M et het verstrijken van het jaar 1950 zal de eerste helft der twintigste eeuw tot het ver·

VliJHElD IN

DEMOCRATIE

Zaterdag 23-30 Dec. 1950 No. 140-141

WEEKBLAD VA"' DE VOLKSPARTIJ VOOR VRIJHEID EN DEMOCRATIE

M et het verstrijken van het jaar 1950 zal de eerste helft der twintigste eeuw tot het ver·

· leden behoren. Dit geeft er vanzelf aanleiding toe onze terugblik bij de Jaarwisseling iets verder terug te làten gaan dan anders het geval is. Een vergelijking tussen 1901 en 1951 dringt zich aan ons op. Binnenlands politiek gesproken is 1901 een keerpunt. Bij de aanvang van dat jaar beschikten de beide Kamers der Staten-Generaal nog over een vrijzinnige meerderheid. Het zal de laatste vrijzinnige meerderheid blijken te zijn. Als ln Juni van hetzelfde jaar de stembus heeft gesproken is het met haar gedaan. De rechterzijde zal de linkerzijde overvleugelen. Wel zal die linkerzijde in haar geheel genomen nog tweemaal - in 1905 en 1913 ~ over. een meerderheid beschikken. doch het zal dan zijn met inbegrip van de socialisten.

Zij zitten dan tussen de vrijzinnige groepen en de rechterZijde op de wip. Voor hen is naar hun ge- ijkte terminologie uit die dagen "liberaal of clerl·

caal lood om oud ijzer".

I n het . vrijzinnige kamp is het beeld dat van toenemendè verdeeldheid. In 1894 zijn de óud·

· liberalen uit de Liberale Unie gegaan. In Januari

· 1901 volgen de vrijzinnig-democraten hun voor·

beeld. Organiseren de laatsten zich aanstonds in hecht verband, de oud-liberalen zullen daarmede

· tot 1906 .wachten. Dan zullen zij tevens de .o~iéieu­

.ze naam vàl;l oud-libèralen in de officiële van vrije liberalen veranderen. De onmiddellijke aanleiding

; der tiittoeht ·· is. in beide. gevallen: het kiesreêht- vraagstuk ·geweest. · De · ene uittocht i~ echter' in een andere richting ·gegaan dan de andere. Ging de Unie in 1891 de oud-liberalen te ver in de rich- ting van uitbreiding van het stemrecht, de vrij- zinnig-democraten ging zij in 1901 niet ver genoeg.

I s het kiesrechtvraagstuk in beide gevallen de onmiddellijke aanleiding der splitsing in het liberale kamp, het enige verschilpunt tussen de

· drie groepen is het niet. Dieper nog wellicht dan de verschillen op het stuk der electoràle kwestie l!gg~n die, waar het de houding der overheid te~

genover het economisch leven geldt. Van over- heidsingrijpen is de oud-liberaal in sterke mate afkerig. De vrijzinnig-democraat daarentegen ver- klaart met zoveel woorden, dat hij het standpunt

"dat de overheid in 't economische leven der bur- gers slechts noodgedrongen, schoorvoetend behoort in te grijpen" verwerpt. Daarbij stelt hij zich echter tegelijkertijd zeer principieel tegenover het socia- lisme door zijn afkeuring uit te spreken van .. het streven naar afschaffing van het persoonlijk eigen·

domsrecht op de productiemiddelen". Hoe groot de versebiHen tussen de drie vrijzinnige groepen dan ook mogen zijn, zij blijven meer gradueel dan principieel. Terecht heeft Prof. Kranenburg er in zijn, in 1928 gehouden lezing voor de Rotterdamse studenten op gewezen, dat de staatkundige ten- denties, in de vrijzinnig-democratische beginsel- verklaring neergelegd dezelfde zijn als die· der formuleringen van Thorbecke. Zo was het. Alle drie de vrijzinnige politieke groeperingen moch- ten in hem hun geestelijke stamvader zien.

,.. .;-: =~

D eze innerlijke geestverwantschap der drie groepen treedt dan ook telkens aan de dag als er grote gemeenschappelijke waarden te ver·

dedigen vallen. Duidelijk is dit uitgesproken in het concentratie. manifest .van.1913. Dit manifest spreekt van de noodzakelijkheid "de handen ineen. te slaan, ten einde gezamenlijk de gevaren te kunnen af- wenden, die het land bedreigen". En liet neemt daarbij niet alleen stelling tegenover. de rechtèr- zijde, doch "evenzeer tegen de . sociaal-democraUe, die, zich stellende op het standpunt van de klas- senstrijd, tot bereiking van een hersenschimmig einddoel, de grondslagen der hedendaagse maat- schappij ondermijnt".

V oortgaande splitsing in het vrijzinnige kamp, toenemende invloed der rechterzijde, opkomst der sociaal-democratie, is dus 't beeld van de binnen- landse politiek bij de aanvang der eeuw. De meest

.

' .

DOOR J

Mr. P. J. OUD

brandende vraagstukken zijn het kiesrechtvraag- stuk en dat van de school. De strijd tussen open- bare en bijzondere school is van een felheid, waar- van wij ons tegenwoordig geen voorstelling meer kunnen maken. Die strijd is ook het cement, dat de rechterzijde tezamen bindt. Want aangaande de vraag der overheidsbemoeiing met het economi- sche leven vindt men binnen de rechterzijde de- zelfde tegenstellingen als binnen de vrijzinnige groepen.

D ^e twee vrijzinnige kabinetten, die Nederland . . in de twintigste eeuw nog zal kennen, zijn minderheidskabinetten. Het eerste van 1905-1908 is een zwak kabinet, het tweede van 1913-1918 mag geclasseerd worden onder de grote ministeries van- wege zijn politieke conceptie der grondwetsherzie- ning van 1917. Die grondwetsherziening lost in een klap het kiesrecht- en het onderwijsprobleem op.

Geen grondwetsherziening komt in betekenis die van 1848 meer nabij. De grootste staatkundige her- vormingen in Nederland zijn tot stand gekomen onder liberale leiding. Maar het grote ve'I'SCDH··tus- sen 1848 en 1917 is, dat 1848 staat aan de ingang der bloeiperiode van het liberalisme, terwijl 1917 die periode afsluit.

M en heeft het wel eens de tragiek van het libe- ralisme genoemd, dat het de weg baant tot de democratische hervormingen, wàarvan het zelf het slachtoffer wordt. Toch zij men met het uitspre- ken van dit oordeel voorzichtig. De molens van de tijd malen langzaam. Een tijdvak van dertig jaren is maar kort. Beginselen werken door ondanks de lotswisselingen der partijen. Geen politieke partij uit de dagen der Franse revolutie is zo . radicaal vernietigd. als die der Girondijnen. Toch is er waarschijnlijk geen partij, waarvan de beginselen op den duur zoveel invloed hebben geoefend als de hunne.

N . · iettemin, met de grote politieke invloed der vrijzinnigen is het na 1917 gedaan. Het beeld··

der achtereenvolgende verkiezingen is tot 1948 toe een beeld van voortdurende achteruitgang. Een beeld ook van onderlinge strijd. Het is alsof liberaal en vrijzinnig-democraat steeds scherper tegenover elkander komen te staan. De invoering der even- redige vertegenwoordiging, die alle samenwerking bij de stembus overbodig maakte, is daaraan stellig mede schuld. Ook de rechterzijde ondervindt van dit laatste echter de invloed. Zij is na 1918 doorlo- pend in de meerderheid, maar haar onderlinge samenhang wordt steeds geringer. Nu de school- strijd uitgestreden is, laat het cement der rechtse coalitie los. Iedere kabinetsformatie stuit in deze jaren op de grootste bezwaren. Zo strompelt de binnenlandse politiek tot 1940 voort.

