Bestuursverslag 2019

Bestuursverslag

2019

2

Inhoud

 Voorwoord

 Agrarische Natuur Drenthe

 Koers

 ANLb

 Projecten

 Organisatie

 Samenwerkingen

 Toekomstige ontwikkelingen

 Financiën

 Risico’s

Voorwoord

Agrarische Natuur Drenthe (AND) is in de provincie Drenthe de organisatie die vooral bezig is met het ondersteunen van boeren met het realiseren van Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer (ANLb). Ook begeleidt AND bijpassende projecten en het totaal werkt in de richting van een duurzame landbouw, ook wel aangeduid als Natuur Inclusieve Landbouw (NIL). Om verduurzaming te stimuleren is het van belang om kennis over agrarisch natuurbeheer en de projecten te delen met alle boeren in Drenthe. Ons uitgangspunt is een economisch gezonde en duurzame landbouw en wanneer er in het landelijk of provinciaal beleid aanknopingspunten zijn, vertalen wij dat naar praktisch uitvoerbare maatregelen. Zo is AND ook betrokken bij de noordelijke Regiodeal Natuurinclusieve Landbouw en provinciaal bij de Agenda Boer-Burger-Biodiversiteit.

Een slepend onderwerp in 2019 vormde het wel of niet verlengen van de GLB-periode: in plaats van 2021 wordt dat 2 jaar opgeschoven met alle consequenties van dien. Zo komt er een overgangsperiode en moeten lopende contracten worden verlengd; de exacte voorwaarden zijn nog niet bekend.

In het nieuwe Gemeenschappelijke Landbouwbeleid (GLB) wordt natuurinclusief boeren meer en meer de norm voor de Europese vergoedingen. De toeslagen zullen minder gebaseerd zijn op het aantal hectares en meer op geleverde maatschappelijke diensten op het gebied van: biodiversiteit, milieu, energie, landschap en klimaat. De algemeen toepasbare ANLb-pakketten worden omgevormd tot zogenaamde 'eco-regelingen', die voor elke boer toepasbaar zijn. Het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit heeft aangegeven dat zij voor de uitvoering van deze eco-regelingen denkt aan de agrarische collectieven, naast hun taak voor de zwaardere ANLb- pakketten.

Deze, en andere ontwikkelingen vormden aanleiding voor het AND om zich te beraden op de koers naar de toekomst, in het koersdocument.

In dit bestuursverslag 2019 vindt u een overzicht van ontwikkelingen en getallen uit het voorbije jaar.

Namens het bestuur van Agrarische Natuur Drenthe Henk van ’t Land

Voorzitter

3

Agrarische Natuur Drenthe

Boeren met natuur, daar staat de Coöperatie Agrarische Natuur Drenthe (AND) voor. AND is een collectief van boeren en andere grondeigenaren dat verantwoordelijk is voor de uitvoering van Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer (ANLb) in Drenthe. ANLb is onderdeel van het Gemeenschappelijk Landbouw Beleid (GLB) van Europa, en richt zich op het verbinden van natuurgebieden en behoud van soorten die leven in het boerenlandschap, zoals kievit, patrijs en de knoflookpad. In overleg met boeren kijken wij welk beheer past in hun bedrijfsvoering, want geen bedrijf is hetzelfde.

Samen boeren met natuur

Sinds 2016 is agrarisch natuurbeheer in Nederland georganiseerd via veertig agrarische collectieven. De collectieven werken efficiënter dan het voorgaande Subsidiestelsel Natuur en Landschap. Vanaf de collectieve aanpak is het agrarisch natuur- en landschapsbeheer in Drenthe flink gegroeid en zijn de uitvoeringskosten gedaald. Een onderzoek naar agrarisch natuurbeheer in Drenthe door de Wageningen Universiteit concludeert dat boeren vertrouwen hebben in de collectieve aanpak.

