Mindful Rijk
Het expertise centrum voor mindfulness en positiviteit binnen de Rijksoverheid
Producten & Diensten
Aanleiding
De medewerker van de toekomst
De Rijksoverheid werkt aan een ongelofelijk aantal complexe opgaven binnen een snel veranderende maatschappij. Technologie en nieuwe manieren van werken, volgen elkaar in rap tempo op en helpen de Rijksoverheid meer voor elkaar te krijgen dan ooit. Een mooie ontwikkeling en uitdaging tegelijkertijd; het werk is complexer, het tempo ligt hoger en je krijgt in kortere tijd steeds meer informatie te verwerken. Gelijktijdig moeten wij uitvoering geven aan politieke doelstellingen.
Dat stelt hoge eisen aan de kwaliteit van het werk en het tempo waarin we werken. Van medewerkers wordt verwacht dat ze zich permanent blijven ontwikkelen, wendbaar en duurzaam inzetbaar zijn. De overheid is als organisatie afhankelijk van haar mensen.
Om als professional te kunnen gedijen in een omgeving waarin de maatschappelijke opgave dermate complex is, vraagt om het beheersen van nieuwe vaardigheden. Vaardigheden waarmee men effectief en flexibel kan meebewegen met de ontwikkelingen in de maatschappij zoals Corona:
De vaardigheden van de “rijksprofessional van de toekomst”.
Mindfulness is een meta-vaardigheiddie de medewerkers ondersteunt in het ontwikkelen van onder andere focus, aandacht, wendbaarheid en vitaliteit.
Mindfulness wordt ook wel aandacht- training genoemd en iedereen weet: “alles wat je aandacht geeft dat groeit”. Dit zorgt niet alleen voor een betere kwaliteit maar ook dat het werk met meer plezier wordt uitgevoerd omdat de medewerkers bewust zijn van hun talenten en purpose.
Het programma Mindful Rijk helpt de overheid met het creëren van een positieve werkbelevingdie een bijdrage levert aan een bevlogen werkcultuur.
Mindful Rijk staat voor een grenzeloos samenwerkende overheid en meetbare resultaten die een bijdrage leveren aan het Strategisch Personeelsbeleid 2025.
3
Mindfulness: een eeuwenoude leer
Mindfulness is een eeuwenoude leer die zijn oorsprong vindt in het
Boeddhisme. Maar er zijn ook andere religies en filosofieën waarin de wijsheid van mindfulness terug te vinden is. In de jaren '70 heeft Jon Kabat Zinn deze leer uit zijn religieuze context gehaald, gecombineerd met Westerse
methodieken en in een acht weeks programma gegoten. Dit format is de hedendaagse MBSR / MBCT formule waarop de door de VMBN erkende mindfulnesstrainingen zoals Mindful Werken zijn gestoeld. Mindfulness wordt ook aandachttraining of opmerkzaamheid genoemd. Deze opmerkzaamheid kenmerkt zich door de volgende eigenschappen:
• Aandacht geven op een speciale manier
• Volledig bewust zijn van de huidige ervaring
• Met mildheid en vriendelijkheid voor jezelf en anderen
Soms is het makkelijker om uit te leggen wat iets is door het vanuit zijn tegenpool te benaderen (mindless zijn). Wat is Mindfulness niet:
• Leven op de automatische piloot, draaien op routine
• Een zweverige vorm van zijn
• Kritiek hebben op jezelf en anderen
Mindfulness als vaardigheid en interventie is wetenschappelijk aantoonbaar effectief (6000+ gepubliceerde wetenschappelijke studies). Uit studies blijkt onder meer dat het je cognitieve capaciteit en flexibiliteit vergroot,
emotionele stabiliteit en werkplezier verhoogt, grip en inzicht op (werk) gedrag brengt en je fysieke gezondheid verbetert. Door mindfulness aan te bieden aan de medewerkers, te normaliseren en integreren in het
werkproces draagt de Rijksoverheid bij aan goed werkgeverschap dat past bij de 21ste eeuw.
4
Mindfulness in organisaties
• Mindfulness in organisaties in een vak apart. Honderden organisaties hebben de voordelen ervaren. Enkele voorbeelden:
• In Groot-Brittannië concludeerde de Mental Health Foundation dat mensen die aan een mindfulnesstraining op het werk deelnamen, 30% minder medische symptomen rapporteerden en 30% minder psychologische zorgen. Bij het Londens gemeentelijk vervoerbedrijf nam het aantal verzuimdagen met 70% af.