D e vernieuwing van 1945 wordt voor velen een bittere teleurstelling. Voor wie enige erva- ring had op het stuk van onze politieke verhou- dingen was dit te voorzien. Vernieuwing, die stand wU houden, moet aansluiten bij het historisch ge- groeide. Niet op het wenselijke maar op het moge- lijke moet zij aansturen. Het· wenselijke is boven- dien dikwijls zo betrekkelijk. Hetgeen men niet heeft, lijkt vaak zo mooi. Als men het eenmaal beeft, is het minder bekoorlijk.

De wens naar de grote democratische partij, . over een meerderheid in de Staten-Generaal be·

schikkende, heeft er toe geleid de .,doorbraak" te

₁

Willen .forceren. De Partij van de Arbeid werd op- gericht. ·Ter rechterzijde bleef de overgrote meer- derheid daarvan afkerig. Liriks bezweek de vrij- zinnig-democratische partij voor de bekoring. Het leidde tot een nieuwe vermindering van de in- vloed. der vrijzinnigen op. Q.e staatkunde. In de

grote massa der socialisten werden de VJ'lJZlnnig- democraten versmolten. Wie in 1945 nog een an- dere verwachting heeft gekoesterd, mo,,t daarvan thans wel zijn bekeerd. De partij is een socialisti- scqe, opgenomen in het internationaal verband de1·

socialisten, en zij wil ook niet anders zijn. Wie zich bij haar thuisvoelt, heeft met het vrijzinnig begin- sel gebroken. Hij maakt zich een illusie, indieu hij meent nog in Thorbecke zijn geestelijke' leids- man te kunnen 'zien. Hij heeft slechts diens "na- rede" te lezen om zich daarvan te ovf'rtuigen.

D e loop van zaken heeft in 1945 verhinderd de

vernieuwing tot stand te· brengen, die in de lijn der ontwikkeling lag. De hereniging van wat een halve eeuw geleden uit elkander was gegaan.

Die hereniging van liberalen en vrijzinnig-demo- craten was mogelijk, omdat de verschillen nimmer principieel waren geweest. Zij was oneindig na- tuurlijker dan de vereniging van vrijzinnig en

snniali~t.

De problemen, die tot de scheiding had- den geleid, lagen in onze tijd heel anders dan in de aanvang der eeuw. Op het stuk van het kies- L"echtvraagstuk was het gemeenschappelijk inzicht reeds in 1913 bereikt. Ook zij, die in het

vr~izinnige

kamp aanvankelijk zich daartegen hadden verzet.

waren toen voor het algemeen kiesrecht .gewonnen.

En wat het overheidsingrijpen in het ceonomisch leven betreft, welke belijder van een \Tljzinnige staatkundige overtuiging zou thans nog behoefte -hebhen om te schrijven, dat hij de Tnlcning ver-

werpt, dat de overheid slechts schoorvoetend heeft in te grijpen! Is buiten socialistische ln·ing de me- ning. niet algemeen, dat het overheidsingrijpen thans boven. alle maat gaat? Zodat nu de formu- lering zoumoeten zijn, dat men het slechts "nood- . gedrongen" iri deze omvang aanvaardt. Niet om

terug te gaan naar de toestanden van een halve eeuw geledep.. Maar om te komen tot een organi- satie op hoger plan, dat der samenwerking in vrije

maatsc~appelijke

organen. Natuurlijk zijn er, waar het de uitwerking van dit beginsel geldt, onder de vrijzinnigen nuances, maar in het beginsel zijn ?.ij een.

w at in 1945 nog niet mogelijk was, is twee jaar later bereikt. In onze V.V.D. hebben allen, die hun geloof in een vrijzinnige staatkunde on- verzwakt hebben behouden, elkander gevonden.

Daarom stond Januari 1948 tegenover Janul:tri HWI.

De geestelijke nazaten van Thorbecke, die ver- schillende wegen hadden ingeslagen, kwamen na allerlei politieke omzwerving op een gemeenschap- pelijke weg terug. Zij schromen geen van allen zich met de naam liberaal te tooien. Omdat die naam, hij moge dan door verschillende politieke groeueringen gedragen zijn, toch altijd weer terug- wijst naar de gemeenschappelijke stam, waaruit zij allen zijn voortgekomen.

Belangrijk is daarbij, dat met de hereniging te- vens de lijn van de neergang is afgebroken. In 1948 begint de stijging. Natuurlijk is de tijd veel te kort om nu reeds een positief oordeel uit te spreken. De _staatkunde moet denken in lange ter·

mijnen. Wie lange termijnen overziet, neemt echter waar, dat geheel de geschiedenis is een keten van actie en reactie. Krachten en tegenkrachten wer- ken onophoudelijk op elkander in. De mensen- maatschappij is en blijft een onvolmaakte. Onvol- daanheid over hetgeen is, zal altijd weer leiden tot een pogen tot ombuiging in andere richting.

De fouten der individualistische orde gaven het socialisme zijn kans. Naarmate zijn invloed gro•

ter wordt, treden zijn gebreken duidelijker aan de dag en gaan steeds meer ogen open voor de waar- den, die in het liberale beginsel liggen besloten.

E nerzijds de nadruk leggende op de grote kracht, die van dit beginsel kan uitgaan, hebben wij ons anderzijds ten. volle bereid te ver- klaren tot samenwerking met anderen. Die samen•

werking is bij de dreigende gevaren van deze tijd meer geboden dan ooit. In beginsel behoort geen groep, die bereid is de grondslagen onzer bescha- ving te verdedigen, daarvan te worden uitgestoten.

In die samenwerking zal een betere verhouding

der . krachten· kunnen ·worden· verkregen, indien

Vltl.nn:JD EN Dl!lMOCRATDC

het gelukt het niet-socialistische en nlet:-katholie- ke volksdeel te brengen in een iets nauwer :ver- band. Dat ,daarbij aan iedere politieke partij de zelfstandigheid moet blijven verze:kerd, is zo van- zelfsprekend. dat men zich afvraagt, of het nog nodig Is het met zoveel woorden neer te sc:Qrij- ven. Ieder streven dat aan die zelfstandigheid zóu

raken, zou overigens bij voorbaat tot mislukking

;;:ijn gedoemd.

:"j~

* *

D e gevaren van deze tijd b1-engen ons . vanzelf tot de bmtenlandse politiek. Ook hier is de ommekeer bij een halve ^ee~w geleden volkomen.

De eerste twee decennnia d.er twintigste eeuw zijn nog de tijd der volstrekte neutraliteitspolitiek.

Geen politieke verbintenissen met andere mogend- heden, welke ook, ·is het parool. De goede vruch- ten van die politiek worden in de jaren van de eerste wereldoorlog geplukt Nederland bJijtt bui- ten de wereldbrand. Maar het . voorbeeld· van Bel- g!~ leert, dat het evengoed anders had ltunn.èn zijn. Er Is daarom generlei :reden voor ons, om

hovaardig· te zijn op de wijsheid van ons inzieàt.

