€ 1,95
71
stejaargang • nummer 15 • woensdag 8 april 2015 Weekblad P608721 Afgiftekantoor 2099 Antwerpen X
Voor mensen met een goed hart en een slecht karakter...
STEVE STEVAERT EN DE VLAAMSE TREIN
Als jonge partijvoorzitter was Steve Ste- vaert het tegenovergestelde van zijn hau- taine collega Karel de Gucht. Over zijn politieke betekenis, over de zeepbel van zijn vernieuwende communicatie in zijn Teletubbie-tijd en over zijn drang naar macht, is elders al veel geschreven. Over zijn vrouwenhistories al té veel. Maar het verhaal van de vorige week overleden Ste- vaert is ook dat van een socialist met een licht flamingant kleurtje. Ook hij kreeg zijn partij niet over de Vlaamse streep.
Stevaert noemde zichzelf een goeie tien jaar geleden “één van de meest Vlaamsgezinde socialisten”. Zoals veel vooroorlogse socialis- ten vond hij dat de Vlaamse strijd ten dele ook een sociale strijd was en omgekeerd. Diezelfde combinatie van ideeën zag hij bij regionalisten elders in Europa. Niet dat hij te pas en te onpas met de Vlaamse Leeuw zou zwaaien, maar Ste- vaert zei dat hij een probleem had “met frans- kiljons, met mensen die hier komen wonen en zich gedragen alsof Vlaanderen een kolonie is”. Als pragmaticus wou hij zijn voorzichtige Vlaamsgezindheid vooral vorm geven in con- crete dossiers.
Zo vond hij dat de luchthaven van Zaven- tem Vlaams moest worden. “Lag die luchtha- ven in Wallonië, dan was dat niet de nationale, maar een regionale luchthaven.” In zijn boekje
‘Steve op de rooster’ pleitte hij voor een regio- nalisering van de mobiliteit, “omdat het mobili- teitskarakter van Vlaanderen en Wallonië totaal verschillend is”. Spoorwegen en waterwegen stoppen niet aan de taalgrens, maar dat hoefde voor hem bij een splitsing helemaal geen pro- bleem te zijn. Hij pleitte ook voor de regionali- sering van het spoor en de wapenhandel, van de onteigeningsbevoegdheid, van het kadaster.
Wel was en bleef hij een tegenstander van de splitsing van het loonbeleid en van de soci- ale zekerheid, want die heeft nood aan een zo groot mogelijk draagvlak. “Hoe groter de plas is, hoe beter.” Toch was hij voor meer fiscale autonomie en zelfs over sociale zekerheid en de splitsing van de kinderbijslagen kon gespro- ken worden, zolang de solidariteit zou wor-
den gerespecteerd. Voor het overige was hij een optimistisch pragmaticus: “Als de sociale zekerheid een Europese zaak wordt, zal dat probleem een andere dimensie krijgen. Je gaat ontwikkelingen krijgen die ertoe leiden dat Bel- gië verdampt”.
Die ontwikkeling wat aanwakkeren, dat wou of kon hij niet. Daarvoor was de tegenstand in zijn partij te groot. Hij hield het dan maar bij het herhalen van de altijd terugkerende argu- menten van veel behoudsgezinden die binnen een Belgisch kader bleven redeneren: wat doe je dan met Brussel? En er zijn toch ook grote verschillen tussen provincies? In Wallonië doen provincies als Namen en Waals-Brabant het toch lang niet slecht? “In Limburg hadden we er zonder solidariteit ook erg slecht voorgestaan met onze mijnwerkersproblematiek.”
Vlaams of niet?
Was Stevaert de enige socialist met nu en dan een Vlaamse reflex? Niet meteen. De meeste vooraanstaande socialisten van goed tien jaar geleden noemde hij “overtuigde Vlamingen”. Hij hoopte dat de samenwerking met Spirit de sp.a nog verder zou vervlaamsen. De parlements- leden van zijn partij die tot de belgicistische vleugel (BPS) behoorden, noemde hij figuren
“zonder invloed”… “Deze partij zal Vlaams zijn of zal niet zijn.” Hij raadde de jonge talenten in de partij aan om voor Vlaanderen te kiezen. “Ik hoop dat gezond Vlaams imago te verstevigen.”
Socialisten kwamen in die jaren wel eens stevig uit de Vlaamse hoek. Vande Lanotte vond de strengere fiscale controles in Vlaande- ren “een nieuwe en onrechtvaardige transfer”.
Hans Bonte pleitte in zijn zevenpuntenvoorstel tegen een federale kieskring en tegen Brussel als derde gewest. Voor Patrick Janssens was de staatshervorming “nog lang niet ten einde”.
Luc van den Bossche zei ‘altijd confederalist te zijn geweest’. Louis Tobback hekelde de scheef- trekkingen via het verkeersboetefonds, de geld- stroom naar Brussel en het stedenbeleid van Marie Arena. Frank Vandenbroucke wilde Werk regionaliseren en hij pleitte voor het belang van het Nederlands en voor bestuurlijke decentrali- sering. Caroline Gennez vond dat de “opvolging
van werklozen en de principes van sanctione- ring van werklozen materie zijn voor de regio’s”.
Mede door Stevaert kon de sp.a in de verkie- zingen van 2003 (federaal) en 2004 (Vlaams) zowat een kwart van het Vlaamse electoraat overtuigen, maar tegelijk wist hij heel goed dat zijn partij “de groene en de Vlaamse trein had gemist”. Twee redenen waarom hij bij die goede score meteen al kanttekeningen plaatste.
Zonder verwijl
Als in 2004 het BHV-dossier hoog op de agenda klimt, belooft ook Stevaert een snelle splitsing na de regionale verkiezingen van 2004, desnoods alleen door de Vlamingen gestemd in het federale parlement, “snel en zonder verwijl en zonder een prijs te betalen”, zei hij in De Tijd.
Hij was één van de ondertekenaars van een
“gezamenlijke verklaring”, samen met toenma- lig minister-president Somers, minister Paul van Grembergen en de partijvoorzitters van sp.a (Stevaert), Spirit (Els van Weert) en VLD (Dirk Sterckx) en enkele burgemeesters uit BHV, en hij was voorstander van verdere stappen in de staatshervorming.
Maar een echte crisis was BHV hem nu ook weer niet waard, al herinnerde hij op de 1 mei- viering zijn partij aan haar belofte: “Ik verwacht een wit konijn, al wordt het er dan één met gebroken oren en poten.” Zijn BHV-verhaal krijgt hij niet af, zijn Vlaamse bekommernissen krijgt hij niet op de voorgrond. Ook zijn gratis- verhaal blijkt een ballon met gaten te zijn. Derk- Jan Eppink noemt hem een “kletsmajoor, een keukenprins van de gebakken lucht”…
Zijn populariteit in de polls begon snel te dalen. Stevaert werd dan, vrij onverwacht, gou- verneur in zijn provincie Limburg. Een slimme vlucht naar Hasselt? Of een verbanning?
Politiek is een harde stiel. Dat populariteit relatief is, ondervinden in die jaren ook Bert Anciaux, Guy Verhofstadt, Yves Leterme, Filip Dewinter en Jean-Marie Dedecker. Stevaert pakte het eerst zijn koffers.
Merkwaardige vaststelling: in die piekperi- ode van 25 procent kiezers verklaarde 42 pro- cent van de journalisten in 2003 sp.a te heb- ben gestemd. Dit terzijde.
In oktober 2005 werd duidelijk dat de soci- alisten, nochtans “versterkt” met Spirit, terug- zakten naar het historisch lage niveau van 1999.
Dat kwam door “het wegvallen van een figuur als Steve Stevaert”, hoopte Caroline Gennez.
Virtueel
In 2006 winnen de socialisten met Patrick Janssens nipt de Antwerpse gemeenteraadsver- kiezingen, maar dat is een pyrrhusoverwinning, want in 2007 en 2009 zakt de partij uiteindelijk naar 15 procent. Vanachter de coulissen merkt Stevaert nog eens op dat zijn vaderland in twee stukken kraakt “nu België een virtueel konink- rijk met twee verschillende landen binnen haar verdampende grenzen aan het worden is”.
Heeft Stevaert zijn partij een wat Vlaam- ser profiel kunnen geven? Uit een grote sp.a- enquête in 2008 (‘De kloof tussen partij en electoraat’) bleek dat een meerderheid van de socialisten meer bevoegdheden wou voor de gemeenschappen en de gewesten. Maar de top aarzelde.
