KNELPUNTEN
BIJ BESLAG EN EXECUTIE
onder redactie van Prof. mr. N.E.D. Faber Prof. mr. H.W. Heyman Prof. mr. C.J.M. Klaassen Mr. Ch.A.M. Domingus-Schwencke
Mr. C. Rijckenberg
Serie Onderneming en Rechi deel 49
KLUWER - DEVENTER - 2009
INHOUDSOPGAVE
Woord vooraf XXV ALGEMEEN
Beslagrechtelijk tekort. Een eerste verkenning van de grenzen van het beslag- en executierecht
Mr. L.P. Broekveldt
1. Inleiding 3 2. Een korte verkenning 4
2.1 Wat voor beslag- of executierechtelijke tekorten of
grenzen? 4 2.2 Mogelijke oorzaken: het wettelijk systeem 5 2.3 Andere oorzaken: "nieuwe" vermogensrechtelijke
fenomenen 6 2.4 Overdraagbaarheid/verhandelbaarheid:
art. 3:83 lid 3 BW 6 2.5 Enkele "nieuwe" rechtsfiguren: vergunningen,
productierechten en domeinnaam 7 2.6 Uitgangspunt en doelstelling wetgever 1992 9 2.7 Verdere opzet en focus van het onderzoek 11 3. Het algemene derdenbeslag (art. 475-479a en 718-723 Rv) 11 3.1 Een prealabel en principieel tekort? 12 3.2 Uitoefening wilsrechten door beslaglegger 13 3.3 Uitwinning door beslaglegger van zekerheden 15 3.4 Mogelijke uitholling of inperking begrip "toekomstige
vordering" 18 3.5 Ruileenheden en andere aanspraken of
"vermogenswaarden" 20 3.6 Elektronisch betalingsverkeer en art. 475h lid 1, tweede
volzin Rv 24 3.7 Het fenomeen "vierdenbeslag" 26
3.7.1 Eerste variant: "uitge(st)rekt" beslag op
toekomstige vordering 26 V
3.7.2 Tweede variant: (derden)beslag tot zekerheid van derdenbeslag 29 3.8 Het "stromanbeslag" als verhaalsverschijnsel 32 3.8.1 Inleiding: "verhulde verhaalsobjecten" 32 3.8.2 Eerste geval: een goed "stallen" op naam van
een ander 33 3.8.3 Tweede geval: beslag op bankrekening ten name
van stroman 37 3.9. Uitbreiding beslag bij/onder derden in twee bijzondere
wetten 40 3.9.1 Art. 94a lid 3 Sv: ontneming, beslag en derde 40 3.9.2 Art. 19 lid 4 Iw 1990: bankvordering en
kredietruimte 43 3.10 (Derden)beslag en Vormerkung: een probleem van
rangorde 45 3.11 Derdenbeslag en domeinnaam 48 4. Het beslag- en executierechtelijk "vangnet": art. 474bb Rv 51 4.1 Opzet en redactie art. 474bb Rv 51 4.2 Art. 474bb Rv en gemeenschap: onduidelijk, omslachtig
en ingewikkeld 52 4.3 Enkele andere toepassingen van art. 474bb Rv 55 4.3.1 Beslag op merken, tekeningen en modellen 55 4.3.2 Beslag op een domeinnaam 56 4.3.3 Beslag en (agrarische) productierechten 58 4.3.4 Beslag en andere overheidsvergunningen 60 4.3.5 Beslag en (belichaamde) goodwill 62 5. Een korte slotoverpeinzing 64
OBJECTEN VAN BESLAGLEGGING
Beslag op alle goederen van de beslagdebiteur "in Nederland"
Mr. A. Knigge en Mr. T. Hoekstra
1. Inleiding 67 2. Goederen niet vatbaar voor beslag vanwege hun aard 68 2.1 Zaken 69 2.2 Vermogensrechten 69 2.3 Goederen die naar hun aard onlosmakelijk verbonden
zijn aan andere goederen 75 2.4 Tussenconclusie 77 VI
3.
4.
5.
6.
