x
p
re
s
s
e
v o
( N
i
rs a\ o\ c 3 O (NDOCUMENTATIECENTRUM
NEDERLANDSE POLITIEKE
Ü! PARTIJEN
Eurotop Amsterdam
Deze week had de belangrijke Eurotop van Amsterdam plaats. De ministers Kok, Van Mierlo en Zalm en staatssecretaris Patijn hebben alles in het werk gesteld om er een succes van te maken. Als deze Top niet heeft opgeleverd wat sommigen ervan verwachtten, dan is dat bepaald niet de schuld van het Kabinet.
De VVD-fractie is zeer verheugd dat het stabiliteitspact van de muntunie ongeschonden is aanvaard. Even leek het er op dat de kersverse socialistische regering in Frankrijk roet in het eten zou strooien. Minister Gerrit Zalm van Financiën heeft zijn Franse collega ertoe kunnen bewegen toch met het stabili teitspact in te stemmen door een werkgelegenheidsparagraaf aan het pact toe te voegen. Men schijnt in Parijs te denken dat de monetaire discipline die nodig is om de muntunie tot een succes te maken, slecht is voor de werkgelegenheid. Dat dit een misvatting is, blijkt uit het succesvolle beleid dat minister Zalm deze kabinetsperiode heeft gevoerd. Het schatkisttekort is verlaagd, de lasten voor burgers en bedrijven zijn verminderd en er is een ongekende banengroei ontketend. Banen ontstaan hoofazakelijk door minder lasten, minder regels en meer prikkels, dat wil zeggen, door een hogere economische groei. Bovendien ontstaan banen niet op Europees niveau, maar op dat van nationale staten, zo niet van de gemeenten.
Om die reden zijn wij altijd tegen een werkgelegenheidsparagraaf in Europese verdragen geweest. Verdragsteksten scheppen geen banen, maar kunnen wel valse verwachtingen wekken. Dat is niet goed voor net vertrouwen van de burger in Europa.
De werkgelegenheidsparagraaf van het Stabiliteitspact bevat een aantal mooie woorden, waar niemand tegen kan zijn en die geen financiële consequenties hebben. Het is dus een geringe prijs om het zo belangrijke stabiliteitspact aanvaard te krijgen. Ik hoop alleen dat de Franse regering niet denkt dat Europa haar werkgelegenheidsproblemen zal oplossen. Dat zullen zij echt zelf moeten doen. De door hen moeizaam aanvaarde budgetdiscipline uit het pact zou daar nu juist wel eens een gunstig effect op kunnen hebben.
Frits Bolkestein
Rekenkamerrapport 'Financiële relaties
met grote ondernemingen'
constructie niet goed functioneert. De ambtenaar heeft te veel tegenstrijdige belangen te dienen.
Deze week debatteerde de Tweede Kamer over het Rekenkamerrapport 'Financiële relaties met grote ondernemingen'. De Algemene Rekenkamer formuleerde daarin kritische conclusies over steunoperaties aan enkele grote bedrijven: Fokker, NedCar en DAF. De VVD is het in grote lijnen eens met deze kritische conclusies.
Zo werd de hoofddoelstelling - ondersteu ning van economische c lu s t e rs moet voorop staan - uit het oog verloren. Ook de geëiste kostenreductie en het rendementsherstel kwamen onvoldoende tot stand. De infor matie aan het parlement voldeed niet aan de normen. Daarnaast constateerde de ARK gebrek aan interne evaluatie, slechte archi vering van zeer vertrouwelijke stukken en onvoldoende waarborgen om strijdigheid met het EG-recht te voorkomen.
