> Retouradres Postbus 2518 6401 DA Heerlen
GGD Gelderland-Zuid T.a.v. mevrouw
Directeur Publieke Gezondheid Postbus 1120
6501 BC NIJMEGEN
Stadsplateau 1 3521 AZ Utrecht Postbus 2518 6401 DA Heerlen T 088 120 5000 www.igj.nl
Inlichtingen bij
Ons kenmerk
Datum 2 september 2020
Betreft Definitief briefrapport toezichtbezoek testen op testlocaties en bron- en contactonderzoek
Geachte mevrouw ,
De Inspectie Gezondheidzorg en Jeugd (IGJ) heeft uw GGD bezocht op 27 juli 2020. Het bezoek vond plaats vanwege het toezichtonderzoek naar de uitvoering van het testen op de testlocaties en het bron- en contactonderzoek (BCO), bij (mogelijke) besmettingen met het coronavirus. Hierbij ontvangt u het definitieve briefrapport van dit bezoek.
Aanleiding en doelstelling
De coronacrisis vraagt, ook nu nog, veel van zorgaanbieders. De uitbraak van het coronavirus moest worden beteugeld en tegelijkertijd moet aan besmette en niet- besmette mensen, de juiste zorg worden geboden. De GGD is een cruciale speler in deze crisis en voert in opdracht van de gemeenten taken uit op het gebied van infectieziektebestrijding. Op dit moment is de verspreiding van het coronavirus in Nederland afgevlakt, maar moeten we rekening houden met mogelijke oplevingen van het coronavirus.
Vanaf 1 juni jl. zijn de GGD’en verantwoordelijk voor onder meer het testen op de aanwezigheid van het coronavirus van iedereen die zich meldt met klachten. Maar ook de opvolging middels het BCO bij een positieve test uitslag. Beide zijn cruciale randvoorwaarden voor het indammen van een infectieziekte en essentieel om de huidige corona uitbraak in Nederland onder controle te houden. Maar ook om tijdig nieuwe uitbraken van het virus te signaleren. Deze omvangrijke opdracht moesten de GGD’en in zeer korte tijd realiseren.
De inspectie wil met haar toezicht zicht krijgen op de kwaliteit van het testen en het BCO dat door de GGD’en wordt uitgevoerd. Hiermee wil de inspectie bijdragen aan de voorbereiding op eventuele oplevingen van het coronavirus. Met het toezicht op testen en BCO houdt de inspectie, vanuit haar taak om toe te zien op de publieke gezondheid, stimulerend en agenderend toezicht op de 25 GGD regio’s. Daarnaast voert de inspectie zorgbreed diverse toezichtonderzoeken uit om eventuele zorgbrede knelpunten tijdig te kunnen agenderen.
Datum
2 september 2020
Ons kenmerk
Methode
Om het toezichtonderzoek bij GGD’en uit te voeren, heeft de inspectie een toetsingskader ontwikkeld. Dit ‘Toetsingskader testen en bron- en
contactonderzoek door GGD’en’ vindt u op onze webpagina Toezicht op testen en BCO bij GGD’en in coronatijd.
De inspectie heeft uw testlocatie en het BCO op Groenewoudseweg 275 te
Nijmegen bezocht. De inspectie observeerde hoe de testafname verliep. Ook sprak de inspectie met de coördinator(en) en medewerkers die verantwoordelijk zijn voor de testlocaties en het BCO, met de arts infectieziektebestrijding, deskundige infectiepreventie en met u. Tijdens het bezoek deed zij dossieronderzoek.
Daarnaast heeft de inspectie de toegezonden documenten bestudeerd.
Algemeen beeld
De huidige capaciteit voor de teststraten en het BCO was circa 84 medewerkers.
De GGD voerde de testen en het BCO volledig zelf uit, met behulp van externe inhuur. De GGD had ten tijde van het inspectiebezoek twee locaties voor de afname van testen, naast de bezochte locatie was er een locatie in Tiel. De GGD maakte op dat moment gebruik van één laboratorium voor de moleculaire diagnostiek.
