Verkenning uitbreiding haven en bedrijventerrein Verhuellweg Gemeente Doesburg

Verkenning uitbreiding

haven en bedrijventerrein Verhuellweg

Gemeente Doesburg

1

Opdrachtgever: Gemeente Doesburg

Contactpersoon opdrachtgever: André Putker

Datum: mei 2016

Status: definitief

Projectleider Buro SRO: Guido Yntema Projectnummer Buro SRO 09.10.11

Buro SRO

Vestiging Arnhem Sweerts de Landasstraat 50 6814 DG ARNHEM 026 – 35 23 125 arnhem@buro-sro.nl

www.Buro-SRO.nl

2

INHOUD

1 I N L E I D I N G . . . 3

1.1 HET INITIATIEF ... 3

1.2 ONTWIKKELINGSRICHTINGEN ... 4

1.3 SCOPE PROJECT... 5

1.4 INHOUD VERKENNING ... 6

2 B E N O D I GD E U I T B R E I D I N G . . . 7

2.1 BESTAANDE SITUATIE ... 7

2.2 UITGANGSPUNTEN UITBREIDING ... 7

2.3 BELEIDSLIJN GROTE RIVIEREN EN PLANGEBIED ... 8

3 B E L A N GE N E N EF F E CT E N . . . 1 1 3.1 VERKENNING EN VOLGORDE ... 11

3.2 ECONOMIE ... 11

3.3 WATER ... 11

3.4 NATUUR ... 12

3.5 RUIMTELIJKE ORDENING ... 12

3.6 CULTUURHISTORIE EN ARCHEOLOGIE ... 13

3.7 VERKEER ... 13

3.8 LANDSCHAP ... 14

3.9 STEDENBOUW ... 14

3.10 DUURZAAMHEID ... 15

3.11 DRAAGVLAK ... 15

4 A F W EG I N G . . . 1 6 4.1 BELANGEN ... 16

4.2 CONCLUSIE EN VERVOLG ... 17

3

1 INLEIDING

1.1 HET INITIATIEF

De bedrijven Rotra en Ubbink hebben op korte termijn ruimte nodig om uit te breiden. Daarmee kunnen zij, mede in het kader van het programma Beter Benutten, verder invulling geven aan hun positie van watergebonden logistieke hotspot in Gelderland. De huidige locatie aan de Verhuellweg te Doesburg voldoet aan de vereiste van een watergebonden locatie met laad- en losfaciliteiten, maar bevat geen direct uitgeefbaar bedrijfsterrein. Rotra heeft in de regio, inclusief Duitsland, alternatieven onderzocht en onder meer gesproken met de gemeente Doetinchem. Door het ontbreken van een locatie aan het water dat geschikt is voor de beoogde overslagactiviteiten vielen de onderzochte opties af.

Vervolgens kwam het terrein van steenfabriek De Groot in de gemeente Rheden in beeld. Dit terrein overtrof de alternatieven op met name bereikbaarheid via het water en de nabijheid van de bestaande locatie en is verworven door Rotra. Een eerste schets van de uitbreiding is voorgelegd aan de gemeente Rheden, en die heeft aangegeven bereid te zijn de haalbaarheid van het initiatief te onderzoeken. De provincie Gelderland heeft aangegeven dat de beoogde ontwikkeling in strijd is met de provinciale omgevingsverordening. Daarnaast hebben enkele buurgemeenten en Rijkswaterstaat bezwaren tegen de ontwikkeling geuit.

Locaties steenfabriek De Groot (Rheden) en bedrijventerrein Verhuellweg (Doesburg)

4

De gemeente Doetinchem en Doesburg zijn naar aanleiding van het voorgaande in overleg getreden om te kijken of er een mogelijkheid is de uitbreiding van de bedrijven in de regio te faciliteren. Het resultaat was de mogelijkheden voor een uitbreiding ter hoogte van de bestaande locatie aan de Verhuellweg te verkennen in combinatie met het verwijderen van het steenfabriekterrein De Groot. Naast voornoemde twee gemeenten zijn de gemeente Rheden, de provincie Gelderland, Rijkswaterstaat en het waterschap aangehaakt om in een eerste verkenning de mogelijkheid hiertoe te bekijken.

Het economisch belang van een uitbreiding en in het verlengde daarvan op de bestaande locatie is evident. Uitbreiding betekent ontwikkeling en behoud van de bedrijven met vergroting van

werkgelegenheid. Beide leveren een belangrijk aandeel in het vitaal en welvarend houden van de regio Achterhoek. De ontwikkeling raakt echter verschillende partijen en belangen op verschillende

schaalniveaus. Gezien de eigenschappen van de locaties komen water en natuur het meest prominent naar voren. Bedoeling van voorliggende notitie is het spectrum van belangen duidelijk te maken en naast bedreigingen vooral ook de kansen in beeld te brengen. Op basis daarvan kan een

belangenafweging plaatsvinden.

