Rapport 1-meting kwantitatief onderzoek ten behoeve van de Directie Communicatie van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) 12

(1)

Rapport 1-meting – kwantitatief onderzoek ten behoeve van de Directie

Communicatie van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW)

12 december 2019

(2)

In opdracht van:

Inleiding

Managementsamenvatting

Resultaten

> Handelingen

> Redenen smartphone gebruik tijdens autorijden

> Redenen om géén smartphone te gebruiken tijdens autorijden

> Regelgeving en handhaving

Bijlage

Onderzoeksverantwoording

Annemarijn Koedam Research Consultant 033 330 3253

annnemarijn.koedam@samr.nl

(3)

ook tijdens verkeersdeelname berichten te lezen en te schrijven op de smartphone, waardoor de aandacht niet onverdeeld op de weg blijft.

Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) is in 2012 begonnen met campagnes gericht op aandacht in het verkeer onder de koepel ‘Daar kun je mee thuiskomen’. In september 2018 is de nieuwe campagne ‘MONO, ongestoord onderweg’ gelanceerd. Het doel van de campagne is om minder automobilisten en fietsers social media te laten gebruiken tijdens het rijden. Net als bij de voorloper

‘Onderweg ben je Offline’ is de insteek om ervoor te zorgen dat mensen onderweg niet verleid worden door binnenkomende notificaties. Dit in de wetenschap dat ze moeilijk te weerstaan zijn en ook als je ze wel weerstaat je afgeleid bent. De campagne is een initiatief van IenW in samenwerking met de gezamenlijke provincies, VVN, Team Alert, ANWB, Flitsmeister, Fietsersbond en Nederland-ICT.

In aanloop naar de lancering van de MONO campagne is in september 2017 een onderzoek uitgevoerd naar het gebruik van de smartphone in het verkeer. Dit onderzoek betrof de 0-meting van het onderzoek waar dit rapport betrekking op heeft en is destijds uitgevoerd door KantarPublic, binnen de TNS NIPObase, het online panel van KantarPublic.

Om het huidige gebruik van de smartphone in het verkeer te in beeld te krijgen en de ontwikkeling hiervan sinds de 0-meting (ruim twee jaar terug) is een herhaalmeting uitgevoerd door SAMR. In dit rapport

beschrijven we de resultaten van de 1-meting van het onderzoek naar smartphonegebruik door

automobilisten, in vergelijking tot de 0-meting. Er is een vergelijkbare rapportage opgesteld voor fietsers.

We beginnen het rapport met de belangrijkste conclusies. Daarna is de onderbouwing van deze conclusies terug te zien in de grafieken. In de begeleidende tekst gaan we in op de significante verschillen tussen de 0- meting en 1-meting en naar leeftijd (binnen de huidige 1-meting). De doelgroep is vooraf via een drietal screeningsvragen geïdentificeerd. In de bijlage is het profiel van de doelgroep opgenomen.

De centrale vraag is:

Hoe heeft het smartphonegebruik van automobilisten gedurende de rit (rijden en stilstaan) zich ontwikkeld ten opzichte van de vorige meting?

De doelgroep

Het onderzoek richt zich op automobilisten van auto’s die minimaal 3 dagen per week een auto besturen in het verkeer. Met betrekking tot handelingen in het verkeer met de smartphone is hierbinnen geselecteerd op automobilisten die minimaal 1 keer tijdens de autorit hun smartphone gebruiken. In totaal hebben 804

respondenten de vragenlijst ingevuld. De onderzoeksresultaten in dit rapport alleen gelden voor de onderzoeksdoelgroep en niet

representatief zijn voor alle automobilisten.

De vragen die hieronder liggen, zijn:

> Waarvoor wordt de smartphone tijdens het autorijden gebruikt?

En hoe vaak?

> Op wat voor manier wordt de smartphone tijdens het autorijden gebruikt voor de verschillende toepassingen?

> In welke situaties wordt de smartphone (voor navigatie en social media) tijdens het verkeer gebruikt? En hoe vaak?

> Wat zijn reden om de smartphone (voor navigatie en social media) tijdens het verkeer te gebruiken?

> In hoeverre zijn automobilisten op de hoogte van de regelgeving rondom smartphonegebruik in het verkeer?

> In hoeverre merken automobilisten iets van de handhaving van de regelgeving?

(4)

Inleidend: selectie van de onderzoeksdoelgroep binnen Nederland representatief 18+

Van automobilisten die minimaal 3 dagen per week autorijden én een smartphone hebben (n=1.306) geeft 33% automobilisten aan nooit tijdens een autorit de smartphone te

gebruiken. 1% weet het niet. Bij de 0-meting ruim twee jaar geleden gaf 65% van de automobilisten aan nooit tijdens een autorit de smartphone te gebruiken.

