Team Den Haag scoort ONTWERP HAAGS SPORTAKKOORD

Team Den Haag scoort

ONTWERP HAAGS SPORTAKKOORD

2020 - 2022

Voorwoord

Voor u ligt het ontwerp Haags Sportakkoord. De Haagse vertaling van het landelijke sportakkoord.

Begin 2020 zijn we geconfronteerd met de coronacrisis. Corona raakt ons allemaal en brengt veel nieuwe uitdagingen en onzeker heden met zich mee.

Midden maart 2020 zijn maatregelen getroffen om het coronavirus in te dammen. Deze maatregelen hebben een groot deel van de sport stilgelegd, in elk geval het georganiseerde deel. Voor veel Haagse inwoners hebben de maatregelen als gevolg van de coronacrisis geleid tot een verminderde sportparticipatie. Geleidelijk worden sinds mei de maat regelen versoepeld. In samenwerking met onder meer de Haagse sport verenigingen worden Haagse inwoners gestimuleerd om te sporten en te bewegen. De positieve invloed van sporten en bewegen op de samenleving is groot. We streven ook dan naar een voorspoedig herstel. Naast de verminderde sportparticipatie heeft de coronacrisis er ook voor gezorgd dat het Haags Sportakkoord vertraging heeft opgelopen. Nu de sport weer langzaam op krabbelt komt er ook weer ruimte om naar de toekomst te kijken. We hopen dat het sportakkoord onze sporters kan helpen om weer naar de toekomst te gaan uitzien.

Het Haags sportakkoord is het resultaat van bijeenkomsten met vele honderden sporters, sportliefhebbers, vrijwilligers, sport bestuurders, professionals uit de sportwereld en uit de wereld van onderwijs, zorg en welzijn. In de mooiste sportaccommodatie van Nederland, de Sportcampus in het Zuiderpark, legden drie stads gesprekken in 2019 de basis voor dit sport­

akkoord. Drie zeer druk bezochte avonden vol betrokkenheid, enthousiasme en deskundigheid.

Tijdens deze stadsgesprekken ontstond het gevoel van TEAM DEN HAAG.

Samen zijn wij TEAM DEN HAAG, de metafoor voor team spirit, voor alle inzet in de stad om een sportklimaat te creëren waar wij trots op zijn. Een groot deel van de Hagenaars dat vrij willigerswerk doet, doet dit in de sport.

Meer dan 50.000 Hagenaars dragen hieraan bij. Dat is de ouder die wedstrij­

den fluit, de para­darter, de vrijwilliger bij de CPC, de penningmeester van de rugbyclub, de olympiër in de zeilboot, de jeu de bouler, het publiek dat ADO Den Haag of Hijs Hokij naar de overwinning aanmoedigt. Wij zijn trots op deze inzet en op iedereen in Den Haag die onderdeel uitmaakt van TEAM DEN HAAG.

Een sportieve stad ontstaat niet vanzelf, dat vraagt een top­inzet.

Hilbert Bredemeijer Wethouder Sport

2

Samen zijn wij TEAM DEN HAAG

3

Inleiding

7

Team Den Haag

12

1. Team Den Haag: accommodaties en voorzieningen voor sport 14 2. Team Den Haag: sterke Haagse sportverenigingen 20

3. Team Den Haag: heel Den Haag beweegt 28

4. Team Den Haag: topsport en talentontwikkeling 36

Financiën

44

Inhoud

4

5

6

Inleiding

Den Haag heeft in 2015 de nota ‘Den Haag sportief in beweging, Sport maakt Den Haag sterker 2015-2030’ opgesteld. Hiermee stelde de

gemeenteraad de kaders voor de lange termijn. De belangrijkste ambitie is 100% sport- of beweegdeelname in 2030. Elke Hagenaar moet mee kunnen doen; jong en oud, met en zonder beperking, ongeacht afkomst. Voor de één betekent dit wekelijks sporten en voor de ander is regelmatig sportief bewegen een mooie stap. In 2020 is het tijd om te herijken: welke ambities, doelen en acties voor 2020-2022 zijn nodig om te zorgen dat in 2030 alle Hagenaars sporten en bewegen?

In dit sportakkoord staan de belangrijkste uitdagingen en ambities waar TEAM DEN HAAG de komende periode voor staat. Het vertaalt de hoofddoelstelling uit de door de Haagse gemeenteraad vastgestelde lange termijnvisie en uit de landelijke ambities naar het Haagse hier en nu. Wat is er nu nodig om te zorgen dat straks in 2030 iedere Hagenaar op zijn/haar eigen manier kan sporten en bewegen? We gaan uit van vier pijlers:

1 Accommodaties en voorzieningen voor sport.

2 Sterke Haagse sportverenigingen.

3 Heel Den Haag beweegt; een zetje in de rug voor mensen die nog niet sporten en bewegen.

4 Topsport en talentontwikkeling.

Het Haags Sportakkoord geeft de gezamenlijke ambities 2020­2022 op hoofdlijnen weer.

De details worden per onderdeel door partnerships tussen gemeente en belangrijke partners uitgewerkt tot uitvoeringsplannen. Naast de details komen in deze uitvoeringsplannen ook concrete afspraken over het monitoren van de resultaten, het beschrijven van wat werkt en niet werkt en evaluatie.

In het Haags Sportakkoord zijn de ambities die op korte termijn worden opgepakt en waar we in 2020 en 2021 concrete resultaten verwachten, voorzien van een ‘inkoppertje’.

100% Hagenaars sportief actief in 2030

ruimte en voorzieningen

voor sport

• In 2030 zijn er voldoende faciliteiten die aansluiten bij de Haagse sport- en beweegbehoeften.

• Het merendeel van de sport accommodaties is in 2022 functioneel, van goede kwaliteit en duurzaam.

Verenigingen zijn in 2022 in staat om sportaanbod te bieden dat aansluit op de sportbehoefte van Hagenaars.

Alle Hagenaars kunnen in 2022 op hun eigen manier sporten en bewegen.

In 2022 staat er een sterke breed samengestelde topsport community die topsport stimuleert door talenten, organisaties, accommodaties en evenementen te steunen.

sterke Haagse sportverenigingen

heel Den Haag beweegt

topsport en talent­

ontwikkeling

7

8

De invloed van sport en bewegen op onze samenleving is groot.

Op het individu

Mensen beleven plezier, zingeving en voldoening aan sport. Plezier door actief te bewegen, sporten en spelen, samen of alleen; door met vrienden of familie sportevenementen te bekijken of door actief te zijn als vrijwilliger. Sport heeft positieve effecten op gezondheid, op persoonlijke (talent)ontwikkeling, op de verbinding tussen Hagenaars, en op de trots die zij voor Den Haag voelen.

Op de samenleving

Sportverenigingen vormen het cement van de samenleving. Het zelforganiserend vermogen van burgers is zichtbaar binnen verenigingen. Verenigingen zorgen voor organisatie­ en doekracht en versterken daarmee de Haagse samenleving. Daar­

naast is lidmaatschap van een vereniging vormend. Niet voor niets worden verenigin­

gen één van de socialiserende structuren in de samenleving genoemd. Van persoonlijke ontwikkeling op het gebied van discipline, het omgaan met winnen en verliezen, met elkaar regels maken en naleven, tot aan positieve effecten op de fysieke en mentale ontwikkeling en gezondheid.

Op de stad

Voor de stad als geheel heeft sport posi­

tieve effecten op het maatschappelijke en economische klimaat; en als levendige en aantrekkelijke stad die schittert met prachtige sportevenementen . Dit is de reden dat de gemeente Den Haag samen met vele partners in de stad intensief werkt aan het vergroten van de kracht van sport voor Den Haag. Dat is niet onopgemerkt gebleven in Europa. Het heeft ons de titel ‘Europese Sport hoofdstad 2022’ opgeleverd.

De kracht van sport en bewegen

9

Breedtesport

We kunnen trots zijn op het sportklimaat in Den Haag: veel vitale sportverenigingen, goede voorzieningen, prachtige evenemen­

ten en actieve Hagenaars van recreatie­

sporter tot topsporter. De tevredenheid van bezoekers van onze sportaccommodaties ligt op een ruime voldoende. Ook is de buitenruimte de afgelopen jaren meer sportief ingericht door basketbalveldjes, fitplaats Zuiderpark, het Calisthenics park aan de boulevard en fietsroutes. Een stijgend percentage van de 270 Haagse sportver­

enigingen is vitaal. Er is een groot aantal sportstimuleringsprogramma’s voor diverse leeftijdsgroepen.

