TRAINING ADVISEREN EN SAMENWERKEN IN DE IV-KETEN

Belastingdienst

TRAINING ADVISEREN EN SAMENWERKEN IN DE IV-KETEN

BLOK 3

SYLLABUS

1. Wat is de Meyers-Briggs Type Indicator®?

2. MBTI: type dynamiek en ontwikkeling.

3. MBTI Types en stress.

W AT IS DE M EYERS-BRIG G S TYPE IN DICATO R®?

De Myers-Briggs Type Indicator® (MBTI) is een vragenlijst op basis van zelfbeschrijving die ontworpen is om de theorie van

psychologische types (beschreven door Carl Jung) beter te begrijpen en toe te passen in het dagelijks leven.

De auteurs van de MBTI, Katharina Briggs (1875 – 1968) en haar dochter Isabel Myers (1897 – 1980), verdiepten zich intensief in de verschillen tussen menselijke persoonlijk-heden. Ze bestudeerden en complementeerden de ideeën van de Zwitserse pschychiater Carl G.

Jung ( 1875 – 1961) en pasten ze toe om personenoom hen heen beter te leren begrijpen. Gedreven door de teloorgang van mensenlijk potentieel in de Tweede Wereld-oorlog, begon Myers aan de ontwikkeling van de indicator, om een zo breed mogelijk publiek inzicht te geven in de psychologische types en de verschillen tussen mensen te leren waarderen.

De MBTI-vragenlijst is vandaag de dag alom de meest gebruikte

persoonlijkheids-vragenlijst ter wereld. Ieder jaar worden er

wereldwijd meer dan 3,5 miljoen vragenlijsten ingevuld en er zijn

meer dan 13.000 gekwalificeerde gebruikers in Europa. Hij is

gebaseerd op meer dan 50 jaar onderzoek en ontwikkeling, en is

beschikbaar in 19 talen.

De MBTI-vragenlijst beschrijft iemands persoonlijkheidsvoorkeuren.

De vragenlijst geeft deze in vier dimensies weer : Extraversion (E)

Geeft er de voorkeur aan om energie te putten uit de wereld buiten zichzelf, zoals activiteiten, mensen en dingen.

of Introversion (I)

Geeft er de voorkeur aan om energie te putten uit de wereld van reflectie, gevoel en ideeën.

Sensing (S)

Geeft er de voorkeur aan om zich te richten op informatie verkregen via de vijf zintuigen en op praktische toepassingen.

of iNtuïtion (N)

Geeft er de voorkeur aan om zich te richten op patronen, verbindingen en mogelijke betekenissen.

Thinking (T)

Geeft er de voorkeur aan om beslissingen te baseren op logica en objectieve analyse van oorzaak en gevolg.

of Feeling (F)

Geeft er de voorkeur aan om beslissingen te baseren op een waarderingsproces, en neemt daarbij in overweging wat belangrijk is voor anderen.

Judging (J)

Houdt van een geplande, geordende benadering tot het leven en geeft er de voorkeur aan dat dingen beslist zijn.

of Perceiving (P)

Houdt van een flexibele,

spontane benadering en geeft er de voorkeur aan om

mogelijkheden open te houden.

De diverse combinaties van deze voorkeuren resulteren in 16 'persoonlijkheidstypes'. Die types verschillen meestal van elkaar op het vlak van reacties, interesses, waarden, motivaties en

vaardigheden. De MBTI is een positief instrument, het oordeelt niet.

In principe zijn alle voorkeuren goed, ze zijn alleen anders, met elk hun sterke en minder sterke kanten. Het instrument helpt mensen zichzelf beter te begrijpen. Het helpt ook om anderen beter te begrijpen en geeft concrete handvatten om daar constructiever mee om te gaan.

Het draagt ook bij aan verschillen te waarderen en constructief te benutten. De MBTI verklaart natuurlijk lang niet alles en is, zoals elk instrument, een versimpeling van de werkelijkheid.

Dit neemt niet weg dat het voor een aantal zaken zeer bruikbaar is.

Te denken valt aan: communicatie, adviseren, leidinggeven, stresshantering, teamwerk, samenwerken, verkopen,

zelfontwikkeling, loopbaanontwikkeling en werving en selectie.

O m te onthouden over het type

Om het MBTI-types efficiënt te kunnen gebruiken, is het belangrijk om rekening te houden met de volgende ‘waarheden’ over types:

 Types beschrijven 16 dynamische energiesystemen en geen statische vakjes. Het vierlettertype is veel meer dan een eenvoudige som van vier voorkeuren: het is de interactie van alle voorkeuren met elkaar.

 Er bestaan geen goed en slechte types en er zijn geen gunstige of ongunstige combinaties van types op het werk of in relaties.

Elk type en elk individu beschikt over zijn eigen speciale talenten.