66% gebruikt nu weleens de smartphone tijdens het autorijden. Daarvan gebruikt 35% de smartphone maximaal 1 keer op een dag tijdens het autorijden (incidentele gebruikers) en 21% minimaal 2 keer op een dag (frequente gebruikers). 10% doet dit zeer vaak (altijd- gebruikers, ‘verslaafden’). In 2017 waren was dit nog 4%.

45%* van degenen die minimaal 3 dagen per week autorijden en een smartphone bezitten leest weleens social media berichten tijdens de rit (in 2017 was dit 25%), 34%* reageert weleens op berichten (in 2017 was dit 18%) en 20%* post weleens berichten (in 2017 was dit 8%).

Bovenstaande percentages zijn gebaseerd op de totale populatie van smartphonebezitters die minimaal 3 dagen per week autorijden, ongeacht het gebruik van de smartphone tijdens de rit (dus de mensen die minimaal 1 keer tijdens hun rit de smartphone gebruiken + de mensen die dit niet/nooit doen). Deze percentages zijn daarmee niet gebaseerd op de primaire doelgroep van het rapport, maar betreffen een aparte berekening ten behoeve van het totaalbeeld.

Vanaf dit punt (hierna) gelden de resultaatbeschrijvingen in deze managementsamenvatting voor de doelgroep automobilisten die minimaal 3 dagen per week autorijden en wel eens tijdens het rijden hun smartphone gebruiken (n=804). Vanaf dit punt is de data - voor een zuivere vergelijking - gewogen naar het gevonden profiel van de 0-meting in 2017.

4

Gebruik van verschillende smartphonetoepassingen neemt toe.

In vergelijking met de meting in 2017 worden de meeste smartphonetoepassingen vaker gebruikt tijdens het autorijden. ‘Berichten lezen’ vormt de uitzondering, wanneer we kijken naar de categorieën vrijwel elke keer of meestal. Nu geeft 22% aan ‘berichten te lezen’

tijdens de ritten, dit was 28%. Op ‘berichten reageren’ is licht gestegen van 9% naar 14%

(vrijwel elke keer of meestal). Het ‘zelf posten/plaatsen’ is licht gestegen van 4% naar 9%

(vrijwel elke keer of meestal). Toename in smartphonegebruik zien we verder sterk bij

‘navigatie bekijken/bedienen’ en ‘muziek luisteren’. Met betrekking tot berichten, muziek en video's geldt dat 50-plussers dit minder vaak doen dan de jongere leeftijdsgroepen.

Handsfree gebruik neemt sterk toe (maar er is nog een wereld te winnen)

62% van de doelgroep die wel eens een smartphone gebruikt tijdens het autorijden heeft nu een houder op het dashboard (was 42%).

We zien een aanzienlijke toename van handsfree smartphonegebruik. Zo zien we een stijging van handsfree (altijd of meestal)‘berichten lezen’ van 29% naar 42%, van

handsfree (altijd of meestal) ‘reageren op berichten’ van 23% naar 35% en van handsfree (altijd of meestal) ‘zelf posten’ van 23% naar 36%.

De sterkste stijging zien we voor het handsfree (altijd of meestal)voeren van

telefoongesprekken, muziek luisteren en navigatie bekijken. Deze handelingen worden nu het meest handsfree gedaan.

* Dit is gebaseerd op de gewogen data naar de Gouden Standaard 18+.

De categorieën betreffen: (vrijwel) elke keer + meestal (meer dan de helft) + regelmatig (ongeveer de helft) + soms (minder dan de helft)

(5)

Het meest wordt de smartphone (zowel voor social media als voor navigatie) gebruikt op een parkeerplaats, maar ook in andere verkeerssituaties (in de file, voor een stoplicht) is een toename te zien. 12% gebruikt de smartphone zelfs tijdens het rijden op normale snelheid (vrijwel elke keer of meestal, was 7%). Een toename van het smartphonegebruik geldt voor alle type wegen, behalve voor de snelweg (gelijk gebleven).Het minst wordt de smartphone gebruikt in een woonwijk (33% nooit).

Social media gebruikt men uit nieuwsgierigheid, navigatie uit praktische overwegingen.