Resultaten
In deze brief vindt u de resultaten van het bezoek aan uw GGD en de testlocatie.
De resultaten zijn gerangschikt per thema uit het toetsingskader. Normaliter geeft de inspectie aan in hoeverre wordt voldaan aan een norm. In de huidige situatie is de zorg continu in beweging en worden richtlijnen en normen voortdurend
geactualiseerd. Daarom kiest de inspectie ervoor om aan te geven ‘wat goed gaat’
of ‘wat vraagt om verbetering’. De resultaten geven de situatie weer zoals deze was tijdens het bezoek. De resultaten staan daarom in verleden tijd.
Thema 1. Randvoorwaarden
1.1 Inzet medewerkers is van voldoende capaciteit en kwaliteit Wat gaat goed
Voor het werken in de teststraat en BCO werd gewerkt met medewerkers met een medische achtergrond. Voor het werken in de teststraat werd gebruikgemaakt van verpleegkundigen, coassistenten en doktersassistenten. De doktersassistentes konden ook ingezet worden in het callcenter en de coassistenten voor het BCO. Dit om het werk gevarieerder te maken. Voor zowel het werken in de teststraat als het BCO was een opleidingsplan beschreven met een theoretisch gedeelte alsmede een inwerkperiode. Medewerkers die het BCO uitvoerden, waren allen opgeleid volgens het opleidingsplan van de GGD GHOR Nederland en NSPOH en alle medewerkers hadden de e-learning doorlopen van de NSPOH.
Er was zowel voor de medewerkers van de testlocatie(s) als de medewerkers van het BCO altijd een coördinator beschikbaar voor vragen. De GGD had aandacht voor overbelasting en emotionele ondersteuning van de medewerkers. Binnen de organisatie werd hier op verschillende wijze invulling aangegeven zoals door
Datum
2 september 2020
Ons kenmerk
bedrijfsbureau (rondje/praatje), dagcoördinatoren die alert waren op signalen van medewerkers en de mogelijkheid om zaken in te brengen in casuïstiekbespreking.
Er was ten tijde van het bezoek voldoende bezetting voor de uitvoer van de testen en het BCO. In de teststraat werd er, naast CoronIT, met papieren daglijsten gewerkt ter controle op aantallen afgenomen swabs en aantal geteste personen.
Tevens was dit een controle op de contactgegevens van de geteste personen.
Er werd ook door een ingehuurd bureau gekeken naar een geschikte testlocatie die voldoet aan mindere weersomstandigheden.
1.2 Materiële voorwaarden zijn aanwezig Wat gaat goed
Er zijn voldoende materialen voor testafname aanwezig en voor de verzending van de testen. Het laboratorium waarmee gewerkt werd leverde de buizen met het medium en de swabs kocht de GGD zelf. De persoonlijke beschermingsmiddelen bestelden de GGD zelf, landelijk. De leveringen van de PBM’s waren op zich niet het probleem, wel de steeds wisselende materialen die geleverd werden waardoor kwaliteitscontrole lastig was. Voor de verzending naar het laboratorium waren afspraken gemaakt over hoe de materialen aangeleverd moesten worden en het tijdstip waarop de swabs, éénmaal per dag, werden opgehaald. In de teststraat beschikten de medewerkers over de juiste persoonlijke beschermingsmiddelen.
Medewerkers van het BCO hadden toegang tot HPZone en waren opgeleid om correct in het programma te registreren. Uit het dossieronderzoek bleek dat de registratie juist en volledig was.