Voor boeren met natuur

AND is het collectief dat werkt voor boeren en andere grondeigenaren in Drenthe. In totaal heeft AND 500 leden, waarvan 350 deelnemen aan het ANLb. Samen is dit ruim 2.000 ha agrarische natuur in Drenthe. AND is de schakel tussen de beleidsmakers en de uitvoerders. AND geeft persoonlijk advies aan boeren over de mogelijkheden van agrarisch natuurbeheer. AND heeft als uitgangspunt dat agrarisch natuurbeheer economisch rendabel is. AND helpt bij vragen over de uitvoering en vindt het belangrijk om kennis over agrarisch natuurbeheer met elkaar te delen. Bijvoorbeeld via lezingen, kennisgroepen en workshops.

Boeren met natuur in Drenthe

De provincie Drenthe heeft kansrijke gebieden voor ANLb aangewezen. In deze gebieden heeft AND beheerovereenkomsten afgesloten met deelnemers. Het beheer is gericht op akker- en of weidevogels of het behoud van landschapsstructuren zoals houtwallen. Voorbeelden van beheer zijn: aanleggen van kruidenrijke randen, wintervoedselvelden, plasdrassen en uitgestelde maaidatum.

4

Koers

In de landbouw krijgt verduurzaming steeds meer aandacht. AND is nauw betrokken bij de ontwikkelingen.

AND maakt daarom onder andere deel uit van de Regiodeal Natuurinclusieve landbouw en Agenda Boer Burger Biodiversiteit. Ons uitgangspunt is een economisch gezonde en duurzame landbouw. Om de verduurzaming te stimuleren is het van belang dat wij kennis over agrarisch natuurbeheer en projecten delen met boeren in Drenthe.

Boeren met natuurinclusieve landbouw

De minister van Landbouw heeft ingezet op een transitie naar natuurinclusieve landbouw en ook in het vernieuwde GLB 2021-2027 zal meer aandacht zijn voor duurzaamheid. Het nieuwe GLB en de transitie naar natuurinclusieve landbouw zal nieuwe mogelijkheden geven voor agrarisch natuurbeheer. AND wil vooroplopen in nieuwe ontwikkelingen op het gebied van duurzame landbouw. Daarom nemen wij deel aan pilots, initiatieven en andere projecten zoals de GLB-pilot Akkerbelt, Duurzame Zuivelketen en Bloemrijke Akkers. AND is gesprekspartner of projectleider. Samen onderzoeken wij met boeren maatregelen die kunnen helpen de overgang te maken naar een economisch gezonde en duurzame landbouw.

Meer boeren met agrarische natuur

AND streeft ernaar dat in 2030 tweederde van de boeren in Drenthe deelneemt aan regelingen op het gebied van duurzame landbouw. Daaronder vallen ook regelingen buiten het ANLb, bijvoorbeeld van ketenpartners of regelingen in het vernieuwde GLB. Wij vinden dat de regelingen op het gebied van duurzame landbouw beschikbaar moeten zijn voor alle boeren in Drenthe. Ons doel is dat 70% van de boeren in Drenthe lid zijn van AND in 2023. Dat is nu circa 15%.

Leren van boeren met natuur

AND wenst dat duurzame landbouw in ruime mate bekend is bij boeren én burgers in Drenthe. Daarom vinden wij het belangrijk om onze leden en andere partijen te betrekken bij nieuwe ontwikkelingen op het gebied van duurzame landbouw. Dit doet AND onder andere door het organiseren van kennisgroepen en studiebijeenkomsten en het regelmatig verspreiden van een nieuwsbrief.

5

Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer

Sinds 2016 is het agrarisch natuurbeheer in Drenthe verdubbeld. Waar het aan het begin van het ANLb nog zoeken was naar deelnemers, is er nu een wachtlijst. AND krijgt van de provincie een beschikking waarin wordt aangegeven hoeveel hectare agrarisch natuurbeheer per leefgebied AND kan afspreken. Alleen gegadigden die gronden hebben binnen de leefgebieden, zoals aangegeven in het Natuurbeheerplan van de provincie, komen in aanmerking voor deelname aan het ANLb.