Gebruik van social media via de smartphone wordt vaak getriggerd door een

binnenkomend bericht (nieuwsgierigheid). Navigeren tijdens de rit doet men om files of vertragingen te ontlopen. Voor een groot deel van de redenen voor gebruik van social media en navigatie in het verkeer geldt, dat gebruikers onder de 50 deze belangrijker vinden dan 50-plussers. Zij geven aan nieuwsgieriger te zijn naar berichten, maar het ook vaak te gebruiken uit gewoonte of om tijd te doden. Zij denken ook vaker dat het gebruik van social media of navigatie goed met autorijden te combineren is

Ongelukken sterkste drijfveer om af te kicken van smartphonegebruik – politiecontroles mogelijk effectief middel

Net als in de 0-meting, in ongeveer dezelfde mate, zijn ongelukken in de persoonlijke omgeving de sterkste drijfveren om geen social media meer te gebruiken tijdens de autorit.

In vergelijking met de vorige meting is het percentage dat gevoelig is voor politiecontroles en/of boetes gestegen en daarmee veel genoemd; ‘de politie gaat meer controleren’ (63%, was 57%) en ‘de boete wordt hoger dan nu’ (56%, was 50%). Politiecontroles lijken

daarmee een effectief middel tegen smartphonegebruik.

Bijna iedereen weet ondertussen wel dat je de mobiele telefoon niet in je hand mag houden tijdens het rijden. Toch weet slechts 31% dat de smartphone met de hand bediend mag worden wanneer deze in een houder staat (was 18%).

13% is in het afgelopen jaar wel eens aangesproken door de politie op smartphonegebruik tijdens het rijden en 10% heeft weleens een boete gekregen. In beide gevallen hebben 50- plussers dit minder vaak meegemaakt, dan jongere gebruikers tussen de 18-34 jaar.

Voor het komende jaar verwacht 12% (waarschijnlijk) een boete te krijgen, terwijl 71% dit (waarschijnlijk) niet ziet gebeuren.

Aandachtspunt bij de interpretatie van de verschillen tussen de 0-meting en de 1-meting is dat deze onderzoeken in twee verschillende panels zijn uitgevoerd. Ervaring wijst uit dat een wijziging van panel, mogelijk een effect kan hebben op onderzoeksresultaten.

De omvang en richting van het effect is alleen goed in kaart te brengen wanneer twee identieke onderzoeken, gelijktijdig binnen twee verschillende panels uitgevoerd worden.

(6)

6

(7)

7

In vergelijking met de 0-meting zijn - op uitzondering van ‘berichten lezen’ - alle handelingen toegenomen in gebruik. Nu geeft 22% aan meestal of vrijwel altijd ‘berichten te lezen’ tijdens autoritten, dit was 28%.

Op ‘berichten reageren’ is licht gestegen van 9% naar 14% (TOP2).

Het ‘zelf posten/plaatsen’ is licht gestegen van 4% naar 9% (TOP2).

De sterkste toename zien we bij

‘navigatie bekijken’. 44% doet dit nu de meestal of vrijwel altijd (was 17%).

Ook bij ‘navigatie bedienen’ zien we een grote toename (32% bij meestal of vrijwel altijd, was 21%).

Ook ‘muziek luisteren’ neemt sterk toe (38% meestal of vrijwel altijd, t.o.v.

21% in 2018).

Verder wordt wel minder intensief naar video gekeken. Het percentage dat dit soms/nooit doet is 90% (was 72%).

*

Smartphone gebruikers van zowel 18-34 en 35 tot 50 jaar, gebruiken in deze gevallen de smartphone vaker in het verkeer dan 50- plussers (o.b.v.

TOP 2 score: vrijwel elke keer/meestal).

Vraag: In deze vragenlijst gaat het specifiek over het gebruik van smartphones in het verkeer, dus tijdens het besturen van uw auto, ook als u tijdens de rit stilstaat (bijv. voor een stoplicht). Denkt u bij het beantwoorden van de vragen aan de laatste 10 keer dat u zelf uw smartphone gebruikte tijdens het autorijden. Hoe vaak deed u het volgende?

24%

15%

10%

24%

5%

8%

5%

4%

3%

20%

18%

17%

12%

15%

9%

8%

6%

22%

20%

21%

20%

12%

13%

12%

7%

5%

22%

32%

28%

34%

12%

29%

20%

24%

17%

9%

13%

15%

19%

24%

38%

44%

50%

51%

67%

81%

TOP 2

44%

33%

32%

22%

38%

14%

17%

13%

9%

6%

BOTTOM 2

35%

47%

58%

50%

73%

70%

75%

84%

90%

TOP 2

17%

33%

21%

28%

21%

9%

8%

4%

0%

BOTTOM 2

45%

47%

62%

57%

72%

83%

85%

81%

92%

72%

Navigatie bekijken Telefoongesprek voeren Navigatie bedienen Berichten lezen Muziek luisteren Reageren op berichten Muziek zoeken Telefoonnummer opzoeken Zelf bericht posten/plaatsen