 De kennis van types helpt mensen om zichzelf beter te begrijpen en de relatie met anderen te versterken.

 Elke persoon is uniek. Een ENFP is net als elke andere ENFP, net als sommige andere ENFP’s en als geen andere ENFP.

 Iedereen gebruikt elke voorkeuren in meer of mindere mate. Het type bestaat uit de functies waaraan we de voorkeur geven.

 Mensen bepalen zelf welk type het beste bij hen past. De resultaten uit de vragenlijst geven een idee van het meest

waarschijnlijke type op basis van de keuzes die zijn gemaakt bij het beantwoorden van de vragenlijst. Alleen betrokkene kent zijn of haar ware voorkeur.

 Het type verklaart niet alles. De menselijke persoonlijkheid is veel complexer.

 De cijferscores voor de MBTI geven aan hoe duidelijk een bepaalde voorkeur uit de antwoorden blek. Ze hebben niets te maken met vaardigheid, bekwaamheid of mate van gebruik.

Succes van de M BTI

De MBTI heeft zijn succes te danken aan een aantal factoren: De MBTI is een indicator, geen test. Hij is niet bedreigend. De MBTI is beschrijvend van aard, hij duidt op systematische wijze de

gedragsvoorkeuren van het individu aan en meet dus geen kennis of vaardigheden. Elke voorkeur is gelijkwaardig.

De MBTI is gevalideerd door honderden onderzoeken tijdens de

laatste 50 jaar. Bovendien blijft hij voorwerp van voortdurend

onderzoek, waardoor hij alleen maar beter wordt. Het is dus een

uiterst betrouwbaar instrument.

Het gebruik en de toepassing van de MBTI is strikt voorbehouden aan die trainers/adviseurs die met succes een accreditatieopleiding gevolgd hebben. Zij verbinden zich ertoe de volgende ethische richtlijnen na te leven:

• De afname van de vragenlijst is volledig vrijwillig. Degene die de vragenlijst invult, moet vooraf weten met welk doel hij/zij de MBTI invult.

• Het individu heeft het recht zijn Type aan anderen mee te delen.

Het doorgeven van zijn/haar Type aan derden mag alleen met zijn/haar uitdrukkelijke toestemming.

• Een ieder die de MBTI invult heeft recht op feedback en typebeschrijvingen.

• De MBTI mag nooit gebruikt worden als selectie-instrument.

• Gebruikers verbinden zich ertoe het auteursrecht te respecteren.

Interessante links:

•

•

•

•

Bronnen:

• Briggs-Myers, I., Inleiding tot Type, CPP, 2001

• Internet, zie bovenvermelde links

M BTI: TYPE DYN AM IEK EN O N TW IKKELING

De MBTI-Types beschrijven 16 dynamische energiesystemen. Het vierlettertype is veel meer dan een eenvoudige som van vier voorkeuren: het is de interactie van alle voorkeuren met elkaar.

De buitenste twee letters van het vierlettertype, dus de eerste en laatste letter, betreffen attitudes oftewel houdingen, de binnenste twee letters geven aan voor welke functies betrokkene een voorkeur heeft:

Dimensies: Houding of functie:

Extroversion - Introversion Attitude/houding Sensing - iNtuition Waarnemingsfuncties

Oftewel ‘perceiving’

Thinking - Feeling Besluitvormingsfuncties Oftewel ‘judging’

Judging - Perceiving Attitude/houding De vier functies

De kern van de uitvoerige theorie van Jung over

persoonlijkheidstype is dat iedereen gebruik maakt van de vier geestelijke basisfuncties,

Sensing (S) - Intuition (N), Thinking (T) - Feeling (F).

Die vier functies zijn van cruciaal belang in het dagelijks leven. De 16 types verschillen van elkaar op het vlak van prioriteiten die aan elke functie worden gegeven.

De vier functies richten bewuste geestelijke activiteit naar verschillende doelen:

• Sensing (S) streeft naar een zo volledig mogelijke ervaring van wat nabij en werkelijk is;

• iNtuition (N) streeft naar het grootste bereik van het mogelijke en de verbeelding;

• Thinking (T) streeft naar rationele orde door de onpersoonlijke logica van oorzaak en gevolg;

• Feeling (F) streeft naar rationele orde door harmonie van

belangrijke persoonlijke waarden.

Functiehiërarchie

Ieder van ons gebruikt alle vier de functies. Echter mensen

verschillen in de mate waarin ze tijd en energie besteden aan elk van de functies. Er is sprake van een ‘energie-hiërarchie’ met een functie die de meeste energie krijgt en een die de minste energie krijgt.

Bij type theorie is een van de vier functies favoriet, oftewel dominant. De dominante functie fungeert als ‘kapitein’ van de persoonlijkheid. Ze bepaalt in welke richting moet worden gevaren om de gekozen bestemming te bereiken en houdt het schip op

‘koers’. De andere functies zijn van belang maar ondergeschikt aan en staan ten dienste van de doelstellingen van de dominante

functie.