1.2 ONTWIKKELINGSRICHTINGEN

De overweging van verschillende ontwikkelingsrichtingen kan niet los worden gezien van de aanwijzing van terrein Verhuellweg als logistieke hotspot in Gelderland. Bij de opening van de IJsselbrug sprak men al over de poort naar de Achterhoek. Van oudsher heeft het terrein deze logistieke functie gehad en er is door de aanwezige bedrijven een samenwerking in de bedrijfsprocessen opgezet en veel in de locatie geïnvesteerd. Inmiddels heeft zich dat verbreed naar een internationaal niveau en is de locatie

onderdeel van de Gelderse Corridor. De recente ontwikkeling van de laad- en loskade is in dit kader gerealiseerd, mede omdat hier op een goede wijze aan eisen voor het vervoer over water kan worden voldaan. Tevens past dit in het provinciaal beleid bestaande bedrijven waar mogelijk zoveel mogelijk te faciliteren.

Gezien het voorgaande is een verdere versterking meer in lijn met de ontwikkeling van het terrein dan een (gedeeltelijke) verhuizing van de bedrijven. De kans is groot dat dit dan buiten de regio is. Rotra vereist een specifieke watergebonden locatie die, zo blijkt uit onderzochte alternatieven, niet eenvoudig voorhanden is. Ubbink is onderdeel van een moederbedrijf in Duitsland. Nieuwvestiging of uitbreiding zal dan naar alle waarschijnlijkheid daar gebeuren. Met een vertrek van één van de bedrijven van de huidige locatie komt weliswaar ruimte vrij voor één van de bedrijven om uit te breiden, maar het leidt ook tot een vertrek van een bedrijf. Daarmee gaan de gerealiseerde en toekomstige mogelijkheden voor bundeling en samenwerking in de bedrijfsketens verloren.

Een (gedeeltelijke) verhuizing van de bedrijven ondermijnt dus de positie van het terrein als logistieke hotspot en is daarom niet verder in beschouwing genomen. Een uitbreiding sluit het meest aan op een verdere optimalisering van de het terrein. Bovendien is er minimaal één locatie beschikbaar waar een omgekeerde transformatie kan plaatsvinden. Op deze en de andere betrokken gebieden wordt hierna ingegaan.

5

1.3 SCOPE PROJECT

Uitbreiding op de huidige locatie, aansluitend op beide bestaande bedrijven is uitsluitend mogelijk in noordelijke richting. Deze uitbreiding vindt dan plaats ter hoogte van de zij-arm van de IJssel en deels in de Fraterwaard (zie hoofdstuk 2). De ingreep raakt andere belangen, waaronder de huidige aanwezige functies water, natuur en agrarisch gebruik. Ter compensatie van de ontwikkeling is in ieder geval één concreet terrein in beeld: steenfabriek De Groot.

Om de ontwikkeling mogelijk te maken is echter een bredere scope noodzakelijk dan alleen de terreinen Verhuellweg en De Groot. Binnen de regio zal elders uitbreiding van bedrijventerrein(en) moeten komen te vervallen. De uitbreiding van de Verhuellweg is namelijk niet opgenomen in de behoefte aan en programmering van nieuwe bedrijventerreinen. Dit onderdeel zal aan bod komen in de bijstelling van het Regionale Programma Werklocaties (RPW) die nu gaande is. Het gaat dan om m² vervallen

oppervlakte, niet zozeer om de locatie. De gemeente Doetinchem heeft de bereidheid getoond mee te denken over de invulling hiervan. Een concreet in te brengen locatie is beschikbaar in de gemeente Doesburg in de vorm van bedrijventerrein Koppelweg.

Een ander aspect dat een bredere blik vereist is de compensatie van het opstuwend effect van het rivierwater dat de uitbreiding van de Verhuellweg veroorzaakt. In hoofdstuk 2 wordt hier dieper op ingegaan. In het kort komt het er op neer dat dit effect niet ter hoogte van steenfabriek De Groot gecompenseerd kan worden. Dit terrein ligt bovenstrooms, terwijl een locatie benedenstrooms

noodzakelijk is en zo dicht mogelijk bij de plek waar het opstuwend effect plaatsvindt. In dit geval dus in de directe nabijheid van Doesburg.

Verhuellweg Steenfabriek De Groot

6

Mogelijkerwijs kan de scope zich verder verbreden als uit nader onderzoek blijkt dat andere of meer gebieden nodig zijn voor bijvoorbeeld natuurcompensatie. Vooralsnog is dit niet aan de orde en is de scope van het project:

 Bedrijventerrein Verhuellweg en de uitbreiding daarvan in de gemeente Doesburg.

 Steenfabriek De Groot in de gemeente Rheden.

 Nader te bepalen vervallen uitbreiding van bedrijventerrein(en) in het RPW van de provincie Gelderland.

 Gebieden of rivierstroombeperkende elementen in buitendijks gebied nabij Doesburg ter compensatie wateropstuwend effect uitbreiding.

1.4 INHOUD VERKENNING

Na de inleiding volgt in hoofdstuk 2 een korte beschrijving van de benodigde uitbreiding in

uitgangspunten en een zoekgebied. Daarna volgt in hoofdstuk 3 een analyse van de uitbreiding met een overzicht van relevante aspecten, het belang van dit aspect en per onderdeel een beschrijving van het effect ter plaatse, elders, en de kansen en bedreigingen. Tenslotte is in hoofdstuk 4 een samenvatting gegeven van de kansen en bedreigingen per aspect. Op basis hiervan kan de besluitvorming

plaatsvinden om wel of geen vervolg te geven aan het project.