• Jha AP, Stanley EA, Kiyonaga A, Wong L, Gelfand L (2010) tonen aan dat mindfulness een positief effect heeft op zelfmanagement van (staf)medewerkers. Het welzijn van de medewerkers en de “task performances” namen beidentoe.
• Een onderzoek van Klatt, Steinberg en Duchemin toont aan dat door middel van een Mindfulness Based Intervention de veerkracht en bevlogenheid van een groep werknemers significant toe neemt.
De overheid staat voor een grote veranderopgave. De kern van elke verandering is gedragsverandering. En iedereen weet:
gedragsverandering is ontzettend lastig.
Onderzoek wijst uit dat wij 95% van de tijd functioneren op de
automatische piloot en onbewust handelen vanuit vaste patronen. Dit kan heel functioneel zijn maar niet als je wilt veranderen; als persoon of als organisatie. Om vaste patronen te doorbreken is bewustzijn nodig.
Mindful Werken is een wetenschappelijk bewezen methodiek om het bewustzijn te vergroten en grip op gedragsverandering te krijgen. Uit onderzoeken van Mindful Rijk is een grote impact op de
mindfulnessvaardigheden te zien en daadwerkelijk veranderd werkgedrag bij de deelnemers.
Mindfulness en het SPB Rijk 2025
Mindful Rijk is een initiatief dat geïnspireerd is door het SPB Rijk 2025. Onderzoek toont aan dat de training Mindful Werken een positief effect heeft op de vaardigheden van de deelnemers zoals omschreven in het SPB Rijk 2025.
100% van de respondenten ervaart dat de training
Mindful Werken een positief effect heeft op de beeldvorming van de Rijksoverheid als aantrekkelijk werkgever en dat mindful werken een bijdrage levert aan hun persoonlijke ontwikkeling.
Respondenten geven aan dat ze wendbaarder zijngeworden en dat de training heeft bijgedragen aan
inclusie door het ontwikkelen van een meer open en vriendelijke houding naar collega's. 82% van de deelnemers geeft aan dat de training heeft gezorgd voor een meer positieve werkbeleving.
Mindful Consultancy
Ben jij benieuwd hoe Mindful Rijk een bijdrage kan leveren aan een positieve en meer bevlogen werkcultuur? Of ben je nieuwsgierig naar de effecten van mindfulness op strategische doelstellingen?
Mindful Rijk kan jouw organisatie hierbij helpen. Het JDR-model (Job Demands-Resources-model) voor Bevlogenheid iseen goed uitgewerkt en empirisch onderbouwd model waarin de positieve en negatieve aspecten van werken samenkomen. Dit is een bewezen effectief theoretisch kader om bevlogenheid van de medewerkers te meten.
Bevlogenheid is een positieve gemoedstoestand van opperste voldoening ten aanzien van het werk, die wordt gekenmerkt door vitaliteit, toewijding en absorptie. Vitaliteit verwijst naar het bruisen van energie, zich fit en sterk voelen, en lang en onvermoeibaar met werken door kunnen gaan. Toewijding heeft betrekking op een sterke betrokkenheid bij het werk. Het werk is
inspirerend en roept gevoelens van trots en enthousiasme op. Absorptie, ten slotte, verwijst naar het op een plezierige wijze helemaal opgaan in het werk, waardoor de tijd stil lijkt te staan en het moeilijk is om zich ervan los te maken. Het blijkt dat werknemers vooral bevlogen aan het werk zijn wanneer ze over voldoende (werkgerelateerde en persoonlijke) hulpbronnen
beschikken om aan de eisen van hun werk te voldoen.
Bevlogenheid heeft positieve gevolgen voor
arbeidsprestaties en heeft een aanstekelijkkarakter.
Mindful Rijk werkt daarnaast met impactmetingen en andere meetinstrumenten Vanuit de positieve (arbeids)psychologie.
