EN DEMOCRATIE

Vrijheid ^et~

detn

WEEKBLAD VAN VOOR VRIJHEID

NUMMER 939

DE VOLKSPARTIJ

EN DEMOCRATIE

VRIJDAG 1 DECEMBER 1967

Door -congres duidelijl{heid bevorderd en verminderd

PvdA-avances vragen

helder

om

antwoord

Naar het congres van de Partij van de Arbeid is met grote belangstelling uitgezien. Het was al lang duidelijk dat in die partij spanning·en bestonden tus·

sen degenen die willen streven naar een volkspartij en degenen die de partij een meer dogmatisch-socialistische koers willen laten varen.

Daar zijn vraagstukken van binnen·

landse maar vooral ook van buiten- landse politiek bij betroltken. Juist om- dat de zogenaamde Christen-radical0n een nauwe band met de PvdA willen, was het van veel betelienis te weten hoe het congres zich zou opstellen. Die opstelling zou immers een factor in de beweging naar een nieuwe politieke par- tijstructuur zijn.

Welnu: het congres is voorbij en wij weten meer.

Enkele zaken springen in het oog, Al- lereerst: de PvdA heeft de eis dat Ne- derland uit de Navo zou treden, afgewe- zen. Weliswaar moet dit punt

in

1969 weer aan de orde komen, weliswaar is blijkbaar een minderheid van enige be- tekenis voorstander van dit uittreden, doch voorlopig is op dit punt geen koerswijziging te vrezen.

Een tweede zaak die de aandacht vraagt is de verkiezing van een achttal leden van de groep Nieuw Links in het hoofdbestuur. Wat daarvan de uitwer- king zal zijn, valt niet te voorspellen.

Het is geen onbekende tactiek om lasti- ge lieden binnen een organisatie

in

het bestuur te zetten en hen daar onschade- lijk te maken. Was dat de bedoeling? Of betekent deze verkiezing dat toch wel een verschuiving naar Nieuw Links heeft plaats gehad?

Het derde punt lijkt mij de uitspraak

Ook

u

heeft vrienden of kennis-

sen>

die liberaal denken en stem- men, maar er nog steeds niet toe gekomen zijn lid te worden van de VVD.

Dergelijk~

mensen heb- ben maar een klein duwtje nodig.

Zorgt

u

daar even voor? Op pagi·

na 12 van dit blad vindt u een coupon die u maar hoeft in te vullen om een nieuw lid aan

te

melden. Doe het nu, meteen! An·

ders :raakt"

lt6i

we&r ia

het

ver-

1:'6e,boek,

door mr. E. H.

Toxopeus

1

voorzitter van de VVD-fractie in de Tweede

Kamer

dat het bestuur gemachtigd is een stem- busakkoord te sluiten, met name met de Christen-radicalen, D'66 en de PSP. Wat de positie van D'66 betreft bestaat mijns inziens nog geen zekerheid. Het komt mij voor dat een partij die zich als een van de belangrijkste taken heeft gesteld te verdwijnen nadat zij haar katalyserende functie heeft verricht, van nature weinig zou moeten voelen voor stembusakkoorden met partijen, waarvan zij de , ,ontploffing'' zegt te bevorderen. Te meer zou het merk- waardig zijn indien D'66 dit standpunt niet zou blijken te huldigen, omdat door het socialistische congres een stem- busakkoord wordt voorgesteld met een PvdA die in haar nieuwe bestuurssa- menstelling haar socialistische ideologie opnieuw exponeert, met Christen-radica- len die hun evangelische inspiratie voor- opstellen en met een PSP, die links-so- cialistisch en pacifistisch van aard is.

Met andere woor-den: D'66 zou dan be- reid moeten zijn zich in een samenwer- kingsverband te laten incorporeren nu uitgesproken drie sterk ideologisch gebonden richtingen, terwijl het altijd heeft beweerd dat de ideologieën door een pragmatische aanpak zouden moe- ten worden vervangen.

In de VVD zijn wij er overigens nooit voorstander van geweest alle ideolo- gische uitgangspunten te verlaten. Van de Christen-radicalen kan ik mij heel wel voorstellen, dat zij na een min of meer langdurige inwendige strijd tot de - henzelf niet ons (gezien hun lei·

ders)- - -{rerrassende conclusie komen dat hun christelijke inspiratie tot een programma voert, dat in politieke ter- men als socialisisch moet worden omschreven. Indien voor het pragma- tisme van D'66 hetzelfde zou gelden d:otn zou deze partij langs een omweg de ideologie weer binnen hebben gehaald, hetO'een naar mijn oordeel onontkoom- ba;r is, maar wellicht opnieuw ontplof- fingsgevaren, doch nu in de eigen gele- deren zou oproepen.

.Op deze gronden kan ik mij het en·

thousiasme van het PvdA-congres over een stembusakkoord met D'66 en de Christen-radicalen heel goed begrijpen, evenals trouwens de uitspraak van de heer Tans dat de kans op vernieuwing staat of ' valt met de socialistische beslissingen.

De flirtation met de PSP a<lht ik een bepitald griezelige g-ebeurtenis, evenals trouwens het feit dat een eventueel uit·

tl'eden uit de Navo

in

1969

210

serieus

i.s

overwog-en. Naar mijR stellig-e overtui·

ging is er in de huidig·e wereldsituatie heel weinig aanleiding te vinden de ge- zamenljke westerse defensie-inspanning te verminderen. Men zou kunnen zeggen dat de PvdA hier toch wel duidelijk bewegingen naar links heeft uitgevoerd.

Samenvattend ltan gesteld worden dat ' na het congres een paar conclusies mo- gelijk zijn. De neiging het etiket "socia- listisch" door een meer algemeen opschrift te vervangen bleel,, gezien de erkenning van Nieuw Links en de vrien-

delijke gestes richting PSP, gering. Dit lijl\t mij de duidelijkheid te hebben be- vorderd .. Dat de PvdA tracht daarnaast zoveel mogeijk groepen die meer in het

· politieke midden thuishoren meer naar links te voeren, vermindert de duidelijk- heid weer niet onaanzienlijk. De bedoel- de groeperingen zouden hierin verande- ring kunnen brengen door zich over de avances van de PvdA nader te beraden en (}p korte termijn tot een heldere uitspraak daarover te komen.

De voorzitter van de PvdA, dr.

J.

G. H. Tans, tijdens het uitspreken van de

rNle

waarmee hij het congres opende. Achter de bestuurstafel onder meer PvdA-

fractievoorzitter drs. Den Uyl (geheel rechts, althans topografisch).

r:.=~----:--~-r::'é_~Cc~~--.;---~~:.~:..:~:-.: =--~--=

<r--::::'·_:::--;___ _ ..

^{Lc_-_, _ __ ,}

!i Pag. 3: Volgens enquête winst voor VVD

~ Pag. 5: Cyprus in het brandpun't

~ ^{Pag. 7:} Automatise~ing en personeelbeleid

t'·

^'~-,!; ', •• : ·I"._::·. i'

2 - \frijdág t

december~·

1967:

PRIKKELS-

• Drs. H. Gruytet·s in De Haagse Post: "1\iommersteeg (KVP) staat nu te ldjlk als een Iimonade-rwd1caal, die we, fraaie, tot niets verplkhte~ule voc r;;tellen wil lanceren maar een ' onflict met de regering uit de w~

J.

gaat zodt·a blijkt, dat •die zlich aarte- gen - met steun voan frad. woor- zitter Schmelzer - verzet. Wel een slap slol,je frisdrank, maar geen stevige borrel voor mr.

Monl'mersteeg."

e

Dr. W. Drees Sr. in Econo- mische Statistische Berichten:

,.Wat de verkorting van de ar- beidstijd betreft, welke in verschillende gevallen weer in het geding zal komen, ·zal gelijkheid over de gehele linie grote moeilijk- heden oproepen in de verzorgende en verplegende beroepen en tot na- deel strekken voor kinderen, be- jaarden en zieken. Ik hoop dat al- thans op dit terrein aanvaard zal worden dat volstrekte gelijkheid' hoe billijk zij ook kan schijnen, niet moet worden verlangd."