7

2 BENODIGDE UITBREIDING

2.1 BESTAANDE SITUATIE

Het bedrijventerrein Verhuellweg ligt ten noorden van Doesburg tussen de IJssel, de Dode Arm van de IJssel en de Verhuellweg. Het terrein is ca. 10 ha groot, waarvan meer dan 6 hectare is bebouwd. Er zijn 3 ondernemingen gevestigd: Koninklijke Rotra BV, Ubbink BV en het bedrijfsverzamelgebouw De Blikvanger.

Parallel aan de Verhuellweg loopt de provinciale weg, de N317. De kruising Verhuellweg, Koepoortdijk en N317 is de toegang tot het bedrijventerrein maar ook de entree van het historische binnenstad van Doesburg. Ten noorden van het plangebied ligt de Dode Arm van de IJssel. Aan de overzijde van dit deel van de IJssel ligt de Fraterwaard. Dit ‘eiland’ bestaat uit 300 ha. landbouwgronden 4 boerderijen en een loonbedrijf. De Fraterwaard is eigendom van stichting Twickel.

Aan de oostzijde grenst het bedrijventerrein aan de Hoge Linie van Doesburg. In de weilanden tussen de Linies en de Verhuellweg ligt een bergbezinkbassin, een riool, overstortleidingen en persleidingen van de gemeente en een gemaal van het waterschap. Deze voorzieningen zijn aangekleed met groen.

2.2 UITGANGSPUNTEN UITBREIDING

De totaal benodigde uitbreiding bedraagt circa 20 ha watergebonden bedrijventerrein. Daarvan is ongeveer 16 ha. Voor Rotra en 2-4 hectare voor Ubbink. Voor beide bedrijven gelden de volgende algemene uitgangspunten:

 Rivierkundig en nautisch aanvaardbaar

 Bouwrijpe grond

 Hoogwatervrij

 Juiste bestemmingsplan met voldoende ruimte voor de toekomst (bijv. geluid)

 Coördinatie benodigde vergunningen

 70% bebouwing

 Hoogte gebouwen: 22 meter

 Geschikt voor logistiek bedrijf in de breedste zin van het woord, waaronder binnenvaart, gebruik vrachtwagens, op- en overslag van goederen, assemblage, garage en productie, 24/7

 Start uitbreiding in 2016

Voor de locatie zijn nog geen uitgewerkte plannen beschikbaar. Rotra heeft wel voor de locatie in Rheden een schetsontwerp gemaakt met een invulling van de watergebonden activiteiten. Deze is hieronder opgenomen (bron: Verzoek om bestemmingsplanherziening voor bedrijfslocatie voormalig steenfabriek De Groot te Velp, Witteveen en Bos). Het geeft een eerste indruk van de beoogde

ontwikkeling en is niet 1 op 1 naar Doesburg te vertalen. Met name de inpassing van de riviergebonden activiteiten vraagt een specifiek ontwerp en er zal een afstemming op de bestaande voorzieningen plaatsvinden. De gedachten gaan uit naar het verdubbelen van de huidige kraanbaan (2 x 120 m.) en het toevoegen van een tweede kraan. Voor dit en al het overige zal de uitwerking nog moeten plaatsvinden.

8

2.3 BELEIDSLIJN GROTE RIVIEREN EN PLANGEBIED

Het zoekgebied van de uitbreiding ligt in noordelijke richting, direct aansluitend op het bestaande terrein. Hier bevinden zich nu een zij arm van de IJssel, Het Zwarte Schaar, en de Fraterwaard met natuur en agrarisch gebruik. Het gehele gebied is buitendijks en niet hoogwatervrij, uitgezonderd de boerderijpercelen, een voormalige vuilnisstortplaats en de toegangsweg (dam in Het Zwarte Schaar) tot de Fraterwaard.

De exacte begrenzing van het gebied is nu nog niet te geven. Duidelijk is wel dat het zich, conform de Beleidslijn Grote Rivieren, bevindt in het stroomvoerend regime van de IJssel. In dit deel van het rivierbed zijn, op grond van rivierkundige overwegingen, in principe alleen specifiek omschreven 'riviergebonden' activiteiten zijn toegestaan ('Ja, mits'). Deze activiteiten moeten voldoen aan rivierkundige voorwaarden. Niet-riviergebonden activiteiten zijn niet toegestaan; alleen onder

specifieke criteria zijn uitzonderingen mogelijk ('Nee, tenzij'). De ontwikkeling bevat een riviergebonden activiteit zoals beschreven in artikel 5d van de beleidslijn:

De vestiging of uitbreiding van overslagbedrijven of het realiseren van overslagfaciliteiten, uitsluitend voor zover de activiteit gekoppeld is aan het vervoer over de rivier¹.