Meer aanleiding is er voor de vraag of niet meer geluk dan wijsheid ons deel is geweest.

B ij de ingang van het derde decennium wordt

· de neutraliteitspolitiek' prijsgegeven. Wat de Minister van Buitenl;n)dse Zaken Van Karne-

beek zelfstandigheidspolitiek noemt, is geen neu- traliteitspolitiek. Zij zal het a;m het einde der jaren dertig gewor<;len zijn, ma,ar zij is het ln de jaren twintig niet. Het keerpunt is Nederlands We- treding tot de Volkenb,ond. D.ie toetre<Jing bete- kent het te kennen geven van onze bere,idhe~d. roe-

de te werken aan cóllectieve rechtshandhaving.

Daarmede geven wij het standpunt prijs, dat een oorlog tussen andere mogendheden ons principieel·

niet aangaat. Wij voelen dit wel als een offer, ^;maa~;

wij brengen }let, zo menen wij, om l)()gere

cl~ na~

..

tionale belangen, _ter '-yüle v~n ~ ,recht~hangba- · ving h( de wereld. Ik wijs ;hierop, omdat ,<te v~e.

die tegenwoordig nogal eet;1s wor.dt' v:erbré'id/ A!s zou onze buitenlandse politiek, gedurendè g~eel

de periode tussen .de twee ·we:reldoorlc;>gen, Aen neutraliteltspolitiek zijn geweest, een verkeer.dè

visie is. ' ·

T ot de neutraliteitspolitiek zijn wij eerst in .de laatste jaren voor 1940 . teruggekeerd. ·Niet .uit vrije .wil, maar gedrongen . .doór de omstandig- beden. Het ,,falen van de Volkenbond'' is er d~

oorzaak van. Als deze bond in 1935 besluit tot het toepassen van economische sancties tegen · ItaUë vanwege zijn aanval op Abessinië, nemen Neder- land en de ander.e "exdleutralen" ^da~an dGel.

Van neutraliteitspolitiek derhàive nog géen ~.

Maar als ten gevolge van het in gebreke . blijven .der grote mogendheden de sancties een mîsl~IQRg

worden, verklaart de groep .der ,.ex..neutrale" • - 4en, dat zij zich ·voortaan niet meer automatiseb .gebonden achten aan .dergelljke.maatregelen ·mGde

te wer.J,:en. Daarmede is .de transformatie; der .zelf.

standigheidspolitiek in neutraliteitspolitiek ingezet.

Als dan ook in 1939 de oorlog tussen DuitsJand ener- en Engeland en ·Frankrijk anderzijds ·uit-

bree~, blijft Nederland .neutraal;

D ^f~aal herhaalt zich het wonder :van de.gez:~e

wereldoorlog niet. In ;Mei 1940 drijft .(Jitler ons in net kamp zijner vijanden. Wij heb®n nu alle reden te betreuren, dat niet . ten minste :vijf

ja~n eerder een systeem van collectieve beveiligbig tegen de Duitse agressie is opgezet. Veel ;meer bij de grote mogendheden dan bij

OJ;IS

ligt (la~an

de schuld, doch daarin is maar een schrale tr90st te vinden. De geschiedenis geeft Çaar lessen. Het is aan de mens om ze ter Jlarte te ne~n. De ),es der achter ons liggende jaren is, dat ~~

slechts door collectieve samenwerking, tijdig .;vQ9r- bereid, is te keren. Meenden wij in 1920 nog, dat wij om andere dan onze nationale J>e),angen, het Qf- fer brachten onzer neutraliteit, thans weten wij beter. De hoogste :belangen VJ!Ul ons Volk .zün er mede gemoeid, dat een sterk systeem van collec- tieve veiligheid wordt opgebouwd. Daarin moeten wij ~aar ons vermogen onze taak vervullen.

'. * *

' ^{~.~ plaats, na, b~.} einde van oe eerste ;\'l'e~Jd-

! oorlog aan de Volkenbond toegedacht, is

, lAs toegevallen aan de U.N.O. Zal zij kunnen sla- gen? Er zijn er, die reeds thans van een

misluk~

king spreken. Maar hoe dit zij, wij mogen de

h~;~ndhaving

van de vrede niet ophangen aan het U.N.O-apparaat alleen. Dan zou het "falen van de U.N.O." de derde wereldoorlog betekenen, zoals het "falen van de Volkenbond" de oorzaak v~n de tweede was. Wij mogen ons gelukkig prijzen, dat dit in de krin~ der Westerse democratieën jhans

·algemeen wordt ingezien. Dat men daar begrijpt, dat, zolang een universeel collectief stelsel van beveiliging niet bereikbaar is, men op t.le~~:ter

terrein m,oet c;loen, ;wat . !)l.Ogelijk is. W ~e~.ae JI~~e

en Noprd-Atlantisch pact ~p. het bewijs dat dit~- . grepen worfit :I;let $ev4!n West-D!li~.~ ~~bij

in te scb,akelen is dit even~er.

. V egelijkt men .deze toestand bij die van .een

· halve eeuw geleden, dan treft de totaal.·ver- anderde verhouding tU.l)sen Europa en Amerika,

· ZoiÜs de macht der. Europese staten is verzwakt, is dle van Amerika gestegen. ·'i'egelijkerlild is tan

·4e ()V.ei'zijde ·van de Atlantj.sehe Oceaan bet fs91a- tiónisme . o:v.erwonnen:· In .beide wereldoorlogen

··heeft Amerika de .dOOI:'Slag.gegeven: .Beide~

.~as .de oorlog al enkele :Jaren aan de gang, voor

·~t ingreep. Na 1918,baastte•het zich om.tet.~n Jso~t .terug .. te keren. ~k .onmiddellijk

Qa

.4e

t.Weéde wereldoorlog 'waren de isolation~e krachtt>n nog .sterk. Gelukkig ziet Ameri:Q bet tbans anders. Voor zijn optrèden kunnen wij .~t cJliet .d.$pkbaar .geuoeg .Ji,ln. • ·

.. .. .

T oeh mogen wij onze ogen niet sluiten voor de gevaren ener Amerikaanse hegemonie. Het

~ :n.Ie* .~9 word~n. dat de ~~;~.rop~e 1taten :~en . ,,ze~fsk!n~igheidsppUijek" meer ~unnqn :v~n.

. ~9JD ,Q.ient ~çb J~inpen de Noor.d.,A,t,),iint,~,s<:pe

$8l,llemverking een nauwe l!-aneell$1uiting v~n J.:!-1-W- pa g@ie9end · alll). AU~ deze .kan v;m Eu:r9Pa .~

· ~~açtor JJ)al!:en, <tie tegenover Amer»s.a ~-

,!8-SO DECEMBER 1960 - PAG. 2

wW:!t m.4e schaal qn leggen. Dan kan de Noord- Aijsntisçhe samenwerking een beeld van even- wiAAtig~id . vertonen, dat aan die samenwerking

~lf,fl~ ten goecle komen kan.

* * ~

Z o staat bij deze overgang ~ de tweede belft der eeuw vast, dat de oude vormen ,bebbeP. afiedaan. Op .ûcb,zelf is .dit niets nieuws.