In 2019 heeft AND haar beheervisie en –strategie vernieuwd. Dit geeft een richtlijn in de keuzes voor beheer in de komende jaren. In het afspreken van beheer wordt er gekeken naar de volgende gidssoorten: patrijs (open akkerland), watersnip en icarusblauwtje (open grasland), geelgors en oranje zandoogje (droge en natte dooradering). Deze soorten zijn geen doel op zich. Omdat gidssoorten hele specifieke eisen aan hun omgeving stellen, zullen andere soorten daarvan profiteren. Als je het goed doet voor de gidssoort, doe je het goed voor veel meer soorten.

0 500 1000 1500 2000 2500

2016 2017 2018 2019

Oppervlakte (ha) ANLb in Drenthe per leefgebied

Categorie Water Natte Dooradering Droge Dooradering Open Akkerland Open Grasland 0

50 100 150 200 250 300 350 400

2016 2017 2018 2019

Aantal ANLb-deelnemers in Drenthe per leefgebied

Categorie Water Natte Dooradering Droge Dooradering Open Akkerland Open Grasland

6

Projecten

Naast het agrarisch natuurbeheer voert AND steeds meer projecten uit. De projecten hebben raakvlak met agrarisch natuurbeheer en de overgang naar natuur inclusieve landbouw. Voorbeelden zijn: GLB-pilot Akkerbelt, Duurzame Zuivelketen en Bloemrijke Akkers. AND gesprekspartner of projectleider in het project. Wij onderzoeken samen met boeren maatregelen die kunnen helpen de overgang te maken naar een economisch gezonde en duurzame landbouw.

GLB-pilot Akkerbelt 2019 - 2021

In aanloop naar het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouw Beleid (2021-2027) zijn er landelijk zeven pilots gestart.

Het doel is om ervaring op te doen met prestatiegerichte betalingen. De resultaten van de pilots zijn input voor het Nationaal Strategisch Plan, de Nederlandse invulling van het GLB. Agrarische Natuur Drenthe doet samen met acht andere agrarische collectieven mee aan de GLB-pilot Akkerbelt.

Gebiedsplan

In 2019 hebben we een gebiedsplan geschreven voor de Veenkoloniën. Door de afgraving van turf is het kenmerkende veenkoloniale landschap ontstaan van langwerpige vaak smalle percelen omringd door watergangen. Dit zorgt voor veel randen waar akkervogels kunnen schuilen en voedsel zoeken. In de Veenkoloniën komen nog relatief veel beschermde akkervogels voor, zoals patrijs, ringmus, geelgors en veldleeuwerik. In de Veenkoloniën kent de landbouw een traditioneel bouwplan: het grootste aandeel is aardappels met daarnaast suikerbieten en graan. Het is een bouwplan met weinig vruchtwisseling, wat invloed heeft op bodemkwaliteit.

Veenkoloniale akkers hebben te maken met uitdagingen als verdichting, bodemdaling door veenoxidatie en de beschikbaarheid van stikstof en organische stof.

De prestatiemaatregelen waar we in 2020 mee gaan oefenen zijn: vogelvriendelijk graan en akkerranden voor de knoflookpad. Daarnaast zullen we gaan kijken naar de implementatie van een puntensysteem, waarop de betaling gebaseerd zal zijn.

POP3 niet productieve investeringen agrarische natuurbeheer leefgebieden weide- akkervogels (2019- 2021)

Deze regeling maakt het mogelijk de inrichting en kwaliteit van de leefgebieden voor weide- en akkervogels te verbeteren. Niet productief betekent dat de maatregelen niet ten gunste van de landbouw mogen komen. Denk aan de aanschaf van plasdraspompen, aanleg van keverbanken, planten van struweel en plaatsen van vossenrasters.

We hebben € 344.567,- gekregen. De maatregelen moeten we binnen drie jaar uitvoeren.

