•·.
rtj
WIEKBLAD VAN
VOOR VRIJHEID
NUMMER 958
1
Dl IN
en
1
··-,--..
VOLKSPARTIJ DEMOCI.AT11
VRIJDAG 19 APRIL 1968
Limburg-debat
Tweede l(amer
lll •
In het Limburgnummer van Vrijheid en Democratie had ilt de gelegenheid - uitvoerig uiteen te zetten, waar het· bij de herstructurering van Limburg in yerband met het vraagstuk,yan de lang-·
zame afbouw de-r mijnen om gaat. Il>
heb .volgens de'lijnen;daarin ontwikkeld, mijn inbreng bepaald bij het debat, dat or• 2 en 3 april over deze problematielt in de Tweede Kamer is gehouden.
Was het een goed debÇtt en hoe ·wà- ren de resultaten ? De eerste vraag be- antwoord ik bevestigend: in tegenstel-
dienstensector, maar ooit in de admi- nistratieve .>~ector, waarbij i]{ snelheid bij cj.e verplaatsing . van ·het Algemeen Burgerlijk,. Pensioenfonds bepleitte en.
1ets zag in uitbreiding van de Politie·
school te Sittard. .._
·-
. -~ ~ . .
.
TOEZEGGINGEN
Men kan het begrip. "vervangende werkgelegenheid", die J'not:C wordeü tot stand gebracht, en$ interpreteren in die zin .dat !let slechte. betrekking heeft op het extern te plaatsen mijnpersOiieeL Bij een . ruime interpretatie evenwel - en daarvan' heb ik mij. eeil voorstander :· verklaard - calculeert men· ook in de
• liug tot beschouwingen zoals in de Tele- graaf, waarin over f1et "eindeloze ge, praat'''.-werd geschreven, ben ik van me- ning dat het goed was dat uitvoerig door di verse sprekers op de· Zuid-Limbm;g-se problemen werd fugegaan. Limburg _ had er recht op. zó stelde' ik vast, gedu-- rende ·twëê dagen _in het zoeklicht van de . ï(Ollmvertegenwoordiging te staan.
. be resultaten? Ze lel,en aanvankelijk niet zo positief ai~ men had mogen ver- wacllten. Dit kwam doordat het betoog vanminister De Blockin eerste insta1i.tie · bijna· ll,lle gloed .miste, hetgeen deze zelf wel el'kendè - ilt hechtte er aan dat nij de repliek· vast te stellen. Daar- door ra,altten de toezeggingen in een wat dorre op~ommine; enigszins veflo- ren.
Iets meer in details tredend bij het volgen van de behandeling: ik heb e.erst de aandacht gevraagd voor de interna- tionale aspecten, met name de positie van de kolenprijzen in de. EGKS en de mogelijll:heid aan te sluiten bij de be- handeling van de regionale problema- tiek in EEG-verband. Daarna heb ik uitvoerig stilgestaan bij de situatie dm·
vcrvangende werkgelegenheid en heb 'veel irieer details gevraagd dan waren gegeven over de nieuwe nog te vestigen industrieën. Ik heb daarbij nog eens de.
nadruk gelegd op mbgelijkheden in de
I
!I
Mededeling
De eerste maanden van dit jaar is ons· weel,blad bij herhaling verschenen met uitzonderlijk dil•~
ke nummers, onder meer ter ge- legenheid van bet 20·jarig bestaan van <1e '\"VD, in verband met de uitvoerige publikatie van het ee!'ste deel van het rapport van
!le commissie kiezer-gekozene en in Yerband met de in Maastricht gehouden jaarvergadering van onze p:u-t;j,
Dit beeft tot gevolg dat wij mis de komende maanden zullen moe- ten beperken, wil de exploitatie binnen redelijke grenzen blijven.
Daarom is besloten om dit jaar eer1ler dan vorige jaren (toen het weekblad in de zomermaanden om de veertien dagen verscheen) ovet• te gaan tot een twee-weke- lijkse vet·schijning.
Volgende week zal Vrijheid en Democratie niet verschijnen.
Weet• wel vcrschijnt het mu:i:uner gedateerd ''ri.ïdag 3 mei.- Op 11 mei versehijnen wij niet, ·op 18 mei weer wel en zo ver1ler tot en met de maand augustus.
Deze beperking zal uiteraard gevolgen hebbeu ter za.ke van de he>;ehildmre ruimte. De maatre·
gel sorteert Immers slechts het beoogde effect, als . de om de veertien dagen veTSchijnende num- mers de normale omvang van 'L~
pagina's zullen hebben. Dit bete·
kent dat de redactie gedurende de komende maanden een kritischer beleid zal moeien voeren ten aan,
~ien van de .t& plaatsen bijdragen.
situatie van de streeJl: met betrekking t;ot werl,gelegenheid enz. nc heb mede in dat licht. gezegd dat thans niet ver- der met het mijnslu1tingspr0gramma dient te wo1'den gegaan dan was aan- gegeven en dat in iedel' geval het ·ada- gtum ;,geen ~;!uiting zonder vervangèn- de werkgelegenheid" moet worden ge- handha,afd.· De· min_istei heeft op·· dit voor Limburg zo belangrijke punt aan
!!et eind van zijn betoog positieve toe- zeggingen gedaan die -gro.~so modó overeenkwan1en met onze suggesties.
Indien boyendien de situatie verslech- tert, zullen verd_ergaande · maatregéÎen worden voorgesteld, aldus de m_inister.
Ik hèb gezegd dat wij, de vinger aan de pols houdend; dit beleid nauwgezet zou-~
den blijven volgen.
Bij dit deba:t werd ool{ de zogenaamde . subjectieve steuürege-ling aan de parti-
culiere mijnen goedgekeurd. Ik heb op- gemerltt dat de~e regeling nog veel onduidelijkheden bevat QO]l: met betrell:- king tot de contractsduur. 'Voor uitstel van de beslissing over de verlenging · van het contract tot 1972/1973 tot dit najaar bracht ik begrip op. In dit ver- band heb ik mij afgevraagd of het ge- zien deze onzekerheden niet gew'enst was een goed geëquipeerde mijnzetel achter de hand te houden· als reserve, en noemde daarbij de Emma.
