1 www.nji.nl | 18-11-2016
Aandacht voor jongeren;
kan het eenvoudiger?
| +Confidence 1
Integrale aanpak
jeugd en jongerenparticipatie
Henk Spies (+Confidence) Pink Hilverdink (NJI)
Divosa Congres, 17 November 2016
Programma
• Integrale benadering van jongeren
– Vakmanschap en effectiviteit van interventies – Nieuwe theorie, nieuwe praktijk?
• Samenhangende organisatie van systeem
– Feiten en cijfers over jongeren – Overgang 18- / 18+
– Ontwikkelopgaven voor jongeren – Wat werkt voor gemeenten
Hoeveel jongeren tussen de 15 en 27 jaar hebben geen werk, opleiding of uitkering?
Zijn dus buiten beeld?
Er zijn 2.500.000 jongeren tussen de 15 en 27 jaar.
(Kennisplatform Integratie en Samenleving, Jongeren buiten beeld achter de cijfers, 2016)
A = 5.4% ->135.000 jongeren
B = 2.5% -> 62.500 jongeren
C = 3.7% -> 92.500 jongeren
Wie is Jeffrey?
en wat heeft hij nodig?
Effectieve interventies
Wat? Hoe/waarmee?
Ontzorgen o.a. taken overnemen, zorg bieden
Competenties ontwikkelen o.a. training, werkervaring, leerplan
Motivatie beïnvloeden o.a. relatie opbouwen (aandacht en liefde), machtsmiddelen, verandertaal en
eigenaarschap, oplossingsgericht werken, wederkerigheid
Sociaal netwerk versterken 1: overbruggen o.a. speedmeets, ‘netwerken’, social media, excursies
Sociaal netwerk versterken 2: onderdeel worden van een groep/gemeenschap
o.a. groepsbijeenkomsten, ‘lotgenoten’, clubs, rolmodellen (jezelf inzetten)
Kansen bieden o.a. jobhunting, LKS, baan aanbieden
De gereedschapskist van de professional
Vakmanschap: beoordelen, beïnvloeden, organiseren (en nog een hele hoop meer)
Wat kan er mis gaan?
1. Medicijn bestaat, maar deze patiënt krijgt het niet 2. Medicijn bestaat niet, of medicijn dat zou helpen
hebben we niet
3. Medicijnen-cocktail en geen regie 4. Verkeerd medicijn of behandelplan
Quizvraag: voor hoeveel procent van jongeren die
aankloppen voor ondersteuning maken we een positief verschil in hun leven?
Kijken naar effectiviteit van interventies
Als het mis gaat Als het goed gaat Weerstand Interne motivatie
Uitval Baan of opleiding
Problemen verergeren Problemen verdwijnen Dure interventie Rendabele interventie
De meetlat
“Geef iemand een vis en hij (zij) heeft eten
voor één dag. Leer iemand vissen en hij
(zij) heeft eten voor heel zijn (haar) leven.”
h ‘Ik eb n vis ig’ od
‘Wa ar
n ik ka r vis hie den vin
? e b h Ik h ger on a ar . W n ik ka
s ch a an e n? uiv e b j H r o e e ok
t te w a nke dri
ij?’ n b
ee ‘N w m an at v
ijn m en vis
ist lu go er ed
ar na
e’ m ‘Je
kunt oo k and
ere dinge
n doe n met een b
oot’
be ‘Ik nie n t
ed go vi in en ss
’
‘Ik wil visser worden’
‘Lijkt me gaaf om te varen op een schip. Vroeger met mijn
vader gingen we ook wel eens vissen met een roeibootje. Kan ik geld
verdienen, eigen huis, samenwonen.’
ka ‘Ik je n
en ler ss vi
’ en
‘Hier heb je een hengel’
‘Late n we sam
en op zoek
gaan’
‘Varen
zo op
’n s c
is hip s t be g . e n
b e Ik a n n b a t g d
ik z e
ieke z
or w . dt
k t L ij e o m he ok a ll e l n. e e je E n
nt k u oo er f v k a e n a ll n i , e k
n n k a
iet zw
m e m . V e n e g ro e r
g e g in n w ok e o e l w ns e e
e ie ro to n, be e n k n i
na bij rd ve nk ro .’ e n
‘.. je zou ook hele
andere dingen kunnen doen m
et zo’n bo ot..