Om het met woorden van Jung te zeggen: de dominante functie heeft het grootste deel van de beschikbare psychische energie onder controle.

De functie-hiërarchie is als volgt opgebouwd:

1. Dominante functie (leidende functie, spil waar je persoonlijkheid om draait)

2. Hulpfunctie (is complementair en ondersteunt de dominante functie)

3. Tertiaire functie (is tegengesteld aan de hulpfunctie)

4. Inferieure of ondergeschikte functie (is tegengesteld aan de doninante functie)

Type-ontwikkeling

Een belangrijk aspect van de typetheorie van Jung is dat die gericht is op de ontwikkeling van de persoonlijkheid gedurende de gehele levensloop. Met andere woorden typeontwikkeling is een levenslang proces. Typetheorie gaat er vanuit dat type gedurende het leven niet verandert. De uitdrukking van het type kan wel variëren tijdens verschillende levensfasen en verschillende omstandigheden. De omgeving waarin mensen verkeren is daarbij belangrijk en kan ontwikkeling van natuurlijke voorkeuren koesteren maar ook ontmoedigen.

Mensen worden dus geboren met een aanleg om bepaalde functies

te prefereren boven andere. Voor elk van de type wordt er vanuit

gegaan dat twee van de vier functies interessanter zijn en wellicht

bewuster zullen worden ontwikkeld en gebruikt. De twee minst

geprefereerde functies worden beschouwd als minder interessant en

zullen wellicht in zekere zin worden verwaarloosd.

In de eerste 30 – 35 jaar ontwikkelt iemand zijn of haar dominante functie en de hulp- functie (ook wel specialiseren). De theorie gaat er vanuit dat die aangeboren, natuurlijke functies het best geschikt zijn om eenpersoons te helpen bij het vinden van een aangename en effectieve plaats in de wereld. Vanaf circa 35 jaar krijgen mensen vaak een natuurlijke motivatie om hun persoonlijkheid te vervolledigen door geleidelijk de verwaarloosde tertiaire en inferieure functies te ontwikkelen (ook wel generaliseren).

Dominante functie Hulp functie Tertiaire functie Inferieure functie

Meest ontwikkeld Minst ontwikkeld

Meest geprefereerd Minst geprefereerd

Meest bewust Minst bewust

MBTI TYPES EN STRESS

Elk persoon kan, afhankelijk van zijn/haar type, op voorspelbare wijze reageren op stress. Waar praten we dan over, wat voor soort situaties:

• In geval van grote en/of langdurige spanning.

• In geval van ziekte.

• Als de persoon uitgeput is.

• Als de persoon nauw en intensief samen moet werken met iemand met de tegengestelde Dominante Functie.

• Als de persoon zijn/haar eigen Ondergeschikte Functie lange tijd onderdrukt of negeert.

Typegerelateerde reaccties op stress

Er bestaan drie fasen die mensen op zulke momenten door kunnen maken (hoewel het niet noodzakelijk om een vaste opeenvolging gaat). Deze fasen hebben betrekking op de dominante functie.

Fase 1 Enigszins overdreven versie van je Dominante Functie

Het type van een individu kan zonder het gebruikelijke tegenwicht ernstig overdreven raken (net zoals bij een persoon van dat type die niet goed ontwikkeld is).

Fase 2 Excessief overdreven versie van je Dominante Functie

De Dominante Functie kan de persoonlijkheid volledig overnemen, op een bezeten manier. Niet meer effectief.

• In het geval van mensen met Extraversion gebeurt dat in de buitenwereld.

ENFP in balans: N= de mogelijkheden zien E N FP enigszins overdreven: N= heen en weer geslingerd

tussen de mogelijkheden E N FP; Excessief: N= verdrinken in de

mogelijkheden

• In het geval van mensen met Introversion gebeurt dat in het innerlijke.

Aan de buitenkant ziet er zo uit:

INFP INFP

INFP

INFP

Aan de binnenkant ziet het er zo uit:

IN F ^P

Fase 3 Extreme stress en ‘in de greep’ raken

De Ondergeschikte of Inferieure functie kan uit het onderbewuste losbreken en een “woedeaanval krijgen”. Dat fenomeen staat ook bekend als “in de greep van de Ondergeschikte Functie”.

• In het geval van mensen met Extraversion gebeurt dat in het innerlijke.

• In het geval van mensen met Introversion gebeurt dat in de buitenwereld.

Alles klapt als het ware om, de ondergeschikte of inferieure functie wordt in dit geval dominant, maar op een zeer onaangename en extreme manier:

Neem bijvoorbeeld iemand met een ESFJ-type:

DF = Fe Ti

HF = Si N

TF = N S

IF = Ti F

Doorgaans vertonen mensen “in de greep” de volgende kenmerken.