Onder Stevaerts opvolger Johan vande Lanotte (na een intermezzo van Caroline Gen- nez) vervaagde de Vlaamse lijn. Vlamingen mochten van hem tegenover Wallonië “geen plunderende Vikings” zijn. De socialisten ble- ven verkrampt aarzelen voor een consequente keuze voor Vlaanderen en zo borstelden ze zichzelf stilaan uit de Vlaamse publieke opinie.
Taboes blijven taboes. De partij zakte nadien steeds dieper weg, met een dieptepunt in 2014.
De partij verloor de kiezers die inzake veilig- heid en migratie naar het Vlaams Belang neig- den, de intellectuelen die naar Groen kropen, en de sympathisanten met een Vlaamse reflex die richting N-VA vertrokken.
“We hebben de Vlaamse trein gemist”, zei Stevaert. “Het is de socialisten nooit gelukt de Vlaamse kwestie echt in de armen te sluiten”, gaf ook Frank Vandenbroucke toe. De twee slimste socialisten van de jongste twintig jaar hebben gefaald. De kans dat Bruno Tobback, of John Crombez, als nieuwe voorzitter de koers kan (wil) veranderen,
is klein.
En plots is het land weer gered
Lees blz 5
Actueel
8 april 2015
2
Uit de smalle beursstraat
De dramatische economische erfenis van Steve Stevaert
In de periode dat Steve Stevaert SP-voorzitter was, werd de federale kas lek geslagen. Samen met Guy Verhofstadt was hij één van de Vlaamse toppolitici die de buffer om de vergrijzings- kosten op te vangen heeft opgesoupeerd. Als de pensioenen over twintig jaar onbetaalbaar worden, zullen economen kun- nen verwijzen naar de economische erfenis van Stevaert en co.
“Steve Stevaert is zo rijk dat het zelfs voor socialisten gênant is geworden.” Dit citaat hoorde je de voorbije jaren in Vlaamse socia- listische kringen meer dan eens. Er was weinig fierheid over het rode stemmenkanon van het begin van deze eeuw, dat zich blijkbaar pro- bleemloos in succesvol zakenman had veranderd. De economische belangen van Stevaert waren zeer flou, meer nog dan de handeltjes in windenergie van de “Keizer van Oostende”, Johan vande Lanotte.
Er waren de verhalen over de betrokkenheid van Stevaert bij de uit- bouw van havens in Vietnam. Hij zou er zelfs een kippen- en/of var- kenskwekerij in eigendom hebben. Hij was voorzitter van de vzw Lien Minh Vi-Viet, een organisatie die de banden tussen België en Vietnam wil aanhalen. Sinds 2010 was hij voorzitter van de Dinh Vu Industrial Zone, een industriële havensite in Hai Phong, niet ver van Hanoi. Hij was ook actief bij begrafenisondernemer Dela. Toen in 2007 plannen bovenkwamen om niet ver van het centrum van Oostende een cre- matorium te bouwen, dook de naam Stevaert in de wandelgangen op. Het rode stadsbestuur van Oostende moest inbinden na protest van buurtbewoners, velen onder hen socialisten. En dan was er nog Ethias, de rode verzekeraar die geleden heeft onder de financiële cri- sis. Ook daarin speelde Stevaert een prominente rol.
Een ‘liberale communist’ noemde hij zichzelf, en dat kwam duide- lijk tot uiting in zijn gratisbeleid. Gratis bussen, trams en meer van dat… Het ging er bij de pers in als zoete koek. Pas in 2003 verscheen in Trends een kritisch artikel van ene Johan van Overtveldt - nu minis- ter van Financiën voor N-VA - die uitlegde dat niets gratis was maar dat Stevaert gewoon het socialistische systeem van herverdeling tot in de puntjes toepaste: veel belastingen heffen en dan het geld maar
verdelen, bij voorkeur onder het eigen electoraat. Stevaert gaf ach- teraf eerlijk toe dat Trends zijn spel door had.
Eigenlijk is het gratisbeleid dat nu door de regering-Bourgeois wordt afgevoerd, niet de meest pijnlijke passage in het economische cv van wijlen ‘Steve Stunt’. Dat is de rol die hij tussen 2003 en 2005 vervulde als sp.a-voorzitter. Nadat de groenen werden kapot gere- geerd, haalde paars een klinkende verkiezingsoverwinning. De geld- sluizen waren in 2000, bij het aantreden van paars-groen, al open- gezet. In 2003 werd het debiet nog eens verhoogd.
Tegen 1999 hadden de regeringen onder leiding van Dehaene een primair saldo (de ontvangsten min de uitgaven van de overheid zonder de rentelasten) van 6 procent van het bbp opgebouwd. Wel- iswaar vooral door extra belastingen, maar het was wel een buffer om in de toekomst de vergrijzingskosten en de uitgaven voor pensi- oenen en gezondheidszorg te kunnen betalen. Echter, onder Verhof- stadt en zijn eerste paars-groene regering werd dat geld door ven- sters en deuren gegooid. Aanvankelijk had dit weinig effect op het primair saldo, omdat de economische groei dankzij de internethype hoog bleef. Dat veranderde na 11 september 2011 en het uiteenspat- ten van de internetbubbel. Tegelijk kozen de centrale banken wel voor een beleid van lage rente, zodat de regeringen minder rentelasten moesten betalen op hun schuld. Maar de tweede regering-Verhof- stadt gooide die vrijgekomen middelen, onder Paars II, ook door ven- sters en deuren. Vooral onder druk van de PS en de sp.a/Spirit van Steve Stevaert werd de federale kas lek geslagen. Het primair saldo, dat in 2002 nog bijna 6 procent bedroeg, was tegen 2005 gedaald tot minder dan 2 procent. Het spaarpotje om de pensioenen te beta- len, was zo goed als opgesoupeerd. De financiële crisis van 2008 deed de rest. Nu draait dat saldo rond nul. Toen Guy Verhofstadt eind 2007 nog even kortstondig premier was, zei hij: “Het geld is op.” Hij wist er alles van, want hij had er zelf voor gezorgd. Met Stevaert als medeverantwoordelijke.
Angélique VAnderstrAeten
Linkse Ferre eist uw centen op
Ferre Wyckmans draagt minstens één grote klak en enkele kleintjes. Hij is alge- meen LBC-secretaris, dus de nummer 1, dat is de grote klak, voorzitter van De Roma vzw en onder meer actief bij het digitale vakbondsblad De WereldMorgen, de klei- nere klakjes.
N-VA Borgerhout is voor Ferre de gebeten hond, want de flaminganten durven vragen stellen over het Heilige der Heilige van de Ant- werpse kaviaarsocialisten: De Roma, opge- bouwd met vrijwilligers, dat is mooi, en poli- tiek een verzamelpunt voor iedereen die giftig is op N-VA en niet kan verkroppen dat “de Patrick” vandaag een pietluttige voetbal-bobo is bij RC Genk.
N-VA Borgerhout klaagt de vermenging aan van het feit dat De Roma zich voordoet als een cultureel centrum en ook zo gezien wordt door de vele vrienden. Om een cultureel centrum te zijn, moet je je houden aan het cultuurpact en financieel doorzichtig zijn. De Roma eet echter van twee walletjes: het wil gesubsidieerd wor- den als een cultureel centrum en tegelijkertijd de vrijheden behouden van een privaatrechte- lijke vzw. Het geslacht der engelen? Neen, de kern van de zaak. Een vakbondsvoorzitter en centen? Op zich is dat al discutabel na wat het ACW, nu verborgen achter Netwerk.be, uitge- spookt heeft met zijn financiële dochters en
Willem Elias, decaan van de Faculteit Psy- chologie en Educatiewetenschappen aan de Vrije Universiteit Brussel, legde de verantwoor- delijkheid voor Stevaerts dood volledig bij de vrouw die hem had aangeklaagd. De hoogle- raar schrijft letterlijk op Facebook: “De vrou- wen... een zwakheid die we begrijpen. Aan de dame die deze beslissing op haar gewe- ten heeft, toch graag dit. Voor een verkrach- ting ga je onmiddellijk bij de politie, of des- noods de dag nadien.
Niet drie jaar later.” Dat is een onzinnige opmerking. Iedereen met een beetje ervaring in psychotherapie weet dat sommige slachtof- fers van zedendelicten soms zelfs na drie, der- tien of zelfs dertig jaar hun trauma nog steeds niet voldoende verwerkt hebben om er met de politie over te praten. Sommigen nemen hun traumatische geheim mee in hun graf. Het is onbegrijpelijk dat een decaan van de Faculteit
zijn gedupeerde leden.