Voor eventueel andere niet riviergebonden activiteiten geldt dat zij niet mogelijk zijn, tenzij conform artikel 6 van de beleidslijn sprake is van:

1 Een overslagbedrijf is een bedrijf met als hoofdactiviteit: goederen uit een schip overzetten op een ander vervoermiddel of omgekeerd. Overslagfaciliteiten zijn toegestaan indien deze specifiek zijn bedoeld voor de overslag van water naar land (en vice versa) en voor overslag van water naar water. Bij een overslagactiviteit hoort een zekere (tijdelijke) opslagcapaciteit. Hiervoor kan bebouwing noodzakelijk zijn.

9

a. een groot openbaar belang en de activiteit niet redelijkerwijs buiten het rivierbed kan worden gerealiseerd;

b. een zwaarwegend bedrijfseconomisch belang voor bestaande grondgebonden agrarische bedrijven en de activiteit redelijkerwijs niet buiten het rivierbed kan worden gerealiseerd;

c. een functieverandering binnen de bestaande bebouwing;

d. een activiteit die per saldo meer ruimte voor de rivier oplevert op een rivierkundig bezien aanvaardbare locatie; of

e. een activiteit die onderdeel uitmaakt van een projectbesluit als bedoeld in de planologische kernbeslissing Ruimte voor de Rivier en waarvan de uitvoering door de Staatssecretaris wordt gefinancierd.

De punten a en d lijken aanknopingspunten te bieden voor de ontwikkeling.

Het toevoegen van hoogwatervrij terrein zal onder meer een opstuwend effect hebben in het

stroomgebied van de IJssel. Om na te gaan in hoeverre hiervan sprake is, is een hydraulische quickscan uitgevoerd. Meest gunstig is een gebied waar de stroming het meest luw is. In een eerste verkenning is het stromingspatroon voor gebied ter hoogte van de uitbreiding in beeld gebracht. Dit heeft geleid tot onderstaande globale afbakening van het zoekgebied van 20 ha. Daarbij wordt gebruik gemaakt van het al beschikbare hoogwatervrije terrein ter hoogte van de voormalige vuilstort. Tevens is de beoogde verlenging van de kraanbaan aangegeven.

In de studie is tevens onderzocht bij welke begrenzing van de benodigde 20 ha. het opstuwend effect zo minimaal mogelijk is. Dit heeft geleid tot onderstaande afbakening van het gebied, waarbij dit het

10

gebied is dat vanuit het waterstaatkundige belang het meest optimaal is. Afweging van andere belangen bij de bepaling van het gebied dient nog plaats te vinden.

Eerste afbakening plangebied vanuit waterstaatkundig belang

Uit de studie blijkt dat het uitbreiden van het huidige terrein van Rotra in de Fraterwaard zonder compensatie een aanzienlijk hydraulisch effect heeft. Dit betekent dat er sprake zal moeten zijn van compensatie. In overleg met RWS Oost-Nederland zal moeten worden vastgesteld welk deel van de uitbreiding van het terrein van Rotra gezien kan worden als ‘riviergebonden activiteit’. Op basis hiervan kan de benodigde compensatie worden bepaald.

Het is mogelijk om het grootste deel van de hydraulische effecten te compenseren door het verlagen van enkele zomerkaden in de Fraterwaard en het afgraven van twee gebieden. De mate van verlaging in de Fraterwaard en de te verlagen zomerkaden is sprake van meer/minder waterstandsverlaging in de IJssel en langs de winterdijk. De verschillende varianten laten zien dat er sprake moet zijn van een subtiele uitwerking om enerzijds voldoende compensatie te bieden en anderzijds geen ongewenste verhogingen te genereren. In hoeverre een verhoging van minder dan 1 mm bezwaarlijk is voor de huidige winterdijken is iets wat door de beheerder van de winterdijk moet worden aangegeven.

11

3 BELANGEN EN EFFECTEN

3.1 VERKENNING EN VOLGORDE

De verkenning van belangen en effecten is gebaseerd op de uitgangspunten en de eerste afbakening van het plangebied zoals omschreven in het voorgaande hoofdstuk. Voor de realisering van de uitbreiding op het huidige bedrijventerrein is een aantal ingrepen nodig met de daarbij behorende gevolgen.

Hieronder is aan de hand van aspecten die in de planontwikkeling aan de orde zullen komen per aspect het belang aangegeven, een beschrijving van het effect van de uitbreiding en de kansen en bedreiging die dit aspect biedt.

De volgorde waarin de aspecten aan de orde komen is gebaseerd op een eerste inschatting van de mate waarin sprake is van een zwaarwegend belang. Factoren als complexiteit en beleidsstatus/-prioriteit zijn hierin betrokken.

3.2 ECONOMIE

Belang: versterking landelijke, regionale en lokale economie, behoud werkgelegenheid en ontwikkeling bedrijven.

Effect ter plaatse: investering in regionale economie en in uitbreiding bedrijventerrein. In economisch opzicht vergroting werkgelegenheid. In financieel opzicht betreft het verwerving van grond, geschikt maken gebied als bedrijfsterrein en inrichting voor bedrijf.

Effect elders: economische versterking regio. Verkoop gronden Steenfabriek De Groot, verwerving extra gronden voor compensatiemaatregelen.