Video bekijken

(vrijwel) elke keer meestal (meer dan de helft) regelmatig (ongeveer de helft) soms (minder dan de helft) nooit

*

Frequentie gebruik smartphone in verkeer

1-meting 0-meting Elke keer/

Meestal Elke keer/

meestal Soms/

nooit

Soms/

nooit

(8)

18%

24%

30%

26%

36%

30%

60%

51%

59%

18%

17%

18%

22%

18%

22%

25%

16%

20%

16%

22%

23%

21%

24%

18%

25%

12%

14%

13%

18%

19%

18%

14%

19%

12%

5%

8%

7%

24%

23%

19%

14%

13%

12%

9%

7%

5%

TOP 2 36%

35%

42%

52%

44%

58%

54%

76%

71%

75%

BOTTOM 2 41%

42%

37%

27%

32%

24%

20%

12%

15%

12%

TOP 2 23%

23%

29%

30%

37%

39%

34%

33%

49%

36%

BOTTOM 2 70%

71%

64%

65%

56%

54%

55%

62%

48%

57%

Zelf bericht posten/plaatsen (n=268)

Reageren op berichten (n=449)

Berichten lezen (n=607)

Telefoonnummer opzoeken (n=392)

Muziek zoeken (n=404)

Navigatie bedienen (n=655)

Video bekijken (n=155)

Telefoongesprek voeren (n=686)

Navigatie bekijken (n=698)

Muziek luisteren (n=498)

altijd handsfree meestal handsfree (meer dan de helft) soms handsfree, soms in de hand meestal in de hand (meer dan de helft) altijd in de hand

8

Verschillen:

We zien een sterke toename van handsfree smartphonegebruik. Als uitleg heeft de respondent hierbij gezien: Bij handsfree staat de smartphone bijvoorbeeld in een houder (op het dashboard)

Zo zien we een stijging van handsfree (altijd of meestal)‘berichten lezen’ van 29% naar 42%, van handsfree (altijd of meestal) ‘reageren op berichten’ van 23%

naar 35% en van handsfree (altijd of meestal) ‘zelf posten’ van 23% naar 36%.

Tegelijkertijd is er een significante afname in de groep die meestal of altijd een smartphone in hun hand hebben tijdens het autorijden als ze berichten lezen (37%), er op reageren (42%) of zelf posten (41%).

Een nog sterkere toename van handsfree gebruik zien we bij het voeren van een telefoongesprek, dit gaat nu bij 76%

meestal of altijd handsfree. Dit was slechts 33%. Muziek luisteren gaat in 75% van de gevallen meestal of altijd handsfree (was 36%) en voor navigatie bekijken is dit 71% (was 49%).

50-plussers reageren vaker handsfree op berichten (TOP 2: altijd/meestal 43%) dan gebruikers tussen de 18-34 jaar (31%). Voor de overige handelingen zijn geen verschillen in leeftijd.

Vraag: In deze vragenlijst gaat het specifiek over het gebruik van smartphones in het verkeer, dus tijdens het besturen van uw auto, ook als u tijdens de rit stilstaat (bijv. voor een stoplicht). Denkt u bij het beantwoorden van de vragen aan de laatste 10 keer dat u zelf uw smartphone gebruikte tijdens het autorijden. Hoe gebruikte u uw smartphone?

Basis: allen die de smartphone (wel eens) gebruiken tijdens het autorijden voor de betreffende zaken (n verschilt per item) Wijze van gebruik smartphone in verkeer

1-meting 0-meting Altijd/

meestal handsfree

Altijd/

meestal in de hand

Altijd/

meestal handsfree

Altijd/

meestal in de hand

(9)

62% heeft een houder op het dashboard voor hun smartphone, een significante toename ten opzichte van 2017 (destijds 42%).

Vraag: Heeft u een houder op uw dashboard voor uw smartphone?

Basis: allen (1-meting n=804 / 0-meting n=847)

62%

42%

38%

58%

1-meting (n=804)

0-meting (n=847)

Ja Nee Dashboard houder

(10)

10

Verschillen:

Over de gehele linie zien we een toename van het smartphonegebruik voor social media tijdens verschillende verkeerssituaties.

De grootste verschillen zijn het social media gebruik op de parkeerplaats en stilstaand in de file. De helft geeft aan social media (vrijwel) elke keer of meestal te checken op een parkeerplaats, dit was in de 0- meting 28%. Een derde geeft aan social media (vrijwe) elke keer of meestal te checken in de file, dit was in de 0-meting 25%.

