Zaterdag J Juli 1954 .. No. J 11
VliJHElD IN DEMOCRATIE
Enige indrukken uit Zuid- Afrika
(Zie pag. 6)
WEEKBLA-D VÄN DE VOLKSPÄRTIJ VOOR VRIJHEID EN DEMOCRATIE
VOLKSPAR TIJ OF MASSA-PARTlJ·~ J
( 11 - slot)
De libPraJP ~PP~tesrichtin~ · wijst een veili~e weg, omdat men de zelfwerkzaamheid het individu, . .
•telt
van prtmatr en
deze niet toereikend ts, haar doet seconderen door de lîulp van de Staat c.q. de overheid
"Car on substitue le collectif à l'individuel or ce n'est pas en masse que l'humanité a progressé, maïs par quelques individus".
Robert Kemp in "Les nouvelles litteraires" van 3 Juni 1954
"Qui fut Adam".
Wie een politiek bepleit voor de V.V.D., die er toe leiden zal, dat zij in pro- gressiviteit de P.v.d.A. de loef zou afsteken, ziet over het hoofd, dat vervaging en verdoezeling van overigens duidelijke verschillen de doorsnee arbeiders veeleer zal sterken in zijn overtuiging, dat hij in bet buis van de P.v.d.A, veiliger zit dan in de villa van de V.V.D.
Het is altijd bèdenkelijk wanneer een mens zijn eigen earlcatuur au sérieux neemt vooral wanneer bet om een zeer tendentieuse caricatuur gaat. De liberaal van thans is waarlijk niet meer te vergelijken met die van het vroegere rationa- listiscbt~. tti!IPfJl~··~· ... ._. __ ,,, .. ~ , ,__. , . .. ""''"""" .,"_ ·
De tijd,,,.... lle '1Uielltere ·rede eu wan de ·aelltraliteit, om van het laissez faire,
·Jáillser passer 'maar helemaal te zwijgen, is gelukkig voorbij. Dat weet de heer
· Roethof uiteraard ook wel, maar laat hij dan niet de vijand in de kaart spelen door in een opeenvolgende reeks van artikelen met een nauwelijks verholen leed- vermaal< goedkope glossen over het llbèralisme en de libèraal aan te halen c.q.
deze bij zijn eigen bèwijsvoering te hanteren.
Wie zich opwerpt als degene, die ge- rechtigd en in staat is om een analyse van de huidige stand van zaken op te maken en daarbij zelfs de vraag op- werpt, welke van de voordoende wegen moeten worden ingeslagen nu wij op een tweesprong zijn gekomen, had· toch zel.:er in de eerste plaats aandacht moe- ten schenken aan de immateriële be~in
selen, waarvan ons partijprogram zo duidelijk spreekt.
Zelfs de vc ;nannen van de A.R.
partij hebben nog onlangs ter gelegen- heid van de viering van het 75-jarig -bestaan zich de moeite gegeven om uit- voerig in te gaan op de consequenties van het overigens volstrekt ondogma- tisch Christelijk accent van de huidige liberale pat'tij zoals deze in de artt. 1 en 3 van het beginselprogram tot uiting komt. Ook de heer Schouten is niet ont·
komen aan de erkenning" dat er in geestelijke zin wel iets in die liberale partij veranderd is.
Dit had de heer Roethof als voorman in de jong-liberale geledocen tot ernstig nadenken moeten stemmen, want als iets de jeugd in de politiek aantrekt, dan is het .idealisme en bewogenheid.
Een bezinning over de plaats waar wij staan kan zonder de ideële gerichtheid, waarvan ons beginselprogram spreekt, nooit de diepte verkrijgen, die nodig is om tot een werkelijk bevredigend ant- woord te komen.
Het probleem van de derde macht in de geest als de heer Louwes deze ziet n.l. in de oefening van het principiële gesprek met de Prot. Chr. partijen had dan ook in de artikelenreeks van de beer Roethof zeket' niet buiten beschou- wing mogen zijn gelaten. Ik vrees, dat hij dit niet toevallig heeft verzuimd.