Kansen: behoud en versterking economische positie (topsector logistiek, hotspot, Gelderse Corridor, regio Achterhoek). Efficiëntie door aanhaken op bestaande locatie.

Bedreigingen: de winst voor de regionale economie staat buiten kijf, al zullen concurrerende logistieke bedrijven of omliggende gemeenten mogelijk ook aangeven dit in te kunnen vullen. Vraag is of de investeringen die gedaan moeten worden opwegen tegen het gunstige economische effect. De kosten kunnen oplopen indien veel extra maatregelen nodig zijn ter compensatie. Andere risicopunten zijn de verdeling van de kosten tussen initiatiefnemer en overheid en de benodigde overeenstemming met grondeigenaren/gebruikers voor verwerving gronden compensatiemaatregelen (zoals Twickel). De financiële haalbaarheid zal in een later stadium nog moeten blijken.

3.3 WATER

Belang: borging van voldoende waterafvoer, -berging en hoogwaterveiligheid (waterkerende functie).

Effect ter plaatse: realisering van hoogwatervrij terrein in het stroomvoerend regime IJssel (buitendijks gebied). De uitbreiding betekent afname watervolume en heeft opstuwend effect ter hoogte van Doesburg.

Elders: afgraven hoogwatervrij terrein steenfabriek De Groot, meer watervolume. Te verwijderen obstakels (nader te bepalen) in de directe omgeving ter compensatie van het opstuwend effect.

12

Kansen: optimaliseren huidige haven voor riviergebonden activiteit conform artikel 5 Beleidslijn Grote Rivieren(zie paragraaf 2.3). Aanleg nieuw hoogwatervrij terrein combineren met versterking primaire waterkering. Mogelijkheden bij steenfabriek om invulling te geven aan Rivierklimaatpark en waterstandsverlaging (volumecompensatie). Voor verdere compensatie zo mogelijk aanhaken op ontwikkeling nevengeul Havikerwaard.

Bedreigingen: realisering van niet riviergebonden activiteiten conform artikel 6 Beleidslijn Grote Rivieren (zie paragraaf 2.4). Opstuwend effect ter hoogte van Doesburg door ontwikkeling hoogwatervrij terrein (zie bijgevoegde hydraulische quickscan). Ontwikkeling is minimaal neutraal, anders compenseren (elke millimeter stijging). Steenfabriek De Groot is hiervoor niet geschikt: te ver weg en bovenstrooms. Compensatie opstuwend effect zal dichter bij Doesburg moeten en benedenstrooms.

Hiervoor extra gebied reserveren/aankopen. Hoeveelheid gebied is afhankelijk van inpassing hoogwatervrij terrein in stroomgebied van de IJssel.

3.4 NATUUR

Belang: behoud en bescherming natuurwaarden (gebiedsbescherming) en flora en fauna

Effect ter plaatse: bedrijventerrein in plaats van natuur. De uitbreiding betekent een verkleining van het Natura 2000 gebied, Gelders Natuurnetwerk (GNN) en Groene ontwikkelingszone (GO). Daarnaast zal nader onderzoek moeten plaatsvinden of de uitbreiding significante effecten heeft en naar eventueel aanwezige beschermde soorten.

Effect elders: steenfabriek De Groot herontwikkelen naar natuur en kan weer onderdeel uit gaan maken van het Natura 2000 gebied (valt er nu buiten).

Kansen: versterking van natuur elders (Rheden). Per saldo geen oppervlakteverlies Natura 2000.

Aanhaken op landschapsontwikkelingen in de omgeving zoals het Rivierklimaatpark IJsselpoort en de Havikerwaard (nevengeul).

Bedreigingen: compensatie is weliswaar mogelijk, maar vraag is of hier de natuurdoeltypen en soorten terug kunnen komen, of de uitbreiding mogelijk significante effecten heeft en of dit extra compensatie vraagt. Vraagt nader onderzoek.

3.5 RUIMTELIJKE ORDENING

Belang: beginsel van goede ruimtelijke ordening, zorgvuldig ruimtegebruik en voorkomen leegstand conform de ladder voor duurzame verstedelijking

Effect ter plaatse: de uitbreiding past in de positie van het bedrijventerrein als logistieke hotspot en als onderdeel van de Gelderse Corridor. Beleidsmatig (kwantitatief) is er geen ruimte voor uitbreiding. Deze ruimte kan er alleen komen door elders vergelijkbaar bedrijventerrein in te leveren. Aangezien Doesburg geen mogelijkheden daartoe heeft, zal dit moeten komen uit de regio.

Effect elders: vervallen van bedrijventerrein(en) door bijstelling van het Regionaal Programma Werklocaties (RPW).

Kansen: versterking en verbetering van bestaande functie, bijdrage aan logistiek als topsector waarin Nederland wereldwijd uitblinkt. Spin-off voor bedrijvigheid in de regio en Doesburgse woningmarkt en

13

voorzieningen. Ontwikkeling van bedrijvigheid op plek waar behoefte is in plaats van op terreinen waar overschot of waar die behoefte niet is (waar volgt uit bijstelling RPW).

