Onderhouden en herstellen. Heel goed

(1)

Onderhouden en herstellen

Heel goed

(2)

(3)

❑ HEEL GOED 3

Heel goed Opdrachten

Peter Vos

eerste druk, 2001

(4)

Colofon

Auteursteam P. Vos

Illustraties Verbaal - bureau voor visuele communicatie

Redactie Fidder & Löhr

(5)

❑ VOORWOORD 5

Voorwoord

Deze uitgave bevat de onderwijseenheid en de deelkwalificatie Onderhouden en herstellen. Voor de onderwijseenheid is er een uitgave met opdrachten en bronnen en een uitgave met theorie.

Opdrachten

Aan het begin van elke opdracht staat het opdrachtdoel. Daar staat wat je aan het einde van de opdracht moet kunnen. De opdrachten bevorderen de

zelfwerkzaamheid. Met de opdrachten kun je je kennis in de praktijk toetsen of bepaalde vaardigheden trainen. Als je alle opdrachten met voldoende resultaat hebt uitgevoerd, beheers je de stof.

Bronnenoverzicht

Om de opdrachten uit te voeren heb je informatie nodig. Hiervoor kun je het bijbehorende theorieboek gebruiken. Maar je kunt ook andere bronnen raadplegen.

In het bronnenoverzicht staat waar je allemaal informatie kunt vinden over onderhouden en herstellen. Dit kunnen boeken zijn, maar ook vakbladen, folders, video’s, het internet, et cetera.

Theorie

Het theorieboek bevat de theorie die je het meest nodig hebt en die niet gauw verandert.

Om het bestuderen en verwerken van de tekst gemakkelijker te maken kun je aan het einde van elke paragraaf verwerkingsvragen maken.

Ik wens je veel succes bij het werken met deze uitgave.

De auteur, Peter Vos

(6)

Oriënterende

opdracht

Hoofd- en bijzaken onderscheiden

Bij het bestuderen van de theorie bij dit onderdeel is het nuttig om een onderscheid te maken tussen belangrijke zaken (de hoofdzaken) en de dingen die minder van belang zijn (de bijzaken). Dat onderscheid kun je al maken voordat je alle stof helemaal hebt doorgenomen. In deze opdracht ga je dat oefenen.

a Blader de lesstof door en bekijk de leerdoelen, de paragraaftitels en de illustraties.

Noteer op een kladblaadje wat volgens jou hoofdzaken en wat bijzaken zijn.

Maak hierbij onderscheid tussen de verschillende onderdelen.

b Maak daarna in je schrift per onderdeel een tabel met twee kolommen. Zet boven de eerste kolom ‘hoofdzaken’ en boven de tweede ‘bijzaken’. Noteer in kolom 1 vijf hoofdzaken. Noteer in kolom 2 vijf bijzaken.

(7)

❑ INHOUD 7

Inhoud

Voorwoord 5

Hoofd- en bijzaken onderscheiden 6 1 Weideafrasteringen 9

2 Gereedschappen 12

3 Bedrijfsgebouwen en erf 16 4 Materialen 26

Samenvatting schrijven 30 Bronnenoverzicht 31

(8)

(9)

❑ WEIDEAFRASTERINGEN 9

1 Weideafrasteringen

Leerdoelen

Na het maken van deze opdrachten kun je:

– onderhouds- en herstelwerkzaamheden signaleren;

– eenvoudige onderhouds- en herstelwerkzaamheden uitvoeren, waarbij je let op je eigen en iemand anders veiligheid;

– de eigenschappen van de belangrijkste onderhouds- en herstelmaterialen noemen;

– opgedragen onderhoudspunten controleren.

1.1 Opdrachten

Opdracht 1.1 Weideafrastering 1 (materialen)

Doel

Je kunt verschillende soorten weideafrasteringmaterialen voor diverse diergroepen onderscheiden en/of herkennen.

Oriëntatie

Zoek in verschillende boeken, infomappen, folders en op internet naar diverse soorten afrasteringmaterialen en kijk naar de kosten hiervan. De opdracht mag individueel of met tweeën worden gemaakt.