Uet .is .de gewone gang der geschiedenis. De vorm

~h~ is het wezen niet. Het wezen zijn de begin•

selen, waardoor wij ons hebben te laten leideiL Die ~nselen ;ve~nderen niet. Wij hebben <tUeen doorlopend te zoeken naar de vorm, voor ieder

*ijdsge:wricht ve~çhillend, WAArin zij bet be!;t kun·

nen worden toegepast. Soms is het daarbij zo, dat de verschillen tussen politieke partijen, sterk op de voorgrond moeten wo$n gebracht. Soms

IS

het volstrekt noo~keUjk bovenal te letten op Mt.ie~n :verenigt. ·

M ochten wij bij de ingang der twintigste eeuw vrijelijk de klemtoon op de verschillen leg- .sen, t®ns Il)oet allereerst !),aar <Je :ver4!n,ig~swn­

te):l ;wpr!len g.ezpcJlt. Het verenigipgspWlt van deze tijd j$ . roet pl.Qei).ijk . aan te wijzen. liet is het ge- meepschappelijk gevaar, <Jat· de vrije voUten Pe·

Qa:~igt. :a:et totali~risme is met .de val van Hitler- . J:>uitsland niet overwpnn(;!n. Het steekt in andere

:v9rp1 Jenmin,ste ~;:ven . dreigend .de :kop (lP·. In ail•

.~e :vorm, waJ}t in !).et wezen van zijn politidt .#P ~ ~eth9den is :het Jwssiscbe totalitarisrpe

. ~mn fle.t Duitse g~ijk. Wij mogen er niet ~u;m de':l•

· )!:ep, ·.dat wiJ bet l<ta~e ten koste van ontelbare

.!:>fA:;r.:s .~uden hebben overwonl;len, Qm bèt. eersw : te .~dergaan .

D'[Jj .!llle,n hopen, dat h~t gesj.acht, Q.;~t ~ w~­

~ ··nQ,& ~1.1-ssen pe twinUgste en. de ~nentwint~­

~ie . ~~'IV ~I )leleven, zal mogen g.etu~n, dat . 4e .~ v:.\ittlg jjlren .der çlan ,sePeiden~e. ee~W ·~ter

waren d:m de eerste. WiJ.vragen ons .IJ)~t beklem•

ming af, of die hoop in vervulling zal gaan. Maar bij alles wat onzeker ,is, ll;unnen wij van . één d.lng zeker zijn. Dat de kans van vervulling groter .is,

,.W)~~ het ~S leVèQ(ie .ge~;tcbt tQt {{fOter r#~r:J$ ,b~r~id ,is om P,e \IJ,"Jjbeid te .r~n,. l)e: Jn- ,y,lsi,ep, 41e ).e.Q.er pnzer op .~t gePe~P .~n P~!ll•

,~, w .maar uiterm,ate gerinjt .. Door .alu.l~ns.hli­

.ii~ ~ k;w hij groot wl:!rd.en .. Ook ,~n we~n

•W~ .$Joe .to$Q:m,st met .. ^{~r df!D h~®n} wij gf,l•

... o\iMn, ,w;~t wij :ko~n, d.~n .. :PA!irom 4~t :v~r de

"~. . ·· ... ~vQ9r.b,e.t .. JIWP .. ,.,qn. :v~ .. r.,~ .. VljJe. vql"'n .b.t.JJ.e ')\.Y.J;~; . ..het :W~ V~ .4e ,4pol9,gie" V~ ,\j'~

:v4n .O~e: .,ll:nQ.e.wij. ~~ :U-li~ll·~ ~·

ja ~ het .s.Só luyci~. ,cillt ^:W:P wt:l .~ge.erd,ep,

~ l}j.et .~ .ane.ene. maar ^~ :4e beele :we~t

~r$W: Onöfi!rpP'Il(it Uwe Ux»e wel,.~~. Uwe iU,llie ,wei .. Poch slet .pee~igh toe, mijne aee~.

4;lt ,JWlj .niet all~ne .met . w.Q04iel}. pf. bij ~c)wUt.e, maär oock met der daet ter executie ende in 't werck stelt 't geene .dat het . bundelken pijlen, met eenen band t'samen geknoopt ende gebonden, J)et :wd.ke ghij in Uwen aegel.vO(lrt;, ~de~:r~t

·ElP4ie ~Jqt".

Bunche, na in ont.vangst ne- ming van 1le Nobèl-prijs, -zei, dat het :West en de vrién-

denhand moet bieden aan de prikkelbare volken· · vitn · Azië en Afrika; die de zware .last van· hun pas verkregen vrij- heid te dragen hebben en aan de ·volkeren, welke deze vrij- heid alsnog hopen te verkrij- gen. Die hand moet boven- dien gevuld zijn met JWacti- sche hulp, welke op royale wijze verstrekt wo.rdt. !lij trekt de vergelijking niet door, dat een kinderhand

energie te bouwen. Industria- lipatie ook dáár.

king v.an de bu.itenla114,se troepen uit Korea -~ w~

wo1'dt aanbevolen, dat .het

·Koreaanse volk ze{f zijn pro- blemen zal oplossen, zijn8 .,iJj ..

c:iens de enige manier, waarOP de vrede hersteld.ZQU kunnen worden. 'Hij zegt er niet bij:

bij de 38ste ~ree~t~Jgraad. ·

Juw.r reglement is tegem,uoM•

llig . ook van toepassing op

~lendamp en elec,trocutie.

:W#e pltJ4tBt ziçh in . een :vals licht? Met b4ar . tijd mee- gaande, waarom veranderde

~ niet tevens h®r n44m in

MiJ. tot Opwekking· ~an :C..e-

I ~

~i

·~

I ·~

gauw gevuld is. ·

De Minister pgn JU$titie, de Kamer .d~nkend V®T

haar houding, bracht hulde ook aan zijn Departement: hij was in een keurig onderhou- den tuintie ter#Çht 11,ekomen.

De K:rententujn? ·

De Amen~~ .re~ring is

voorne~n.s e-m . ,ni~~

grote labri~ voor . atoom-

· '{)qst:-!luitse kinderen mogen

· ·· geen West-Duitse oj W.- Berlijnse schÓlen meer bezoe- ken. Ook dáár voorstanders . van bijzondèr onderwijs.

J n het proces tegen geeste- . lijken in Praag verklaarde een secretaris van mgr. Be- 1'an, ·dat deze no. Februari l948 met een plan heeft rond- gelopen· om Tsjecho-SlOVJa- kiJe met behulp van Neder-

-~ndse trQePen te bevrijden.

Ze vreesden daar, .dat wij de Hoge Tatra kwamen inpol- deren.

W ^ys,jinsky dier&<Je bij 4e . Verenigde Naties een r~Qlutie. in, waarin 1DD?:4t aangedTongen op terugtrek-

oe delegatie van de opposi- tie in Suriname wercl 9P

Schiphol ontvangen door de heer Rebel van het Ministe- rie. Whats in a name?

))e lri<tatschaPPÜ .tot · ~- . 4ing '!ltin Pr,~#ke~ingMll

v.an 1767, . vindt de4 in .,Een vals Licht" geplaatst door nfi;

stukje nDwaar• .over 1J,p.p,r huldiging met ,I 75 ~'!J- mecf.!»l~

~f?S .aan q.rie ZM1.144mmers en een nul -voor de dame, die het kind .uit het w.oter redde:

vensgeesten?