Mindful Werken
In deze training staat het ontwikkelen van mindfulness en hoe je dit kunt inzetten op jouw werk centraal. Deze training is gebaseerd op het bekende wetenschappelijk bewezen acht weekse format. Tijdens deze training leer je in 8 lessen en een stilte bijeenkomst mindfulness te ontwikkelen zodat je met een heldere geest meer balans en focus ervaart. Doordat je meer overzicht voelt en beter kunt samenwerken ervaar je meer werkplezier en je bent een stuk creatiever.
Mindful Rijk: expertisecentrum voor mindfulness en positiviteit binnen de Rijksoverheid
De trainingen Mindful Werken van Mindful Rijk laten de volgende effecten zien:
- Gemiddelde waardering: 9,0
- 96% van de deelnemers ervaart een significante impact van de training op hun leven waarvan 72% hoog
- 82% van de deelnemers ervaart een duidelijk merkbaar positief effect op hun geluksgevoelens
- Doorbreken van de stressspiraal - Meer focus
- Veranderd werkgedrag door bewuste keuzes te maken
- Veranderend werkgedrag door inzetten van Mindful communiceren
- Duurzame interventie: een jaar na dato rapporteert 71,8% van de deelnemers nog dagelijks of wekelijks te beoefenen.
- Informeel veel gerapporteerd: betere slaap en een overall meer vriendelijke houding.
Rapportage over de effecten van een training Mindful Werken is beschikbaar op aanvraag.
Les 5: Uitdagingen
Les 6: Je mindset veranderen Les 7: Ken jezelf
Les 8: Doorgaan
Mindful Werken
Opbouw programma
Les 1: Een frisse blik op routines Les 2: Kijken naar jouw reacties Les 3: Grenzen verkennen
Les 4: Veerkracht ontwikkelen
Een les duurt tussen de 2 en 2,5 uur en bevat praktische oefeningen zoals mindful communiceren met collega's, mindful vergaderen en mindful e- mailen. De eenmalige stiltesessie duurt 3 uur. De training wordt zowel online, blended als klassikaal verzorgd. Werkboek en audio's worden door Mindful Rijkaangeleverd. Er is geen ervaring met mindfulness nodig voor deze training.
Het dagelijks huiswerk bij de training houdt in 30 tot 45 minuten per dag investeren in jezelf!
The more you put in, the more you get out!
De training Mindful Werken wordt op individuele basis of in teamverband aangeboden. Tijdens een teamtraining wordt er ook aandacht besteed aan de collectieve mindfulness.
Mindful Leiderschap
Als leider bepaal je in grote mate de cultuur in jouw organisatie en team. Je vervult een voorbeeldrol je hebt daarmee grote invloed op de betrokkenheid van je medewerkers bij verandertrajecten en het behalen van
organisatiedoelstellingen.
Mindful Leiderschap gaat niet alleen over snel en efficiënt van punt A naar punt B komen. Bij deze leiderschapsstijl komt men bij punt B aan terwijl de collectieve vitaliteit intact is. Tevens ligt de focus op het creëren van een werkcultuur van aandacht, focus, veerkracht, compassie en high performance op alle lagen binnen de organisatie. Mindful leiders zijn beter in staat om het ego opzij te zetten en vanuit bewustwording en authenticiteit invulling te geven aan hun rol en de speerpunten vanuit het Strategisch Personeelsbeleid (SPB) 2025.
Een training Mindful Leiderschap blijkt een positief effect te hebben op onder andere:
- Beter omgaan met complexiteit
- Het lerend vermogen (cognitieve vaardigheden)
- Het aangaan en onderhouden van interpersoonlijke relaties
- Bewustzijn van zelf, anderen en de omgeving en wat deze nodig heeft - Werkplezier
- Wendbaar omgaan met veranderingen - Een open en vriendelijke houding
Mindful Leiderschap
Bewustwording is dé voorwaarde om het beste uit jezelf, je team en je organisatie te halen. Mindfulness is een vaardigheid van open aandacht schenken aan wat er nu is, zowel in jezelf als om je heen. het is een
vaardigheid die je al hebt, die je al gebruikt, en die je verder kunt ontwikkelen door te oefenen.