• Een verslaggever van Trouw meldde uit Utrecht: "Op een bF.j- eenkomst van Nieuw Links bin- nen de Partij van de Arbeid is scherpe kritiek uitgeoefend op D'66, "De pai:ti,j voor volkswil en steekproeven", zoals deze schertsend door een ui~nw-llnkser

werd betiteld. Han La.mmers, 'die de vergadering leidde, ze5 dat D'66 er niet over peinst serieus aan politielk te gaan tloen en er niet over piekert werkeli,j.ke maatschappelijke hervormingen rloor te voeren."

e

Het Parool: ,.De heer Van Mierlo heeft op een vergadering van D'66 . te Helmond gemerkt, dat het werken met intellectuelen ook zijn ·bezwaren heeft. In feite heeft deze vergadering het stelsel omhelst van de referendum-demo- cratie. Er is daarvoor een mooi Nederlands woord. Het luidt: rug- gespraak. Wie rnaeten de mini- mum-eisen voor deelneming aan een kabinet vaststellen? Wij, zei- den de leden, tegen het advies van de heer Van Mierlo, die uitstel van de beslissing had be- pleit. Meer hog dan dit besluit is typerend voor D'66 de waarde, die bleek te worden gehecht aan de zg. steekproefmethode, waar- door telkens de meningen van le- den en niet-leden moeten worden gepeild. Het nut hiervan kan mis- _schien niet worden ontkend, maar

't systeem wordt bedenkelijk wan- neer de leidende figuren er de aanwijzingen in zanden moeten vinden voo1· hun handelen, onge- _acht of zij het er mee eens zijn of

niet. Vernieuwing in de politiek is belangrijk, maar de hemel behoe- de ons als deze het werk moet ziJn van mandatarissen."

Te koop aangeboden:

Houten ge'bruikt 2- en 3-klassig

SCHOOlGEBOUW

alsmede een

KANTOORGEBOUW

Dubbelwandig en uitneembaar.

Wordt te Uwent opgesteld.

Levertijd: 2 weken.

Brieven bureau van dit blad.

Vrijheid enrvv1

Democratie~

Weekblad van de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie.

Adres van de administratie (zowel voor abonnementen als voor advertenties) : Witte de Withstraat 73 te Rotterdam (postbus 824 te Rotterdam).

Tel. 010-1110 00, abonnemen- ten toestel 219, advertenties toestel 224. Postgiro: 245103 t.n.v. Administratie Vrijheid en Democratie te Rotterdam.

Hoofdredacteur:

Ph. C. la Chapelle jr.

Adres van de redactie:

Nieuwe Hereneraebt 89 B

te Amstenlam-C. ·

Zojuist verschenen : de

nieuwe uitgave van het

ROTTERDAMS JAARBOEK 1967/1968

Het Rotterdams Jaarboek, een uitgave van

het

tijdschrift ,.Der Hafenkurier", is twee- talig (Duits en Engels). De redactionele inhoud wordt samengesteld met medewerking van de Rotterdamse Kamer van Koophandel, de Stichting Havenbelangen, 'het Ge- meentetijk Havenbedrijf en de Nieuwe Rotterdamse Courant N.V.

Uit de inhoud:

Verkeer: overzicht van 1550 scheepvaartverbindingen via Rotterdam. Uitvoerige opgave over 440 lijndiensten r

via Rotterdam.

Vrachtbehandeling: Namen van directieleden, bedrijfs- leiders enz. Rederijen, expediteurs, stuwadoors enz.

Verschepingen: reinigingsbedrijven, bunkerinsta!laties, werven, reparatiebedrijven, shipchandlers enz.

Algemeen: banken, Industrie, handel enz.

De prijs van dit praktische boek Is vastgesteld op

f

8,50 Inclusief verzendkosten.

VERMIJD TELEURSTELLING, RESERVEER NU REEDS DE UITGAVE 1967/1968.

In december 1966 was de oplage van de in september verschenen uitgave reeds totaal uitverkocht. Wij moesten vele geïnteresseerden teleurstellen. Stuur nog vandaag Uw reservering voor één of meerdere exemplaren.

r - - - -

1 RESERVERING ---l

Aan het Rotterdams laarboek

I I I

I

I I

Naam:

Adres:

Hiermede verzoeken wij U ons te leveren .. .. .. .. .. .. exemplaren van het Rotterdams Jaarboek 1967/1968 voor de prijs van

f

8,50 per exemplaar.

· Firmastempel:

Woonplaats: .••.• , ... .

Datum: Handtekening:

I I I

I

I

Coupon In open envelop, waarop postzegel van 12

ct.,

als drukwerk zenden

I

L a::ott.::m::rb~

^{P = s}

~Ro=am~

^{_ - _}

J

VVD voor radio en televisie

Radio-uitzending van VVD: woensdag 13 december van 18.20- 18.30 uur, over de zender Hilversum I (402 m}.

Televisie-uitzending van de VVD: woensdag 20 december van 20.20-20.30 uur, over de zender Nederland I.

SPREEKBEUR-TEN

Periode van 1 december tot en met 1 januari

1 dec. Leeuwarden (20 uur, hotel de Klan- derij) ... . 1 dec. Franeker (19.30 uur, De Koornbeurs;

Statencentrale Franeker) ... ..

8 dec. Meppel (JOVD) ... ..

9 dec. Assen (09.30 uur, Overcingel; Ver. v.

Staten- en Raadsleden) ... . 11 dec. Sleen (20.00 uur, hotel Zwols; Z.O.-hoek Drenthe) ... . 11 dec. Westerbork (20.00 uur, hotel Slomp;

Lib. Kring Hoogeveen) ... . 11 dec. Amsterdam (Vrouwenbelangen) ... . 11 dec. Gouda ... ..

13 dec. Hippolytushoef (20.00 uur, hotel Kaan;

afd. Wieringen) ... ..

14 dec. Utrecht ... ..

15 dec. Oostvoorne ... . 15 dec. Stad Delden (19.00 uur tot 2Ó.OO uur spreekuur; 20.00 uur vergadering) ...

18 dec. Geldermalsen (20.00 uur, AMC-gebouw) 18 dec. Zeist (20.00 uur, hotel Figi) ... . 20 dec. Utrecht {JOVD) ... ; ... ..

22 dec. Kath. Staatk. Stud. Fed ... .

Mr. J. G. Rietkerk H. J. L. Vonhoff R. Zegering Hadders H. Wiegel

H. J. L. Vonhoff Ir. D. S. Tuijnman

Mevr. G. V. v. Someren-Downer Mr. J. G. Rietkerk

Mr. F. Portheïne Dr. K. van Dijk H. J. L. Vonhoff R. Zegering Hadders _ Mr. E. H. Toxopeus Mr. H. van Riel

Mr. J. F. G. Schlingemann

H.

Wiegel

Deze lijst, waarin in principe alleen spreekbeurten van Kamerleden - die zij vervullen binnen het verband van de partiJ - worden vermeld, wordt opgesteld door het Algemeen Secretariaat van de

VVD,

Koninginnegracht 61 te Den Haag {telefoon 070·· 604803), De gegevens, waaronder hij voorkeur ook· het aanvangsuur en de plaats waar de vergaderingen geboude11 worden, dient men derhalve niet naar de redactie van het weekblad, maar naar

bet

Algemeen l:!"'eretariaat vaa cfe prtij

te

aenden •.

De lijs1 wordt

elke ntaalldag.som

u.oo

uur

afgesloten. ·. ·· · _,

VRUHEtD 'EN' DEMOCRAT1E

UIT DE-

PARTIJ

• APELDOORN

Op 24 november werd een vergade- ring belegd tussen het bestuur van de VVD-afdeling Apeldoorn, het be.stuur van de afdeling Apeldoorn van de Vrou- - wengroep, de JOVD, de VVD-fractie in

de gemeenteraad en de pers- en propa- gandacommissie.

Uitvoerig werd van gedachten gewis- seld over de activiteiten van de verschillende groepen, waarbij vooral het werk van de pers- en propaganda- commissie centraal werd gesteld. Naast de landelijke actie Eén op Eén zal ook een actie worden opgezet om de Apel-

doornse leden tot grotere activiteiten aan te zetten.

Door het bestuur van de afdeling wer- den enige nadere mededelingen gedaan over een op 12 januari te houden nieuw- jaarsfeest.

