werkdocument rijksdienst voor de ijssdrneerpolders m~n~ster~e van verkeer en waterstaat BlBC10 r tletk Weideperiode van de graskavels

m~n~ster~e van verkeer en waterstaat

rijksdienst voor de ijssdrneerpolders

i: BlBC10

r

t l E t K

~ J K S D I E N ~ T VOOR De!

b WSBELMf EKPOCDER8

werkdocument ^I

Weideperiode van de graskavels

door

ing. P . J . Huesmann

. .,, , me i

1984

-

95 Abw

postbus 600 8200 AP lelystad smed~nghu~s

NHOUD

Inleiding I

'Overzicht grasgroei- en'grasproduktie Geschatte droge-stofopbrengst

Blz.

-

5 5 9

I n l e i d i n g

De k a v e l s E Z 20 en 21, met een t o t a l e o p p e r v l a k t e van 120 h a , z i j n e v e n a l s i n 1982 beweid geweest met jongvee. Het a a n t a l pinken p e r h a bedroeg voor E Z 20 21 en voor EZ 21 34. De g r a s m t van EZ 20 i s van

i e t s mindere k w a l i t e i t dan d i e van EZ 21, vandaar d i e l a g e r e veebezet- t i n g .

De p e r c e e l s i n d e l i n g was i n t e g e n s t e l l i n g t o t 1982

-

t o e n twee o n g e l i j k e p e r c e l e n van r e s p . 15 e n 45 h a

-

nu i n v i e r g e l i j k e p e r c e l e n v e r d e e l d ,

. .

. . e l k van

- +

15 h a . De i n s c h a r i n g vond ongeveer 15 mei p l a a t s .

, . .

. .

.

De weersomstandigheden waren v66r e n ti'jdens de e e r s t e weken van i n -

. .

' . ' ^,

s c h a r i n g z e e r s l e c h t . Te v e e l regen,

-

+ 80 mm boven n o r m a l en een t e w

. . .

.

.

per'atuur van

-

+ 2 ' ~ beneden normaal. Wat de t o e s t a n d nog v e r e r g e r d e was d a t h e t b i j n a om de andere dag regende. A l l e s met e l k a a r had h e t gevol- gen voor de g r a s g r o e i , d i e mede d o o r d a t e r geen bemesting werd toege- p a s t , z e e r t r a a g v e r l i e p . Een ander gevolg van de aanhoudende regen was h e t v e r t r a p p e n van de zode. Ondanks h e t f e i t , d a t de i n s c h a r i n g s d i c h t h e i d 6 I van 7 pinken p e r h a u i t z o n d e r l i j k l a a g i s , werd op de duur d e v e r t r a p p i n g t o c h e r n s t i g . J u i s t vanwege d i e z e e r g e r i n g e i n s c h a r i n g s d i c h t h e i d konden de pinken de g r a s g r o e i -hoewe1 t r a a g - toch n i e t aan e n b l e v e n daardoor t e l a n g i n de weide.

Na 31 rnei t r a d v r i j s p o e d i g w e e r s v e r b e t e r i n g op met vaak z e e r hoge t e n r . .. p e r a t u r e n . De r e g e n v a l was voor de maand j u n i b i j n a n o r m a l . De maand

j u l i was m e t een r e g e n v a l van

-

+ l0mm tegen n o r m a l 78 mm z e e r droog en v e r d e r was h e t ook nog i e t s t e warm. Ook i n de maand a u g u s t u s v i e l nog t e w e i n i g r e g e n en was h e t ook nog i e t s t e warm. D i t a l l e s had e e n ver- t r a a g d e g r a s g r o e i t o t gevolg. Dat e r ondanks de matige g r a s o n t w i k k e l i n g en de vaak g r o t e b e w e i d i n g s v e r l i e z e n toch a l t i j d voldoende g r a s i s ge- weest i s h o o f d z a k e l i j k e e n gevolg van de g e r i n g e p i n k e n b e z e t t i n g . We1

i s

e r t e n gevolge van de v e r t r a a g d e g r a s g r o e i , en mede door de t e $ro- t e p e r c e l e n e r g w e i n i g gemaaid voor ruwvoederwinning.