Doorbraak naar de goede richting
Wij mogen dankbaar zijn, dat prof.
Eigeman thans ook in de kolommen van ons partijblad zijn jarenlang beplei- te constt>uctieve visie van een doorbraak naar de goede richting opnieuw op overtuigende wijze illustreert. Als libe- ralen, die ondanks materiële vooruit-
·gang, beducht zijn voor een verdere neocgang van onze Westerse beschaving kunnen en mogen wij niet meer blijven zwijgen over Christendom en Christe- lijke geest.
Wie dit wel doet, loopt bovendien het verwijt, dat hij het beginselprogram zij- ner partij enkel partieel onderschrijft.
Hij speelt daarnevens in de kaat't van degenen, die gelijk de steller van de Haagse notitie in "De Linie" .van Zater- d·ag 27 Maart 1954 vanwege. de wensge- dachten, die andersdenkenden ten op- zichte van het liberalisme nu eenmaal
b~zighouden, insinueert, dat de V.V.D.
nog altijd geen lijn heeft kunnen vin- den behalve in het negatieve en dat zij tot positieve arbeid niet in staat zou zijn.
Ook deze schrijver eindigt zijn artikel met de vraag of er uiteindelijk niet een g·esprek zou moeten 'T!:omen tus~en de linkse V.V.D.-ers en de rechtse P. v. d.
A.-ers, omdat men dan de oude Vrijz.
Dem. Bond zou kunnen herstellen.
Het beslist afwijzend standpunt ter- zake van onze partijvoorzitter levert voldoende waarborgen op, dat een der·
gelijk versplinteringsstreven geen re- sultaat zal hebben. De heer Roethof moet zich echter realiseren, dat hij bèzig is voor een dergelijke ontwikke- ling de weg te plaveien, omdat hij een
absolute scheiding suggereert tussen progressiviteit en conservatisme.
In Nederland zou een conservatieve pat>tij alleen maar zin hebben, wanneer er zich het onomstotelijke en volkomen verklaarbare hiStOI'ische feit van con- fessionele partijvorming, nimmer zou hebben voorgedaan, Daarom leven in alle burgerlijke partijen van ons land, dus ook in de P. v. d. A. voocuitstre- vende en behoudende elementen op ba- sis van een meer of minder compromis- soir geleed partijprogram onder een band tezamen._ --r
Dit samenleven. kan voor beide delen sle.èhts dragelijk blijven, zolang men niet bij voorbaat als conservatief oe z.g.
vooruitst!'evenden verkettert of ander$- om. Niemand is trouwens aueén het een of .alleen het andere. ·
Periode van collectivisme
wij leven in een periode van collec- tivisme en Vermassung. Ik geloof, dat er geen dankbaarder taak is voor de overtuigde liberaal dan deze collec- tivistische ontwikkeling zo goed moge- lijk af te remmen. De hiocboven aange- haalde uitsprak van Robert Kemp slaat naar liberale oren de spijker op de kop, want in onze tijd stelt men steeds meer de collecti~teit bij het individu voorop.
Het is in ons land speciaal de P.v.d.A.
die dit sterk in de hand werkt.
Ik tioe niet mee met degenen, die in eigen kring gmalend van hun naaste plegen te getuigen - die is P. v. d. A. - Ik kan namelijk aan de goede trouw van de vele toegewijde en bekwame P. v. d. A.-wockers, die door de over- macht van hun massapartij talloze pos- ten van hoog tot laag in de lande heb- ben mogen bezetten, niet twijfelen. Zij bewijzen metterdaad bij de vervulling van hun functie of hun ambt, dat zij door volstrekt integere en met name menslievende motieven worden gedre- ven.
Ik heb onlangs nog in een ander arti- kel 1) geconstateerd, dat wij in Neder- land gelukkig nog altijd door fatsoen- 1\ike mensen wocden geregeerd: maar een deel van deze fatsoenlijke mensen lijdt aan een niet gerechtvaardigde sen- timentaliteit en aan een overigens niet te verontschuldigen gebrek van philo- sophisch besef en historisch inzicht.
Zij geven zich met name te weinig rekenschap van de wijsheid van "de Prediker".