Goederen niet vatbaar voor beslag vanwege een belang
3.1 De wettelijke beperkingen 3.2 De buitenwettelijke beperkingen Revindicatoir beslag
Kredietruimte Conclusie
bepaald
77 78 81 84 84 85
Vorderingen op naam niet vatbaar voor beslag Mr. drs. ]. W.A. Biemans
1. Inleiding 87 2. Wettelijk en maatschappelijk kader 88 2.1 Art. 475a lid 1 Rv 88 2.2 Bescherming van het vermogen van de schuldeiser en
andere overwegingen 91 2.3 De verhouding tussen de onoverdraagbaarheid van een
vordering en de niet-vatbaarheid voor beslag 93 3. Van vorderingen op naam te onderscheiden 94 3.1 Algemeen 94 3.2 Rechtsvorderingen en bevoegdheden 95 3.3 Wettelijke bepalingen, vonnissen en contractuele
bedingen/Sociale uitkeringen, huur-, rente- en
boetebedingen en dwangsommen 95 3.4 Subjectieve wilsrechten/Koopoptie, kredietruimte en
bankgarantie 98 4. Vorderingen tot het betalen van een geldsom 101 4.1 Inleiding 101 4.2 Wettelijke beslagverboden 102 4.3 Niet vatbaar voor beslag wegens de aard van de
vordering/De arresten Den Toom/De Kreek en
Staat/Appels 106 4.4 "Vormerkung" (art. 7:3 BW): beslagverbod t.a.v. de
vordering jegens de koper tot betaling van de
koopprijs? 109 4.5 Nederlands beslagverbod voor de vordering van een
buitenlandse schuldeiser? 113 4.6 Vorderingen van een buitenlandse staat met een
publiekrechtelijke bestemming 114
VII
5. Vorderingen tot het geven van een goed en vergelijkbare
vorderingen 115 5.1 Algemeen 115 5.2 Praktische problemen 117 6. Vorderingen tot het verrichten van een andere prestatie dan
het betalen van een geldsom of het geven van een goed 118 7. "Ruileenheden" 120 7.1 Het arrest Ontvanger/Bartering 120 7.2 Analyse/Beslag op Barteringeenheden en andere
ruileenheden 122 8. Afsluiting 125
Beslag op en executie van bijzondere vermogensrechten: knowhow, handelsnaamrechten, emissie- en productierechten en predikaten Mr. drs. J.W.A. Biemans
1. Inleiding 127 2. Algemene uitgangspunten 128 3. Knowhow 131 3.1 Knowhow 131 3.2 Overdraagbaarheid en overdracht van knowhow 133 3.3 Beslag op en executie van knowhow 134 4. Handelsnamen 135 4.1 Het recht op handelsnaam 135 4.2 Overdraagbaarheid en overdracht van het recht op
handelsnaam 136 4.3 Beslag op en executie van het recht op handelsnaam 138 5. Emissierechten en productierechten 139
5.1 Publiekrechtelijke vermogensrechten in het algemeen, en emissierechten (CO2- en NOx-emissierechten) en productierechten (varkens- en pluimveerechten) in het bijzonder 139 5.2 Overdraagbaarheid en overdracht van publiekrechtelijke
vermogensrechten, in het bijzonder van emissierechten en productierechten 142 5.2.1 Overdraagbaarheid 142 5.2.2 Overdracht 144 5.3 Beslag op en executie van emissierechten en
productierechten 149
Vili
6. Predikaten 153 6.1 Predikaten 153 6.2 Overdraagbaarheid en overdracht van predikaten 154 6.3 Beslag op en executie van predikaten 155 7. Conclusie 156
Verdelingsbeslagen Mr. M.L. Tuil
1. Inleiding 157 2. Gemeenschapstypen 158 3. Verdeling van de gemeenschap 160 4. Belangen in het kader van de verdeling 161 4.1 Deelgenoten 162 4.2 Schuldeisers 162 4.3 Beperkt gerechtigden 163 4.4 Het kennen van de gemeenschap 163 5. Conservatoire maatregelen 164 5.1 Verzegeling en boedelbeschrijving 164 5.2 Bewind 166 5.3 Verdelingsbeslagen 166 6. Anticiperend beslag 168 6.1 Anticiperend verhaalsbeslag 169 6.2 Anticiperend deelgenotenbeslag 170 7. Vrees voor verduistering 171 7.1 Oorsprong 172 7.2 Gelijkschakeling? 173 8. Ter afronding 175