GEDENKWAARDIG
Belangrijke delen van mijn betoog waren ook gewijd aan de gang van za- ken met betrel,lting tot de faciliteiten- regelingen. Op de door mij in diverse details besproken suggesties ten .aan- ziën van de versnelling van de proce- dure werd bevredigend geantwoord. Ook lang doorlopen van deze regelingen en inpassing in 'let komende regionale in- dustrialisatiebeleid heb ik bepleit. Op de door mij genoemde punten als het
inschakelen van lokale bomvonderne- mers bij proj2cten en verruiming van de faciliteit voor woningverbetering werd overleg toegezegd. Ik heb voorts aandacht gevraagd voor aspecten van het personeelsproble.em in àlle catego- rieën. Met name de omscholing dient zoveel i110gelijk kansen te krijgën. Il' wees ook nog op de noodzaak van in- frastructurele maatregelen, o.m. meE betrekking tot dë E 9 en de E 39. Fi- nanciering is het probleem, ook van de gemeenten. Hier speelt o.m. de kwestie van de verfijningsregelingen waarover ili reeds schriftelijke vragen h~b ge- steld. Öp deze terreinen wei'd activiteit en intensief overleg toegezegd. . ·
In het licht van al deze toezeggingen, uiteindelijk ook ten aanzien van het be- langrijkste punt, de vervangende .werlt- gelegenheid in de ruime interpretatie, en in het licht van de reële hoop dat deze. in de naaste toekomst nog vele ook grote - .-,ok ilt wil graag een grote
"motor" - initiatieven zal kunnen op- leveren, hadden wij aan de moties van de oppositie die, hetzij meer geldimpom- ping zonder meer, hetzij meer specifieke staatsinitiatieven voor het bedrijfsleven vroegen, geen behoefte. Een gedenk- waardig debat, waarvan het aanj)eye- Il.ng verdient het in de Handelingen nog.
eens w()()rdelijl>. te volgen!
mr,;F. PORTREINE
Onze gelukwënSen!
. 'Bij liet ter perse gaan van .dit blad vernamen wij de 71engelijkc Nidil1g dat HKH prinsesMargriet het·zeven.lleeft ge-sclwuken ann een zomL
GanTnc bieden wij de Prinses en haar echtgenoot, hier gefotogndeerd . in hu.n stralende 'Vetlovingstijä, on."'e hartelijlee gelukleensen aan. De nie111!'e _ ora.njetel{j_:
d·ie gel1llcldg - andeTs clan haar moeder - op 1'aderlandse bodem geboren nwcht 1vordeu, wensen 1Di:i alle 1·oorspoed. in het leren.
• Pag. 3: Reacties op rapporJ.
Geertsema (11) ·
5: Vrouwen-landdag in Dronten
2 - vrijdag 19 april 1968
: UIT DE PARTIJ
I I
e MAARN- MAARSBERGEN
Op 10 april hield de heer G. Koudijs, lid van de Tweede Kamer, voor de afde- ling Maarn/Maarsbergen van de VVD een lezing over West-Europa.
De zeer interessante uiteenzetting over de problematiek rond West-Europa verdiende ten volle de aandacht van de vele aanwezigen. De heer Koudijs gaf eerst een overzicht van de totstandko- ming van de Navo, nu bijna 20 jaar geleden. Aangezien we volgend jaar een keus moeten maken omtrent de continu-
l ering van het verdrag is het zeer be- langrijk ons een mening te vormen over de zin van de Navo in deze tijd van
• ontspanning. Uitvoerig ging de heer Koudijs hierop in. Hij wees er met na- druk op, dat deze ontspanning niet heeft geleid tot oplossing van de grote proble- men of tot ontwapening. Integendeel, de militaire cijfers, die de heer Koudijs noemde, gaven voor het Westen een weinig opwekkend beeld. De ·Sowjet- Unie tracht te profiteren van de twee- dracht in West-Europa; derhalve is eenheid binnen de Navo van groot be- lang voor het handhaven van het even- wicht, aldus de spreker. Ook met China, als opkomende macht, moet men rel,e- ning houden, in dit verband.
De heer Koudijs zag. tot slot als een mogelijk hoopvol toekomstbeeld een toe- nadering van de Sowjet-Unie tot het Westen in een gemeenschappelijke af- weer tegen China.
e ZAANSTREEK
De statencentrale Zaandam van de VVD heeft als opvolger van wijlen drs.
A. Bakker benoemd tot voorzitter · de heer G . . de Jong te Wormerveer. Als vertegenwoordiger van deze statencen- trale in het bestuur der Kamercentrale- Den Helder (vacature-drs. 'Bakker) werd aangewezen mr. J. C. Cleyndert te Zaandijk.
eDEN HELDER
De VVD-afdeling 'Den Helder kreeg een nieuwe. penningmeester in de
·persoon van de heer A. van Namen.
e LIBERALE
INTERNATIONALE
De Executieve van de Liberale Internationale zal op 27 en 28 april te Pa1·ijs vergaderen. De commissie uit dè·
Liberale .Internationale,. die een . rap- port over de ontwikkelingssamenwer·
king en een resolutie voor , liet in september te Den Haag te houden congres voorbereidt, komt een dag tevoren, namelijk op . vrijdag 26 april, in Parijs in vergadering bijeen en zal·
het eerste gedeelte van de vergadering van de Executieve op 27 april, waar. dit rapport in bespreking komt, eveneens bijwonen.
ALLE
VERZEKERINGEN
•
HYPOTHEKEN
•
FINANCIERINGEN
•
makelaarskantoor
arawegS wassenaar tel, 01751·5675•
Vrijheid eni'VV'
Democratie~
Weekblad van de Vollispartij voor Vrijheid en Democratie.
Adres van de administratie (zowel voor abonnementen als voor advertenties) : Witte de Withstraat 73 te Rotterdam (postbus 824 te Rotterdam).
Tel. 010-11 10 00, abonnemen- ten toestel 219, advertenties toestel 224. Postgiro: 245103 t.n.v. Administratie Vrijheid en Democratie te Rotter.dam.
Hoofdredacteur:
Ph. C. la Chapelle jr.