Uitvoering

Ga voor het aanleggen van een elektrische afrastering na welke materialen voor de verschillende diergroepen op de markt zijn. Maak hierbij gebruik van de volgende toepassingsmogelijkheden:

– paalisolatoren;

– hoekisolatoren;

– lichtnet- en batterijapparaten;

– draad en/of band;

– draad- en/of bandspanners;

– palen;

– poortgrepen;

– toebehoren en/of hulpmaterialen.

Maak van deze materialen een overzicht in de vorm van een verslag. Maak hierbij een prijs-kwaliteitvergelijking, waaruit moet blijken welke materialen voor welke diergroepen het meest geschikt is.

Afsluiting

De opdracht wordt na inlevering beoordeeld en klassikaal besproken.

(10)

Opdracht 1.2 Weideafrastering 2 (plaatsen)

Doel

Je kunt de verschillende soorten weideafrasteringmaterialen voor diverse diergroepen herkennen en gebruiken.

Oriëntatie

Zoek in verschillende boeken, infomappen, folders en op internet naar de diverse soorten afrasteringmaterialen in combinatie met de prijzen hiervan. Je mag de opdracht individueel of met z’n tweeën maken.

Uitvoering

Een weiland van 50.000 m² moet geschikt gemaakt worden voor beweiding van een diergroep, bijvoorbeeld paarden. Van het weiland zijn de volgende gegevens bekend:

– afmeting 200×250 m, (zie situatieschets onder);

– aan de lange zijden (250 m) een sloot;

– aan de korte zijden (200 m) een ander weiland, de buurman;

– in het midden van een lange zijde een ingang via de sloot met een hek van 300 m breed vanaf een verharde weg;

– langs de buitenzijde komt een hoofdafrastering, permanent;

– het weiland wordt verdeeld in 6 gelijke percelen, hiervoor kan een tussenafrastering worden gebruikt;

– de percelen dienen onafhankelijk van elkaar toegang te hebben;

– de kavel beschikt over een elektriciteit (230 volt) aansluiting.

Maak van bovenstaande kavel een situatieschets met indeling van de percelen. Geef hierin de ingang tot de verschillende percelen aan.

Maak een bestellijst, met prijslijst, van de benodigde materialen. Geef aan waarom je voor deze materialen hebt gekozen.

Welke hulpmiddelen heb je hierbij nodig? Bijvoorbeeld: hamer, tang.

Fig. 1.1 Situatieschets

sloot

250 m

200 m weiland

weiland

ingang sloot

(11)

❑ WEIDEAFRASTERINGEN 11 Afsluiting

De opdracht wordt ingeleverd en klassikaal besproken.

(12)

2 Gereedschappen

Leerdoelen

– de gebruiksmogelijkheden van de verschillende gereedschappen noemen.

2.1 Opdrachten

Opdracht 2.1 Gereedschappen 1 (handgereedschap)

Doel

Je kunt gereedschappen, geschikt voor verschillende doeleinden noemen, herkennen en gebruiken.

Oriëntatie

Zoek in verschillende boeken, infomappen, folders van metaalhandels en doe-het- zelfzaken, en op internet naar diverse handgereedschappen en kijk wat de prijs ervan is.

Uitvoering

Welke gereedschappen heb je wel eens gebruikt?

Vul een gereedschapskist voor allerhande reparatiewerkzaamheden binnen je bedrijf met handgereedschap. Je bent een beginnend ondernemer en hebt derhalve voor de kist een budget van maximaal € 500.

In de kist moeten gereedschappen aanwezig zijn als:

– spijkergereedschap;

– schroefgereedschap;

– sleutelgereedschap;

– montagegereedschap (tangen);

– gereedschappen voor een speciaal vakgebied, bijvoorbeeld hoefsmid, hovenier of monteur.

Maak van deze gereedschappen een overzicht in onderstaande tabel en maak voor de gebruikte materialen een prijs-kwaliteitvergelijking, waaruit moet blijken welke het meest doelmatig zijn.

(13)

❑ GEREEDSCHAPPEN 13 Afsluiting

Lever je gemaakte lijst in ter beoordeling. Het geheel wordt klassikaal besproken.