Job voor het leven
De Ferre blaast hoog van de toren in een Vrije Tribune in De Standaard over de N-VA- aanval, nadat zijn vriendje bij diezelfde krant, de pronte en schlemielige Bart Brinckman (bel voor dat laatste naar zijn confraters en die zullen dat bevestigen) een voorzetje mocht geven in die krant, waarop de voorspelbare hetze tegen de rechtse en anti-culturele zak- ken van N-VA Borgerhout losbarstte. Den Bart en de Ferre schuiven regelmatig aan in De Roma voor de cultuur en wat politiek gekon- kelfoes. De Roma is het dak boven het hoofd van Ringland (anti-N-VA en een vehikel van verenigd links in de Scheldestad), diezelfde Roma steunt andere actiegroepen (neen, niet Pegida, men is eerder gebrand op dingen à la Movement X van nog een De Standaard- vriend, Dyab Abou Jahjah), en rukte op 29 maart mee op in de betoging van Hart tegen Hard, het front van de vakbonden tegen de federale regering en de Vlaamse regering, dat niet zijn echt snoetje durft laten zien (het is een truc van de syndicalisten die Hart tegen Hard hebben opgestart en manipuleren, feite- lijk is het een ACV-ABVV-light).
Ferre Wyckmans (62) werd de nummer 1 van LBC in 2000 na een verkiezing onder 165 militanten, die 250.000 leden vertegenwoor-
digen (een vorm van geleide democratie). LBC is de grootste beroepscentrale van ACV. Japan- ners hebben het “life time employment”, ooit aan boord van een onderneming, zitten zij vei- lig tot hun pensioen. De Ferre is een voorbeeld van het “life time employment” bij de Belgi- sche vakbonden. Al die pipo’s zijn voor jaren en jaren zeker van hun job, hen toegeschoven door coöptatie, zonder open verkiezing. Het zijn wel die gasten die de grootste mond heb- ben over democratie. Hun pree en hun reser- ves, geen kat die het mag weten.
Kardinalen
De Ferre en zijn vrienden opereren in een schaduwwereld. Niemand die dat beter weet dan Roger Blanpain, de éminence grise (ex- KU Leuven) van de sociale branche. In de tekst
“Vakbonden, een staat in de staat” klaagt hij het democratische deficit van vakbonden aan:
“De leden van de vakbond hebben niet de minste inspraak bij het verkiezen van hun vak- bondsleiders. Ooit werd Mia de Vits een rode pausin genoemd, omdat ook zij verkozen werd volgens hetzelfde stramien als de paus van de katholieke kerk. De paus benoemt de kardina- len, die de volgende paus kiezen. In de vak- bondswereld is het ook zo: de vakbondsbon- zen worden verkozen door congressen die worden bevolkt door de apparatsjiks van de organisatie en die worden door de syndicale top aangesteld.” De pausen en de kardinalen van de rode, de groene en de blauwe hesjes en dito wimpeltjes zijn volksverlakkers. J.r.
Psychologie zo’n onzin verkondigt. Klaarblijke- lijk wist hij ook wel dat vrouwen voor Stevaert een “zwakheid” waren. Wat een eufemisme als het om verkrachting gaat! Overigens, die vrouw werkte voor een overheidsbedrijf. Haar baas was een goede vriend van Stevaert. Het is dus helemaal niet zo onlogisch dat zij geen klacht durfde indienen zolang de socialisten in de regering zaten.
Onze rode vrienden kennende, zou zij waar- schijnlijk onmiddellijk ontslagen zijn. Wij zijn geen fans van de VUB, maar eerlijk is eerlijk:
VUB-rector De Knop distantieerde zich onmid- dellijk van de uitspraken van zijn decaan. Ste- vaert is zelf in het kanaal gesprongen. Hij is er niet in geduwd, ook niet figuurlijk. Hij is alleen zelf verantwoordelijk. Niet de vrouw die een aanklacht tegen hem heeft ingediend, niet justitie, niet de media. Alleen hijzelf.
SCHuLD VAn Het SLACHtoFFeR?
Geen Noord-Ieren
Primeur deze week op de Britse tele- visie: een verkiezingsdebat met maar liefst zeven partijkopstukken. Niet op de BBC, maar op de commerciële zen- der ITV. Het onuitgegeven format was naar verluidt een eis van premier Came- ron, die de gebruikelijke één-op-één- debatten met zijn voornaamste uitda- ger, Ed Miliband van Labour, niet echt ziet zitten. Wie het megadebat uitein- delijk heeft gewonnen, daarover zijn de meningen verdeeld. En wellicht zal het niet voor herhaling vatbaar zijn.
Er deed zich iets geks voor bij de selectie van de zeven ‘gelukkigen’. De
‘grote drie’ (Tories, Labour en LidDems) waren uiteraard aanwezig. Daarnaast de nationalisten uit Schotland en Wales, de groenen en Ukip. Maar er was nie- mand uitgenodigd uit Noord-Ierland.
Puur mathematisch is dat al raar: er zit- ten achttien Noord-Ieren in het Lager- huis, tegen twee MP’s van Ukip en één groene. Met de SNP en Plaid Cymru waren bovendien ook andere semiauto- nome gebieden aanwezig. Dus waarom Noord-Ierland dan niet? Het moet zijn dat de ‘six counties’ voor de meeste Brit- ten toch net iets te ver van hun bed lig- gen. Bij Sinn Féin zullen ze er wellicht niet wakker van liggen, maar voor de unionisten is dat pijnlijk. Geen gro- tere adepten van de britishness dan zij, maar ITV liet hen mooi in de kou staan.
Met ons slecht karakter bedachten wij dat, mocht Noord-Ierland intussen een deel zijn van de Ierse republiek, de unionisten wellicht wel aan elk groot debat voor de verkiezingen van de Dáil zouden mogen deelnemen. Al zal die gedachte de unionisten ongetwijfeld ril- lingen bezorgen.
Actueel 8 april 2015 3
Koud gepakt
Mijnheer de boze,
In volle begrotingscontrole komt de fede- rale overheidsdienst Financiën u langs de neus weg zeggen dat één en ander herbe- rekend werd, waardoor men tot de vaststel- ling kwam dat de Vlaamse overheid dit jaar bijna 400 miljoen euro minder inkomsten uit de personenbelasting zal doorgestort krij- gen. Dat is nu eenmaal een gevolg van de zesde staatshervorming, waar uw partij wel tegen was tijdens de vorige legislatuur, maar waartegen jullie zich niet zouden verzetten bij de uitvoering ervan tijdens deze legisla- tuur. Dat was een deal tussen uw voorzitter en premier Michel, om de Belgische rege- ring op poten te zetten. Maar nu zit gij met de blutsen en de builen. En wordt gij kwaad en komt gij molenwiekend en tempeestend spreken over onbehoorlijk bestuur van de federale overheid. En meteen mikt gij dan maar op uw Vlaamse en Belgische coalitie- partners CD&V en Open Vld, die de mede- constructeurs waren van de zesde staats- hervorming en de nieuwe financieringswet.
Hallo, Geert?! Niemand heeft uw partij ver- plicht te gaan collaboreren met de Vlaamse systeempartijen, noch met de Franstaligen.
Dat is een bewuste keuze geweest, gekop- peld aan de plechtige belofte van vijf jaar communautaire stilstand. Bovendien levert uw partij toch uitgerekend de minister van Financiën, Johan van Overtveldt. Is dat bovendien niet de man die onlangs in de praatbarak verklaarde het niet nodig te vin- den de financiële transfers van Vlaanderen naar Wallonië te laten berekenen door de overheid zelf?! Waarschijnlijk wist hij, toen hij dat zei, zeker al hoe laat het was. Uw partij heeft een batterij experts in dienst of heeft minstens meer dan goede contacten met experts uit de politieke periferie, die toch al lang moeten geweten hebben dat heel die nieuwe financieringswet geen goede zaak is voor Vlaanderen en dat die 400 mil- joen eraan zat te komen! Uw verontwaardi- ging en uw spierballengerol bij de aanvang
van het Overlegcomité tussen het federale niveau en de regio’s vind ik meer geveinsd dan oprecht.
Het is immers overduidelijk dat een flink deel van uw achterban niet mee kan met de communautaire koers die uw partij vaart.