Sport­ en zorgaanbieders bieden sport­

aanbod op maat bijvoorbeeld voor Hage­

naars met een beperking. In wijken werken partijen samen aan wijkgericht aanbod onder andere via Haagse sporttuinen, Krajicek Playgrounds en Cruyff Courts. 74%

van alle Hagenaars tussen 4­70 jaar sport en 80% voldoet aan de beweegrichtlijn². Diverse breedtesport­evenementen brengen sport heel dicht bij de Hagenaar. Den Haag organiseert het grootste nationale sport­

evenement voor mensen met een verstande­

lijke beperking, de Special Olympics Natio­

nale Spelen. Vanwege het coronavirus is dit evenement, dat gepland stond in juni 2020, verplaatst naar 2021. Dit geldt ook voor de Invictus Games, een evenement voor fysiek en/of mentaal gewonde militairen.

Topsport

Den Haag heeft de afgelopen 15 jaar haar plek op het topsport­toneel veroverd.

Bijzonder is onze ligging aan zee met een unieke positie voor strand­ en zeesporten.

Sinds 2017 is het Centrum voor Topsport en Onderwijs (CTO) Metropool in Den Haag gevestigd. Prachtige sportevenementen zoals het WK Hockey (2014), het WK Beach volleybal (2015), Volvo Ocean Race (2015, 2018

2 RSO-Onderzoek, Hagenaars en Sport 2019

en 2022), de Olympic Experience (2016) en het WK Zeilen (2022) laten de stad schitteren en zorgen ervoor dat Den Haag mondiaal op de kaart staat als (top)sportstad.

Met de opening van de Sportcampus in 2017 heeft Den Haag een fantastisch icoon gekre­

gen: een podium voor onze Haagse talenten en topsporters en (top)sport verenigingen.

Het gebouw maakt ook fysiek tastbaar hoe nauw (sport)onderwijs, wetenschap, sport­

aanbieders en de gemeente samenwerken.

Zo zijn zowel de Haagse Hogeschool/Sport­

studies, ROC Mondriaan als de Stichting Werkgever Sportclubs Den Haag in de sportcampus gevestigd.

Sportcampus Zuiderpark, zwembad het Hofbad, het Cars Jeans Stadion (thuisstadion van voetbalclub ADO Den Haag), het Beachstadion, het Zeilcentrum, de voorma­

lige RAC­hallen en De Uithof zijn prachtige sporticonen, waarmee we bewoners enthousiast maken om zelf te sporten of te genieten van sport als toeschouwer.

Veel te winnen

Toch moeten we ook keihard knokken.

Uitdagingen en ambities zijn er volop.

Door verstedelijking dreigt er minder ruimte voor sportvoorzieningen en voor openbare buitenruimte die uitnodigt tot bewegen en sporten. En dat terwijl het aantal inwoners in Den Haag de komende jaren zal groeien.

Sporten en bewegen hebben stevige

concurrentie van andere vrijetijds activiteiten.

De digitale wereld heeft een grote aantrekkings kracht op mensen. Het biedt kansen voor sport, maar kan ook leiden tot isolement of inactiviteit. 29% van de sport­

verenigingen ervaart (ernstige) knelpunten door een tekort aan vrijwilligers. Overge­

wicht en inactiviteit groeien, motorische vaardig heden van kinderen worden minder.

Chronische aandoeningen met een sterke leefstijl component nemen toe.

Haags sport klimaat

10

In 2022 staat Den Haag als Europese sport­

hoofdstad in de spotlights. In dat jaar vinden veel sportevenementen en –activiteiten plaats, met als hoogtepunten het WK Zeilen en de Ocean Race. De inzet is om de Haagse inwoners te inspireren tot meer sporten en bewegen. In 2022 laten we zien dat sport een krachtig instrument is voor een vitaler Den Haag.

Europese

Sporthoofdstad

Zoals bij ieder team is de prestatie afhankelijk van teamwork

12

Teamsamenstelling

Zoals bij ieder team is de prestatie afhanke­

lijk van teamwork. De samenwerking van de teamleden is bepalend voor het succes. TEAM DEN HAAG kent de volgende team leden:

• Hagenaars: De vele Hagenaars die sporten en op hun eigen wijze bijdragen aan een sportieve stad.

• Sportorganisaties: Dit zijn de sport­

verenigingen, maar ook commerciële sportaanbieders, en andere organisaties die sporten en bewegen aanbieden.

Belangrijk is dat aan de sportvraag van zoveel mogelijk Hagenaars wordt tege­

moetgekomen, of dit nu in de vereniging, in de sportschool of zelf met vrienden in de openbare ruimte is.

• Onderwijs, zorg en welzijn: Zij bereiken alle leeftijdsgroepen en alle lagen van de bevolking en zijn erbij gebaat dat alle Hagenaars sporten en bewegen. School­

sportcoördinatoren op scholen dragen al bij aan het naschools stimuleren van sport bij kinderen en jongeren.

• Bedrijfsleven: Vitaliteit op de werkvloer zorgt voor betere resultaten en fitte/

gezonde werknemers. Het bedrijfsleven is onderdeel van de ‘sportcommunity’, zij ondersteunen (top)sportorganisaties en evenementen in Den Haag met kennis en middelen.

• Gemeente: zorgt voor hoogwaardige sportvoorzieningen in Den Haag, onder­

steunt verenigingen en doelgroepen en stimuleert topsport.

• Landelijke partners: zoals het ministerie van VWS en NOC*NSF dragen bij aan de teamprestatie van TEAM DEN HAAG.

In juni 2018 is het Nationaal Sport­

akkoord gesloten. Hierin zijn zes ambities geformuleerd, te weten inclusie in sport, duurzame infrastructuur, vitale organisaties, inspirerende topsport, posi­

tieve sport cultuur en vaardig bewegen.

De ambities in dit Haags Sportakkoord slui­

ten daarop aan. Het Haags Sportakkoord past bij de ambities van het Nationaal Preventie akkoord gericht op een beweging naar een gezonder Nederland.

Dit document beschrijft de verantwoorde­

lijkheden en inspanningen die de gemeente in dit TEAM DEN HAAG neemt. Vanzelf­

sprekend blijft de uitvoering een intensief samenspel tussen de samenwerkings­

partners en met de stad.

Het Haags Sportakkoord wordt een team-inspanning van gemeente, sportverenigingen, andere sportaanbieders, scholen, zorg, welzijn, bedrijfsleven en vele anderen. Zij vormen TEAM DEN HAAG.

Bij het vormgeven van het Haags Sportakkoord was het enthousiasme en het hart voor sport goed zichtbaar bij onze teamspelers. Tijdens drie goed bezochte stadsgesprekken waren sportverenigingen, sportbonden, onderwijsinstellingen, welzijnsorganisaties en gezondheidszorg

vertegenwoordigd. Ruim 100 deelnemers per stadsgesprek, diverse thema’s en een sportieve omgeving waren de ingrediënten voor een goed gesprek.

Zij leverden input voor de ambities van dit sportakkoord. Verschillende ambities en ideeën, die zijn voortgekomen uit de stadsgesprekken, hebben we getoetst bij onze partners.

Team Den Haag

13

In Den Haag is er voor iedereen ruimte om te bewegen en te sporten

14

Waar staan we nu?

Vanuit de gemeente zij n er in totaal 7 zwembaden, 19 sporthallen en 195 sport­

velden verspreid over de verschillende stadsdelen. De afgelopen 4 jaar zij n er 19 kunstgrasvelden (voetbal, hockey, korfb al en rugby) gerealiseerd. Den Haag is trots op de toonaangevende accommodaties die er zij n. Zo hebben we diverse (inter)nationale topsportaccommodaties zoals Sportcampus Zuiderpark, het Zeilcentrum in de haven, het Cars Jeans Stadion, zwembad Het Hofb ad en de voormalige RAC­hallen (skateboarden).

Voor de gemeentelij ke sportaccommodaties zij n er meerjarige onderhoudsplannen tot en met 2021. De basiskwaliteit en veiligheid van de accommodaties worden daarmee voor die periode gegarandeerd.

Dit betekent nog niet dat het onderhoud van

de accommodaties op het gewenste niveau is. Een aantal accommodaties is gedateerd, zoals sport centrum de Blinkerd en de sporthallen Gaslaan en Loosduinen.

Ook voor andere sportaccommodaties uit de jaren ’60 en ’70 dient, om ook in de toekomst te blij ven voldoen, op termij n ingezet te worden op vervanging, aan­

passing of uitbreiding. Bij de uitvoering van de onderhoudsplannen in de zwembaden en sporthallen is ook aandacht voor energie­

besparende maatregelen en de toepassing van duurzame materialen. Sportverenigin­

gen geven we via de 'Investeringssubsidie Accommodaties Sportverenigingen’ (IAS) de fi nanciële ruimte om hetzelfde te doen.

