Back-up? We kunnen niet zonder!

Thema

Back-up? We ^{kunnen niet zonder!}

Reddingsvlot voor onfortuinlijke data ^blijft noodzakelijk

[tekst]Herman Hartman

Een back-up

instellen is

minder eenvoudig dan het

klinkt. Bij

grote organisaties

zijn IT-specia-

listen in dienst, die

een groot deel van hun

tijd

besteden aan het back-upproces binnen de onderneming. Een

belangrijk aspect

bij dit alles is

de risicoanalyse: hoe groot

is

de kans

eigenlijk

dat data geheel

of

gedeeltelijk

verloren gaan. Daarnaast

zijn

er nog veel meer keuzes

te

maken. We hebben

in ditartikel

een aantal zaken random het back-upproces op een

rijtje

gezet.

Eriseen aantal.vragen dieje jevoorafmoetstellen, voordatje over- gaattothetmakenvan back-ups. ZoaLs:watzijnde gevolgenalsge- gevensverloren gaan ofbeschadigd raken. Als hetverliesvan data het voorbestaan van deonderneming directin gevaarbrengt, kan dat een andere keuze betekenen dan bij bestanden van betrekkelijkge- ringbelang. Belangrijkis ookde vraag wathetkost

om

verloren data opnieuwteverzamelen ofin tevoeren, enwatde inkomstenderving

is alsniettijdig ofhelemaalnietkan worden geleverd.

Soms

^isdat relatiefeenvoudig, ensomsisdatrisicoaf tedekken door een recon- structieverzekering af te sluiten naastofin plaatsvan een dure back- upvoorziening, alis dattype verzekering vooralvoorbehoudenaan grotereondernemingen. Bij dete kiezen oplossingtellenook zaken

mee

als hersteltijd: hoesnelmoeten gegevens weer hersteldzijn na een calamiteit? Herstelpunt: hoe recentzijn dete herstellen gege-

Voor decreatievemarktlevertWesternDigitaldeexterneMybookStudio Edition meteenopslag tot1Terabyte.Met eenprijsvancirca150euro exBTW^zijnditsoort schijvenzeer betaalbaar.

vens?Totale capaciteit: hoeveel data moeten erwordenteruggezet?

Kortom, een rationele benadering isbelangrijk. Risicoanalyseiseen belangrijkaspectbij onzeaanpak. Dat begintnog voor het bepalen van de beste back-upoplossing.Steldatjeenige opslag een note- bookis, die meereistopelke expeditie. In dat gevalis erhetrisico datje metdataverlieswordt geconfronteerd door een beschadigde schijf, ofzelfsdoordiefstalvan het complete notebook. Daarbij kan hetcomplete werkvandagen ofweken verloren gaan. Hetrisicois hiergroot en daarom ooknauwelijksteverzekeren. Helemaalaan de andere kant van het risicospectrum staatde studiofotograaf, die elke dag packshots maaktdievervolgens eenoftwee keerperdag worden doorgestuurd naar de opdrachtgever, die zelfhetarchiefbeheert. In dit laatstegevalzijn derisico'stot vrijwel nihilterugte brengen door ervoortezorgen dat de gebruikte computerin goedestaat ver- keert. Als eralsprakeisvaneen back-upvoorziening, dan ligtdie eerderop hetvlakvan de externe netwerkverbinding. Internetprovi- ders gevenvaakgeen garanties afopbeschikbaarheid.

Risico's

herkennen

Bijonze

omgang

metdigitaledata isrisico'svoorafherkennen eneli- mineren minstens zo belangrijkals het kiezenvan dejuiste back-up- voorziening. Weetje de risico'stebeperken, dan kan de

back-upvoorzieningwellichtsimpelervan opzetzijn.

Risico's zijn ergenoegin hetdigitale tijdperk.

Om

te beginnenis de gebruikerzelfeen grootrisico. Veel bestanden rakenverlorendoor foutjes van degebruikers.Weetuzekerdatudeze

map

wiltverwijde- ren? Ja, oeps, Nee! Als ermet meergebruikers aan dezelfde bestan- den wordt gewerkt, kan een goederechtenstructuurop de

bestandsservervoorkomen dat bestanden onbevoegd wordenverwij- derdofveranderd.