Een voorstel van de JOVD om de openbare vergaderingen meer op actue- le onderwerpen af te stemmen en zo mogelijk snel en ·op een korte termijn te beleggen - zo dit nodig mocht zijn - zal door het bestuur in ernstige overwe- ging worden genomen.

Uit het openhartige gesprek dat heeft plaats gehad is de wenselijkheid geble- ken dergelijke bijeenkomsten in de toe- komst regelmatig te beleggen.

• DEN HAAG

De afdeling 's-Gravenhage heeft thans ook een algemeen spreekuur ingesteld, te houden op het afdelingssecretariaat, Prins Hendrikplein 13. Aldaar zal men maandelijks tenminste kunnen treffen een Tweede Kamerlid, een gemeente- raadslid, een lid van de provinciale sta- ten van Zuid-Holland en een bestuurslid.

Voor de eerste maal zat op vrijdag- avond 8 december, tussen 19.30 en 21.00 uur, het spreekuur worden ,.bemand"

met de heer Joekes (Tweede Kamer) mej. Ten Broecke Hoekstra en de hee;

Appel (beiden gemeenteraad), mevr.

Dettmeijer-Labberton (Staten) en de heer Modderman (bestuur.)

• OOSTERHOUT

Voor de afdeling Oosterhout van de VVD gaf op 20 november - na een kort huishoudelijk gedeelte - de heer v. d.

W erff uit Breda een analyse van de politieke situatie in Nederland. Hij besprak de gemeenschapszin en de ge- ringe, hoewel toenemende, _politieke be- langstelling van de doorsnee Nederlan- der. Na dieper te zijn ingegaan op de grondbeginselen van de Nederlandse staatkunde, gaf de heer v. d. Werff aan het eind van zijn inleiding zijn visie op de achtergronden van de crisis in de confessionele partijen. Hij lichtte toe, waarom men om vernieuwing roept.

Na de inleiding volgde een geanimeer- de gedachtenwisseling.

"Experiment in internationalism"

1\ien klaagt wel eens in liberale kring dat er te weirug documenta- tie is, dat er te weinlig handboe- ken zijn waaru~t men kian putten.

Op'-het gebied van de liberale in- tennationale politiek is een Jacrune geviuld door de verschijning van

"Experiment in Internationa- · lism", gescbreven door de oprich-

~r van ode L'iberale Internatio- nale, Jo-hn H. 1\iaccallum Scott.

Hij beschriJft daarlin. d·e gesc·hie- denis van twintig jaar Liberale In- ternationale sinds het Liberale Mam.ifest van Oxford in 194 7.

Zij, die zich willen verdiepen in deze materie, kunnen dit boek verkrijgen door een postwissel of postcheque van f 15,- voor het boek en verzendkosten te sturen aan de secretaris van de Groep Nederland van de Liberale Inter- nationale, de heer D.

W.

Dett- meijer, van Mojalenlaan 14, Den

Haag.

Wij bevelen het boek

gaarne

· aan en hopen dat velen het &ich .zuH:en aanschaffen~

VRIJHEID EN ·DEMOCRATIE

RESULTATEN VAN EEN OPINIE-ONDERZOEK (I)

VVD zou nog drie zetels hebben gewonnen

])e voorzichtige conclusies, die W\J m een aan de verkiezingen in Oost-Flevolall(l gewijd artikel in onze editie van 8 november jl. meetHlen te kunnen trekken, ware~1,

kort samengevat:

1. Sterke vooruitgang voor D'66, dat het merendeel van zUn aanhang echter niet rekruteerde uit gewezen VVD-kiezers, maar dat zijn grote winst behaalde ten koste van de Katholieke Vollispartij en de Partij van de Arbeid.

2. Flinke achteruitgang· nog steeds voor KVP en PvdA.

3. Lichte, maar constante vooruitgang voor de VVD.

De op zondagavond 26 november jl. door <le KRO bekend gemaakte resultaten van een in haar opdracht door het bureau ':eldkamp/JUarktonderzoek in oktober verrichte opiniepeiling onder een voor het Nederlandse volk representatief te achten gt·oep kiezers en kiezeressen, hebben deze conclusies thans bevestig·d.

Slechts op één punt is het woord "be- vestigd" thans wat te zwak uitgedrukt.

De lichte vooruitgang voor de VVD van 10,2 pct. tot 10,7 pct., welke nochtans bleef beneden de uitslag van de verkie- zing in 1965 voor de Adviescommissie in deze nieuwe polder, blijkt thans, lande- lijk, een aanmerkelijk stuk gunstiger te liggen.

haald. Ook zonder specificatie is dat wel d)lidelijk, maar het is altijd goed de

concrete gegevens voor zich te zien.

Volgill'ls het opinie-onderzoek kwam de winst van D'66 voor 24 pct. van de PvdA, 19 pct. van de KVP, 17 pct. van nieuwe stemgerechtigden, 10 pct. van hen die in februari blanco stemden, 8 pct. van de PSP, 5 pct. van de CHU, 5

pct.van de Boerenpartij, 4 pct. van de ARP en 8 pct. van overige partijen.

De VVD wordt in dit staatje dus zelfs niet genoemd. Natuurlijk is bet niet zo, dat helemaal geen enkele oorspronke- lijke VVD-sympathisant naar D'66 zou zijn overg·egaan. Het aantal overgangen van VVD naar D'66 werd echter volle- dig opgeheven door evenyeel overgan- gen van hen, die in februaηi D'66 ver- klaarden

te

hebben gestemd en nu, in oktober j.l., (weer) naar 1le VVD zou- den zijn overg·egaan. Het saldo was hier derhalve nul.

Zuivere winst werd door D'66 op de VVD dus niet behaald en naast de op- zienbarende opgang van deze nieuwe groepering staat dus een op zichzelf ge- zien welkome versterking van de VVD met drie zetels.

Mijn laatste opmerl,ing voor dit ogen- blik; waarop ik in ons volgende nummer nog hoop terug te lwmen, is dat dit Blijkens het elders op deze pagina

afgedrukte ovérzicht van dit opinie-on- derzoek zou ons landelijk percentage van 11 pct. bij de Kamerverkiezingen van februari van dit jaar, bij eventueel in oktober j.l. gehouden verkiezingen zijn gestegen tot 13 pct. en zou ons zeteltal daardoor van 17 op 20 zijn geko- men. En aangezien ons zeteltal voordien 16 bedroeg, betekent het resultaat van dit onderzoek dus, dat onze aanhang dit jaar dusdanig· is gestegen dat G!eze vier zetels winst vertegenwoordigt.

De cijfers die het opinie-onderzoek opleverde, luidden als Yolgt:

De sprong die de VVD bij de Kamer- verkiezingen van 1959 maakte van 13 op 19 zetels, wekte destijds allerwegen gro- te sensatie. En van alle kanten werd dan ook voorspeld dat deze "top" nooit te handhaven was en dat bij de volgen- de Kamerverkiezing een terugval zou volgen. In 1963 gebeurde dat inderdaad.

Ons zeteltal daàlde van 19 op 16. Het was de enige na-oorlogse verkiezing, welke voor de VVD verlies opleverde.

E(m verlies, dat echter wel mocht wor- den gezien in het licht van de in onze tot dan toe bestaande vrij stabiele poli- tieke ve1·houdingen voorafg·egane bijzon- der grote winst Yan 13 op 19 zetels.

Geprojecteerd tegen deze achter- grond, zou een zeteltal van 20, dat nog uitkomt boven de "top" van 1959, dus als uitermate gunstig mogen worden besehouwd.

Zo één theorie ondCltussen is aange- tast, dan is het wel die van de te- genstanders der evenredige vertegen- woordiging, namelijk dat onder dat stelsel politieke ver·houclingen wel moe- ten bevriezen en dat grote verschuivin- gen praktisch zouden zijn uitgesloten.

l¹Vat thans in enkele ja.ren is ~·eschied

toont aan dat ook onder de E.V. wel de-gelijk yerschuh:ing·en yan lH~lan~· zif'h kmmen vom·doen en dat niet het karak- ter Yan het kiesstelsel, maar de struc·

tuur van het partijwt>zen b!'palend is.