Of beter gezegd: met het gemis aan een communautaire koers en het gedwee volgen van Belgische oekazen. Het begint die men- sen fameus op hun zenuwen en hun ganse systeem te werken. En dat beginnen jullie te voelen, zonder er een goede en aanvaard- bare uitleg voor te hebben. Lastig, vervelend en stilaan gênant. Sommigen vergelijken het zelfs met bijvoorbeeld de groenen die in een regering zouden stappen en meteen zouden beloven de eerste jaren niet meer te zullen spreken over het stilleggen van de kernreac- toren, of de CO2-uitstoot, of duurzame ener- gie, maar alle tegengestelde beslissingen van een vorige regering vlotjes mee uit te voeren, zelfs als dat het bijbouwen van een kerncentrale zou zijn. Het moet nu toch niet gekker worden!
In uw partij steken nu geruchten de kop op dat men misschien toch maar aan de finan- cieringswet moet gaan sleutelen. Allemaal goed en wel, maar gij weet ook dat dat niet mogelijk is, want daar is aan Franstalige kant in de Kamer geen meerderheid voor. Ga om te beginnen eens een klapke doen met Johan van Overtveldt en bekijk dan eens met uw partijbonzen of misschien toch buiten de lijntjes moet worden gekleurd, waarmee ooit eens gedreigd is. Zo zouden jullie per- fect een vergelijkbaar bedrag kunnen inhou- den op de transfers naar de andere kant van Het Edel Land der Belgen, die flink wat mil- jarden groot zijn. Het is maar een idee. Onze experts verzekeren ons alvast een oorverdo- vend applaus op àlle Vlaams-nationale ban- ken en zangfeesten. Ik wens u veel moed, Geert! En doe de groeten aan Bart.
Briefje aan Geert Bourgeois
Kwaliteitspers noemen ze zichzelf zo graag. Maar de manier waarop zowat alle traditionele media afgelopen donderdag de trappers volledig kwijt raakten, was een bij- zonder ontluisterend schouwspel.
Op het VRT-net één bestond men het zelfs de rechtstreekse verslaggeving van de wie- lerwedstrijd De Panne-Koksijde te onder- breken voor een extra journaal, waarin…
eigenlijk niets te melden viel.
Sensatiejournalistiek
Ook VTM Nieuws vond het nodig in de namiddag al met een extra journaal te komen, ook al om niets te melden. Had men soms gedacht dat de politie zijn best zou doen om het stoffelijk overschot van Steve Stevaert op het juiste moment uit het Albertkanaal te vissen, zodat de kijker het meteen in zijn huiskamer had kunnen mee- maken?
Wat in ieder geval voor iedereen duidelijk werd, is dat de VRT op dit punt geen haar beter is dan de VTM. En zeggen dat hoofd- redacteur Björn Soenens anders geen kans onbenut laat om de concurrentie sensatie- journalistiek te verwijten.
Terwijl de traditionele media mekaar aan het Albertkanaal stonden te vertrappelen, deden de sociale media Twitter en Face- book waar ze goed in zijn, en waar ze voor uitgevonden zijn: de mening van de man in de straat ongecensureerd de ether insturen.
Dat dat niet altijd de meest fijnzinnige com- mentaren oplevert, staat buiten kijf, en dat wisten we reeds lang vóór verleden donder- dag. Maar in het geval van de zelfmoord van Steve Stevaert viel op dat er over de man bijzonder hard geoordeeld werd. De tradi- tionele media en politici, in het bijzonder De Morgen en enkele sp.a-politici, lieten dan ook meermaals hun verontwaardiging blijken over de «bagger» die op Twitter en Facebook gespuid werd over Steve Stevaert.
Bagger?
Nu is Yves Desmet van De Morgen niet bepaald de best geplaatste persoon om iemand ervan te beschuldigen «bagger» te spuien, al willen we hem de affaire rond Notaris X niet voor de zoveelste keer voor de voeten smijten.
Maar ging het die donderdag op Twitter en Facebook echt wel over «bagger»? Feit is dat de traditionele media de stinkende pot- jes van Steve Stevaert veel te lang gedekt hebben gehouden.
Bij de verdwijning van Stevaert refereren naar zijn desastreuze en bedrieglijke gra- tis-beleid, waarvoor we nu trouwens mas- saal de rekeningen betalen, de schandalige rol die hij gespeeld heeft bij de broodroof van Roger van Houtte bij Gazet van Antwer- pen, zijn stuitende incompetentie om het geldverslindende Ethias degelijk te bestu- ren, zijn jarenlange geflirt met de criminele Cubaanse socialistische dictatuur, zijn merk- waardige rol bij de Vietnamese haven Hai Phong, om over alle andere duistere zaak- jes die hij regelde in zijn Limburgs logenet- werk nog maar te zwijgen, is dat echt «bag- ger spuien»?
Er zelfs aan herinneren dat het niet eens de eerste keer was dat Steve Stevaert in opspraak kwam omwille van een katje dat hij in het donker had geknepen, is zelfs in de verste verte nog geen «bagger».
Of moeten we nu werkelijk denken dat het weinige dat we in de pers over de afper- singszaak Houda E. hebben kunnen lezen, een zware overdrijving is van wat er echt zou gebeurd zijn?
Mediakritiek
Neen, wat donderdag op de sociale media werd gegooid, was niet meer dan een lange waslijst van feitelijkheden waar men in de
traditionele pers altijd heel stilletjes over gezwegen heeft, tenzij het echt niet anders kon. De vraag is dan: was die «bagger» enkel en alleen een kritiek op de politicus en/of persoon Steve Stevaert, of ook een kritiek op de traditionele media? Kritiek waar die traditionele media nog steeds moeilijk mee overweg kunnen.
Het is een straffe toer de ene week nog een #wijoverdrijvenniet-actie mee in gang te trekken, en de volgende week een jour- nalist van De Tijd aan te vallen omdat hij een uiterst droog en zakelijk bericht bracht over een verkrachtingszaak. Veel hypocrie- ter kan het eigenlijk niet.
We zouden een lijn willen trekken naar de minister van Staat die een jaar geleden over- leed. Over Jean-Luc Dehaene viel immers ook één en ander te zeggen, zowel betref- fende zijn politieke als zijn post-politieke parcours. De sociale media waren veel min- der hard voor hem toen hij plots te over- lijden kwam. Zou het er echt niets mee te maken kunnen hebben dat de traditio- nele media Jean-Luc Dehaene veel min- der gespaard hebben, en de sociale media daarom ook geen behoefte voelden er eens een lap op te geven? We stellen alleen maar de vraag.
Tandengeknars
Het verwijt van de traditionele media aan het adres van de sociale media lijkt dan ook verdacht veel op tandengeknars uit frustra- tie. De traditionele media hebben de con- trole over de nieuwsstroom verloren, en het volstaat niet meer dat enkele hoofdre- dacteurs de koppen bij mekaar steken om één of ander bericht stil te houden. Of net op te blazen.
Wat moeten we immers denken van de
«bagger» die «racist» Bart de Wever amper een week geleden over zich heen kreeg in de… traditionele media? Het speelde zelfs geen rol wat De Wever in het beruchte inter- view echt gezegd heeft, hij werd gewoon veroordeeld voor wat Yves Desmet en kon- soorten toen uit dat interview begrepen hadden, of meenden dat hij gezegd had kunnen hebben, of desnoods zelfs wat ze graag zouden gehad hebben dat hij gezegd zou hebben. Wij kunnen ons niet herinne- ren dat Steve Stevaert ooit één zo’n inten- tieproces heeft moeten ondergaan.
Diezelfde sociale media, die vandaag het verwijt krijgen toogpraat te verkopen en
«bagger» te spuien, speelden toen juist een milderende rol: zij hadden zo ongeveer het monopolie op de nuance in dat debat.
Twee maten en twee gewichten
Terwijl Steve Stevaert jarenlang aan het moorddadige regime in Havana hand-en- spandiensten mocht verlenen, werd Bart de Wever al gekielhaald omdat hij ooit bij De Debatclub was gaan luisteren naar Jean- Marie le Pen. En, stel je voor, toevallig met hem op één foto te zien was.
We hadden het ook kunnen hebben over de rol van de traditionele media toen het over Frank Vanhecke en Marie-Rose Morel ging. Of de reactie van Chris Dusauchoit op de moord op Pim Fortuyn (hij had er «geen slecht gevoel» bij). We weten wel dat we uit de hoek van Yves Desmet weinig of niets gehoord hebben toen er op Facebook aller- lei schabouwelijke reacties verschenen op het overlijden van N-VA’er Flor van Noppen («ne zwette minder» en «kan er geen traan om laten»). Waar zat Yves Desmet toen?