Ookeencomputer heeftsoms onderhoud nodig. Een opruimpro-

gramma

voor de harde^schijfkan nietalleendeinhoudherschikken, maar ook controlerenopschijffouten. Desktopsystemen hebben te Leiden onder binnendringend stofvia deventilatie. Het verdient aan- beveling dat vantijdtottijdteverwijderen. Hardeschijven veroude- ren, zekeralszedagin dag uitaanstaanin een veelte

warme

omgeving. Wieintensiefgebruikmaaktvan de hardeschijven in de

In dit artikelbehandelenwedeback-up.Back-upen archiefzijntwee onderwerpenwaarbijopslag centraal staatenwevaak een beroep doen opvergelijkbareuitrusting.Maar de uitgangspuntenzijnverschillend.

Eenback-updient uitsluitend

om

verliesofverminkingvan waardevolle datadooreen onvoorziene oorzaaktevoorkomen.Het archief dient

om

verwerkte dataterbeschikkingtehoudenvoor (her)gebruik. Naastde kostenvan opslag speeltbijhet archiefookontsluitingeenbelangrijke rol. De zoekinformatiediedaarvoornodigis(metadata), zoals de Exif- informatiebijfoto's,wordtbijeen back-up wel opgeslagen maarniet aangemaakt.

Om

demetadatategebruiken, zullenwedeback-upeerst

terugmoetenplaatsen(restore) voordat diekanwordenontsloten.Te- rugzoekenineen back-upblijftmeestalbeperkttotmappenen be- standen,gekoppeldaaneentijdpadwaarin zezijngemaakten verwijderd.

Inde praktijkwordthetverschil infunctienogaleensoverhethoofd gezien.Beeldbestandenwordennaenkelemaandenvandedagelijkse interne ofexternewerkschijven overgeplaatst naar cd of dvd,methet idee datjedaarmee zoweljearchiefalsjeback-upgeregeld hebt,maar nietsisminderwaar.Ookvanditnearlyonlinearchief,iseen back-up nodigalswedebedrijfszekerheidvan dat archief willenwaarborgen.

eigen computerofopde bestandserver, kan kiezenvooreen RAID 5 oplossingwaarbij de data zodanig oververschillendehardeschijven wordenverspreid,datde data bij uitvalvan een van dezeschijven zonder veel vertraging kunnen wordengereconstrueerd.

Gebruikersvormen ookeen risicodoor bijvoorbeeld hun koffiemok rustigop de externe opslagschijf plaatsen alsereven geen plekis.

Ja, ditkomtvoor enja, hetgaatookwel eenstout.

Vervolgens worden onzedigitatebestanden via internetook nog eens bedreigddoor vandalisme door derden met

spam

en malware. Hetge- bruikvan virusscanners en poortwachtersdie alleen bevoegdentoela- ten,is pure noodzaak

om

aantastingvan de bestanden tevoorkomen.

Vooralals

we

onzeeigenWebserverinrichten, is beveiligingeen be- tangrijk issue.

Back-up

is

dus

nodig,

maar hoe?

Erstaanverschillendemogelijkheden terbeschikking. De meestsim- pelevormis dievan hetmakenvan een schijfkopie. Je hebterweinig meervoor nodig dan een externe hardeschijfwaaropje een kopie maaktvan deinhoudvan de hardeschijfvanje computer. Bijeen voile hardeschijfeen tijdrovendeklus, die bovendien nietalle be- scherming biedt die jezouwensen.