Het .Ucmclelsb«Jd noemt een unicum in de cult~uTPO­

Utiek de geleide toestemming

jot optreden v.an de · wera- ungérs uit Italië, mi~ zij ziçh

•thOUden van . Amsterdam.

e,RotteTdam, ·Den Haag en .Utrecht. Jntegrq.tie en g~est

V(ln

Strq.at&burg. Als . V.an

<Jo,gh nop niet .4Qod :was, mocht hij in Italië tt~•ren,

met uitzondering van Milaan,

&me. Venetië en Fhmmce.

~. .

. .,,,,,,,,,,,,,,,,,.,,,,'"''''''''''''''Yn""""""".""""y".,.,...""..,.'""''"""""""'""'""'''""

!1--18 ..

'

Dl!lCEMBIB Uit' -

",... .• ' ' . -·

. '.. . PAG~

^.

I

In Uw midden staaf Eén, dien

. V an .Johannes de Doper zegt het vierde. Evangelie, dat hlj was een man, van God gezonden, om van het licht te getuigen. Hij zelf was het licht niet, maar hij moest getuigen van het licht. Dat was een zware opdracht, want ooit in zijn dagen was het donker in de wereld. En in zulk een wereld is het moeilijk,. te getuigen van.· het Jicht. Da.t kan al·

leen een méns, wiens oog niet. ver- troebeld wordt door de zienlijke din·

gen, veelal immers de dingen, die het leven onrustig malt·en, vol zorg en moeite, dwaling en zonde. De ver- gankelijke dingen, waaraan wij ons.

wel vaak sterk hechten, maar die toch geen vastheid, geen bestendig·

held, geen blijvende waarde hebben.

Dag aan dag brokkelt daarvan lets af. Het een na het ander ont- valt ons. De een na de ander gaat heen uit onze kring. Wereldrijken be- zwijken, culturen zelfs. storten ineen, wanneer ze hebben uitgediend. Uit·

gediend - naar eeuwig, bov-enmen·

aeliJk, goddelijk. bestel.

• • •

W ^{anneer nu} Johannes in .die we·

reld met alle vergankelljkheid

van haar aardse waarden; jn die we- reld met haar verontrustende veel·

held van verschijnselen, die haar zo vaak tot' een· duiktere wereld maken, optreedt alS getuige van. het licht, àan kan hiJ dat alleen omdat hijzelf niet slechts in het lieht geloofde, maar omdat' in hem, mens als wij al- len, iets is van het goddelijk licht.

Het' Evangelie · stelt het ons zo voor, dat .Johimnes in Christus on~

'mtddëllijk' ·de' gezondene des Vadets

·herkent;' op:· het 'ogênbllk Zelf; wàar-

op zijn . levensweg gekrUist wordt óoor die van Christus. Hier - in het vierde Evangelie, waar de dingen in een meer geestelijk licht worden ge- . ateld

dan~

in de eerste drie - is geen

sprake van: eeh Kind, welks geboórte . van wondertekenen· vergezeld'· gaat.

\1ohanfiês schöuwt als biJ ·Intuïtie wat·

: anderen dan nog verborgen is. Vra·

sen priesters en levieten hem, of hij misschien de Christus is, dan ant·

woordt hij: neen,· niet ik, maar in uw mldden staat Eén, die gij niet kent.

, Die zal het zijn.

gij niet kent

(Joh. 1:26) I k geloof, dat dit woord een die·

. pere zin heeft dan .))ij opper•

vlakkige lezing het geval schijnt.

Immers in de Evangeliën is alles in sterke mate door het tijdelijke be- paald. Het wordt alles gezien in het licht der toenmalige omstandighe·

den en verwachtingen. En de eigen·

lijke betekenis. VaiJ. Christus' wezen eJï. vèrschl;lning schuilt jui.st niet in aL die. tijdelij!Çe dingen, dus bijv. ook niet in de vraag, of zekere specifiek- joodse messiasverwachtingen met Hem in vervulling zijn gegaan of niet.

Christus belichaamt voor alle tijden en voor alle mensen de W<eg, de waar- heid en. het leven. ·Zijn woord, Zijn beeld spreekt tot allen, niet omdat Israöls profetieën in Hem zijn ver·

vuld, ·maar omdat, objectief, in Hem het licht Gods openbaar wordt, zo- dat ieder van wat ras of van wat tijd, in Hem het beeld des Vaders ziet. uitgedrukt, wanneer hij, hetzij,_

gelijk Johann!s in de werkelijkheid, hetzij in de geest met Christus in aanraking komt.

• • •

V .oor Johannes nu berust zijn . , ... · g~loof in Jezus als de Christus Qp een. innerlijke, mystieke zeker- heid.. En daarop, komt het ook voor ons slechts aan: ,.al ware - zegt~

Angelus · Silasi.us - al ware Chris·

tus dui-tendmaal in· Betbiehem gebo- ren en niet in u, dan waart gij nog verloren."'

En daarom zie ik in dit woord van·

.Johannes: "in uw midden staat. Eén;

die gij niet kent", de kern van het

~vangelie en van alle waarachtig._

·geloof.

Want geloof is dáár, waar dit ge- zegd; waar· dit ervaren wordt. .En waar dit ontbreekt, waar dit niet leeft, daar. is. geen geloof: dat er in

u~ midden Eén staat, die gij u~et

~ènt,

J ohannes geloofde dit, toen hij Christus zag.

Maar ook een Mozes· geloofde het, van wie immers gezegd is, dat hij

zich hield als ziende de Onzienlijke hoofd op· neer te leggen. Aan het en dat hij met God sprak als een kruis ontvloeit de klacht aan zijn man met zijn vriend. Ook Mozes. lippen: mijn God, waarom hebt Gij kende datzelfde, waarvan JoP,annes . mij verlaten? En nochtans aan het spreekt: temidden van alle aardse einde weet Hij het weer heel zeker:

zorgen, die zijn leven. bezwaren, Vader in Uw handen beveel ik nnjn weet hij van ·Eén, die hij niet kent. geest.

Vnutgt Mozes'~ .ho~ menselijk! - die Onbekende naar Zijn naam, hij krijgt slechts ten antWi>ord: Ik ben die Ik ben. Maar dan verstaat Mo- zes: Hij is het Wezen van alle ding dat wezen heeft, ook het Wezen van mijn wezen.

• • •

D e diepste waarheid en de hoog•

ste waarde van het christel.ljk evangelie schuilt hierin, dat ons in de gestalte van Christus getekend wordt de mens, die dit voor · zich·

zelf heel zeker mag weteri. Wat er ook in .Jezus• leven gebeuren mix:bt, hoe donker het mocht worden; hoe verlaten Hij zich mocht gevoelen>

Hij wist: in het middelpuilt van al·

ie dingen staat God. En tenslotte is dit ook het ehe en. enige, dat Chris- tus telkens weer de wereld, U. en m\k wil doen verstaan: wat wankelt gij0 wat dwaalt en· vreest. gij.. o mens?' Gelóóf, Wl!flt· het heel'· zeker voor uzelf; zoals ik het· voor mJjzelt geweten heb: de Vader is nabij.

• • •

·• n uw midden staat Eén, die .gij niet kent. Temidden van ^~.