Mindful Rijk: expertisecentrum voor mindfulness en positiviteit binnen de Rijksoverheid
Opbouw programma
Les 1: Kennismaken en ontdekken
Les 2: Waarnemen en zien waar je invloed ligt Les 3: Ontwarren van gedrag en zijn
Les 4: Erbij blijven (in the heat of the moment)
Les 5: Tijd en prioriteit
Les 6: Antwoorden en luisteren Les 7: Dynamiek en communicatie Les 8: De wereld los en vasthouden Een les duurt tussen de 2 en 2,5 uur en bevat enerzijds praktische oefeningen
en theorie gericht
De eenmalige stiltesessie duurt 4 uur. De training wordt zowel online, blended als klassikaal verzorgd. Werkboek en audio's worden door Mindful Rijkaangeleverd. Voor deze training heb je geen ervaring met mindfulness nodig.
Het dagelijks huiswerk bij de training houdt in 30 tot 45 minuten per dag investeren in jezelf.
The more you put in, the more you get out!
Emotionele Intelligentie
Wil je op een laagdrempelige manier kennis maken met mindfulness, hersenwetenschap en emotionele intelligentie? Tijdens deze MBE training (Mindfulness-Based Emotionele Intelligentie) maak je in 6 weken tijd kennis met mindfulness en leer je de 5 aspecten van emotionele intelligentie. Deze training is gebaseerd op de theorie van Daniel Goleman en
hersenwetenschap vanuit Stanford University. De effecten van deze training zijn onder andere:
- Ervaren van meer welzijn
- Versterkt veerkracht in uitdagende situaties - Managen van stress en reguleren van emoties - Ontwikkeling van zelfbewustzijn
- Ontwikkelen van empathie en effectief communiceren - Versterkt focus en aandacht
Tijdens deze training leer je de 5 aspecten van emotionele intelligentie:
1. Zelfbewustzijn 2. Zelfregulatie 3. Motivatie 4. Empathie
5. Sociale vaardigheden.
Emotionele Intelligentie
De MBE training bevalt praktische oefeningen zoals mindful communiceren en ademshalingstechnieken zodat je dit direct kunt inzetten op je werk en privé om het beste uit jezelf te halen.
Mindful Rijk: expertisecentrum voor mindfulness en positiviteit binnen de Rijksoverheid
Opbouw programma Les 1: Introductie Les 2: Zelfbewustzijn Les 3: Zelfregulatie
Les 4: Motivatie Les 5: Empathie
Les 6: Sociale vaardigheden
Een les duurt tussen de 2 en 2,5 uur. Tijdens de training wordt individueel, in duo’s en in groepsverband geoefend. De training wordt zowel online,
blended als klassikaal verzorgd. Werkboek en audio's worden door Mindful Rijkaangeleverd. Voor deze training heb je geen ervaring met mindfulness nodig.
Het dagelijks huiswerk bij de training houdt in 15 tot 30 minuten per dag investeren in jezelf.
The more you put in, the more you get out!
Mindfulness en Sterke Kanten
Sterke kanten zijn onze positieve karaktereigenschappen die je gedrag, je denken en je gevoel beïnvloeden. Deze mindfulnesstraining is ontstaan vanuit de positieve psychologie. Martin Seligman en Chris Peterson hebben het VIA Institute voor Character Strenghts opgericht. Samen met 54
vooraanstaand wetenschappers is onderzoek gedaan naar het inzetten van sterke kanten. De training mindfulness en sterke kanten bleek een significant effect te hebben op:
- Geluk gevoelens
- Persoonlijk leiderschap en authenticiteit - Kwaliteit van relaties en samenwerken - Stressmanagement
- Zingeving - Gevoel van flow
- Vervullen van taken (competent) - Werktevredenheid
Tijdens deze mindfulnesstraining leer je hoe mindfulness en sterke kanten zich tot elkaar verhouden en hoe je dit zelf kunt inzetten om jouw
persoonlijke effectiviteit te vergroten. Je wordt je meer bewust van jouw positieve eigenschappen. Zo kun je beter jouw talenten benutten en dat geeft energie!
Mindfulness en Sterke Kanten
De training Mindfulness en Sterke Kanten levert een bijdrage aan een
positieve werkcultuur. Je wordt je meer bewust van jouw eigen sterke kanten maar ook die van collega’s. Daardoor ontstaat er een positieve werkbeleving en meer waardering voor jouw eigen maar ook de authenticiteit van anderen.