Stichting Voorall heeft tien accommodaties beoordeeld en adviezen gegeven om de toegankelij k heid voor mensen met een

In Den Haag is er voor iedereen ruimte om te bewegen en te sporten.

We zij n trots op de prachtige sportfaciliteiten en vele mogelij kheden tot sporten in de buitenlucht, sporthallen, gymzalen, zwembaden en op sportparken. Ook zij n er volop kansen in de openbare ruimte, om te wandelen, hard te lopen, te skaten of te fi etsen. Toch sluit op wij kniveau het aanbod nog niet altij d aan bij de sport- en beweegbehoefte in die wij k.

Hier kunnen we winnen. Daarnaast zal het aantal inwoners in Den Haag de komende jaren toenemen. Nieuwe wij ken worden gebouwd en in

bestaande wij ken groeit het aantal woningen en inwoners. De uitdaging is om in de verdichtende stad voldoende ruimte voor sporten en bewegen te blij ven bieden, zowel op het gebied van zwemwater, sporthallen,

buitensportvoorzieningen als bewegen in de openbare ruimte

²

. Uniek in Den Haag zij n de mogelij kheden voor sporten aan zee, zoals surfen, zeilen, kiten en beachvolleybal. Dit kunnen we in de toekomst nog beter benutten.

Team Den Haag: accommodaties

en voorzieningen voor sport 1

2 Gebruik Haagse sporthallen” (RIS299229) , “Vraag- en aanbodanalyse zwembaden” (RIS299542) en “Ruimte voor georganiseerde sport in Den Haag” (RIS301864)

15

beperking te bevorderen. In de Sportcampus Zuider­

park zijn alle adviezen doorgevoerd. Bij de overige accommodaties worden de adviezen waar mogelijk opgevolgd in reguliere onderhoudswerkzaamheden.

In de openbare ruimte is ingezet op het benutten van de bestaande plekken voor sport en bewegen. Er zijn zes sportparken opengesteld waar inwoners ook overdag van de velden gebruik kunnen maken. Ook zijn er verschillende playgrounds (her)ingericht zodat zij goed aansluiten bij de sportbehoefte van de wijk.

Ambitie 2022

Den Haag investeert in voldoende passende voorzie­

ningen van goede kwaliteit. Belangrijk daarbij is dat er sportvoorzieningen in de buurt zijn; bereikbaar en toegankelijk. De verdichting van de stad, de verwachte bevolkingsgroei en de ambitie van 100% sport­ en beweegdeelname in 2030 vraagt om invoering van een ruimtelijke sportnorm. Op die manier dragen we bij de bouw van nieuwe wijken en vernieuwing van bestaande wijken direct bij aan voldoende ruimte om te sporten en te bewegen.

Een solide en sterke sportinfrastructuur draagt bij aan de hoge kwaliteit van leven in de stad. We zetten in op het verhogen van de kwaliteit, duurzaamheid en

toegankelijkheid van bestaande locaties. Bovendien gaan we accommodaties beter benutten tijdens uren waarop ze nu niet gebruikt worden en als uitvalsbasis voor sporters in de openbare ruimte. Kortom: we werken aan de optimale randvoorwaarden om alle Hagenaars in beweging te krijgen.

Team Den Haag scoort met de Haagse sportnorm

Den Haag groeit. In bestaande wijken groeit het aantal woningen door wijkvernieuwing. Nieuwe wijken worden gebouwd. Weer andere wijken, zoals de Binckhorst, worden beschikbaar gemaakt voor wonen en werken. Het waarborgen van de leefbaar­

heid, vitaliteit en aantrekkelijkheid van onze stad, vraagt om het meegroeien van sport accommodaties en ­voorzieningen.

• We ontwikkelen een stadsbrede visie 'sport in de groeiende stad' en de Haagse sportnorm.

De stadsbrede visie richt zich op een goede infra­

structuur van sportvoorzieningen in een groeiende en verdichtende stad. De sportnorm is hier onder­

deel van; een ruimtelijke richtlijn bij stadsontwikkeling voor de hoeveelheid sport­ en bewegingsruimte per inwoner.

Deze (niet­bindende) sportnorm draagt eraan bij

dat er voor iedere Hagenaar voldoende ruimte in de buurt is om te kunnen sporten. Daarbij kan onder­

scheid worden gemaakt naar type woonmilieu ; in de binnenstad kan een andere norm gelden dan in buitenwijken.

• We hebben de wens een uitbreiding van ten minste één nieuwe duurzame dubbele sporthal te realise­

ren. De uitbreiding houdt verband met de groei van het aantal inwoners en de druk op de bestaande sportaccommodaties. We gaan bestaande locatie beter benutten. Scholen worden geholpen hun gym­

zalen te verhuren. Daarnaast wordt onderzocht of er programmering kan komen op vrije dalmomenten in sporthallen en op velden.

Team Den Haag scoort met toekomstbestendige sportaccommodaties

Ook de bestaande sportaccommodaties verdienen onze aandacht. Deze dienen van goede kwaliteit te zijn, zodat bezoekers hier met plezier gaan sporten of van sport gaan genieten. De accommodaties uit de jaren ’60 en ’70 gaan richting het einde van hun levensduur en moeten op enig moment worden ver­

vangen of gemoderniseerd. Verenigingen met verou­

derde accommodaties staan voor dezelfde uitdaging.

We investeren in onderhoud van onze accommodaties en maken deze zo veel mogelijk toekomstbestendig door te innoveren en mee te groeien met ontwikkelin­

gen op het gebied van bijvoorbeeld duurzaamheid en toegankelijkheid.

• De staat van het huidige aanbod aan zwembaden en sporthallen wordt in kaart gebracht.

• Alle gemeentelijke zwembaden en sporthallen wor­

den geleidelijk verduurzaamd, hierbij wordt de lijn uit de Nota Duurzaamheid Schone energie in een groene stad (RIS301829) gevolgd. Gebruikers krijgen inzicht in het energie gebruik en waar mogelijk zijn accommodaties energieneutraal, mede in lijn met de ambitie uit het coalitieakkoord dat de helft van het gemeentelijk vastgoed energieneutraal is.

• We gaan door met het 100% circulair verwerken van gebruikte kunstgrasmatten: de komende drie jaren worden zes tot tien kunstgrasvelden per jaar op deze wijze gerenoveerd.

• De unieke pilot van het duurzame high

performance hockeyveld bij Let’s Stick Together (LST) wordt doorontwikkeld. Samen met LST onderzoeken we of we een athletic skills track in kunnen richten voor topsport en revalidatie.

• De adviezen van Stichting Voorall voor het vergroten van de fysieke toegankelijkheid voor mensen met een beperking pakken we waar mogelijk op met grote onderhoudswerkzaamheden.

• In 2022 zijn alle sportparken en gemeentelijke sportaccommodaties rookvrij.

Ambities:

1. In 2030 zijn er voldoende faciliteiten die aansluiten bij de Haagse sport­ en beweegbehoeften.

2. Het merendeel van de sport accommodaties is in 2022 functioneel, van goede kwaliteit en duurzaam.

de stad als speelveld

Haagse sportnorm toekomst bestendige sportdiversiteit

accomodaties

17

Team Den Haag scoort met de stad als speelveld

De openbare ruimte is een essentieel onderdeel van de sport­ en beweegruimte. Hier liggen kansen om nog meer Hagenaars actief te krijgen. We stimuleren inwoners om net een stap meer te zetten en maken sportief bewegen in de buitenlucht nog aantrek­

kelijker. De komende jaren geven we meer bekend­

heid aan sportmogelijkheden in de groene zone in Den Haag Zuid. Ook zetten we de zeilen bij voor meer sport aan de 11 kilometer kust van Den Haag.

• We verbinden routes zodat er logische rondjes ontstaan om hard te lopen, te wandelen of te fietsen. We beginnen met een hardlooproute via de groene zone in Den Haag Zuid.

• We verkennen hoe we strandsporten in Den Haag nog verder kunnen ontwikkelen. Dit kan bijvoor­

beeld door een pleisterplaats te realiseren van waaruit het sporten op het strand actief wordt gestimuleerd.

• In het Handboek Openbare ruimte definiëren we wat we bedoelen met een sportieve en beweeg­

vriendelijke openbare ruimte.

Team Den Haag scoort met sportdiversiteit

Sport vernieuwt en er komen nieuwe sporten bij.

Er zijn vele ‘kleinere’ sporten waar hele specifieke voorzieningen voor ingericht zijn. Denk aan sportklimmen, soft­ en honkbal en sinds kort zelfs indoor golfsurfen. We vinden het belangrijk dat ook nieuwe sporten, zoals freerunnen en boulderen, een goede plek in Den Haag vinden. We geven Hagenaars de gelegenheid de sport van hun voorkeur uit te oefenen, ook als we daar een stapje extra voor moeten zetten.

