Opvoedingsondersteuning, wat werkt?
Wat is er nodig voor een effectieve opvoedingsondersteuning van alle opvoeders in Nederland
Bert Prinsen Ede, 4 juni 2010
2
Onderwerpen:
* Visie op opvoeden en opvoedingsondersteuning
* Een dekkend, sluitend, gedoseerd, getimed, toegankelijk aanbod
* Effectieve interventies, instrumenten, richtlijnen
* Competente professionals
3
Visie op opvoeden en
opvoedingsondersteuning
• Opvoeden doet er toe!
• Ouders hebben recht op
opvoedingsonder steuning
• Opvoedingsonder steuning maakt het verschil
4
Visie op stelsel begint bij het gewone opvoeden
Gebruik psychoactieve stoffen (alcohol, drugs);
twijfels over identiteit en/of toekomst;
problemen met uiterlijk; problemen met autoriteiten; incidenteel spijbelen Gezin; Buurt; School;
Vrienden; Verenigingen;
Internet; Werkkring;
Div. gemeenschappen
± 12- 16 jaar
Ruzies en regelovertreding; concentratie- problemen; laag prestatieniveau; school- weigering; kattenkwaad; stelen of vandalisme als incident; ritualistisch gedrag
Gezin; Buurt;
School,opvang;
Vriendenkring;
Verenigingen; Internet
± 5-12 jaar
Angst voor vreemden, donkerte, geluiden;
koppigheid; driftbuien; agressie;
ongehoorzaamheid; druk/overactiviteit; angst i.s.m. sekserol en identiteit; niet zindelijk Gezin; Buurt;
Opvang;
(Voor)School
± 2-4 jaar
Voedingsproblemen; slaapproblemen;
scheidingsangst; angst voor vreemden, donkerte en geluiden
Gezin; Buurt;
Opvang
± 0-2 jaar
Normale “problemen”
Belangrijke milieus Leef-
tijd
5
Visie op opvoeden
• Visie op kinderen, ouders en ouderschap
• Visie op opvoeden en
opvoedingsondersteuning, b.v.
– Steunen – Sturen – Stimuleren
• Eigen kracht van ouders aanspreken
… dan worden kinderen er beter van
6
Opvoeden doet er toe!
Ouders hebben recht op ondersteuning
Opvoedingsondersteuning
maakt het verschil
7
Principes Positief Opvoeden, Triple P
Basisprincipes
1. Een veilige en stimulerende omgeving
2.Leren door positieve ondersteuning
3.Aansprekende discipline 4.Realistische verwachtingen 5. Zorgen voor jezelf als ouder
8
Wat werkt ?
Competente professionals
Een dekkend en sluitend aanbod
Effectieve preventieve interventies
9
Een dekkend en sluitend aanbod
Selectieve preventie
Vroeginterventie Nazorg
Algemene pedagogische preventie
(voorlichting/ondersteuning principes goed opvoeden)
Vroeg- interventie
Specialistische
hulp Specialistische hulp
Specialistische hulp Selectieve preventie
Signalering Signalering Signalering
Verwijzing
Verwijzing
Vroeginterventie Verwijzing
Ongezond gedrag Kindermishandeling Gedragsproblemen in gezin en school Etc.
Basis- voorzieningen
JGZ CJG’s ZAT’s Jeugdzorg
Gewone opgroeien en opvoeden
Selectieve preventie
10
Een sluitend aanbod begint in het gezin, in de opvang of op school: effectieve schakels
Gedragsproblemen in de klas signaleren
Interventie in de klas (bijv. Taakspel)
Combi school/lokale zorg (bv. Opvoeden zo) Jeugdzorg / Rebound / Cluster 4 Nazorg
Pedagogisch klimaat klas
(‘resistentie’)
(‘resistentie’)
Bron: Yperen, T.A. van (2007). Schakelen. Utrecht: NJi
Een dekkend,
sluitend, gedoseerd, getimed, goed
toegankelijk aanbod
Vrijwillig, laagdrempelig, bekend, in de buurt
beschikbaar, snel
toegankelijk, cultureel sensitief, zonder indicatie.
