Lichaam en bewegen I Anatomie

Werkboek

Lichaam en bewegen I Anatomie

Wellness & Lifestyle Coach niveau 4

Auteur : Kengy Roux

Eindredactie : Margareth Cornelissen Versie : 19-09-2012

Oriëntatie fase

eintoriën tatiefase

Beroeps fase

Afstudeer fase

MBO Den Bosch

Inhoudsopgave

Opdracht 1: Anatomische houding 3

Opdracht 2: Assen en vlakken 5

Opdracht 3: Begrippen 6

Opdracht 4: Bewegingen 7

Opdracht 5: Beenderen 8

Opdracht 6: Gewrichten 8

Opdracht 7: Kniegewricht 9

Opdracht 8: Begrippen 10

Opdracht 9: Skelet: functie en beschrijving 10 Opdracht 10: Nederlandse en Latijnse benaming 11

Opdracht 11: Wervelkolom 13

Opdracht 12: Bot, gewricht en beweging 14

Opdracht 13 tot en met 16: Begrippen 15

Opdracht 17: Myologie - overzicht van de spieren 16 die behandeld worden

Opdracht 18 tot en met 23: Oefenopdrachten 47

Bijlage 1 : Richtingen in de ruimte ten opzichte van het skelet 54

Opdracht 1

Bewegingsmogelijkheden en plaatsaanduidingen worden beschreven vanuit de anatomische houding.

Teken de anatomische houding.

Als de mens gaat bewegen dan vinden deze bewegingen om een as plaats in een bepaald vlak. Om bewegingen te kunnen beredeneren zal het duidelijk moeten zijn welke assen en vlakken er zijn.

Assen

TRANSVERSALE (HORIZONTALE) AS: geeft bewegingen in het sagittale vlak

LONGITUDINALE (VERTICALE) AS: geeft bewegingen in het transversale vlak

SAGITTALE AS: geeft bewegingen in het frontale vlak

Sagittale as =

Transversale as =

Vlakken

(Mediaan) Sagittale vlak Transversale vlak Frontale vlak

De drie bewegingsassen:

Sagittale vlak =

Transversale vlak =

Frontale vlak =

Opdracht 2

as staat loodrecht op vlak

staat loodrecht op

staat loodrecht op

Opdracht 3

Beschrijf de volgende begrippen.

1. abductie =

2. adductie =

3. anteflexie =

4. retroflexie =

5. lateroflexie = 6. plantairflexie = 7. dorsaalflexie (voet) = (hand) = 8. palmairflexie =

9. extensie =

10. flexie =

11. hyperextensie =

12. rotatie =

13. endorotatie = 14. exorotatie =

15. pronatie =

16. supinatie =

17. radiaalflexie = 18. ulnairflexie =

Opdracht 4

A. Welke bewegingen vinden plaats om de transversale as en in het sagittale vlak?

B. Welke bewegingen vinden plaats om de sagittale as en in het frontale vlak?

C. Welke bewegingen vinden plaats om de longitudinale as en in het transversale vlak?

Opdracht 5

Er zijn 3 soorten beenderen. Noteer deze beenderen. Geef per soort 2 voorbeelden.

1:

voorbeelden:





2:

voorbeelden:





3:

voorbeelden:





Opdracht 6

Welke soorten gewrichten zijn er?

Indelen naar vorm:

1.

2.

3.

4.

5.

Indelen naar bewegingsmogelijkheid:

1.

Opdracht 7

Kijk naar de schematische tekening van het kniegewricht.

Teken hierin: spier, bot, pees, gewrichtsholte, gewrichtskraakbeen, gewrichtskapsel en slijmbeurs.

Beschrijf de volgende begrippen:

Gewrichtsholte Synovia

Hyalien kraakbeen Ligamenten

Bursa Meniscus

Opdracht 8

Beschrijf de volgende begrippen.

 Antagonist:

 Agonist:

 Synergist:

 Hypertrofie:

 Atrofie:

 Tonus:

Opdracht 9

Noteer de functies van het skelet en noteer van elke functie een beschrijving.

Functie Beschrijving

1

2

3

4

5

6

7

Opdracht 10

Noteer de Nederlandse en Latijnse benaming van de volgende botstukken.