Bovendien kennen vele nieuwe be- stuurders van stad en land nog weinig bestuurstraditie, omdat zij uit kt'ingen voortkomen, die tot voor kort tot het
de .
ar.tiviteit,
e~gen
eerst wanneer subsidiaire
regeren van staat en zijn deelgemeen- schappen niet werden geroepen. Hier wreekt zich de volstrekt ondemocrati- sche houding waàt'mede men vroeger de S.D.A.P. met miskenning van het recht op medezeggenschap der mindocheid, buiten de deur van het bestuur van Rijk, Provincie en gemeente heeft gehouden.
Uiteraard experimenteren ·deze overi- gens goedwillende mensen meer 1an zij, die over bestuu!'servaring van vader op zoon kunnen terugzien. V, :>r hen vormt nog dikwijls de historisch materialisti-
sc,b.E>.,..vi~e ~ .. llPP~mB+e ~ Ji:AA ee~
politiek van welvar,rt en progressiviteit.
Bemoeienissen met de jeugd
Talloze goedbedoelde pogingen tot verbetering van .de m.:.atschappij, die echter het wezen van de mens er.
zijn Ve!'antwoordelijkheid miskennen prikkelen het minderwaardigheidsbesef van de massa en leid~n tot een geest van
défaitismo.
De overdreven, dikwijls zoetelijke zorg- voor de jeugd, die zgn. "steeds meer af- glijdt" met de dt.araan gepaard gaande opvatting, dat het ausgerechnet de overheid moet zijn, die o.a. via dorps- huizen die jeugd een positieve instelling moet vocschaffen, omdat die jeugd zelf niet in staat zou zijn tot een construc- tieve vriietijdsbèsteding, kan slechts indolentie en een gelaten ondergaan van de vaderlijke zorg der overheid in de hand werken, terwijl de primaire plicht tot zelfdoen van de jonge mens in de verdrukking komt.
Bij de lagoc bezoldigde mens, die in de ogen van vele voormannen van de P. v. ·d. A. uitsluitend daarom tot de minst bevoorrechte klassen behoort, moet, zo heet •het, het "g-evoel van de mindere te zijn" worden weggenomen.
Wanneer dan hierbij de ontrechting en de wanhoop van de arbeidersklasse van vroegoc steeds weer in schelle kleuren wordt afgeschilderd en "die mindere man" wordt voorgehouden, dat het verleden van zijn ouders slechts knechting en slavernij is geweest, leidt deze hypnotische bedwelming naar mijn hartgrondige overtuiging onwille- keurig tot een verabsolutering van de materiële lcar.t van het menselijk leven.
met als consequentie steeds verdere geesteHike vervlakking van onze gene- ratie.
Kortom, het is met name de mens- beschouwing van de P. v. d. A. die de liberaal tot een zeer besliste bestt>ijdinl (Vervolg op pag. te
VRIJHEID FJN DEMOCRATIE 3 •JULI 1954 - P-"G. ~
Tweede l{amer debatteerde over de-defensie en de internationale politiek
Defensienota Pn Rapport omtrent de Laatste Algemene V erl{adering der Verenigde Naties als uitgangspunten
... Eea,J·~rt ~ ~~,ffta;p'" ~~ tJt!; ~ 1.-r ~ng~ ~ .bi cte ·~. ~halye, of, de ~e.el sterker;~ ~~i7
· TweecJe Kainer ··~er resp. de. buitenlaadse politiek en de defensiepoUtiek, zonder sermg van de Russische krijgsmacht iiïet had moeten leiden tot een wijziging van dat; - ~lijk bij een wetsontwerp bet geval is - deze gedachtenwisseling in een onze plannen en of niet tegenover de bepàalde besluitvorming behoefde te eindigen. meeróere tankèivisies der Rmsen meer Het rapport, dat wij bedoelen, bevatte een verslag omtrent de gang van zaken pantserdivisies dezerzijds hadden moe- op de achtste Algemene Vergadering der Verenigde Naties, welke van 15 Sep- ten worden gesteld. Van de 20 Russische
divisies, die in Oost-Duitsland staan, zijn terober tot 9 December 1953 te New-York is gehouden. De nota's waren de ctoor er 18 gemechaniseerd of tankdivisies.
minister Staf incediende ~ota. inzalie het Defensiel!eleld en de ~ota betreffende Spreker had de overtuiging, dat de N.A.
de duur der eerste oefening, v.o. haar aantal zal moeten opvoeren.