Na augustus werden de weersomstandigheden weer n o n n a l e r e n was hiermee de droge e n de h e t e p e r i o d e v o o r b i j . Hoe of de v e r d e r e g r a s g r o e i - en p r o d u k t i e i s geweest wordt i n h e t volgende n a d e r besproken.

Overzicht g r a s g r o e i - e n g r a s p r o d u k t i e

Evenals v o r i g j a a r werd nu ook weer e l k e 7 ^?10 dagen de g r a s g r o e i ( p r 0 - ⁱ d u k t i e ) beoordeeld. De p r o d u k t i e werd g e s c h a t i n k g / h a groen produkt.

a a n t a l ginken I i n ~ c h a r i n ~ s d i c h t h e i d i s

--- ---

p e r c e e l s g r o o t t e

-

-

Deze s c h a t t i n g was d i t j a a r v e e l m o e i l i j k e r

-

soms b i j n a onmogelijk

-

dan v o r i g j a a r , d i t a l s gevolg van de z e e r o n g e l i j k e e n r u i g e beweiding.

Door de g e r i n g e r e v e e b e z e t t i n g (of t e g r o t e p e r c e l e n ) werd h e t g r a s

z e e r r u i g a f g e g r a a s d . B i j h e t b e g i n van de i n s c h a r i n g g r a a s d e h e t vee

~-

h e t g r a s nog we1 g e l i j k m a t i g a f , maar a 1 doende o v e r t r o f de g r a s g r o e i de afname e n daardoor werd de b e g r a z i n g s t e e d s s e l e c t i e v e r . P l a a t s e l i j k werd h e t s t e e d s k a l e r e n k a l e r e n de r e s t v e r r u i g d e met v e e l h a l m v o r ming: Kwamen op z o ' n p e r c e e l ook nog a k k e r d i s t e l p l e k k e n voor dan was de

. .. . .

.

: . . v e r r u i g i n g compleet. Bijv. op 'e'en en h e t z e l f d e p e r c e e l konden de op-

. . ,

b r e n g s t e n dan v a r i g r e n van 1 t o t 8 ton/ha en i n d i e 8 t o n grasmassa

. ^{, . .} werd n a u w e l i j k s geweid. I n wezen was h e t een v i c i e u z e c i r k e l , omdat

. .

. ^' h e t vee van e e n r u i g e weide g i n g naaf een a n d e r p e r c e e l waar h e t g r a s e i g e n l i j k a 1 Weel t e l a n g was. Zo'n p e r c e e l kwam i n aanmerking voor maaien, maar vanwege de nog i e t s t e l a g e opbrengst n e t n i e t r e n d a b e l ge- noeg om t e k u i l e n , mede door d e t e l a n g e t r a n s p o r t a f s t a n d . A l s na v e r l o o p

1

van t i j d zo n p e r c e e l werd g e t o p t - van de t o t a a l 8 p e r c e l e n z i j n e r n a :

e n i g e aandrang toch nog 6 g e t o p t - was. e r weer e e n g e l i j k m a t i g e r graspro- d u c t i e en h i e r d o o r weer b e t e r z i c h t op d i e p r o d u c t i e . E r b l e e f e c h t e r - v e e l t o p s e l a c h t e r en betekende d e r h a l v e g r o t e b e w e i d i n g s v e r l i e z e n . De n a d e l e n

1

van zo n e x t e n s i e v e beweiding z i j n a l s v o l g t nog eens samen t e v a t t e n :

-

g r o t e b e w e i d i n g s v e r l i e z e n (30

2

40%)

-

l a g e t o t a a l o p b r e n g s t e n

-

h e t n i e t i n de hand hebben van een goede graslandver'zorging.