Het gebruik van social media op de smartphone tijdens het

autorijden is toegenomen. In de 0- meting was dit nog 7% die dit (vrijwel) elke keer of meestal deed en in de 1-meting 12%.

*

Smartphone gebruikers van zowel 18-34 en 35 tot 50 jaar, gebruiken in deze gevallen de smartphone vaker voor social media dan 50- plussers (o.b.v.

TOP 2 score: vrijwel elke keer/meestal).

Vraag: In welke verkeerssituatie gebruikte u uw smartphone voor social media?

5%

9%

11%

16%

31%

7%

12%

16%

18%

19%

8%

11%

15%

16%

20%

25%

22%

23%

17%

60%

44%

36%

28%

17%

TOP 2

12%

20%

27%

34%

50%

BOTTOM 2

80%

69%

58%

50%

35%

TOP 2

7%

14%

22%

25%

28%

BOTTOM 2

85%

77%

64%

62%

56%

Rijdend op gewone snelheid

Langzaam rijdend in file

Stilstaand voor stoplicht

Stilstaand in file

Op parkeerplaats

(Vrijwel) elke keer Meestal (meer dan de helft) Regelmatig (ongeveer de helft) Soms (minder dan de helft) Nooit

*

Gebruik smartphone voor social media

1-meting 0-meting

Elke keer/

meestal Elke keer/

meestal Soms/

nooit Soms/

nooit

(11)

Ook in het navigatiegebruik is een toename te zien over alle

verkeerssituaties heen.

Het meest wordt de navigatie gebruikt op een parkeerplaats, gevolgd door ‘stilstaand in de file’. Mogelijk is ‘gebruik’ hier door respondenten

geïnterpreteerd als ‘bediend’.

Iets meer dan een kwart (27%) van de mensen die hun

smartphone gebruikt voor navigatie, doet dit tijdens het rijden op gewone snelheid (was 13%).

*

Smartphone gebruikers van zowel 18-34 en 35 tot 50 jaar, gebruiken in deze gevallen de smartphone vaker voor navigatie dan 50- plussers (TOP 2: vrijwel elke keer/meestal).

Vraag: In welke verkeerssituatie gebruikte u uw smartphone voor navigatie?

13%

14%

15%

18%

27%

14%

16%

17%

20%

21%

14%

15%

19%

16%

18%

22%

25%

24%

18%

37%

29%

24%

22%

16%

TOP 2

27%

30%

33%

38%

48%

BOTTOM 2

59%

55%

49%

46%

33%

TOP 2

13%

18%

16%

29%

BOTTOM 2

78%

79%

71%

72%

59%

Rijdend op gewone snelheid

Langzaam rijdend in file

Stilstaand voor stoplicht

Stilstaand in file

Op parkeerplaats

*

Gebruik smartphone voor navigatie

1-meting 0-meting

Elke keer/

meestal Elke keer/

meestal Soms/

nooit Soms/

nooit

(12)

12

Verschillen:

Het gebruik van de smartphone in het algemeen, neemt toe op alle wegen, met uitzondering van smartphone gebruik op de snelweg.

Het minst wordt de smartphone gebruikt in een woonwijk (33%

doet dit nooit).

Vraag: Op wat voor wegen reed u toen u uw smartphone de laatste 10 keer gebruikte?

10%

14%

10%

11%

14%

15%

14%

16%

21%

20%

21%

27%

28%

34%

33%

23%

21%

20%

TOP 2

24%

28%

25%

BOTTOM 2

61%

51%

55%

54%

TOP 2

14%

27%

15%

17%

BOTTOM 2

77%

57%

70%

69%

Op wegen in een woonwijk (15- 30 km/u)

Op de snelweg

Op andere wegen binnen de bebouwde kom (50-70 km/u)

Op een provinciale weg

Wegen smartphone gebruik

1-meting 0-meting

Elke keer/

meestal Elke keer/

meestal Soms/

nooit Soms/

nooit

(13)

(14)

14

Verschillen:

Nieuwsgierigheid naar de inhoud van een binnenkomend bericht blijft de belangrijkste reden om de smartphone voor social media te gebruiken in het verkeer. Dit wordt door 31% als (zeer) belangrijke reden genoemd – vrijwel gelijk aan de 0-meting (32%).

De toename van telefoonhouders lijktsamen te hangen met

smartphonegebruik: 21% geeft aan als (zeer) belangrijke reden om hun smartphone te gebruiken voor social media, dat zij de telefoon in de houder hebben omdat dit mag volgens de wet.