• Vanaf 2021 is het eigentijdse sportcentrum in de voormalige RAC­hallen volledig in bedrijf.

Met plek voor onder meer skaten, freerunnen en boulderen. We verkennen de mogelijkheden voor e­sports in de voormalige RAC­hallen en het Haags Sportkwartier, met ook aandacht voor sport en beweging voor e­sporters.

18

Multifunctionele sportaccommodatie We starten een pilot met een multifunctio- neel toegankelijke sportaccommodatie.

Diverse functies zoals sporten, bewegen, recreëren, ontmoeten, zorg en welzijn worden hierin gecombineerd. Zo wordt de ruimte optimaal benut en profiteren meer mensen ervan. Bovendien is zo’n accommodatie aantrekkelijk voor ondernemers en komen meer mensen op een laagdrempelige manier in aanraking met sport.

De multifunctionele sportaccommodatie is een belangrijk onderdeel van de wijk. Er is bijvoorbeeld een kinderopvang gevestigd, je kunt er vergaderruimtes huren en iedereen kan terecht in de horecagelegenheid.

Ook loopt er een fietsroute door het gebied heen, is er ruimte voor spelende kinderen en een spelletje jeu de boules. Je kunt er binnen in de sporthal sporten terwijl buitensporters de hal gebruiken als startpunt voor een rondje hardlopen of voor yoga in de buitenlucht.

19

Sportverenigingen zijn het fundament

van een sportieve samenleving

20

Al dit werk wordt verricht dóór Hagenaars vóór Hagenaars. We zien het organiserend vermogen van de stad zelf aan het werk.

Zonder winstoogmerk, vrij willig talenten en energie inzetten voor andere Hagenaars.

Dit is de reden waarom sport verenigingen een bij zondere plek innemen in de stad.

Vanzelfsprekend zonder daarmee commer­

ciële sportaanbieders of het ‘ongeorgani­

seerd’ sporten in lossere verbanden te diskwalifi ceren. Een groot deel van de sport wordt nog steeds via sportverenigingen georganiseerd. Dit eigenaarschap en de aantallen vrij willigers die hierbij betrokken zij n, zij n indrukwekkend , mooi en belangrij k.

We koesteren dit en zorgen dat ook in de toekomst verenigingen aantrekkelij ke sportactiviteiten organiseren voor zoveel mogelij k Hagenaars met kleine en grote ambities. Belangrij k daarbij is wel dat

verenigingen autonoom zij n, en zelf hun beleid bepalen. De maakbaarheid van vitale sport verenigingen, het ontstaan van verenigingen of het stoppen daarvan, ligt niet in de beïnvloedingssfeer van de gemeente. De gemeente probeert hierin wel een ondersteunende rol te pakken, zo wordt voor de vitaliteit van de clubs expertise ingezet om de verenigingen te onder­

steunen. Er zij n clubs als SVV Scheveningen, Haag Atletiek, HKV, Ons Eibernest, HBS, WIK, honderd jaar oude clubs “alive and kicking”.

Andere clubs hebben zelfs last van groeistui­

pen of komen net opzetten. Ook zij n er kleine verenigingen, die zich richten op een relatief onbekende sport en zich hier met ziel en zaligheid voor inzetten. Het bestaan van sportclubs is organisch, aan verandering onderhevig, afh ankelij k van tij dsgeest en behoeften van Hagenaars.

Sportverenigingen zij n het fundament waarop een sportieve samenleving staat. De waarde die sportverenigingen toevoegen aan onze samenleving is groot. Kinderen training geven om een sport eigen te maken. De competitie organiseren samen met andere sportverenigingen en de sportbond.

Talenten scouten en de kans bieden om zich te ontwikkelen tot op het hoogste niveau. Het (club)gebouw openstellen voor de wij k, bardienst en scheidsrechter zij n. Dat zij n enkele van de kern activiteiten van

sportverenigingen. In die activiteiten gebeurt iets belangrij ks: er ontstaat niet alleen gezelligheid, vriendschap, zelfvertrouwen, teamgeest. Er wordt veel geleerd: over volharding, afzien, samenwerken, je talent, over omgaan met winnen en verliezen, acceptatie van de scheids rechter, spelregels en respect, kortom belangrij ke waarden en normen van onze maatschappij . Niet voor niets worden sportverenigingen één van de drie socialisatie- plekken in de samenleving (naast gezin en onderwij s) genoemd.

2

Team Den Haag: sterke Haagse sportverenigingen

21

Waar staan we nu?

De ‘score’ bij sportverenigingen

Den Haag telt zo’n 270 sportverenigingen (die zijn aangesloten bij een bond), van groot tot klein en van voetbal tot jeu de boules. In 2018 is een Vitaliteits onderzoek gehouden onder de Haagse sport verenigingen. Hoe staat de vereniging ervoor, waar liggen uitdagingen? Een vitale vereniging is een vereniging die nu en in de toekomst in staat is sport aan te bieden voor de eigen en potentiële leden.

Van de 185 verenigingen die meededen, is:

• 60% vitaal (was 54% in 2016). Dit betekent niet dat de rest van de verenigingen per definitie kwetsbaar is. Zo scoort 23% van de niet­vitale verenigingen maar net onder de door de gemeente bepaalde grens van vitaliteit, of met verklaarbare redenen.

Het percentage van vitale, inclusief bijna­ vitale verenigingen ligt hoog, namelijk 69%.

• Bijna de helft van de verenigingen heeft een brede maatschappelijke functie (46%).

• Bij het merendeel van de verenigingen zijn de drie voornaamste bestuursfuncties (voorzitter, secretaris en penningmeester) vervuld (86%).

• 29% van de verenigingen ervaart knelpunten door een tekort aan vrijwilligers.

Het vitaliteitsonderzoek laat een positieve

ontwikkeling zien, met meer vitale verenigingen en meer verenigingen met een brede maatschappelijke functie. Er is een positieve groei in: ledenaantallen, verenigingen die financieel gezond zijn, verenigingen met een beleidsplan, samenwerking tussen verenigin­

gen, meerjarenonderhouds plannen voor club­

gebouwen. Maar er zijn nog genoeg uitdagingen.

De belangrijkste uitdaging lijkt het werven en behouden van vrijwilligers te zijn. Daarnaast is er meer aandacht nodig voor het werven en behouden van leden en het realiseren van een positieve sport­

cultuur bij verenigingen.

De ‘score’ bij verenigingsondersteuning

Verenigingen worden proactief ondersteund door de gemeente. Het doel is dat verenigingen stabiel, veilig, toekomstbestendig en positief zijn, en

aantrekkelijke activiteiten bieden voor zoveel mogelijk Hagenaars. Hiervoor zetten we een breed palet aan instrumenten in:

• Subsidies onder meer voor het op orde houden van verenigingsaccommodaties en voor duur­

zaamheidsmaatregelen. In 2019 ontvingen 20 verenigingen subsidie uit de regeling Investerings subsidie Accommodaties Sport­

verenigingen (IAS).

22

• Advies en kennis­/expertisedeling: acht

gemeentelijke sportconsulenten ondersteunden in 2019 zo’n 100 verenigingen. Externe project­

managers die voor tijdelijke specialistische hulp worden ingevlogen, boden in 2019 aan 10 verenigingen hulp bij vrijwilligersknelpunten en financiële vraagstukken; gemeentelijke sport­

consulenten organiseren expertisebijeenkomsten.

In 2019 onder ander over thema’s als positieve sportcultuur, meerjarenonderhoudsplannen en duurzaamheidsmaatregelen.

• Hulp in de uitvoering: zo’n 40 jeugd sport­

coördinatoren, onderdeel van de Brede Regeling Combinatiefuncties, verzorgen vanuit de

verenigingen naschools sportaanbod en versterken de kwaliteit van het jeugdbeleid van de vereni­

ging. In 2019 ondersteunde het gemeentelijke Serviceteam 20 verenigingen met het onderhoud aan hun accommodatie (vooral schilder ­ en grote schoonmaakklussen). Ook zijn circa 30 medewerkers met een STiP­baan werkzaam in schoonmaak &

onderhoud bij verenigingen.

De in deze paragraaf genoemde instrumenten worden ook in 2020 ingezet door de gemeente.