Nu !leze laatste in beweging is 1\·elwmen doen belangrijl•e verschuiYing·en zich wel !lpg·elijk ook voor onder ons hestaande kiesstelsel, dat wij nog· altijd het mef'st reprl'><entatieye en het meest democratische aehüm.

Om die verschuivingen nog eens dui- delijlt voor ogen te stellen: De KVP zag haar bij de Kamerverkiezing van 1963 behaalde zeteltal van 50 bij de verkie,, zingen van februari 1967 dalen tot 42 en afgaande op dit opinie-onderzoek zou zij nu in oktober slechts 32 zetels hebben verkregen. De PvdA, die in 1956 haar topjaar bereikte met 50 zetels, daalde via '18 zetels in 1959 en 43 zetels in 1963 tot 37 in februari 1967, terwijl bij nieu- we verkiezingen in oktober j.l. haar ze- teltal tot 35 zou zijn gedaald.

Democraten '66

Daar staat tegenover de opgang van D'66, welke nieuwe groepering in febru- ari 1967 bij haar eerste optreden 7 ze- tels in de Kamer behaalde en thans volgens het opinie-onderzoek een sprong zou maken naar niet minder dan 24 zetels. Niemand kan meer beweren dat onder de evenredige vertegenwoord:i- gmg geen grote verschuivingen kunnen

plaats vinden ! .

Er valt uit dit opinie-onderziek heel Wat lerenswaardigs te putten en ik stel mij voor, daar in een volgend artikel nog de nodige aandacht aan te wijden.

Voor het ogenblik zou ik mij nog tot enkele algemene opmerkingen en· con- clusies willen beperken.

De eerste betreft het onderzoek naar de vraag, waar D'66 haar _steinmen~

Winst sedert februari vandaan heeft ge~

Kamerverkiezing febr. 1967 KVP

PvdA VVD

...•.•••••.••.•.. ! ....•.•

ARP ... . CHU ... ..

EP ... . D'66

CPN PSP SGP GPV

Perc.

27 24 11 10 8 5 5 4 3 2 1

Zetels 42 37 17 15 12 7 7 5 4 3 1 150

Ont\Yikkeling:shulp, een politie]{ en eJnotioneel geladen onderwerp met vele zakelijke kanten? Of lang·zamerhand een, door de on1Yang van de ter besehilddng te stellen mlddelen en de con1plexitdt van de ennre samenhan- gende problemen, te intq.;Teren onder- deel van ons Nederlandse economische en buitenlandse beleid met vele nlcnse- lijke en· sodale lmnten? Het was dit vraagstuk, dat de sub-conunissie voor ontwikl•elingslmlp, onderdeel van uc vaste Tweede-Ran~ercomn1issie voor buitenlandse zaken in een openhare ver- gadering behamlehk, teneinde hoofdstuk V der rijksbPgroting; 1968 vast te stellen.

Nu had de Tweede Kamer zich reeds in juni van dit jaar een gehele dag met vele facetten van de ontwikkelingshulp bezig gehouden, toen minister Udink de op naam van zijn voorganger Bot staan- de nota aan de orde had gesteld. Inmid- dels was uit de miljoenennota van deze reo-ering o-ebleken dat de hulp uit de publieke

~iddelen

in 1968 tot f 525 mil- joen zou stijgen, of f 75 miljoen meer zou bedragen dan in 1967. In de rege- ringsverklaring van dit Kabinet was al aangelmndigd dat de ontwikkelingshulp prioriteit zou krijgen en wij dachten zo dat, gezien de precaire positie van 's lands financiën en de soberheid, die alle ministeries nwesten betrachten, deze bèlofte met die f 75 miljoen was inge- lost.

~

Ook was bij de algemene politieke en financiële beschouwingen in begin okto- ber overeenstemming te bespeuren tus- sen de regering en de meerderheid van de Kamer over een beleid in deze sec- tor, dat streeft naar een percentage van één procent van het nationale inkomen, te bereiken in 19ï1, wat dan zal neerko·

men op een bedrag van tussen acht- en negenhonderd miljoen gulden. Een standpunt dat ook. door de VVD-fractie

is ondersteund. ·

Het valt te begrijpen dat door deze voorgaande gebeurtenissen de politiek6

Onderzoek Zetelwinst

ol•tober 1967 of -verlies Perc. Zetels

21 32 -10

22 35 - 2

13 20

+

³

9 13 - 2

10 H

+

²

3 4 - 3

15 24

+17

2 2 - 3

3 4

1 1 - 2

1 1

150

t

r·oom van het begrotingsdebat af was.

Toch begon het ri1et wat vuurwerk, want de heer Ruygers (pvcla) diende al onmiddellijk een motie in, natuurlijk on- dersteund door de heer· Van Mierlo

(D'66) om f 100 miljoen meer uit te trekken. Er zaten twee pikante kanten aan. De KVP steunde bij monde van de radicaal Mommersteeg het voor·stel niet en kwam ook niet met de door sommi- gen verwachte en door anderen (drs.

Aarden ! ) gehoopte .f 45 miljoen extra.

Dit muisje kreeg in eigen kring nog een staartje, zoals men inmiddels in de kranten heeft kunnen lezen. Voorts stel- de de VVD-fractie dat de ongebonden multilaterale hulp de werkloosheid in de hand werkt en wel per f 100 miljoen met enige duizenden arbeidsplaatsen.

Dit had niemand minder dan prof. Tin- bergen een week tevoren nog verkon- digd en de heer Ruyg·ers gaf toe, dat er een nauwe band bestaat tussen ontwik- kelingshulp, onze eigen economie en de werkgelegenheid. In zijn voorstel wilde hij dan ook de helft via gebonden hulp verlenen, hetgeen werkverruimend kan werken.

In dit verband wees onze fractie nog eens nadrukkelijk op het feit dat ons land toch reeds een veel groter per- ce.ntage (ruim de helft) als multilatera- le hulp verschaft dan alle andere weste- lijl'e donorlanden, zoals de EEG-landen, Amerika, Japan, Groot-Brittannië enz.

Deze westelijl'e landen gaven uit de pu- blieke middelen in 1965 liefst 5,7 miljard dollar gebonden hulp (voornamelijk bi- lateraal) en 452 miljoen dollar multilate- rale of ongebonden hulp. Bovendien bestaat bij vele dezer landen de neiging deze cijfers nog verder uit elkaar te laten groeien.

LEERZAAM

Andere interessante en leerzame cijfers werden door ons ook genoemd, toen wij vroegen of de minister, gezien de relaties die met de oostblokJanden worden aange- knoopt, er bij· hen op wilde aandringen

vrijdag 1 december 1967 ...; J

0'66:

24 zetels,

maar 1n •

zichzelf verdeeld

opinie-onderzoek wel duidelijk heeft aangetoond, welke de plaats is en dient te blijvcm voor de VVD.

Wij zullen tegenover de kiezers onze l i b e r a I e doelstellingen als duidelijk alternatief tegenover die der socialisten en radkalen moeten (blijve·n) stellen.

De kiezers krijgen dan inderdaad de duidelijkheid, waar terecht om wordt gevraagd. Voor mij stond dat reeds eer-·

der vast, maar het valt ook uit tal van interessante gegevens van dit onderzoek te putteiL

Ik noem vandaag slechts twee facet- ten. In de eerste plaats dat ondanks alle acties van anti-rev., .spijtstemmers", christen-radicalen, e.d. blijkens het opi- nie-onderzoek slechts 19 pct. der AR-stemmers zich uitsprak voor een concentratie met de PvdA en D'66, doch .38 pct. voor een concentratie met de VVD, welke cijfers bij de CHU resp. 22 pct. en 43 pct. bedroegen.

In de tweede plaats is typerend, dat van de D'66 aanhang- zieh 49 pet. W){)T

een sameng-aan met de PvdA verklaar-

!le en 3<l pet. voor een samengaan met de VVD. D'66 lijkt hier een tweede KYP te zijn geworden in di'e zin dat de. splijt- zwam in de teg-enstelling- tussen tw<'e richting-en (de soeialistisehe en de libe~

rale) lc,·ensgroot aanwezig is.

In heel deze situatie zitten, wanneer wij onszelf blijven en ons principieel tegenover het socialisme en alle socia- liserende stromingen blijven opstellen, nieuwe winstmogelijkheden vanuit onze reeds gunstiger geworden positie.