^{UW' .}

blijdschap en geluk. En · temi4Qen van. al uw zorg. en smart. Temid•

den van al het:.: tijdelijke, dat vroeg of laat van· u· afvalt. En •temidden . van al dat donkere in de wereld, dat uw leven onrustig maakt.

.Profeten ·VO~de~ '.geen gehoo~. bij.

hun volk en werden ·gehoond en uit·

gestoten. Christus zelf verzuchttel vossen hebben holen,: vogelen des hemeis nesten, maar de Zoon dea.

mensen heeft geen steep..

₁

Of41. )let

• •• •

W ij leven in een cultuurcrisis.

En in die crisis gaat het ten•

slotte om de vraag: zal er een cul·

tuur zijn, op de beginselen van het Evangelie gebouwd, ja of neen?

Millioenen betwisten dat, omdat zij van die beginselen niet willen weten.

Mililoenen anderen betwijfelen het omdat zij vrezen dat de wereld der realiteit naar andere wetten wordt beheerst dan die van het Evange•

lie,

Op de Kerstmorgen wenkt ons het beeld van het Kind in BethleheDI.s stal; waarvan de di~liter zegt: .

Hier. ts de wijshetd · ongeacht, Hief' geldt geen adel,

staat noch pracht, Dè hemel heeft het kleen

verkoren.

A'ltoie door· ootmoed werd nerbor.en, Die · is van,· 't'- hemelse geslacht.

···

W ie op de Kerstmorgen in de geest zlch met de herders buigt voor dat Kindi die zal iets ~

staan· van wat het geheimenis was van alle waarlijk groten: het ge•

loof, dat er temidden van dit leven met al zijn ondoorgrondelijke tra•

giek ~n staat, die wij niet kennen.

De 'Ene, uit Wien, door Wien en tot Wien alle dingen zijn.

, . G .. A. de .RIDDEJt.

Hierin schuilt bet gevaar wijze te verdelen. De jury's moeten daarvoor de verantwoordelijkheid dragen en niet de besturen; waarin vaak vertegenwoordigers van de overheid zitting hebben. Want· als die besturen de beslissing nemen op voordracht van het bestuur, dan is er de mogelijkheia, dat toch weer de overheid betrokken wordt bij het be·

oordelen van de l.unst.. . . . .

aan de lezer juist ook in deze week tussen· Kerstmis en Oudjaar genoe·

gen kan beleven.

0 pnieuw. is de aandacht in scher- pe mate gevestigd op. de ver- houding tussen Kunst en Overheid, nu de literatuurprijs van de gemeen- tE' Amsterdam is toegeken<" aan An- na Blaman; voor haar roman: "Een·

zaam avontuur". Wij onthouden ons uit de aard der zaak van enige llte·

. raire beoordeling van dit werk. Dat heeft wellicht in dit geval, gelijk uit de opmerkingen in verschillènde persorganen is gebleken,. ook de nodige reacties teweet. gebracht, omdat het onderwerp naar hun me·

Ding pervers is.

Dat is een factor, die zeker bezien moet worden, maar die na de alge- mene aspecten van deze zaak komt.

Het is, :1aar onze mening zo, dat hier opnieuw gebleken is, dat. de· over·

beid geen oordelaar moet· worden van kunst, evenmin alil in het be·

ruchte geval van de Haagse Jacob Maris-prijs.

Men dient goed te beseffen, dat bij de toekenning van rie literatuurprijs .van de gemeente Amsterdam, in fei- . te de gemeente Amsterdam deze· ro·

man bekroont. En· hierin schuilt; me·

de door de aard -van deze roman, het gevaar.

Niet minder is het gevaar en dat dient hier nu.'eeris ope-lijk te wor- den uitgesproken, dat kleine clubjes letterkundigen elkaar de bal.-toegooi- en. Zij. zitten allen in hetzelfde poli·

tleke vaarwater, vormen telkens ju·

ry's, die over elkaar oordelen en prijzen toekennen, waarvoor het geld beschikbaar is gesteld door de ge- meenschap, en op die manier ontstaat een ernstig gevaar.

Terecht heeft prof. Gerretson bij het in ontv.angst nemen van de hem toegekende. .Constantijn Huygensprijs door de .Jan Campert Stichting in Den Haag,: 'däarop dezer dagen ge- wezen.

* * *·

D e kunstenaars hebben ten allen

•i.ide

tie

steun van Maecenassen nodig gehad. Als die particuliere Maecenassen schaars zijn geworden, hetgeen mede een gevolg is van de te ver doorgevoerde belastingdruk van de Overheid op de burgers, dan is het gevolg .. dat die particuliere Mae- cenassen niet meer de helpende hand kunnen bieden

Waar in het bijzonder de kunst als de belangrijkSte cultuuruiting van een volk beschouwd mag worden, Ugt er een taak voor de Overheid om dan te trachten· te helpen. Dat hel·

pen dient ecj:J.ter voorziehtig te ge- schieden.. Dat belpen moet zich o.i.

beperken. Men moet daarbij niet verder gaan· ·dan het stimuleren door

· middel van ·subsidies aan instellingen of stic!itingen, en deze instet:ingen moeten dan trachten door middel van gevarieerd samengestelde jury's

de gelden ·op· zo billijk roegelijke

Wij geloven dan ook, dat het nut- tig kan zijn in onze kring het gehe~e

vraagstuk van de verhouding tussen kunst en overheid nog ·eens door te spreken, mede met het oog op de for- mulering in ons.. werkpro!Fam. Te·

vens kan dit zijn nut.· hebben voor.

hen, die onze gèdachtèn 'verlolken in de verschillende vertegenwoordigen- de colleges, omdat· de ·vraagstukkel\

van overheid en kut1st eri cultuur, in de komende tijden ·een steeds. grotere plaats zullen gaan innemen en meer aandacht zullen vragen . Vlln do ver·

tegenwoordigende college~~ ,

Van onze leestafel

Levenswoorden voor.àlle dag.

Bijeengebracht door · .Joh. Kta- sens. Uitg. .,De ·

Törenlaa.a~.

Assen 1950.

Wij vragen in dit Kerstnummer v.an oos blad gaarne aandacht voor het boekje, dat wij hierbij aankondigen..

Het- is een verjaardags- en· herinne- rtngsalbum, dat zich als zodanig uit- muntend leent voor geschenk in deze·, feest- en gedenkdagen, maar waar-

De samensteller, Directeur van het Museum-Instituut voor Onde1 wijs, Opvoeding en Literatuur te Gronin·

gen; is een zeer belezen man; daarvan getuigt hetgeen hij hier uit de we- reldliteratuur bijeengebracht heeft reeds bij eerste oogopslag. Immers·

het bevat citaten van bekende en miil-

d~ bekende auteurs,' dichters en denkers van alle tijden.

Maar ge vindt hier ook het resul·

taat van de arbeid van. een die in een lang leven veel levenswijsheid ver•

wierf .en die daardoor

weet~

wat de mens in allerlei levensomstandighe·

den van node heeft.

,.Ook de mens van heden is" - ~o

zegt de samensteller in een "voor•

woord" - "ondanks alle veranderin•

gen en wisselingen in· de wereld, in wezen dezelfde gebleven. Hij beleeft en heeft te verwerken, ook than;;

nog, dezelfde vreugden en hetzelfde leed van alle dag !.'n ziet ook nu nog zo menigmaal verlangend uit ·naar een opwekkend woord van troost en bemoediging."