• Ze gedragen zich op een atypische manier en kunnen achteraf verklaren: “Ik weet niet wat me bezielde!” of “ik was mezelf niet!”

• Ze zijn kwaad, uitzinnig of zelfs volledig losgeslagen.

• Ze zijn niet meer voor rede vatbaar.

Hun Ondergeschikte Functie komt tot uiting (innerlijk of in de

buitenwereld) op een kinderachtige, afwijkende en onaangename

manier.

De volgende pagina’s geven een korte samenvatting per tweetal types. Hierin worden de volgende vragen beantwoord:

- hoe ziet hun dominante functie eruit,

- wat geeft hen energie en stress op het werk,

- in welke situaties kan de inferieure functie ‘getriggerd’ worden, - wat zijn de symptomen waaraan je kan zien dat zij in de

inferieure functie terecht zijn gekomen,

- wat zijn remedies/oplossingen om daar weer uit te komen.

- en tot slot, wat kan iemand met dit type van deze ervaring leren.

Er zijn steeds twee types die een dominante functie delen, die op dezelfde triggers reageren, het evenwicht op dezelfde manier herstellen en dezelfde nieuwe kennis over zichzelf kunnen ontdekken. Dit zijn de volgende acht type-paren:

1. Extraverted Thinking Types: ESTJ en ENTJ

2. Introverted Feeling Types: ISFP en INFP

3. Introverted Thinking Types: ISTP en INTP

4. Extraverted Feeling Types: ESFJ en ENFJ

5. Extraverted Sensing Types: ESTP en ESFP

6. Introverted Intuitive Types: INTJ en INFJ

7. Introverted Sensing Types: ISTJ en ISFJ

8. Extraverted Intuitive Types: ENTP en ENFP

Kenmerken van Extraverted Thinking types

Extraverted Thinking types zijn graag gericht op de buitenwereld, gericht op mensen dingen en activiteiten. Ze houden graag controle over zaken en vinden het nemen van beslissingen prettig. Hierdoor:

- waarderen ze bekwaamheid, effectiviteit en efficiëntie - voelen ze zich comfortabel in een leidersrol

- willen dat dingen logisch zijn

- geven de voorkeur aan gerespecteerd worden boven aardig gevonden worden

- zijn ze gericht op waarheid, accuraatheid en productiviteit - hebben ze een hoge standaard en leggen ze de lat hoog - hebben ze een natuurlijke neiging om kritisch te zijn

Krijgen energie op het werk van:

Stressoren op het werk:

Het werk zelf Te weinig controle over taken en tijd Kansen om mensen te leiden/aan te

sturen

Veranderende procedures en vage criteria

Voorspelbaarheid Chaotische omgeving

Afronden van taken en projecten Onlogisch gedrag van anderen Logische procedures en gedrag Veelvoorkomende onderbrekingen Mogelijkheden om presteren in een

duidelijke, gestructureerde omgeving

Incompetentie (van zichzelf of anderen)

Triggers die doorslaan naar Introverted – Feeling stimuleren - Als anderen hun fundamentele waarden negeren

- Sterke emotionele reacties van anderen, vooral in intieme relaties - Zelfkritiek en schaamte voor gebrek aan gevoeligheid richting anderen

1.

Extraverted Thinking types: ESTJ en ENTJ

Bij stress kunnen ze doorslaan naar: Introverted - Feeling

Typische reacties tijdens Introverted – Feeling fase

Reacties Remedies/oplossingen

Regelmatig boosheid uiten Met iemand praten Makkelijk controle verliezen,

emotioneel worden

Manieren vinden om energie anders te richten

Inflexibel, niet bereid om alternatieven te overwegen

Hulp krijgen om het probleem aan te pakken

Dominante, eisende houding Fysieke activiteiten

Terugtrekken, anderen vermijden Rustige emotionele steun krijgen van vertrouwde mensen

Overtuiging dat anderen een hekel aan ze hebben

Tijd voor zichzelf om weer in balans te komen

Leren van de ervaring

- Erkennen van eigen grenzen - Accepteren van het irrationele - Het belang van intieme relaties

Kenmerken van Introverted Feeling types

Introverted Feeling types zijn vooral gericht op hun binnenwereld, gericht op hun eigen waarden en innerlijke harmonie. Hierdoor:

- komen ze flexibel, open, gecompliceerd, zachtaardig, bescheiden, zichzelf wegcijferend over

- hechten ze waarde aan het bevestigen van hun eigen en andermans individualiteit

- vinden ze de diversiteit in de wereld aantrekkelijk

- vinden ze het soms moeilijk om een stevige positie in te nemen over zaken die niet erg belangrijk voor hen zijn

- komen ze niet-oordelend, begrijpend en vergevingsgezind over - komen soms besluiteloos over