Soms

ontdekje pas na enkele dagen datjeeenfouthebtgemaakt, ofdatde bestandengeinfec-

Thema

teerd zijn meteenvirus. Zouje nuelkedag dezelfde externe^schijf overschrijven meteen kopie van die dag,dan kopieerjeookhetpro- bLeem directmee.Tweeschijven die beurteLingsworden gebruikt, brengen weL enig soulaasmaar ooknietmeerdan^dat. Het enige voordeeL van deze aanpakisdatdeschijf direct op dezelfde manier toegankelijkis alsdebron. Hetiseen relatiefkostbare manier van opslag,doordat de gegevens ongecomprimeerd opde kopieschijven wordengeplaatst,wat bovendien nogalwattijd neemt.

Incremental back-up

In depraktijk maken

we

gebruik van back-upsoftwaredie de back-up- taken grotendeels automatiseert. De bestanden worden daarbij ge-

Meer ^over

^online

^back-up

Met dehuidige bandbreedteiseen incremental back-up'snachts zo gemaakt, en voor eenfullback-up kunjewellicht hetweekendbe- nutten.Maar ^bijde meeste aanbieders benje alvoor25gigabyte of meeraandata behoorlijkduuruit.Deprijzen varierenvan20tot30 europermaandvoor 20tot25gigabyte.De^prijzenvoor eentien- maalzo grote opslag liggenooktien keer hoger.Voor een back-up vande administrate, correspondentie en deadressenlijstiseen back-upvoorziening van 10tot25^gigabytemeerdantoereikenden zijndekosten te overzien.Ophttp://backup-online.startpagina.nl/

trefjehetaanbod vanverschillende bedrijvenaandieback-upvia het internetaanbieden. Een deelvaltechteraf,omdathun software alleen back-upsmaaktenterugzetophetWindows-platform. Doordat die bedrijvenop hun beurtook de back-ups van hun klantenviaeen eigenback-up bewaren, wordt debedrijfszekerheid verder vergroot.

Vaak leveren zeop verzoek een complete^restoreuitop dvdofremo- vabledisk,zodattijdrovendedownloads van deterug te zetten be- standennietnodigzijn.

Hetalternatiefvoorzo'nonlineback-upiszelfdoeninsamenwer- king meteencollega,waarbijjeover het internetmetliefsteenvei- lige(VPN) verbindingcontactlegtmetelkaarsserver,waarbijjede data'snachts opslaatop eenschijfdie alleenvoorjou toegankelijk is.Enige IT-kennisiswel gewenst.

theonly adultor (orguaranteed

PreservingYour Memories

|Pre«»rving Your MemaniiTI WhatIsSwissPictureBank?

|Our Guarantee: 30 YearsorMore Backed by 30* Payout Promise SecurityofOne-TimePricing EaseofAutomatic Upload World-Class Partner Green Systems Compare

Yourpicturesareyour mostvaluable possessions.Whetherthey record yourgrandparents' anniversary, a Baby'sfirstbirthday,a wedding,aonce- in-a-lifebme vacation or simplyafunnightout with friends,your photos are your memories.

With aSwissPictureBank account you can makesurethesememorieslast forever There'snomore wondering wherethey areon your harddrive.no morestrugglingtotransferthemtoa new computer, no morediscovering they are trappedon anold disk thatyou can nolonger read.Andbest ofall.

yourphotosare protected againsthard dnvecrashes, accidental deletion, lostCDs/laptops, viruses,fireand water damage.

Anditonly costs 3 centsfor30 years(or6cents (Or 99)perpicture!

Beginditjaarwerdtijdens dePMAeen nieuweonlineback-upservice voorfo- to'sgelanceerd.Debijgeleverde softwarehoudt bepaaldefoldersopdecompu- terindegatenenzalbeeldendie hier aan toeworden gevoegd automatisch uploaden.Deservice heeft haar serversⁱⁿdebomvrije keldersindeZwitserse bergenenheeftdeoperationele kosten voordekomende30jaar vooraf gedekt.