FvL
Bagger in de media
Verleden donderdag werd de fiets van Steve Stevaert langs het Albertkanaal aan- getroffen, terwijl van hem geen spoor te vinden was. Een onrustwekkende verdwij- ning, die op de sociale media meteen een storm veroorzaakte. Tegelijkertijd gingen de traditionele media meteen in overdrive, om toch maar zo direct mogelijk verslag te kunnen uitbrengen van de naderende tragische ontknoping. Ondanks de veelvul- dige verwijten van «bagger» van deze laatsten aan het adres van de sociale media, zijn het verleden donderdag toch vooral de traditionele media geweest die hun gezicht hebben verloren.
Ursulinen tegen islamisering
Nieuwsfeit van de week
Drama in Mechelen. Nadat in de Ursuli- nenschool eerst een hoofddoekenverbod van kracht werd, zijn daar nu ook lange rok- ken sinds kort verboden. Officieel om vei- ligheidsredenen, maar de werkelijke reden is dat moslima’s massaal die rokken dra- gen om religieuze redenen en als state- ment. De reactie liet naar gewoonte niet lang op zich wachten. “Ik wil niet dat ze een deel van mijn identiteit afnemen”, luidt de wanhoopskreet van een lokale Aïcha of
Fatima op de met Vlaams geld gesubsidi- eerde webstek van Kif Kif. Ze durven nogal, die katholieken met hun katholieke scho- len! Verhinderen dat hun school eruitziet als een islamschool (madrassa) in Afghani- stan… maar dan mét meisjes. Onze steun hebben ze in ieder geval, de Mechelse ursu- linen. En als we er een tip aan mogen toe- voegen? Moslims horen niet thuis op katho- lieke scholen. Net zoals wij niet welkom zijn in hun moskeeën.
Vreemde sfeer
Zowat alle partijen kwamen vorige donder- dag in het vragenuurtje terug op de fameuze federale begrotingscontrole, waaruit was gebleken dat maar liefst 750 miljoen euro naar de gewesten wordt doorgeschoven, waarvan 400 miljoen door Vlaanderen mag opgehoest worden. Het werd uiteindelijk een lang debat over de financieringswet, de consequenties van de zesde staatshervorming, de vorige en de huidige regering, de spagaat van de N-VA, de verantwoordelijkheden, de verantwoorde- lijken, gemiste kansen, et cetera. Beschuldi- gingen vlogen over en weer en men schoot wel eens met scherp. Er werd ook flink rond de pot gedraaid, natuurlijk. Een typisch Kamerde- bat dus. Toch hielden veel fluweelzitters hun smartphones of laptops in het oog, want de zoektocht naar Steve Stevaert was volop aan de gang. Er was nervositeit en ongerustheid.
Het debat baadde in een vreemde sfeer.
Geloofwaardigheid
Patje “Brillantine” Dewael is een gladjanus van formaat. Hij houdt van enige dramatiek om zijn zielenroerselen kracht bij te zetten, maar dat hij een man met een respectabele parle- mentaire ervaring is, staat als een paal boven water. Dat bleek nog maar eens toen hij Lau- rette Onkelinx en de socialisten een lesje gaf, door hen aan te manen na 25 jaar machts- deelname wat bescheidenheid en geloofwaar- digheid aan de dag te leggen. Uiteraard kon Onkelinx dat niet pruimen en sprak ze breed gesticulerend over ‘een schande’. Maar Dewael hield vol en hij maande haar aan opnieuw te gaan werken aan haar geloofwaardig- heid, bijvoorbeeld door niet telkens opnieuw oplossingen te blijven zoeken in de sfeer van belastingverhogingen. Want dat is net iets te gemakkelijk, vond hij. Waren haar ogen geweerlopen, dan had Patje er zeker gelegen.
Constructief oppositie voeren met een zekere geloofwaardigheid, het is bij de socialisten klaarblijkelijk nog niet voor meteen.
Heilige principes
Het Lambermontakkoord van 2001 – zeg maar de vijfde staatshervorming – bepaalde onder meer dat ontwikkelingssamenwerking volledig zou gefederaliseerd worden. Daar is nog niks van in huis gekomen. Men negeert dat straal. We hebben daarvoor immers nog altijd – in de persoon van Alexander de Croo – een federale minister. Barbara Pas (VB) kwam daarom met een motie van aanbeveling aan- kloppen bij de regering om haar te zeggen dat als zij zich ertoe heeft verbonden de zesde staatshervorming uit te voeren, het de logica zelve is dat ook de aspecten van de staatsher- vormingen daarvoor die nog geen uitvoering hebben gekregen, evenzeer door de regering ter harte worden genomen. Haar motie werd
Roddels uit de Wetstraat
Dossier
8 april 2015
4
echter door de meerderheid, inclusief de N-VA, afgeschoten. Nochtans heeft N-VA het defede- raliseren van de Belgische ontwikkelingssa- menwerking in haar partijprogramma staan…
Zo werd nog maar eens aangetoond dat wie België wil besturen dat alleen maar kan met knievallen en het prijsgeven van heilige prin- cipes. Vlaanderen zal ook in deze een flinke tijd mogen wachten…
Doorstoken kaart
Het valt op hoeveel parlementsleden uit de meerderheid mondelinge vragen stellen in de commissies en zelfs in de plenaire vergadering.
Vaak is dat uit strategische overwegingen om de ‘eigen’ minister in beeld te brengen over bepaalde onderwerpen. Daarnaast is het zo dat een antwoord op een mondelinge vraag sneller aan bod komt dan het antwoord op schriftelijke vragen. En de kans dat één en ander door de media wordt opgepikt, is natuurlijk groter. Dat verklaart waarom het vaak gebeurt dat er plots een legertje perslui in een commissie opduikt.
Uiteraard nadat het vragen stellende parle- mentslid of de bevoegde minister vooraf ‘een seintje’ heeft gegeven. Soms is het allemaal gewoon doorstoken kaart. Geeuw!
Rust
De paasvakantie geldt niet alleen voor scho- lieren en leraars, ook de parlementsleden leg- gen er voor twee weken de blok op. Ook zij die nooit vragen stellen of wetsvoorstellen schrij- ven, of die alleen maar op donderdag komen om op het stemknopje te drukken, doen alsof ze die rust dubbel en dik verdiend hebben. Het zou leuk zijn een statistiekje op te maken van
‘de werkzaamheden’ van de praatbarakkers.
Er zijn ongetwijfeld weinig jobs met zoveel
‘brossers’. Zonder ervoor gesanctioneerd te worden bovendien! Jawel, voor een selecte club is het hard werken en altijd bij de pinken zijn; het moet gezegd. Maar voor een flink deel is het gewoon meedrijven op ‘het systeem’, goed betaald en met uitzicht op een riant pen- sioen. Ondertussen moet de burger altijd maar opnieuw de broeksriem strakker dichttrekken
Bommelding
Stapje voor stapje begint het besef door te dringen dat de Kamer wel eens het doelwit zou kunnen zijn van bommenleggers en terro- ristisch gespuis. Daarom is er voor alle parle- mentsleden en medewerkers een heuse hand- leiding ter beschikking gesteld, over wat er precies moet gebeuren bij het ontdekken van verdachte pakketten, bomalarmen, vreemde zendingen en dergelijke. Nuttig, dat wel. Maar wordt het ook gelezen? Wordt het onthouden?
De kans is klein. Het lijkt allemaal een maat voor niets. Maar Bracke heeft zijn ambtelijke en administratieve plicht gedaan. Over naar de volgende richtlijn.
WO I en BDW
Onlangs verscheen “Sprong in het duister - Duitsland en de 1ste Wereldoorlog” van de Leidense docent Patrick Dassen. Wat heeft dat met BDW te maken? Alles. U kent waar- schijnlijk de beelden van “fröhlich” marche- rende Duitsers in 1914, van de hysterisch gelukkige menigte in München onder wie de jonge Adolf Hitler (voor zover zijn latere hoffotograaf Heinrich Hoffmann niet gefo- toshopt heeft).
Dankzij dat losgeslagen nationalisme stortte Duitsland zich in een miljoenenslach- ting. Dat is vandaag nog altijd de perceptie.
Dassen veegt dat verhaal van tafel. Miljoe- nen arbeiders en landbouwers wisten zeer goed dat hun leven in gevaar was, en dat hun familie zwaar zou lijden onder een oor- log. Ze herinnerden zich de verhalen van hun grootvaders die in 1864, 1866 en 1870 ten oorlog trokken.