1

3 4

5 6 7 8

9 10

11 12

17 2

13

14

15

16

Nederlands Latijn 1

2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 14-17

Opdracht 11

Teken schematisch de wervelkolom van de mens.

Welke 4 regio’s onderscheiden we?

Hoeveel wervels (vertebrae) heeft elke regio?

Welke vormen (bochten) heeft de wervelkolom?

1.

2.

3.

Welke functies heeft de wervelkolom?

1.

2.

3.

Opdracht 12

Gewricht Uit welke botstukken

bestaat het gewricht? Welke bewegingen kun je in dit gewricht maken?

Schouder

Elleboog

Pols

Wervel kolom

Heup

Knie

Enkel

Opdracht 13 tot en met 16; Wat betekenen de begrippen?

Opdracht 13 Osteologie:

Arthrologie:

Myologie:

Opdracht 14 Mono-articulair:

Bi-articulair:

Poly-articulair:

Opdracht 15 Origo:

Insertie:

Opdracht 16

Statische contractie:

Dynamische concentrische contractie:

Dynamische excentrische contractie:

Opdracht 17

Myologie - overzicht van de spieren die behandeld worden

Werkwijze:

1. zoek de betreffende spier op

Bron: boek Anatomie en fysologie van de mens of Atlas van het menselijk lichaam of google.com

2. bekijk het plaatje van de spier aandachtig

3. zoek de beide aanhechtingspunten van de spier (botstukken)

Bijv. biceps – origo : voorzijde bovenkant schouderblad en insertie : voorzijde bovenkant spaakbeen

4. tel vervolgens over hoeveel gewrichten de spier loopt

5. bekijk nu per gewricht waar de spier over heen loopt en wat de functie is.

Ervaar dit zelf door de spier meerdere malen te verkorten (aanhechtingspunten naar elkaar toe brengen)

6. maak een schets van de spier en vermeld de functies erbij

7. noteer welke oefeningen ik kan uitvoeren om deze spier te versterken.

8. noteer hoe ik deze spier kan rekken

9. spieren, gekenmerkt met "*", tekenen op het lichaam van een medestudent m.b.v. een eyeliner / tekenpotlood; teken er minimaal 5!

Overzicht van de spieren die behandeld worden 1. m. gastrocnemius (2-hoofdige kuitspier) 2. m. soleus (scholspier)

3. m. quadriceps femoris (4-hoofdige bovenbeenspier) - m. rectus femoris (rechte dijbeenspier)

- m. vastus lateralis (laterale dijbeenspier) - m. vastus medialis (mediale dijbeenspier)

- m. vastus intermedius (middelste dijbeenspier)

4. m. ischiocrurale (hamstrings)

- m. biceps femoris (2-hoofdige dijbeenspier) (caput longum/caput breve) - m. semitendinosus (halfpeesachtige spier) - m. semimembranosus (halfvliesachtige spier) 5. m. iliopsoas (liesspier)

6. m. glutei (bilspieren) -m.gluteus maximus -m.gluteus medius -m.gluteus minumus

7. m. abdominale (buikspieren)

- m. rectus abdominus (rechte buikspier) - m. obliqui abdomini (schuine buikspieren) - m. transversus abdominus (dwarse buikspier) 8. m. erector spinae (rechte rugspier)

9. m. latissimus dorsi (brede rugspier) 10. m. trapezius (monnikskapspier) 11. m. deltoideus (deltaspier)

12. m. pectoralis major (grote borstspier) 13. m. biceps brachii (armbuiger)

14. m. triceps brachii (armstrekker)

Latijn Nederlands Latijn Nederlands 1 m.pectoralis

major Grote borstspier 8 m.deltoideus Schouderspier (deltaspier) 2 m.biceps

brachii Tweehoofdige armspier (armbuiger)

9 m.ischiocrurale

(hamstrings) Tweekoppige bovenbeenspier 3 m.triceps

brachii

Drie hoofdige armspier (armstrekker)