Welnu, die woorden vindt ge in een rijke overvloed van - een vijfhonderd- tal • citaten in dit keurig uitgevoer- de album. Uit dit boekje waait U een milde, weldadig aandoende geest te·

gemoet. Het verdient daarom ook m onze kringen veel lezers te vinden.

Wie het· iemand ten geschenke geeft geeft hem daarmede · iets . waar hij _ zijn leven lang waariljk iets aan·

heeft. De· 1\.

VRIJBEID EN DEMOCRATIB

VRIJBEID IK DEMOCIATIE

Weekblad van de Volkspartij

voor Vrijheid en Democratie

Voorzitter Redactie-comm.:

Drs. H. A. Korthols.

~edoctie-secretoris: Mr. E. Ellos.

Adres.

5pui~troat

274, ingang

~oomsteeg,

tel. · 36325, A' dam.

Administratie: Postbus 43, A'toort, tel. 5267.

Aoonnementsprijs t i'.9o p. k\Var- tàal. t 7.50 per i aar;

Voor het :i:enaen van obonne- ments- en advertentiegeiden: - Postgiro no. 245 l 03, ten name van de Penningmeester van de Stichting ., Vrijheid. en Democra- tie" te Amerstoort.

Losse nummers 15 cent.

Dit is. ons laatste nurnmer.

van 't ja.ar. Voor d(' derde maal deze maand: een vergroot nummer, dat, zo- als ge ziet, enige speciale artike!en bevat, tlie stof tot overdenking voor deze dagen-van-het-jaar bieden en dat ook overigens een sterk-gevarieerde inhoud heeft. Ons vongende num- mer verschijnt op 6 Jan.

en daarmee gaan wij dan

on:~e nieuwe ,jaargang in, waarin w\j hopen onze lezerskring, die zich tot onze oprechte vreugdf:', ge- stadig uitbreidt, iedere week . een lezens\vaardig blad hopen voor te leggen.

Wij hopen óók dat zij, die nog niet op ons blad ge-

23-80 DECEJ\IBER I9á0 - p,s.n.

~

.. , ... ^,,~ "'JI! ,,JI! ,,,., ... ,JI! ,,~ !!.•~ A~l!. ~~.," !!.fl! "''" ~·~'" "''JI! ... ,~ ~~.•u•~ "''~ ~·~ ~~..!.~·~·4~'JI! .. ^,~,~

'i • .;.""'•~..,.n.~-."t.n ⁶ ;:o. i•"•"•"•"•"•"•~ "•"•"•"•~ ~'"'~ ~•"•" ir&'i ^{ir•~ ir•~} ·•• ^",~

ft ~

4 ~

V •

f~ t)

..,f~ DE SPITS. ~'1,

. ^{"''~ Z} oals de spits van de Straatsburgse kathedraal voo1· Generaal

^'

-''~ ^~

"Jö'!t Leclerc, de bevrijder van Straatsburg, zoals hij in zijn boek 'l"

f:t over die bevrijding schrijft, gedurende vier jaar de obcessie ~.f f. van hem en de zijnen is geweest, zo dient naar ons gevoel die !lfl!.

~'

~~·

spits van de Straatburgse kathedraal, dominerend over een s a , t d -;,• t

f.~ waar de sfeer van de Europese beschaving en de moeilijkheden ~.f

I van die Europese zaken zo merkbaar zijn geweest in de loop ""'/!.

~~ _~~- der eeuwen, de obsessie te worden van ons allen, die het we 1 ~.~~ ₁ f.~ menen met de v1·ijheid, met de verdraagzaamheid, met de hoog- ~-f

~":: ste geestelijke goederen. ~~~

• • (Het l-ichtspoor) •

,A

""'" è1 lil

u _~·~ RECHTSPOSITIE VAN AMBTENAREN. "'ilf z

:•! 1'ussen de rechtspositie van de ambtenaren en de werkne- ~'~-

~

~r

mers in het particuliere bedrijfsleven bes aat een groo , t t ~

~

~ principieel verschil. Bij de tweede categorie komt de collectie- ~'t

"''~ ve arbeidsovereenkomst tot stand na overeenstemming tussen ~'&

-;,~ werkgevers en werknemers, biJ de ambtenaren stelt de Over- !}!

~!Eo heid de voorwaarden vast naar eigen inzicht. Bij de Overheid is ~~~

""fl!

dus sprake van een eenzijdige. wilsverklaring, in het particu- .tl..~

V "''~ liere leven niet. ~ ~

"f (Nieuwe CoU1·ant) !*"

f.~ WAT IS WACHT? "Jf

t~t u, at is wacht? ' '

Voor advertenties wende men :o::ich) tot de administratie.

\...

^.

:· ^{. .}

abmm.eerd zijn, dit NU zul- len doen, Qp~at zij een vol- ledige jaargang 1951 zul-

ien ontvangen. I ^ll' Uit soldatenoogpunt gezien, betekent het 24 uur lang voor ~·/!.

J i~ Pierre Snotté staan en je lam vervelen. '3,11

"""---J ^~·~ _... Uit het oogpunt van defensie is de. wacht zeer belangrijk om ~ ....

~~ ~~ ~~·f&n.n,n,vv,n,n.n,n,n ~fl!. All!. !l.f~ !l.f~f~ !l.f~ ^!l.fl!. !l.f~ ^!l.fl! !l.f~fl!. 6 ^vv 6 ^{n !l.fl!.} 6 ^n,n,n,'to; "''~ ^!l.f"- ..,,~ !l.f~ ..,,~ 6 ^n,n "''JI! 6 ^>t-;,n "''~ !l.f~ 6 ^n,n "''/!. ^"'fl! 6 ftl"i, "''!. ... <>J,~ ~•#. teveel redenen om op te noemen. (De Band, orgaan voor de Land- ~f "!1.

: t.t macht Nederlandse Antillen) "i•"

·;~ KAARSENWACBT. . Af.<!

·; _{· ~} A L L E _{.·. . . . .} R H A N D E _{. . . .} zijn. Maar daar moet u niets van geloven. Niet in Londen,'niet ⁰ Pti~:~o:!Ts~~h :C~:~~ika~~ ^ta o~~~~a T~~~~ ~~~g~ifeafr~!~ ^~ ~~·; ~Af

··KORTZICHTIG

Z 9wei de houding van de Britse als van de Duitse soçialisten . in Straatsburg. gaf blijk van weinig begrip voor de inter- nationale taak waaivoor EW'opa en de landen van Europa staan.

Zowel de Britse als de Duitse socialisten denken, ieder op hun eigen manit:r, aan hun eigen belangen.

En die manier is een· kortzichtige manier.

(Trouw) MINISTER EN PARTIJ

Men kan van e~n Minister verlangen, dat bij ~paalde poli·

. tieke beginselen is toegedaan, maar men moet in ieder geval van hem eisen, dat hij het programma van het Kabinet, waarvan hij deel uitmaakt, aanvaardt. Het· lidmaatschap van een bepaalde parlij alleen ·biedt echter niet de waarborg, dat aan deze voorwaarde is voldaan. En dat is het éne punt, waarop het aankomt.