Bedreigingen: met het inleveren van bedrijventerrein elders is de ontwikkeling alleen kwantitatief onderbouwd. Verder zullen de bedrijven zelf ook de noodzaak voor de uitbreiding kwantitatief en kwalitatief moeten onderbouwen. Daarmee is trede 1 van de ladder onderbouwd. Risico zit vooral in de vraag of Doesburg de juiste plek is voor dergelijke grootte en logistieke bedrijven en of daarmee de spin- off voor andere bedrijvigheid niet te kort wordt gedaan. Geen mogelijkheden voor spin-off van ontwikkeling/vestiging voor andere bedrijven, ook niet op andere locaties in Doesburg. Gemeenten in de omgeving met beschikbare bedrijfsgronden zullen hier op inspelen. Zijn, conform de trede 2 van de ladder, alternatieven binnen bestaand stedelijk gebied in de regio voldoende onderzocht (bijv. Arnhem – Deventer). Multimodale ontsluiting uitbreiding locatie Doesburg is positief voor trede 3 van de ladder, met name via water. Tevens is de vraag of het terrein dat wordt ingeleverd gelijkwaardig is (in behoefte en eigenschappen) aan de ontwikkeling in Doesburg.

3.6 CULTUURHISTORIE EN ARCHEOLOGIE

Belang: behoud en bescherming van stadsgezicht, cultuurhistorische- en archeologische waarden Effect ter plaatse: wijziging stadsgezicht, verlies oud stroomgebied en stadsweiden. Met de uitbreiding gaat een oude loop van de IJssel en een gedeelte van de stadsweiden verloren. Voor archeologische waarden is nader onderzoek nodig. Gebied is grotendeels aangeduid als “historische ijssellopen' waar het verboden is bodemingrepen uit te voeren groter dan 1.000 m2 en dieper dan 7,5m + NAP. Tevens mogelijke invloed op beschermd stadsgezicht in beeld brengen.

Effect elders: herstel rivierengebied Steenfabriek De Groot, verlies steenfabriek. Mogelijkheden bij watercompensatie voor herstel oude stroomgeulen (Fraterwaard, Havikerwaard).

Kansen: aansluiting op bestaand bedrijventerrein, geen aantasting vestingwerken. Herstel van historisch rivierlandschap (zoals waterlopen) elders.

Bedreigingen: de ontwikkeling van het stroomgebied is minder afleesbaar, onderdeel van steenfabriekhistorie en gedeelte van de stadsweiden gaat verloren. Het verlies aan waterhistorie is op andere plekken te compenseren/te herstellen. Het verdwijnen van een deel van de stadsweiden is lastiger te compenseren, dit vraagt mogelijk elders in de vestingwerken van Doesburg compensatie waarbij het de vraag is of het in dezelfde vorm (stadsweiden) kan. De invloed op het beschermd stadsgezicht is afhankelijk van de begrenzing van het plangebied. Met een directe aansluiting op het bestaande bedrijventerrein lijkt dit effect, gezien de bestaande situatie, beperkt. Bij een verschuiving van de uitbreiding oostwaarts lijkt dit effect groter gezien de nabijheid van de Linies.

3.7 VERKEER

Belang: vlotte en veilige doorstroming voor alle verkeerssoorten.

Effect ter plaatse: toename aantal verkeers- en vaarbewegingen naar de Verhuellweg. De uitbreiding betekent verhoging verkeersintensiteit. Hiervoor is onderzoek nodig naar eventueel benodigde aanpassingen en aanleg van nieuwe infrastructuur (weg, water en kunstwerken IJsselbrug).

Effect elders: ontsluiting steenfabriek De Groot vervalt.

14

Kansen: verdere versterking van de positie als logistieke hotspot, verschuiving naar vervoer over water past in programma Beter Benutten. Gebruik maken van bestaande voorzieningen, gunstige ligging in IJssel, mogelijkheid voor zwaaikom. Vooral de mogelijkheden voor vervoer over water en de mogelijkheid dat hier te optimaliseren is positief.

Bedreigingen: toename wegverkeersintensiteiten en beperkingen door ligging aan provinciale weg. De IJsselbrug is mogelijk flessenhals, zeker aangezien logistiek de voornaamste functie is van de locatie.

3.8 LANDSCHAP

Belang: behoud en versterking landschap, zorgvuldige inpassing met hoge landschappelijke kwaliteit.

Effect ter plaatse: transformatie van open landschap naar stad. De keuze voor uitbreiding vraagt om een landschappelijke inpassing met aandacht voor overgang van stad naar land. Daarbij de constatering dat door de schaal van de gewenste bedrijfsbebouwing en laad- en losfaciliteiten zich niet geheel landschappelijk laten inpassen. De huidige situatie en ontwikkelingen laten dit al zien, met de kanttekening dat in het huidige terrein daar geen mogelijkheden toe biedt. De uitbreiding biedt een kans invulling te geven aan de landschappelijke inpassing.

Effect elders: landschapsontwikkeling bij steenfabriek De Groot, invulling Rivierklimaatpark IJsselpoort.