Terwijl een uitgelaten menigte gefilmd werd in een Berlijns station en een paar Ber- lijnse hoofdstraten, bleef het somber stil in duizenden zijstraten. Dassen schrijft dat die oorlogsstemming de zaak was van officieren die naar promoties lonkten, van rijke studen- ten, van sommige nijveraars die geld roken en van journalisten die elkaar ophitsten om altijd sterkere teksten te schrijven. Hij wijst op de verplichte hoerastemming bij leidende poli- tici, hoge ambtenaren en Duitse intellectue- len, die niet voor elkaar durfden onderdoen.
In het openbaar deden ze uitspraken die ze privé niet geloofden, maar de schrik was te groot om niet één van ons te zijn.
Overigens, die Hitlerfoto wordt bijna altijd maar voor de helft afgedrukt, zodat men ach- ter die menigte niet het grote lege plein ziet.
Dassen concludeert dat nauwelijks een paar procent van de Duitsers achter de oorlog stond; maar wel die paar procent die zich de elite waande en die de media in handen had.
Hysterisch opportunisme
Hetzelfde hysterische opportunisme zien we op dit ogenblik in de media, waar een kunstmatige hetze gecreëerd wordt en de correcten over elkaar buitelen om er toch maar bij te zijn.
Ook vandaag worden ze aangespoord door hun medeplichtigen bij de media. Neem het geraaskal in De Standaard van ene Rachida Aziz, die overal racisme ziet met een ijver die een Gestapo-agent op zoek naar Joden haar zou benijd hebben. Zij is het schoolvoor- beeld van de antiracist die alle verantwoor- delijkheid bij de Vlamingen legt en daarom in de praktijk zelf een raciste is, zoals volks- vertegenwoordiger Zuhal Demir (N-VA) haar ontmaskert.
Of neem het onvermijdelijke gezeur van grootinquisiteur De Witte, met zijn “het is niet omdat iets laakbaar is dat het ook onwettig is” over de uitspraken van BDW. Gezien hij niet bereid is de Antwerpenaar tijdens een autodafe op de brandstapel te zetten, die- nen Aziz en de boevenorganisatie “Collec- tif contre l’islamophobie” een klacht in, tot bij de VN. En dan merk je dat zelfs Het Laat- ste Nieuws en politici als Beke en Rutten - die beter weten - meehuilen met de wolven in het bos.
Niemand heeft de moed om de vele Neder- landse onderzoeken te citeren die uitwijzen dat Marokkanen zes keer crimineler zijn dan Nederlanders, dat de kettingmigratie voort- durend nieuwe problemen veroorzaakt, en dat de helft van de mohammedanen in de Nederlanden thuis haat predikt tegen fatsoen en gelijkwaardigheid. Geen enkele journalist heeft tot nu de moeite gedaan om de verhaal- tjes van Aziz en co over gruwelijke discrimina- tie op school en in hun jeugd te controleren.
Herinner u het interview van Almaci in het ranzige blad Humo, waarin zij suggereerde dat onderwijzers haar in de richting van het beroepsonderwijs duwden omdat zij maar een Turkse was. Een week later verscheen
een lezersbrief van die onderwijzers, die haar een “pertinente leugenaarster” noem- den omdat het haar eigen Turkse familie was die vond dat ze als meisje niet naar het ASO moest. Ik wacht nog altijd op haar excuses voor haar racistische uitspraken. En heeft één journalist vorige week een bericht gebracht met als titel “Racistische allochtonen heb- ben ten onrechte de kleuterleidster van de Blokkendoos beschuldigd”? Neen. En toch is dat een exacte omschrijving van wat er gebeurd is.
Durft er één journalist aan de politie vragen hoeveel keer minderjarige Vlamingen een 70-jarige Fatima overvallen hebben? En hoe- veel keer minderjarige Marokkanen al Fien- tje hebben aangepakt? Dat doet geen enkele journalist, omdat hij of zij het antwoord weet en dat niet durft publiceren.
Patrick Dassen merkt op dat anti-oorlogs- geluiden in Duitsland grondig “kalt gestellt”
werden. Eerst werden tegenstanders van oorlog geïsoleerd. Ze kwamen gewoon niet aan bod en vervolgens werden ze gecrimi- naliseerd. Klinkt actueel. Een voorbeeld? In De Morgen stelt Wendy Kegels (medewerk- ster bij het leugenpaleis aan de Reyerslaan):
“Wanneer uw burgers aangesproken worden met ‘neger’ omwille van hun huidskleur, dan is er sprake van racisme.” Nauwelijks een paar maanden geleden verklaarde James Mere- dith zijn afkeer voor het woord Afro-Ame- rikaan. Hij is geen Afrikaan, maar hij noemt zich trots neger. Meredith is de man die 53 jaar geleden zijn leven op het spel zette om ingeschreven te worden in de gesegregeerde universiteit van Mississippi. Voor iemand als Kegels is Meredith waarschijnlijk een dom- merik wiens daad niet de vergelijking kan doorstaan met haar oneindig dappere preek in haar parochieblad.
Maar haar zinnen zeggen alles over de banaliteit van het antiracistische kwaad dat geen grenzen meer erkent. Gelijkaardige opportunisten werkten in 1933 op een paar maanden tijd “im Geist des Führers”. Derge- lijk volk begon met spioneren en eindigde met liquideren.
Verenigen, preken en ophitsen
Dassen heeft nog een toepasselijk toe- maatje. Typisch voor het agressieve Duitse oorlogsdiscours was de voortdurende klem- toon op “eenheid”, op “vereniging”. Diezelfde prietpraat hoor je uit de mond van pseudo- links: “Een burgemeester moet verenigen en niet verdelen.” Zelf doen die dames en heren niets anders dan ophitsen.
Denkt u dat het toeval is, dat vorige week een aantal mohammedaanse trienen opspeelden omdat ze zich bij de Mechelse Ursulinenschool niet met lange rokken mogen aanbieden, zodat ze andere alloch- tone meisjes kunnen intimideren met roddels (dodelijk in Mechelen, waar alle Marokkanen elkaar kennen)? Ik ken de school vrij goed en ik weet hoezeer de directie haar best doet om iedere discriminatie uit te sluiten, maar wel weigert een voorkeursbehandeling te geven aan aanhangsters van een misdadige ideolo- gie. In de jaren tachtig zag ik meisjes van de tweede generatie van dezelfde school in de boekhandel waar ik een invalide vriend hielp.
Nooit een hoofddoek; altijd keurig Neder- lands pratend; hard studerend om een huwe- lijk met een neef in Marokko te vermijden;
aanvankelijk een beetje bang om te praten met de man achter de toonbank die geen familie was, maar ze deden het toch. Allen kochten ze de pockets uit de populaire Boe- ket-reeks. Ik had medelijden met hen, want ze droomden van “en ze leefden nog lang en gelukkig” en feitelijk wisten ze dat dit niet voor hen weggelegd was. Toen was er nog licht aan het einde van de tunnel, maar nu zijn ze waarschijnlijk de moeders van door imams, familieleden en media opgehitste en gehersenspoelde dochters.
Jan neckers
Er zijn grenzen:
ook voor racistisch pseudolinks
“Er zijn grenzen; ook voor De Wever”, kopte De Standaard, gewaardeerde opvolger van Volk en Staat. Tijdens een overweldigend offensief van een coalitie van journa- listen, beroepsallochtonen en pseudolinks moreel superieure Übermenschen werd in de beste goebbelsiaanse traditie de maat genomen van de Antwerpse burgemees- ter, die gedurfd had een sociologische realiteit te benoemen.
TOOGPRAAT
DNA vAN N-vA
Vlaams minister-president Geert Bourgeois (N-VA) vindt dat de Belgische federale staat niet langer lid hoeft te blijven van de inter- nationale organisatie van Franssprekende landen, de OIF. Volgens zijn Waalse collega en PS’er Rudy Demotte zou dat echter “erg schadelijk” zijn voor het imago van België.
“De organisatie verdedigt meer dan een taal,
ze verdedigt en bevordert ook waarden van diversiteit, vrede, democratie, mensenrech- ten en onderwijs.” Sla dood, wie daar niet voor is. België moet de OIF niet financieren, en daarom vindt hij de uitspraken van Bour- gois “een zoveelste voorbeeld van het natio- nalistische DNA van de N-VA” en een bewijs dat de partij “verder afstand wil doen van het federale niveau”. Er is dan toch iemand die daar fel in gelooft.
Actueel 8 april 2015 5
Als een duivel uit een doosje kwam het bericht dat de federale begrotingscontrole met succes was afgewerkt, onder meer omdat de federale regering door de nieuwe financie- ringswet (zie elders op deze bladzijde) 750 miljoen euro minder moest doorstorten aan de deelstaten dan eerder was vooropgesteld.