Adres van de redactie:
Nieuwe Herengracht 89 B te Amsterdam-C.
Radio-uitzending van de VVD: woensdag 1 mei van 18.20-18.30 uur over de zender Hilversum I (402 m).
Let op de zenderwisseling!
SPREEKBEURTEN
19 april 19 april 19 april 19 april 21 april 22 april
22 april 23 april 23 april
24 april 25 april 25 april 25 april 26 april 26 april
26 april 26 april
27 april
29 april 29 april 29 april
29 april 29 april
6 mei 6 mei 6 mei 6 mei
10 mei 13 mei 13 mei
Periode van· 19 april tot en met 13 mei
Apeldoorn (20.00 uur, ATS; JOVD, dis- trict oost) .
Leeuwarden~ (onderwerp: binnenlandse po- litiek).
Pesse
Wassenaar (JOVD).
JOVD Drenthe (onderwerp: Europese vei·
ligheid en Duitse Heren).
IJsselstein (20.00 uur; Wapen v. IJssel- stein; afdeling Lopikerwaard;- onderwerp:
EEG).
Huizen Soest
Zwijndrecht: afdelingen Dordrecht, Dubbel- dam, H. r .. Ambacht ( 20.00 uur, hotel Swindregt; besloten verg. onderwerp Viet- nam).
Winschoten
Tiel (20.00 uur, Huize Berner; Statencen- trale Tiel).
Nijmegen ('s middags, Vrouwengroep) . Groningen (onderwerp: Moet de VVD ont- ploffen?; rest. Riche, Vismarkt 42).
Rotterdam
Leeuwarden ( 20.00 uur, Oranje Hotel JOVD; onderwerp: Een jaar Tweede Ka- mer).
Amstelveen (JOVD, debat D'66-VVD, de Amstelhoek, 20.15 uur).
Den Haag (10.30 uur, Op Gouden Wieken;
Provinciale dag Zuid-Holland, Vrouwen in de VVD).
Arnhem ( 14.00 uur, rest. Royal; Kamer- centrale Gelderland, forum Kiezer-Geko- zene).
Zuidland.
Waalwijk (20.00 uur, hotel Verwiel; onder- werp: Moet de VVD ontploffen?).
Stadskanaal (20.00 uur, café Daleman;
statencentrale Veenkoloniën en Wester- wolde: onderwerp: Anderhalf jaar lid van de Staten).
Apeldoorn (20:00 uur, hotel De Keizers- kroon; VVD-Vrouwengroep).
Amsterdam (20.15 uur, geb. Marcanti, J.
v. Galenstr~; A'damse Oranje Vereniging onderwerp: Erfelijk koningschap nu).
Enschede (liberale sociëteit).
Oosterhout (20.00 uur, rest. Centraal; on- derwerp-: Hoe zit de partij in elkaar?) Breda ( 20.30 uur, hotel Cosmopolite; West- Noord Brabant; onderwerp: Defensie).
Velp/Roosendaal (20.00 uur, Herv. Cen- trum; onderwerp: Moet de VVD ontplof- fen?).
Voorburg (JOVD, Voorburg, Rijswijk, Delft).
Hoofddorp Zeist
Mr. E. H. Toxopeus Mr. H. van Riel R. Zegering Hadders Prs. Th. H. Joekes Mr. dr. C. Berkhouwer Mr. J. F. G. Schlingemann
H. Wiegel
Mr. J. F. G. ~chlingemann
Mr. H. van Riel
R. Zegering Hadders Ir. D. S. Tuijnman en R.
Zegering Hadders Mr. J. G. Rietkerk H. Wiegel
Mr. E. H. Toxopeus H. Wiegel
H. Neeter en L. M. de Beer
Mr. H. van Riel
Mr. W. J. Geertsema, mr.
J. G. Rietkerk, H. Wiegel, mr. H. P. Jager en M.
Israel
Ir. D. S. Tuynman H. Wiegel
Mevr. J. ~Hut-de Jonge en T. J. Albronda
Mr. J. G. Rietkerk Mr. H. van Riel
Mr. A. Geurtsen Mr. H. E. Koning G. Koudijs H. Wiegel
Mr. E. H. Toxopeus H. J. L. Vonhoff H. Wiegel
_Deze lijst, waarin in prhu•ipe aJlcen Fipreehheurten Yan J{anterleden - die zij vervullen bnu1en J~et verhand van de 11artij - \Vorde1, vernield, wordt opg:.!steld door het Alg-enteen Secretariaat van de VVB, 1\.oning-inn~g·rac·ht til te B:•11 Haa~ (telefoon 070-fiO.tHOB>. De ge~:ev~ns, waaronder hij vourkt·ur (HJ.k lu•t aanvan;~;snnr en de plaats \Yaar de ver- gaderlli~CJl gehouden '\'Orde-n. diPnt n1e11 ~h~r·halve niet naar de rc~d;.u•tie van lu•t we(•khlad, 'I...,..,.. .... !III!!!!!!!!!!'!!!!!"!',_,.'!!!!!!!!!I!'O!!!'!"_....,_!!!I!!!I!!!!!I!!I'P"..i Jnaar naar het Alg~In«~Pn Secretariaat van. de partij te zenden. JJe Hjst n·ordt eUie maan-
- dag om 12.00 uur afgesloten.
VRIJHEID EN DEMOCRATIE
Forum in Arnhem
Op zate1·dag 27 april houdt de ka·
mercentrale Gelderland van de VVD haar voorjaarsvergadering, om 14.00 uur in restaurant Royal aan het ·Wil- temsplein te Arnhem.
Het belangrijkste agendapunt is een forumgesprek (aanvang omstreeks 15.15 uur) over de verhouding kiezer-geko- zene en over de partijvernieuwing. In het forum zullen zitting nemen de heren mr. W. J. Geertsema, mr. J. G.
Rietkerk en H. Wiegel, leden van de Tweede Kamer, mr. H. P. Jager, fractievoorzitter van de VVD in pro- vinciale staten van Gelderland en M. J.
Israël, afdeling Arnhem. De heren Geertsema en Israël zullen elk een ongeveer vijf minuten durende inlei- ding tot de discussie verzorgen. Voor- zitter van het forum zal zijn de heer W. Inden. ·
VRAGEN.QVER CARRE
De VVD-raadsleden in de gemeente- raad van Amsterdam, mevrouw L.