Verhaal op een aandeel in een gemeenschap(pelijk goed) Mr. L.Timmerman
1. Inleiding 177 2. Beslag op een aandeel in een gemeenschappelijk goed 179 3. Beslag op een aandeel in de gemeenschap 182 4. Het vorderen van verdeling en mogelijke beperkingen 188 5. Het deelgenotenbeslag 191
IX
6. Beslag op al hetgeen de deelgenoten aan de schuldenaar/
deelgenoot uit hoofde van de verdeling zullen moeten
uitkeren 197 7. Conclusie 201
Enkele knelpunten bij beslag op girale effectentegoeden Mr. B.F.L.M. Schim
1. Inleiding 203 2. Korte beschrijving van systemen van giraal effectenverkeer 204 2.1 Giraal effectenverkeer in het algemeen 204 2.2 Nederlandse systemen voor giraal effectenverkeer 206 2.2.1 De Wge 206 2.2.2 De bewaarbedrijven 209 2.2.3 Korte tussenconclusie 211 3. Op welke wijze beslag leggen en onder welke instelling? 212 3.1 Beslag op aandelen in verzameldepots 212 3.1.1 Geen beslag overeenkomstig art. 437 Rv 212 3.1.2 Art. 24 Wge: derdenbeslag onder aangesloten
instelling 213 3.2 Derdenbeslag onder het bewaarbedrijf 217 3.3 Geen upper tier attachment 218 4. Beslag op toekomstige effectentegoeden 221 5. Het pandrecht van de bank 222 6. Ter afsluiting 223
Knelpunten bij beslag op levensverzekeringen Prof. mr. W.M.A. Kalkman
1. Algemene opmerkingen 225 2. Welke vormen van beslag zijn mogelijk? 228 3. Ten laste van wie kan beslag worden gelegd? 229 4. Geen benadelingshandelingen na het leggen van beslag 232 5. Beslaglegger heeft niet meer rechten dan verzekeringnemer of
onherroepelijk aangewezen begunstigde 233 6. Uitwinning uitsluitend door middel van afkoop en
begunstigìngswijziging 235 7. Wat moet de beslaglegger doen om afkoop/
begunstigingswijziging te realiseren? 239
8. Belening om afkoop te voorkomen 241 9. Verbod op afkoop en begunstigingswijziging via kort geding 242 10. Onherroepelijk worden van de begunstiging tijdens
het beslag 243 11. Knelpunten bij beslag op levensverzekeringen 246
COMPLICATIES BIJ BESLAGLEGGING De directe actie van art. 7:954 BW en beslag Prof. mr. J.G.C. Kamphuisen
1. De toestand vóór de directe actie 252 2. De directe actie 255 3. Art. 7:954 lid 4 BW: beschikkingsbevoegdheid 256 4. Art. 7:974 lid 4 BW 258 5. Conclusie 265
Enkele perikelen rondom het beslagverlof en de conservatoire beslaglegging
Mr. M.A.J.G. Janssen
1. Inleiding 267 2. Beslagverlof: meerdere malen bruikbaar? 267 2.1 Verdeeldheid in de jurisprudentie 268 2.2 Ook verdeeldheid in de literatuur 270 2.3 Repeterend beslagmodel 272 3. Wat is een eis in de hoofdzaak? 273 3.1 Parlementaire geschiedenis 274 3.2 Het kort geding 275 3.3 Oplegging aanslag door inspecteur 277 3.4 Bindend advies 278 3.5 Premie- en terugvorderingsbesluiten 280 3.6 Verklaring voor recht en verwijzing naar de
schadestaatprocedure 281 3.7 Mediation en minitrial 282 3.8 Grensoverschrijdende geringe vorderingen en
Europese betalingsbevelprocedure 282
XI
4. Strekking termijn van art. 700 lid 3 Rv en herleving van
beslagen 283 4.1 HR Wessex/Itera-Energy 283 4.2 Herleving van opgeheven beslagen 284 4.3 De ratio van art. 700 lid 3 Rv en de taak van de
appelrechter 286 5. Opheffing conservatoir beslag ex art. 705 Rv bij summierlijk
blijken van ondeugdelijkheid van de vordering 288 5.1 Inleiding 288 5.2 Spoedeisend belang 288 5.3 Summierlijk blijken van de ondeugdelijkheid 289 5.4 Belangenafweging 290 5.5 Verhouding bodemuitspraak en vordering