In 2019 hebben we 15 plasdraspompen gekocht. Daarnaast hebben we nieuwe plasdrassen aangelegd of oude hersteld in de weidevogelkerngebieden Drostendiep en Hunzedal. Een plasdras trekt veel weidevogels die er hun voedsel komen zoeken. Voor akkervogels hebben we keverbanken aangelegd en struweel aangeplant. Dit zorgt voor meer voedsel en veilige plekken voor akkervogels.

7 Pilot zuivelsector versterkt natuur en landschap

Met de pilot ‘Zuivel versterkt natuur en landschap’ verkennen BoerenNatuur en de Duurzame Zuivelketen of het mogelijk is om de kennis en organisatie van de agrarische collectieven zoals AND in te zetten voor alle melkveehouders. Doel is het zichtbaar maken en versterken van natuur- en landschapsbeheer door melkveehouders.

Melkveehouders leveren met hun natuur- en landschapsbeheer een bijdrage aan het behoud van biodiversiteit.

Hun inspanningen op dit gebied – zoals het beheer van houtwallen, natuurvriendelijke oevers of kruidenrijke graslanden – komen nu alleen in aanmerking voor een ANLb-subsidie als ze liggen in door de provincie begrensde leefgebieden. Met deze pilot maken boeren inzichtelijk welke natuur- en landschapsinspanningen zij op allerlei plekken in Drenthe leveren. In 2019 hebben we voor 43 melkveehouders in Drenthe het agrarisch natuur- en landschapsbeheer geregistreerd. In totaal zijn 380 bedrijven in heel Nederland beoordeeld.

Meer kennis, minder gewasbeschermingsmiddelen 2019-2021

Het doel van dit project is om waterkwaliteit te verbeteren in het werkgebied van Waterschap Hunze & Aa’s.

Deelnemers in dit project zaaien vier meter brede akkerranden in met een mengsel van grassen en bloemen. De randen dienen als fysieke buffer en lokken nuttige insecten die het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen minder nodig maken. Daarnaast zijn er studiegroepen. Zo kunnen de deelnemers hun ervaringen delen. In de studiegroep zit ook een expert die vragen kan beantwoorden. De studiegroepen hebben drie onderwerpen:

onkruidbeheersing, natuurlijke plaagbestrijding en waterkwaliteit.

In 2019 zijn we van start gegaan met het project. Dit jaar stond in het teken van werven van deelnemers. In totaal doen er 49 boeren mee met 280 km aan akkerranden in het waterschap Hunze & Aa’s. In 2020 zullen veel van deze randen ingezaaid worden en zullen de studiegroepen van start gaan.

Bloemrijke Akkers (sinds 2012)

Het doel van Bloemrijke Akkers is om stuifmeel en nectar te bieden op momenten dat de natuur dit zelf minder geeft. Daarnaast vinden niet alleen insecten hun weg naar deze akkers, maar ook vogels en wild, zoals reeën en hazen. Iedereen in Drenthe met een beschikbare grondoppervlakte tussen 0,25 hectare en 0,50 hectare mag meedoen. 2019 is alweer het achtste projectjaar. Er deden dit jaar 9 Drentse gemeenten mee en er is in totaal 43 ha bloemrijke akkers aangelegd. Bloemrijke akkers wordt mogelijk gemaakt door deelnemende gemeenten in Drenthe en de Provincie. De projectleiding is in handen van Agrarische Natuur Drenthe.

8 Plan van Aanpak Akker- en Weidevogels (2017-2019)

In acht gebieden in Drenthe is de afgelopen drie jaar door partijen uit het Ermberaad samengewerkt om de akker- en weidevogelpopulaties (‘boerenlandvogels’) in Drenthe te behouden en te herstellen. Uit de evaluatie blijkt dat in hoofdlijnen de trend voor akkervogels positief is terwijl de trend voor weidevogels sterk wisselt per soort. Een periode van drie jaar is (te) kort om conclusies te trekken over behoud en herstel van akker- en weidevogels in Drenthe. De partijen willen daarom graag doorgaan met het project.