Naam Merk Maat Gekocht bij Prijs

Totaal bedrag:

(14)

Opdracht 2.2 Gereedschappen 2 (elektrisch gereedschap )

Doel

Je kunt elektrische gereedschappen en toebehoren, geschikt voor verschillende werkzaamheden noemen en gebruiken.

Oriëntatie

Zoek in verschillende boeken, infomappen, folders van diverse metaal- en doe-het- zelfzaken, in combinatie met verschillende internetpagina’s naar de

gebruiksmogelijkheden en kijk naar de kosten van deze gereedschappen.

Uitvoering

Maak in onderstaande tabel een overzicht van de verschillende elektrische gereedschappen die je op je bedrijf denkt nodig te hebben. Geef tevens aan welke toebehoren en hulpstukken (extra boortjes, zaagjes, schuurblokjes, accu’s, bitjes, enzovoort ) hierbij nodig zijn.

Voor de gereedschappen in deze opdracht heb je een budget van maximaal € 2500.

Maak van deze gereedschappen een overzicht in onderstaande tabel en maak voor de gebruikte materialen een prijs-kwaliteitvergelijking, waaruit moet blijken welke het meest doelmatig zijn.

(15)

❑ GEREEDSCHAPPEN 15 Geef aan wat je nog meer wilt kopen als je budget hoger zou zijn en waarom.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Afsluiting

De uitwerking van deze opdracht wordt beoordeeld en klassikaal besproken.

(16)

3 Bedrijfsgebouwen en erf

Leerdoelen

– aan bedrijfsgebouwen onderhoud verrichten, zoals aan het schilderwerk, het hang- en sluitwerk en de regenwaterafvoer;

– onderhoud verrichten aan de bestrating;

– onderhoud verrichten aan de beplanting;

– onderhoud verrichten aan de afrastering.

3.1 Opdrachten

Opdracht 3.1 Onderhouden gebouwen (schilderen - inventarisatie)

Doel

Je kunt het onderhoud aan schilderwerk aan bedrijfsgebouwen beoordelen en uitvoeren.

Oriëntatie

Inventariseer hoe het op je bedrijf gesteld is met het schilderwerk. Noteer ook of het hout nog in goede staat is. Kijk zowel naar de woning als naar de bedrijfsgebouwen.

Je kunt voor de beoordeling onderstaande schema’s gebruiken.

Uitvoering

Woonhuis Staat van het schilder- werk

Staat van het hout Opmerkingen

Ramen Kozijnen Deuren Dakgoot

Overige - - - - -

(17)

❑ BEDRIJFSGEBOUWEN EN ERF 17 Afsluiting

Lever de uitwerking in bij je begeleider.

Opdracht 3.2 Onderhouden gebouwen (schilderen - uitvoering)

Doel

Je kunt het onderhoud aan schilderwerk aan bedrijfsgebouwen beoordelen en uitvoeren.

Oriëntatie

Oriënteer jezelf op de beschikbare materialen en gereedschappen die nodig zijn om de geconstateerde onderhoudswerkzaamheden uit te voeren. Bezoek hiervoor een verfwinkel en/of een doe-het-zelfzaak en laat je hierover voorlichten.

Uitvoering

Geef aan welke materialen en gereedschappen je nodig denkt te hebben om de geconstateerde onderhoudswerkzaamheden uit te voeren. Maak hierbij een kostenbegroting voor de te gebruiken verfmiddelen, de te gebruiken gereedschappen en materialen, inclusief de arbeid.

Bedrijfsgebouwen Staat van het schilder- werk

Staat van het hout Opmerkingen

Ramen Kozijnen Deuren Dakgoot

Overige - - - - -

(18)

Afsluiting

Lever de uitwerking bij je begeleider in.

Opdracht 3.3 Onderhouden gebouwen (hang- en sluitwerk)

Doel

Je kunt de staat van onderhoud aan hang- sluitwerk van de bedrijfsgebouwen beoordelen en verbeteren.

Oriëntatie

Oriënteer jezelf op de kwaliteit van het hang- sluitwerk op een bedrijf.