www.swisspicturebank.com

comprimeerd, zodat de back-upveelminderruimtebeslag legtop kostbare opslagmedia. Metdiesoftwaremaken

we

niet alleen com- plete(full) back-ups, maar ookgedeeltelijke (incremental) back-ups van alleen diebestanden en

mappen

dieeen verandering hebbenon- dergaan ofzijn toegevoegd. Zo kunjeeen back-upregimeinstellen waarbijer wekelijkseenfullback-upwordt gemaakten vervolgens elkewerkdageennieuweincremental. Pas na 14 dagen wordtdeeer- stefullback-up overschreven en ^startde cyclusvan incremental back-ups opnieuw. Je kuntopdeze manier desituatie herstellen tot bijna14 dagenterug. Er zijnandere regimesdenkbaarwaarbijje tot vierweken of langerterugkunt en defullback-upstotenkele maan- denofeenjaarterug bewaart. Watzinvolis, hangtonder andere samen metdetijdsduurwaarbinnen eraan opdrachten wordt gewerkt, of waarbij onderdelen uiteen opdracht voor hergebruik opnieuw moe- ten worden bewerkt.

Binnen de back-up kan ook nogverschilworden gemaakttussen ar- chiefmappen, werkmappenofprogrammamappen, en kunje bepaalde onderdelen uitsluiten van de back-up. Je kuntook minderingrijpende back-upregimesinstellen. Zoals gezegd, hangtdatsamen met^{de risi-} coanalyse en metde kosten dieworden gemaaktvoor de back-up. En voor een archiefdatalleen maarwordt aangevuld en nietvoortdurend gewisseld,iseen back-upregimeopz'n plaats datgerichtisop lang- durigbewaren.

Omvang

Back-upsgemaakt meteen programma datook compressie toepast,

nemen

minderplaatsin dan deorigineledatasetswaarvan zezijnge- maakt. Hoeveel datis, hangtafvan de aard van die bestanden. Een fullback-up levertalsneleen kwarttoteen derde van deoriginele dataset. Hoeveel deincremental bijdragen, hangtdirectsamen met demate waarinje bestanden aanpastoftoevoegt.

Om

onnodigge- bruikvan dureback-upmediatevermijden, ishetzinvol nietalle data opeen computerin de back-up optenemen. Staatjee-mailook nog extern bij een provider,dan iseen back-up ervan overbodig. Software die nog opcdofdvdisgeleverd, kan ookterugwordengezet vanaf dat

medium

(alsje softwarevia internet bestelt, is hetslim dieapart directop eencd te branden,samen metdebestelinfo enregistratie

om

dezelfdezekerheidtebehouden). Opde meeste computers wordt ook nogalwatruimte gebruikt voor cache-doeleinden, waardan bij- voorbeeld de^laatstbezochte internetpagina'sworden bewaard.Als je

NETGEAR

De NetgearRND4450ReadyNAS2Tertabyte GigabitDesktop NetworkStorage(inclu- siefvier500GBSATA-schijven)wordtvoorcirca1.000euroaangeboden.

LaCieleverteenhele reeks externe opslagsys-

temenmetsterkuiteen- lopendeprijzen.De robuusteRAID systemen vanditmerk wordenvoor rondde950euroaange- bodenvooreen systeem met2Terabyteaanop- slagverdeeld over 4

schijven.EenRAIDsys- teemmet2schijvenmet dezelfde capaciteitkost

circa590euro.Eenen- kele schijfmet2Tera- byteopslaggaatvoor area470euro overde toonbank.

nietsdoet, kunnen diecacheszomaar 250

MB

grootworden. Ook printerwachtrijen kunnen behoorlijkwatspool-data bevattendie niet inde back-up hoeventeworden betrokken.Tenslotte,alklinkthet wattegenstrijdig in dit artikel, isook hetwissen van ongebruikte be- standen die nietlangernodigzijn, een manier

om

de groottevanje back-uptebepalen. Als je eenslimmezoekactiedoet opbestanden meteen aanmaak- en wijzigingsdatum enkele

maanden

ofeen half jaarterug,

kom

je altijd wel weeskinderen tegen: bestanden diegeen enkel doelmeerdienen enwaarvoorniemandzich meerverantwoor- delijkvoelt. Hetmaakt ookdirectruimtevrij opde eigen hardeschijf vanje computer,die snellerwerktalsdie schijf niet te vergevuldis.