Zo vroeg mogelijk en voor alle ouders.
Zo vroeg mogelijk en voor alle ouders
Voor alle leeftijden en ontwikkelingsfasen
Voor elke problematiek en alle doelgroepen Individueel of in een groep
Thuis,in de kinderopvang,op school, in het CJG Zo licht als mogelijk, zo intensief als nodig
14
Basispakket opvoedsteun en opvoedhulp in een public health-benadering met als motto:
eerst basisaanbod en dan de sluitende keten
15
Toolkit: Opvoedingsvaardigheden Positief Opvoeden, Triple P
Positief contact bevorderen
•Tijd, aandacht geven
•Praten met je kind
•Genegenheid tonen
Nieuwe vaardigheden en gedrag leren
•Voorbeeld gedrag
•Spontane leermomenten
•Vragen, vertellen en voordoen
•Gedragskaarten
Gewenst gedrag bevorderen
•Prijzen, complimentjes geven
•Positieve aandacht
•Boeiende activiteiten
Ongewenst gedrag hanteren
•Basisregels opstellen
•Direct aanspreken
•Gepast negeren
•Heldere, duidelijke instructies
•Logische consequenties
•Stilzitten
•Time-out
17 vaardig- heden
16
Eerst versterken: competenties, vaardigheden en eigen kracht vergroten, ontwikkeling stimuleren
dan voorkomenvan problemen, overlast en risico’s tenslotte aanpakkenvan problematiek en onveiligheid
17
Effectieve interventies
18
Pakket opvoedsteun en -hulp in gemeenten
• Open huis: ontmoeting, voorlichting, onderlinge steun met spreekuren, inloop, thema-avonden, mediacampagne (Triple P), sociale steunprogramma’s (MIM, Home Start, Boekenpret), opvoed party, schriftelijke voorlichting, website / virtueel CJG (Groeigids, groeiboek), …
• Universele, preventieve opvoedsteun voor alle ouders met spreekuren, huisbezoek, oudertrainingen, cursussen (Triple P, Opvoeden & Zo, Stap-voor-stap, Gordon, Peuters-in-zicht, Beter omgaan met pubers), …..
• Doelgerichte, lichte pedagogische hulp met specifieke interventie-programma’sVoorZorg, Stevig Ouderschap, Triple P, Kortdurende Videohometraining, Jij bent belangrijk, Praten met kinderen, ….
• Lokale, intensieve, pedagogische hulp: Bemoeizorg, LIPT, Triple P, Videohometraining, Droogbed-training, Drukke kinderen, Armoede en gezondheid, Baby Extra, ….
19
Competente professionals
20
Uitgangspunten voor het werken met ouders
Ouders als eerst verantwoordelijken voor de opvoeding.
Zij willen het beste voor hun kind Opvoeden gaat niet altijd vanzelf
Respecteren van de eigen (des)kundigheid en visie van ouders Een wederkerige, betrokken, open, gelijkwaardige relatie
Ouders hebben de regie.
Werkers nemen de vragen van ouders als uitgangspunt Aansluiten bij de beleving en luisteren naar ouders
Werken aan overeengekomen, concrete doelen Met een heldere planning.
Versterken van de autonomie en zelfregulatie van ouders De werkwijze is 'goede ouder' ervaringen te creëren.
Werkers activeren sociale netwerken rond ouders en jeugdigen.
21
Na de verkiezingen
• Vakmanschap verder versterken
• Opvoedsteun en opvoedhulp
bereikbaar maken voor alle ouders
• Kosteneffectief werken
• Resultaten voor kinderen en ouders zichtbaar maken
22
Nog eens terugzien
Kijk dan op:
www.opvoedingsondersteuning.info www.jeugdinterventies.nl
www.samenwerkenvoordejeugd.nl www.nji.nl