Het Ermberaad bestaat uit veertien organisaties zoals terreinbeheerders, vrijwilligersgroepen, natuurorganisaties, jagersvereniging en onderzoeksgroepen die samenwerken om akker- en weidevogels te behouden. AND vervult de rol van maatregelmakelaar Akkervogels. Samen hebben ze het Plan van Aanpak opgesteld, dat zeventien concrete maatregelen bevat die in een periode van drie jaar zijn uitgevoerd. Voorbeelden zijn: uitstellen van maaien om nesten en jongen veilig te houden, struweel aanplanten, keverbank aanleggen en plas-draslocaties realiseren.

Daarnaast zijn er maatregelen genomen tegen predatie, zoals het plaatsen van vossenrasters bij de nesten. Ook is er gewerkt aan kennisverbetering door een lespakket voor scholen over akker- en weidevogels gemaakt door IVN.

De leden van het Ermberaad zien ernaar uit om met een nieuw plan nog meer en nog betere resultaten te laten zien. Als de Drentse Staten het nieuwe plan goedkeuren, zal het in 2021 starten voor een periode van drie jaar.

Tot die tijd zal het Ermberaad de huidige werkzaamheden voortzetten.

Derde Gesticht

De grond, waar vroeger het Derde Gesticht (Veenhuizen) stond, wordt ieder jaar door de gemeente Noordenveld gratis beschikbaar gesteld aan AND, om samen met haar lokale leden deze grond te beheren door middel van toepassing van innovatieve agrarische projecten. Voor de natuurlijke plaagbestrijding wordt sinds jaar en dag een bloemenrijke akkerrand ingezaaid. Vanuit onze verantwoordelijkheid om zorg te dragen voor biodiversiteit en bloemen in te zetten die bloeien op de momenten dat de natuur dat minder doet. Dit zorgt er voor dat op de momenten dat de bijen behoefte hebben aan nectar en stuifmeel het bloemenmengsel van grote toegevoegde waarde is. De laatste jaren zijn de bloemrijke akkers een bekend verschijnsel geworden in Drenthe, waar veel agrariërs en ook andere grondeigenaren aan deelnemen.

Schoon erf, Schoon water

Het project is erop gericht akkerbouwers in het Drentse deel van de Veenkoloniën in het beheergebied van Waterschap Hunze en Aa’s voor te lichten over erfemissie en het belang van het voorkomen daarvan. Het gaat over bovenwettelijke maatregelen. Akkerbouwers worden vervolgens groepsgewijze geadviseerd welke fysieke maatregelen nodig zijn om aan de gewenste situatie te voldoen. Aan de hand hiervan maken zij een eigen plan van aanpak (erfplan) hoe erfemissie te verminderen of te voorkomen. Aan de hand van voorlichting en coaching treffen de deelnemende akkerbouwers vervolgens fysieke maatregelen om de erfemissie te reduceren. Het project bestaat uit 2 delen. Het eerste deel betreft voorlichting, kennisoverdracht en coaching. Het tweede deel omvat fysieke maatregelen. Opdrachtgever is het waterschap; de provincie is co-financier. LTO-Noord is projectleider.

AND is projectpartner.

9 Duurzame melkveehouderij Drenthe

De provincie Drenthe heeft samen met de landbouwsector en belangenorganisaties een programma gemaakt voor het stimuleren en versterken van een toekomstgerichte landbouw en agribusiness in Drenthe. Omdat de melkveehouderij de komende jaren voor forse uitdagingen staat, wordt de sector geholpen om te verduurzamen.

Na een pilot voor 50 melkveehouders in 2017 heeft de provincie in 2018 een subsidieregeling opengesteld via SNN voor nog eens 200 duurzaamheidsplannen. De plannen worden opgesteld door verschillende adviseurs. AND stelt in samenwerking met Takens Kringlooplandbouw Advies en DMS 30 plannen op.