Kansen: aanhaken op bestaande stad, grotere geheel van landschap blijft bestaan. Geen doorbreking van structuren. Mogelijkheid voor betere inpassing bedrijventerrein. Het is vooral een ontwerpopgave.

Mogelijk verder te minimaliseren door in te leveren terrein elders ruimer te kiezen dan 1 op 1. En aanhaken op landschapsontwikkelingen in de omgeving zoals het Rivierklimaatpark IJsselpoort en de Havikerwaard (nevengeul).

Bedreigingen: een deel van bestaand open landschap (water en agrarisch) gaat verloren waarbij het de vraag is of deze landschapstypen elders terug kunnen komen.

3.9 STEDENBOUW

Belang: behoud en versterking ruimtelijke structuur Doesburg, zorgvuldige stedenbouwkundige inpassing met hoge ruimtelijke kwaliteit.

Effect ter plaatse: vergoten van een bestaand bedrijventerrein, transformatie van landschap naar stad.

De keuze voor uitbreiding vraagt om een stedenbouwkundig ontwerp met zorgvuldige aansluiting op de bestaande omgeving en inpassing van bedrijfsbebouwing (vnl. loodsen), opslag, ontsluiting (weg en water), parkeren e.d..

Effect elders: bij steenfabriek De Groot vindt transformatie plaats van stad naar landschap. Geen verdere uitbreiding bedrijventerrein(en) die komen te vervallen door bijstelling RPW.

Kansen: aanhaken op en gebruik maken van bestaande structuren en functies en deze optimaliseren.

Het is vooral een ontwerpopgave. Mogelijk verder te minimaliseren door in te leveren terrein ruimer te kiezen dan 1 op 1.

Bedreigingen: het huidige bedrijventerrein is een afgeronde eenheid en heeft een duidelijke begrenzing (weg en water), weinig aanleiding in stedenbouwkundige ondergrond voor uitbreiding. Vanuit historisch perspectief is het geen logische richting om uit te breiden, zeker bij een ligging van de uitbreiding verder oostwaarts gezien de confrontatie die dan gaat plaatsvinden met de Linies.

15

3.10 DUURZAAMHEID

Belang: ontwikkeling die aansluit op de behoeften van het heden zonder het vermogen van de toekomstige generaties om in hun eigen behoeften te voorzien in gevaar te brengen.

Effect ter plaatse: versterking van bestaande locatie en vervoer over water zorgt voor vermindering wegtransport, duurzame terreininrichting, reductie uitstoot van CO2, fijnstof en stikstof. Nieuw terrein duurzaam inrichten en voorzien van duurzame energieopwekking.

Effect elders: tevens reductie hiervoor genoemde uitstoot en transformatie steenfabriek De Groot draagt bij aan rivierklimaatpark IJsselpoort.

Kansen: aanhaken op een bestaande locatie, nieuwe ontwikkeling biedt mogelijkheden om bedrijfsvoering verder te verduurzamen (deels al in gang gezet met revitalisering Verhuellweg). De uitbreiding van de kade in combinatie met overslagpunt de Groene Gelderse Hub geeft bedrijven in de regio de kans goederen groener en kostenefficiënter te vervoeren. Aanleg waterkrachtcentrale bij aanpassing van haven.

Bedreigingen: ingreep blijft relatief groot, beoogd terrein is niet eenvoudig geschikt te maken voor beoogd gebruik. Eventueel benodigde verdere uitbreiding in de toekomst vraagt nieuwe ingrepen, geen mogelijkheden voor andere bedrijven om zich te vestigen (combinatievoordelen).

3.11 DRAAGVLAK

De betrokken partijen (Doesburg, Rheden, Doetinchem, Provincie, Rijkswaterstaat en waterschap) hebben gezamenlijk het initiatief genomen om een eerste verkenning naar de mogelijkheden van een uitbreiding te onderzoeken. De bedrijven hebben tevens aangegeven achter het initiatief te staan. Er is wederzijdse bereidheid tot voorzetting van het in goed overleg onderzoeken van de haalbaarheid van de plannen.

In hoeverre sprake is van draagvlak zal blijken uit de afweging van belangen en waar accenten worden gelegd. Dit geldt tevens voor het draagvlak onder direct belanghebbenden, zoals eigenaren en gebruikers van omliggende gronden en belangengroepen. In dit stadium wordt voor een vervolg volstaan met het uitgangspunt dat een zorgvuldig communicatietraject nodig is zowel richting bevolking als gemeenteraad.

16

4 AFWEGING

4.1 BELANGEN

In onderstaand schema is de verkenning van belangen en kansen en bedreigingen samengevat.