In haar betoog legde VVD-woordvoerder Hella Voüte-Droste de nadruk op 'gelijke behandeling in gelijke gevallen'. Steun verlening vergt eenduidige, heldere en openbare criteria. Zo wordt de betrouw baarheid van de overheid verzekerd en de rechtszekerheid van bedrijven vergroot. Een belangrijk punt voor de VVD is de posi tie van de ambtenaar als overheidscommis saris. Het ARK-rapport toont dat deze
Ten slotte benadrukte de woordvoerder nog eens de openbaarheid in deze zaak. Het was de VVD die met de motie-Bolkestein heeft gezorgd dat de ARK ruimere bevoegdheden kreeg om steunoperaties te onderzoeken. De burger geeft de overheid het beheer over zijn belastinggeld. Hij heeft het recht te weten waar de overheid dat geld aan
besteedt. Het is daarom van belang dat de H
Rekenkamer zijn taak onafhankelijk kan
vervullen. Immers, openbare financiën *|
vereisen openbare controle. Inlichtingen:
Hella Voüte-Droste, 070-3182907 / hvoute@worldaccess.nl
Verder in dit nummer
• Modernisering ouderenzorg • Thuiszorg
• Publieke omroep
• Wet op de Ondernemingsraad • Europese Top Amsterdam
r e s s e
246
Ü
3
Voortgang modernisering ouderenzorg
In 1995 is een start gemaakt met de modernisering ouderenzorg.
De acties van ouderen en nun verzor gers gehouden op 11 juni 1997 in Den Haag en de daarmee samenhan gende televisie uitzendingen, hebben net ouderenbeleid weer in de schijn werpers gezet. De VVD staat geheel achter de lijn die het kabinet in het kader van ae modernisering in 1996 heeft uitgezet. Kernwoorden daarbij zijn:
• ontschotting • transparantie • substitutie • zorgcontinuïteit
Het doel hiervan is de zorg op een zo rechtvaardig mogelijke manier te verdelen.
De zo rg zw aarte
De VVD-fractie heeft vele brieven van instellingen ontvangen die zeer verontrust zijn over de zorgzwaarte in hun instelling. De VVD-fractie erkent dit probleem en is ook van mening dat er gewerkt zal moeten worden aan een oplossing.
De VVD is van mening dat de ervaren stijgende zorgzwaarte in de ouderen zorg als onderdeel van de gehele zorg extra aandacht behoeft. Deze zorg zwaarte wordt niet alleen bij de verzorgingshuizen ervaren, maar ook in verpleeghuizen en andere instellin- en in de zorg. Het huidige kabinet esteedt daarom ook veel aandacht aan deze problematiek. Daarbij moeten de verzorgingstehuizen volgens de VVD bezien worden in het brede kader van de ouderenzorg. Ondanks dat de VVD de problemen erkent, vindt zij dat de huidige beeld vorming rond ae verzorangstehuizen enigszins is scheefgetrokken. Er zijn de afgelopen kabinetsperiode al veel inspanningen geleverd om de verzor gingshuizen te ontlasten.
Voor specifiek de verzorgingshuizen heeft het kabinet de volgende inspanningen geleverd om deze groep financieel tegemoet te komen: • de bezuinigingstaakstelling van 104
miljoen door net vorige kabinet opgelegd, is door dit kabinet onge daan gemaakt
• in het kader van de IPO-deal is 160 miljoen beschikbaar gesteld
• door middel van subsidiëren uit de AWBZ kon de automatische prijs compensatie veilig gesteld woraen. • jaarlijks groeit de post "verpleeg
huiszorg buiten de muren" met gemiddeld 32 miljoen. Het over grote deel van dit bedrag wordt binnen de verzorgingshuizen inge zet als "kop op de zorg".
Naast bovengenoemde inspanningen heeft het Kabinet 80 miljoen extra uitgetrokken voor de ouderenzorg en 100 miljoen extra voor de thuiszorg. De VVD wil dat het Kabinet een stap penplan voorlegt aan de Tweede Kamer over hoe deze middelen inge zet zullen worden. Dat daarbij de verzorgingshuizen ook betrokken worden spreekt voor wat de VVD betreft voor zich. Op basis van dit stappenplan moet met kracht en inzet van eenieder de ervaren problemen aangepakt worden. Een aanpak zowel door de politiek als door de instellin-
en en ae medewerkers zelf. Als uit et stappenplan blijkt dat meer middelen noodzakelijk zijn, dan zal de VVD zich hier sterk voor maken. Echter er mag niet vergeten worden dat er ook veel instellingen zijn die de zorg goed aankunnen.