Om G'en en ander t e voorkomen, zouden de p e r c e l e n gehalveerd moeten wor- den, dan kan de g r a s g r o e i b e t e r worden b e n u t , i s . b e t e r t e o v e r z i e n zo- d a t rnen d i r e c t kan i n s p e l e n op t i j d e n van o v e r v l o e d i g e g r o e i door t e maaien. He t b e t e k e n t ook i n d i r e c t een b e t e r e a k k e r d i s t e l b e s t r i j d i n g . De h a l v e r i n g van de p e r c e l e n k a n geschieden door e e n G ' e n d r a a d s a f r a s t e r i n g met k u n s t s t o f p a l e n om de 10 m.

Nu v o l g t van de d i v e r s e p e r c e l e n de g e s c h a t t e p r o d u k t i e op de v e r s c h i l - l e n d e d a t a . Een s c h e t s met de tegenwoordige en gewenste p e r c e e l s i n d e - l i n g is. a l s v o l g t :

P e r c e e l s i n d e l i n g EZ 20 en EZ 21 i n 1983 met gewenste u i t b r e i d i n g .

De g e s c h a t t e g r a s p r o d u k t i e gedurende h e t g r o e i s e i z o e n 1983 van de d i - k a d o

v e r s e g r a s p e r c e l e n op d i v e r s e d a t a i n I000 k g l h a groen p r o d u k t wordt i n t a b e l 1 aangegeven.

. . L ....

.

., . . ,

~. 5.

.

.

. .

. .

. .

. .

, . . ^. .

Aanvankelijk was e r nog we1 z i c h t t e k r i j g e n op de h o e v e e l h e i d g r a s , maar a 1 s p o e d i g werd de grasmat r u i g e r e n r u i g e r met v e e l halmen en a k k e r d i s t e l s . P l a a t s e l i j k was e r 1 ton g r a s l h a e n even v e r d e r s t o n d 6 'a 8 t o n g r a s l h a . D i t i s dan i n h e t o v e r z i c h t van de g e s c h a t t e opbrengst

- - ^- -

gewenste u i t b r e i d i n g

P e r k a v e l werden s t e e d s 2 p e r c e - ' l e n beweid. Op E Z 20

- +

75 pinken en op E Z 21

-

+ 105 pinken p e r per- c e e l .

-

^{- 4}

- - -

- - a-

3

^{- -}

- - -

^{- 2 -}

- -

7 - - - 1 -

aangegeven m e t 116. Z e l f s kwam h e t op s o m i g e p e r c e l e n nog v o o r , d a t K i tsweg

-

^{- 4 -}

- -

- ---

3 ^.-

- - -

²

- - -

-

---

-.

-

^..,

-

^{. . .}

t u s s e n de a k k e r d i s t e l s de g r a s o p b r e n g s t 10

3

12 t o n l h a bedroeg en h i - t e n d i e plekken

-

sommige van e n k e l e h a g r o o t

-

h e t g r a s grondkaal was a f g e g r a a s d .

Aan de zo gewenste a k k e r d i s t e l b e s t r i i d i n a i s h e l a a s t e w e i n i g aandacht b e s t e e d of kwam v e e l t e l a a t opgang. D i t i s o v e r i g e n s n i e t zo v e r w o n d e r l i j k want de h u u r d e r had voor d i e b e s t r i j d i n g maar g e r i n g e b e l a n g s t e l l i n g , h e t k o s t t e hem a l l e e n maar g e l d . De h u u r d e r mocht 21

..

- <

en 3 pinken p e r h a weiden, d i t a a n t a l i s g e r i n g e n dus was e r g r a s i n overvloed. Daar h e e l s p o e d i g b l e e k d a t d o o r de n a t t e voorzomer, de . droge zomer, geen bemesting en de ruwe afweiding e r e i g e n l i j k n i e t v i e 1 t e denken aan een o v e r s c h o t voor ruwvoederwinning, was d a t ook a 1 geen s t i m u l a n s om h e t g r a s l a n d goed t e verzorgen.