Je hoeftbij een goedgeautomatiseerde back-upstrategie verder niets teondernemen; nadoorlopen van een volledige cyclus zullendege- wistedata ook nietlangerin een back-upzijn opgeslagen.

Geschikte opslagmedia

Back-ups maken kan opverschillende opslagmedia.In de meestsim- pelevorm kan een herschrijfbare dvd soulaas bieden.In defotogra- fie,waar

we

met omvangrijke bestanden werken, voldoetzo'n oplossing hoogstens vooronderweg maargrijpen

we

alsnelterugop hetgebruikvan hardeschijven ofdespeciale opslagtapes. Voor echt omvangrijke back-upsistape nogsteeds hetmeestkostenefficiente medium, datin grotere organisatiesveelwordt toegepast. Voor de zelfstandige ondernemermeteen begrensdvolumeaan data voldoet

een back-up opeen externe hardeschijfook.Tegenwoordigisernog eenextra mogelijkheid

om

een externe opslag bij eengespecialiseerd bedrijfopeeninternetserver te stallen. Dezevorm van back-upis

voorlopigrelatiefkostbaar, maarlostwelmeteeneen locatieprobleem op.

Demeesteback-upsworden bewaard opde werkplek, somsin een (bijna) brandvrijekluis maarvaakook niet.Alle risico's van brandge- vaar, lekkageof diefstalgelden net zo goedvoor de back-up alsvoor deeigenlijke apparatuur. Door de back-ups externtebewaren elimi- neerjedit risico.Je hebter,naast het contract metde desbetref- fendeservice-provider, ook een'always on'internetverbinding voor nodigmeteen behoorlijkeuploadsnelheid, waardoorje bent aange- wezen opdure synchrone DSL-verbindingen.

Harde

schijf

Back-upsmeteen harde schijfalsbasisworden steeds vaker toege- past, nu de prijzen voor externe hardeschijvensteeds verderdalen.

Wat ook helpt,isdatzeinsteedscompacter behuizingenworden aangeboden, doorbedrijven zoals LaCie en Imation. LaCie laatons kiezen uiteen hele reeksoplossingen van desktop- en mobieledisks, waarbijde capaciteit varieertvan 100tot500 gigabyteofzelfseen terabyte, totaan complete RAID 5systemenwaaroptotvijfterabyte aan data kan worden bewaard. Imation levertspeciaalvoor back-up- doeleinden Odyssey, een systeem bestaand uitcompacteverwissel-

Thema

Appleheeft speciaalvoorgebruikersvan MacOS10.5 (Leopard)Time Capsuleontwikkeld.Time Capsuleiseendraadloze netwerkschijf en basisstationineenapparaat,meteencapaciteitvan500 GBof1TB, diespeciaalisontworpen

om

onder Leopardsamentewerkenmet TimeMachine. Met behulp van Time Capsule kunnenverschillende computers een back-upmakenvanalleMacsmetTime Machinedie zijnaangeslotenophet draadlozenetwerk.

Dedraadlozeback-upoplossing vanAppleis incombinatiemetTime Machine enhetTimeCapsule basisstationeentypischstaaltjevan Apple's gevoel voor vormgeving en gebruiksgemak.

Imation OdysseyEencompleet systeemmetcartridgesmeteenverschillendecapac teiteneenintern of extern dockingstationmeteen40Gigabyte cartridgeiser vanafcirca145euro.Wie genoegenneemt metdeexterneadaptereneenlosse40 Gigabyte cartrigde betaaltcirca90euro.Degrootste cartridge van250gigabyte gaat voorcirca210euro overde toonbank. De aanschafkostenliggenflinkwat hog danbijhet gebruik van lossedisks.Daar staattegenoverde robuustheid van het systeem en degeschiktheidomeenechtback-up regimeuitte voeren inclusiefop- slagindekluisvan eerdere back-up's.

bare hardeschijven, diein eencartridgezijn ingebouwd,en een doc- king station of losse portablemodule. Koppelen gebeurt^viaUSB. De cartridges kunnenschijven bevatten met eencapaciteitvan40tot 250gigabyte. De schijven worden gekenmerktdooreen hoge schok- bestendigheid. Volgens opgavevan Imation kunnen deschijveneen valvan een meterop eenbetonnenvloerdoorstaan. De compacte cartridges kunnen worden

meegenomen

ofin de kluisworden be- waard, en delosseportable moduleisvoor de fotograafonderweg in- teressantvanwegedehoge schokbestendigheid van de gebruikte schijven.