1.3 Nieuwe ontwikkelingen worden doorgevoerd in de organisatie Wat gaat goed
De GGD had intern vastgestelde procedures voor de implementatie van gewijzigde protocollen. Medewerkers waren bekend met de protocollen en wijzigingen, en werkten volgens de gewijzigde protocollen. Voor het BCO gold dat voor aanvang van de werkzaamheden er een dagelijkse ochtendoverdracht was waar alle wijzigingen werden besproken. Nu er minder wijzigingen in het BCO beleid waren, gebeurde dit eenmaal per week tijdens het weekoverleg. Er werd sinds kort ook een nieuwsbrief uitgegeven voor BCO medewerkers waarin onder andere aandacht werd besteed aan wijzigingen in protocollen. In de teststraat kwamen
medewerkers voor de start elke dag kort bijeen om veranderingen door te spreken. Verder was er een magneetbord in de gezamenlijke ruimte waar wijzigingen en mededelingen op werden vermeld en er was een groepsapp.
Datum
2 september 2020
Ons kenmerk
Thema 2. Kwaliteit
2.1 Doorlooptijden zijn conform afspraken Wat gaat goed
De GGD streefde naar een doorlooptijd van maximaal 48 uur tussen afname van de test en het geven van een positieve uitslag aan de burger. Deze termijn was sinds kort lastig haalbaar door een gewijzigde werkwijze van het laboratorium, waardoor positieve testuitslagen pas na 3-4 dagen bekend werden. Deze gewijzigde werkwijze had te maken met het eerder afgeven van valspositieve uitslagen, waardoor er nu een dubbelcheck door het laboratorium werd gedaan op alle positieve uitkomsten, wat voor vertraging zorgde. De GGD was ontevreden over de verlengde duur van het geven van de testuitslag.
Het BCO startte binnen 24 uur na een positieve uitslag zodra deze bij de GGD bekend was en zodra deze intern was doorgezet in HPZone. In HPZone werd genoteerd als een burger met een positieve uitslag de telefoon niet opnam. In dat geval wordt er een terugbelbericht ingesproken. Contact met de index vond volgens protocol eenmalig plaatst, tenzij er bijzonderheden waren die aanleiding gaven deze persoon terug te bellen. Het contact met en opvolging van contacten werd uitgevoerd volgens protocol, namelijk op 7 en 14 dagen.
2.2 Risicogroepen en kwetsbare groepen zijn geïdentificeerd en er wordt actief naar gehandeld
Wat gaat goed
De GGD had de risicogroepen in kaart gebracht ten aanzien van gezondheid of werkomgeving en huisvesting en in het kader van beperkte
gezondheidsvaardigheden. De GGD had ook een lijst opgesteld met een zestal risicovolle settingen die op dat moment in beeld waren, te weten: VVT
instellingen, slachterijen/vleesverwerkende industrieën, fruitbedrijven, uitzendbureaus voor arbeidsmigranten, sekswerkers en scholen.
De toegang tot teststraten en communicatie daarover was afgestemd op mensen met lagere gezondheidsvaardigheden en/of laaggeletterdheid, anderstaligen en mensen met (fysieke en/of licht verstandelijke) beperking. De GGD heeft tijdens een uitbraak in meerdere fruitbedrijven voor de schriftelijke communicatie met arbeidsmigranten in het begin van de crisis een vertaalbureau in de hand
genomen omdat er op dat moment landelijk nog geen materiaal voorhanden was.
Nadien werd er gebruikgemaakt van de informatie die op de Pharos website staat.
Tijdens het BCO vond regelmatig contact plaats met een contactpersoon, vaak in de vorm van familie die de Nederlandse taal wel machtig was. Gebruik van een tolk was tot nu toe niet nodig geweest.
Het was ook mogelijk om thuis testen af te nemen. Er was een aparte dag- coördinator voor de thuisbemonstering aangesteld. De GGD werkte voor de thuisafname samen met een ziekenhuis in de regio. Hier waren aparte afspraken over gemaakt. Met de huisartsen in de regio waren afspraken gemaakt dat zij zelf de tests afnamen en naar het ziekenhuis zonden.