Ambitie 2022

Om alle Hagenaars mee te kunnen laten doen met sport hebben we sterke sportorganisaties nodig die willen en kunnen inspelen op de sportbehoeften van actieve en nog niet actieve Hagenaars. In 2022 werken alle Haagse sportverenigingen daaraan met ondersteuning van gemeente en bonden. Zij zijn sterk, aantrekkelijk, positief en toegankelijk; en spelen in op veranderingen, pakken kansen en bieden uitdagingen het hoofd. Onder andere op de volgende gebieden:

sportklimaat (veilig, positief, iedereen welkom), organisatorisch (bestuurlijk, vrijwilligers), financieel, inhoudelijk (voorzien in sportbehoefte). Verenigingen

zijn bereid en in staat om hier zelf aan te werken. De gemeente en andere partners zorgen voor adequate ondersteuning: maatwerk, flexibel en vraaggericht.

De komende jaren helpt de gemeente verenigingen daarin ook meer samenwerkingen met elkaar en met andere organisaties aan te gaan, binnen en buiten de wijk en buiten de sport: bedrijfsleven, onderwijs, zorg, welzijn. Alleen met echte vernieuwing kan deze ambitie worden behaald.

Team Den Haag scoort met vrijwilligers

Uit het Vitaliteitsonderzoek 2018 blijkt dat één derde van de verenigingen voldoende vrijwilligers heeft.

Vier op de tien verenigingen komt wel eens vrijwil­

ligers te kort, maar dit tekort is beheersbaar. 29% van de verenigingen ervaart knelpunten door het tekort aan vrijwilligers. De grootste behoefte is aan vrijwil­

ligers voor sponsoring, training, coaching, evene­

mentenorganisatie en bardiensten. Verenigingen ervaren het tekort aan vrijwilligers als één van hun belangrijkste problemen. Kortom: het terugdringen van het ervaren vrijwilligerstekort is de belangrijkste uitdaging op verenigingsgebied.

Dit kan worden behaald door een actieve en structu­

rele aanpak, die aansluit bij de tijdgeest en de wensen van vrijwilligers.

• Aan alle verenigingen die hier knelpunten in ervaren , wordt een maatwerk­aanpak aan geboden (zoals expertise van verenigingen die voldoende vrijwilligers hebben, de inzet van sportcoördinato­

ren en projectmanagers).

• De gemeente biedt ‘helpende handen’ om verenigingen te ontlasten: het Serviceteam biedt gratis handen voor schilderwerk en periodieke schoonmaak (waarbij ook de verf gratis is) en STiP­medewerkers kunnen verenigingen helpen bij het beheer en dagelijkse schoonmaak van de verenigings accommodatie. Met het voortzetten van Ambitie:

Verenigingen zijn in 2022 in staat om sportaanbod te bieden dat aansluit op de sportbehoefte van Hagenaars.

verenigingen zijn voorbereid op hun toekomst vrijwilligers

goed onder­

houden en duurzame

club­

accommodaties goed bestuur

positieve sportcultuur

finacieel gezonde verenigingen

extra handen in de ondersteuning

en samen­

werkende verenigingen

23

de STiP­regeling is de inzet dat ook de komende jaren STiP­medewerkers verenigingen blijven helpen.

Team Den Haag scoort met een positieve sportcultuur

Een positieve sportcultuur is een cultuur waarin iedereen met plezier, eerlijk, veilig en zorgeloos kan sporten en bewegen zonder te worden buiten­

gesloten of gediscrimineerd of misbruikt. Waar iedereen zich welkom voelt ongeacht achtergrond , inkomen, kleur, leeftijd, seksuele geaardheid (LHBTIQ+).

In een inclusieve, open en vriendelijke sport cultuur zijn een goed pedagogische klimaat, sport­

technische kwaliteit, veiligheid en het respecteren van de grenzen van de ander belangrijk. Haagse sport verenigingen werken hier actief aan, zowel bestuur, trainers, ouders en leden van de vereniging.

Natuurlijk vallen er in het heetst van de strijd wel eens kracht termen, scheldwoorden of gebeuren er dingen waar men later spijt van heeft. Dat is altijd zo geweest, dat is een beetje 'part of the game' en hoort bij de competitie. Fanatisme is prima, Haagse humor met een knipoog is ook welkom. Maar daar waar het overgaat in uitwassen, discriminatie, belediging, uitsluiting of geweld moet worden ingegrepen, dat willen wij niet zien op de Haagse velden. TEAM Den Haag accepteert dit niet.

Het is de kunst binnen de competitie­cultuur, die sport zo kenmerkt, respect voor elkaar te hebben. Het gaat erom dat de leidende personen hier oog voor hebben, aandacht voor vragen, bespreekbaar maken en waar nodig corrigeren. Er zijn koplopers op dit vlak, zoals de John Blankenstein Foundation en hdm.

Partijen die op gepaste wijze en met succes aandacht vragen voor een veilig pedagogisch klimaat in de sport. Den Haag is trots op deze koplopers. Maar koplopers houden het alleen vol als het peloton er kort achteraankomt. Wij willen dat de weg naar een positieve sport cultuur door een grote beweging wordt gevolgd.

• De gemeente stelt in 2020 een toolkit/menukaart Positieve Sportcultuur samen en zorgt ervoor dat alle 270 verenigingen deze kennen en met behulp van het verenigings ondersteuningsloket van de gemeente en sportbonden kunnen implemente­

ren. Hierin wordt samengewerkt met het landelijk Centrum Veilige Sport. De focus van de ondersteu­

ning ligt op verenigingen met jeugd, verenigingen

24

Open club*

Een open club kenmerkt zich door een open houding van de kartrekkers en betrokkenen bij de club. Een dergelijke club is een

ontmoetings plek waarbij zij eigen leden, andere regelmatige bezoekers van de club en de buurtbewoners uitnodigt om te sporten en om bij de vereniging betrokken te raken en te blijven. Een open club is ondernemend en richt zich op een langetermijnvisie en staat daarom nooit stil. Zij denkt vraag- en buurt- gericht en gaat steeds opnieuw na wat de behoeften zijn en speelt daarop in. De club gaat (mogelijk in samenwerking met andere sportclubs en partijen uit andere sectoren) gericht aan de slag om activiteiten aan te bieden, die haar hoofdactiviteit versterken.

Dit alles leidt tot ledenbinding, -behoud en/of -groei, meer reuring op de club en continuïteit van het bestaansrecht.

*Bron: https://www.nocnsf.nl/openclubs

25

die nog geen VOG’s aanvragen voor hun vrijwilligers en/of verenigingen die nog geen Vertrouwens­

contactpersoon hebben.

Team Den Haag scoort met ‘goed bestuur’

Een goed sportbestuur maakt het mogelijk dat spor­

ten leuk is. In 2022 is het verenigingsbestuur krachtig en een afspiegeling van de vereniging. Door gebruik te maken van de kracht en talenten van haar vrijwilligers ontstaat er een hechtere, goed samenwerkende club.

• De gemeente biedt besturen onder andere oplei­

dingen (zoals Besturen met Impact) en bestuurs­

coaching.

• Haagse clubs die hiervoor open staan, ondersteunt de gemeente met (inspiratie­)sessies over het belang van diversiteit en met hulp(middelen) om beter zicht te krijgen op de competenties van de leden en wat er onder de leden speelt (bijvoorbeeld ledenpeiling).

Team Den Haag scoort met financieel gezonde sportverenigingen

• Sportverenigingen werken met een jaarbegroting en actuele balans en hebben daarmee zicht op hun financiële positie.

• Verenigingen hebben de basis op orde. Dat wil zeg­

gen dat ze aan hun verplichtingen kunnen voldoen , een meerjaren begroting en eigen vermogen (reserve) hebben. Verenigingen die deze basis niet op orde hebben, benadert de gemeente proactief voor maatwerk­ondersteuning.

• Sportverenigingen zijn in staat om hun inkomsten te verhogen (onder andere sponsoring) en hun uitgaven te verlagen (onder anderegezamenlijke inkoop). In 2021 starten gemeente en een aantal sportverenigingen hiervoor enkele proefprojecten om de meest effectieve interventies te vinden.

Team Den Haag scoort met sportverenigingen die voorbereid zijn op hun toekomst

Haagse sportverenigingen zijn voorbereid op de toekomst . Ze weten waar ze over vijf jaar willen staan en dragen dit actief uit. Hierbij is organisatie­

ontwikkeling essentieel. Verenigingen maken zelf een groei door, waardoor ze beter in staat zijn vraagstuk­

ken zelf op te pakken.

• Tussen 2020­2022 wordt met organisatie­

ontwikkeling binnen verenigingen

geëxperimenteerd door de inzet van proces­

begeleiding en masterclasses, onder andere gericht op het formuleren van een toekomstvisie.

• De gemeente informeert sportverenigingen pro­

actief over (veranderingen in) wet­ en regelgeving:

voor elke verandering in of nieuwe wet­ en regel­

geving wordt expertise aangeboden door onder andere informatiebijeenkomsten en nieuws brieven.

