Heksenvervolging... 3
Salem ... 4
Over Heksen (volgens de vervolgers) ... 6
Het herkennen van een heks ... 6
Vervolging van Heksen ... 7
Veroordeling van een heks... 8
Exodus 22:18 ... 9
Het leven in de Amerikaanse koloniën ... 11
Heksenvervolging is voor ons allen een bekend begrip verankerd in onze taal.
Een moderne heksenjacht heeft geen specifieke betrekking meer op heksen, maar is het op grote schaal vervolgen van mensen (bv vanwege afwijkende meningen) zonder dat hun schuld bewezen is. Een de klassieke heksenjacht is niet heel anders.
De tijd van heksenvervolgingen in Europa en Noord-Amerika valt tussen circa 1480 en circa 1700. In dit tijdperk werden naar schatting 50.000 tot 100.000 personen als heks geëxecuteerd. Hiervan was 80% vrouw. De laatste executies van 'heksen' vonden in Europa plaats in de 18e eeuw. In Groot- Brittannië maakte de Witchcraft Act van 1735 het vervolgen van heksen tot een strafbaar feit, pas in 1951 werd deze ingetrokken en vervangen voor ‘The Fraudulent Mediums Act 1951’ waarbij personen werd verboden zich voor te doen als helderziende, medium of een ander soort spiritualist om geld
afhandig te maken door misleiding. Deze wet werd pas in 2008 ingetrokken.
Tot omstreeks 1000 ontkende de kerk het bestaan van heksen, hierin geloven was zelfs een strafbaar feit. Maar tijdens de twaalfde eeuw begonnen de
ideeen van de christelijke Kerk over heksen te veranderen. Tot die tijd
geloofde men dat vrouwen verleid werden door Satan om te geloven dat zij in het host van de nacht over landen konden vliegen, het zou niet meer zijn dan een illusie. De Kerk begon zich in de twaalfde eeuw echter zorgen te komen over geheime organisaties die samenspanden om de kerkelijke macht over te nemen en overtuigingen die eerder werden toegeschreven aan een
oververhitten verbeeldingskracht, ingeblazen door de duivel, werden nu
gezien als reele gebeurtenissen. Wanneer de zienswijze niet overeenkwam met die van de kerk werden mensen gezien als ketters.
De kerkelijke rechtbanken, inquisitie, die in 1226 werden opgezet hadden als taak ketters op te sporen, ze bekeren en als dit niet lukte, te executeren. Nog geen 30 jaar later stond de toenmalige paus ook foltering toe, iets wat
duizenden tot bekentenis van ketterij dwong. Pas 100 jaar na de oprichting van de inquisitie begonnen ze zich ook op heksen te richten. Heksen konden gestraft worden voor het bedrijven van hekserij. Hier stonden straffen op van
1 tot 7 jaar op water en brood. Deze heksen zouden immers een pact hebben met de duivel en zich schuldig maken aan verschrikkelijke wreedheden, zoals het eten van kinderen. Vaak waren deze ‘heksen’ ongewenste personen in de samenleving en hadden ze niets met hekserij te maken. Alles wat maar een beetje afweek was verdacht. Op het Europese vasteland was de heksenjacht al in 1650 aan zijn retour begonnen. In de Amerikaanse koloniën, en in het bijzonder de stad Salem begon in februari 1692 een hetze waarbij meer dan 150 mensen werden gearresteerd en gevangengezet en nog meer werden beschuldigd. Hoewel de overheid hen niet formeel vervolgde. Alle
zesentwintig gedaagden voor deze rechtbank werden veroordeeld.