ex art. 705 Rv 292 5.6 De opvatting in de rechtspraak 293 5.7 Strekking art. 704 lid 2 Rv in verbinding met
art. 705 Rv 295 5.8 Positie beslagene bij vordering ex art. 705 Rv 296 6. Opheffing ex art. 705 Rv van een "vrijwillig" gestelde
bankgarantie 296 6.1 Inleiding 296 6.2 Rechtspraak en literatuur 297 6.3 De ratio en strekking van art. 705 Rv 301 6.4 Afstand van recht en rechtsverwerking 302 6.5 De (derogerende werking van de) redelijkheid en
billijkheid 304 6.6 Conclusie 306 7. Conservatoire beslaglegging ten laste van begunstigde na
uitbetaling bankgarantie? 307 7.1 Beslag na uitbetaling 308 7.2 Uitgewerkt 308 7.3 Betekenis ondergraven 309 7.4 Rekenen op vrije beschikking 310 7.5 Toe te juichen 311
XII
De eerste klap is een daalder waard
Enkele opmerkingen over de bewijspositie van enerzijds de beslaglegger en anderzijds de beslagene in het kader van het leggen respectievelijk opheffen van een conservatoir verhaalsbeslag
Prof. mr. C.J.M. Klaassen
1. Inleiding 313 2. De verlofverlening 314 3. Opheffing van het beslag door de rechter: het
opheffingskortgeding 316 3.1 Algemeen 316 3.2 De door de Hoge Raad geformuleerde uitgangspunten 318 3.3 Opheffing beslag toegewezen; het hiertegen ingestelde
appel afgewezen. Dan wel: opheffing in eerste aanleg afgewezen, in appel toegewezen, ofwel omdat de
"summierlijke ondeugdelijkheid" aangetoond werd
geacht, ofwel op grond van een belangenafweging 324 3.4 Opheffing afgewezen omdat bewijs van "summierlijke
ondeugdelijkheid" niet is geleverd en/of na
belangenafweging 338 4. Evaluerend 342 5. Enkele suggesties 347 6. Conclusie 349
Knelpunten bij de informatiebevoegdheid van gerechtsdeurwaarders en de opgaveplicht van uitkeringsverstrekkers, werkgevers en banken, in geval van derdenbeslag
Prof. mr. F.E.J. Beekhoven van den Boezem en Mr. R.H.W.A. Verhoeven
1. Inleiding 351 2. Beslag op uitkeringen en beslag op loon: opgeloste
knelpunten ten aanzien van de informatiebevoegdheid van gerechtsdeurwaarders en de opgaveplicht van
uitkeringverstrekkers en werkgevers 352 3. Beslag op giro- en bankrekeningen: onopgeloste knelpunten
ten aanzien van het ontbreken van een informatiebevoegdheid van gerechtsdeurwaarders en een opgaveplicht van giro- en bankinstellingen 355 3.1 Traceren van giro- en banktegoeden 355 3.2 Het hagel- of multibankbeslag 357 XIII
3.3 Tuchtrechtelijke beoordeling multibankbeslag 358 3.4 Privaatrechtelijke beoordeling multibankbeslag 360 3.4.1 Algemeen 360 3.4.2 Onrechtmatige daad (art. 6:162 BW) 361 3.4.3 Misbruik van bevoegdheid (art. 3:13 jo.
art. 6:162 BW) 363 3.4.4 Redelijkheid en billijkheid (art. 6:2 lid 1 BW) 367 3.4.5 Naar een specifieke wettelijke basis voor een
kostenvergoeding voor de derde-beslagene? 370 4. Naar een informatiebevoegdheid van gerechtsdeurwaarders
en een opgaveplicht van giro- en bankinstellingen bij beslag op giro- en bankrekeningen 371 5. Conclusie 375
De faillissementsclausule in beslaggaranties: handhaven of niet?
Mr. M. Huizingh
1. Inleiding 377 2. De huidige praktijk 378 3. Commentaar op de huidige praktijk 380 3.1 Nadelige gevolgen van de huidige praktijk 380 3.2 Kritische beschouwing van de huidige praktijk en de
toepasselijkheid van art. 6:51 BW 382 4. Voorstel tot wijziging van de faillissementsclausule 388 5. Conclusie 389
Aansprakelijkheid voor onrechtmatige beslaglegging.
Vreemde eend in de bijt van het aansprakelijkheidsrecht?