Mèt het grote voordeel voor de lde- zers dat de politieke tegenstellingen.

waar het om gaat, aanmerkelijk duide- lijker lwmen te leggen.

Tweede Kamer

r

der

Staten~

Ger!leraa!

A.W. ABSPOliJL

hun hulp te vergroten. Tegenover een hulpverlening- van de viesterse landen in 1966 van 9,8 miljard dollar· (particuliere en -publieke hulp samen) gaven alle an- der·e landen ter wereld, waaronder dus Rusland en zijn satellieten 530 miljoen dollar in datzelfde jaar'''). Het doet in clit verband dan typisch aan dat het in ons parlement juist de linkse en meest linkse groeperingen zijn, die de toch werkelijk niet geringe inspanning van Nederland ster!' willen Yerhogen ¹

Het debat verliep vcrder rustig, het- geen mede te danken was aan de met veel kennis van zaken antwoordende minister Udink. Het blijkt wel dat Ne- derland de hulp wil gaan concentreren op een beperkt aantal landen, hetgeen wij toejuichen en ook in juni reeds be- pleitten, omdat dan efficiënter gewerkt lmn worden. Natuurlijk werd er van verschill.cnde zijden, waaronder ook de onze, op aangedrongen de organisatie van de hulpvcrlening zowel intern (hier in ons land) als extern te coördineren en daarbij gebruik te maken van de deskundigen, die wij hebben op het ge- bied van de waterstaat, de landbouw en het onderwijs en tevens ons be- drijfsleven de nodige steun en garanties te geven bij voorgenomen investerin- gen.

Reeds werd er gesproken over de

·· tweede wereldhandelsconferentie die in februari te New Delhi wordt gehouden.

Op de vele aspecten hieraan verbonden hoop ik later terug te komen.

Tot slot valt te vermelde:t:~ dat de

mo-

tie van de heer Ruygers werd verwor- pen met alleen de stemmen· van PvdA, PSP

en

D'66 vóór.

•) Cijfer~ uit het FAO-rapport ,.'l'h.e sbl.te IV F<>od and AgTicultut'e ·.-1-961",- -

4 - vrijdag 1 december 1967

Image-builder van Amsterdam

O UD-BURGEMEESTER d'Ailly van Amsterdam is vorige week gestor- ven. Hij was

65

jaar toen een langdurige ziekte deze kleurrijke en charm.ante doorzetter wegnam. Want met /al zijn tact en gratie was mr. Arnold Jan d' Ailly een koppig man die wist wat hij wilde.

Hij wilde Amsterdam een naam. bezor- gen in de wereld. Hij wilde 'lang voor- dat het woord gemeengoed werd de

"image" van Amsterdam in de wereld versterken. Als ooit iemand de naam van Amsterdam 11eeft geassocieerd met begrippen als beschaving, wellevendheid en gratie dan was hij het. In de tien jaren die hiJ als burgemeester van Am- sterdam werkte - van oktober

1946

tot januari

1957 -

heeft hij veertig buiten- landse reizen gemaakt, en op al die tochten heeft hij sympathie gewekt voor zijn stad.

Want Amsterdam was zijn stad. De heer d'Ailly is in juni

1902

te Franeker geboren, maar hij kwam voor zijn juri- dische studie naar de Universiteit van Amsterdam en van die dag af is hij Am- sterdammer geweest.

Mr. d'Ailly heeft de populariteit nim- mer geschuwd. Maar het zou onjuist zijn hem alleen te zien als de , ,reizende bur- gemeester". Hij was een vrijwel a-poli-

tieke figuur, al wal" hij dan lid van de Partij van de Arbeid, toen hij tot bur- gemeester van de hoofdstad werd be- noemd. Het is dan ook bepaald geen po- litiek standpunt dat hij verdedigde toen hij pleitte voor een ge1neenteraad waar- in belangengroepen zouden zijn verte- genwoordigd. Handel, industrie, werk- gevers, werknemers, vrije beroepsbe- oefenaren, middenstanders en culturele organisaties wilde hij in die kwaliteiten vertegenwoordigd zien in het hoogste gezagsorgaan van een gemeente. Wet- houders dienden naar zijn inzicht des- kundigen te zijn. Men kan de opvatting betwisten, zij paste geheel bij zijn op- vatting van de burgemeesterstaak.

De heer d' Ailly was er ook niet bang voor om op tenen te trappen, ook niet die van zijn politieke medestanders. Zijn toespraak bij het honderdjarige bestaan van de gemeentewet in

1951,

toen . hij opperde dat een deel van de defensie- uitgaven beter voor woningbouw kon worden besteed, viel niet in goedè aarde.

Met al zijn vriendelijkheid schroomde hij niet om zijn inzichten te doen blij- ken; zijn koppigheid daarin bleek wel- licht het best toen hij in

1953

zijn func- ties neerlegde bij allerlei instellingen die· ressorteerden onder de minister van onderwijs, omdat de heer Cals een ad-

vies had genegeerd van het bestuur van de Rijksacademie voor beeldende lmn- sten, van welk bestuur 'de heer d'Ailly deel uitmaakte.

In en na zijn ambtsperiode is over burg·emeester d' Ailly uiteenlopend ge- oordeeld. Hij nam zijn taak op zich in een tijd waarin Amsterdam stukgesla- gen uit .de oorlog was gekomen. Tal- loze economische problemen eisten

·voortdurende aandacht. De haven lag lam, de industrie en handel waren ver- minkt, de woningnood was groot. Had- den al deze zaken zijn aandacht in vol- doende mate? De vraag is vaak gesteld, en even vaak positief als negatief be- antwoord.

Er is geen twijfel aan dat burgemees- ter d' Ail.ly het zwaartepunt van zijn taak zag in het representeren van zijn stad.

Hij bewoog zich daarbij in alle kringen;

bij hoge bezoeken van binnen- en bui- tenlandse gezagsdragers was hij een toonaangevende figuur, maar ook in de klaverjasclubs en de sportverenigingen, waar hij talloze malen zijn belangstel- , ling voor de burgerij toonde, paste hij geheel. De heer d' Ailly is wellicht de enige na-oorlogse burgemeester van een stad die bij officiële bezoeken door zijn burgers werd toegejuicht als hij aan het hoofd van de stoet in zijn open lwets

FeUe uitslaande brand

O PZIENBAREND zouden wij het con- flict willen noemen dat dezer dagen is uitgebrol,en tussen burgemeester Thomassen van Rotterdam en de socia- listische havenspecialist Laan als expo- nent van de gemeenteraadsleden meestal fractievoorzitters - die zitting hebben in de comm:ssie voor het haven- bedrijf. OpzienbareEd, niet verrassend.

Het conflict kan namelijk heel goed worden vergeleken met een smeulend vuurtje dat plotseling hevig oplaait.

De eerste nog wat aarzelende vlamme- tjes zijn zichtbaar geworden in de ver- gadering van de gemeenteraad, waarin de financiering van de veelbesproken Oliegeul in de Noordzee werd behandeld.

DH werk, het mag algemeen bekend worden verondersteld, moet door Rot- terdam worden bekostigd omdat de mi- nister van verkeer en waterstaat de mid- delen moet ontberen om in dit geval de oude vuistregel voor de kostenverdeling (tweederde voor rekening ,van het rijk, éénderde voor rekening van de gemeen- te) te kunnen hanteren.

Rotterdam moet d.e investering van J

75

miljoen voor dit doel maar door een verhoging van de havengelden op de direct belanghebbenden verhalen, dus vooral op de oliemaatschappijen.

Dat is de redenering van de regeling. En laten we eerlijk zijn: het is nog niet eens zo'n gekke redenering.

Tot op zekere hoogte wil de regering

Rotterdam toch wel de helpende hand toesteken. In het kader van de centrale financiering zal de gemeente mogen re- kenen op aanvullende leningen zowel voor de aanleg van de geul als voor de uitvoering van allerlei bijkomende wer- ken in het gebied van Europoort, waar- mee ook nog eens een investering van eeri slo;rdige

f 70

miljoen zal zijn ge- moeid.