In nauwelijks een weekend tijd vulde premier Charles Michel zijn begrotingsput van ruim 1,4 miljard euro. Een droeve mare had hij voor de gewesten: 400 miljoen euro minder voor Vlaanderen, 250 miljoen minder voor Wallo- nië, 100 miljoen minder voor Brussel.
Binnen dezelfde week kon Geert Bourgeois, ondanks die tegenslag, uitpakken met een
“goed resultaat”. Vlaanderen zal voor dit jaar leren leven met een tekort van maar 550 mil- joen euro en in 2017 weer uitpakken met een begroting in evenwicht. Hoera, weg de mythe van een dwingend begrotingsevenwicht.
“Plots - pats boem! Geen mens, laat staan een minister, die het helder krijgt uitge- legd”, spotte Luc van der Kelen in Het Laat- ste Nieuws. In tijden van lage inflatie en eco- nomische groei is een budgettair deficit geen drama, misschien ook geen schande. Wat een- malige maatregelen nemen, zoals een ver- koop van gebouwen en grond hier, wat meer opbrengst van de schenkingsrechten inschrij- ven daar, en wat uitgaven en projecten schrap- pen… en klaar is Kees. Bart Sturtewagen rea- geerde hierop met een welriekend citaat van Mark Eyskens: “Principes zijn als winden, en wel hierom: je houdt ze zo lang mogelijk, maar als dat niet meer kan, los je ze, bij voor- keur onopvallend.” Vlaams Belang noemde de zesde staatshervorming en de nieuwe bij- zondere financieringswet (BFW) meteen “een regelrechte hold-up van de federale overheid op Vlaanderen” en verweet de N-VA dat ze
“deze aangekondigde diefstal zomaar heeft laten passeren”. De waarheid is wellicht iets
complexer. Ook de N-VA hakte in het Vlaams Parlement fel in op deze zure pil. “Onbehoor- lijk bestuur”, reageerde Vlaams minister-pre- sident Geert Bourgeois (N-VA) op de wel erg laattijdige melding van die plotse berekening.
N-VA-fractievoorzitter Matthias Diependaele maakte zich bijzonder kwaad op de partijen die destijds de staatshervorming in de stel- lingen hebben gezet en sprak van “onbe- kwaamheid” en “schuldig verzuim”. Ook die reactie is merkwaardig. Voor de N-VA was de BFW geen reden om een Vlaamse en/of fede- rale regeringsdeelname af te wijzen. Van een revolte tegen de wet was geen sprake. De kri- tiek van Diependaele en co is dan ook erg
“vrijblijvend”.
Belgitude
“Deze regering moet akte nemen van wat er federaal wordt beslist”, merkte professor Bart Maddens op in De Standaard. Volgens hem creëerde voormalig Vlaams minister-pre- sident Luc van den Brande meer tegenwicht voor de federale dominantie dan Geert Bour- geois. Van den Brande stak dynamiek onder de Vlaamse identiteit én economie met zijn actie “Vlaanderen 2002”. Een stevige aanzet naar confederalisme kwam er met de fameuze vijf resoluties van zijn Vlaams Parlement. “De doelstellingen daarvan - die nog lang niet alle- maal zijn gerealiseerd - werden overgenomen door alle daaropvolgende Vlaamse regerin- gen… behalve die van Geert Bourgeois. Dit is de eerste Vlaamse regering in de geschiede- nis die zich neerlegt bij het Belgische status- quo”, noteert een scherpe Maddens.
Het beeld van een Vlaamse minister-presi- dent die - net als vroeger - onderhorig is aan federale oekazes, doet de N-VA pijn, schreef Bart Sturtewagen in De Standaard: “Het is alsof het Belgische moeras haar onhoudbaar opzuigt. Dat berekende risico nam de partij
door de gedurfde coalitiekeuze die ze maakte.
Iedere dag wordt duidelijker dat de N-VA een prijs betaalt voor de strategie die ze na de jongste verkiezingen koos.”
John Crombez (sp.a) stookte graag mee het vuur aan onder de N-VA, waar Bourgeois blijk- baar moet buigen voor de belangen van fede- raal N-VA-minister Johan van Overtveldt. Ook Rik van Cauwelaert (De Tijd) merkte op dat de N-VA dreigt te worden afgerekend “op haar opmerkelijke belgitude in de begrotingsaan- pak”. De Franstalige liberalen komen als grote winnaar uit de bus door de hele historie met de bijzondere financieringswet, schreef Her- man Matthijs (VUB en Universiteit Gent) in Knack. Naast het derven van de BFW-miljoe- nen moet Vlaanderen immers ook slikken dat als gevolg van de zesde staatshervorming de dotaties voor de nieuwe bevoegdheden maar voor 87,5 procent aan de deelstaten worden doorbetaald, en dat de deelstaten een bij- drage moeten leveren aan de interfederale budgettaire sanering.
Ooit
In ‘De korte riemen van Geert Bourgeois’
(DS) probeerde Peter de Roover zijn partij te verdedigen, maar hij bleef wat steken in een warm-koudverhaal. De Roover – wie zou anders verwachten – koppelde kritiek op de zesde staatshervorming (“geen copernicaanse omwenteling”) aan die op de gevolgen van de financieringswet (“totaal ondoorzichtig”) en kritiek op die ene zeldzame ambtenaar-cij- feraar die nog in staat is de financieringscij- fers uit de computers van Financiën te halen (zie kaderstuk). Vlaams minister-president Bourgeois moet roeien met te korte riemen.
Daarom herinnerde De Roover even aan de nood aan confederale structuren. “Die echte copernicaanse omwenteling moet er wel ooit komen”. Ooit…
Worden het dan de Franstaligen die de cen- trumrechtse regering van Michel opnieuw in het communautaire moeras zuigen, zoals Van Cauwelaert vermoedt? Haalt de PS de com- munautaire dossiers uit het vriesvakje? Ook Wallonië kreeg vorige week een extra reke- ning van 250 miljoen aangesmeerd.
Geen goed nieuws voor een regio die al
jaren kampt met een groot begrotingstekort, dat volgens een pessimistisch scenario in 2020 zou oplopen tot een gat van 1 miljard euro. Voorts kampen de Walen met een bbp per capita dat al bijna een derde lager ligt dan dat in Vlaanderen en met een schulden- berg van nagenoeg 11 miljard euro. De Waalse regering van PS en cdH, zonder de MR, kan zonder probleem inhakken op “een politieke schande”, haar aangedaan door het verraad van Charles Michel. De Waalse regering aan- vaardt slechts 140 miljoen van de ingehouden 250 miljoen en zegt geen rekening te willen houden met de andere 110 miljoen. Volgens Brussels minister van Financiën Guy Vanhen- gel (Open Vld) zou Brussel niet 105,4 maar 70 miljoen euro verliezen. Dat “verzet” krijgt ongetwijfeld een staartje. Kruipt de N-VA van De Wever dan toch door het Belgische slijk, omdat ze erin blijft geloven dat het de Frans- taligen zelf zullen zijn die het slijk zullen wil- len opruimen? AnjA Pieters
En plots is het land weer gered
Er zijn kort voor Pasen wonderlijke dingen gebeurd. Al maanden naaien de media de bevolking op met doemberichten over de financiën en de begrotingen van de fede- rale staat en de deelstaten. En wat bleek vorige week? Alles kwam weer eens dik in orde. Voorlopig toch. Mede dankzij een plotse vondst in een kantoortje op de FOD Financiën. Het federale niveau wordt met een klap 750 miljoen euro rijker, en de deel- staten armer. Hierover is het laatste woord nog niet gezegd, niet in Vlaanderen, en zeker niet in Wallonië.
Cijferen rond BFW
De grond van de zaak. Volgens professor André Decoster zijn door de nieuwe financie- ringswet minderinkomsten voor de deelsta- ten in tijden van economische crisis normaal.
Ook onder de oude financieringswet zou de dotatie aan de gewesten zijn verlaagd. Vlaan- deren bepleitte bovendien zelf het vervan- gen van vaste dotaties door een meer con- junctuurgevoelige ‘fiscale autonomie’. Sinds de jongste staatshervorming en de nieuwe wet wordt die fameuze ‘bonus’ (of ‘malus’) gedeeld met de regio’s. In een goed draai- ende economie nemen de belastbare inko- mens toe, waardoor de personenbelasting ook voor de deelstaten meer opbrengt. Tij- dens magere jaren gebeurt het omgekeerde en moeten de regio’s meer dan vroeger mee de budgettaire klappen opvangen. Toch krijgt ook Decoster het niet goed uitgelegd hoe één en ander precies wordt becijferd. De nieuwe BFW komt in 2015 in voege, maar de opbrengst van belastingen dit jaar kan alleen worden geraamd. Een precieze becijfering kan pas twee jaar na het kalenderjaar waarin die belastingen zijn betaald.