Prof. mr. T. Hartlief
1. Inleiding 391 2. Ten onrechte gelegd beslag: "risico-aansprakelijkheid" 392 3. Bijzondere omstandigheden als rechtvaardiging? 396 4. Handelen op eigen risico komt vaker voor 399 5. Gedeeltelijk (on)terecht beslag: misbruik van recht 400 6. De ene aansprakelijkheid is de andere niet 403 7. Twee problemen van causaliteit 405 8. Hoe te handelen bij causaliteitsonzekerheid? 409
XIV
9. Aard van de aansprakelijkheid en toepassing van art. 6:98 BW 416 10. Afsluiting 421
POSITIE BESLAGLEGGER, (DERDE-)BESLAGENE EN RELATIE MET OVERIGE CREDITEUREN
Rechtsgevolgen van beslag: de drievoudige relativiteit van de nietigheid
Mr. D.J. van der Kwaak
1. Inleiding 427 2. De gebreken van andere opvattingen 428 3. Relatieve nietigheid als bedoeling van de wetgever 432 4. Eerste relativiteit: alleen de beslaglegger komt beroep toe 434 5. Tweede relativiteit: alleen beroep in geval van benadeling 436 6. Derde relativiteit: alleen beroep voor zover benadeeld 437 7. Rechtsgevolgen en derdenbescherming 439 8. Tot besluit 442
Vormerkung en beslag Mr. J.J. Dammingh
1. Inleiding 443 2. Botsende rechten op levering 446 3. Opheffing beslag vanwege Vormerkung? 448 4. Opheffing beslag op (vordering tot betaling) koopprijs? 450 5. Tot besluit 457 Naschrift 459
Samenloop van verhaal Mr. E. Loesberg
1. Inleiding 461 2. Wie kunnen executeren? 462 3. Tot welk moment kan cumulatief beslag worden gelegd? 473 4. Kinken in de kabel 475 4.1 Vernietiging van de executoriale titel 475 4.2 Tussentijds faillissement van de schuldenaar 475 XV
4.3 Schending van executieregels 477 5. Verdeling van de executieopbrengst 478 6. Slotsom 483
Betalen in weerwil van een derdenbeslag Prof. mr. N.E.D. Faber
1. Inleiding 485 2. Het derdenbeslag; algemene opmerkingen 486 2.1. Executoriaal derdenbeslag 486 2.2. Conservatoir derdenbeslag 487 3. Rechtshandelingen in weerwil van een (derden)beslag 488 4. Beslag gevolgd door faillissement 492 4.1 Reeds gelegde beslagen vervallen 492 4.2 Banque de Suez/Bijkerk q.q. 493 4.3 Reuser q.q./Postbank 495 4.4 Ontvanger/De Jong q.q. 495 5. Twee vonnissen die haaks op elkaar staan 497 5.1. Rechtbank Amsterdam versus Rechtbank Rotterdam 497 5.2 VanDijkq.q./ABNAMRO 497 5.3 Technische Unie/Imtech 501 6. Tot slot 502
Beslag en faillissement Mr. C. Rijckenberg
1. Inleiding 505 2. (On)Voltooide executie 506 2.1 Wanneer is de executie voltooid? 507 2.2 Aan wie komt de executieopbrengst toe? 511 2.3 Paulianeuze executie? 515 3. Onvoltooide executie en faillissement 516 3.1 Gelegde beslagen vervallen 517 3.2 Invloed faillissement na beslag op (on)roerende zaken 517
3.2.1 Bezwaring in weerwil van beslag: Banque
de Suez/Bijkerk q.q. 518 3.2.2 Vervreemding in weerwil van beslag: Koot/
Takken q.q., Landbouwersbank/Ringel en
Ontvanger/De Jong q.q. 521 XVI
3.3 Invloed faillissement na beslag op vordering tot
betaling van een geldsom 526 3.3.1 Bezwaring of vervreemding in weerwil van
beslag: Banque de Suez/Bijkerk q.q. en Van
Berkel/Tribosa 526 3.3.2 Betaling in weerwil van beslag: Van Dijk q.q./
ABN Amro en Technische Unie/Imtech 529 4. Conclusie 533
De positie van de derde-beslagene Mr. A. Steneker
1. Inleiding 535 2. Bewaren 536 3. Verklaren 537 3.1. Inhoud 537 3.2. Tijdstip 540 3.3 Niet of niet juist verklaren 542 4. Betalen 545 4.1 Tijdstip 545 4.2 Bedrag 547 4.3 Verrekening 551 4.4 Kwijtschelding 553 4.5 Betaling na eerdere bevrijding 554 4.5.1 Vóór faillietverklaring beslagene 554 4.5.2 Nà faillietverklaring beslagene 558 4.6 Onverschuldigde betaling 566 5. Conclusies en aanbevelingen 569 5.1 Conclusies 569 5.2 Aanbevelingen 570
Bodembeslag door de f iscus Mr. A.J. Tekstra
1- Inleiding 573 2. Wat houdt het bodembeslag in? 576 3. Niet tijdie informeren van de eigenaar van beslagen