Uitvoering

Het hang- en sluitwerk is niet op ieder bedrijf even goed onderhouden. Toch draagt goed hang- en sluitwerk bij aan een goede beveiliging en aan een goede voortgang van de werkzaamheden.

– Inventariseer op welke plaatsen in de bedrijfsgebouwen van een bedrijf hang- en sluitwerk voorkomt.

– Controleer al het hang- en sluitwerk op de staat van onderhoud.

Werkzaamheid

...

Benodigde verfmiddelen:

...

Prijs:

...

Gereedschappen:

...

Prijs:

...

Materialen:

...

Prijs:

...

Arbeid:

...

Prijs:

...

Totale kosten:

€ ... , ...

(19)

❑ BEDRIJFSGEBOUWEN EN ERF 19 Als je goed geïnventariseerd hebt, is het voor je begeleider duidelijk waar nog zwakke punten in het bedrijf zitten.

Afsluiting

Opdracht 3.4 Onderhouden gebouwen (hemelwaterafvoer)

Doel

Je hebt inzicht in de af te voeren hoeveelheden regenwater en je kunt beoordelen of de afvoer in voldoende mate aanwezig is.

Oriëntatie

Bekijk de hoeveelheden hemelwater die afgevoerd moeten worden. Beoordeel of de afvoer nog in een goede staat van onderhoud verkeert en of

onderhoudswerkzaamheden uitgevoerd moeten worden.

Uitvoering

De hoeveelheid neerslag wordt uitgedrukt in mm. Er is tijdens een bui 10 mm neerslag gevallen, dat betekent dat op het aardoppervlak een laagje van 10 mm water is komen te staan. Dat lijkt niet veel, maar deze hoeveelheid moet afgevoerd worden via een regenpijpsysteem naar een riool. In zo’n systeem komen zowel lekkages als verstoppingen voor. Controleer dit op een bedrijf door de volgende opdrachten uit te voeren.

Plaats Staat van onderhoud Uit te voeren onderhoud Door wie?

(20)

1 Hoeveel liter water is 10 mm neerslag per m²?

. . .

Vermenigvuldig dit getal met het dakoppervlak en je weet de af te voeren hoeveelheid water. Stel dat dit buitje in een uurtje valt, dan is dit best veel.

2 Bereken voor het bedrijf de af te voeren hoeveelheid water.

. . . . . . . . .

3 Ga na of onderhoudswerkzaamheden nodig zijn aan het systeem. Vul vervolgens hieronder in welke onderhoudswerkzaamheden uitgevoerd moeten worden.

• Verstoppingen:

. . . . . . . . .

• Lekkages:

. . . . . . . . .

• Schoonmaken:

. . . . . . . . .

Afsluiting

Lever de uitwerkingen in bij je begeleider.

(21)

❑ BEDRIJFSGEBOUWEN EN ERF 21 Opdracht 3.5 Veilig werken

Doel

Je kunt veilig werken met gereedschappen en materialen en afvalstoffen op een verantwoorde wijze afvoeren.

Oriëntatie

Inventariseer de verschillende materialen en gereedschappen die nodig zijn voor het uitvoeren van onderhoudswerkzaamheden. Bekijk welke van deze materialen en gereedschappen gevaarlijk zijn bij gebruik en bekijk daarnaast welke stoffen gevaarlijk zijn bij gebruik. Hoe kun je deze stoffen op een verantwoorde manier

verwerken/afvoeren?

Uitvoering

Maak een inventarisatie van gereedschappen en hulpmiddelen die gevaarlijk zijn bij gebruik. Geef hierbij aan wat het gevaar is en hoe je dit teniet kunt doen.

Geef aan welke (afval)stoffen die voor onderhoudswerkzaamheden worden gebruikt op een milieuveilige manier afgevoerd moeten worden.

Hulpmiddel/gereedschap Mogelijk gevaar Oplossing

Oplos- en/of afbijtmiddel Zaagmachine

Slijpmachine Ladder

Overige - - - - -

(22)

Afsluiting

Lever de uitwerking in bij je begeleider. Deze wordt beoordeeld en besproken.

Opdracht 3.6 Erfverharding

Doel

Je kunt het nut van erfverharding aangeven. Je kunt erfverharding controleren en onderhouden.

