Cover Page
The handle http://hdl.handle.net/1887/68645 holds various files of this Leiden University dissertation.
Author: Ahmetoglu, S.
SAMENVATTING
De incidenten besproken in deze studie vonden plaats in Trabzon, een grote havenstad in het noordoosten van Turkije. Als havenstad is Trabzon van oudsher al een plaats geweest voor verschillende politieke machtswisselingen en is onder de heerschappij geweest van de Perzen, Alexander de Grote, het Koninkrijk Pontus en het Romeinse Rijk. Na de splitsing van het Romeinse Rijk viel de stad onder Byzantijns bewind. Alexios Komnemos maakte, nadat hij Istanbul ontvluchtte tijdens het beruchte beleg en val van de stad in het jaar 1204, Trabzon de centrum van het Keizerrijk Trebizonde. Vlak na de Ottomaanse verovering van Trabzon door Sultan Mehmed II in 1461 ontwikkelde de stad zich als een befaamd Islamitische centrum. Sultan Selim I was de gouverneur van de stad voor vierentwintig jaar voordat hij sultan werd en het is de gebo-ortestad van Sultan Suleiman I.
Ten tijde van de Ottomaanse Rijke had Trabzon een sleutelpositie op de handelsroute die zich uitrekte tussen Europa en de Perzichse gebieden naar het oosten. Hierdoor werd Trabzon, dat als een havenstad diende voor ste-den als Erzurum, Gümüşhane, Bayburt, Van, Muş en Ağrı, nog belangrijker als handelsknooppunt, ook dankzij de technologische ontwikkelingen in de scheepvaart industrie en de vooruitgang die daarop volgde. De welvaart van niet-Moslim handelaren groeide vanwege de handel met Europese steden, zo ook die van de islamitische handelaren die een actievere rol begonnen te spelen in het politieke, economische en culturele leven van de stad. Trabzon was een belangrijke indicator van de veranderingen die plaatsvondenin het rijk ten tijde van de Ottomaanse modernisatie, die een versnelde werking kreeg door het Edict van Gülhane in 1839. Aan het begin van de 20ste was de stad nog steeds een grote centrum in de regio vanwege zijn sociale dynamisme.
Abdülhamid. Het land zou voortaan bestuurd worden door de Sultan samen met de verkozen volksvertegenwoordigers. De tweede Constitutionele Periode was nu officieel begonnen.
In het huidige Turkije is de periode van Sultan Abdülhamid de meest cont-roversionele periode van de Ottomaanse geschiedenis. Het eerste punt op zijn agenda, toen hij de troon besteeg op 31 augustus 1876, was het invoeren van een constitutie. Na de verkiezingen die werden gehouden tussen december 1876 en januari 1877 nam het Ottomaanse parlement zijn intrede op 19 maart 1877. Echter, de intrede was van korte duur. De Ottomanen werden verslagen in de Russisch-Turkse Oorloog van 1877-1878 en het Russische leger marcheerde naar de poorten van Istanbul waarna Sultan Abdülhamid II, op 14 februari 1878, het parlement voor onbepaalde tijd ontbond.
Zo begon een ruim dertig jarige periode van autocratische heerschappij onder Sultan Abdülhamid II, beschreven door de oppositie als een “tijdperk van tirannie.” Ondanks dat hij het land door het vormen van een sterk centraal platform eigenhandig probeerde te besturen, bestendigde Abdülhamid II alsnog de hervormingen die in het begin van de negentiende eeuw geleidelijk waren geïntroduceerd. Op deze manier werden de Tanzimat hervormingen geleide-lijk ingevoerd onder zijn bewind, maar slechts onder bepaalde voorwaarden; politieke rechten en vrijheden werden ingeperkt en Sultan Abdülhamid II ging tot het uiterste om enige en alle oppositie tegen zijn persoonlijke bewind te onderdrukken en neer te slaan.
Echter, ondanks zijn maatregelen doken verspreid over het hele land verschil-lende illegale organisaties op die tegen het autocratische bestuurssysteem waren. De eerste van die organisaties was het genootschap “Ottomaanse Eenheid” (İttihad-ı Osmanî), opgericht door militaire medische studenten in Istanbul in 1889. Vrij snel na de oprichting kwamen de activiteiten van de groep aan de dag, waarna sommige leden werden gearresteerd en anderen het land uit moesten vluchten. Onder leiding van Ahmet Rıza Bey uitte de oppositie in Parijs zijn ongenoegen met het bewind van Sultan Abdülhamid II middels verschillende kranten en journalen, met als meest bekende de krant Meşveret. Andere oppositieleden kwamen bijeen in steden als Geneve en Cairo waar ook zij de pers gebruikten om hun ongenoegen te uiten.
Een nieuwe organisatie, het Comité voor Eenheid en Vooruitgang (Ittihad
ve Terakki Cemiyeti) werd opgericht door de voornaamste oppositiebeweging.
het 3e Leger die ook ontevreden waren over de manier waarop het Ottomaanse rijk geleid werd en die in Macedonië het Ottomaanse Vrijheidscomité (Osmanlı
Hürriyet Cemiyeti) hadden opgericht, contact met de oppositie in Parijs en
stelden een samenwerking voor. Na enkele geheime vergaderingen tussen leden van de organisaties werd uiteindelijk besloten om een nieuw organisatie op te richten en dat zij voortaan verder zouden gaan onder de naam Ottomaanse Comité voor Eenheid en Vooruitgang (Osmanlı İttihat ve Terakki Cemiyeti). Dit Comité was opgericht in oktober 1907. Onder de slogan “eenheid van de (ethnische) elementen” (İttihad-ı Anasır) streefden zij naar de herinvoering van de constitutie en het opnieuw vestigen van het parlement. In een korte periode wisten zij op een eenvoudige manier meer leden te werven, dit waren voornamelijk soldaten van het 3e leger in Macedonië en civiele bureaucraten.