Een andere oplossing ishetgebruik van een NAS- ofRAID-systeem uitgerustmetverscheidene hardeschijven. Zezijnvanverschillende leveranciers verkrijgbaar,en vaak kunje zelfsnog kiezen metwelk type harde^schijfje ze uitrust.Vooronzeback-up isdelees-en schrijfsnelheid vandie schijven mindervan belang dan de bedrijfsze-

kerheiden deopslagcapaciteit. Dergelijkesystemenzijn in allerlei

vormen enmaten beschikbaar. Bijvoorbeeld systemenvoor grote be- drijven,waarbij terabytes aan opslagworden verspreid overtientallen interne schijven; of juistvoor dekleine gebruiker,waarbij het appa- raat slechtsover eendrie- of viertal schijven beschikt

om

data in een RAID 5configuratieveiligte bewaren. Voorminderdan 1.000 euro hebje aleen bijzonder krachtigsysteem, dat enkele terabytes aan data kan bevatten.

In depraktijkis het gebruik van hardeschijven begrensd door de schijfgroottevan onze back-upschijven. Afhankelijk van degekozen oplossing tussen de100 GB en5 terabyte. Wilje meer, dan istape vaak een betere oplossing, terwijl

we

voor een back-up van ons ^ar- chiefookterug kunnen vallenop dvd (waarje erwel veel van nodig hebt) oftape.

Tapes

Vooral voor archiefback-upsisde LTO (LinearTape-Open) standaard van belang. Bij LTO-tapeisersprakevan een zogenaamde

WORM-op-

lossing (WriteOnce Read Many). De tapeszijn tegebruiken opsyste-

men

van diverse leveranciersen kunnen vanwegede keuze voor

WORM

en hetfeitdatde leeskoppen de tapeniet raken, voor zeer langetijdworden gegarandeerd. De capaciteitloopttotcirca 1,6 te- rabyte per tape. Juistvoordittypetape, in combinatie metlange be- waartijden, lijktereen toekomstweggelegd. Zezijn niet alleen kostenefficientmaar ookenergie-efficient, en datteltook. Oplossin- gen op basisvan het gebruik van harde schijven kosten nogal wat stroom.

Anderetapesystemen,zoalsTravan/DDS/DATlijken hun langstetijdte hebbengehad, en maken plaatsvoor harddisksof solid stategeheu- gen (hettypegeheugen dat

we

ookin onze digitalecamera's gebrui- ken).

Software

Werkjemet meer computers en een centrale servervooropslag, dan kunje erookvoorkiezen allebelangrijke data uitsluitend opdeser- ver te stallen en vervolgensalleenvan de servereen back-upte

mm

i

Desktop

jTg"l @3 H

DEVICES Name * Date Modified Size

- Macintost,un 0709Physics-TheBigUnansweredQuestions 12Septem 2007. 23:37 1.8MB

iDisk C80709Physics-TwoBig... stionslnPhysics-l.pdf 12Septem 2007. 23:42 1.3MB

0709Physics-TwoBig..uestionslnPhysics.pdf 12Septem 2007. 23:41 1.3MB

ijjjMacBookPro"™

I

_

^Astro2 11Decemb 2005, 22:01 —

TSHARED f: D40-En_03.pdf 19May 2007, 18:08 8.8MB

BartMacmir,i

jjd;JonathanCoulton-MandelbrotSet.mp3 7 February2006, 11:17 5MB

Wl "9S'maC HBEUZS

NUIMSUConstitution (April 06J.pdf 8March 2007.19:45 316 KB

TPLACES LjWhereTraditionMeetsTomorrow ISJune 2006, 14:20 —

$

^{bart [rl}wtp-all-in-one-sdk-.acosx-carbon.tar.ga 10Decemb 2006.16:45 198.3MB Documents