Het standpunt van de regering ten aanzien van de geul zit een goed deel van de vroeden niet zo erg lekker, zo is bij de bespreking van deze aangelegen- heid in de raad duidelijk gebleken. Som- migen lieten blijken er niet van over- tuigd te zijn dat de burgemeester in het overleg met. ministH Bal,ker het on- derste uit de kan had weten te halen.

Het onbehagen manifesteerde. zich in de

· vorm van twee moties, waarvan er één, afkomstig van de socialistische fractie- leider Lems en mede-ondertekend door de liberaal Van Leeuwen, werd aange- nomen. Er stond dan ook niets in waar raad en college zich een buil aan kon- den vallen.

Daarentegen werd de veel minder onschuldige motie van de KVP-fractie- leider Struik, die de burgemeester voor nieuw overleg naar Den Haag wilde te- rugsturen, weggestemd. Met

27

tegen 6 stemmen ging de raad er ten slotte mee akkoord de aanlegkosten van de geul

voor rekening van de gemeente te laten komen. De zes tegenstemmers Jwnden worden aangetroffen

in

de fracties van de pacifisten en ce communisten.

Twee moties; zes tegenstemmers. Het waren geen tekenen van homogeniteit

in

een raad die normaliter met de ver- werking van havenvoorstellen hoege- naamd geen moeite heeft. Er was wat aan de hand, daar viel niet aan te twijfe- len. Een vinnige interruptie van de heer Laan, midden in een betoog van burge- meester Thomassen, was voor de goede verstaander voldoende om te begrijpen wat de raad dwars zat. De raad was van oordeel dat de burgemeester zonder voorafgaand overleg met althans de commissie voor het havenbedrijf, in het overleg met de minister geen bindende beslissing had mogen nemen. Men zag zich voor een fait accompli gefllaatst.

De spanningen die in het debat over de geul bespeurbaar waren hebben zich vijf dagen later in de openbare com- missievergadering over het havenbe- drijf pas in volle hevigheid ontladen.

Burgemeester Thomassen en de heer Laan hebben heel erg lelijk tegen el- kaar staan doen. Maar ook andere com- missieleden hebben de gelegenheid aan- gegrepen om hun bedenkingen teg·en het beleid van de burgemeester te spuien.

Het heeft geen zin meer nu nog op alle details van de controverse in te gaan. Wij menen te mogen volstaan

Parkeren op het ^Malieveld

S TAATSBOSBEHEER is eindelijk door de knieën gegaan. Het heeft besloten een deel van het_ Malieveld officieel voor parkeren te bestemmen. Er zullen

450

parkeerplaatsen voor auto's komen;

vrachtauto's en autobussen zullen hier- op niet worden toegelaten. Tellingen hebben uitgewezen, dat er tot nu toe dagelijks 400 "wilde" parkeerders van het Ma:Jieveld gebruik maken. Daarom acht Staatsbosbeheer

450

plaatsen vol- doende. Aan de zijde van de Koningska- de komen vier parkeerstroken, aan de kant.. van de Boorlijn één strook. De twee overige ·zijden van het Malieveld blijven taboe. Paaltjes zullen daar het parkeren onmogelijk maken.

Bij het bekendmaken van het plan heeft Staatsbosbeheer uitdrukkelijk gesteld dat het om een tijdelijke maat- regel gaat. Men vindt - terecht overi- gens - het, Malieveld zo iets unieks, niet alleen voor Nederland, maar voor geheel Europa, dat men van oordeel is dat het als groene plek in het midden van de stad, tezamen met de Koekamp, behouden moet blijven. Wij kunnen ons met dit standpunt wel verenigen, er overigens aan herinnerend, dat we vroe- ger' gepleit hebben voor de inrichting van het Malieveld tot parkeerterrein.

Daarbij hebben we echter wel de voor- keur uitgesproken voor een onder- grondse parkeergarage. Hiervan zal - voorlopig - wel niets komen, want dat is te duur.

Het zal een ieder duid'el_ijk zijn dat

i è c

we er ten aanzien van het parkeer- vraagstuk met deze tijdelijke oplossing niet zijn. Als straks het nieuwe Centraal Station in gebruik zal zijn genomen, zal de behoefte aan parkeerruimte onge- twijfeld nog meer teenemen in deze om- geving;_ Er is weliswaar in de naaste omgeving van het es een parkeergara- ge geprojecteerd, maar op dit gebied zijn de activiteiten tot nu toe niet groot gebleken. Laten we hopen dat daar nog

eens verandering

in

komt.

Wat het CS betreft, de Ned. Spoorwe- gen en de gemeente blijken nog in over- leg over de uit.eindelijl'e plaats en vorm. Waarschijnlijk zal het station iets meer naar achteren - dus verder van de Bezuidenhoutseweg af - worden geplaatst, dan oorspronkelijk in de be- doeling heeft gelegen. De nieuwe situe- ring schijnt verband te houden met het stedelijk openbaar vervoer. Volgens het aanvankelijke plan zou er een groot plein voor het CS komen met een ruim emplacement voor trams en autobus- sen. Hierin komt nu naar alle waar- schijnlijkheid verandering met het oog op de meer en meer serieus wordende plannen voor een semi-metro in onze

stad. Alsdan zal de tram niet voor het station langs worden geleid, maar over het station heen via de dwarsweg uit het Bezuidenhoutkwartier naar het Spui.

Aa~ die semi-metro zullen we niet

kunnen ontkomen. Men za] daarbij evenwel niet moeten denken aan het ondergronds brengen van de tram., maar aan het omhoog brengen. Er zullen dus nog meer viaducten in onze (bin- nen-) stad verrijzen, hetgeen voor ons voorlopig nog een spookbeeld is. We kunnen ons nl. niet voorstellen, dat tramviaducten bijster fraai zullen staan in het stadsbeeld. Wanneer we het over

"meer viaducten" nebben, ·-dan denken we aan het viaduct, dat over of achter het. station langs zal worden gebouwd, een oplossing, die we indertijd als weinig aantrekkelijk hebben bestempeld. Maar er was niet onder uit te komen, omdat de kosten van een verzonken station - het aanvankelijke plan - zo hoog zijn, dat men ervan neeft afgezien.

In

het verkeerscirculatieplan, dat on- langs is verschenen,

~ordt

vagelijk iets over al deze plannen opgemerkt. We hebben dat plan een degelijk stuk werk

--_:·_B()kln·a ..·:~:.ó-u'dé ^·- genever * Bessènr_ood

^'

^kd-~~r-.- * ^{Ci~roen -'~ jenevèr_} ·:

. - ' .

VRIJHEID EN DEMOCRATIE ~

reed.

Daarmee heeft hij een ding zeker be- reikt: de afstand tussen bestuurders en bestuurden waarover de laatste jaren zoveel problemen bestaan, was in zijn tijd klein. De sfeer van zijn persoonlijk- heid maakte dat men zich meer ver- bonden voelde met de stad, dat men de problemen van bijv. de huizennood, met meer begrip tegemoet trad dan later.

Daarmee waren de problemen niet op- gelost, wel echter was daarmee de be- reidheid toegenomen om de last van de problemen nog even te dragen.

Hiervoor merkten wij op dat zijn op- vatting van de indeling van het ge-

~:rneentebestuur

paste bij zijn opvatting van de burgemeesterstaak Zijn opvat-

ting was dat de burgemeester vooral de representatieve taak moet vervullen.

Daarop lag bij hem de nadruk. De good- will die hij in de hele wereld voor Am- sterdam heeft verworven, was en

lS

een kostbaar goed. Echter, om goodwill in concrete resultaten om te zetten, is achter die representatie een apparaat nodig dat met visie en besluitkracht bouwt aan de infrastructuur die de ge- wekte verwachtingen kan waarmaken.

Dat wil zeggen dat de formule van een d' Ailly geldt als er een krachtig wet- houderscollege achter staat.

met de opmerking dat we ons geconfron- teerd zagen met. een uitslaande brand van niet geringe omvang. Het was maar goed dat de raad een gezaghebbend man als de antirevolutionaire fractielei- der Fibbe in zijn midden had om met een bedachtzaam en tegelijk vermanend woord het vuur te blussen.