Vonhotf-Luijendijk eJl de heer H. H . . Jacobse, hebben li. en w. van de hoofdstad !ie volgende schriftelijke vragen gestèld:
1. Hebben burgemeester en wethou- ders kennis genomen van de berichten inzake de mogelijke verkoop van Theater Carré? ·
2. Is het juist dat de waarschijnlijk- heid bestaat dat daarmede tevens een einde zal worden gemaakt aan het bestaan van genoemd theater?
3. AChten burgemeester en wethou- ders het verlies van dit theater voor Amsterdam acceptabel?
4. Zo neen, welke stappen zullen burgemeester en wethouders doen, ten einde dit te voorkomen?
·v· h.
BRANDBEVEILIGING Officieel goedgekeurd
Talrijke attesten SIMPLUS N.V. DORDRECHT Visstraat 6 • 8 - Tel. 43355* (01850)
VRIJHEID EN DEMOCRATtE
Persreacties op rapport commissie-Geertserna {11)
Een aags en· een Ro
oordeel
Na ons uitvoerig overzicht van het commentaar in Het Vaderland (zie Vrijh. en Dem. van 12 april) over de voorstellen van de commissie Kiezer- Gekozene van de VVD, blijven wij nog maar even in Den Haag.
Ook de Haagsche Courant heeft, van de: hand van haar parlementaire redac- teur drs. J. van Putten, een bespreking aan dit eerste deel van ons rapport gewijd.
Als mr. W. J. Geertsema, de voorzit- ter van de VVD-commissie, over het kiesstelsel · spreekt, zo meent collega Van Putten, krijgt zijn stem een ietwat verontwaardigde klank. Je moet het kiesstelsel niet misbruiken voor het bevorderen van veranderingen in het partijstelsel, vindt de heer Geertsema.
Wijziging van het kiesstelsel wordt (althans door de grote meerderheid der commissie en behoudens de voorgest ~I
de veranderingen met betrekking tot de voorkeurstemmem en de opkomst- plicht - A.w:A.) afgewezen. Sommi- gen zullen op die grond wellicht geneigd zijn hierop te reageren met:
"Zie je wel, dat de VVD conservatief is''.
Deze verzuchting zou naar het oor- deel van de schrijver in de Haagsche Courant niet terecht zijn. Als het zijn van conservatief of vooruitstrevend moet worden afgemeten aan het ver- langen, het kiesstelsel te veranderen, zou dat maar een hachelijke onderne- ming zijn. Eerder kan men naar de mening van Van Putten het VVD- rapport constructief noemen "en wel in die zin, dat met grote el'nst ifl nage- dacht over de crisü·e waal'in het Neder- landse parlementaire stelsel verkeert, en dat een oplossing is gekozen, die n'et de gemakkelijkste is, maar wel het zwaartepunt legt waar het behoort te liggen, namelijk bij de politieke par- tijen".
De politieke partijen zijn in de eerste plaats geroepen de kiezer meer invloed te geven op het regeringsbe- leid, pas daàrna de wetgever. Wijziging van het kiesstelsel leidt tot een verte- kening van de politieke verhoudingen, verloochent het goede beginsel: "one 1nan, one vote", iedere stem behoort evenveel waard te zijn.
Stembus-akkoorden
"Naast de opmerkingen over het kiesstelsel bevat het rapport nog ande- rf passages, die de belangstelling ten volle waard zijn, in het bijzonder die over de wenselijkheid van stembus- akkoorden. Als men vindt dat de verant- woordelijkheid door vergroting van de kiezersinvloed in de eerste plaats bij de partijen ligt, is het logisch, dat men ook meent, dat de partijen vóór de verkiezingen de kiezers zoveel mogelijk duidelijkheid be- horen te verschaffen." De schrijver schetst dan de gedachten van het rapport om zo mogelijk tot stembusak- koorden te komen, hetgeen hij "heel loffelijk" noemt.
Toch heeft 'lij een bijzonder hard hoofd in de uitvoering daarvan en h~
meent, dat hier op dit punt, een "heel zwakke plek" in het werkstuk van de commissie-Geertserna zit. Stel dat de huidige regeringsparijen vóór de ko- mende verkiezingen besluiten, ook na de verkiezingen te blijven samenwer- ken. "Deze combinatie heeft in de Tweede Kamer sinds het uittreden van de groep-Aarden 83 zetels. Een verlies van slechts acht zetels is nodig om de meerderheid kwijt te raken. Als men let op de huidige deplorabele toestand in de KVP (die bij de vorige verkiezin- gen al acht zetels verloor!) is een dergelijk verlies niet denkbeeldig."
"Dan de andere kant, de huidige oppositie. PvdA, D'66 en de groep- Aarden bezitten samen 47 zetels. Zelfs als de ARP deze "progressieve concen- tratie" zou willen steunen (men komt dan momenteel op 62 zetels) is het je vraag of deze partijen samen er nog tenminste veertien zetels bij zullen
winnen.''
Zijn conclusie is, dat er zeer aan moet worden- getwijfeld of zowel een ,,rechtse" als een "linkse" concentratie van partijen bij de volgende verkiezin- gen een meerderheid kan behalen. De oorzaak schrijft hij dan toe aan de vele ltleine partijen, die om hun extreme opvattingen nooit regelings- partij kunnen worden.
Als zowel de linkse als de rechtse
STEMBUSAKKOORDEN
In ons vorige artikel, gewijd aan het commentaar van het Va- derland, stond in de vierde kolom onder het kopje "Stembusakkoor- den": "wij zouden hier de voorlo- pige aantekening willen maken, dat de stembusakkoorden niet, zo- als het kiesstelsel e.d. een deel van ongeschreven staatsrecht zul- len (gaan) uitmaken."
Sommige lezers zullen reeds hebben begrepen dat wij hadden geschreven : "ons geschre•· én staatsrecht."
halen, wordt het land z.i. in feite onregeerbaar. Wat ligt dan, zo vraagt Van Putten, meer voor de hand dan dat men maatregelen beraamt, die enerzijds een stembusakkoord in de hand werken en anderzijds de kleine partijen terugdringen? De vorming van zulk een districtenstelsel vindt hij zo'n oplossing. "Zeker, een paardemiddel, maar als de regeerbaarheid van het land op het spel staat, zal men dit middel niet bij voorbaat moeten afwij- zen. De VVD-commissie doet dit wel.