- nemen een stevige en onbuigzame positie in als ze een sterke overtuiging hebben

- zijn ze gericht op het goede in anderen, en minder gefocused op fouten van anderen

Krijgen energie op het werk van:

Stressoren op het werk:

Werk dat beroep doet op persoonlijke waarden

Meerdere taken en rollen

Kansen om anderen te helpen en bevestigen

Starre structuren en tijdsdruk

Coöperatieve, open en prettige sfeer

Conflictueuze en vijandige sfeer

Gewaardeerd worden als individu Te weinig tijd om alleen te werken Erkenning en respect voor expertise

en meerwaarde voor de organisatie

Controlerende, veeleisende of confronterende mensen

Ontspannen, flexibele houding richting deadlines

Moeten conformeren aan onacceptabele waarden of procedures

Triggers die doorslaan naar Extraverted - Thinking stimuleren - Negativiteit en teveel kritiek

- Angst voor verlies (bijv. belangrijke relatie of verantwoordelijkheid op het werk)

- Aantasting van waarden

2. Introverted Feeling types: ISFP en INFP

Bij stress kunnen ze doorslaan naar: Extraverted -

Thinking

Typische reacties tijdens Extraverted – Thinking fase

Reacties Remedies/oplossingen

Cynisme, wantrouwen en teleurstelling

Geraakt zijn, maar dit niet aan anderen laten zien

Algehele negatieve houding, kritiek hebben op anderen

Reflecteren, mediteren over persoonlijke waarden en prioriteiten

Martelaarshouding Tijd maken voor plezier,

ontspannende activiteiten Depressie, gevoel van hopeloosheid Praten met goede vrienden Wisselen tussen actieve en passieve

agressie

Net zoveel tijd voor zichzelf hebben als nodig is

Verlies van zelfvertrouwen en gevoel van bekwaamheid

Zich weer richten op het goede in plaats van het slechte

Lering trekken uit de ervaring

- Acceptatie van hun hang naar presteren, macht en controle - Erkenning van bekwaamheid

-

Kenmerken van Introverted Thinking types

Introverted Thinking types zijn vooral gericht op hun binnenwereld, gericht op begrippen, ervaringen en reflectie. Hierdoor:

- proberen ze zo objectief mogelijk te zijn

- bezien ze mensen en gebeurtenissen als onverstoorde waarnemers - genieten ze van objectieve analyse als methode op zich

- zien ze kritiek en onenigheid als constructief en niet als persoonlijk - verwelkomen ze stevige kritiek die hen helpt om nauwkeuriger en

objectiever te worden

- kwetsen ze soms onbewust anderen met hun objectieve kritiek

- kunnen ze overkomen als gevoelloos en niet geïnteresseerd in anderen - kunnen ze afstandelijk en soms zelf arrogant overkomen

Krijgen energie op het werk van:

Stressoren op het werk:

Vrijheid om zo lang en intensief aan een project te werken als ze willen

Werken onder strikte regels

Werken op concrete projecten met tastbare resultaten

Werken mèt of ònder onbekwame mensen, of ze moeten aansturen Oprechte waardering van

bijdragen aan het werk

Verantwoordelijk of afhankelijk van andermans resultaten

Gerespecteerd worden vanwege hun bijzondere expertise

Alles wat niet logisch of oneerlijk is

Betrokken en gehoord worden in belangrijke discussies en beslissingen

Te weinig tijd alleen, te veel mensen, extravert moet zijn

Autonomie en onafhankelijkheid Geconfronteerd worden met heftige emoties

Triggers die doorslaan naar Extraverted - Feeling stimuleren - Uitingen van hevige emoties door anderen

- Gebrek aan respect of ontkenning van eigen, belangrijke waarden - Geen aandacht voor hun behoefte aan stilte en afzondering

3. Introverted Thinking types: ISTP en INTP

Bij stress kunnen ze doorslaan naar: Extraverted - Feeling

Reacties Remedies/oplossingen Overstuur raken (wel of niet uiten

naar anderen)

Het delen met anderen zo lang mogelijk uitstellen

Intens gevoel van vervreemding en psychologische afstand tot anderen

Ontkennen en verweren tegen intense angstgevoelens

Angst om voor altijd controle te verliezen over emoties

Tijdelijk gedrag aanmeten dat tegemoet komt aan verwachtingen van anderen

Passief-agressief Negeren of zich losmaken van de situatie

Een klagende, verongelijkte toon Tijd alleen om te herstellen en energie te bundelen

Overgevoeligheid voor signalen van genegeerd of onaardig gevonden te worden

(Ongevraagd) bevestiging van anderen ontvangen dat de situatie inderdaad stressvol is

Lering trekken uit de ervaring - Accepteren van het niet-logische - Erkennen van kwetsbaarheid