10 m.gastrocnemius Oppervlakkige kuitspier 4 m.quadriceps

femoris Vier hoofdige

bovenbeenspier m.soleus Scholspier (onder de oppervlakkige

kuitspier) 5 m.glutei Bilspier m. erctor spinae Rechte rugsier 6 m.lattisimus

dorsi Grote/brede

rugspier 13 m. iliopsoas Liesspier

8

14 2

6 8 7

3

5

10

9 7

1

4

7

13

1) m. gastrocnemius Aanhechtingspunten:

Origo:

Insertie:

Mono-/ bi- articulair:

Functie(s):

Spierversterkende oefeningen 1) m. gastrocnemius

Rekkingsoefening(en) 1) m. gastrocnemius

2) m. soleus

Aanhechtingspunten:

Origo:

Insertie:

Mono-/bi- articulair:

Functie(s):

2) m. soleus

Rekkingsoefening(en) 2) m. soleus

3) m. quadriceps femoris Aanhechtingspunten:

Origo : Insertie : Mono-/ bi- articulair:

Functie(s):

Spierversterkende oefeningen 3) m. quadriceps femoris

Rekkingsoefening(en) 3) m. quadriceps femoris

4) hamstrings

Aanhechtingspunten:

Origo:

Insertie:

Mono-/ bi- articulair:

Functie(s):

Spierversterkende oefeningen 4) hamstrings

Rekkingsoefening(en) 4) hamstrings

5) m. iliopsoas

Aanhechtingspunten:

Origo:

Insertie:

Mono-/bi-articulair:

Functie(s):

Spierversterkende oefeningen 5) m. iliopsoas

Rekkingsoefening(en) 5) m. iliopsoas

6) m. glutei

Aanhechtingspunten:

Origo:

Insertie:

Mono-/bi-articulair:

Functie(s):

Spierversterkende oefeningen 6) m. glutei

Rekkingsoefening(en) 6) m. glutei

7) m. abdominale

Aanhechtingspunten:

Origo:

Insertie:

Functie(s):

Spierversterkende oefeningen 7) m. abdominale

Rekkingsoefening(en) 7) m. abdominale

8) m. erector spinae Aanhechtingspunten:

Origo:

Insertie:

Mono-/ bi- / poly-articulair Functie(s):

Spierversterkende oefeningen 8) m. erector spinae

Rekkingsoefening(en) 8) m. erector spinae

9) m. latissimus dorsi Aanhechtingspunten:

Origo:

Insertie:

Functie(s):

Spierversterkende oefeningen 9) m. latissimus dorsi

Rekkingsoefening(en) 9) m. latissimus dorsi

10) m. trapezius Aanhechtingspunten:

Origo:

Insertie:

Functie(s):

Spierversterkende oefeningen 10) m. trapezius

Rekkingsoefening(en) 10) m. trapezius

11) m. deltoideus Aanhechtingspunten:

Origo:

Insertie:

Functie(s):

Spierversterkende oefeningen 11) m. deltoideus

Rekkingsoefening(en) 11) m. deltoideus

12) m. pectoralis major Aanhechtingspunten:

Origo:

Insertie:

Functie(s):

Spierversterkende oefeningen 12) m. pectoralis major

Rekkingsoefening(en) 12) m. pectoralis major

13) m. biceps brachii Aanhechtingspunten:

Origo:

Insertie:

Mono-/ bi- articulair

Functie(s):

Spierversterkende oefeningen 13) m. biceps brachii

Rekkingsoefening(en) 13) m. biceps brachii

14) m. triceps brachii Aanhechtingspunten:

Origo:

Insertie:

Mono-/ bi- articulair

Functie(s):

Spierversterkende oefeningen 14) m. triceps brachii

Rekkingsoefening(en) 14) m. triceps brachii

Opdracht 18

a. Noteer in welke stand de rechter knie en de rechter heup staan (rechter voor de skiër).

Knie:

Heup:

b. Noteer voor de rechter knie en rechter heup welke spieren deze beweging mogelijk gemaakt hebben.

Knie:

Heup:

c. Om welke as vindt de beweging in de knie/ heup plaats?

d. In welk vlak vindt de beweging in de knie/ heup plaats?

e. Welke botten behoren tot het kniegewricht en heupgewricht?

Knie:

Opdracht 19

a. Noteer in welke stand de rechter gewrichten van de armen staan.