Thuiszorg
Op 20 mei 1997 is aan de Kamer de nota Thuiszorg en zorg thuis, kansen voor de toekomst aangeboden. De thuiszorg heeft zich de afgelopen jaren in woelig water begeven, waarin veel maatregelen zijn geno men met wisselende resultaten. Enkele van die maatregelen zijn: - de fusies tussen de voormalige instellingen voor kruiswerk en gezins verzorging tot thuiszorginstellingen met een wettelijke basis in de AWBZ. - de invoering van enige m arktwer king in het eerste compartiment (AW BZ): nieuwe commerciële thuis zorginstellingen konden zich op de markt begeven om te concurreren met de reguliere instellingen. - de invoering van de zogenaamde knip in de thuiszorg: een klein deel van het AWBZ budget voor de thuis zorg werd ter beschikking gesteld aan ziekenfondsen en particuliere verze keraars ten behoeve van de kortdu rende thuiszorg (max. 13 weken) - nieuw systeem van eigen bijdragen. Door de toenemende vraag en de veelomvattende veranderingen in een korte periode is de druk op de thuis zorg toegenomen. Om de rust in het
W onen en zorg
Inmiddels zijn verschillende instellin- en al begonnen met projecten waar- ij wonen en zorg worden geschei den. Meerdere instellingen zijn inmiddels klaar om hiermee te gaan experimenteren. De VVD stimuleert deze experimenten en wil dat deze experimenten uiteindelijk resulteren in een definitieve scheiding tussen wonen en zorg.
In d ic a tie s te llin g
Voor de toegankelijkheid en de recht vaardige verdeling van de beschik bare zorg is een zorgvuldig proces van indicatiestelling onontbeerlijk. Dit proces is in fasen te onderscheiden, namelijk de analyse van de hulp vraag, het vaststellen van de zorgbe hoefte, de zorgtoewijzing en de zorg verstrekking.
Ook hier pleit de VVD-fractie voor het doorgaan op de ingeslagen weg: het instellen van een indicatieorgaan onder verantwoordelijkheid van de gemeenten met als uitgangspunten: onafhankelijk, integraal en objectief. Inlichtingen:
Anke van Blerck-Woerdman, 070-3182917
veld te laten terugkeren is er voor gekozen de marktwerking in de thuis zorg te bevriezen. De VVD-fractie legt zich daarbij neer, maar wil er in de volgende kabinetsperiode op terug komen. Slechts bij 1 % van de drie miljard gulden die in de thuiszorg wordt besteed is sprake van markt werking. De uitwerking bleek echter wel zeer effectief.
Positief is dat het invoeren van het Persoonsgebonden Budget (PGB) gewoon doorgaat, zodat gebruikers van het PGB zelf kunnen kiezen waar zij hun zorg inkopen. Dit bleek een belangrijke prikkel voor de reguliere thuiszorginstellingen om klantvrien delijker te werken. VVD-woordvoer- der Anke van Blerck-Woerdman heeft een motie ingediend waarin de rege ring wordt gevraagd 10% van de extra middelen die in 1998 voor de thuiszorg beschikbaar komen, in te zetten voor het PGB.
K n ip
De Knip in de thuiszorg betreft de overheveling van de kortdurende ziekenhuisgerelateerde thuiszorg naar
e s s e
246
W O R
v . AnneLize van der Stoel
Het debat over de W et op de Ondernemingsraden is voorlopig geschorst. Oorzaak hiervan is een amendement van PvdA en D66 waarin wordt bepaald dat de Ondernemingsraad adviesrecht krijgt over de winstbestemming. De VVD- fractie is hier apert op tegen. Winstbestemming is niet een zaak van de ondernemingsraad, maar van de aandeelhouders. In de aandeel houdersvergadering moet op advies van de Raad van Commissarissen worden beslist hoe de winst zal worden aangewend.
Ook minister Melkert van Sociale Zaken en Werkgelegenheid is zeer ongelukkig met dit amendement. Op zijn verzoek is de vergadering geschorst en zal hij met D66 en de PvdA nader moeten overleggen hoe over dit punt tot een vergelijk kan worden gekomen, waarbij intrekking van het amendement het doel moet zijn.