Mr. Geertsema vindt, dat dan maar een van de partijen zich moet loswrikken uit het stembusakkoord, waarin zij de verkiezingsstrijd heeft gevoerd, en moet overlopen naar de andere zijde.
Als men van kiezersbedrog zou willen spreken, dan is dit kiezersbedrog in optima forma."
Aldus drs. Van Putten in de "Haag- sche Courant". Op het bezwaar van de schrijver in de Haagsche Courant van het gevaar van "onregeerbaarheid" van het land in bepaalde omstandigheden, zou ik graag reeds thans met een enkele aantekening zijn ingegn.an.
Aangezien o.a. prof. Duynstee in De Telegraaf ongeveer dezelfde bezwaren heeft ontwikkeld, wil ik dat, om niet in herhalingen te vervallen, echter uitstel- len tot wij aan diens commentaar zijn genaderd.
Eén mogelijkheid - en m.i. de meest sympathieke en "natuurlijke" ---:- om een dergelijke situatie te vermijden, noemt drs. Van Putten trouwens zelf reeds. Dat is, dat de kiezers bij de komende verkiezingen zo verstandig zijn hun. stem alléén te geven aan partijen "voor wie de regeringsverant- woordelijkheid binnen bereik ligt''.
Commentaar NRC
Recht tegengesteld aan de v1s1e van de schrijver in de "Haagsche Courant"
MASSIEF KARTONNEN
DOZEN
*
voor export en binnenlands gebruik
*
N.V. Stroocartonfabrlek v/h
E. FREE & CO.
H.W.STRAAT 20 • 22, OUDE PEKELA Afd. K·artonnage
Tel. nr. 0 59 79 • 22 33 Tx. nr. 53251.
voor zover het 't kiesstelsel betreft, is het commentaar in een hoofdartikel in de Nieuwe Rotterdamse Courant (22 maart). De NRC noemt het vooral van principiële betekemis dat blijkens het rapport van de VVD de meerderheid- der commissie van mening is, dat het stelsel dei: evenredige vertegenwoordi- ging moet worden behouden. "Wij hopen" - zo schrijft de hoofdredactie van het Rotterdamse liberale orgaan -
"dat de partij als geheel die mening zal delen".
Het blad hoopt eveneens, dat ook andere partijen die mening zullen delen, maar er zijn helaas tekenen die in een andere richting wijzen. De NRC stelt vast: Wie aan het stelsel van E.V.
gaat tornen, wijkt voor de waan van de dag en ontneemt groepen kiezers een stuk medezeggenschap, dat zij tot nu toe hadden". De hoofdartikelschrij- ver brengt in herinnering, dat de enige
"retouche", die de commissie wil aan- brengen, is een vermindering van het aantal voorkeurstemmen dat voor ver- kiezing vereist is. Dat lijkt het blad voortreffelijk. Het ligt, zo schrijft de NRC, ook duidelijk in de lijn van een commissie, die zich bezighoudt met de relatie kiezer - gekozene.
Akko~nden en kabinetsformateur
Over de mogelijkheid van stembus- akkoorden geeft de commissie naar het oordeel van de NRC interessante be- schouwingen ten beste. Het blad stelt vast, dat de VVD al ·enige malen iets van een "negatief stembusakkoord"
heeft toegepast ("in geen geval samen met de PvdA in een Kabinet") en het hoeft niet te verbazen, dat een com- missie uit de VVD thans een stap verder is gegaan en een positief ak- koord aanbeveelt. Het Rotterdamse blad acht het gelukkig, dat de commis- sie ook met de mogelijkheid rekening
·houdt dat er g e e n akkoord tot stand zou komen. "Zij wil van het akkoord geen grondwettelijk systeem maken, maar_ wel zou zij het als regel willen
zien". ·
In dezelfde sfeer acht zij de gedach- te van de commissie liggen dat de Tweede Kamer, indien zij daar kans toe ziet, een kabinetsformateur voor- draagt. Dat zou dan in de plaats komen van de raadpleging van de fractielei- ders door de Koningin.
De NRC meent wel, dat "enige reserve ten aanzien van deze gedachte past". Veel zal afhangen van de wijze, waarop het vaststellen van zo'n voor- dracht zich zou ontwiRkelén. "Maar gelukkig" - zo constateert de hoofdar- tikelschrijver . in het Rotterdamse or- gaan - "is de meerderheid van de commissie niet zo ver gegaan, dat zij de dualistische grondslag van ons con- stitutioneel bestel volkomen wil afbre- ken door rechtstreekse verkiezing van een minister-president aan te bevelen."
Burgemeesters
De NRC acht het ook terecht, dat de commissie (of haar meerderheid) in het tweede deel van haar rapport vast- houdt aan de benoeming van burge- meesters door de Kroon: Een aanbeve- ling van de raad aangaande de vereis- ten, waaraan een nieuwe burgemeester zou moeten voldoen, wil zij echter als vaste regel verheffen. Zolang er geen namen in zo'n aanbeveling worden ge- noemd, "zou dit systeem wel hanteer- baar zijn," zo meent de NRC.
Wat ironisch is de opmerking aan het slot: "Voor~ het overige zou de minister van binnenlandse zaken een computer moeten gaan gebruiken voor toepassing van het aanbevolen systeem voor gemeenten met minder dan 100.000 inwoners, waar volgens de commissie na 12 jaar de burgemeester niet meer voor herbenoeming in aan- merking zou mogen komen".
A.W. ABSPOEL
vrijdag 19 april 1968 - 3
erd ms
een open haard voor uw tuin
De metalen PORT-a-BELL van BELLFIRES is gemaakt voor ge- bruik in de tuin of op uw terras.
HU is gemakkelijk verplaatsbaar en kan -met schoorsteenaan- sluiting- ook met veel succes binnen gebruikt worden.
r---.... ---... ----... -... ..,
Coupon x:
Ik wil meer weten over uw BELLFIRES "PORT-a-BELL".
