ANATOMIE EN FYSIOLOGIE
DEEL 1
Bewegingsapparaat
DNYS VINYASA TT Maartje Goudswaard 2020
Inhoud
Anatomie & fysiologie
Deel I
• Bewegingsapparaat
Deel II
• Zenuwstelsel
• Stress & trauma
Anatomie
• Anatomie: leer van de bouw van het menselijk lichaam
• Grieks ana- ‘uiteen-’ / émnein ‘snijden’
• Hoe is het lichaam opgebouwd?
Fysiologie
• Fysiologie: leer van de functie van het menselijk lichaam
• Grieks phusiologia - onderzoek van de natuur
• Hoe werkt het lichaam?
BENAMING
Opbouw menselijk lichaam
• Subatomaire deeltjes: protonen, elektronen, neutronen
• Atomen
• Molekulen
• Cellen
• Weefsel
• Organen
• Orgaansystemen
• Organism
Orgaansystemen
Opbouw menselijk lichaam
• Subatomaire deeltjes: protonen, elektronen, neutronen
• Atomen
• Molekulen
• Cellen
• Weefsel
• Organen
• Orgaansystemen
• Organism
• Ecosystem
Opbouw menselijk lichaam
Subatomaire deeltjes: protonen, elektronen, neutronen
Orgaansystemen
Anatomische vlakken
• Transversaal/ horizontaal (dwars) Boven – onder
• Frontaal/ coronaal (voor aanzicht) Voor – achter
• Sagittaal (zij aanzicht) Links – rechts
Anatomische vlakken?
Anatomische vlakken?
Anatomische vlakken?
Anatomische vlakken?
Frontaal
Sagittaal Transversaal
Anatomische vlakken?
Anatomische vlakken?
Sagittaal
Transversaal Frontaal
Transversaal
Anatomische vlakken beweging
• Transversaal
• Twist
• Frontaal / coronaal
• Zijwaartse buiding
• (Mid)sagittal plane
• Voor-, achteroverbuiging
Anatomische richtingen
• Superior – Inferior of
• Craniaal – Caudaal
=
Boven - Onder
Anatomische richtingen
Superior Craniaal
Inferior Caudaal
• Lateraal – Mediaal
=
Buiten(zijde) – Binnen(zijde)
Anatomische richtingen
Lateraal Lateraal Mediaal
• Proximaal - Distaal
=
Dichtbij lichaam
– Ver van lichaam (uiteinde)
Anatomische richtingen
Proximaal
Distaal Proximaal
Distaal
Anatomische richtingen
• Anterior – Posterior of
• Ventraal - Dorsaal
=
Voor - Achter
Anterior
Ventraal Posterior
Dorsaal
? ?
?
?
?
?
? ?
BEWEGINGSAPPARAAT
Orgaansystemen
Bewegingsapparaat?
Bewegingsapparaat
• Skelet (botten, gewrichten)
• Bindweefsel
• Spieren
• Beweging
• Functie?
• Opbouw?
• Belangrijkste botten/ gewrichten/ spieren/ bindweefsel
• Ziekten/ problemen
Bewegingsapparaat
• Circa 206 botten
• Circa 360 gewrichten
• Circa 640 spieren
• … pezen / ligamenten
BOT
Bot Functie?
Bot Functie?
• Steunsysteem
• Bescherming
• Beweging
• Bloedaanmaak
• Mineralen opslag
Bot Functie?
Gerelateerd aan vorm
• Lange botten – ?
• Platte botten – ?
• Korte botten – ?
• Irregulaire botten – ?
• Sesambotjes (in pezen) – ?
Bot Functie?
Gerelateerd aan vorm
• Lange botten – hefboom
• Platte botten – bescherming
• Korte botten – gewicht dragen
• Irregulaire botten – verschillende functies:
gewicht dragen/ beschermen/ aanhechting
• Sesambotjes (in pezen) –
• kracht overbrengen
Lange botten
Platte botten
Korte botten
Irregulaire botten
Sesam botjes
Bot Opbouw?
Cellen: osteocyten, osteoblasten, osteoclasten
Matrix: bindweefsel & mineralen
Bot Cellen
Osteoclast Osteoblast Osteocyten
Opruimen Aanmaken Onderhouden
Bot Matrix
• Collageen
• Mineralen: Calciumzouten / Calciumfosfaat / Magnesiumfosfaat
Bot Lang bot (pijpbeen)
Opbouw?
• Compact bot – veel cellen
• Spongieus bot – veel ruimte
Bot Plat bot
Bot Kort bot
Bot Lang bot (pijpbeen)
Rondom bot:
• Kraakbeen (uiteinden)
• Beenvlies (periost) (buitenzijde)
• Beenmerg (binnenzijde)
• Rood – celaanmaak (stamcellen)
• Geel – vet opslag
• Bloedvaten
• Zenuwen
Beenvlies (periost) (buitenzijde)
benaming BOT
Botten in de romp ?
Bekken Borstkas Borstbeen
Schouderblad Sleutelbeen Rib
Wervels
Clavicula Costa Pelvis Scapula Sternum Thorax Vertebrae
Botten in de romp
Borstkas - Thorax
• Sleutelbeen - Clavicula
• Schouderblad - Scapula
• Borstbeen - Sternum
• Rib - Costa
Wervels - Vertebrae Bekken - Pelvis
Schouderblad - Scapula
Wervelkolom vertebrae
Aantal wervels
• Nek Cervicaal C1-7
• Borst Thoracaal T1-12
• Onderrug Lumbaal L1-5
• Heiligbeen Sacraal (S1-5)
• Staartbeen Os coccyx 4 (3-5)
• Uitzonderingen (extra wervels)
Wervelkolom
vorm wervels
Wervelkolom kromming
Fysiologische (natuurlijke) kromming
• Vooroverbuiging – borst / sacrum
• Achteroverbuiging – nek / onderrug
Wervelkolom kromming
Pathologisch
• (hyper)kyfosis
• (hyper)lordosis
• Scoliosis
Bekken Pelvis
• Os Coxae
• Os ilium
• Os ischium (tuber ischiadicum - zitbot)
• Os pubis
• Os Sacrum
Verbinding met wervelkolom (sacrum)
• SI (sacro-iliacaal) gewricht Verbinding met been (heup)
• Acetabelum – kom heupgewricht
Botten in de arm ?