Dit en andere zaken die in het debat aan de orde zijn gekomen, zullen nader worden besproken in een volgende W D -expresse. Inlichtingen:
AnneLize van der Stoel, 070-3182906
Vervolg Thuiszorg
het tweede compartiment (zieken fondsen en particuliere verzekeraars). De Ziekenfondsraad evalueert de consequenties van deze knip. Bij constatering van teveel problemen zal de knip weer ongedaan worden
§
emaakt. De VVD is van mening dat e maatregel geen kans heeft gehad vanwege de willekeurig gekozen tijdsduur (13 weken). Verzekeraars en aanbieders hebben hun uiterste best gedaan de meeste kosten door te schuiven naar de AW BZ. Dit leidde tot veel onduidelijkheid. De VVD pleit daarom voor een knip in de thuiszorg met een tijdsduur van maximaal 1 jaar in het tweede compartiment. Inlichtingen:Anke van Blerck-Woerdman, 070-3182917
Publieke omroep
Sari van Heemskerck Pillis-D uvekot
Deze week heeft de behandeling van de eerste termijn van de wijziging van de mediawet plaatsgevonden. Dit in verband met een herziening van de organisatiestructuur van de landelijke publieke omroep.
De VVD pleit al sinds jaar en dag voor een zuiver duaal bestel. De hoofdlijnen van dit duale bestel zijn eenvoudig: waar de markt taken wil vervullen, moet zij daartoe zoveel mogelijk vrijgelaten worden. Daar waar de mankt bepaalde taken onvol doende vervuld, ligt een overheids taak. Dat zijn de publieke taken binnen het omroepbestel.
De publieke media-taken liggen voor de VVD op het gebied van informa tieverschaffing, kunst, educatie en uitzendingen van nationaal belang. Alleen als omlijsting of afgeleide van deze taken is er ruimte voor ver strooiing en amusement.
H uid ig e bestel
Het huidige bestel voldoet niet aan deze voorwaarden. Het heet publiek te zijn, maar het bestaat feitelijk uit private organisaties. Het heet niet- commercieel te zijn, maar het is gefixeerd op reclame-inkomsten, kijk cijfers en het eigen marktaandeel. Het heet identiteitsgebonden te zijn, maar van deze identiteit is in de program mering nauwelijks nog iets te merken. Het verval van ae verzuilde achterban en de identiteit, de komst van reclame en commerciële omroepen, heeft ertoe geleid dat omroepen zich steeds meer gaan richten op de grote kijkersgroepen, en daardoor in concurrentie met de markt en elkaar komen. Dit leidt tot verval van publieke taken, concurrentieverval sing en verspilling van gemeen schapsgelden. Dat biedt geen vrucht baar toekomstperspectief voor de publieke omroep. En het is juist die toekomst die de VVD zeker wil stel len.
Daarom heeft VVD-woordvoerder Sari van Heemskerck Pillis-Duvekot de regering gevraagd voor het einde van dit jaar een notitie uit te brengen over de taken van de publieke omroep, de wijze van verankering in de wet, en de wijze waarop deze
georganiseerd en gefinancierd dienen te worden na het jaar 2000.
z u iv e r p u b lie k b este l
Bij het streven naar een zuiverder publiek bestel hoort voor de VVD een verminderde afhankelijkheid van de bestaande omroepverenigingen en een centrale organisatie. Daartoe heeft zij de motie Bolkestein, inge diend tijdens de Algemene
Beschouwingen 1997, die pleit voor een versterkte centrale organisatie. Het voorliggend wetsvoorstel komt mede als gevolg van deze motie tot stand. Daarom spreekt het hoofddoel van dit wetsontwerp de VVD-fractie aan: het scheiden van beleid en uitvoering en een centrale coördinatie en aansturing van de publieke omroep. Op enkele punten stelde de woordvoerder veranderingen voor, zoals een grotere verantwoordelijk heid voor ae minister om leden van de nieuwe Raad van Bestuur te benoemen.
O m ro e p g e e ltje
Een tweede belangrijk punt in het wetsvoorstel is het 'omroepgeeltje'. De omroeporganisaties zitten met geweldige tekorten als gevolg van teruglopende reclameinkomsten. Na vele discussies over gedwongen bezuinigingen en efficiencyverhoging is McKinsey te hulp geroepen om te becijferen hoe veel nog kan worden bezuinigd, met andere woorden, hoe groot het financiële gat is.
