1 op 6 gezonde bedrijven in financiële moeilijkheden door coronacrisis, zelfs na maatregelen

(1)

STUDIE VBO-GRAYDON

1 op 6 gezonde

bedrijven in financiële moeilijkheden door

coronacrisis, zelfs na maatregelen

Onze referentie / 202009080942CE Datum van publicatie / 9 september 2020

Christophe Ernaelsteen Adviseur

Competentiecentrum Economie & Conjunctuur T +32 2 515 08 02

ce@vbo-feb.be

In samenwerking met

2020 zal ongetwijfeld de geschiedenis ingaan als het jaar van de COVID-19-pandemie. Als reactie daarop waren heel wat landen over de hele wereld, waaronder België, verplicht om maatregelen te nemen om een verdere verspreiding tegen te gaan en risicogroepen zo goed mogelijk te beschermen. Deze gezondheidscrisis en de vrijheidsbeperkende maatregelen die werden genomen om ze in te dijken, hebben geleid tot een buitengewoon zware economische crisis waarvan de omvang op dit ogenblik nog maar moeilijk is in te schatten.

De economische toestand in onze sectoren wordt vandaag op verschillende manieren gemonitord.

Dat gebeurt onder meer in de vorm van regelmatige enquêtes bij de ondernemingen, die de ‘Economic Risk Management Group’(ERMG) vervolgens compileert en analyseert. Daarnaast heeft GRAYDON (specialist in bedrijfsinformatie op het vlak van financiële en marketinggegevens, informatie over risk & compliance en credit management) zijn simulator ter beschikking gesteld van de ERMG om de impact van de coronacrisis op de liquiditeitsbehoeften van alle Belgische bedrijven te analyseren. Die tools stelden de regering en de verschillende economische actoren in staat maatregelen te nemen om de burgers en de bedrijfswereld te helpen deze crisis door te komen.

Nu de zomervakantie ten einde is en veel bedrijven naar een hoger activiteitsniveau schakelen, wil het VBO een stand van zaken opmaken van de economische situatie van het Belgische bedrijfsleven. Onze teams konden samenwerken met Graydon om na te gaan welke impact de coronacrisis vandaag heeft op de liquiditeitsbehoeften bij de Belgische ondernemingen. Wat konden we vaststellen?

(2)

2

De steunmaatregelen werken en helpen veel bedrijven door de crisis heen

Uit grafiek 1 blijkt dat, volgens de ramingen met de simulator van Graydon, vandaag meer dan de helft van de Belgische ondernemingen met ernstige liquiditeitsproblemen zou kampen indien er geen maatregelen waren getroffen. Meer dan 43% van onze bedrijven zou zonder maatregelen vandaag zelfs op de rand van het faillissement hebben gestaan. De economische schok als gevolg van de COVID-19-crisis was dus enorm.

De steunmaatregelen, zoals het soepele regime van tijdelijke werkloosheid, de gewestelijke premies en vooral de afspraken met de banken over de herschikking van kredieten en de mogelijkheid om nieuwe kredieten met staatswaarborg af te sluiten, hebben aanzienlijk geholpen om het aantal bedrijven in moeilijkheden te beperken tot, naar onze schatting, een bedrijf op vier. In vergelijking met de toestand voor de crisis zouden de bijkomende liquiditeitsbehoeften momenteel ongeveer 83 miljard euro bedragen.

GRAFIEK 1

Impact van de coronacrisis op de Belgische ondernemingen met en zonder steunmaatregelen

BRONNEN GRAYDON & VBO FEB

43,2%

25,0%

87,5%

48,6%

67,3%

115,9

83,1

0 25 50 75 100 125 150 175 200 225 250 275 300

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

Vóór de crisis Vandaag zonder maatregelen Vandaag met maatregelen

In miljard euro

In % van het totale aantal bedrijven

Met risico op faillissement Met liquiditeitsbehoeften

Gezond Maximale behoeften (linkerschaal)

(3)