,De o p b r e n g s t c i j f e r s o v e r z i e n d v a l t e i g e n l i j k a l l e e n op d a t nergens hoge :opbreng$.ten z i j n geweest. Vervolgens b l e e k d a t h e t vee z e e r l a n g i n ',

.. . . . .

7

Tabel I . Geschatte g r a s p r o d u k t i e i n 1000 k g l h a groen produkt p e r per- c e e l i n 1983

w

-

= p e r c e e l w o r d t beweid

w ⁼ wordt beweid met e e n g e r i n g e r a a n t a l pinken (30

5

50 s t u k s )

h e t z e l f d e p e r c e e l v e r b l e e f , d i t v e r b l i j f i s aang'egeven met de l e t t e r w.

D i t l a n g d u r i g v e r b l i j f i s voor een g r o o t g e d e e l t e t e w i j t e n aan de ge- s i n g e v e e b e z e t t i n g en vervolgens t e g r o t e p e r c e l e n . ~ e t v a l t v e r d e r op d a t op b e i d e k a v e l s de p e r c e l e n I en 3 e r g weinig beweiding hebben ge- had. D i t v i n d t z i j n oorzaak i n h ' e t f e i t d a t deze p e r c e l e n h e t e e r s t i n mei werden beweid onder e r g n a t t e omstandigheden met g e v o l g

-

i s a 1 ge- noemd

-

v e r t r a p p i n g e n zwartlopen van de zode. ~ a a r n a v i e 1 de l a n g d u r i g e d r o o g t e i n e n a l l e s met e l k a a r h e e f t : h i e r d o o r h e t g r o e i r i t m e van h e t

gras

e r n s t i g geleden. Ondanks d a t kon op p e r c e e l I van E Z 20 l a t e r toch een maaisnede g r o e i e n . De grasmat had h i e r ook minder geleden . door de g e r i n - , g e r e v e e b e z e t t i n g . Daarentegen h e e f t p e r c e e l 1 van EZ 21 h e e l e r n s t i g

van de v e r t r a p p i n g g e l e d e n , waardoor de k l a v e r d i e h i e r i n 1982 40 % ^., van h e t b e s t a n d u i t m a a k t e , b i j n a g e h e e l d o o r d e v e r t r a p p i n g i s . verdwe-

8 . nen. 'Het gevolg i s ' . g e w e e s t een h o l l e v e r t r a p t e z o d e e n g e r i n g e p r o d u k t i e . . .