Stuur mU s.v.p. een folder.
Naam: ... . Adres:
IN MEMORIAM MR. J. WILKENS
Op 70-jarige leeftijd is in Wassenaar overleden mr. J. Wilkens, die vele jaren voorzitter is geweest van de fractie van de VVD in de provinciale staten van Zuid Holland. Ook was hij gedurende enige jaren voorzitter van de afdeling Wassenaar van onze partij.
Mr. Wilkens behoorde tot de oude getrouwen in de VVD. Vrijzinnige Groninger van geboorte, in handel en wandel, trad hij aanstonds in 1946 toe tot de Partij van de Vrijheid en steeds heeft hij daadwerkelijk op de terrei- nen waar hij zich speciaal voor inte- resseerde en met interesse op de terreinen waar hij zich niet zo thuis voelde de politiek van de VVD ge- volgd. Als president-directeur van de Fries-Groningse Hypotheek Bank wist hij bijzonder veel van de financiële consequenties van het bouwen. Over de problemen van het bouwen heeft hij bij herhaling in woord en geschrift getuigd van zijn liberale. visie.
Hij laat in de rijen van hen, die de liberale gedachte in ons land uitdra- gen, een goede herinnering achter èn aan zijn persoon èn aan zijn werk- zaamheden.
Hij ruste in vrede.
D. W. DETTMEIJER
IODIGöM
SPIJKENISSE
Gebouwen van gewapend betonnen prefabs voor versChillende doeleinden.
Vloerplaten in normale afmetingen of pasplaten volgen!; opgegeven maten.
Broeibakken en alle onderdelen voor de tuinbouw.
''[1'1
!
:I
:i
'I' i'
- - - -
4 ....; vrijdag 19 april 1968
Hoofdlijnen binnenstadsbeleid
ENIGE dagen voor het ter perse gaan van dit numm.er is het voorontwerp van de nieuwe nota over de Amster- damse binnenstad openbaar gemaakt.
De bedoeling van dit voorontwerp is dat de burgerij in staat gesteld wordt mee te praten over het beleid voordat de
• definitieve redactie van de nota wordt gemaakt. In de komende tijd . zal er zeker reden zijn om nader op d1t voor- ontwerp iil. te gaan, ook al in verband met de reacties die daar zeker op zullen
kómen. -
Voor het ogenblik is het wellicht dien- stig om enkele zirtsneden uit de nota te lichten, die in een soort tele- gramstijl een indruk gèven van de , hoofdgedachten die d~ samenstellers vàn het voorontwerp bij de bepaling van het binnenstedelijke beleid voor o&en hebben gestaan. In de inleiding ,;'ordt erop gewezen dat de vorige _(en dus nu nog geldende) Nota binnenstad dateert van 1955; in deze dertien. jaren is er veel gebeurd. Het leven is veran- del'd en het stadsbestuur 'staat voor de moeilijke taa;k van het "handhaven van de óude schoonheid tegelijk met het in- voegen van nieuwe elementen, noodza-- keiijk door de· groeiende en. wisselende maatschappelijke omstandigheden en behoeften".
De .nota die nu in bespreking komt wijst dan op· de centrumfunctie van Amsterdam en zegt dat het centrale stadsdeel ook in de toekomst het belang- rijkste centruni van he't stadsgewe~t zal zijn. "DaSJr zullèn ·overwegend d1e instellingen, instituten en bedrijven ge- vestigd moeten zijn welke functioneel,_
ideëel en: ()COnomisch voor de gehele stedelijke samenleving het grootste ge- wicht hebben."
Dat brengt bijna automatisch mee dat het woonelement van de birineüstad niet op de eerste plaats staat. De nota zegt
dan ook: "Het wonen in de ~innenstad zal in verschillende opzichten hiet kun- nen voldoen aan de hoge eisen die te- genwoordig aan het wonen word~n
gesteld." Niettemin zal de woonfunctie in de binnenstad worden bevorderd, in hoofdzaak door- kwalitatieve . verbete- ring. Dat zal de verbetering betekenen door concentratie in enkele gebieden die speciaal voor· het wonen worden inge- richt, aismede door verbetering en aan- passing van verspreide woongelegen- heid.
Ten aanzien van het werken in de binnenstad legt het . voorontwerp de na- druk op die functies die voor de .hele samenleving van grote betekenis zijn en op dè "typisch. city-gebonden'' hoog- waardige functies. Vooral voor deze laatste zijn expansieruimten nodig aansluitend op de binnenstad en met eert goede ligging aan het openbaar ;ier-
voer.
Voor de winkels in de binnenstad acht de nota bepalend dat het city-winkelap- paraat- voldoende wervingskracht zal houden voor een klantenkring die op relatief steeds grotere afstand Iwmt te wonen. Nieuwe winkelcentra in de nieu- we woongebieden zullen een deel van de middenstandsfrmctie in Amsterdam gaan overnemen. Daarom is voor de binnenstad van groot belang dat ener- zijds het wonen in de binnenstad en vooral in de gordel ctaaromheen zoveel moO'elijk wordt bevorderd, en voorts dat er goede en snelle verbindingen van de binnenstad met de nieuwe woonconcen- traties op grotere afst~J,nd (zowel in als buiten de stad) zullen kómen. Snel openbaar vervoer en voldoende ruimte voor kort parkeren zijn voor de winkel- functie onontbeerlijk.
Dat brengt ons bij het openbaar. ver- voer en tevens bij de opmerking dat er tussen deze ontworpen nota en de plan-
VERKEERSINSPRAAK AMSTERDAM
Op onderstaande data, 's avonds om 8 uur, zal de verkeerscommissie van de. VVD-afdeling Amsterdam spreken met verkeersdeelnemers en belangstel- lende inwoners van de hoofdstad.
Data Wijk
18 april Zuid, tussen het
26 april
7 mei
Stadion en het Concertgebouw Amsterdam-Noord, ten westen van het N.H. Kanaal West, van Over-
toom tot Staats- liedenbuurt
Spreker Drs. A. Pais
G. ·W. Keja
Drs. A. Pais
Plaats
Minervapaviljoen Albert Hahnplantsoen
N.D.S.M.