3

De kleinere en jongere ondernemingen lijden in verhouding het hardst onder de crisis

Met de tijd weet elke organisatie zich te ontwikkelen, leert ze bij en wordt ze resistenter. Dat geldt ook voor ondernemingen. Zoals grafiek 2 en 3 aantonen, hebben de jongere en kleinere bedrijven het tijdens de crisis in verhouding harder te verduren dan oudere en grotere ondernemingen. Dat betekent niet dat de weerslag van de coronacrisis bij die laatste minder groot is, maar ze zijn er beter tegen bestand omdat ze door de jaren heen grotere reserves konden aanleggen dan kleine en jonge ondernemingen. Toch is die vaststelling alarmerend, want heel wat start-ups en scale-ups, die de ondernemingen van morgen zijn, riskeren te verdwijnen en dat kan ons groeipotentieel op middellange en lange termijn aantasten.

GRAFIEK 2

Impact van de coronacrisis op de liquiditeitsbehoeften volgens bedrijfsgrootte, met steunmaatregelen

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40%

0 5 10 15 20 25 30

+1000 500-999 200-499 100-199 50-99 20-49 10-19 5-9 1-4 0

In % van bedrijven

In miljard euro

Aantal werknemers

Liquiditeitsbehoeften (onderste schaal) Ongezond (bovenste schaal)

(4)

4

GRAFIEK 3

Percentage gezonde ondernemingen volgens leeftijd van de onderneming, met steunmaatregelen

Vaststellingen en aanbevelingen

Onze analyse geeft dus aan dat 25% van de Belgische ondernemingen momenteel nog met liquiditeitsproblemen te kampen zou hebben, zelfs na de verregaande maatregelen van de regering Wilmès.

Natuurlijk zaten enkele daarvan al voor de crisis in de problemen. Maar als we die buiten beschouwing laten, komen we nog altijd uit op 16% van de ondernemingen in België, dus bijna een op zes, die nu met aanzienlijke liquiditeitsproblemen wordt geconfronteerd, terwijl ze voor de crisis perfect gezond waren. Als we niet ingrijpen, zou die liquiditeitscrisis bij veel ondernemingen kunnen uitdraaien op een solvabiliteitscrisis. Heel wat ondernemingen dreigen dan ook failliet te gaan, met alle economische gevolgen van dien: sterke stijging van de werkloosheid, minder belastinginkomsten en bijgevolg een verslechtering van de overheidsfinanciën, een vertraging van de potentiële groei enz.

De maatregelen die tot op heden zijn genomen, hebben de bedrijven al flink geholpen maar volstaan jammer genoeg niet voor de kleine, middelgrote en jongere ondernemingen en sommige grote ondernemingen in de hardst getroffen economische niches.

Het federale niveau zou de bestaande maatregelen dus moeten aanvullen met andere fiscale maatregelen om de solvabiliteit van de ondernemingen te herstellen, vooral dan van diegene die door de crisis verlieslatend zijn geworden en dus fel aan het interen zijn op hun kapitaalreserves wat herkapitalisering noodzakelijk maakt. Bijkomende maatregelen die kapitaalinjecties in bedrijven stimuleren, zijn dan ook ten zeerste welkom. Het kan daarbij bijvoorbeeld gaan om een herijking en versterking van de notionele interestaftrek, een versterking van de taxshelter voor

55,9% 59,0%

71,4%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

< 4 jaar 4 - 10 jaar > 10 jaar

Leeftijd bedrijf

(5)

5 start-ups en scale-ups (zoals aanbevolen door de ERMG) en een mobilisering van openbaar en particulier spaargeld (en van de reserves van gezonde ondernemingen) via gerichte incentives.

Het is overigens van essentieel belang te voorkomen dat bovenop deze economische crisis een politieke crisis losbarst. We vragen de politici dan ook om snel hun verantwoordelijkheid op te nemen en heel dringend een economisch herstelplan op tafel te leggen. Want alleen zo kunnen we de potentiële groei en onze toekomstige welvaart veiligstellen.