bodemzaken
XVII
4. Geen goede rechtsgang om op te komen tegen een gelegd
bodembeslag 580 5. Onderhandse verkoop van bodemzaken door de fiscus 581 6. De beleidsregels ten aanzien van het bodembeslag schieten
tekort 583 7. De beperkte reikwijdte van art. 63c lid 2 en 241c lid 2 Fw 585 8. De nadelige invloed van het bodembeslag op de continuiteit
van de onderneming van de belastingschuldige 586 9. De toekomst van het bodembeslag 587
Notaris en beslag Mr. C.A. Kraan
1. Inleiding 589 2. Beslag op de onroerende zaak zelf 590 2.1 Baarns beslag 590 2.2 Het recht van de verkoper op de koopsom 593 2.3 De omvang van de vordering van de beslaglegger 594 2.4 Inschrijving van de koop 595 3. Derdenbeslag onder de notaris 596 3.1 Bijzondere rekening en informatieplicht 596 3.2 De financiéle afwikkeling van de overdracht;
art. 7:26 lid 3 BW 598 3.3 Overdracht, hypotheek en derdenbeslag 599 3.4 Omvang van het derdenbeslag 600 3.5 Conclusie bij het derdenbeslag onder de notaris 604 4. Derdenbeslag onder de koper 605 5. Conclusie 607
EXECUTIEPERIKELEN
Executoriale titels: eenheid in verscheidenheid?
Prof. mr. A.W. Jongbloed
1. Inleiding 611 2. Het begrip "executoriale titel" 611 3. Art. 430 lid 1 Rv: de grondslag van de belangrijkste
civielrechtelijke executoriale titels 613 4. Andere civielrechtelijke executoriale titels 617 XVIII
5. Administratiefrechtelijke executoriale titels 620 6. Executoriale titels met wortels in het straf(proces)recht 625 7. Diverse executoriale titels naast elkaar? 628 8. Niet iedere executoriale titel is direct voor tenuitvoerlegging
vatbaar! 630 9. De kracht van executoriale titels 632 10. Overgang van de executoriale titel 635 11. Samenvattende en concluderende beschouwingen 636
Hoe reèel is reéle executie bij vastgoedtransacties?
Prof. mr. H.W. Heyman
1. Inleiding 641 2. Casus 641 3. De casus omgekeerd 644 4. Irreéle executie? 645 5. Zekerstelling van de terugbetaling van de koopprijs 646 6. Gevolgen van de werking van het vernietigingsvonnis
ex nunc 648 7. Past werking ex nunc van het vernietigingsvonnis in het
geldende recht? 649 8. Conclusie 652
Executoriale verkoop van aandelen door de beslaglegger en de pandhouder
Mr. K.A. Messelink
1- Inleiding 6 5 5
2. Beslagexecutie in vogelvlucht 656 2.1 Toepasselijke wettelijke regeling 656 2.2 Executoriale beslaglegging 656 2.3 Gevolgen en omvang van executoriaal verhaalsbeslag 657 2.4 Executoriale verkoop 658 3. Pandexecutie in vogelvlucht 660 3.1 Toepasselijke wettelijke regeling 660 3.2 Executoriale verkoop 661
3.2.1 Eerste mogelijkheid: openbare verkoop 661 3.2.2. Tweede mogelijkheid: "afwijkende wijze van
verkoop" 6 6 3
XIX
4. Geen goede rechtsgang om op te komen tegen een gelegd
bodembeslag 580 5. Onderhandse verkoop van bodemzaken door de fiscus 581 6. De beleidsregels ten aanzien van het bodembeslag schieten
tekort 583 7. De beperkte reikwijdte van art. 63c lid 2 en 241c lid 2 Fw 585 8. De nadelige invloed van het bodembeslag op de continuiteit
van de onderneming van de belastingschuldige 586 9. De toekomst van het bodembeslag 587
Notaris en beslag Mr. C.A. Kraan
1. Inleiding 589 2. Beslag op de onroerende zaak zelf 590 2.1 Baarns beslag 590 2.2 Het recht van de verkoper op de koopsom 593 2.3 De omvang van de vordering van de beslaglegger 594 2.4 Inschrijving van de koop 595 3. Derdenbeslag onder de notaris 596 3.1 Bijzondere rekening en informatieplicht 596 3.2 De financièle afwikkeling van de overdracht;
art. 7:26 lid 3 BW 598 3.3 Overdracht, hypotheek en derdenbeslag 599 3.4 Omvang van het derdenbeslag 600 3.5 Conclusie bij het derdenbeslag onder de notaris 604 4. Derdenbeslag onder de koper 605 5. Conclusie 607
EXECUTIEPERIKELEN
Executoriale titels: eenheid in verscheidenheid?