Mindful Rijk: expertisecentrum voor mindfulness en positiviteit binnen de Rijksoverheid
Opbouw programma
Les 1: Mindfulness en de automatische piloot Les 2: Jouw kenmerkende sterke kanten Les 3: Obstakels zijn kansen
Les 4: Versterken van mindfulness
Les 5: Waardeer je relaties Les 6: De gulden middenweg Les 7: Authenticiteit
Les 8: Voluit leven
Een les duurt tussen de 2 en 2,5 uur en bevat enerzijds praktische oefeningen en theorie gericht op het ontwikkelen van mindfulness. Anderzijds richten we de aandacht op bewustwording van wat jou gelukkig maakt zodat je de beste versie van jezelf kunt zijn. De eenmalige stiltesessie duurt 3 uur. De training wordt zowel online, blended als klassikaal verzorgd. Werkboek en audio's worden door Mindful Rijkaangeleverd. Voor deze training heb je geen ervaring met mindfulness nodig.
Het dagelijks huiswerk bij de training houdt in 30 tot 45 minuten per dag investeren in jezelf.
The more you put in, the more you get out!
De kracht van Compassie
Heartfulness wordt ook al compassie genoemd en is een verdiepende training en bedoeld voor mensen die al een 8-weekse mindfulnesstraining hebben gevolgd. In deze training wordt nader ingezoomd op een milde en vriendelijke houding en de effecten hiervan op jezelf, op anderen en jouw omgeving.
Wetenschappelijk onderzoek laat zien dat een Compassie Training bij de deelnemers verhoogde activiteit laat zien aan de linkerzijde van de pre frontale cortex. Dit gedeelte van de hersenen staat in verband met positieve emoties, gedrag en impulsbeheersing. Tijdens een Compassie Training word je bewust van automatische patronen, die vaak in jouw jonge jaren zijn ontstaan. Je leert hoe je deze kunt inzetten en om meer bewust en met een open en vriendelijke houding in het leven en jouw werk te staan.
- Jouw mindfulness - Geluksgevoelens - Emotie regulering - Minder (zelf)kritisch - Stressmanagement
- Bewustwording van patronen - Meer veerkracht
- Algehele vitaliteit
Mindful Rijk: expertisecentrum voor mindfulness en positiviteit binnen de Rijksoverheid
Compassie
Heartfulness heeft niets met soft zijn te maken, in tegenstelling: het vergt moed om jezelf kwetsbaar te durven opstellen. Deelnemers geven aan dat deze training tot veel inzichten heeft geleid.
Mindful Rijk: expertisecentrum voor mindfulness en positiviteit binnen de Rijksoverheid
Opbouw programma
Les 1: De 3 emotie regulatie systemen Les 2: Reacties op dreiging en compassie Les 3: Innerlijke patronen
Les 4: De compassie modus
Les 5: Zelf en anderen
Les 6: Gedeelde menselijkheid
Les 7: Heartfulness in het dagelijks leven Les 8: Zelfhelend vermogen
Een les duurt tussen de 2 en 2,5 uur en bevat praktische oefeningen en theorie gericht op het ontwikkelen van compassie. Na deze training beschik je over een ruim pallet met oefeningen die je altijd kunt inzetten. De
eenmalige stiltesessie duurt 3 uur. De training wordt zowel online, blended als klassikaal verzorgd. Werkboek en audio's worden door Mindful Rijkaan- geleverd. Voor deze training heb je geen ervaring met mindfulness nodig.
Het dagelijks huiswerk bij de training houdt in 30 tot 45 minuten per dag investeren in jezelf.
The more you put in, the more you get out!
Werkdesign
Werkdesign is een nieuwe manier om je dagelijks werk leuker te maken. Het is science-based en creatief. Je hebt er alleen een beetje durf en fantasie voor nodig. Mensen die het onder de knie hebben gekregen zijn in staat saaie of juist stressvolle taken en situaties tot een bron van flow te maken. Met werkdesign leer je om meer vanuit zelfregie het werk op te pakken.
Wetenschappelijk onderzoek laat zien dat een training werkdesign de bevlogenheid van de medewerkers significant verhoogt. Met werkdesign bleken medewerkers tijdens de lock-down beter in staat om zichzelf te motiveren en plezier in hun werk te houden.
Het programma
In 2 maanden tijd doorloop je het volgende programma:
• Je krijgt toegang tot een exclusieve online lezing over bevlogenheid en werkdesign. Daarnaneem je deel aan een workshop-webinar waarin je je eigen work-hacks gaat ontwerpen.