Vanwege de stijgende economische en sociale problemen waarmee de Ot-tomaanse Rijk te maken kreeg, werd het werven van supporters, met name hoger opgeleiden, voor de Ottomaanse Comité voor Eenheid en Vooruitgang steeds eenvoudiger. Ook buitenlandse ontwikkelingen droegen hieraan bij. Een opstand ontstond toen bepaalde officieren, die loyaal waren aan de Ottomaanse Comité voor Eenheid en Vooruitgang, samen met vrijwilligersmilities de bergen introkken. Nadat bleek dat deze opstand niet neer te slaan was, ging Sultan Abdülhamid II akkoord met de eis om de constitutie en parlement volledig te herstellen. Op de ochtend van 24 juli 1908 werd hiervoor een officiële verk-laring uitgebracht dat de constitutie en parlement zouden worden hersteld.
Ondanks het feit dat het Comité voor Eenheid en Vooruitgang Sultan Ab-dülhamid II aanvankelijk niet afzette, was het begin van de Tweede Constitu-tionele Periode op 24 juli 1908 een van de meest belangrijke veranderingen in de Ottomaanse geschiedenis. Hierna vonden politieke, economische, culturele en sociale veranderingen plaats op een ongeziene schaal.
Deze studie richt zich op het bestuderen van de politieke, economische, culturele en sociale gebeurtenissen in Trabzon, een belangrijke provinciale stad met een multiculturele bevolking van Turken, Grieken, Armenen en een klein aantal Perzen. De tijdsframe van de studie is de eerste zes jaar (1908-1914) van de Tweede Constitutionele Periode, een tijd waarin transformaties in een hoog tempo plaatsvonden in het Ottomaanse Rijk. Het onderwerp van deze studie zijn de ontwikkelingen in Trabzon, in die tijd het provinciale centrum van het gebied dat vandaag de dag bestaat uit de provincies Samsun, Ordu, Giresun, Rize, Artvin, Gümüşhane en Bayburt.
periferie, hoe lokale notablen de Comité voor Eenheid en Vooruitgang en zijn politiek beschouwden en omgekeerd, en in welke mate de politieke, culturele, economische en sociale beleid van het Comité de lokale bevolking beïnvloed-de. Kortom, het doel van deze studie is het in beeld brengen van de politieke, economische, culturele en sociale transformaties die plaatsvonden in Trabzon ten tijde van het bewind van het Comité tussen 1908 en 1914. De uitbraak van de Eerste Wereldoorlog en de Russische verovering van Trabzon een jaar later luidden een heel andere periode in, die in deze studie niet wordt meegenomen.
De studie bestaat uit een inleiding, vier hoofstukken en een conclusie. Het eerste hoofdstuk behandelt het politieke leven in Trabzon in de jaren 1908-1914. Na het schetsen van een historische overzicht van de politieke situatie in de Ottomaanse Rijk tijdens de negentiende en twintigste eeuw, worden de ontwikkelingen besproken die plaatsvonden in Trabzon voor 24 juli 1908, toen de Tweede Constitutionele Periode begon. Verder biedt dit hoofdstuk een dis-cussie aan over de percepties van het constitutionalisme in Trabzon, het effect op de stad van het openen van het eerste parlemen en de reacties op de perswet. Vervolgens biedt het een kijk op de gevolgen van het 31 maart incident, de contrarevolutie die een groot omslagpunt was in de Ottomaanse geschiedenis. Daarnaast worden de Comitéleden, de oppositie, de verkiezingen en het be-zoek van de ex-minister van Financiën Cavit Bey aan Trabzon behandeld. Het hoofdstuk bespreekt daarna de gevolgen van de Italiaans-Turkse en de Balkan oorlogen op de lokale publieke opinie. Andere kwesties die in dit hoofdstuk worden besproken zijn de viering van het jubileum van het uitroepen van de constitutie, de gouverneurs van die tijdperk en rol van de consulaten in de stad. Het tweede hoofdstuk gaat over het economische leven in Trabzon tussen 1908 en 1914 en begint met een historisch overzicht van de Ottomaanse eco-nomie. Na de economische situatie van Trabzon te hebben besproken voor het uitroepen van de constitutie, worden kwesties als spoorweg- en havenprojecten, douane, landbouw en particuliere ondernemingen besproken. Verder worden verschillende kwesties aangaande de handel in de stad bestudeerd en er wordt in detail gekeken naar de boycot van producten uit Oostenrijk-Hongarije, Bulgarije en Griekenland en de gevolgen hiervan op het economisch leven in de stad gedurende de periode in kwestie.
Het vierde hoofdstuk bevat een analyse van het sociale en dagelijkse leven in Trabzon. De verenigingen en clubs, hulp campagnes, de medische problemen, natuurrampen, buitenlanders en leden van minderheidsgroepen die leefden in de stad worden in detail besproken.