Prof. mr. A.W. Jongbloed
1. Inleiding 611 2. Het begrip "executoriale titel" 611 3. Art. 430 lid 1 Rv: de grondslag van de belangrijkste
civielrechtelijke executoriale titels 613 4. Andere civielrechtelijke executoriale titels 617 XVIII
5. Administratiefrechtelijke executoriale titels 620 6. Executoriale titels met wortels in het straf(proces)recht 625 7. Diverse executoriale titels naast elkaar? 628 8. Niet iedere executoriale titel is direct voor tenuitvoerlegging
vatbaar! 630 9. De kracht van executoriale titels 632 10. Overgang van de executoriale titel 635 11. Samenvattende en concluderende beschouwingen 636
Hoe reèel is reéle executie bij vastgoedtransacties?
Prof. mr. H. W. Heyman
1. Inleiding 641 2. Casus 641 3. De casus omgekeerd 644 4. Irreéle executie? 645 5. Zekerstelling van de terugbetaling van de koopprijs 646 6. Gevolgen van de werking van het vernietigingsvonnis
ex nunc 648 7. Past werking ex nunc van het vernietigingsvonnis in het
geldende recht? 649 8. Conclusie 652
Executoriale verkoop van aandelen door de beslaglegger en de pandhouder
Mr. K.A. Messelink
1. Inleiding 655 2. Beslagexecutie in vogelvlucht 656 2.1 Toepasselijke wettelijke regeling 656 2.2 Executoriale beslaglegging 656 2.3 Gevolgen en omvang van executoriaal verhaalsbeslag 657 2.4 Executoriale verkoop 658 3. Pandexecutie in vogelvlucht 660 3.1 Toepasselijke wettelijke regeling 660 3.2 Executoriale verkoop 661 3.2.1 Eerste mogelijkheid: openbare verkoop 661 3.2.2. Tweede mogelijkheid: "afwijkende wijze van
verkoop" 663 XIX
3.2.3 Afronding executoriale verkoop 665 4. Enkele knelpunten bij executie van aandelen nader beschouwd
en aanbevelingen voor verbetering 665 4.1 Inleiding 665 4.2 Regels voor executoriale verkoop van aandelen 666
4.2.1 Voorwaarden waaraan regeling voor executie van aandelen moet voldoen 666 4.2.2 Huidige regelingen voor beslagexecutie en
pandexecutie voldoen niet aan voorwaarden 666 4.2.3 Contouren van een nieuwe regeling voor
executoriale verkoop van aandelen 668 4.3 Prospectusplicht 669 4.4 Twee ongerechtvaardigde inbreuken op het recht van
parate executie van de pandhouder 673 5. Conclusie 675
Inning door de pandhouder van een vordering tot levering van een registergoed: substitutie van het pandrecht door een hypotheekrecht?