Als het over centen gaat, regeert het status quo
In brokkenland België werd de jong- ste vijftig jaar na complexe staatshervor- mingen een deel van het bestuur overge- laten aan de drie Gemeenschappen (Nl./
Fr./D.) en de drie Gewesten (Vl./W./Br.).
Wie extra bevoegdheden krijgt, heeft extra middelen nodig. In dit geval dus geld uit de federale kas. De deelstaten en regio’s kre- gen stapsgewijs een deel van de middelen en een beetje fiscale autonomie. Bepaalde inkomsten mochten ze in beperkte mate met op- en afcentiemen nog wat verho- gen of verlagen.
Op zich lijkt dit niet zo complex. Ingewikkeld werd het maar door de vele compromissen die moesten worden gesloten tussen de federale staat en de Gewesten en Gemeenschappen en tussen die deelstaten en regio’s onderling.
De centenverdeling werd in 1989 vastgelegd in de “bijzondere financieringswet” (BFW), de facto het bijzonder complexe financiële zenuw- stelsel van het federale België. Nadien werd hij bij de volgende staatshervormingen in 1993, 2001 en 2012 aangepast. Dit jaar treedt de door de regering-Di Rupo met de steun van de groe- nen aanpaste wet in werking.
Druk
Een welvarender en werkzamer Vlaanderen dat de federale pot bovenmaats vult, kreeg en krijgt via de BFW minder middelen dan het op basis van bevolkingscijfers zou kunnen (of moeten) krijgen. Het Brussels Gewest en het Waals Gewest kregen via een omstreden cor- rectiemechanisme extra budget. Die situatie is voor die entiteiten niet meteen een stimu- lans om de economische kloof met Vlaande- ren snel te dichten.
Vlaanderen moest immers dermate solidair zijn met armere deelstaten dat het per saldo en per inwoner berekend minder dotaties kreeg dan het Brussels Gewest en het Waals Gewest.
Dat perverse mechanisme, dat de kloof tussen de regio’s nooit kon dichten, werd door almaar
meer Vlaamsgezinde partijen aangeklaagd, niet het minst door de Vlaams-nationalisten, die electoraal ook almaar beter scoorden.
De regering-Di Rupo kon dan ook niet anders dan te proberen de druk van de communau- taire ketel te halen via de zesde staatshervor- ming, het toekennen van meer bevoegdheden aan de Gewesten en de Gemeenschappen, de splitsing van BHV en… een nieuwe financie- ringswet. Het was CD&V die in de zomer van 2010 de vraag naar een nieuwe financierings- wet op tafel legde.Dat de vijfde staatshervor- ming, in 2001, de federale staat al had verplicht almaar meer middelen te verschuiven naar de deelstaten, versnelde dit proces. De federale staat, die ook nog bevoegd wou blijven voor sociale zekerheid, pensioenen, justitie en poli- tie, spoorwegen, sociale uitgaven als leefloon en een pak geld moet voorzien voor rente op de staatsschuld en een bijdrage aan Europa, werd de armste overheid.
Ongunstig
Bij de vorming van de regering-Di Rupo was meteen duidelijk dat die nieuwe financierings- wet voor de Vlamingen niet gunstig zou zijn.
Brussel vroeg en kreeg een dikke extra geld- pot. Over de op uitbreiding azende “Commu- nauté Métropolitaine” heeft Vlaanderen sinds- dien niets meer te zeggen. “Een onvergefelijke capitulatie van CD&V”, klaagde professor Bart Maddens in De Standaard. Wallonië vroeg dat het nog jaren zou kunnen rekenen op Vlaamse
“solidariteit”, en kreeg wat het wou.
De gewesten kregen wat meer fiscale ruimte,
“maar wel erg weinig”, noteerde Bart Haeck in De Tijd (voor 6 miljard) en wat nieuwe bevoegd- heden (werklozen controleren, kinderbijslag uit- keren, ouderenzorg organiseren, gezondheids- preventie), maar die hele overdracht verliep chaotisch en onvolledig en met maar 87,5 pro- cent van de bijhorende middelen. De federale regering toonde zich de baas.
Professor André Decoster, absoluut geen fla-
mingant, becijferde dat de federale overheid en Brussel meer zouden krijgen en de andere deel- staten minder, maar dat vond hij nodig, om de kosten van de vergrijzing federaal op te vangen (De Tijd, januari 2012). Uit zijn simulatie bleek dat Vlaanderen de grootste verliezer wordt. In 2030 gaat het om een verlies aan middelen van 2,1 miljard euro, of 289 euro per Vlaming. Wallo- nië verliest ruim 800 miljoen euro, of 210 euro per Waal. De Franse Gemeenschap verliest 138 miljoen euro, of 28 euro per Franstalige. Het Brussels Gewest kreeg 367 miljoen euro meer, of 272 euro per Brusselaar.
In Trends (10 juli 2013) maakte Alain Mouton brandhout van de veel te beperkte fiscale auto- nomie. Ter vergelijking: die is kleiner (32 pro- cent) dan die van de lokale overheden (50 procent). Hij hekelde het gebrek aan respon- sabilisering in Wallonië en aan garanties bij de overfinanciering van Brussel, die zoetjes oploopt tot één miljard in 2030. Wie zomaar geld blijft krijgen, springt minder spaarzaam om met de middelen, was ook de kritiek van het Leuvense onderzoeksinstituut Vives.
Op 15 november 2013, blokletterde La Libre Belgique triomfantelijk: “La Flandre, grande per- dante de la sixième réforme de l’Etat”.
Jan Jambon (N-VA) noemde de financie- ringswet “slecht voor Vlaanderen”, want die zou Vlaanderen tegen 2030 liefst 4,6 miljard euro kosten.
Bart Laeremans (toen VB) hekelde in decem- ber 2013 de bevoordeling van de Franstaligen op federaal niveau, de politieke liquidatie van de Vlamingen in Brussel, het ongrondwettig Wallo- Brux-verband, de nauwelijks ingehouden aan- spraken op Vlaams-Brabant, de samenvallende verkiezingen om de vijf jaar, en de almaar com- plexere bevoegdheidsverdeling, “waarbij alom- tegenwoordige federale tentakels de nieuw verworven autonomie meteen verstikken”, de onophoudelijke gigantische geldstroom van Vlaanderen naar Wallonië en het hele kluwen van de financieringswet die onredelijk veel extra
middelen voor Brussel voorzag en de giganti- sche saneringsbijdrage die aan de deelstaten werd opgelegd ten voordele van de federale overheid, waarvan de Vlamingen het leeuwen- deel zullen moeten betalen.
Wouter Beke, co-architect van de BFW, noemde in zijn toelichting voor de Kamer de speculaties over winst of verlies kinderachtig en onverantwoord. “Sommigen doen alsof Vla- mingen geen deel uitmaken van de Belgische federatie. Alsof de aflossing van de schuld, de betaling van de pensioenen, de betaalbaarheid van onze gezondheidszorg of het creëren van ruimte voor lastenverlagingen een zaak is waar men niets mee te maken heeft”.
Hiermee is duidelijk waar CD&V de lijnen trok: op een behoorlijke afstand van de ver- wachtingen van de Vlaamsgezinden in de par- tij, dichtbij een status quo. De N-VA heeft daar blijkbaar leren mee leven. AnjA Pieters
De slimme dame
Volgens De Tijd is er maar één persoon die de nieuwe financieringswet echt tot in de puntjes begrijpt: Carine Spinnoy, adviseur- generaal op de studiedienst van de federale overheidsdienst Financiën, waar overigens zo’n 28.000 mensen werken. Dat zegt veel.
Toch moeilijk te geloven dat er in de Vlaamse partijen en in de Vlaamse admini- stratie niet enkele slimme mensen zouden rondlopen die dit dossier kennen en opvol- gen. Dehaene liet zich bij het uitwerken van de eerste financieringswet in 1989 al bij- staan door zijn slimme “Toshiba-boys”. Bij de uitwerking van de huidige financierings- wet hadden alle acht daarbij betrokken par- tijen een expert in huis. Toch wordt Spinnoy het “echte brein” achter de nieuwe financie- ringswet genoemd. Alleen zij zou alles weten
“over het zogenaamde autonomie-effect van de zesde staatshervorming, op basis waarvan de doorstortingen naar de deelstaten wor- den berekend”.
