering tot gevolg heeft).
Hetzelfde effect treedt tijdelijk op wanneer de af-voer van regenwater (via aansluiting van grachten, grote verharde oppervlakten, ...) is aangesloten op de riolering.
Bovendien leidt aansluiting van dergelijke debie-ten op de riolering tot versnelde afvoer van opper-v l a k t e- en regenwater, wat op een aantal plaatsen eventueel tot wateroverlast en alle bijbehorende problemen kan leiden.
Gezien de sterk negatieve impact van voorname-lijk de permanente debieten, dienen deze echter zo snel mogelijk en dus bij voorkeur op korte termijn te worden afgekoppeld. Deze projecten kunnen hiervoor rekenen op een subsidie van het V l a a m s G e w e s t . Deze subsidie bedraagt 75 % van de kos-ten voor de rioleringswerken en 100 % indien het om een volledig gescheiden stelsel gaat (2 DWA ) ( DWA : droogweerafvoer – red.).
Bij iedere huidige investering die door de gemeen-ten op eigen initiatief bovendien reeds wordt uitge-v o e r d , dient naar afkoppeling uitge-van alle zuiuitge-verwater- zuiverwater-debieten te worden gestreefd.
Toestand van de rioleringen
Indien de bestaande rioleringen in slechte toestand z i j n , is het mogelijk dat zij als drainage gaan funge-r e n . Dit kan aanleiding geven tot aanvoefunge-r van aan-zienlijke debieten grondwater naar de RW Z I . Te-vens kan afvalwater in de bodem terechtkomen, wat aanzienlijke bodemverontreiniging en verzak-kingen kan teweegbrengen.
Heraanleg van deze rioleringen is de enige reme-d i e. Ook reme-deze projecten kunnen, inreme-dien ze volreme-doen aan een aantal criteria, rekenen op een subsidie van het Vlaams Gewest die 75 % bedraagt van de kosten voor de rioleringswerken en 100% indien het om volledig gescheiden stelsels gaat.
Aansluitingsgraad
Alhoewel het in vele gevallen logisch lijkt dat, i n-dien in bepaalde straten riolering aangelegd is, d e woningen in deze straat hierop aangesloten zijn, i s dit niet steeds het geval (achterwaartse lozing van a f v a l w a t e r ) . Aansluiting op de riolering is boven-dien verplicht volgens Vlarem.
Om dit knelpunt te verhelpen, dient door de ge-meente een actief beleid te worden gevoerd dat "sluiklozers" aanspoort tot aansluiting op de riole-r i n g. Vanwege de priole-roblemen hieriole-romtriole-rent heb ik als minister deze problematiek ook specifiek geselec-teerd als opdracht voor de drinkwatermaatschap-pijen in het kader van de hervorming van het zui-v e r i n g s b e l e i d . Op basis zui-van het resultaat zui-van deze opdracht zullen de nodige acties uitgewerkt wor-den om de aansluitingsgraad te verhogen.
Problemen met de industrie
Sommige bedrijven lozen grote debieten koelwater of reeds gezuiverd afvalwater in het rioolstelsel,
wat vanzelfsprekend tot aanzienlijke verdunningen kan leiden.
Dergelijke debieten dienen door de bedrijven te worden afgekoppeld van de riolering. Het is aan de gemeente dit te betrachten via de milieuvergunnin-gen die door hen worden afgeleverd en/of geadvi-s e e r d . De andere begeadvi-stuurgeadvi-sniveaugeadvi-s die milieuver-gunningen uitreiken, zullen hiermee op hun beurt rekening moeten houden. Deze problematiek heb ik dan ook duidelijk aangekaart en weergegeven in mijn omzendbrief van 21 november 2001.
Slechte werking van de overstorten
Een overstort is op verscheidene plaatsen in het ri-oolstelsel aanwezig om het overtollige afvalwater in uitzonderlijke situaties in het oppervlaktewater te lozen. Door een slechte werking ervan gebeurt het echter dat de waterloop zelf het rioolstelsel binnenkomt (bv. door blokkering of door ontbre-ken van een terugslagklep), of dat het rioolstelsel bij de minste regenbui en dus te frequent overstort naar de waterloop.