Rond vaarte
n.. O f ladin
gen vervoeren.. O
f als je nou eens m
et zo’n bo ot in h
et Caribisch g
ebied g aat varen
, kun je veel meer ve
rdienen.’
h ‘Ik eb n vis ig’ od
‘Wa ar
n ik ka r vis hie den vin
? e b h Ik h ger on a ar . W n ik ka
s ch a an e n? uiv e b j H r o e e ok
t te w a nke dri
ij?’ n b
ee ‘N w m an at v
ijn m en vis
ist lu go er ed
ar na
e’ m ‘Je
kunt oo k and
ere dinge
n doe n met een b
oot’
be ‘Ik nie n t
ed go vi in en ss
’
‘Ik wil visser worden’
‘Lijkt me gaaf om te varen op een schip. Vroeger met mijn
vader gingen we ook wel eens vissen met een roeibootje. Kan ik geld
verdienen, eigen huis, samenwonen.’
ka ‘Ik je n
en ler ss vi
’ en
‘Hier heb je een hengel’
‘Late n we sam
en op zoek
gaan’
‘Varen
zo op
’n s c
is hip s t be g . e n
b e Ik a n n b a t g d
ik z e
ieke z
or w . dt
k t L ij e o m he ok a ll e l n. e e je E n
nt k u oo er f v k a e n a ll n i , e k
n n k a
iet zw
m e m . V e n e g ro e r
g e g in n w ok e o e l w ns e e
e ie ro to n, be e n k n i
na bij rd ve nk ro .’ e n
‘.. je zou ook hele
andere dingen kunnen doen m
et zo’n bo ot..
Rond vaarte
n.. O f ladin
gen vervoeren.. O
f als je nou eens m
et zo’n bo ot in h
et Caribisch g
ebied g aat varen
, kun je veel meer ve
rdienen.’
Zelfr edz aam
Nie t z elfr edz aam
‘Normaal’ gemotiveerd
Niet gemotiveerd Anders gemotiveerd
• Participatieve interventies: co- creatie,
ondernemingsplan, gemeenschap en netwerk
ontwikkelen;
starterskrediet
• Compenserende interventies:
directief,
zelfvertrouwen opbouwen, manier van denken
veranderen;
netwerk en gemeenschap ontwikkelen, werkgevers betrekken;
belemmeringen wegnemen
• Faciliterende interventies:
kansen bieden op werk; loonkosten subsidie, positieve actie, social return, jobhunting
• Pedagogische
interventies: betrekken, competenties
ontwikkelen; brug slaan naar werkgevers,
netwerk ontwikkelen;
belemmeringen wegnemen
Wel willen, maar nog niet
goed kunnen meedoen of vooruitkomen
Willen en kunnen werken
Niet kunnen en willen meedoen, bij
de dag leven
Andere ambities nastreven en talenten inzetten
SLIM: subjectief logisch interventie model
© Henk Spies, +Confidence
• Participatieve interventies: co- creatie,
ondernemingsplan, gemeenschap en netwerk
ontwikkelen;
starterskrediet
• Compenserende interventies:
directief,
zelfvertrouwen opbouwen, manier van denken
veranderen;
netwerk en gemeenschap ontwikkelen, werkgevers betrekken;
belemmeringen wegnemen
• Faciliterende interventies:
kansen bieden op werk; loonkosten subsidie, positieve actie, social return, jobhunting
• Pedagogische
interventies: betrekken, competenties
ontwikkelen; brug slaan naar werkgevers,
netwerk ontwikkelen;
belemmeringen wegnemen
Wel willen, maar nog niet
goed kunnen meedoen of vooruitkomen
Willen en kunnen werken
Niet kunnen en willen meedoen, bij
de dag leven Sociale integratie
Gedrags- verandering
Herverdeling
Sociale innovatie
INGESLOTEN OPGESLOTEN
UITGESLOTEN DRUK MET MIJN
EIGEN DINGEN Andere
ambities nastreven en talenten inzetten
SLIM: subjectief logisch interventie model
© Henk Spies, +Confidence
18 en dan?
Wat weten we over de adolescenten?
Wat werkt in de ondersteuning?