• Sportverenigingen passen hun aanbod en lid­

maatschapsvormen aan de constant veranderende sportvraag van Hagenaars aan.

De gemeente ondersteunt hierbij door informatie te geven over de sportvragen van Hagenaars c.q.

behoeften uit de wijk en sportcoördinatoren in te zetten om verenigingen 1­op­1 te onder steunen.

De gemeente helpt de drie beste ‘nieuwe lidmaat­

schapsvormen & nieuw aanbod’ als goed voorbeeld onder andere clubs te verspreiden.

• Sportaccommodaties zijn een ontmoetingsplek voor alle Hagenaars, met onder andere open clubs als bespeler. Een open club is uitnodigend voor mensen en organisaties uit de buurt en werkt samen met andere partners (zoals zorg en welzijn), met voordeel voor leden én de lokale samenleving.

Een voorbeeld hiervan zijn de buurthuizen van de toekomst. De gemeente inspireert sportverenigin­

gen om mee te doen met de open club (door de voordelen inzichtelijk te maken) en pakt de rol van makelaar tussen sportvereniging/accommodatie en potentiële medegebruikers.

Team Den Haag scoort met goed onderhouden en duurzame clubaccommodaties

• Haagse sportverenigingen kennen de onderhouds­

staat van hun eigen accommodatie, gebruiken een Meerjarenonderhouds planning (MOP) en reserve­

ren hiervoor in hun begroting.

• De gemeente helpt met een bouwkundige checklist en stelt een format voor een MOP beschikbaar aan alle verenigingen.

• Alle verenigingen met een eigen accommodatie krijgen maatwerk advies voor energiebesparende maatregelen van de gemeente.

• Verenigingen kunnen gemeentelijke subsidie aanvragen voor bouwkundige aanpassingen en energiebesparende maatregelen. Sport consulenten helpen bij de subsidieaanvraag.

Team Den Haag scoort met extra handen in de ondersteuning en samenwerkende verenigingen

• De gemeente investeert vanaf 2021 € 900.000 extra in de inzet van sport coördinatoren en buurtsport­

coaches die het verenigingsleven en succesvolle

26

interventies versterken. Zij worden op project basis aan verenigingen beschikbaar gesteld. Deze extra handen worden onder andere ingezet op het verder versterken van de maatschappelijke rol van sport verenigingen (waar onder Buurthuizen van de Toekomst), de verbinding met ongeorganiseerde sport, het ontdekken en ontwikkelen van talentvolle sporters en het helpen ontwikkelen van nieuw sportaanbod en nieuwe lidmaatschapsvormen (zoals laagdrempelige beweeg activiteiten, loop­ en wandelgroepjes), voor onder andere (kwetsbare) groepen inwoners die nu niet sporten en bewegen.

• Haagse sportverenigingen werken onderling samen en versterken elkaar. Verenigingen leren namelijk het meest van elkaar. De gemeente gaat samen met de verenigingen op zoek naar initiatieven die hieraan bijdragen. Eén van die initiatieven is De Sporttafel, bestaande uit enkele grote en vitale verenigingen die hun kennis en kunde willen delen met andere verenigingen.

27

Iedereen heeft een eigen talent

28

Om deze Hagenaars te ondersteunen bij het in beweging komen, zetten we in op sportstimulering op maat. Dit betekent dat we met onze programma’s en projecten aan­

sluiten op de wensen, behoeftes en motie­

ven van de diverse Hagenaars om bovenge­

noemde drempels zoveel als mogelij k weg te nemen. Voor de één betekent dit wekelij ks sporten en voor de ander is regelmatig sportief bewegen een mooie stap. Dit doen we gezamenlij k met de Buurtsportcoaches, sportaanbieders en vele samenwerkings­

partners in de stad. Zo stimuleren we jong en oud kansen te pakken en ondersteunen we de inwoners daar waar nodig. Iedereen heeft een eigen talent.

Waar staan we nu?

Vooral voor de Hagenaars die achterblij ven in de sportparticipatie zij n de afgelopen

jaren veel initiatieven opgezet. Dit beleid heeft haar vruchten afgeworpen, wat te zien is in een stij ging van sportdeelname van 70% in 2014 naar 74% in 2019. Uit onderzoek blij kt ook dat er nog steeds een aantal groepen (mensen met een zorgvraag, senioren, mensen met een beperking en mensen met een laag inkomen) structureel achterblij ven in de sportdeelnamecij fers³. Als gevolg van de coronacrisis zij n veel van deze kwetsbare groepen hard geraakt.

De crisis heeft aangetoond dat het hebben van een gezonde leefstij l met voldoende sporten en bewegen belangrij ker is dan ooit.

Sport en bewegen is vanwege de grote gezondheidseff ecten en het relatief goed­

kope karakter, een eff ectieve manier om in te zetten op preventie van ziekten. Het loont dan ook om in elke levensfase te investeren

De gemeente Den Haag wil dat iedere Hagenaar op zij n of haar eigen manier kan sporten en bewegen. Maar niet voor iedereen lukt dit. Sommige mensen hebben net een extra zetje in de rug nodig. Sommige mensen willen wel, maar zien ertegenop. Sommige mensen willen wel, maar hebben niet de middelen.Sommige mensen willen wel, maar vinden de weg niet. Sommige mensen willen wel, maar hebben beperkingen.

3

Team Den Haag: heel Den Haag beweegt

3 RSO-Onderzoek, Hagenaars en Sport 2019

29

in bewegen. Door in te zetten op sport en bewegen kunnen we mensen met lage gezondheidsvaardighe­

den kennis en competenties bieden om hun eigen gezondheid te reguleren. Belangrijk hierbij is dat eerste­ en tweedelijns zorgaanbieders het belang van sporten en bewegen erkennen en dat er voor elke doelgroep een passend aanbod is. Alleen gezamenlijk kunnen we mensen met lage gezondheidsvaardighe­

den kennis en competenties bieden om hun eigen gezondheid te reguleren. Zodoende dragen we voor deze specifieke doelgroepen bij aan het verkleinen van de gezondheidsachterstanden en het vergroten van de sport­ en beweegdeelname.

In samenwerking met het onderwijs hebben meer kinderen kennisgemaakt met sport en bewegen.

In 2019 namen ruim 10.000 kinderen en jongeren tot 18 jaar deel aan naschools sportaanbod. Een belang­

rijke rol in de organisatie van dit aanbod hebben de schoolsportcoördinatoren, onderdeel van de Brede Regeling Combinatiefuncties, die op meer dan 100 scholen in het primair en voortgezet onderwijs (PO en VO) werkzaam zijn. Daarnaast zijn er voor kinderen met een bewegingsachterstand en/of gezondheids­

problematiek speciale programma’s op scholen. Voor jongeren die niet via de traditionele weg met sport in

aanraking komen, heeft Den Haag samen met onder andere de Krajicek Foundation de afgelopen jaren op 34 playgrounds streetsport georganiseerd en jongeren gemotiveerd structureel te sporten en bewegen.

Lokaal wordt het sport­ en beweegaanbod afgestemd op de vraag. In verschillende Haagse wijken gebeurt dit in samenwerking met sportverenigingen en diverse partners in de wijk. Afgelopen jaar waren in Den Haag vier Buurtsportcoaches Sport en Gezondheid actief in vier wijken waar de beweegdeelname laag is en de gezondheidsachterstand hoger is: Transvaal, Laak, Schilderswijk en Moerwijk­Morgenstond. Zij leggen de verbinding tussen zorg en laagdrempelig beweegaan­

bod in de wijk. Hierdoor zijn in 2019 in deze wijken 400 inactieve volwassen Hagenaars gaan bewegen.

Daarnaast zijn in 17 wijken in Den Haag vanuit de stadsbrede aanpak Nationale Diabetes Challenge Den Haag wandelgroepen gestart waar ruim 400 inactieve volwassenen aan deelnamen. In totaal zijn in 2019 ruim 800 inactieve volwassen Hagenaars gaan bewegen. Met deze programma’s investeren we in preventie en een gezonder en vitaler Den Haag.

Voor oudere Hagenaars is passend beweegaanbod verzorgd bij sportverenigingen. In 2019 zijn daar­

door honderden niet­actieve senioren in beweging gebracht. Ook voor mensen met een beperking is de laatste jaren ingezet op het verbeteren en het vindbaar maken van het aanbod. Het Beweegloket ondersteunt mensen met een beperking in het vinden van een pas­

sende sport­ of beweegactiviteit. Om bewustwording en sociale toegankelijkheid te vergroten hebben onder andere 850 leerlingen van groep 7/8 de clinic over sporten met een beperking gevolgd.