• Tijdens de workshop maak je zelf een aantal work hacks, die je in de zes weken daarna gaat uitproberen. Hierbij word je door speciaal daartoe opgeleide werkdesign coaches (op afstand)begeleid.
• De ervaring leert dat ruim 50% van de deelnemers na de bootcamp blijvend met meer bevlogenheid werkt.
Werkdesign
Tijdsinvestering
De online lezingen en de online workshop-webinar duren in totaal 1 dag.
Daarnaast kun je rekenen met 45 minuten per week voor het designen van jouw workhacks en contact met jouw coach.
Het gehele programma is online. Je kunt je in principe alleen aanmelden, maar je work hacks zullen effectiever zijnals je kunt sparren met een aantal collega´s. Uit ervaring weten we dat groepjes van 3-5 deelnemende
collega´s ermeer uit halen
Mindful Rijk: expertisebureau voor mindfulness binnen de Rijksoverheid
Job Crafting
In het Nederlands ook wel baan boetseren genoemd is een training waarbij je zelf je functie vorm geeft door deze beter aan te laten sluiten bij jouw sterken kanten. In 4 lessen wordt je meer bewust van jouw sterke kanten en ontdek je hoe je door middel van kleine wijzigingen aan te brengen in taken, relaties, werkproces en mindset je een betere aansluiting ervaart met jouw talenten.
Daarmee blijkt job crafting een tool om meer plezier en voldoening uit je werk te halen. Deze training is gebaseerd op de principes van de sterke kanten training.
Opbouw programma
Les 1: Bewustwording van jouw sterke kanten Les 2: Jouw eigen plan
Les 3: Verstevigen Les 4: Verankeren
Een les duurt tussen de 2 en 2,5 uur en bevat praktische oefeningen en theorie. De training duurt 6 weken (om de 2 weken een les). Tussen de lessen door ga je zelf aan de slag om bewust te worden van jouw sterke kanten en hoe je deze kunt inzetten in je werkDe training wordt zowel online, blended als klassikaal verzorgd. Oefeningen worden door Mindful Rijkaangeleverd.
The more you put in, the more you get out!
Mindfulness en Het Nieuwe Normaal
Benieuwd naar de mogelijkheden voor jouw organisatie? Mindful Rijk biedt consultancy op organisatieniveau en op maat oplossingen zoals inspiratiesessies, workshops, masterclasses, lunchlezingen ect.
Voor meer informatie neem contact op met: inge.witkamp@rijksoverheid.nl In 2020 is Nederland getroffen door het corona-virus. Een transitie in leven en werken op afstand in balans met de eigen privé-omgeving heeft vanaf half maart in de hele wereld plaats gevonden. Dit nieuwe werken heeft ook in Nederland een grote invloed op de medewerkers van het Rijk en de
vaardigheden, zelfzorgzaamheid en vitale gezondheid die zij nodig hebben in deze nieuwe realiteit. Bevlogenheid in interactie wordt niet meer als vanzelf op kantoor bereikt, maar dient meer van uit de medewerker zelf te komen op zijn eigen ingerichte werkplek ergens thuis of op gepaste afstand van een ander.
In de transitie richting dit nieuwe werken zal vanuit het management extra
aandacht nodig zijn voor de personele weerbaarheid, gezondheid, bevlogenheid, leergierigheid en groei. En dat rekening houdend met Covid-19 op afstand van elkaar. Medewerkers hebben meer persoonlijke vaardigheden nodig, als
Rijksprofessional van de nabije toekomst.
Mindfulness is zo’n extra vaardigheid die in deze snelle, sociaal veranderende, veel meer digitale wereld om ons heen, het verschil kan maken voor een individu, het team, het management en organisatie. Door mindfulness aan te bieden in het werkpalet van medewerkers, belichaamt de Rijksoverheid haar eigen visie van innovatieve dienstverleningsconcepten en nieuwe manieren van werken. De medewerker centraal past in het streven naar doorwerken met meer plezier, in balans en bevlogen zoals gevoeld en gemeten in onderzoeken anno 2021. En dat vraagt aandacht voor vitaliteit, werkdruk, eigen autonomie, groei en ontwikkeling.