Het. vervelende bij dit alles was dat burgemeester Thomassen het voor de tweede maal

in

een openbare vergade- ring nodig oordeelde met de portefeuille te zwaaien. Vergissen wij ons niet dan heeft hij dat ook al enige malen in besloten bijeenkomsten van college en commissies gedaan. Wij kunnen het niet helpen, :i:naar dit herhaalde dreigen met aftreden kunnen wij onmogelijk een be- wijs van kracht vinden. De overigens toch zo beminnelijke en charmante bur- gemeester moest zulk politiek manoeu- vreren eigenlijk beneden zijn waardig- heid vinden.

Maar enfin. We hopen nu maar dat

"brandweerman" Fibbe het vuur echt geblust heeft. Of moet er

in

besloten kring - bijvoorbeeld in het senioren- convent, desnoods

in

de commissie voor

het havenbedrijf - nog enig nablus- singswerk worden verricht? Dat dit dan snel en effectief gebeure. Want zulke heftig naar buiten t.redende tegenstellin•

gen op bestuurlijk niveau zijn bepaald niet in het belang van .de stad en haar haven.

gevonden; niet alzo Het Vrije Volk, dat er - aan het adres van wethouder Dan- keiman - een zuur stukje over schreef.

Alsof verkeersbeleid in wezen iets met politiek te maken heeft.

Overigens heeft het onze aandacht ge- trokken hoe steeds . meer stemmen

in

ons land opgaan voor een dusdanige exploitatie van het openbaar vervoer - de taxi's incluis - dat particuliere au- to's eerder uit het overbelaste stadscen- trum zullen kunnen worden geweerd.

Wethouder Dankeiman heeft dit dénk- beeld echter al ver'!lcheidene jaren gele- den aan de orde gesteld.

De kwestie van de spreiding rijks- diensten - lees: overplaatsing uit Den Haag naar elders

in

den lande - heeft niet a:Ileen onze stad beroerd, maar blijkt ook in de steden, waarheen de rijksinstellingen zullen worden overge- plaatst, tot kritische opmerkingen aan- leiding te hebben gegeven. In de plaatse- lijke dagbladen van Zwolle, Almelo, Gro- ningen en Leeuwarden is men bepaald niet ondersteboven van de plannen der regering. Met uitzonäering van Heerlen, waar het Alg. Burgerlijk Pensioenfonds met ca.

700

man zal worden gevestigd, krijgen genoemde steden allemaal slechts een gering aantal nieuwe ambte- naren. Men vindt. dat in de provincie maar een bijzonder sobere impuls voor de werkgelegenheid.

Aldus heeft Den Haag op onverwachte

wijze steun gekregen voor haar bezwa-

ren tegen de verplaatsing •

VRIJHEID EN DEMOCRATIE

F oriDalistiseh

* * Het Haagse politiekorps heeft

* een hoofdagent in zijn gelederen, die door nijvere studie in zijn vrije tijd met goed gevolg het doctoraalexamen in de sociologie heeft afgelegd. Voor- waar een prestatie die niet alleen grote bewondering verdient, maar diP ook sti- mulerend zal kunnen werken op dege- nen die in onze maatschappij onder be- paald niet gemakkeliJke omstandighe- den hogerop willen. Maar nu komt het onbegriJpelijke: de hoofdagent die al 25 jaar bij de politie is, kan ondanks het feit dat hij zich drs. mag noemen, niet worden bevorderd omdat hij de hoge- re-politieopleiding niet heeft gevolgd.

Wij achten dit een bedroevende zaak van formalisme die het rechtsgevoel weinig bevredigt. De hoofdagent im- mers heeft inmiddels wei op overduide- lijke wijze bewezen "iets in zijn mars"

te hebben. Wij vragen ons dan ook af of een aanvullende opleiding de hoofdagent niet in staat zou kunnen stellen bij de politie een hogere functie te verkrijgen die hij volgens de berichten uit de dag- bladen duidelijk ambieert. Dit schijnt echter met de "voorschriften"

in

de hand niet mogelijk te zijn. F;Jrrnalisrne wint het hier van de "nood", waarvan men zegt dat zij de wet kan breken. Wij achten dit in onl':e zo "moderne en dy- namische" samenleving een betreurens·

waardige zaak.

* * Van je vrienden moet je het

-* maar hebben. Terwijl de KVP zich in een niet onbelangrijke crisis be·

vindt, heeft de KRO een onderzoek la- ten instellen naar het gedrag van de kiezers als

zij

ter sternbus zouden moeten gaan.

De resultaten van

dit

onderzoek wer-

<len zondag uitvoerig voor de KRO-tele- visie uitgemeten. Nu is het zeker waar dat de IiVP en de (met haa.r verwan- te?) KRO in staat zijn hun eigen boon- tjes te doppen. Toch kan men zich niet aan de_ indruk onttrekken dat de IiRO, waarvan bekend is dat zU zich (althans degenen die verantwoordelijk zijn voor diverse uitzendingen) zeer verwant ge- voelt met de zgn. radicalen. dit onder·

zoek heeft laten instellen om deze radi- calen een belangrijke steun in de rug te geven. Immers, het lag voor de hand dat de interne moeiliJkheden die zich binnen de KVP voordoen, op dit onder- zoek een duidelijk stempel zoufen gaan tlruklmn, hetgeen overigens ook afdoen- de is gebleken. Ook hiermee is weer eens gedemonstree1·d dat het binnen het katho- lieke kamp nog lang geen pais en vree is.

PI·ognose 11

* * Wij willen op de conclusies van dit

* onderzoek hier niet dieper ihgaan.

We'l moet ons van het hart ditt wij er ons aan geërgerd hebben dat opnieuw met uitdrukkingen als .,progressief",

"links", "vooruitstrevend" en derge- lijke werd geschermd. Het werd op·

·nieuw een Babylonische spraakverwar-

·ring, gelijk op het congres van de ka- tholieke radicalen. Het bleven weer ui·

terst

va~e

termen. die o.i. niet anders ten doef hebben dan te appelleren aan 'het sentiment van de gemiddelde· kie-

zer. die zich niet bij' voorhaat met een politieke partij weet verbonden.

Vooral de fractievoorzitter van D'66, de heer Van Mierlo, schermde voortdu- reml met de uitdrukking ,.vooruitstre- veml", hetgee-n de heer Tilanus volko- men terecht de opmerking ontlokte:

,.Geen enkele partij is achteruitstre- vend, het predikaat vooruitstrevend zegt dus niet zo veel."

Inderdaad: juiste en verstandige woorden. Echter -üet

in

de ogen van de televisierecensent van de Volkskrant, die vond .,dat de heer Tilanus zelfs zozcPr in de war was, dat

h).j

hiermee de domste woorden sprak die deze re- censent ooit van een politicus op de tv had gehoord."

Het woJ·dt nu werkelijk eens tijd dat men bij de politieke voorlichting met beide benen op de grond

g-~t

staan door duidelijk te maken wat men nu precies onder progressiviteit dient te verstaan. Wij herhalen het opnieuw:

eertijds toonden de communisten in ons land hun "progresshiteit"

in

de leuze:

. "hogere lonen, lagere prijzen." Dat was ronduit demagogisch en uitsluitend ge- richt op het onverstand en de emotio- naliteit van de kiezer. De "progressie- ven" van nu zullen thans duidelijk moe- ten stellen of zij ook een dergelijke wij-

~e

van "progressiviteit" bedoelen en zo Ja, hoe zij <lie progressiviteit in de prak- tijk waar willen maken, zonder ernstige schade te berokkenen aan het Neder- landse volk als geheeL

vrijdag 1 december 1967 - 5

lil •

Cyprus

brandpunt

het

DRIE bemiddelaars spannen zich tot het uiterste in om de drei- ging om Cyprus zijn gevaarlijk karakter te ontnemen. Cyrus Vance, vertegenwoordiger van president Johnson, dr. José Rolz- Bennett, speciale afgezant van Oe Thant en NATO-secretaris-

g~meraal

Manlio Brosio in hoogst e1gen persoon, ziehier het trio dat al confererend en vliegend tussen Athene, Ankara en Nicosia in het - diplomatieke - geweer is om een Turks-Griekse oorlog te

v~rk_omen.