Ambitie 2022

Kernachtig samengevat willen we dat de vele stimu­

leringsprojecten gericht op sport en bewegen als doel hebben het duurzaam aan het sporten krijgen van de deelnemers. De Buurtsportcoaches en stimulerings­

projecten hebben een belangrijke rol in het activeren en doorgeleiden van mensen naar een structureel aanbod. Onze inzet gaat daarbij uit van het laag­

drempelig kennis maken met sporten en bewegen en het over eventuele drempels helpen van mensen waardoor men uiteindelijk zelf de weg (blijvend) weet te vinden naar de sport. Hierbij zetten we nadrukkelijk in op die groepen die uit onderzoek achterblijven in sport­ en beweegdeelname. Deelnemers aan sportstimuleringsprojecten proberen we zoveel mogelijk door te laten stromen naar een passend en duurzaam sport­ en beweeg aanbod, bij voorkeur in verenigingsverband.

We zetten de gedifferentieerde inzet per levensfase voort. Door nieuwe accenten te leggen zijn in 2022 nog meer Hagenaars in beweging. Voor de één betekent dit inzet op sport en voor de ander is actief bewegen een mooie stap. Om nog meer Hagenaars in beweging te krijgen hebben we in 2022 Hagenaars die achterblijven in de sportdeelname in beeld via samenwerking met onze partners in zorg, welzijn en jeugdhulp. Vervolgens activeren we Hagenaars doordat er voldoende en kwalitatief goed sportaanbod is en het aanbod goed vindbaar is, fysiek, online en in de wijk. Tot slot zorgen we ervoor dat Hagenaars structureel kunnen blijven sporten en bewegen. We doen dit allereerst wijkgericht, vooral voor Hagenaars die achterblijven in sportdeelname, zoals in het Haags

Sportkwartier. Onderzoek en analyse liggen aan de basis van onze inzet. Tevens is het van belang het effect van de interventies inzichtelijk te krijgen.

Dit gaan we de komende tijd vormgeven.

In de uitwerking hieronder wordt duidelijk waar de nieuwe accenten komen te liggen bij het in beeld krijgen, activeren en structureel doorgeleiden van Hagenaars die nu nog niet sporten en bewegen.

Team Den Haag scoort met sportieve wijkaanpak en Haags Sportkwartier

Sport en bewegen maakt en houdt mensen fit en gezond. We stimuleren sport, bewegen en een gezonde levensstijl juist in de wijken waar Hagenaars met een gezondheidsrisico wonen. Hierin trekken we samen op met partners als de Haagse Hogeschool, ROC Mondriaan, GGD, huisartsen, welzijnswerk en maatschappelijke sportverenigingen. Zeker met het oog op recente onderzoeken over de relatie tussen sport en gezondheid, armoede en stress, zetten we sport en bewegen gericht in, als onderdeel van een (leefstijl)interventie. We doen dit samen met bewoners en professionals in de wijken en leveren maatwerk.

De nadruk ligt hierbij vooral op het in beeld krijgen en activeren.

• De sportdeelname in het Haags sportkwartier (stadsdeel Escamp) is in tien jaar verhoogd naar de gemiddelde sportdeelname in Den Haag.

• Sportstimuleringsprojecten hebben als doel duurzame sportdeelname, bij voorkeur in vereni­

gingsverband. In samenwerking met het lectoraat Impact of Sport van de Haagse Hogeschool onderzoeken we de effecten van de inzet van de Combinatie functionarissen.

• In 2022 informeren we gerichter de inactieve Hagenaars om hen te stimuleren meer te gaan bewegen en sporten. Onderzocht wordt welke communicatie kanalen en middelen het beste aansluiten bij de wensen en behoeftes van inactieve Hagenaars. Dit jaar wordt een pilot gestart met de inzet van een app.

• We zetten streetsport in voor meer doelgroepen, zoals volwassenen en ouderen.

Ambitie:

Alle Hagenaars kunnen in 2022 op hun eigen manier sporten en bewegen.

meer sportende volwassenen en ouderen sportieve wijkaanpak en

Haags Sportkwartier

sporten en bewegen met een beperking kinderen en jongeren die

hun sporttalent ontdekken

31

• In 2022 hebben we op basis van wijkprofielen en beweegidentiteiten een gerichte aanpak ontwikkeld die ingaat op de motieven en

omstandig heden waarom de inactieve Hagenaars niet sporten.

• De initiatieven vanuit het Haags Sportkwartier dienen als pilot voor sportstimuleringsprojecten in andere delen van de stad.

• We steunen lokale helden die hun buurt weten te activeren door hun initiatief een (financiële) kickstart te geven met het Haags sportinitiatief.

Team Den Haag scoort met kinderen en jongeren die hun talent ontdekken

Jong geleerd is oud gedaan. Met een sportieve en gezonde leefstijl kun je niet vroeg genoeg beginnen.

Het hebben van voldoende motorische vaardigheden bij kleuters en peuters vormt de basis voor een leven lang sporten en bewegen. Vanaf de basisschool geven we alle kinderen en jongeren een sportieve basis mee waarin zij hun talent en plezier in sport en bewegen kunnen ontdekken en kennismaken met sportverenigingen. Op de diverse playgrounds in de stad werken we samen met de Cruyff Foundation en de Krajicek Foundation om jongeren middels een KF scholarship of het Cruyff Heroes project te stimuleren hun talenten als sportleider in de wijk te ontwikkelen. Hiermee wordt tevens hun maatschap­

pelijke positie versterkt doordat ze worden toegeleid naar een opleiding of betaalde baan. Bij de overgang naar een nieuwe school is het risico op stoppen met sporten het grootst. Vanuit onderzoek en analyse naar wensen, behoeftes en ervaren drempels zetten we interventies in om dit tegen te gaan. Dit doen we specifiek in de wijken waar de sportimpuls nog wel een extra zetje kan gebruiken. De nadruk ligt hierbij vooral op het activeren en structureel doorgeleiden.

• Voor peuters die minder bewegen en waarbij de motorische vaardigheden achterblijven, zijn samen met partners in de stad drie pilots beweeg­

stimulering gestart.

32

Haags Sportkwartier Escamp

In Escamp verhogen we de komende tien jaar de sportdeelname tot minstens het

gemiddelde van Den Haag. De wijken Moerwijk, Morgenstond, Vrederust en Bouwlust vormen samen Het Haags Sport- kwartier. In deze wijken bewegen mensen nu nog te weinig (53% tegenover 60% gemiddeld in Den Haag) en komt overgewicht vaker voor (54% tegenover 49% gemiddeld in Den Haag (bron: GGD gezondheidsmonitor). Dit terwijl Escamp juist de meeste sportfaciliteiten van Den Haag heeft, zoals Sportcampus Zuiderpark en De Uithof.

Samen met sportverenigingen, scholen en ondernemers zetten we Escamp in de schijnwerpers; hoe je als stad een inactieve stadswijk kan ontwikkelen tot vitale wijk.

We ontwikkelen een cultuur van sport en bewegen, en creëren nieuwe sociale netwerken . Sportcampus Zuiderpark is de thuisbasis van het kenniscentrum op het gebied van Sport & Lifestyle.

33

• Kinderen kunnen met de ooievaarspas tot 100% korting krijgen (tot een bepaald maximum) op de contributie van sportverenigingen. We onder zoeken de mogelijkheden om middels de pas meer Hagenaars te laten sporten. Hiervoor zetten we in op een uitbreiding van het aantal meewer­

kende sportorganisaties. Daarnaast onderzoeken we met de sportwereld en de dienst Sociale Zaken en Werkgelegenheid hoe we het bijbehorende administratieve proces kunnen vereenvoudigen en we ervaren drempels kunnen wegnemen.

• De expertise van goed opgeleide vakleerkrachten lichamelijke opvoeding in het n het primair en voortgezet onderwijs wordt wordt nog breder inge­

zet, bijvoorbeeld door het naschools sportaanbod meer op maat in te richten.

• In beeld is hoe mbo’ers en voortijdig school verlaters kunnen worden geactiveerd en mimimaal drie acties hiervoor zijn opgepakt.

• De Haagse studentensport staat op de kaart en is goed vindbaar door samenwerking met Haagse onderwijsinstellingen (mbo en ho). Onderdeel hiervan is dat verenigingen aanbod en lidmaat­

schapsvormen voor studenten creëren. De mogelijk­

heid voor een studentensportpas in Den Haag is verkend.

• In 2022 wordt het Nationaal Studenten Kampioen­

schap in Den Haag gehouden.