- Vaardigheid om diepe gevoelens te tonen

Kenmerken van Extravert Feeling types

Extraverted Feeling types zijn graag gericht op de buitenwereld, gericht op mensen dingen en activiteiten. Hun belangrijkste doel is om een goed gevoel en harmonie te bewaren tussen mensen. Hierdoor:

- stralen ze welwillendheid en enthousiasme uit

- zijn ze optimistisch over het leven in het algemeen en vooral over het potentieel van mensen

- zijn ze gericht op hostiliteit en harmonie

- besteden ze weinig aandacht aan negatieve, pessimistische conclusies - erkennen ze logische analyse en oorzaak-gevolg, maar negeren die

grotendeels bij het nemen van beslissingen

- proberen ze de gevoelens van anderen niet te kwetsen

- streven ze ernaar anderen onvoorwaardelijk positief te behandelen - lijken ze soms – ten onrechte - afhankelijk

Krijgen energie op het werk van:

Stressoren op het werk:

Mogelijkheid om werkdruk en schema te beheersen

Niet meewerkende, ondermijnende collega’s

Sociaal, ondersteunende omgeving Confronterende, verscheurde relaties Gewaardeerd worden vanwege

individuele bijdragen

Moeten omgaan met onverwachte veranderingen

Verbonden met en afgestemd voelen op anderen

Persoonlijke kritiek en dat er van hen gevraagd wordt om anderen onpersoonlijk te behandelen

Eerlijke en open communicatie Onvoldoende tijd om het werk goed te doen

Oprechte en regelmatige blijk van waardering

Werk dat indruist tegen persoonlijke integriteit en waarden

Triggers die doorslaan naar Introverted – Thinking stimuleren - Gebrek aan vertrouwen

- Druk om te conformeren aan iets wat tegen hun waarden ingaat - Conflict, en niet in staat zijn om het uit te praten en op te lossen

4. Extraverted Feeling types: ESFJ en ENFJ

Bij stress kunnen ze doorslaan naar: Introverted -

Thinking

Typische reacties tijdens Introverted – Thinking fase

Reacties Remedies/oplossingen

Negativiteit en pessimisme Het doorspreken met een buitenstaander

Teveel controlerende, starre houding

Terugtrekken, tijd alleen doorbrengen

Ongevoelig, koud, kort lontje Steun halen uit spirituele waarden In zichzelf gekeerd, depressie Lid worden van een praatgroep Twijfelen aan zichzelf,

incompetent voelen

Hulp krijgen om stressvolle situatie om te buigen naar een ervaring die de moeite waard is

Niet efficiënt, warrig Pauzes nemen, tijd om voor zichzelf te zorgen

Lering trekken uit de ervaring

- Minder behoefte hebben aan harmonie - Vertrouwen in eigen, logische denken - Gematigd reageren op tegenslag

Kenmerken van Extraverted Sensing types

Extraverted Sensing types zijn graag gericht op de buitenwereld, gericht op mensen, dingen en activiteiten. Ze staan met beide benen in de realiteit en ervaren zintuiglijke informatie op een directe manier. Hierdoor:

- gaan ze direct naar de kern en implementeren ze een effectieve oplossing

- negeren ze verborgen implicaties, hypotheses, tradities uit het verleden en mogelijkheden in de toekomst

- kunnen ze goed de juiste hoeveelheid inspanning en energie aan dingen te besteden

- zijn ze optimistisch en blijven ze niet hangen in problemen waar ze geen invloed op hebben

- accepteren ze anderen zoals ze zijn

- hebben een natuurlijke affiniteit met sensuele en esthetische ervaringen - komen ze soms oppervlakkig over door hun zucht naar sensuele

genoegens

- roepen ze bewondering en afgunst op door zorgeloos genieten van het dagelijkse leven

Krijgen energie op het werk van:

Stressoren op het werk:

Afwisseling en flexibiliteit in taken en beschikbare tijd

Deadlines

Vrijheid om met mensen om te gaan Moeten conformeren aan een vaste routines met weinig speling

Gebruik kunnen maken van hun geheugen voor details

Lange termijn planning

Kunnen kiezen hoe taken worden uitgevoerd

Niet in staat zijn omstandigheden te beheersen

Duidelijke structuren, gerichte taken en doelen

Vage aanwijzingen en onduidelijke richtlijnen

Werken in een team Gebonden aan afspraken zonder ruimte voor onvoorziene zaken

Triggers die doorslaan naar Introverted – Intuition stimuleren - Teveel gericht (moeten) zijn op de toekomst

- Beperking van opties door keuzes te moeten maken

- Moeten functioneren in teveel structuur en zich aanpassen aan schema van anderen