Datum
2 september 2020
Ons kenmerk
2.3 De kwaliteit van de testen is geborgd Wat gaat goed
De testen werden afgenomen, bewaard en verzonden volgens protocol. Er was een dagcoördinator aanwezig voor het beantwoorden van vragen. In de teststraat werd er, naast CoronIT, met papieren daglijsten gewerkt ter controle op aantallen afgenomen swabs en aantal geteste personen. Tevens was dit een controle op de contactgegevens van de geteste personen.
De medewerkers gebruikten de persoonlijke beschermingsmiddelen op juiste wijze.
Voor de moleculaire corona diagnostiek (PCR) werd gebruikgemaakt van een laboratorium dat volgens het RIVM voldeed aan de kwaliteitscriteria voor testlaboratorium voor moleculaire SARS-CoV-2-diagnostiek.
2.4 De kwaliteit van het BCO is geborgd Wat gaat goed
Het BCO werd uitgevoerd volgens protocol. Een vast team van BCO medewerkers (arts en verpleegkundige) droeg zorg voor de kwaliteitsbewaking.
Casuïstiekbespreking werd ingezet om van elkaar te leren. Bij het sluiten van een dossier vond een controle plaats door een verpleegkundige van de GGD of een arts infectieziektebestrijding. Eventuele verbeterpunten werden direct
teruggekoppeld aan de betreffende medewerkers.
Bij een lokale uitbraak was bekend hoe gehandeld moest worden. In het geval van een uitbraak, zoals bij de zogenaamde “fruitcasus”, werd door de GGD een eigen BCO team geformeerd. Dit proces is aan het einde geëvalueerd en heeft geleid tot aanpassingen in protocollen.
Thema 3. Samenwerking
3.1 Er vindt afstemming plaats met regionale en landelijke partijen Wat gaat goed
De GGD had een structuur voor afstemming en communicatie met regionale en landelijke partijen, welke tijdens de COVID-19-crisis werden geïntensiveerd. Er waren korte lijnen met het LCI en naburige GGD’en. De coördinator van de
teststraat maakte gebruik van een landelijke WhatsAppgroep waarin alle teststraat coördinatoren van de GGD zaten. Er waren geen reguliere contacten of overleggen met collega partners in Duitsland. Wel wisten zij elkaar, zoals bijvoorbeeld bij de
‘fruitcasus’, goed te vinden.
3.2 Er vindt afstemming plaats in de keten (binnen en buiten de GGD) Wat gaat goed
De GGD had de afstemming tussen ketenpartners binnen en buiten de GGD georganiseerd. De contacten met regionale partners zoals artsen, zorginstellingen, kinderopvang, scholen en bedrijven waren niet nieuw, maar waren geïntensiveerd.
Datum
2 september 2020
Ons kenmerk
Bij opschaling teststraten werd het laboratorium tijdig geïnformeerd als de afgesproken diagnostiek capaciteit overschreden werd.
Ten aanzien van de doorlooptijden van het laboratorium over de positieve testuitslagen hadden de IZB artsen in juli diverse malen contact gehad met het laboratorium om te komen tot verbetering hiervan. Tevens was er veelvuldig gecommuniceerd met RIVM, GGD GHOR NL over deze problematiek en met het LCDK om te komen tot een ander laboratorium voor de PCR testen.
Met VVT instellingen was aan het begin van de crisis contact geweest. De GGD is op de hoogte of een VVT instelling een contract heeft voor ondersteuning van een bureau voor infectiepreventie. Veel verpleeghuizen in deze GGD regio hebben namelijk een contract met een bureau over deze infectiepreventieondersteuning.
De GGD had de kleine woonvormen niet in beeld, maar als er contact was werkte het goed. De kwetsbare groepen waren geïdentificeerd door Bevolkingszorg via de gemeente en door Veilig Thuis via eigen GGD. Er was advies gegeven aan
sekswerkers over herstart van de tippelzone. Er was een speciaal schoolteam opgericht en diverse signalen waren gecommuniceerd naar het LCI.
