Rassen F1 & F2 Eenvoudige koninginnenteelt

 Rassen

 F1 & F2

 Eenvoudige koninginnenteelt

Webinar Koninginnenteeltcommissie 26 januari 2021

Marie José Duchateau

Nieuwsbrief 16/12/2020

westerse honingbij Apis mellifera

Geografische rassen

(ondersoorten) :

 Verschillende gebieden

 Uiterlijk en genetisch verschillend

 Kunnen onderling

paren

Apis m. mellifera zwarte bij

Apis m. ligustica gele bij/ligustica

Apis m. carnica

grijze bij/carnica

Tijdens de laatste ijstijd tot 10.000 jaar geleden waren er geen honingbijen ten noorden van de Alpen

Koel, vochtig klimaat

Contrastrijk klimaat met kou en warmte

Warm, stabiel klimaat 8.000 jaar

Mari van Iersel. Maandblad voor imkers oktober 2006 op basis van Ruttner , 1992

Apis m. mellifera zwarte bij

Apis m. ligustica gele bij/ligustica Apis m. carnica

grijze bij/carnica

1622

Noord Amerika 1859

Na 1600 verspreiding van honingbijen door de mens over de hele wereld, maar ook binnen Europa vanaf 1850

1853

 latere ontwikkeling

 snelle weersaanpassing

 defensief gedrag

 vroege ontwikkeling

 zachtaardig

 raatvast

 grote volken die blijven broeden,

 zachtaardig

 zwermtraag

In Nederland na 1850 invoer van ligustica en carnica waardoor vergaande hybridisatie van de zwarte bij .

Citaat uit De wonderen van het bijenvolk van Ootmar, 1917:

“Zoo goedaardig als het zuiver ras is, zoo steeklustig zijn de bastaarden, iets wat van meerdere

kruisingen gezegd kan worden”.

Broeder Adam ontwikkelde d.m.v. strenge selectie

vanaf 1930 het kunstras Buckfast met inkruisingen van ligustica, mellifera, en verder ook anatolica,

cecropia, monticola,

carnica ligustica

mellifera

Buckfast ^BBV

Huidige situatie in Nederland

 Huis-tuin-en-keukenbij

 A. m. mellifera, zwarte bij

 A. m. carnica, carnica

 Buckfast

Rassenkruising

P ^generatie

(ouders) : kruising van raszuivere koningin van zwarte bij met raszuivere gele darren

eicel

zaadcel

De eicel bevat de genetische eigenschappen van de zwarte bij

De zaadcel bevat de genetische eigenschappen van de gele bij

F1, eerste generatie (bastaard)

De werksters:

 homogeen

 gunstige

eigenschappen van beide rassen sterke, vitale volken

heterosiseffect

De jonge koninginnen hebben ook de eigenschappen van beide rassen.

F1 volk

F2, tweede generatie

De werksters zijn uitgesplitst:

 ‘zwart’

 ‘geel’

 gemengd

binnen één volk

F2 volk

F2, tweede generatie

Verschillen tussen de werksters, o.a.:

 Feromonen op lichaamsoppervlak -> reuken anders

 Bijendans -> ‘dialecten’

7 kwispelrondjes is bij = 200 m bij = 300 m.

Miscommunicatie tussen

de bijen in een F2- volk ->

‘stress’ -> kort lontje ->

meer defensieve reactie

F2 volk

 Hoe raszuiver of F1 te krijgen?

 Hoe géén F2 te krijgen?

Eenvoudige koninginnenteelt

11

F4, F5 …..volken In de werksters mix van de

rassen zonder duidelijke

raskenmerken

 P: Raszuiver met de gewenste eigenschappen

 F1: vitale volken met goede eigenschappen

 F2, F3: meer defensieve volken

 F4, F5……. redelijke volken, maar variabel

-> huis-tuin-en-keukenbij

Eenvoudige koninginnenteelt bij de huis-tuin-en-keukenbij

Eigenschappen van huis-tuin-en-keukenbij kunnen variabel zijn, o.a. afhankelijk van de darren uit de omgeving waarmee de jonge koninginnen gepaard heeft (meer carnica of Buckfast invloed)

 Voorkómen dat volken met ongunstige eigenschappen jonge koninginnen krijgen.