14% geeft aan het (heel)

belangrijk te vinden dat de kans op een bekeuring toch klein is. Dit is een toename en was in de 0- meting 7%.

*

Smartphone gebruikers van zowel 18-34 en 35 tot 50 jaar, vinden deze redenen vaker (heel) belangrijk om social media te gebruiken in het verkeer, dan 50-

plussers. Vraag: Wat zijn de belangrijkste redenen waarom u uw smartphone voor social media gebruikt in het verkeer?

7%

5%

3%

4%

24%

14%

15%

9%

10%

9%

25%

27%

25%

24%

25%

23%

17%

12%

13%

14%

13%

14%

18%

28%

29%

35%

39%

42%

48%

4%

11%

6%

5%

6%

TOP 2

31%

21%

20%

18%

14%

11%

BOTTOM 2

40%

42%

49%

52%

55%

56%

66%

TOP 2

32%

8%

16%

14%

9%

7%

6%

BOTTOM 2

42%

59%

57%

62%

61%

68%

74%

Ik ben altijd nieuwsgierig naar de inhoud van een binnenkomend

bericht

Ik doe het als de telefoon in de houder staat, want dat mag volgens

de wet

Dat doe ik uit gewoonte, dus ook in het verkeer

Ik doe dat om de tijd te doden Mijn ervaring is dat ik autorijden goed kan combineren met social

media gebruik

Ik doe dat gewoon, kans op een bekeuring is toch klein Mijn vrienden verwachten van me

dat ik snel reageer

heel belangrijk belangrijk neutraal onbelangrijk heel onbelangrijk weet niet

Belangrijkste redenen social media gebruik in verkeer

*

1-meting 0-meting (Heel)

belangrijk

(Heel) onbelang-

rijk

(Heel) belangrijk

(Heel) onbelang-

rijk

(15)

Bij alle redenen is te zien dat deze vaker als (zeer) belangrijk genoemd worden ten opzichte van de 0-meting. Men heeft dus sinds september 2017 meer redenen om de smartphone te gebruiken voor navigatie in het verkeer.

56% geeft als (zeer) belangrijke reden om hun smartphone voor navigatie te gebruiken in het verkeer dat zij een route zonder file of vertragingen willen (was 38%).

*

Smartphone gebruikers van zowel 18-34 en 35 tot 50 jaar, vinden deze redenen vaker (heel) belangrijk om navigatie te

gebruiken in het verkeer, dan 50- plussers.

Vraag: Wat zijn de belangrijkste redenen waarom u uw smartphone voor navigatie gebruikt in het verkeer?

20%

10%

13%

7%

6%

4%

37%

25%

22%

23%

20%

13%

23%

27%

30%

31%

28%

7%

15%

12%

14%

15%

18%

9%

18%

21%

24%

32%

4%

5%

7%

5%

6%

TOP 2

56%

35%

30%

26%

17%

BOTTOM 2

17%

33%

31%

35%

39%

49%

TOP 2

38%

23%

13%

15%

8%

BOTTOM 2

34%

46%

52%

51%

52%

63%

Ik wil een route zonder file of vertragingen

Het kost mij teveel tijd om ergens te stoppen

Ik doe het als de telefoon in de houder staat, want dan mag het

volgens de wet Mijn ervaring is dat ik autorijden

goed kan combineren met het bedienen van navigatie

Dat doe ik uit gewoonte

Ik doe dat gewoon, want de kans op een bekeuring is klein

heel belangrijk belangrijk neutraal onbelangrijk heel onbelangrijk weet niet

*

Belangrijkste redenen navigatie gebruik in verkeer

*

1-meting 0-meting (Heel)

belangrijk

(Heel) onbelang-

rijk

(Heel) belangrijk

(Heel) onbelang-

rijk

(16)

16

(17)

17

Een ongeluk door toedoen van het gebruik van social media is de sterkste drijfveer om te stoppen met social mediagebruik in het verkeer.

Deze percentages zijn ongeveer gelijk gebleven t.o.v. de 0-meting.

Vlak achter de redenen die te maken hebben met ‘ongelukken’ volgt ‘de politie gaat meer controleren’ (63%, was 57%) en ‘de boete wordt hoger dan nu’ (56%, was 50%). En

daarmee is handhaving naar eigen zeggen een belangrijkere drijfveer geworden om te stoppen met social media in het verkeer. Dit geldt

overigens ook voor druk van vrienden en collega’s (van 41% naar 48%) en het advies van de telecomaanbieder (van 29% naar 37%). Beide zijn significant toegenomen als drijfveer om geen social media meer te gebruiken in het verkeer. De invloed van de werkgever blijft met 46%

onveranderd (geen significante stijging).