_Op het ogenblik dat WlJ dlt schriJven ziet het er naar uit, dat hun missie kans van sla- gen heeft. Echter, het militaire alarn1 èn in Griekenland èn in Tur- kije is nog niet afgelast. Maar wat niet is, kan nog komen.

~~n~eiding

tot de omvangrijke Turkse mllitmre maatregelen was, nu enkele wel_ren geleden, een forse aanval van de Gneks-Cypriotische garde op een twee- tal dorpen van het onrustige eiland. Dit heette toen een "politie-actie". Zevenen- twintig Turkse Cyprioten lieten het le- ven. Het voorlopig resultaat was dat na _stormachtige protesten van

Ank~ra

Ge-

or?'io_s Grivas, de commandant

de~ Cy-

priOtische nationale garde naar Athene toog en er zijn onslag aanbood. Ontslag dat schijnt te zijn aanvaard.

Griva~

heeft zich steevast een verbeten voorstander van enosis ofwel aan- sluiting van Cyprus bij

G~iekenland, ge-

toond. Of zijn activiteiten naar de zin waren van president Makarios moet men bijzonder sterk betwijfelen. '

Dat intussen de heren in Ankara er geen vrede mee hebben, dat de Turken op_ Cyprus fungeren als een belaagde mmderheid, is begrijpelijk.

Merl~waardig

is, dat dit Cyprus, dat veel dichter ligt bij Turkije dan bij Griekenland, van oudsher een sterk-Griekse meerderheid heeft ge- kend. Eeuwenlang behoorde het tot het Turkse Rijk. Na de eerste wereldoorlog werd het een Britse Kroonkolonie. De Cypriotische nationalisten rustten

via·

georganiseerde verzet- en terreurdaden niet, voordat het eiland in 1960 onafhan- kelijkheid verkreeg. Aartsbisschop Ma- karios werd president. Bloedige striid

tu~sen

de Griekse en Turkse Cyprioten leidde tot het stationeren van E'en poli- tiemacht, 4500 man groot, van de Vere- nigde Naties. Maar deze politie hf'eft de recente aanval op de dorpen niet kun- nen verhinderen. '

VERDRAG VAN , 1960

De moeilijkheid is, dat terwijl net verdrag van Zürich in 1960 nauwkeurig de geoorloofde sterkte, zowel van de Griekse als van de TUrkse troepen (respectievelijk 950 en 650 man) aangaf, in de pr:aktijk deze getallen zeer aanzien- lijk zijn uitgedijd. Eén van de

voorwaarden, thans gesteld door Tur- kije, schijnt dan ook terugtrekking te zijn van de Griekse troepen op korte termijn. De Grieken daarentegen wilden daar zeven maanden over doen.

Zeer uitzonderlijk is ook de positie van president Makarios. Het is onder zijn leiding dat destiids het verzet te_gen de Engelsen gestalte verkreeg., Maar tenvijl hij, met woorden, ,.enosis" be- pleit, is het ·wel zeker dat hij in feite een onafhankelijk Cyprus nastreeft.

Vandaar ook, dat hij stellig hoopt, dat het verblijf van generaal Grivas te Athene bestendigd wordt. Toch wenst ook Makarios, die de diplomatieke tak- tiek met een uiterste aan slimheid be-

POLITIEK PIEKEREN

drijft, een overheersende positie der 500.000 Griekse Cyprioten. Maar als voorstander van een autonoom Cyprus schijnt hij er zich thans bij neer te leg- gen, dat de Turkse minderheid voldoen- de aan ha,ar trekken zal komen.

EXPANSIEDRIFT

In dit gehèle spel van krachten en tegenkrachten moet men de dreiging van een Turkse aanval als een reële factor beschouwen. Te laat heeft de re- gering der kolonels te Athene ingezien, dat het de Turken ernst was met hun militatre maatregelen. Het paraathou- den van een 500.000 man, het klaar- liggen van en oefenen met een in-

Overheids- voorlichting

Bij de behandellîng in de Twee- de Kamer van de begroting van algemene zaken heeft de heer H.

Wiegel het standpunt van de libe- rale fractie uiteengezet met be- trekking tot de overheidsvoorlich- ting. De grondslagen van deze voorlichting berusten nog steeds op het rapport van de commissie- Van Henven Goedhart, opgesteld in 1946. Een nieuwe bestudering van de taak, plaats en organisatie van de overheidsvoorlichting is no- dig. Het antwoord van de mi- nister-president op de vragen van de heer Boot van 26 sept. 1967 wordt dan ook door de

VVD

niet omlerschreven.

Is de organisatie van de over- heidsvoorlichting· belangrijk, de kwaliteit van de overheidsvoor- l!ichters is· belangrijker. Het zul- len topambtenaren moeten zijn d'ie overal toegang hebben en van elke beleidsbeslissling op de hoog- te zijn. Vooral ook is een mentali- teitswijziging nodig. Veel wordt ge- heimgehouden, niet omdat het ge- heim is maar omdat men graag geheimzinnig wil doen. Dit is fu- nest voor het goed functioneren van de democratie: de burgers hebben recht op zoveel mogelijk informatie.

Bij de hernieuwde bestuitlering van het vraagstuk van de over- heidsviJorlichting, die naar de me- ning van VVD noodzakelijk ts, zal

in

ieder geval ook de' voorLichting van het Koninklijk Huis moeten worden betrok'ke<n.

Ten slotte verdient de opiPiding tot de taak van overheitdsvoorlich- ter, ·waar thans niets aan wordt gedaan, de aandacht.

De teruggekomen generaal Grivas bij zijn cuc.nlcomst te Athene.

vasie-vloot, de verduistering van de stè- den: alles wees erop dat de Turken tot forse 'daden bereid waren. De bemidde- ling van bovengenoemde drie "z\vare"

diplomatieke heren kwam dan ook juist vóór het fatale moment.

De Turken zijn verder politiek en mi- litair sterk in het voordeel. De positie der kolonels-regering met het verzet te- gen dit dictatoriale bewind vooral ook in het buitenland, is stellig niet hecht te noemen. Het dictatoriale bewind te Athene heeft dan ook op het allerlaatste.

ogenblik de heer Pipinelis tot burgerlijk minister van Buitenlandse Zaken be- noemd. Deze buitenlandse routinier staat bekend als diplomaat van de oude stijl, en is de Turken niet ongunstig gezind. Daarbij moet men bedenken, dat nog altijd Griekenland en Turkije bondgenoten in de NATO zijn. De komst van secretaris-generaal Brosio niaakt, zo dit nog nodig was. maar al te duide- lijk dat een nieuwe barst in het gealli- eerde bondgenootschap moet worden vermeden.

Van de door Turkije gestelde eisen is allereerst belangrijk de verminelering van de Griekse en Turkse troepenmacht tot de getallen, voorzien in het verdrag van Zürich. Andere eisen zijn: genoeg- doening voor de Turkse Cyprioten die onlangs tijdens de gewelddad'ge aanval het leven lieten en ontwapening van de Grieks-Cypriotische gemeenschnn. Dat men daarnaast wenst dat de VN-politie oftewel vredesmacht van 4500 man wordt uitg-",bre'd. is rationeel. Want de 4500 schoten in letterlijke zin tekort tegenover de resolute aanval van de al te resolute generaal. Grivas. Vooral ook president Makarios schijnt geen be- zwaar fe maken teg-en de

verstprl<in~

der VN-aanwezigheid. die immers de stabiliteit van zijn bewind slechts ten goede kan komen.

Tegenover de Turkse eisen zou dan de garantie. moeten staan. dat Turkije zich verbindt nooit het eiland te zullen bin- nenvallen. Dit .,nooit" schiint een boud woord. Maar nu er ten minste een kans is, dat de acute oorlogsdreiging wordt afgewend, moet men maar niet al te . veel over woorden vallen.

Alles tezamen hebben blijkbaar de ko- lonels en generaals te Athene nooit ze- dacht, dat zij een veer zouden moefen laten in hun door generaal Gr'vas op gang. gebrachte expansiedrift Drift is een slechte raadgever. Zelfs voor dicta- toren in een onderdrukt land.

L.M.

Bloemsierkunst

vlh J.C. de LANGE's Koninklijke Tuinbouwinrichting Hofleverancier van H.M. de Koningin

125- ROTTERDAM -TEL. 137977-122303