1 Veelgestelde vragen Vangnetuitkering 2015-2016
I. Analyse en mogelijke oorzaken van tekort Vraag I.1
Moeten de gemeente aantonen dat haar tekort komt door een bijzondere arbeidsmarktsituatie door middelen van een arbeidsmarktanalyse net als in de IAU?
Antwoord I.1
Nee. Voor het recht op vanguitkering speelt de mogelijke oorzaak van het tekort geen rol.
II. Maatregelen om tot tekortreductie te komen Vraag II.1
In het Besluit Participatiewet is onder meer geregeld dat het college de gemeenteraad moet informeren omtrent de maatregelen die zijn genomen of zullen worden genomen om tot
tekortreductie te komen. De gemeente vraagt of het de bedoeling is dat het college de effecten van de deze maatregelen kwantificeert, oftewel uitdrukt in euro’s.
Antwoord II.1
In artikel 10a, tweede lid, onder d, van het Besluit Participatiewet is geregeld dat –wanneer in het tekortjaar waarover een vangnetuitkering wordt verzocht daadwerkelijk maatregelen zijn getroffen om tot tekortreductie te komen- het college de effecten van de maatregelen kwalificeert.
Kwantificeren is niet vereist, hetgeen onverlet laat dat hierover wel afspraken kunnen worden gemaakt tussen het college en de raad. Dergelijke afspraken zijn voor een beroep op de vanguitkering echter niet vereist.
Vraag II.2
In 2015 moet de gemeente zich aan de Toetsingscommissie verantwoorden over het laatste MAU- jaar 2014. De MAU-voortgangsrapportage over 2014 bevat ook een prognose voor 2015 alsmede een aantal aanvullende maatregelen. De gemeente voorziet dat zij over 2015 een beroep zal gaan doen op de vangnetuitkering en vraagt of zij op deze wijze voldoet aan de daarvoor geldende voorwaarden
Antwoord II.2
Op zich is de op te stellen globale analyse in het kader van de vangnetuitkering vormvrij. Strikt genomen zou het inderdaad kunnen dat met de beschreven voortgangsrapportage over de MAU inhoudelijk wordt voldaan aan de eisen voor de vangnetuitkering. Desondanks is dit geen aan te bevelen keuze. Het vermengen van twee verschillende onderwerpen, lijkt een voedingsbodem voor misverstanden. Als het feitelijk werk toch al is gedaan (opstellen analyse, treffen maatregelen, oordeel van de raad hierover) dan zal het voor de gemeente niet heel veel werk om de relevante zaken voor de vangnetuitkering te extraheren en separaat bij het verzoek tot een vangnetuitkering te voegen. Dit zal een goede beoordeling door de toetsingscommissie bevorderen en daarmee een vlotte afhandeling van het verzoek.
2
Vraag II.3
De te nemen maatregelen, moeten dan nieuwe maatregelen zijn of mogen dat ook intensiveringen van bestaand beleid zijn?
Antwoord II.3
Bij het onderwerp “Beoordeling en advisering door de Toetsingscommissie aanvullende uitkeringen Participatiewet” is reeds vermeld dat de toetsingscommissie zal volstaan met de vaststelling dat de vereiste documenten zijn ingediend en dat zij zich geen oordeel zal vormen over de kwaliteit van de analyse en de eventuele gevolgen van de opvattingen van de raad over de analyse. Een dergelijke beoordeling blijft voorbehouden aan het lokale bestuur. Dit geldt ook voor de maatregelen om tot tekortreductie te komen.
III. Informeren van de gemeenteraad Vraag III.1
In het Besluit Participatiewet is geregeld dat het college de gemeenteraad moet informeren over zijn globale analyse omtrent de mogelijke oorzaak en omvang van het tekort op het Pw-budget en omtrent de maatregelen die zijn genomen of zullen worden genomen om tot tekortreductie te komen en dat bij het indienen van een verzoek om vangnetuitkering een document verstrekt moet worden waaruit blijkt wat de opvattingen van de gemeenteraad zijn over de informatie van het college. Met het oog op een over 2015 in te dienen verzoek om vangnetuitkering wil de gemeente dit praktisch aanpakken en vraagt of het volstaat dat het college zijn analyse en mogelijke
maatregelen voorlegt aan de bevoegde raadscommissie en dat van het besprokene een verslag wordt opgemaakt.