O

^Downloads

;AApplications SEARCH FOR

MacintoshHD Users $^{bart* Desktop*}>iLeopardMenuTransparent lof10 selected. 14.59CBavailable

November 2007

—

I

Today (Now)

TimeMachinein actie.Jekuntheelmooiterugbladerenindetijdomeen bepaald bestandterug te halen. UiteraardkanTime Machine ookjegeheleschijfterugzetten.

maken. Eenalternatiefisdatje via deserverookback-ups maaktvan deaangesloten werkstations,terwijljeapartdaarvanvan decentrale bestandenop deservereen back-up maakt. Mogelijkheden genoeg.

De software voor hetmaken van back-upswas Langetijd Lastigte ge- bruiken enmeer geschreven voorIT-wizzkidsdan voor een fotograaf dieooktijdaan andere zaken dan de computerwilbesteden.ZoweL onderWindowsalsop deMaczijnersimpeLe gereedschappente vin- den die hetinsteLlenvan back-ups vereenvoudigen. Apple heeftin hetnieuwe besturingssysteemTime Machine ingebouwd, dat het een- voudig maakteen back-upte makenvan werkstations. Het werktin eersteinstantie alleenmet opslagmedia die jeaansluitop de desbe- treffende computerofop Time Capsule, maar opwww.appletje.nltreft jeeen programmaatje

waarmee

jeook deserverofdeschijfin een

andere Mackunt gebruiken met Time Machine. Wie een Leopard-server gebruikt, beschikt meteenovereen geavanceerdeversie vanTime Ma- chine, waarmeejeback-ups kunt makenvanzoweldeaangesloten werkstationsalsde server. Microsoft heeftin WindowsVistaook een back-upvoorziening ingebouwd,die echteralleendoortussenkomst van de gebruikerzijn werkdoet. Eenveelgebruikte softwareoplos- sing, diezowelonderWindows alsonderMac OSXwerkt,is het pro-

gramma

Reptrospect. Dit programmawordtveelingezetvoor de aloude tape back-upsmaarkan metallevoorkomende opslagmedia overweg. Eriseeneenvoudigeversievoor wiealleen deinhoud van eencomputerveiligwil stellen, en^erzijn netwerkversieswaarmee

we

ookin een

gemengde

omgevingvan Mac- enWindows-systemen alle

gegevens kunnenveiligstellen ineen back-up.

Schrijven oververliesaandataiseending,maarhetzelfervarenis ietsanders.

Om

ditartikeltekunnensamenstellen, bleekdeeigen back-up broodnodig. Een nognietopgelostestoringopmijn be- standsserver heeftervoorgezorgddatcircaeenhalfjaarwerk zoekis.

Gelukkigbrachtdeop eenaparte externeschijfgemaakteback-up uitkomst.Hetterugzettenvan dedata kostweltijdenzolangdeoor- zaaknietbekendis,isterugzettenop deoorspronkelijkelocatieer nietbij.Extra schijfruimte

om

de bestandentijdelijkteparkeren,is inzo'ngevalnodig

om

snelweer opwegtekunnen. Hetisnietde

eerste calamiteitop deeigenwerkplek.Eerderalcrashtedeharde schijf ineenvoorgaandeserver. Dithad welverliesvan data tot ge- volg.De back-uptapes dieikdestijdsmaakte, blekennietmeergoed leesbaar,waardoorcircaeenmaandwerkverloren ging. Belangrijke les:controleer jeback-upvoorzieningregelmatigop dejuistewer- king.Probeerookofhet restore-trajectnogwerkt. Schrijvenop de tapes lukte wel,maar vanwegeeenafwijkinginde kop van devier jaaroude tapestreamerbleek lang nietallesleesbaar.