In het wetsvoorstel wordt het lidmaatschap met f15,= verhoogd (omroepgeeltje) en worden abonne ment op net programmablad en lidmaatschap van de omroep formeel losgekoppeld. Dit zou ongeveer f 50 miljoen opbrengen. De VVD staat hier niet afwijzend tegenover. De omroepen krijgen hun zendtijd en geld op basis van hun ledenaantal, dus laat nu dan ook maar eens duide lijk blijken hoeveel leden ze nu ook werkelijk hebben.
De PvdA heeft de staatssecretaris,de VVD en D66 overvallen door samen met het CDA een voorstel in te dienen om de contributie op een tien tje te handhaven. De vraag is hoe de PvdA het financiële gat dat dan in de begroting van de omroepen ontstaat, wil dichten.
Het debat zal volgende week worden afgerond.
Inlichtingen:
e x p r e s s e
246
Eurotop Amsterdam
Hieronder een samenvatting van de inbreng van Frits Bolkestein in het debat over de Top in Amsterdam. Ik wil mijn bijdrage aan dit debat beginnen met een royaal en welge meend compliment aan het adres van het kabinet en natuurlijk aan de ministers Kok, Van Mierlo en Zalm, onze minister van financiën èn w erk gelegenheid, en staatssecretaris Patijn. Zij hebben zich het vuur uit de sloffen gelopen om van de Top van Amsterdam een succes te maken. In het bijzonder wil ik staatssecretaris Patijn complimenteren met zijn hard nekkig en voortdurend streven naar een goede uitkomst van de talloze onderhandelingen waaraan hij heeft deelgenomen. Ook in het buitenland heb ik veel lovende woorden over het Nederlandse voorzitterschap verno men en het is altijd goed die te horen. Dat was na het vorige voorzit terschap wel anders. Als deze Top niet heeft opgeleverd wat sommigen ervan verwachtten, dan is dat bepaald niet de schuld van het Kabinet.
Ik wil verder bij wijze van inleiding zeggen hoe verheugd mijn fractie is dat net stabiliteitspact van de muntu nie er ongeschonden is doorgeko men. Even heeft het er op geleken dat de nieuwe Franse regering roet in het eten zou gooien. Maar gelukkig heeft zij de bocht genomen. Men schijnt in Parijs te denken dat de muntunie slecht is voor de werkgele genheid. Maar dat is natuurlijk niet zo en het voorbeeld van Nederland toont dat aan. Dit kabinet heeft én het schatkisttekort verlaagd én de lasten voor burgers en bedrijven verminderd én een ongekende banengroei ontketend. Ik hoop dat de Franse ministers zich dat op de Werkgelegenheidstop in Luxemburg later dit jaar helder voor ogen zullen houden.
R e c h ts s ta te lijk e elem en ten
Het Europees Parlement krijgt het recht van medebeslissing op een aantal terreinen die in essentie w et gevend van aard zijn. De grondregel moet zijn dat het Europees Parlement het laatste woord heen waar met meerderheid van stemmen wordt besloten. Dat er vooruitgang is geboekt op het gebied van democra tische controle, lijkt duidelijk. Maar ik mis het overzicht over w at er in dit opzicht nog te doen staat. Graag een nadere notitie van de regering hier over.
Het is overigens niet goed dat de Franse wens is ingewilligd Straatsburg in het Verdrag te noemen als vesti gingsplaatsvan het Europees
Parlement. Dat gaat in tegen twee' kamerbreed gesteunde moties van de VVD.
De openbaarheid: Volgens het verdrag krijgt iedere burger het recht van toegang tot documenten afkom stig van het Europees Parlement, de Raad en de Commissie. Maar dat recht is onderhevig aan de beginselen die de Raad bepaalt, dus het blijft hier oppassen geblazen. Verder worden de uitslag van de stemmin gen en de stemverklaringen openbaar gemaakt wanneer de Raad optreedt als wetgever. Dus niet wanneer de Raad een gewoon besluit neemt. Met andere woorden een Euro-WOB is het nog lang niet maar er is in ieder geval vooruitgang.