In 1692 vonden de, in deze tijd, bekendste heksen processen plaats in het plaatsje Salem, in de kolonie Massachusetts. Twee jonge meisjes gingen, na het spelen van ‘waarzeggertje’, vreemd gedrag vertonen. Ze hadden stuipen, gooide dingen, schreeuwden en verbogen hun lichamen in manier die als
onmogelijk werden gezien. De lokale dokter die er werd bijgehaald kon geen verklaring vinden voor het gedrag van de meisje en bestempelde het als iets bovennatuurlijks. De slaaf van het gezin, Tituba, maakte, op aanwijzingen van buurtbewoners een cake, om zo de bron van het bovennatuurlijke wat de meisjes in zijn macht had te ontdekken. De vader van één van de meisjes, de pastor Parris, was woedend op Tituba en zag dit als godslastering. Toen de pastor de meisjes aandrong om de schuldigen voor hun gedrag aan te wijzen kregen Tituba, maar ook twee dorpsvrouwen, Sarah Good en Sarah Osborn de schuld. Zij zouden de meisjes hebben behekst. Na verschillende verhoren, waar de vrouwen alle drie
aangaven onschuldig te zijn, bekende Tituba. Zij vertelde een pact met de duivel te hebben gesloten. Toen ze haar naam in het ‘duivels-boek’ had geschreven, zag zij ook de namen van Good en Osborn hierin staan, en nog zeven andere namen die ze niet had kunnen lezen. Massa hysterie
brak uit. Een groep vrouwen bekende dezelfde symptomen te hebben als de meisjes en beschuldigde toen andere vrouwen van hekserij. Zelfs de vier jarige dochter van Sarah Good werd beschuldigd van hekserij. Er moesten speciaal voor haar andere boeien worden gemaakt omdat het normale formaat te groot was voor haar kleine handjes.
Er stonk nogal wat aan de heksenjacht in Salem. Zo was het gewoon dat je in de gevangenis wel kon eten en drinken, maar dat je hiervoor moest betalen.
De bestuurders verdiende hier dus veel aan. Ook werden de meeste beschuldigingen geuit door leden van de familie Putnam, en waren de verdachten ook vijanden van de Putnam’s.
Het belangrijkste was het herkennen van een heks. Naast de vele
beschuldigingen moest dit natuurlijk worden onderbouwd met ‘onweerlegbare’
bewijzen. Iedereen kon wel een heks worden genoemd Er was altijd wel een reden te vinden. Het kon een vrouw zijn die veel wist van planten en kruiden.
Iemand die alleen leefde en niet veel vrienden of familie had. Iemand die andere kleding droeg of niet in God geloofde. Iemand die een beetje in de war was. Maar ook heel gewone mensen konden vervolgd worden, als een ander vond dat ze iets vreemds deden, of wanneer zij winst konden behalen uit hun dood, of simpelweg gewoon ruzie hadden.
Volgens de Kerk waren de heksen bevriend met de duivel en kwam al het kwaad in de wereld bij hen vandaan. Doordat ze samenwerkten met de duivel, konden heksen bijvoorbeeld:
Vliegen op een bezemsteel (daarom moesten ze heel licht zijn);
Het weer veranderen, waardoor het ging onweren en hagelen;
Zorgen dat baby’s ziek geboren werden of zorgen voor een miskraam;
Pasgeboren kinderen doden en mannen en vrouwen onvruchtbaar maken;
Mensen verliefde laten worden;
Zaken zien die ergens anders gebeuren;
Zich onzichtbaar maken;
Paarden doen steigeren zodat de ruiter werd afgeworpen;
Toekomst voorspellen;
De geest van de mens verstoren;
Verloren en verborgen zaken laten zien alsof ze aanwezig zijn;
Zich de kracht geven te zwijgen tijdens martelingen
Zich veranderen in dieren, bijvoorbeeld in een wolf, die schapen dood bijt;
De pest verspreiden (zelf werden ze niet ziek).
En mensen die al het heksengedoe onzin vonden? Die waren natuurlijk zelf ook heksen!
Het was natuurlijk het meest handig wanneer een heks toegaf een heks te zijn, maar vaak gebeurde dit niet. De volgende punten zouden dan ook bewijs zijn van een pact met de duivel.
Schele ogen;
Twee verschillende kleuren ogen;
Helblauwe of groene ogen;
Niet in staat te zijn om te huilen;
Geen stromend water over te kunnen steken;
En op het lichaam kun je het ‘teken van de duivel’ vinden. Dat kon een moedervlek, een wrat of een litteken zijn. Daarvoor werd al het haar op haar lichaam afgeschoren.
Een proces tegen een heks duurde vaak lang en verliep overal anders. Omdat een heks altijd ontkende dat ze een heks was, moest ze eerst flink worden gemarteld. Dan ging ze vanzelf wel bekennen. En ze kon vast ook wel namen noemen van andere heksen! Een heks had namelijk haar naam in het boek van de duivel gezet, en had hierin dan ook andere namen gezien.