*

Meer 50-plussers antwoorden ja op deze gebeurtenis om geen social media meer te gebruiken, dan gebruikers die jonger zijn (18-34 en 35 tot 50 jaar).

Vraag: Stel dat het onderstaande gebeurt. Zou u daardoor geen social media meer in het verkeer gebruiken?

72%

63%

61%

60%

56%

48%

47%

46%

37%

16%

25%

22%

26%

29%

35%

32%

34%

44%

12%

13%

17%

14%

15%

17%

20%

19%

72%

57%

62%

56%

50%

41%

47%

42%

29%

11%

25%

18%

28%

29%

36%

31%

32%

49%

Ikzelf krijg een ongeluk, veroorzaakt door social media

De politie gaat meer controleren

Een bekende van me krijgt een ongeluk, veroorzaakt door het gebruik van social media

Ik lees of hoor dat steeds meer ongelukken worden veroorzaakt door gebruik van social

media

De boete wordt hoger dan nu

Vrienden en collega's vinden dat ik geen social media tijdens het rijden moet gebruiken Er komen apps beschikbaar die me helpen om

geen social media tijdens het rijden te gebruiken

Mijn werkgever verbiedt het of gaat verbieden om social media tijdens het rijden te gebruiken

Mijn telecomaanbieder adviseert om tijdens het rijden geen social media te gebruiken

ja (geen social media meer) nee (ik blijf evenveel gebruiken) weet niet

*

Gebeurtenissen waardoor social media gebruik in verkeer stopt

0-meting

% ja % nee

(18)

18

(19)

Het is wettelijk toegestaan om een smartphone die in een houder staat te bedienen. 31% is hiervan op de hoogte, een stijging ten opzichte van de 0-meting, waar dit nog 18%.

Echter, nog steeds een groot deel (58%) denkt dat dit niet mag, en 11% weet het niet.

Bijna driekwart (74%, was 79%) denkt dat de smartphone in de houder gebruikt mag worden, terwijl deze niet met de hand wordt

bediend. 95% denkt dat men de mobiel niet in de hand mag houden tijdens het rijden (was 99%).

Daar staat tegenover dat 92% denkt dat de smartphone juist wel gebruikt mag worden stilstaand op een parkeerplaats (met de motor uit).

50-plussers denken vaker dat de smartphone niet gebruikt mag worden als deze in de houder staat en met de hand wordt bediend, dan gebruikers tussen de 18 en 34 jaar (63% versus 54%).

Vraag: Mag u –volgens de wet– uw smartphone gebruiken in het verkeer in de volgende situaties?

5%

31%

51%

74%

92%

93%

58%

42%

19%

8%

11%

7%

1%

18%

32%

79%

94%

96%

70%

61%

15%

4%

Wanneer ik aan het rijden ben met m'n mobiel in mijn hand

Wanneer de smartphone in een houder staat en ik deze met de hand bedien

Wanneer ik stil sta

Wanneer de smartphone in een houder staat en ik deze niet met de hand bedien

Wanneer ik op een parkeerplaats sta (motor uit)

dat mag dat mag niet weet niet

Gebruik in verkeer wel of niet toegestaan volgens de wet ^0-meting

% dat mag % dat mag niet

(20)

20

Verschillen: De overgrote meerderheid (85%) denkt dat je wel handsfree mag bellen in het verkeer, niet met de telefoon in de hand.

5% denkt dat zowel handsfree als telefoon in de hand nog mag van de wet. 3% denkt dat je juist wel mag bellen met de telefoon in de hand, maar niet handsfree. 7%

geeft aan dat zij denken dat het allebei niet mag.

Gebruikers van 50+ en tussen de 35-50 jaar, denken vaker dat beide opties niet mogen, dan gebruikers tussen de 18 en 34 jaar (10% en 7% versus 3%).

Deze vraag is samen met de vragen van slide 20 aan het eind van de vragenlijst toegevoegd bij de 1-meting.

Vraag: Wat zijn volgens u de regels wat betreft bellen in de auto terwijl u rijdt. Mag u ….?

Basis: allen (n=804)

5% 3% 85% 7%

Je mag zowel bellen met de telefoon in de hand, als handsfree bellen Je mag wel bellen met de telefoon in de hand, maar niet handsfree Je mag wel handsfree bellen, maar niet met de telefoon in de hand Het mag allebei niet

Regels omtrent bellen in auto

(21)

21

13% is in het afgelopen jaar wel eens aangesproken door de politie op smartphonegebruik tijdens het rijden en 10% heeft weleens een boete gekregen.