In ste llin g e n
De Europese Commissie verandert pas na ae uitbreiding. In dat verband spreekt men over het jaar 2005, zo niet over de tijd daarna. Dan behoudt iedere lidstaat tenminste één commis saris. Dat is overeenkomstig de wens van deze Kamer.
Het is jammer dat het voorstel van het voorzitterschap inzake de stem verhoudingen, waarbij Nederland er licht op vooruit zou zijn gegaan, het niet heeft gehaald. Wij houden daar aan vast. Het is niet daadkrachtig dat deze institutionele punten zo'n jaar of acht vooruit zijn geschoven. Maar het zou nog slechter zijn geweest indien hier niet aan onze verlangens zou zijn voldaan.
Een van de belangrijkste doelstellin gen van de IGC was: de besluitvor ming verbeteren met het oog op de naderende toetreding. W at betreft Raad en Commissie is dat niet gelukt, althans niet nu, hoewel de positie van de voorzitter van de Commissie iets is versterkt, waar wij op zichzelf geen tegenstanders van zijn.
P ijle rs
In de tweede pijler is weinig veran derd t.o .v. het Verdrag van Maastricht. Ook nu blijft het veto recht gehandhaafd om zwaarwegende redenen van nationaal beleid, want beroep op de Europese Raad blijft altijd mogelijk en die besluit met eenparigheid van stemmen.
De VVD is tegen de integratie van de W EU in de EU want dit maakt van een economische en politieke unie ook een defensie-unie en dat strookt niet met het neutrale karakter van een aantal lidstaten. Bovendien zou het de NAVO schaden. Van die inte gratie komt ook niets terecht. De derde pijler blijft intergouverne menteel. Besluitvorming blijft bij unanimiteit. Gezien de aard van de onderwerpen in die pijler lijkt dat
verstandig. Het Hof wordt hier bevoegd. De samenwerking van poli tie en justitie wordt verbeterd, vooral binnen Europol. Dat is goed. Maar wat betreft asiel-, immigratie- en visumbeleid zijn wij teleurgesteld. Dat wordt dan wel gecommunautariseerd, en dus een onderdeel van de eerste pijler, maar de besluitvorming blijft bij unanimiteit althans voor de eerste vijf jaar, terwijl wij hier nu juist met meerderheid van stemmen hadden willen laten besluiten.
S o cia a l p ro to co l/w e rk g e le g en - h e id sp arag raaf
De VVD is nooit voorstander van het sociaal protocol geweest. Zoals voor malig minister Bert de Vries daags na de Top van Maastricht zei, het is symboolwetgeving. En daar hebben we niets aan. Wij zijn dus a fortiori tegen opname van net protocol in het Verdrag van Maastricht.
Ook de werkgelegenheidsparagraaf stelt weinig voor. Gelukkig maar. Toch wil ik hier twee waarschuwin gen laten horen. In de eerste plaats t.a.v . artikel 5. Daar wordt geschre ven over "incentive measures". Dat riekt mij te veel naar het uitgeven van geld. Wil de Regering bevestigen dat dit niet de bedoeling is? In de tweede plaats brengen loze verdragsteksten eurocynisme voort. Zoals Minister Van Mierlo eens snedig opmerkte, scheppen verdragsteksten geen banen. Banen ontstaan hoofdzakelijk door minder lasten, minder regels en meer prikkels, d.w .z. door een hogere economische groei. Banen ontstaan niet op Europees niveau maar op dat van de nationale staten, zo niet van de gemeenten.
V o o rlo p ig e c o n c lu sie
Voorafgaande aan de Eurotop heb ik gezegd dat er voor ons drie belang rijke ijkpunten zouden zijn:
(1) behoud van de Euro-commissaris en van het stemgewicht in de Raad; (2) behoud van de mogelijkheid van veto in de buitenlandse politiek; en (3) voortgang in de democratisering van de Unie. Alle drie punten zijn bereikt. Dat geldt ook voor onze verlangens ten aanzien van het onderwerp "defensie".