10

Organisatie

Ledenraad en bestuur

Agrarische Natuur Drenthe heeft ruim vijfhonderd leden. Uit deze leden wordt een ledenraad verkozen, die de leden vertegenwoordigd. Alle twaalf afdelingen (gemeenten in Drenthe) hebben twee vertegenwoordigers. In totaal bestaat de ledenraad uit 24 leden. De ledenraad kwam in 2019 tweemaal bij elkaar op 27 juni en 11 december.

Het algemeen bestuur bestaat uit 9 leden, waarvan vier deel zijn van het dagelijks bestuur. De voorzitter is onafhankelijk en is geen lid van AND. Het Algemeen Bestuur kwam zes keer bijeen op 17 januari, 4 maart 25 april, 29 mei, 5 september en 21 november. Er waren drie vergaderingen van het Dagelijks Bestuur respectievelijk op 28 maart, 11 juli en 16 oktober.

De volgende onderwerpen kwamen in de bestuursvergaderingen aan de orde:

• Goedkeuring door het bestuur en vaststelling door de ledenraad van de jaarrekening over 2018.

• Vaststelling van de transactiekosten over 2018 van 16,67%

• Decharge bestuur voor het gevoerde beleid voor zover dat uit de jaarrekening blijkt of anderszins aan de ledenraad is kenbaar gemaakt.

• Goedkeuring van het Bestuursverslag over 2018.

• Vaststelling koersdocument

• Ontwikkelingen m.b.t. nieuw GLB

• Vaststelling beheervisie en -strategie

• Vaststelling begroting 2020

• Goedkeuring aanpassingen aan de begroting over het lopend jaar

• Benoeming D. Hofsteenge – Kok als bestuurslid.

• Herbenoeming K. Flinkert voor een tweede periode van 4 jaar

• Verantwoording en goedkeuring betaalverzoek

• Goedkeurring uitbetaling beheervergoedingen over 2018

• Vaststelling kwaliteitshandboek

• Voortgangsrapportage ANLb

• Functioneren directeur

• Personele bezetting

• Vaststelling beleid en documenten op basis van de Algemene Verordening Gegevensbescherming

• Projectaanvraag Niet-productieve Investeringen (NPI)

• Communicatie Personeel

In 2019 werkten acht mensen voor AND. De directeur geeft leiding aan de organisatie. De medewerkers coördineren het ANLb, geven leiding aan projecten en voeren communicatieve en administratieve werkzaamheden uit. De medewerkers leggen verantwoording af aan de directeur. De directeur legt verantwoording af aan het bestuur.