5. Extraverted Sensing types: ESTP en ESFP

Bij stress kunnen ze doorslaan naar: Introverted -

Intuition

Typische reacties tijdens Introverted – Intuition fase

Reacties Remedies/oplossingen

Tussen de regels doorlezen en dit negatief uitleggen

Aandacht anders richten door lezen of andere afleidende activiteiten Terugtrekken, afzonderen van

anderen

Bewust afleidingen

negeren/vermijden tijdens het werk Betekenis zoeken in onbeduidende

details, licht paranoïde overkomen

Anderen om hulp vragen bij taken

Gevoel van incompetentie op het werk en thuis

Gerustgesteld worden over hun psychische stabiliteit

Verstrooid, veel energie steken in zaken die niets opleveren; wiel opnieuw uitvinden

Hulp bij het vinden van oplossingen en mogelijkheden

Chronische bezorgdheid en gevoel van dreigend onheil

Hulp in het organiseren en inperken van informatieovervloed

Lering trekken uit de ervaring

- Minder angst voor mogelijkheden en opties - Waardering van het onbekende

- Toegang en vertrouwen in eigen intuïtie

Kenmerken van Introverted Intuitive types

Introverted Intuitive types zijn vooral gericht op hun binnenwereld, gericht op ideeën, concepten en complexe mogelijkheden. Hierdoor:

- hebben ze theorieën om alles te verklaren

- geven ze de voorkeur aan innovatieve oplossingen boven bestaande - bekijken ze situaties vanuit een ongebruikelijk perspectief

- komen ze over als scherp, snel en griezelig correct - maken ze verstandige analyses en directe oordelen

- kunnen ze door bijzaken heen kijken om tot de essentie te komen - komen ze soms over als star in hun oordeel

- kunnen ze overkomen als charismatische zieners

Krijgen energie op het werk van:

Stressoren op het werk:

Flexibel schema met controle over de methode van werken en resultaten

Omgaan met details, vooral over zaken in de buitenwereld

Maximale autonomie Te veel extraversie Duidelijke rollen en grenzen aan

verantwoordelijkheden en verwachtingen

Werken onder onkundige, irrationele of onlogische mensen

Een gestructureerd en voorspelbare omgeving

Een luidruchtige, ongeorganiseerde omgeving

Collega’s die direkt en open communiceren

Gevraagd worden om standaarden en principes te overtreden of bedrog te moeten accepteren

Mogelijkheid om taken en projecten af te ronden

Dingen die niet worden afgemaakt en slechte prestaties van collega’s

Triggers die doorslaan naar Extraverted - Sensing stimuleren - Moeten omgaan met (teveel) details

- Onverwachte dingen die de planning en hun idee van wat komen gaat verstoren

- Druk om zich teveel te moeten uiten richting anderen; extravert moeten zijn

6. Introverted Intuitive types: INTJ en INFJ

Bij stress kunnen ze doorslaan naar: Extraverted - Sensing

Typische reacties tijdens Extraverted – Sensing fase

Reacties Remedies/oplossingen

Intense boosheid, geïrriteerdheid, onrust, vermoeidheid

Terugtrekken, tijd vinden om de batterij weer op te laden, wandelen of lichaamsbeweging Doorslaan in zintuiglijke activiteiten

zoals eten, schoonmaken, repareren, lichaams-beweging

Aandacht voor hobby’s en ontspanning

Lichamelijke stress symptomen zoals vastzittende spieren

Inplannen van rust/niks hoeven, vrij nemen

Externe details zien als enorme obstakels die voortgang belemmeren

Eenvoudige, ongedwongen, zintuiglijke activiteiten

Obsessieve aandacht voor de vermeende bron van stress; moeite om aandacht anders te richten

Werkschema veranderen; hulp accepteren bij overvloed aan details

Slapeloosheid door voortdurend problemen te bekijken en analyseren

Ontvangen van niet-opgedrongen, direct geuite bezorgdheid van anderen

Lering trekken uit de ervaring

- Aanpassingsvermogen voor externe details

- Genieten van gematigde zintuiglijkheid/sensualiteit - Realistischer doelen

Kenmerken van Introverted Sensing types

Introverted Sensing types zijn vooral gericht op hun binnenwereld, informatie en ervaringen verwerken en daarop reflecteren. Hierdoor:

- vertrouwen ze op hun zintuigen en ervaringen in het verleden en het nu

- voelen ze zich niet prettig om verder te kijken dan de tastbare feiten - wantrouwen ze mensen die zorgeloos omgaan met feiten en slordig

zijn wat betreft details

- benaderen ze feiten en details voorzichtige en gestructureerd - vervullen ze hun verantwoordelijkheden volledig en zorgvuldig - waarderen ze tradities en aloude instellingen

- komen ze betrouwbaar over en met beide benen op de grond - genieten ze van het perfectioneren van bestaande technieken voor

efficiëntie en besparing

Krijgen energie op het werk van:

Stressoren op het werk:

Organiseren van feiten en details om een doel te halen

Deadlines

Zaken afronden voordat ze doorgaan naar een andere taak of project

Onafgemaakt of slordig werk van anderen dat de kwaliteit van hun werk beïnvloedt

Een ruste werkplek met weinig verstoringen

Iets moeten veranderen zonder een goede reden, omgaan met plotselinge veranderingen

Duidelijke en stabiele structuren, procedures en verwachtingen

Dingen op een inefficiënte, ineffectieve manier moeten doen Voldoende tijd en steun om te

presteren naar eigen normen

Moeten improviseren, brainstormen of zich resultaten voorstellen

Controle hebben over eigen werkschema

Triggers die doorslaan naar Extraverted - Intuition stimuleren - Ontkennen van de realiteit en feiten

- Iets onbekends

- Teveel doordraven in activiteiten die normaalgesproken goed bij hun type passen

7. Introverted Sensing types: ISTJ en ISFJ

Bij stress kunnen ze doorslaan naar: Extraverted -

Intuition

Typische reacties tijdens Extraverted – Intuition fase

Reacties Remedies/oplossingen

Algehele negativiteit en pessimisme Weg gaan, tijd alleen op prettige, zintuiglijke plek

Schakelen tussen het accepteren van verzoeken van anderen of weigeren en zich terugtrekken

Concrete en specifieke waardering van competentie, waarde en eerder gehaalde resultaten

Anderen verwijten maken Geen hulp of advies aangeboden krijgen van anderen

Afgenomen efficiëntie en productiviteit

Organiseren en realiseren van kleine projecten

Slapeloze nachten, malen over problemen

Hulp bij het vaststellen van prioriteiten

Uitschakeld raken, geen werk (meer) doen gedurende langere perioden en dan depressief worden

Concrete hulp van anderen om gestelde doelen te halen

Lering trekken uit de ervaring - Verruiming van perspectief - Verhelderen van waarden - Flexibiliteit in relaties

Kenmerken van Extravert Intuitive types

Extraverted Intuitive types zijn graag gericht op de buitenwereld, gericht op mensen dingen en activiteiten. Ze hebben een passie voor nieuwe ideeën en mogelijkheden in de wereld. Hierdoor:

- geven ze de voorkeur aan wat zou kunnen zijn in plaats van wat is - benaderen ze de wereld met vertrouwen en optimisme

- nemen ze risico’s die anderen wellicht vermijden

- vinden ze nieuwe uitdagingen aantrekkelijker dan wat bekend en is en werkt

- negeren ze grenzen aan tijd en energie, zowel van zichzelf en anderen

- hebben ze een griezelig goed instinct voor trends en toekomstige ontwikkelingen

- gebruiken ze soms een feit dat zich voordoet om hun intuïtie te stimuleren

- vinden ze feiten, details en herhalende activiteiten saai

Krijgen energie op het werk van:

Stressoren op het werk:

Afwisseling en uitdaging Dingen te snel moeten afronden Autonomie bij het uitvoeren van

taken

Niet gerespecteerd worden, twijfel aan bekwaamheid

Serieus genomen worden en gewaardeerd worden vanwege bekwaamheid en speciale vaardigheden

Overvoerd worden met details

Vrijheid om vernieuwende en effectieve oplossingen voor problemen te creëren

Supervisie die er te dicht op zit en waaruit wantrouwen en twijfel spreekt

Toestemming om de implementatie van oplossingen aan anderen te delegeren

Te weinig stimulans van buiten; te weinig opwinding over projecten

Voldoende ‘ongestructureerde’ tijd Regels die het creatieve proces belemmeren en energie wegzuigen

Triggers die doorslaan naar Introverted – Sensing stimuleren - Lichamelijke uitputting

- Te lang bezig (moeten) zijn met praktische zaken (feiten of details), bureaucratie

- Inbreuk op belangrijke waarden en principes

8. Extraverted Intuitive types: ENTP en ENFP

Bij stress kunnen ze doorslaan naar: Introverted - Sensing

Typische reacties tijdens Introverted – Sensing fase

Reacties Remedies/oplossingen

Passief-aggressief Rust, aandacht voor lichamelijke behoeften

Harder, langer en minder effectief werken

Lichamelijke inspanning

Piekeren, chronische onrust Grenzen stellen, gericht nee zeggen Terugtrekken, dichtklappen,

mensen vermijden

Prioriteiten stellen in taken en delegeren aan anderen

Mogelijkheden creëren zonder feiten en zonder het af te maken

Ontspannende, zintuiglijke activiteiten

Extremen in emotie en activiteit Plannen, lijstjes maken om vervelende verrassingen te voorkomen

Lering trekken uit de ervaring - Verbreed perspectief

- Waardering voor de waarde van feiten en details - Toegenomen structuur en planning

-

Vertaling en samenvatting van:

“In the grip, understanding type, stress and the inferior function.” Naomi L.

Quenk, OPP