ONBEGRIP VAN DE OVERHEID. (Iiaagsche Courant)

K an men het ons euvel duiden, dat wij naast onze verbazing over een wieldruk van 2400 kg. en andere onbegrijpelijke belemmeringen voor het wegvervoer de protesten van de brom- fietsen-eigenaren plaatsen en aan beide die label hangen van

"onbegrip van de Overheid voor de betekenis van het weg- verkeer?'' Want dat 1s. naar onze mening uiteindelijk de oor- zaak van een aantal wonderlijke bepalingen in het Wegen·

verkeersreglement, die de ontwikkeling van het wegverkeer ten zeerste belemmeren.

(Beroepsvervoer) BET DRINGENDST.

0 p het ogenblik is de verdediging .. van Europa een van de vraagstukken die het dringendst om een oplossing roe- pen. Straatsburg heeft daar uitvoerige aandacht aan besteed.

Zij heeft haar opvattingen in een aantal suggesties neergelegd.

Beslissingen kan de Raadgevende Vergadering ook op dit punt niet nemen. Maar haar betekenis ligt in haar morele prestige en in de vorming van een Europese publieke opinie. Dat dit van betekenis is, ook in verband met de . vraagstukken van de Europese verdediging, zal voor een ieder duidelijk zijn.

(Nieuw Europa) CONSTITUTIONEEL KONINGSCHAP.

H et constitutionele koningschap schept het verbindingsteken tussen het verleden en het heden van een volk. Het dient de waarborg te vormen voor het behoud van datgene, wat een volk in een reeks van geslachten heeft opgebouwd. De onder•

bouw van het constitutionele koningschap is een conservatieve en kan geen andere zijn omdat het gesteld is als schatbewaar- der over datgene wat in een volk als stabiele wezenskenmerken aanwezig is.

(De Prinsestad)

in Covent Garden. Het is grootscheeps bedrog, want achter de • coulissen van het toneel staan twaalf leden van de Londense f:f

brandweer, uitgerust met bijlen en helmen en spuiten. Tijdens f."if

deze scène bevinden zich namelijk vijf brandende kaarsen op

het toneel; En het toezicht op elk van deze brandende kaarsen ~

is toevertrouwd aan de speciale zorg van telkens één brand- f

weerman, . één spiedende spujtgast, die niets anders mag doen dan zijn blussersoog gericht te h9uèlèn op ·zijn eigen, indivi- dueel walmend zorgenkind. Als TÇsca; voigens . de notmale operagewoonten Scarpia's ·zangerige .levensgeesten heeft doen wijken met behulp van een dolk en onder begeleiding van luid getierelier, neemt zij twee brandende kaarsen en wandelt er zingend mee over het toneel. Doch zij wandelt niet alleen. Ach- ter de èoulissen . wandelen met grimmige gezichten twee brandweerlieden mee elk met een emmer zand en elk met het oog gericht. op Zijn eigen kaars om toe te snellen (zonder ge- zang) zodra zijn kaars mocht vallen.

(De Tijd) BIJ ONS, ZONDER ONS, OVER ONS.

N ^~derland. heeft zich in het Atlantische Pact verenigd met 11 andere landen ten einde een sterk defen,sief front te vormen, waardoor een oorlog kan worden voorkomen. In/dit bondgenootschappelijke verband behoren wij tot de kleine na- ties en het. is een historisch feit,. dat in een dergelijk verband de belangen der kleinen licht aan die der groten worden opgeof- ferd, althans ondergeschikt gemaakt. Er wordt licht bij ons, zonder ons, over ons beschikt.

(Nieuwe Courant) LEIDINGGEVENDEN GEVRAAGD.

O veral is een dringende behoefte àan leiders: in het bedrijfs- leven, in de politiek, in de kerken, in het verenigings- leven; leiders, van hoog tot laag. Cursussen worden georgani- seerd en instituten opgericht om leiders te vormen; boeken en tijdschriften worden hieraan gewijd. Er is een tekort aan lei- ders, omdat de behoefte aan leiding ·gegroeid is, omdat het leven gecompliceerder is geworden. Wat een gevolg is van de groei der bevolking en van de toenemende mechanisering.

(Maatschappij-Belangen) KERSTMAN EN LIEFTINCK.

D

^~

Kerstman ontving mij vriendelijk doch beslist. U neemt mij niet kwalijk, dat ik u geen sigaret offreer sprak hij. Ik heb wel eens gehoord, dat 't in uw land gewoonte is om b~i een vraaggesprek te beginnen, er eentje op te steken, maar laten wij dat nu maar liever niet doen, want mijn vriend Sinterklaas heeft er onlangs een lelijk ongeluk mee gehad. Hebt u gele•

zen, dat zijn hele baard in brand vloog?

Ik weet niet of het de echte Sinterklaas was, waagde ik te antwoorden. Maar hij zeide: in elk geval ben ik de echte Kerst- man en heb ik een e<;hte baard. Daaraan valt niet te tornen, als u begrijpt, wat ik bedoel. Natuurlijk bent u de echte, antwoord·

de ik, anders had ik u niet te spreken gevraagd. En roken doe ik trouwens toch niet meer. Dat heb ik afgeschaft. Wij hebben hier veel moeten afschaffen. Bent u ·n beetje op de hoogte?

Een Kerstman is altijd op de hoogte, sprak hij, met iets van vermaan in zijn stem. Ik weet hoe moeilijk het is met de heer Lieftinck en zo.

i i

~: _:

f.f f~

i tt

~l _:t

: _ii

i ~·~-

^.,.~~

' tf

EUROPESE CULTUUR. (Nieuwe Rotterdamse Courant) f~!

B estaat er eigenlijk een Europese cultuur, zoals men kan t~t~

spreken van een Amerikaanse cultuur-in-wording? Na• GEEN GOED FUNDAMENT. ~C"

I ^~ tuurlijk is er een Europese cultuur met bepaalde eigenschap- M en kan nu eenmaal niet bouwen op 't glijdend zand van '1

4

11 ' pen, die haar onderscheiden van een Amerikaanse of Aziatische · corruptie, van onbekwaamheid, van eigenbaat. Het door t:f

•• cultuur, maar zij is eerder een conglomeraat van zeer verschil- professor Schermerhorn en de zijnen gelegde fundament voor "''~

.11. lende vormen van cultuur dan een eenheid. Een Europese poli• een nieuwe gemeenschap in een nieuwe tijd bleek een ondeug. '11.!1

1 ^3" tieke en economische eenheid moet gebaseerd zijn op geeste• delijk en niet houdbaar oorlogsproduct. Daarop was geen op- ~'f

! lijke eenheid wil zij van blijvende waarde zijn. . bouw mogelijk. ~'I.

(Haagsche Post) (Advertentieblad voor Limburg) ~•"

t~ ^. *

! ⁸ ~·"

.a ... 'Yffi~~n~n.-n,vvtr~•"•"•"•"•"•" "''"'"~.'i~'" ~.-At~ ~~-"~ "''~'~ ~" "'~ *-•-• "''U'l' ~~~·~~·~fl! "'~ ir•" ir'" ~,n,~,;,'i ir•"•"•"•"•"•"•"•"•'t·''"'"'"~•"•"•"•"•~ ~•" .,,~ ~•" ~•" ~'" ~~ ir•~ "U'A "''A "''" "''" !11~ "''~ "''~ "''.@ ~~..~ "'fl! "''" "''~ "''~ "''~ "''~ !1.•~ "''" ~~.•u•u•u•u•u•u•l!. ~·~.