Oriëntatie

Een modern bedrijf kan niet meer zonder erfverharding. Zware tractoren en vrachtauto’s geselen het erf met hun lading hooi, mest, voer, enzovoort.

Schrijf op wat de verschillende mogelijkheden (soorten) van erfverharding zijn en geef hierbij de te gebruiken ondergrond en de maximale draagkracht aan.

Uitvoering

Geef drie mogelijke soorten erfverharding. Geef hierbij aan wat de gebruikte onder- /tussenlaag is, de plaats op het bedrijf, het draagvermogen en het onderhoud is.

Afvalstoffen/materiaal Afvoeren naar Hoe af te voeren Oplosmiddel

Afvalhout

Overbodig puin en/of beton

Overige - - - - -

Soort erfverharding

Gebruikte onder-/tussenlaag Plaats op het bedrijf

Noodzakelijk draagvermogen Onderhoud

(23)

❑ BEDRIJFSGEBOUWEN EN ERF 23 Afsluiting

Opdracht 3.7 Onderhouden erf- en singelbeplanting

Doel

Je kunt het onderhoud aan erf- en singelbeplanting beoordelen en uitvoeren.

Oriëntatie

Als je onderhoudswerkzaamheden aan erf- en singelbeplanting wilt uitvoeren, staat veilig werken voorop. Voor dit onderhoud zijn er verschillende gereedschappen, zoals kettingzaag, bosmaaier en handgereedschappen als hark, schop, spade. Het werken met deze gereedschappen moet op een veilige manier gebeuren.

Uitvoering

Bekijk op een bedrijf de erf- en singelbeplanting en beantwoord onderstaande vragen.

1 Welke erfbeplanting en/of -begroeiing is op het bedrijf aanwezig?

. . . . . . . . . Soort erfverharding

Soort erfverharding

(24)

. . . . . .

2 Welke handelingen worden verricht bij het onderhouden van de erfbebeplanting?

. . . . . . . . . . . . . . .

3 Wie verricht deze onderhoudswerkzaamheden?

. . . . . . . . . . . . . . .

4 Welke veiligheidsmaatregelen worden hierbij getroffen?

. . . . . . . . . . . . . . .

5 Welke onderhoudswerkzaamheden moeten aan de gebruikte gereedschappen gebeuren?

(25)

❑ BEDRIJFSGEBOUWEN EN ERF 25 . . . . . . . . . . . .

6 Door wie worden de gebruikte gereedschappen onderhouden?

. . . . . . . . . . . . . . .

Afsluiting

Werk deze opdracht uit door de vragen te beantwoorden.

(26)

4 Materialen

Leerdoelen

Na het maken van de opdrachten kun je:

– materialen en werkzaamheden registreren volgens de manier waarop dat op het bedrijf gebeurt;

– gebruikte materialen en afval op de juiste manier opruimen, waarbij je rekening houdt met het milieu en de economische waarde van afval en restmateriaal;

– de eigenschappen van de belangrijkste onderhouds- en herstelmaterialen noemen.

4.1 Opdrachten

Opdracht 4.1 Materialen (waterleiding)

Doel

Je kunt inschatten welke materialen nodig zijn voor onderhoud, reparatie en/of uitbreiding van een waterleiding.

Oriëntatie

Als je onderhouds- of uitbreidingswerkzaamheden aan gebouwen wilt uitvoeren, moet je weten welke materialen hiervoor op de markt zijn. Bovendien is het belangrijk te weten welke werkzaamheden jezelf mag uitvoeren en welke een erkend installateur moet uitvoeren.

Hiervoor zijn verschillende materialen via speciaalzaken en doe-het-zelfwinkels te krijgen. Het assortiment in deze winkels dient als basis voor deze opdracht.

Uitvoering

Ga naar een doe-het-zelfwinkel of oriënteer je op het aanbod van deze zaak en maak een overzicht van materialen die je kunt gebruiken voor het uitbreiden van het waterleidingsysteem. Je wilt dit systeem uitbreiden om een drinkbak in een buitenstal aan te leggen, 15 m achter een bestaande stal met waterleiding.