Team Den Haag scoort met volwassenen en ouderen actief

Met het oog op 100% sport­ en beweegdeelname is veel winst te behalen in het actief krijgen van volwas­

senen. Verschillende type belemmeringen weerhou­

den hen ervan om daadwerkelijk (meer) actief te worden. Voor de één is dat het gebrek aan tijd, voor anderen zijn dat gezondheidsproblemen of ouder­

domsklachten. We investeren meer in maatwerk zodat mensen meer en vaker gaan bewegen, zo nodig onder geschoolde begeleiding. Hierbij zetten we in op de bijdrage die sport en bewegen kunnen leveren aan de positieve gezondheid van Hagenaars. Den Haag geeft samen met verenigingen, werk gevers en partners in de wijk een impuls aan sporten en bewegen voor vol­

wassenen en ouderen. De nadruk ligt hierbij op het in beeld krijgen, activeren en structureel doorgeleiden.

• In beeld zijn de wensen, behoeftes en motieven van inwoners van de stadsdelen/wijken waar geen Buurtsportcoach actief is.

• Sporten en bewegen zijn makkelijk toegankelijk voor ‘begeleiders’; in plaats van passief langs de kant, zelf actief. Een voorbeeld is dat ouders kunnen sporten als ze op hun sportende kinderen wachten.

• In 2022 is een haalbaarheidsonderzoek gedaan naar de mogelijkheden van sportstimulering van medewerkers van bedrijven en organisaties.

34

• Verenigingen leveren maatwerk voor verschillende doelgroepen, zoals volwassenen en ouderen. Hier­

voor worden vrijwilligers en professionals binnen de vereniging opgeleid.

• De inzet van Buurtsportcoaches Sport en Gezond­

heid, die volwassenen met een zorgvraag laagdrem­

pelig in hun wijk in beweging brengen, is uitgebreid van vier naar zes wijken.

• In 2022 is er een Buurtsportcoach Sport en Gezond­

heid met als specialisme ouderen.

• Sport, zorg, zorgverzekeraar en sociaal domein wer­

ken samen om de kwaliteit van leven te vergroten van volwassenen met een zorgvraag. Onder andere vanuit de stadsbrede aanpak Nationale Diabetes Challenge is het aantal wandelgroepen uitgebreid van tien naar achttien wijken. Lokale professionals zoals huisartsen verwijzen patiënten door naar deze wandelgroepen.

Team Den Haag scoort met sporten voor mensen met een beperking

Alle Hagenaars moeten kunnen sporten en bewegen, dus ook Hagenaars met een beperking. In Den Haag hebben we meer dan 100 sport­ en beweegactiviteiten voor mensen met een beperking . Onder andere bij de gehandicapten sport­organisaties : SGK, Kameleon, Haag 88 en Stichting Paardrijden voor Gehandicapten en Schiet vereniging Integratie ‘97. Ook reguliere sportverenigingen bieden sport en bewegen voor deze doelgroep aan.

Samen met de Haagse sportwereld verbeteren we structureel de match tussen vraag en aanbod en de sociale toegankelijkheid van de Haagse sport­

voorzieningen. De nadruk ligt hierbij op het in beeld krijgen, activeren, structureel doorgeleiden en het creëren van de juiste randvoorwaarden en hulp­

middelen voor deze doelgroep.

• Het Beweegloket bemiddelt mensen met een beperking actief naar beweeg­ en sportaanbod.

Richting 2022 wordt het aantal bemiddelingen op jaarbasis verdubbeld naar 200.

• We zorgen voor voldoende, passend en gevarieerd aanbod en opgeleid kader. We doen dit zo veel mogelijk bij sportverenigingen met ruimte voor verschillende talenten in deze groep.

• Den Haag is host city van Special Olympics Nationale Spelen en de Invictus Games. Deze evenementen, die gepland stonden in 2020, zijn vanwege het coronavirus afgelast en staan nu voor 2021 gepland.

Deze twee evenementen vormen samen met Olympic Festival een belangrijke spin­off voor het in beweging brengen van mensen met een beper­

king. In 2021 is er een extra Buurtsportcoach voor mensen met een beperking.

• In 2020 wordt in het Haags Sportkwartier een special Cruyff Court gerealiseerd, dat ook rolstoel­

toegankelijk is.

35

Met topsport kan de stad zich

nationaal en internationaal

profileren

36

Naast profi lering van Den Haag en het creëren van trots bij inwoners, bedrij ven en instellingen doen de sportprestaties van Haagse sporters en sportteams nog veel meer. De prestaties en de weg ernaartoe

­met toewij ding, discipline, volharding, tegenslag en succes­ inspireren en geven een voorbeeld. Stadsgenoten worden geïnspireerd om net als hun sportheld(in) hun eigen ambitie te hebben en zich in te spannen deze na te streven. Deze inspiratie is nodig om 100% sportdeelname in 2030 te bereiken. Ook topsportevenementen dragen bij aan het positieve imago van de stad Den Haag, zetten Den Haag op de kaart, zorgen voor binding en inspiratie, houden de stad levendig en aantrekkelij k en bieden mogelij kheden voor maatschappelij ke spin­

off en economische bedrij vigheid.

Om topsport te bedrij ven heb je een omgeving nodig die het talent ruimte, ondersteuning en kansen biedt het beste uit zichzelf te halen. Niet zomaar voor een korte periode maar langdurig , gefocust en tot het uiterste gemotiveerd . Toewij ding , innovatie en grenzen verleggen, geldt niet alleen voor het talent, maar ook voor de omgeving van het talent. Het ondersteunen van topsport en talent ontwikkeling vraagt een divers partnerschap met bedrij fsleven, onderwij s en wetenschap. Topsport zorgt ervoor dat bij het trainen van de talenten en in het gebruik van het materiaal de nieuwste wetenschap­

pelij ke inzichten worden gebruikt. In het Centrum voor Topsport en Onderwij s in Den Haag werken sport, wetenschap en onderwij s nauw samen en zorgt het koppelen van top­ aan breedtesport voor waardevolle kennisdeling. Dit maakt de

Topsport biedt de stad de mogelij kheid zich nationaal en inter nationaal te profi leren. Als sportieve stad aan zee, als historische stad met tal van kwaliteiten en als internationale stad van vrede en recht. Trots verbindt en geeft energie aan inwoners, bedrij ven en instellingen. Topsportprestaties op Haagse bodem en prestaties van Hagenaars ‘all over the world’ bieden een unieke gelegenheid om stadstrots te vormen.

4

Team Den Haag: topsport en talent ontwikkeling

37

Haagse sport sterker, maar werkt ook door op andere terreinen zoals gezondheid, techniek en economie.

Waar staan we nu?

Den Haag ontwikkelde in 2005 een topsportvisie: een

‘niche strategie’ met focus op groeiende topsporten, passend bij de geografische ligging van Den Haag en bij de organisaties in de stad.

Terugkijkend, Den Haag heeft de afgelopen 15 jaar haar plek op het topsport­toneel veroverd als echte sporthoofdstad aan zee. Den Haag heeft trainings­

centra aan zich weten te binden, nauwe samenwer­

king met lokale en (inter)nationale partners gezocht en gekregen, (top)sportaccommodaties gebouwd en grote evenementen georganiseerd.

Het resultaat:

• Topsporters: in Den Haag wonen circa 250 geregis­

treerde statussporters met een officiële NOC*NSF status als topsporter of talent.

• Topsportverenigingen: Haagse topsport­

verenigingen als Hijs Hokij, Haag Atletiek en ADO Den Haag komen uit op het hoogste landelijke niveau.

• Topsportaccommodaties: Den Haag beschikt over

diverse topsportaccommodaties zoals Sportcampus Zuiderpark, het Hofbad, het Cars Jeans Stadion, het Beachstadion, het Topzeilcentrum, de voormalige RAC­hallen en De Uithof.

• Topsportevenementen: Den Haag heeft naam gemaakt als gaststad voor internationale top­

evenementen zoals City­Pier­City, het WK Hockey (2014), het WK Beachvolleybal (2015), Volvo Ocean Race (2015, 2018 en 2022), de Olympic Experience (2016) en BinckBank Tour (2019). Ook de komende jaren is Den Haag verzekerd van topsport­

evenementen met het Olympic Festival, het jeugd WK Zeilen en WK Zeilen.

Om dit alles professioneel te ondersteunen is sinds 2017 één van de vijf nationale Centra voor Topsport en Onderwijs (CTO), het CTO Metropool, in Den Haag gevestigd. Het CTO faciliteert topsporters en talenten op het gebied van sporten, wonen, werken en onderwijs. Daarnaast huisvest Den Haag de Nationale Trainingscentra voor beachvolleybal, zeilen en skateboarden. Er zijn dertien regionale trainingscen­

tra (RTC) in Den Haag gevestigd, waarbij talenten uit de regio een intensief trainings programma krijgen aangeboden. In lijn met de trainingscentra zijn er internationale topsport evenementen georganiseerd,