Songs of a hidden orchid: Yuefu and Gexing by Li He (791-817)
Ukai, K.
Citation
Ukai, K. (2008, June 24). Songs of a hidden orchid: Yuefu and Gexing by Li He (791-817).
Retrieved from https://hdl.handle.net/1887/13002
Version: Not Applicable (or Unknown)
License: Licence agreement concerning inclusion of doctoral thesis in the Institutional Repository of the University of Leiden
Downloaded from: https://hdl.handle.net/1887/13002
Note: To cite this publication please use the final published version (if applicable).
1 Stellingen
1. Een gedicht interpreteren is als het schrijven van een yuefu. Door het bewerken van woorden streven beide activiteiten ernaar een oorspronkelijk moment te bereiken. Het is even moeilijk een goede yuefu te schrijven als een goede interpretatie te produceren. Als de interpretatie / yuefu een te getrouwe weergave van het veronderstelde oorspronkelijke moment is, is zij oninteressant, maar als zij te creatief is, houdt ze op een interpretatie / yuefu te zijn.
2. Toen in de Midden Tang de betekenaars weg begonnen te drijven van hun betekenissen, vond deze zelfde verwijdering ook plaats in de relatie tussen de twee zelven in de poëzie: het empirische zelf en het ironische zelf. Een van de kenmerkende trekken van de Midden Tang poëzie, namelijk de aanwezigheid van een toon van ironie, ontstond tegen de achtergrond van deze verandering in het semiotisch systeem.
3. Sommige Midden Tang dichters begonnen de eis van decorum te negeren en meer al-te-menselijke aspekten van het zelf te tonen in hun poëzie. Toch waren ze te beschroomd om dat te doen in een sfeer van ernst; daarom presenteerden ze deze dikwijls in de verhulling van het lachen.
4. Naarmate het vaste waardensysteem meer en meer op drift begon te raken verloren de dichters van de Midden Tang hun vertrouwen in het conventionele geloof dat een klein aantal welgekozen woorden directe toegang kon geven tot het wezen van het onderwerp waarover ze schreven. Dit is een van de redenen waarom vele Midden Tang dichters zich begonnen te concentreren op het manipuleren van de taal. Sommigen hadden een groot geloof in hun eigen vaardigheid de taal te manipuleren, en zoals zij het zagen, was men, mits men bedreven was in het manipuleren van de taal, in staat zelfs een eigen universum te creëren.
5. Voor de dichters van de Midden Tang, die leefden in een wereld waarin veel in beweging was, leek de wereld van de yuefu – een genre waarvan de kern een verondersteld oorspronkelijk moment is en dat een vaste matrix en verplichte componenten met zich meebrengt – er een van zekerheid te zijn. Sommigen van hen namen deel aan de nog middeleeuwse commemoratieve activiteit een yuefu te schrijven met een gevoel van aangenaam heimwee. Anderen echter zagen hierin een interessante uitdaging om hun vaardigheid uit te proberen als manipuleerders van taal en discreet de vertrouwde wereld van dit genre te ondergraven om een eigen universum te scheppen.
6. Omdat het genre gexing niet ingeperkt werd door strikte regels en een ruime marge van prosodische vrijheid bood, werd het door vele experimentele Midden Tang dichters uitverkoren als het meest geschikte medium. Of, zo kan men misschien argumenteren, de volgorde was andersom: veel van de experimentele gedichten geschreven door dichters die een sterke neiging hadden zich weg te
2
bewegen van het centrum hadden toevallig de karakteristieken die later overeen bleken te komen met de generieke eigenschappen van de gexing.
7. In het oog vallende eigenschappen van Midden Tang poëzie waren een toon van ironie, een zekere schroom om “oprechtheid” te betonen, een ongeloof in het vermogen van de taal om op eigen kracht toegang te verlenen tot het wezen der dingen en een vertrouwen in de vaardigheid van de dichter de taal te bespelen.
Blootgesteld aan deze eigenschappen vond het jeugdig en gevoelig genie van Li He het meest passend terrein voor zijn creativiteit in fictieve genres: yuefu en gexing.
8. Het ritme is een van de oorspronkelijke zintuigelijke waarnemingen van levende wezens. Indien men in staat is het semantisch ritme van de woorden die men produceert te ondersteunen door een goed gebruik te maken van het fysieke ritme dat inherent is aan het aantal lettergrepen en de plaats van de cesuren, kan men zijn tekst buitengewoon ontroerend laten klinken. Een klein aantal dichters van de Midden Tang heeft een goed gebruik gemaakt van deze eigenschap van het ritme. Li He was bij uitstek een dichter van dit type, vooral in zijn yuefu en gexing.
9. De woorden van Li He’s gedichten zijn vaak van een overvloedige productiviteit. Ze gaan een wisselwerking aan met elkaar en met hun interteksten, en creëren aldus rijke lagen van betekenis. In het geval van Li He’s yuefu is hun werking dikwijls een die door vernietiging opbouwt (of zou men moeten zeggen: door opbouw vernietigt?): het verbazende spel van zijn woorden brengt de lezer dikwijls in zijn ban, aldus haar/zijn toegangsweg versperrend tot het veronderstelde oorspronkelijke moment; en, de grenzen van het genre te buitengaand, scheppen deze woorden dikwijls een eigen wereld, die verschilt van die welke voorgeschreven is.
10. In de Midden Tang – toen een overmaat aan verwijzingen door de dichters in hun gexing naar hun persoonlijke situatie en intellectualisme de identiteit van het genre bedreigden – was het Li He die de zuiverste gexing schreef. Hij heeft ons een aantal gexing nagelaten die ware juweeltjes van compactheid en intensiteit zijn, gedichten die wonderlijk ritmisch en muzikaal klinken en ons een volmaakt fictieve wereld aanbieden.
11. Li He’s poëzie scheidt op een uiterst strikte wijze schoonheid van het gevoel dat iets ons dierbaar is. Zo worden bij voorbeeld in de wereld van zijn poëzie dood, wrok, verval, en vernietiging vaak gepresenteerd door middel van een buitengewoon mooie beeldspraak, hoewel ze niet object van het rechtstreeks verlangen van de spreker van het gedicht zijn. Op paradoxale wijze roepen ze echter een gevoel van verlangen op bij de lezer door hun buitengewone schoonheid. Men zegt dikwijls dat Li He geobsedeerd werd door de dood. Deze uitspraak is grotendeels gebaseerd op een misverstand: het is de lezer die de onweerstaanbare aantrekkingskracht van de dood in Li He’s gedichten voelt.
3
12. In haar intensiteit, spaarzaam gebruik van middelen, gedegenheid, diepgang en grootsheid kan Beethovens muziek worden vergeleken met de poëzie van Du Fu. Han Yu’s megalomane en onbeheerste verbeelding en Bai Juyi’s uiterst mooie lyriek vormen gezamelijk iets wat vergelijkbaar is met de muziek van Mahler. Met wiens muziek kan Li He’s poëzie worden vergeleken? Haar compacte, haast pijnlijke intensiteit en haar prachtig gekleurde “andere- wereldkarakter” herinneren me aan het scherzo van Schnittkes piano kwartet in A mineur.