Andere vrouwen werden vastgebonden en in het water gegooid. Als ze bleven drijven, dan
werden ze geholpen door de duivel en waren ze schuldig. Als ze zonken, waren ze onschuldig, maar vaak waren de
zogenaamde heksen dan wel verdronken…
Tot een veroordeling van een heks kwam het wanneer alle bewijzen tegen de verdachte waren. Veel waren echter al tijdens de ‘verhoren’ of proeven
overleden. We kennen allemaal het beeld van de heks op de brandstapel. En ondanks dat zo veel veroordeelden aan hun einde kwamen, werden er echter veel meer heksen gedood door verhanging.
Dit feest wordt gevierd op 30 april of 1 mei. Beltane betekent zoveel als ‘fel vuur’. Het is de tegenhanger van Samhain, beter bekend als Halloween.
Beltane staat voor licht en voor leven. Het zou de oudste feestdag ter wereld zijn. Mede hierdoor wordt het op verschillende manier gevierd. Maar in de kern gaat het altijd om vruchtbaarheid. Het is dan ook een feest die het begin van de zomer inluidt.
De gehoornde god wordt aangeroepen en er wordt over vuren gesprongen om alle te reinigen van kwade krachten en te reinigen voor het nieuwe
vruchtbare jaar. Ook werd vee tussen twee vuren opgejaagd om ook het vee te reinigen en ziektes en vloeken te verdrijven.
Exodus 22:18 - Thou shalt not suffer a witch to live
In 1607 werd de eerste permanente kolonie op Amerikaans grondgebied gesticht. De eerste jaren waren zwaar voor de kolonisten. Confrontaties met de oorspronkelijke bewoners, honger en het vinden van een nieuwe bron voor levensmiddelen en andere middelen.
New England was de derde regio die werd
gekoloniseerd. Het werd opgebouwd door dissidenten welke via Holland uit
Engeland waren gevlucht.
We kennen ze nu als de Pelgrims. Zij probeerden zo goed en kwaad als het kon het leven wat zij in
Engeland hadden
achtergelaten na te maken.
Maar niet alle emigranten waren gehecht aan de puriteinse levensstijl.
Hierdoor ontstonden er nieuwe nederzettingen met andere levensvisies. Zo werd door Roger Williams een nieuwe kolonie opgericht in de omgeving van Providence, Rhode Island, waar er een duidelijke scheiding van Kerk en staat was en vrijheid van religie.
De eerste bewoners van New England bouwde dorpen waarbij de huizen, van tweeverdiepingen en zonder kamers, dicht bij elkaar stonden met kleine
tuinen. De meeste emigranten konden niet veel spullen meenemen van hun oude leven, dus alles werd opnieuw gemaakt van de beschikbare materialen.
Educatie was wel erg belangrijk, en vanaf de eerste kolonisten werden
scholen gesticht. Van basisscholen tot universiteiten. Meegebrachte boeken en nieuw geïmporteerde boeken hadden uiteenlopende onderwerpen.
Geschiedenis, klassieke literatuur, wetenschap en theologie. Maar ook boeken voor zilversmeden, meubelmakers en handwerken waren meegenomen en geïmporteerd.
De Europese kolonisten namen vele ziekten met zich mee waarvoor de inboorlingen weinig of geen weerstand hadden. Dit had als gevolg dat veel inboorlingen stierven en hun aantal sterk afgenomen. De snelle groei van de Britse kolonies werkte dit alleen maar sterker en sneller in de hand. De 'Pequot War' werd uitgevochten in 1637-1638 en eindigde in de vernietiging van de Pequot stam. De hardhandige behandeling van de inboorlingen door de kolonisten leidde tot de 'King Philip's War'. King Philip was eigenlijk een inheemse genaamd Metacom en de oorlog eindigde met zijn dood. Hoewel grote verliezen werd geleden aan beide zijden, betekende het verlies van de inboorlingen dat de kolonisten heerschappij grepen New England.
Al met al was het leven in de Amerikaanse koloniën zwaar, en zeker in het vroege begin was het eerder een kwestie van overleven dan het opbouwen van een nieuw leven. Hongersnoden en de voortdurende dreiging van de indianen maakte dat veel emigranten het niet overleefde.