11

Ledenraad

Aa en Hunze

•R. Brands

•J. Brinkman Assen

•W. van der Spoel

•W. Uiterwijk Borger Odoorn

•W. Huijing

•R. Vredeveld Coevorden

•G. Hofmeijer

•A. Kuipers De Wolden

•J. Huizingh

•G. Lindenhols Emmen

•F. Nevels

•W. Siebring Hoogeveen

•R. Dekker

•B. Mul Meppel

•C.M. Bakker-Keizer

•R. Thijn Midden-Drenthe

•J. Boer

•G. Horsting Noordenveld

•R. Brink

•J. Ketelaar Tynaarlo

•G. Brink

•A. Darwinkel-Boelens Westerveld

•P. Idserda

•T. Spijkerman

Bestuur Henk van 't Land

•Voorzitter Koos Flinkert

•Secretaris Jan Trip

•Penningmeester Jan Reinier de Jong

•Algemeen lid DB Otto Willem Eleveld Dieneke Hofsteenge - Kok

Jappie Riedstra Jacob Mulder Alko Tolner

Directeur René Vree Egberts

Medewerkers Tjitske de Groot

•Procesmanager &

projectleider Bert Hoefsloot

•Gebiedscoördinator Rick Reijerse

•Gebiedscoördinator Heleen Strockmeijer

•Gebiedscoördinator &

projectmedewerker Mark Schrale

•Veld- &

projectmedewerker Bert Buring

•Administrateur Anton Schrijver

•Bestuurssecretaris

Agrarische Natuur Drenthe op 31-12-2019

12

Samenwerkingen

Provincie Drenthe

Gedurende het afgelopen jaar heeft tweemaal een bestuurlijk overleg plaatsgevonden met de provincie. In dat overleg kwamen meer aan de orde: Stand van zaken rondom ANLb en begrenzing leefgebieden. (Potentiele) ANLb- deelnemers en het Ermberaad pleiten voor een aanpassing van het leefgebied open grasland. Om van het Drostendiep een ruimtelijk logisch en robuust weidevogelgebied te maken.

ANOG

Er is een regelmatig directeurenoverleg met Agrarische Natuurvereniging Oost-Groningen (ANOG). Daar waar mogelijk trekken beide organisaties gezamenlijk op. Het overleg verloopt prettig en goed. De voorzitter van het bestuur van AND is ook als gast aanwezig bij het bestuurlijk overleg van de 3 Groningse collectieven.

Ermberaad

De provincie Drenthe heeft in 2017 een Plan van Aanpak Akker- en weidevogels vastgesteld. Het Erm beraad heeft tot taak de uitvoering van het Plan van Aanpak te volgen en rapporteert jaarlijks aan Provinciale Staten over de voortgang van de uitvoering van dit Plan van Aanpak. Het Ermberaad bestaat uit: Provincie, terreinbeheerders en -eigenaren, LTO Noord, jagers en natuurorganisaties. AND vervult de rol van maatregelenmakelaar akkerbouw.

Eind 2019 is de samenwerking geëvalueerd. Conclusie is: “we zijn op de goede weg .. maar de achteruitgang is nog niet stop gezet”. 2020 wordt een tussenjaar, met de bedoeling om daarna opnieuw –voor een periode van 3 jaar- extra stappen te zetten.

BoerenNatuur

BoerenNatuur is de koepelorganisatie van de 40 agrarische collectieven in Nederland die zich met het stelsel ANLb bezighouden. De Noordelijke collectieven (Drenthe, Friesland, Groningen) hebben een vertegenwoordiger in het DB. De voorzitter van AND is lid van het AB van BoerenNatuur. In 2019 is het nieuwe GLB aanleiding geweest voor BoerenNatuur om samen met de leden haar positie te bepalen.

13

Toekomstige ontwikkelingen

Naar een natuurinclusieve landbouw

AND neemt samen met een aantal organisaties deel aan de Agenda Boer, Burger, Biodiversiteit. In deze agenda zijn een aantal ambitieuze doelstellingen op het gebied van duurzame landbouw geformuleerd. Aan een uitvoeringsprogramma wordt hard gewerkt. Voor de landbouwdoelstellingen is AND mede de trekkeer. De doelstellingen van de Regiodeal Natuurinclusieve Landbouw Noord-NL en de Agenda BBB overlappen elkaar gedeeltelijk. In de regiodeal wordt een biodiversiteitsmonitor ontwikkelt voor de Veenkoloniën.

Ontwikkelingen binnen de organisatie

Een van de doelstellingen in 2020 is het verder professionaliseren van de aanpak van projecten. Projectmethodiek, -plan en –administratie. In de nabije toekomst zullen medewerkers van AND –naar verwachting- ingezet kunnen worden op 3 soorten werkzaamheden;

 ANLb

 Eco-regelingen

 Projecten

AND heeft werkgroepen opgericht om de doelen te behalen die ze in haar koers bepaald heeft.

 Strategie relatiebeheer externe organisaties

 Ontwikkelen organisatie splitsing tussen ANLb en projecten

 Communicatie en marketing

 Kenniscentrum natuurinclusieve landbouw

 Kwaliteitsimpuls via monitoring en databeheer

 Verbinding samenleving