In beide gevallen hebben 50- plussers hier minder vaak mee te maken gehad dan jongere gebruikers tussen de 18-34 jaar.

Voor het komende jaar verwacht 12% (waarschijnlijk) een boete te krijgen, terwijl 71% dit

(waarschijnlijk) niet ziet gebeuren.

Gebruikers tussen de 35 en 50, en 50-plus geven aan vaker ‘zeker niet’ een boete te krijgen voor smartphone gebruik (42% en 49%) dan gebruikers tussen de 18 en 34 jaar (27%).

Deze vragen zijn samen met de vragen van slide 19 aan het eind van de vragenlijst toegevoegd bij de 1-meting.

Vraag: Bent u het afgelopen jaar wel eens aangesproken door de politie op uw smartphone gebruik tijdens het rijden?

Vraag: Heeft u het afgelopen jaar een boete gekregen voor het gebruiken van uw smartphone tijdens het rijden?

Vraag: Hoe waarschijnlijk is het volgens u dat u het komende jaar een boete krijgt voor smartphone gebruik tijdens het rijden?

5% 7% 87%

Ja, 1 keer Ja, 2 tot 4 keer Ja, 4 keer of meer Nee

4% 5% 90%

Ja, 1 keer Ja, 2 tot 4 keer Ja, 4 keer of meer Nee

12% 39% 27% 19%

Zeker Waarschijnlijk wel Waarschijnlijk niet Zeker niet Ik weet het niet

Aangesproken door politie smartphone gebruik tijdens het rijden

Boete gekregen voor smartphone gebruik tijdens het rijden

Waarschijnlijkheid boete in aankomend jaar?

(22)

> Onderzoeksverantwoording

22

(23)

Aankondiging en reminder: online, via e-mail

Doelgroep: Automobisten die minimaal 3 dagen per week autorijden in het verkeer en minimaal 1 keer tijdens de autorit hun smartphone gebruiken

Steekproefkader: Vaste panelpartner van SAMR

Steekproef: netto 804 respondenten, dat is 50% van de bruto 1.606 die begonnen zijn met de vragenlijst, het verschil

hiertussen is uitgevallen door de drie selectie vragen (Hoeveel dagen in de week rijdt u auto? Heeft u een smartphone? Op een dag dat u auto rijdt, hoe vaak gebruikt u dan tijdens de rit uw smartphone?)

Een belangrijk aandachtspunt voor dit herhaalonderzoek is dat de 0-meting is uitgevoerd door Kantar Public, binnen TNS NIPObase, het online panel van Kantar Public. De inzet van verschillende panels voor een zelfde onderzoek kan verschillen opleveren in de resultaten. Het is belangrijk om dit in gedachten te houden bij de interpretatie van de verschillen.

Om een goede vergelijking met de vorige meting te garanderen, is er gewogen naar het profiel wat in de vorige meting is gevonden. Het profiel is terug te vinden op de volgende pagina. De weegefficiency was 86% met een maximale weegfactor van 2,3.

Een verschil met een overschrijdingskans p<0,05 (95% betrouwbaarheidsniveau) wordt als significant beschouwd.

Het veldwerk heeft plaatsgevonden vanaf maandag 4 november tot en met dinsdag 19 november.

De gemiddelde invultijd van de vragenlijst bedroeg: 6 minuten

(24)

24

Kenmerken doelgroep:

personen die minimaal 3 dagen per week auto rijden een smartphone bezitten minimaal 1 keer per dag hun smartphone gebruiken tijdens de autorit.

Ten opzichte van het algemeen publiek van 18 jaar en ouder, bestaat de onderzoeksdoelgroep uit relatief meer mannen, jongeren en hoger opgeleiden.

1- meting

0- meting

Algemeen publiek Gouden standaard (CBS)

Geslacht

Man 57% 57% 49%

Vrouw 43% 43% 51%

Leeftijd

18 t/m 34 35% 35% 27%

35 t/m 49 40% 40% 27%

50 + jaar 26% 26% 46%

Opleiding

Laag 12% 12% 25%

Midden 41% 41% 41%

Hoog 48% 48% 34%

1- meting

0- meting

Algemeen publiek Gouden standaard (CBS) Regio

3 grote gemeenten 11% 11% 12%

West 30% 30% 29%

Noord 8% 8% 10%

Oost 24% 24% 21%

Zuid 23% 23% 24%

Randgemeenten 4% 4% 4%