 Verder gaan met (geselecteerde) volken die wel

goed zijn.

Eenvoudige koninginnenteelt bij de huis-tuin-en-keukenbij

dag 0 moerloos maken

13^e dag

doppen breken

Selectie volk

dag 3 moerloos maken

13^e dag

alle doppen verwijderen dag 0

- ^Volken

jonge moer uit volk S in laten lopen

 nog geen rijpe moeren

 werksterbroed bijna gesloten

Eenvoudige koninginnenteelt voor F1 teelt

 In samenwerking met imkers die raszuiver materiaal kunnen leveren óf je hebt zelf een raszuiver volk.

 Raam/raatstuk met eitjes en larfjes van een raszuivere koningin of in de vorm van aangenomen doppen.

 Volk kiezen voor het telen van jonge, raszuivere koninginnen (pleegvolk).

 Standbevruchting van de moeren zorgt voor F1 volken van het gewilde ras.

(raszuivere moer x standbevruchting)

Eenvoudige koninginnenteelt voor F1 teelt (raszuivere moer x standbevruchting)

Pleegvolk -Volken

jonge moer uit volk P in laten lopen

dag 3 moerloos maken

13^e dag

alle doppen verwijderen dag 0

+

eitjes/larfjes van ras inhangen

dag -9 moerloos maken

13^e dag

doppen breken dag 0

alle redcellen verwijderen

 nog geen rijpe moeren

 werksterbroed bijna gesloten

Pleegvolk met aangenomen doppen

dag 0 dop inhangen met 2 daags oude larf

na 4 dagen doppen gesloten -> inkooien dag -9

moerloos maken

doppen heel kwetsbaar

na 11 dagen

komt koningin uit dag 0

alle redcellen verwijderen

Mari van Iersel

Mari van Iersel

Mari van Iersel

overlarfde ééndags oude larven die koninginnen- gelei krijgen

na 24 uur aangenomen/

aangeblazen doppen met 2 daags oude larven

gesloten doppen die deels

ingekooid zijn

Teeltraam met eitjes/larfjes of aangenomen doppen in moerloos pleegvolk

broed stuifmeel leeg raam kunstraat voer

Bij slecht weer of te weinig dracht 1:1 suikerwater voeren totdat de doppen gesloten zijn

Pleegvolk

Voorkomen van teleurstellingen door:

 Sterk pleegvolk

 Zorgvuldig alle doppen breken, d.w.z. alle ramen afslaan!

 13

dag is 13

dag!

 Goed afspraken maken en zo mogelijk in samenwerking met andere imkers

Na een stille moerwisseling zal het een F2 volk zijn dat mogelijk defensiever is.

Cursussyllabus Voortgezet Imkeren

Eenvoudige koninginnenteelt voor raszuivere moeren

De jonge moeren kunnen ook bevrucht worden op een

bevruchtingsstation (vaak een eiland) met het darren van het betreffende ras.

bevruchtingskastje darrenvolken

 Goede afspraken wanneer bevruchtingskastjes gebracht kunnen worden

 Samen met andere (ervaren) imkers

Bevruchtingskastjes

Kirchhainerkastje klaar om te vullen met een theeglas vol met jonge bijen, 500 gr suikerdeeg in koffiebekers en de jonge moer (jonger dan 24 uur)

EWK gevuld met pollepel jonge bijen, voerbakje vol met suikerdeeg en de jonge moer erbij

Jan Trip, bijenhouden 2010/4 - april # 6

Er mogen geen darren inzitten!!

 Zes

dagen het kastje, dicht, op een rustige plaats

 Reizen naar bevruchtingsstation

 Ter plekke worden de kastjes opengezet

 Koninginnen op bruidsvlucht -> bevruchte raszuivere moer

Apidea

Kirchhainer

Controle van Apidea kastje op succesvolle bevruchting

EWK

 Wat heb ik?

 Wat wil ik? Als je kiest voor een bepaald ras dan zul je elk jaar aan eenvoudige koninginnenteelt

moeten doen

 Hoe kan ik aan het juiste materiaal komen?

Veel succes