Thema 4. Opschalen
4.1 Opschalen van testen en BCO bij een lokale uitbraak en/of een
‘tweede golf’ van het coronavirus is mogelijk en geborgd Wat gaat goed
De GGD had ervaring met een recente uitbraak waarbij opschalen van personeel goed verliep (fruitcasus). Voor COVID-19 had de GGD bepaald wanneer en hoe opgeschaald kon worden bij een eventuele “tweede golf”. Er waren afspraken met medewerkers over afbouw van contracten en herhaalde inzetbaarheid bij
opschalen. Per activiteit was er een plan (teststraat, BCO en callcenter). De opschaling voor BCO zal in aanvang geschieden vanuit de lokale capaciteit vanuit de eigen GGD. Indien het drukker wordt zal er landelijke capaciteit worden ingezet, conform afspraak GGD/GHOR. Voor de opschaling van het callcenter op de GGD waren twee type telefoonlijnen open. Eén voor beantwoording van vragen van professionals, instellingen en scholen. De andere voor publieksvragen en inplannen testen. De eerste lijn werd bemand door interne medewerkers met een medische/verpleegkundige achtergrond en coassistenten. De tweede lijn werd gerund door diverse medewerkers en coassistenten. De GGD had tot nu toe geen gebruikgemaakt van het landelijke callcentrum. De interne crisiscoördinator heeft de verantwoordelijkheid voor de opschaling.
Doorontwikkeling van de capaciteit moet plaatsvinden vanaf eind augustus. De huidige testlocaties kunnen niet verder worden uitgebreid. Er werd door een extern bureau gekeken naar de mogelijkheden van andere locaties.
Aanvullend
Tijdens het bezoek van de inspectie is er in de gesprekken met verschillende GGD- medewerkers ook aanvullende informatie opgehaald die niet getoetst werd in het toetsingskader, maar die de inspectie waardevol vindt om mee te nemen. Het gaat
Datum
2 september 2020
Ons kenmerk
zowel om knelpunten, “lessons learned” als handreikingen voor andere GGD’en.
Hieronder vindt u daarvan een weergave.
• De GGD gaf aan dat het opmerkelijk is dat elke GGD zelf alle landelijke wijzigingen moet verwerken in eigen protocollen/werkwijzen. De GGD vroeg zich af waarom dit niet landelijk georganiseerd kon worden.
• De GGD maakte zich zorgen over de tekorten van medisch personeel, zowel de ziekenhuizen als GGD’en lopen hier tegenaan.
• De GGD vroeg zich af wat er zou gebeuren als iedereen zich, ook zonder klachten, mag laten testen. Hoe wordt de kwaliteit van de tests dan nog gegarandeerd?
Conclusie
De inspectie ziet dat u in de afgelopen maanden hard heeft gewerkt aan de
organisatie van het testen en BCO, daar heeft zij veel waardering voor. U leest dat terug onder de kopjes ‘wat gaat goed’ in de paragraaf resultaten.
Vervolg
Naast de bezoeken aan alle GGD’en, spreekt de inspectie met landelijke partijen, inventariseert zij hoe burgers het testen en BCO ervaren en zal er een uitvraag bij de analyserende laboratoria plaatsvinden. Mogelijk komen daar nog
aandachtpunten voor uw of alle GGD’en uit naar voren. Die deelt de inspectie na de zomer in haar eindrapportage met daarin het geaggregeerde beeld van alle bezochte GGD-regio’s. De publicatie daarvan is tegelijk met het openbaar maken van dit vastgestelde briefrapport. Hiermee rondt de inspectie het
toezichtonderzoek bij uw organisatie af.
Knelpunten die u heeft benoemd tijdens het inspectiebezoek die niet binnen het handelingsperspectief van uw GGD liggen, zal de inspectie waar mogelijk opnemen in het geaggregeerde eindrapport.
Wij hopen u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd. Als u nog vragen heeft, dan kunt u contact opnemen met de projectleiders Toezicht op testen en BCO: . U kunt hen bereiken via het e-mailadres .
Met vriendelijke groet, , senior inspecteur , senior inspecteur