Aspect Belang Kansen Bedreigingen

Economie versterking landelijke, regionale en lokale economie, behoud werkgelegenheid en ontwikkeling bedrijven

- bijdrage aan topsector logistiek en hotspot - versterking regionale en

lokale economie

- behoud werkgelegenheid en ontwikkeling bedrijven

- concurrentie (gemeenten, bedrijven)

- benodigde investeringen voor

compensatiemaatregelen - financiële haalbaarheid

Water borging van voldoende

waterafvoer, -berging en hoogwaterveiligheid (waterkerende functie)

- optimaliseren inpassing nieuw hoogwatervrij terrein voor riviergebonden activiteit (overslag) - watercompensatie

combineren met andere ontwikkelingen

(klimaatpark, Havikerwaard)

- niet riviergebonden activiteiten

- opstuwend effect water als gevolg van uitbreiding hoogwatervrij terrein

Natuur behoud en bescherming

natuurwaarden

(gebiedsbescherming) en flora en fauna

- natuurontwikkeling steenfabriek De Groot en toevoegen aan Natura2000 - combinaties zoeken met

andere gebieden benodigd voor compensatie:

klimaatpark IJsselpoort, Havikerwaard

- compensatie aanwezige natuurwaarden en beschermde soorten vereist meer gebied dan nu beschikbaar

Ruimtelijke ordening

goede ruimtelijke ordening, zorgvuldig ruimtegebruik en voorkomen leegstand conform de ladder voor duurzame verstedelijking

- logistieke hotspot, aansluiten op/faciliteren bestaande bedrijven - ontwikkeling van

bedrijventerrein waar behoefte is, inleveren terrein waar

overschot/geen behoefte is.

- spin-off, economische versterking regio en topsector logistiek.

- aantonen noodzaak 20 ha.

uitbreiding

- onderzoek alternatieven binnen bestaand gebied - uitbreiding buiten bestaand

stedelijk gebied

- geen uitbreidingsruimte in Doesburg voor spin-off lokale bedrijvigheid

Cultuurhistorie en archeologie

behoud en bescherming van stadsgezicht,

cultuurhistorische- en

- aansluiting op bestaand bedrijventerrein - herstel historisch

- verlies stadsweiden en historische IJsselloop - relatie Linies en beschermd

17

archeologische waarden rivierlandschap elders stadsgezicht

Verkeer vlotte en veilige doorstroming voor alle verkeerssoorten

- logistieke hotspot - Beter Benutten (water) - optimaliseren

watergebonden locatie

- bereikbaarheid via de weg - IJsselburg mogelijk

flessenhals

Milieu borging van een gezond en veilig woon en leefklimaat

- beperken transport via de weg

- vraagt nader onderzoek, vooralsnog geluid en luchtkwaliteit Landschap behoud en versterking

landschap, zorgvuldige inpassing met hoge landschappelijke kwaliteit

- zorgvuldig ontwerp, kans om huidig terrein in te passen

- elders landschap ruim herstellen

- verlies open landschap - inpassing uitbreiding,

schaalgrootte laat zich niet inpassen

Stedenbouw behoud en versterking ruimtelijke structuur Doesburg, zorgvuldige stedenbouwkundige inpassing met hoge ruimtelijke kwaliteit.

- zorgvuldig ontwerp, sturen op ruimtelijke kwaliteit - elders geen verdere

uitbreiding (RPW)

- inpassing uitbreiding t.o.v.

logische stedelijke structuur - beeldkwaliteit

Duurzaamheid ontwikkeling die aansluit op de behoeften van het heden zonder het vermogen van de toekomstige generaties om in hun eigen behoeften te voorzien in gevaar te brengen

- transport via water, Groene Hub

- aanhaken op bestaand - mogelijkheden voor

duurzame terreininrichting en bedrijfsvoering - versterking klimaatpark

IJsselpoort - waterkrachtcentrale

- relatief grote benodigde ingreep

- geen directe verdere uitbreidingsmogelijkheden in de toekomst

Het aspect draagvlak is verbonden met de wijze waarop de uitwerking van alle aspecten plaatsvindt en zal nadrukkelijk aandacht moeten krijgen in het vervolg.

4.2 CONCLUSIE EN VERVOLG

Uit de voorgaande eerste verkenning naar de uitbreiding van haven en bedrijventerrein Verhuellweg te Doesburg blijkt dat er mogelijkheden liggen om hieraan een vervolg te geven. Met name de versterking van logistieke hotspot biedt kansen. Ook is de beschikbaarheid van steenfabriekterrein De Groot als locatie voor water- en natuurcompensatie een pluspunt. Belemmeringen zijn er ook. In het bijzonder geldt dit voor het aspect water, onder meer doordat een compensatie van het opstuwend effect van het nieuwe terrein niet bij de steenfabriek kan worden gecompenseerd. Hiervoor is een eerste alternatieve locatie bij Doesburg in beeld, maar de verdere inpassing van zowel dit gebied als het nieuwe

bedrijventerrein vraagt nader onderzoek.

18

Evenzo geldt voor alle aspecten nader onderzoek nodig is naar de verdere uitwerking van de genoemde kansen en bedreigingen. Het beeld hiervan is echter niet zodanig dat de uitbreiding onmogelijk zou zijn.

Het vervolg is vooral noodzakelijk om een zorgvuldige belangenafweging te kunnen maken. Daarbij bieden de gedeelde belangen een versterkende factor om het project haalbaar te maken. Deze liggen op het gebied van watergebonden logistiek, programmering van bedrijventerreinen, herbestemmen van een voormalige steenfabriek, natuurontwikkeling en waterbeheer. Voor het verbinden van de kansen die hier liggen is een blijvende samenwerking tussen de verschillende partijen essentieel.

19