Mr. dr. ing. A.J. Verdaas
1. Inleiding 677 2. Inning door de pandhouder van een vordering tot levering
van een registergoed 679 3. Substitutie van het pandrecht door een hypotheekrecht op
het geòide registergoed? 682 3.1 Het hoe en waarom van substitutie 683 3.2 Een substitutiehypotheekrecht langs de meetlat van de
voor substitutie algemeen geldende vereisten 684 3.2.1 Geen positieverbetering van de pandhouder 684 3.2.2 Wettelijke grondslag vereist 685 3.2.3 Traceerbaarheid van het vervangende goed 687 3.2.4 Tussenconclusie: geen principiéle bezwaren,
maar twijfel over het bestaan van de vereiste wettelijk grondslag 688 4. Gevolgen van substitutie van het pandrecht door een
hypotheekrecht op een registergoed 689 4.1 Enkele algemene opmerkingen over de gevolgen van
substitutie 689 4.2 Ontstaan van het hypotheekrecht 689 4.3 Inschrijving van het hypotheekrecht 690 XX
4.4 Inhoud van het hypotheekrecht en rechten en verplichtingen van de eigenaar van het registergoed en van de hypotheekhouder 691 5. Besluit 693
Beslag ter verzekering van een toekomstige dwangsomvordering Mr. M.B. Beekhoven van den Boezem
1. Inleiding 695 2. Een tweedeling 697 3. Waarom wordt op grond van art. 611c Rv reeds met de
dwangsomveroordeling een executoriale titel verstrekt? 698 4. Een belang dat het geldelijke belang overstijgt 700 5. Executoriaal beslag 701 6. Art. 441 Rv en zijn parlementaire geschiedenis 703 7. Niet vereffende vorderingen 704 8. Vorderingen die vanwege een tijdsbepaling of voorwaarde
niet afdwingbaar zijn 705 9. Kwalificatie van de dwangsomvordering; relevantie daarvan
in de onderhavige context 705 10. Executoriale beslagen anders dan op roerende en onroerende
zaken 707 11. Conservatoir beslag 708 12. De procedure in de hoofdzaak ex art. 700 lid 3 Rv 709 13. De relevantie van de vraag naar de kans op het ontstaan van
de dwangsomvordering 709 14. Wie beoordeelt wat? 710 15. Een nader criterium 714
INTERNATIONAAL
Tenuitvoerlegging van een Europese executoriale titel: een knellend regime?
Prof. mr. H.B. Krans
1. Een sprong in het donker? 721 2. Uitgangspunten 722 2.1 Erkenning 722 2.2 Tenuitvoerlegging 723 XXI
2.3 Geen rechtsmiddel ten gronde 723 2.4 Weigering van executie 724 2.5 Beperking of opschorting van executie 725 2.6 Geen openbare orde toets 725 2.7 Rectificatie en intrekking 726 2.8 Executiegeschillen in nationale kwesties 726 2.9 Executiegeschillen in EET-kwesties 727 2.10 Executiegeschillen in EET-kwesties; vervolg 729 3. Enkele specifieke situaties 731
3.1 Rechtsmiddel ingesteld tegen de gewaarmerkte
beslissing 731 3.2 Beslissing en waarmerking verschillen 732 3.3 EET kennelijk ten onrechte verleend 733 3.4 Beslissing strijdt met eerdere beslissing 735 3.5 Na EET-waarmerking is vordering voldaan 736 3.6. Strijd met openbare orde in het land van
tenuitvoerlegging 737 4. Afronding 738
EU groenboek internationaal beslag. Efficiènte tenuitvoerlegging rechterlijke beslissingen bij beslag op bankrekeningen
Mr. M. Freudenthal
1. Inleiding 739 2. Voorbereidend rechtsvergelijkend onderzoek 741 2.1 Inleiding 741 2.2 Territorialiteitsbeginsel 742 2.2.1 Nederland en territorialiteit 742 2.2.2 De vordering is in het buitenland betaalbaar 743 2.3 Grensoverschrijdend beslagrecht 744 2.4 Aanbevelingen JAI Studie: (conservatoir) beslag op
bankrekeningen 745 2.4.1 Inleiding 745 2.4.2 Enkele overwegingen vooraf 745 2.4.3 Drie voorstellen voor een Europees conservatoir
bankbeslag 746 3. Groenboek en de Annex: beslag op bankrekeningen 747 3.1 Inleiding 747 3.2 Noodzaak tot communautair optreden 748 3.3 Inhoud Groenboek 748 XXII
4. Commentaren en evaluatie van verschillende standpunten 751 4.1 Wenselijkheid en karakter van maatregel 751 4.1.1 Nederland: stellingname 752 4.2 Reikwijdte van de maatregel 752 4.3 Definitie conservatoir beslag 753 4.4 Rechtsmacht van de rechter 753 4.4.1 Inleiding 753 4.4.2 Standpunt ECOSOC en Europees Parlement 753 4.4.3 Nederlands standpunt 754 4.5 Voorstel: wijziging van de Brussel I-Vo 755 4.6 Bescherming van de beslagene 756 4.7 Territorialiteitsbeginsel 757 5. Conclusie 758
CONGRESVERSLAG
Knelpunten bij beslag en executie: verslag van het congres d.d. 11 december 2008
Mr. P.E. Ernste en Mr. C. Rijckenberg
1. Inleiding 761 2. Aard van de vordering 765 3. Positie beslaglegger en overige schuldeisers 772 4. Executieperikelen 780 5. Tot slot 789
XXIII