(27)

❑ MATERIALEN 27 Beantwoord de volgende vragen.

1 Mag je deze uitbreiding zelf uitvoeren?

. . .

2 Welke materialen heb je hiervoor nodig?

. . . . . . . . .

3 Hoe duur zijn deze materialen?

. . . . . . . . .

4 Hoeveel arbeidsuren denk je hiermee bezig te zijn?

. . . Overzicht te gebruiken materialen:

(28)

Afsluiting

De uitwerking van deze opdracht wordt klassikaal besproken en beoordeeld.

Opdracht 4.2 Materialen (elektriciteit)

Doel

Je kunt een storing in de stroomtoevoer analyseren en repareren. Je kunt een eventuele uitbreiding aan het elektriciteitsnet van een bedrijf uitvoeren.

Oriëntatie

Oriënteer je bij een doe-het-zelfzaak in de materialen die gebruikt worden als je een uitbreiding aan het lichtnet wilt uitvoeren.

Uitvoering

Leg een elektriciteitkabel aan naar een buitenstal, tuinhuisje of vijver, ongeveer 20 m vanaf een bestaande bedrijfswoning. Beantwoord hierbij de volgende vragen:

1 Mag je zoiets zelf aanleggen?

. . . . . .

2 Kun je dit aansluiten op een bestaand elektriciteitsnet? Denk aan overbelasting van de zekering of de bekabeling.

. . . . . .

3 Welke kabels en/of draden heb je nodig? Binnen en/of buiten.

. . . . . . . . . . . . . . .

4 Welke ondersteuning heb je met deze bekabeling nodig, zowel in als buiten de schuur?

(29)

❑ MATERIALEN 29 . . . . . .

5 Wat kun je allemaal aansluiten op deze uitbreiding? Denk aan het maximale vermogen en de maximale stroomsterkte van de zekering.

. . . . . . . . . . . . . . .

6 Hoeveel gaat deze uitbreiding kosten?

. . . . . .

Afsluiting

Deze opdracht moet je inleveren en wordt beoordeeld.

(30)

Afsluitende opdracht

Samenvatting schrijven

In de oriënterende opdracht heb je een tabel gemaakt waarin je per onderdeel vijf hoofdzaken en vijf bijzaken hebt genoteerd. Neem die tabel eens voor je.

a Horen alle onderwerpen die je als hoofdzaak hebt benoemd inderdaad tot de hoofdzaken van dit onderdeel? Streep de onderwerpen die niet in dit rijtje thuishoren door.

b Welke zaken mis je in jouw lijstje van hoofdzaken? Vul het lijstje aan met andere belangrijke zaken die je in dit onderdeel bent tegengekomen.

c Met de verbeterde lijst van hoofdzaken heb je een goede basis om een samenvatting van dit onderdeel te maken. Schrijf een samenvatting van maximaal 1 A4'tje.

(31)

❑ BRONNENOVERZICHT 31

Bronnenoverzicht

Boeken

Technisch medewerker recreatiebedrijf, ‘Werk in uitvoering’, Onderhoud aan terreinen 2, Ontwikkelcentrum 10235

Veehouder en bedrijf, ‘Verzorgen huisvesting’, Verzorgen veehouderij, Ontwikkelcentrum LA 334

Handboek ‘Huisvesting van paarden’, Albert Pieters, Praktijkonderzoek Rundvee, Schapen en Paarden (PR), ISBN 09-800999-5-3

Preventie in de landbouw, ‘Weideafrasteringen’, S. Minten, ABB preventie.

D/1985/0728/7

Brochures I.P.C. Oenkerk

Gallagher Powerraster Produkten en prijslijst Zirkoon blue line weideafrasteringsartikelen

Elektrische afrastering Veldman & Dijkstra b.v. Adorp (Gn) Koltec Nederland

Foldermateriaal Gamma, Praxis, Fixit, Boerenbond, Welkoop, Formido Catalogus Agradi

Catalogus Divoza

Catalogus ijzerhandel Velthuis b.v. Kampen

Internet www.divoza.nl www.agradi.nl www.formido.nl

(32)