Meerderjarigheid en volwassenheid
18 www.nji.nl | 18-11-2016
Jongeren in een kwetsbare positie
• Risicojongeren
• Spookjongeren
• LVB-jongeren
• Voortijdig schoolverlaters
• Thuiszitters
• Zwerfjongeren
• Probleemjongeren
• Vluchtelingen/asielzoekers
19 www.nji.nl | 18-11-2016
Ziektelast psychische problemen
20 www.nji.nl | 18-11-2016
Ontwikkeling van adolescenten
21 www.nji.nl | 18-11-2016
lichamelijk
spel
cognitief seksueel
Sociaal- emotioneel
identiteit
Ontwikkelingsthema’s van jongeren
12-17 18-23
Ouders en gezin Minder afhankelijk van ouders
Vanuit zelfstandigheid contact opnieuw vormgeven
Onderwijs/ werk Leren en beroepsoriëntatie Met diploma/ startkwalificatie op weg naar baan
Wonen Je eigen kamer (op zoek naar) eigen woning
Financiën Zakgeld, leren omgaan met geld
Leren zorgen voor voldoende inkomen
Vriendschappen contacten leggen en
onderhouden, vertrouwen geven en nemen
Duurzame vriendschappen aangaan
Seksualiteit Ontdekken van
mogelijkheden, wensen en grenzen
Aangaan van (duurzame) relaties
Gezondheid Experimenteren met leefstijl Zorgen voor goede conditie en gezonde leefstijl
Zelfredzaamheid Opkomen voor eigen belang, grenzen opzoeken van
autoriteit
De weg weten, zaken kunnen regelen met instanties
Van puber tot jongvolwassene
22 www.nji.nl | 18-11-2016
Top 10 voor positieve ontwikkeling jongeren
• Sociale binding
• Kansen voor betrokkenheid
• Prosociale normen
• Erkenning en waardering
• Sociale steun
• Constructieve tijdsbesteding
• Competenties
• Cognitieve vaardigheden
• Schoolmotivatie
• Positieve identiteit
23 www.nji.nl | 18-11-2016
24 www.nji.nl | 18-11-2016
Wat komen gemeenten tegen
• Huisvesting voor jongeren die begeleiding nodig hebben al dan niet na verblijf in een instelling
• toenemend aantal jongeren heeft problematische schulden (vooral op MBO)
• zorgen over trend in onderwijsland om handen af te trekken van jongeren die geen startkwalificatie kunnen halen
• schoolverlaters die vroeger in de sociale werkvoorziening aan de slag konden, zijn nu grotendeels aangewezen op de garantiebanen (met loonkostensubsidie)
24
• het is vaak nog lastig te bepalen welke wet of combinatie van wetten van toepassing is
• hoe van ‘afwenteling’ naar oplossingen zoeken
• jongeren die uit de jeugdzorg komen zijn extra kwetsbaar en nog lang niet altijd goed voorbereid (aandachtspunt bestaat al groot aantal jaren)
• Wat te doen met risicojongeren die 18 zijn geworden en geen hulp meer willen?
Wat komen gemeenten
tegen
26 www.nji.nl | 18-11-2016
Wat werkt voor de sturing op de overgang van jeugd naar
volwassenheid?
• Focus op levensfase van 16-27 jaar
• Inzetten op toekomstplan
• Beschermende factoren vertalen in opgaven en opdrachten voor alle instellingen in de gemeente die met jongeren werken
• Versterken van informele steun in eigen omgeving
• Over domeinen heen
• Inzetten kwaliteitscyclus
26
27 www.nji.nl | 18-11-2016
Jongeren perspectief bieden: rol gemeenten
• Bepaal de doelgroep en analyseer de lokale situatie
• Integrale aanpak:
– zet in op preventie
– samenwerking binnen de gemeente
• Benut bestaande lokale/ regionale structuren
• Benut de beleidsruimte
• Ontwikkel samenhangende dienstverlening: Toekomstplannen
• Benoem opgave voor de professional
• Vertaling naar de inkoop
• Inzet ervaringsdeskundigen
27
Toekomstplan ontwikkelen
• Samen met de jongere en het netwerk van de jongere;
• Aansluitend bij de motivatie en leefwereld van een jongere; Gericht op participatie en zelfredzaamheid;
• Meerdere beschermende factoren in het beeld
• Met een hulpverlener of vrijwilliger als buddy;
• Benoemt welke ondersteuning er nodig is op alle leefdomeinen;
• Bevat een risicotaxatie;
• Zo vroeg mogelijk: bijvoorbeeld als de jongere 16 is;
• Met steun van alle betrokken domeinen binnen en buiten de gemeente.
28 www.nji.nl | 18-11-2016
Vragen? Tips?
http://nji.nl/nl/Kennis/Dossier/van-jeugd-naar-volwassenheid
Pink Hilverdink: p.hilverdink@nji.nl
Henk Spies: henk.spies@plusconfidence.nl