Ellepijp
Opperarmbeen Spaakbeen
Humerus Radius Ulna
Opperarmbeen
Botten in de arm
• Opperarmbeen - Humerus
• Spaakbeen - Radius
• Ellepijp - Ulna
Spaakbeen
Botten in het been ?
Dijbeen Knieschijf Kuitbeen
Scheenbeen
Femur Fibula Patella Tibia
Botten in het been
• Dijbeen - Femur
• Knieschijf - Patella
• Scheenbeen - Tibia
• Kuitbeen - Fibula
Scheenbeen
Variatie vorm bot
problemen / ziekten BOT
Bot Breuk
• Bloedverlies
• Goede stand? Malunion
• Goede heling? Nonunion
• Callus - Remodeling
(van vorm veranderen door druk)
• Breuk groeischijf – groei verstoord
Bot Osteoporose
‘Botontkalking’
• Voeding
• Lichaamsbeweging
• Zonlicht
• Corticosteroiden gebruik
• Roken, alcohol
• Hormonen (oestrogeen) Therapie
• Belasten/ trainen / suppletie Calcium, Vit D
BINDWEEFSEL
Bindweefsel
Functie?
Bindweefsel Functie?
• Verbinding
• Ondersteuning
• Schokdemping
• Beweging faciliteren / tensegrity
• Communicatie (signaalfunctie)
• Energiebanen (meridianen)
Bindweefsel Opbouw?
Cellen
Matrix (vloeibaar – compact : afh van samenstelling):
• Gel van moleculen:
• Proteoglycanen
• Glycosamineglycanen (hyaluronzuur)
• Glycoproteinen
• Vezels:
• Collagene – stevig
• Elastische – rekbaar
• Reticulaire (soort collageen)
Bindweefsel Opbouw?
Bindweefsel ook in vetweesfel, rondom organen, bloedvaten etc.
BINDWEEFSEL
benaming
Bindweefsel Soorten
• Kraakbeen
• Pezen
• Ligamenten
• Myofascia
• ‘Bindweefselketens’
Bindweefsel Kraakbeen
Cellen: chondrocyten, chondroblasten, chondroclasten
3 Soorten:
• Hyaline – Collageen en Elastine : Gewrichten Stootkussen / wrijving (Blauwachtig, wit)
Kinderen - gaat over in bot
• Elastisch - Veel elastine : Oorschelp, Neus Flexibel
• Fibreus – Veel Collageen : Tussenwervelschijf, Meniscus Grote trekkracht, stevig
Hyaline
Kraakbeen
Fibreus
Kraakbeen
Bindweefsel
Pezen / ligamenten
Cellen:
• Fibroblasten, fibrocyten
Matrix:
• Veel collageen (fibreus bindweefsel)
Functie?
• Pees : verbinding spier – bot
• Ligament : bot – bot
Bindweefsel
Pees
Bindweefsel
Ligament
Bindweefsel Myofascia
Bindweefsel in spier
‘Bindweefselketens’
Myofascia door het
lichaam verbonden in
‘ketens’/ ‘trains’
www.anatomytrains.com
Superficial / Deep front line / Superficial back line
www.anatomytrains.com
Lateral line Spiral line
www.anatomytrains.com
Arm lines Functional lines
www.anatomytrains.com
Bindweefsel
Energie
Meridianen
• Electriciteit netwerk
• Water kanalen
• Hyaluronzuur trekt water aan
Hiroshi Motoyama: www.cihs.edu/
Electriciteit netwerk
Bindweefsel
Tensegrity
• Systeem met spanning en rek
• Niet statisch maar dynamisch
• Drukverdeling
www.anatomytrains.com
Bindweefsel
Trauma
• Lichamelijk geheugen
• Spanning vasthouden Deel 2
www.besselvanderkolk.com
BINDWEEFSEL
ziekten / problemen
Bindweefsel Problemen?
• Scheur pees / ligament / meniscus / spier Chirurgie / tijd / rekken
Littekenweefsel - ‘Ketenproblematiek’
• Kraakbeen slijtage – artrose
Bewegen zonder gewicht / spierkracht
• Ouderdom: uitdroging / stijf Rekken / soepel houden
Energieblokkades?
Meniscus scheur
NOTE : kleermakerzit
Bindweefsel Problemen?
• Hypermobiliteit
Trainen spieren / pas op met overstrekken
• Zwangerschap
Hormoon: relaxine – symfyse / SI gewricht / banden bekken – Bekkeninstabiliteit
Testje: Duim tegen onderarm?
Bindweefsel Problemen?
RSI (repetitive strain injury)
• Tendinitis (peesontsteking)
• Bursitis (slijmbeursontsteking)
• Muisarm
• Tennis- / golf-elleboog
• Whatsapp-vinger
• Frozen shoulder
• Carpaal tunnel syndroom
Bindweefsel Problemen?
• Rug/ nekhernia
HNP - Hernia Nucleus Pulposus
HNP Hernia Nucleus Pulposus
• Symptomen:
• Zenuwuitval been (gevoel / motoriek)
• Pijn
• DO’S DONT’S
• Acuut: ‘go see the doctor’
• Na acute fase: geen vooroverbuigingen
