.g !id, tm g ies, •od i'an s &...o to 2ooo CULTUURPOLITIEKE CONFRONTATIES
'Er ist nur ein
Schauspieler'
Graag wil ik mijn verbijste- de politiek zelf nauwelijks
ring met u delen over de
Nederlandse cultuurpoli
-tiek.
GIJS SCHOLTEN VAN ASCHAT
bij machte is om die proble
-men op te lossen, zoals daar
zijn: integratie van allocht
-Om de vier jaar zijn de rapen gaar, want dan
moet de poet verdeeld worden, dat alles onder
Iei-ding van de dan zittende staatssecretaris of minister.
Achtereenvolgens d' Ancona, Nuis en nu Van der
Ploeg. De eerste twee hielden het zo'n vier jaar vol
en ook Van der Ploeg heeft a! Iaten doorschemeren
dat dit slechts een tussenstation is op weg naar
ho-gere politieke doe! en. Ondertussen moet er dan
na-tuurlijk nieuw beleid worden gemaakt.
lnternationalisering riep d' Ancona;
Neder-landse kunst moet op de kaart worden gezet, sla de
vleugels uit. Nee, zei Nuis, ruggegraat, help de
jeugd in het zadel, zorg voor eigen inkomsten,
min-stens 1 5 procent en vergeet de multimedia niet.
Kunst in een inter-culturele samenleving.
lntegen-deel, kunst moet multi-cultureel zijn betoogt zijn
opvolger Van der Ploeg. En waarom nemen de lager
opgeleiden, de jongeren en de allochtonen zo
wei-rug dee! aan het culturele Ieven. Kunstenaars doe er
wat aan, en blijf ondertussen vooral
experimen-teren, wees niet behoudend, en toon lef. Dit alles
natuurlijk wei gekoppeld aan een breed
publieksbe-reik, hogere eigen inkomsten, 3 2-urige werkweek
voor technici en een gekorte subsidie.
Wat moet een gezelschap hiermee, immers de
stok om de hond mee te slaan ligt klaar; trek je veel
publiek dan zoek je het makkelijke succes, trek je
weinig publiek dan ben je elitair, heb je een
gemid-deld publieksbereik dan volgt het verwijt van
half-slachtigheid. Drie keer schieten altijd raak.
En ondertussen schrijven aile gezelschappen om de
vier jaar conform de wens van de dan zi ttende
minis-ter, c.q. staatssecretaris beleidsnota's en
subsidie-aanvragen vol goede voornemens, die nauwelijks
meer gaan over de inhoud van de kunst en de
nood-zaak om kunst te maken, maar vooral betrekking
hebben op de randvoorwaarden en de sociale
pro-blemen die de kunst geacht wordt op te lossen. Dat
onen, verschralend onderwijs, hangjongeren,
jeugdcriminaliteit, ik noem er maar een paar, doet
even niet ter zake. Nee de kunst zal het goede voor
-beeld geven.
En zo verleggen de kunstinstellingen tegen wil
en dank om de vier jaar hun koers. Vind je het gek?
Als ze niet voldoen volgt korting of opheffmg,
on-derlinge solidariteit is ver te zoeken. De een z'n
dood is de ander z'n brood. De taart moet verdeeld
worden, en de gene die zijn punt binnenheeft houdt
wijselijk zijn mond. Verdeel en heers.
Maar gelukkig is daar nog de Raad voor de Kunst,
nu Raad voor Cultuur geheten want kunst is on
-grijpbaar maar cultuur is van iedereen. Een onafhan
-kelijk adviesorgaan vol wijze mensen die wars van de
tendentieuze politiek bewaker is van de
Neder-landse kunst. Onafhankelijk? Daar moet je van
uit-gaan.
Van aile subsidie-aanvragen werd ongeveer 70
procent gehonoreerd. Bij de aanvragen van
instellin-gen waar een van de !eden van de Raad voor Cultuur
een bestuurlijk of adviserende functie bekleedde lag
dat percentage aanzienlijk hoger. Maar dat is waar
-schijnlijk toeval. Bewaker van de Nederlandse
Kunst? Het ad vies van de Raad voor Cultuur is
onsa-menhangend, tegenstrijdig, op vele punten niet
onderbouwd en regelmatig gebaseerd op onjuiste
feiten. De opdracht die Van der Ploeg aan de Raad
meegafbevatte onder andere: blijfbinnen mijn bud
-get, dan neem ik het over, relativeer het begrip
kwa-liteit, geef voorkeur aan nieuwe initiatieven, jong
voor oud. Daar hebben ze zich keurig aangehouden.
Waarom eigenlijk, van een onafhankelijke raad had
ik een onafhankelijk standpunt verwacht. Daarvoor
zijn ze er toch?
Mijn verbijstering was totaal toen Arthur Son
-nen, een lid van de Raad, bij de opening van Het
Theaterfestival een vlammend betoog hield, waarin
s &...o 10 2ooo
van Van der Ploegs cultuurpolitiek; had dat ver-domme een half jaar eerder gedaan man! Hoe kan je je naam onder zo'n advies zetten en een paar maan-den later de uitgangspunten van dat advies met het-zelfde gemak bestrijden. Of had de heer Sonnen de tekst van The State
if
The Union van Arie van der Zwan alvast ingekeken en eieren voor zijn geld ge-kozen, als festivaldirecteur moet je tenslotte met alle winden meewaaien.Ja, ik ben boos op het politieke bestel, dat over de rug van de kunst tendentieuze sociale politiek be-drijft. Ik ben boos dat de jonge groepen die een kans krijgen met een fooi het bos in worden gestuurd. Als ze werkelijk zo belangrijk zijn, dienen ze gekoesterd te worden; geef ze dan ook de ruimte, maar dat is blijkbaar te veel gevraagd.
Ik ben boos dat een groep als Orkater niet krijgt wat ze verdient, een van de weinige, ja misschien wel het enige gezelschap in het Nederlands taalge-beid dat zich al jaren sterk maakt voor het muziek-theater, waar Nederlandse schrijvers, componisten, muzikanten en acteurs elkaar inspireren en bem-vloeden en voorstellingen maken die behoren tot een niet weg te denken onderdeel van onze cultuur. Wegermee.
Ik vraag me af of de Raad zich de consequentie re· aliseert. Waarschijnlijk niet, want voor deze kunst· vorm bieden ze geen alternatief. Zand erover, le· vend begraven. Als dat zou gebeuren zou ik me scha· men, ik zou me schamen om gewoon door te spelen. Ik roep de leden van de Tweede Kamer op om in te grijpen en zich te ontfermen over de kunst.
Schouwburgdirecteuren, makers, spelers, muzi· kanten iedereen die de kunst een warm hart toe· draagt en het met mij eens is; misschien wordt het tijd om voor een keer iets gezamenlijks te doen.
Ik sta open voor elke suggestie. Burgerlijke onge· hoorzaarnheid? De Fransen later zien hoe effectief dat kan zijn.
Macht u het niet met mij eens zijn, denk dan maar: 'Er ist nur ein Schauspieler.'
GIJS SCHOLTEN VAN ASCHAT
Acteur
De hier opgenomen bijdrage vormt de 'donderspeech' die Gijs Scholten van Aschat bij verrassing hield bij de uit· reiking van de vscn-toneelprijzen in Utrecht op 10 sep·