Pols:

Elleboog:

Schouder:

b. Noteer voor de gewrichten van de arm welke spier(-en) deze beweging mogelijk hebben gemaakt.

Pols:

Elleboog:

Schouder:

Opdracht 20

a. Noteer in welke stand de rechter gewrichten staan bij deze basketballer.

Pols:

Elleboog:

Schouder:

Heup:

Knie:

b. Noteer voor de rechter gewrichten van de arm en been welke spier(-en) deze beweging mogelijk gemaakt hebben.

Pols:

Elleboog:

Schouder:

Heup:

Knie:

Opdracht 21

a. Welke botstukken vormen samen het kniegewricht? (Nederlands) b. In welke stand staat het heupgewricht van het rechterbeen?

c. In welk vlak en om welke as vindt deze beweging bij b) plaats?

d. Noteer een spier die de bij b) genoemde stand veroorzaakt.

e. In welke stand staat het rechter schoudergewricht?

f. Noteer een spier die de bij e) genoemde stand veroorzaakt.

g. In welke stand staat het rechter ellebooggewricht?

h. Noteer een spier die de bij g) genoemde beweging veroorzaakt.

i. In welke stand staat de enkel van het linkerbeen?

i. Noteer 2 spieren die de bij i) genoemde stand veroorzaken.

Opdracht 22

Hoe heet de stand van het ellebooggewricht?

Welke spieren zorgen hiervoor?

Hoe heet de stand in het schoudergewricht?

Welke spieren zorgen hiervoor?

Hoe heet de stand in het schoudergewricht van haar rechterarm?

Welke spieren zorgen hiervoor?

Opdracht 23

a. Noteer om welke as ze haar romp beweegt b. Noteer in welk vlak ze haar romp beweegt c. Noteer om welke as ze haar armen beweegt

e. Noteer de bewegingsmogelijkheden in de enkel f. Noteer welke botten het enkelgewricht vormen g. Noteer wat voor soort gewricht de enkel is h. Noteer de stand van haar linker knie

i. Noteer de spier die hier voor zorgt j. Noteer de stand van haar romp k. Noteer de spier die hier voor zorgt l. Noteer de antagonist

m. Noteer de synergist

Bijlage1:

Richtingen in de ruimte ten opzichte van het skelet:

Craniaal : naar het hoofd toe.

Superior : hoger gelegen.

Caudaal : naar het staarteinde toe.

Inferior : lager gelegen.

Mediaal : naar het mediaanvlak toe.

Lateraal : van het mediaanvlak weg.

Distaal : van de romp afgelegen (voor ledematen)

Proximaal : naar de romp toe gelegen (voor ledematen)

Dorsaal : aan de rugzijde v.h. lichaam

Posterio : als dorsaal, bij skeletdelen Ventraal : aan de buikzijde v.h. lichaam Anterior : als ventraal, bij skeletdelen Plantair : in of naar de voetzool toe.

Dorsaal : naar de handrug toe, ook wel rugwaarts.

Palmair : in of naar de handpalm toe.

Bijlage 2; Latijnse benamingen

Hoofd caput, cranum

wervelkolom colomna vertebralis

Wervel vertebrae

halswervels vertebrae cervicalis

borstwervels vertebrae thorcicalis

lendewervels vertebrae lumbalis

tussenwervelschijf discus intervertebralis

borstkas thorax

borstbeen sternum

schouderblad scapula

sleutelbeen clavicula

opperarm humerus

spaakbeen radius

Ellepijp ulnae

Bekken pelvis

darmbeen os ilium

heiligbeen os sacrum

Zitbeen os ischii

bekkenrand crista iliaca

knieschijf patella

bovenbeen femur

scheenbeen tibia

kuitbeeen fibula

Hand manus

Voet pes

Knie genus

hielbeen calcaneus

knobbel condyl

schoudertop acromion

haakvormig uiteinde van de ellepijp olecranon

Ribben costae

onderarm brachium

bovenarm antebrachium

gewricht articulatio

voorsprong, onregelmatigheid a/h

been tuberositas

knobbel tuber

Groot major

Klein minor

getand serratus

eenvoudig simplex

kort breve

lang longum

doorn spina

band, peesblad facies

lip labium

lijn linea