Antwoord III.1
In de toelichting bij het vangnet (Stb. 2014, 537) staat vermeld dat het voor het in behandeling nemen van een verzoek met betrekking tot 2015 voldoende is dat de gemeente aantoont dat in 2015 een proces is ingezet gericht op tekortreductie. Het hart van deze voorwaarde is grofweg dat het college in 2015 een globale analyse opstelt van de mogelijke oorzaak en omvang van het tekort en dat het college de raad informeert over deze analyse en de maatregelen die zijn genomen of zullen worden genomen om tot tekortreductie te komen.
Bij de een verzoek om vangnetuitkering moet ook een document worden gevoegd waaruit de opvattingen van de gemeenteraad hieromtrent blijken. Het document dat hierop betrekking heeft is vormvrij, zodat de gemeente voor een vorm kan kiezen die naar eigen inzicht het meest geschikt is.
Het moet heel nadrukkelijk wel gaan om de opvatting van de gemeenteraad, en niet om die van een raadscommissie (die doorgaans geen verdergaande bevoegdheden heeft dan het verzamelen van informatie, het voeren van overleg met het college en het uitbrengen van advies aan de raad). Op deze wijze is voorzien in de horizontale verantwoording binnen de gemeente. De wetgever heeft dit belangrijk geoordeeld.
IV. Opvattingen gemeenteraad Vraag IV.1
Komt de gemeente nog in aanmerking voor het tijdelijk vangnet wanneer de Raad zijn opvattingen over analyse en de genomen maatregelen pas in 2016 geeft?
3
Antwoord IV.1
Om voor een vanguitkering over 2015 in aanmerking te kunnen komen, is het absoluut vereist dat het college in 2015 zowel zijn globale analyse heeft opgesteld als de raad heeft geïnformeerd over zijn analyse en de maatregelen die worden genomen dan wel worden overwogen om tot
tekortreductie te komen. Hierbij is het niet bezwaarlijk indien de Raad zijn opvattingen pas in 2016 geeft.
Vraag IV.2
Klopt het dat de Raad unaniem moet instemmen met de voorgenomen maatregelen?
Antwoord IV.2
Nee, dat is voor de vanguitkering geen vereiste.
V. Rechtmatigheid Vraag V.1
Hoe zit het precies met de onrechtmatigheden. Stel de gemeente heeft een tekort van 7%, maar 1%
is onrechtmatig besteed; komt de gemeente dan nog in aanmerking voor het tijdelijke vangnet?
Antwoord V.1
Anders dan de IAU is de vanguitkering geen “alles of niets-regeling”. De wijze waarop foute of onzekere bestedingen een rol spelen, is voor het vangnet anders geregeld. Allereerst geldt dat alleen rekening wordt gehouden met de foutenb en onzekerheden die de accountant verplicht moet rapporteren op grond van artikel 5 van het Besluit accountantscontrole decentrale overheden.
Indien dit het geval is vermeldt de accountant de geconstateerde bedragen in zijn verslag van bevindingen. In het kader van het vangnet worden de gerapporteerde bedragen in mindering gebracht op de netto lasten over 2015 of 2016. Het bedrag dat resteert wordt gehanteerd voor de beoordeling of het tekort meer bedraagt dan 105% van het toegekende Pw-budget, en -indien dit het geval is- de vaststelling van de hoogte van de vanguitkering.
VI. Eigen risico Vraag VI.1
Aan de gemeente is aanvankelijk een MAU-uitkering toegekend over de periode 2013-2015, met een eigen bijdrage van 7,5%. De aanspraken over 2015 zijn vervallen door intrekking van de MAU. Geldt voor deze gemeente een eigen risico van 7,5% of de 5%?
Antwoord VI.1
Voor gemeenten wier MAU-uitkering, met toepassing van een eigen bijdrage van 2,5% of 5%, ingaande 1 januari 2015 voortijdig is beëindigd, geldt dat het eigen risico voor de vangnetuitkering overeenkomstig wordt vastgesteld. Dit betekent dat én hetzelfde risicopercentage geldt en de getrapte vergoedingsschaal niet van toepassing is. Voor gemeenten wier meerjarige aanvullende uitkering, met toepassing van een eigen bijdrage van 7,5%, ingaande 1 januari 2015 voortijdig is beëindigd, geldt het standaard eigenrisicoregime, dus wel met toepassing van de getrapte vergoeding.