Klaprozenweg Belfort Hotel Surinameplein
Rijnmond in discussie
BESTUURLIJKE kringen in de streek ter weerszijden van de Nieuwe Wa- terweg zijn op het ogenblik weer druk aan het praten over de positie van het openbaar lichaam Rijnmond. Dat is niet zo verwonderlijk. Die. positie zal im- mers niemand bevrediging krmnen schenken. Zoals het nu gàat, gaat hèt niet goed, zo hebben wij. jhr. mr. G. 0, J. van Tets, de voorzitter van de libera- le fractie in de Rijnmondraad, horen zeggen. Gelijk heeft hij. Er is alleen verschil van mening mogelijk over de vraag in welke richting naar verbete- ling moet worden gezocht.
Het dagelijks bestuur van het open- baar lichaam is .als eerste met het zoe- ken begonnen. Het heeft zich met een interimrapport tot de Rijmnondraad ge- wend, waarin een zodanige structuur- verandering van het orgaan wordt aan- bevolen, dat een krachtiger en meer tot de verbeelding sprekend bestuur kan worden gevoerd. Daarvoor worden een uitbreiding van de taken en bevoegdhe- den en een andere financiële regeling onontbeálijlc geacht.
Deze roep om meer armslag heeft ·bij het gemeentebestuur van Rotterdam een weinig gunstig onthaal gevonden.
Burgemèester en wethouders van de grootste gemeente in de regio hebben gereageèrd, met de publilratie van een nota waarin wordt aangedrongen op hervorming van het bovengemeentelijk
orgaan Rijnmond tot een int~rgemeente
lijk samenwerkings- en integratieor- gaan. Dit orgaan zou sterlw personele bindingen met de gemeenten moeten vertonen en wel in -die zin dat de ge- meenteraden uit hun midden vertegen- woordigers aanwijzen om zitting te ne- men in de raad van het samenwer- ldngporgaan.
Getrapte verkiezing dus, inplaats van de rechtstreekse· verkiezing die Rijn- mond nu kent. In de visie van Rotter- dams gemeentebestuur zouden voorts gecommitteerden van het nieuwe or- gaan tevens in hun eigen gemeenten wethqudeir moeten zijn. Rotterdam ver- langt in de aldus hervormde bestuurscorporatie geen meerder- heidspositie. Het is echter wel duidelijk dat het verlost wenst te worden van een lichaam dat - en de Rotterdamse nota zegt -het met zoveel woorden - als lastig en betuttelend, sterker nog: als een rem op een slagvaardig beleid wordt ondervonden.
Intussen heeft de raad van Rijnmond het interimrapport van zijn dagelijks bestuur. fu zijn vergadering van vorige week woensdag uitvoerig besproken.
Begtijpelijkerwijs ·is daarbij ook de Rot- terdamse nota ter sprake gekomen.
Rotterdams gemeenteraad moet op zijn beurt nog een oordeel uitspreken over de nota . van burgemeester en wethouders.
Dat zal naar verwachting in elk geval vóór de vakanties gebeuren. Tegelijlier-
Openbaar -vervoer
ZOALS toegezegd hepben b. en w. van Den Haàg de raad eeh tweede nota over het openbaar vervoer doèn toeko- men. In aanmerking nemende, dat het aantal particuliere auto's in onze stad sinds 1960 meer dan verdubbeld is, Iran het tot tev_redenheid stemmen, dat de daling van het pa,ssagiersvervoer sinds 1965 steeds geringer wordt; in 1967 nog slechts 2 pct. tegen 6,8 · pct. in 1965.
Betrekt men het aandeel dat· net streek- vervoer in het ·totale passagiersvervoer heeft, er bij, dan is de situatie nog gunstiger, want in 1966 was de daling nog 2,1 pct, tegen 0,5 pct. in 1967. Voor een beoordeling van het verlies, dat op exploitatie van de HTM: wordt geleden, is dit tot op zekere hoogte een bevredi- gende' ontwild;:eling. Misschien mag men er - voorzichtig - de conclusie l1it trek- ken, dat het plan-Lehner, waarop- mder- tj.jd veel kritiek is uitgeoefend, no~, zo
~lP.~h(· rdf:lt n••:::a co ~,.."... ..-. ... .-1 ... ~,,... ..., ... ~~ ... 1.~~\~ ~
kan zijn, dat het overige verkeer, in- clusief het parl,eerprobleem, dusdanige afmetingen heeft aangenomen, dat ve- len er langzamerhand de voorkem' aan geven van tram en bus gebruik· te ma- ken, omdat' die snèller en goedkoper zijn, zeker tussen woonadres en bin- nenstad.
Er ïs altijd betoogd, dat het openbaar vervoer door een te geringe frequentie tekort schoot en schiet. Nu daarin ver- betering is gebracht, mag hieruit wel- licht de conclusie worden getrokken, d;:tt deze maatregel eveneens passa- giersaantrekkend werkt. De gemiddelde rijsnelheid is opgevoerd, hetgeen ook een gm1stige uitwerking blijkt te heb- ben. Een bijkomend gunstig feit is, dat opvoering van de rijsnelheid een bespa- ring van één miljoen gulden heeft opge- leverd.
Niet te verwonderen is de sterke te-
iijd zal dan natuurlijk het intelimrap- port van Rijnmond in beschouwing wor- den genomen,
Er zal trouwens overal in de re'gio in de komende maanden genoeg over deze materie te doen zijn. Het interimrapport, aangevuld met een verslag van de discussie in de Rijnmondraad, zal na- melijk naar de commissie van samen- werldng worden gezonden, waarin - behalve vertegenwoordigers van Rijn- 'mond - de burgen1eesters van alle ge- meenten fu het Rijnmondgebied zitting hebben. De burgemeesters brengen het 1·apport ter kennis van hun gemeentera- den, waarna het stuk, vool·zien van op- en aanmerkingen, bij het dagelijks bestuur van Rijnmond terugkeert.
Daar wordt de zaak dan nog eens nader bestudeerd, opdat de raad een nieuw voorstel kan worden aangeboden.
Op die manier zal het dan wel oktober worden voordat de raad tot een beslis- sing kan lwmen over de verlangde uit- breiding van taken en bevoegdheden.