1 1,5 w 0 , 8

1 , 3 2 , 8 7 , O w

1 , 8 4,O 6 , s 7,5 3,5 w 3 , 5 w 1 , 5 w 1,9 1,5 w 4/10 w

112 1915

616 1416 2116 2816 817 1917 2817 1118 2618 719 2119 3019 7/10 14/10 1 / 1 1

L

EZ

2 1,5 1 , 5 w 9,O w 8,O w 7,Ow 2 , 8 w 3,5 w 2 , 5 w 0 , 6 w

1,0 2,5 w- 218 w l / 4 W 216 w 218

116 w- 1

1,5 w 0 , 8 9,O 13,5 16,5 gemaaid

0 , 5 0 , 9 1 , 7 5 , 5 w 2,5 w 2,O w 1,9 3 , 5 218 w 0 , 7

20 3 0 , 8 w 0 , 5 0 , 8 1,7 5 , 5 2 , 8 3,5 0 , 9 0 , 4

1,,5 w 2,O 3,5 3,9 1 , 7 w 113 w 0 , 9 w-

4 3 , 5

1,5 w 0 , 8 w 0 , 7 w 0 , 5 w 0 , 5 w 0 , 5 w 0 , 5 0 , 7 3,O 3 , 5 w

1,7 w 1.8 w g e t o p t 1,7 216

111.8 2

4,7 3 , 5 w 12,5 w 7,5 w 6,O 11,5 w

6,O w 4,O w 3,O w 5,O 6 , 5 218 w

114 w g e t o p t

315 112 w- 4

3.5 1,5 w 5,O w 1,7 w 0 , 7 w 0 , 9 w 0 , 5 w 0 , 7 w 0 , 6 w

1,5 3 , 5 w- 214 w - 216 218 w- 2/10 w 112 w

EZ 21 3 0 , 8 w

1,0 6,O 6 , 5 13,O 13,O 10,O 13,O w

4,5 w 1,0 w 1,5 5,O 8,O w 9,O w 218 w 112 w-

• De . s t a n d d i c h t h e i d van de zode e n de g r a s s o o r t e n s a m e n s t e l l i n g ^OD de andere p a r c e l e n i s goed e n h i e r en d a a r z e l f s z e e r goed.

Het h o o f d b e s t a n d d e e l van de grasmat b e s t a a t u i t Engels r a a i g r a s en Timothee e n de d i c h t h e i d van de zode i s o v e r a l 80

5

85% grondbedekking, d.w.z. d a t 80

>

85% van de grond wordt ingenomen door de s p r u i t e n . Het k l a v e r a a n d e e l i s b i j v o r i g j a a r vergeleken op p e r c e e l 1 van b e i d e k a v e l s z e e r s t e r k teruggelopen a l s gevolg van de v e r t r a p p i n g b i j de be- weiding i n mei. Overigens i s de k l a v e r nergens van v e e l b e t e k e n i s . Ge- k n i k t e v o s s e s t a a r t

-

d i e i n de h e r f s t van 1982 nogal n a a r voren kwam

-

was nu a l l e e n op de greppelbodem aanwezig. I n deze droge zomer i s deze g r a s s o o r t s t e r k teruggedrongen. Begin november kwam op sommige p e r c e l e n weer l i c h e e v e r t r a p p i n g van de zode voor.

G e s c h a t t e droge s t o f o p b r e n g s t

Het i s b i j n a onmogelijk om een o v e r z i c h t t e geven wat de o p b r e n g s t i s geweest. Om b i j b e n a d e r i n g een i n z i c h t t e hebben i n deze opbrengst kunnen aan de hand van de opname door h e t vee, de b e w e i d i n g s v e r l i e z e n e n wat e r nog gemaaid i s voor ruwvoederwinning, e e n s c h a t t i n g worden gemaakt.

E r wordt uitgegaan van t o t a a l 360 pinken d i e 175 dagen hebben geweid b i j een gemiddelde ds opname van 6 kg p e r dag.

De b e r e k e n i n g i s dan:

360 x 6 x 175 : 120 h a = 3150 kg d s l h a .

P e r c e e l 1 van EZ 20 i s gemaaid met n a a r s c h a t t i n g 16.000 k g l h a groen p r o d u k t of 3200 k g d s l h a . P e r c e e l 1 i s 15 h a .

3200 x 15 = 48.000 k g en d i t weer omgeslagen o v e r de t o t a a l 120 h a i s d a t 400 k g d s l h a .

T o t a l e opbrengst van b e i d e k a v e l s i s dan 3150

+

400 = 3550 kg d s l h a . De b e w e i d i n g s v e r l i e z e n z i j n z e e r hoog en worden g e s c h a t op 40%

-

mis-.

3550 x 100 =

s c h i e n nog t e o p t i m i s t i s c h

-

zodat de w e r k e l i j k e opbrengst

-

_60%

+

5900 k g l h a zou hebben bedragen. I n 1982 was de g e s c h a t t e opbrengst

-

voor.EZ 20 6000 k g / h a en 8750 kg d s l h a voor EZ 21.