DTE
T.a.v. mevrouw R.M. de Kleijn Muzenstraat 81
2511 WB Den Haag
Datum : 2 maart 2007
Onderwerp : 102647 (TTF development) Referentie : L07-117/DVU/JSC
Geachte Mevrouw De Kleijn,
Allereerst wil ik u namens ENDEX, European Energy Derivatives Exchange N.V., complimenteren met de heldere en treffende uiteenzetting over de ontwikkeling van de TTF in uw ‘draft recommendation’. ENDEX maakt graag gebruik van de mogelijkheid om een reactie te geven.
In uw document worden enkele thema’s geïdentificeerd die belemmerend werken op meerdere gebieden.
Dit zijn voor wat betreft ENDEX dan ook de centrale thema’s die met voorrang opgelost dienen te worden.
Het gaat daarbij onder andere om de volgende thema’s.
Concentratie versus fragmentatie
Op dit moment dwingen oude structuren en gewoonten de afnemers om in te kopen én af te nemen op één van de honderden GOS-en; een structuur waarbij ‘de supermarkt de boodschappen aflevert in de maag’.
Tevens wordt het eventueel wederverkopen op de GOS-en en/of het terugbrengen naar de TTF bemoeilijkt.
Uw document merkt terecht op dat liquiditeit geconcentreerd dient te worden. De TTF zou derhalve het centrale handels- én leverings- én balanceerpunt moeten worden waarop aanbieders het gas verkopen en leveren en afnemers het gas inkopen en afnemen.
Verkocht danwel ingekocht gas moet uiteraard (her)verhandeld kunnen worden; dit is een essentieel onderdeel van handel en van een markt. Verder is ‘market making’ een uitstekend en marktconform instrument om liquiditeit te concentreren en te stimuleren, met name in een zich ontwikkelende markt.
Ten aanzien van de noodzakelijke inrichting, spelregels en procedures dient een voorbeeld te worden genomen aan de praktijk in de elektriciteitsmarkt en de methodieken van TenneT.
Beschikbaarheid van meetgegevens
Balancing c.q. het balancing regime wordt algemeen gezien als een ‘bottleneck’ en beperkt daarom de handel maar werkt zeker ook ontmoedigend ten aanzien van nieuwe toetreders. Temeer daar men vanwege het ontbreken van complete en/of tijdige meetgegevens niet of nauwelijks kan anticiperen op de variaties in de handelsportfolio. GTS heeft een zeer uitgebreide administratieve rol in de allocatie en herallocatie van meetgegevens hetgeen mede leidt tot de in het document genoemde onzekerheid ten aanzien van de (on)balans. Deze onzekerheid duurt niet zelden maanden of zelfs jaren iets dat in de oude nutsstructuren wellicht tot weinig problemen leidde maar in de huidige handelsomgeving ronduit onacceptabel is en met de hoogste urgentie dient te worden opgelost.
Terecht stipt u in dit verband tevens het onderwerp krediet- en leveringsrisico aan. Het ontbreken van tijdige meetgegevens in combinatie met de Gasunie Transportvoorwaarden -m.n. artikel 2.11.6 van de TSC- leidt tot een risico voor handelspartijen of, in geval van ‘clearing’, tot een onnodig hoge borgstelling. Dit laatste treft direkt de beurshandel en treft tevens het streven naar het gebruik van clearing als ‘best practice’ voor kredietrisicomanagement en treft derhalve de financiële soliditeit van de markt als geheel. Ook ten aanzien van dit onderwerp dient een voorbeeld te worden genomen aan de praktijk in de elektriciteitsmarkt en de methodieken van TenneT.
Urgentie
ENDEX is zeer positief aangaande de TTF als marktplaats en de potentie van Nederland als regionale gasrotonde. Gegeven de ontwikkelingen in Europa dringen wij aan op spoed en op het verenigen van alle mogelijke krachten. Zo nodig dienen individuele belangen te wijken voor het grotere belang. Nederland kan op het gebied van aardgas immers een positie verwerven identiek aan de logistieke positie van de Rotterdamse haven. Echter, andere reeds bestaande ‘hubs’ maar zeker ook potentiële nieuwe ‘hubs’ werken hard aan het versterken, respectievelijk vestigen van hun positie. Zeer recent zijn er bijvoorbeeld in Duitsland drastische maatregelen aangekondigd om dé leidende Europese ‘gashub’ te creeëren.
Eerder, eind jaren negentig, heeft Nederland haar kans niet gegrepen om de Europese draaischijf te worden voor aardgas, hetgeen onder andere heeft geresulteerd in het tot bloei komen van andere hubs buiten Nederland. Marktgerichte services en spelregels bepalen immers de concurrentiekracht van een hub. Op dit moment is er een tweede en waarschijnlijk laatste kans om de Nederlandse gaspositie recht te doen. Het lonkende perspectief is een majeure economische spin-off voor Nederland als geheel en een zeer liquide markt ten faveure van met name de consument maar zeker ook voor handelspartijen, transporteurs, system operators, enz.
Desgewenst is ENDEX graag bereid tot een nadere toelichting.
Met vriendelijke groet,
ENDEX European Energy Derivatives Exchange N.V.
Dirk van Vuuren, Managing Director - COO