Tussen de bedrijven door zal dan ook de nota van Rotterdam in de verschil- lende gemeenten onderwerp van bespre- ldng hebben uitgemaakt.
Op· dit ogenblik kan worden geconsta- teerd dat deze nota in het debat van de Rijrimondraad ve~l · en soms scherpe kritiek heeft ondervonden. Vast is ko- men te staan dat de overgrote meerder- heid van de raad een intergemeentelijk orgaan afwijst. In deze kring is men de
dag· en op zondagen.
Wat het lijnennet betreft, buslijn 2 (K1.vactellaan-Valkenbospleii1) is een totale mislukking g·ewordèn. We verba- zen ons daarover niet. · Dat deze lijn daarom wordt opgeheven, kunnen we begrijpen. De doortrekking van de lijnen 13 en 15 van het stadhuis naar het Jozef Israëlsplein blijkt gunstiger resultaten te hebben opgeleverd. Vandaar dat de proefneming daarmee wordt voortgezet.
Overwogen wordt buslijn 5 over enige jaren om te zetten in een tramlijn. Dr.
Lehner heeft hierover al gedacht. -Gaan v1e de route van buslijn 5 na, clan vre- zen we, (lat ronzetting in een tramlijn bijzondere n1oei!ijkhedeh zal opleveren, aannemende, dat getracht zal worden de bestaande route· zoveel mogelijk te
handhaven. ' -
Verscheidene wensen, die in de a-fge- lopen. ,tijd aan de ~gémeenteraad zij~
VRIJHEID EN DEMOCRATIE
nen voor het openbaar vervoer, ?e par- keeJ:nota en allerlei andere verschenen of te verwachten beleidsstukken een in- nig verband bestaat. Herhaaldelijk heeft de Amsterdamse gemeenteraad reeds het euvel gevoeld dat onderdelen van het hele beleid in ·nota's of- voorstellea1 zijn neergelegd zonder dat men daarbij een inzicht had in het geheel. Het is da11 ook goed dat dit voorontwerp gepubliceEil'd is voordat de principebeslissing over het openbaar vervoer moet worden geno- men.
Over dit (}penbaar vervoer zegt het voorontwerp dat geen structurele ingre- pen ten behoeve van het wegverkeer mogelijk of gewenst zijn. De nota pleit - dan ook voor de_ stadsspoorweg en voegt daaraan toe dat d[m het overige vei:- keer soelias za1 vfuden. "Op het stra- tennet zonder tramverkeer zal de afwik- kelil'tg van het autoverkeer efficiënter geregeld kunnen worden," aldus het voorontwerp: Bovendien verwacht men dat door_ een nieuw wegenschema op te stellen met hoofdwegen van gTote maaswijdte, er ,-,verkeersluwe" gebie- den zullen ontstaan, waarbinnen betere mogelijkheden voor het voetgangersver- keer kunnen worden geschapen.
Ten slotte nog een aspect: over de negentiende-eeuwse gordel wordt . gezegd dat daar hoogbouw tot stand dient te komen door middel van een bestem- mingsplan, waarfu mede aandacht is geschonken aan alle daarmee samen- hangende aspecten zoals omringepde bebouwing, verkeersintensiteit, bereik- baarheid, e.d.
Het is niet de bedoeling geweest in deze eerste aanleg een oordeel over het voorontwerp te geven. Daartoe is meer tijd nodig. Het lijvige werk, van honderd- vijftig bladzijden folio zal in de komen- de tijd zeker nog- ,.in het nieuws" blij- ven.
mening toegedaan dat met een bovenge- meentelijk bestuursorgaan moet worden doorgegaan, dat zelfs de positie daar- van ·overeenkomstig de aanbevelingen van het . dagelijks bt)stuur moet worden versterkt en effectiever gemaakt.
Alleen de prot.-christelijke groepering bleek daarvoor in het .geheel niets· te voelen. Rijnmond heeft nog te weinig ervaring opgedaan om nu al aanspraak op een ruimer arsenaal bestuursmidde- len te kunnen maken, zo is de redene- ring daar. Een tussenpositie nam de
!NP-fractie in. Zij toonde zich niet à prioli tegen .een bovengemeentelijk or- gaan, maar zij vond toch wel dat som- mige Rotterdamse suggesties de moeite van het overwegen waard zijn.
Tot die laatste conclusie waren ook :mderen gekomen. Onder hen bevond zich de heer Van Tets die wel mogelijk- heden zag om een soort personele unie tussen Rijnmond en de gemeenten te bewerkstelligen en die voorts o.a. pleit- te Yoor vermindering van het aant~J
leden van de Rijnmondraad.
Afsluitend kan worden gezegd dat vlijwel alle sprekers van mening wa- ren, enèrzijds, dat ben Haag niet met twee zo zeer uiteenlopende standpunten kan en mag worden geconfronteerd, an- derzijds dat de Rotterdamse nota vol- doende aanknopingspunten bevat om tot een compromis te komen. Wij hebben zo'n . idee dat daar in de .komende tijd ijverig op aangestum·d zal worden.
va,n verschillende ovei'\'1<-<egingen 11iet te
lmnnen vervullen. We kunnen daarvom- wel begl'ip hebben, ofschoon we in het bijzonder de wens van de winkeliers in de Van Boytemastraat om een betenl verbindfug . tot stand te brengen tussen- het noordelijk deel van het Benoorden- hout .en dit vvinl\elcentrum, redelijk heb- ben geacht. Het is .<ms bekend, dàt vele bewoners van Duinzigt (noordelijk Be- noordenhout) sinds zij geen verbinding met de Van Hoytemastraat meer heb- ben, van buslijn 23 gebruik maken om te winkelen resp. in het grote winkel- eentrum te Voorburg dan wel in Scheve- l1ingen (Stevinstraat c.a.).
Uit de nota van b. en w. blijl't oveli- gens, dat zij willen trachten zo weinig mogelijk veranderingen in het tram- en busnet aan te brengen. Dat achten we juist, al zullen aanpassingen (bijv. t.a.v.
het Congresgebouw) altijd wel noodza-
1~ 1 • • ,_ 't.. l • • ~ ....