Om met de gedllldlienwi&seüng e~ver de nota'• te beginnen: de Defensienota De Russische tank- en gemechaniseer- was, zoals de beer Korthals, als woordvoerder van onze fractie, in berinnering de divisies kunnen, zo merkte onze
woordvoerder op, geheel zelfstandig, be- bracht, een direct uitvloeisel van de discussies, die begiB December van 't afrelopen weeglijk en snel opereren. Doordat ook jaar bij de behandeling van de begretlngen van Oóllog en Marine waren gehouden. de artillerie zeer snel te verplaatsen is Een aantal leden van de Kamer meende toen, door de minister ever zijn plan- en zwaar beschermd is, kan deze de op·
aen voor de volgende jaren niet te zijn ingelicht op een wijze, die, n - r bun mars ook snel volgen.
l"k 1 te Hiertegenover lijkt toch wel een macht
mening, een verantwoord oordeel moge \I ma.a' • van de N.A. V.O. nodig van · eveneens De toen door de Qtinister gedane toezegging was dan thans ingelost. tank- en gemechaniseerde divisies met Waarom was de Kamer zo ,.lastig" ge-
weest? Het was goed, dat de heer Kort- hals dat nog eens in .alle duidelijkheid uitlegde.
. Hij zei: Het gaat bij de defensie om honderden millioenen guldens, welker uitgave een uitermate zware druk op ons welvaartspeil betekent; het gaat ook om zware persoonlijke verplichtingen, die aan onze jongelingschap worden op- celegd.
Men zou - zo merkte hij terecht op
~ als vertegenwoordiger des volks wel in bijzondere mate tekort schieten, wan- neer men niet zo ernstig mogelijk zou overwegen of de' gevraagde zware ot-
,fers wel verantwoord zijn.
Men moet zich afvragen, of tegenover de grote offers van bet volk wel een krijgsmacht zal staan, welke het beste is, die men krijgen kan. Het gaat bier·
"bij om de bescherming ·tegen aanranding van onze hoogste goederen en wellicht
IDilS leven en 1948 heeft ons gelee~d, dat de grootste waakzaambeid plicht is en dat .zelfbegoocheling gruwzame gevolgen kan hebben.
'critiek van de zijde van het Parle- ment betekent, dat het Parlement zijn bijdrage leveren wil in het gesprek over de vraag, hoe ons volk zijn voortbestaan wenst. te verzekeren; het Parlement zou beneden de maat zijner verantwoorde- lijkheid blijven, wanneer het ten deze ep Hdltvaardige wijze handelde.
• • •
( ) nze woordvoerder in de Tweede Kamer had, met alle waardering voor de documentaire waarde van het 2'18 bladzijden tellende boek, dát deze nota betreffende het defensiebeleid vormt, toch heel wat vragen en beden- kingen.
Dat was echter ook bijvoorbeeld bij de woordvoerders van de K.V.P.- en de P.v.d.A.-fracties bet geval. De heer Korthals ging in zoverre echter verder, dat. naar hij verklaarde, ook de opzet
~ bei gëhele boelt hem eigenlijk niet .~vreden .bad kunnen stepen.
Voor bet volgen van de lijn van ge·
dachtèn van de bewindsman was de no- ta zeer instructief en zeer verhelderend en op menige plaats misverstand weg- nemend, zo erkende de heer Korthals, maar hij had de verdediging van de Re- geringsplannen niet op historische gron- den (zoals het geval was), maar op gron- den van doelmatigheid willen zien ge- voerd.
Uit allerlei publicaties zijn conclusies trekkend, stelde onze geestverwant vast, dat de Russische grondstrijdkrachten van 175 divisies steeds meer zijn gemecha- niseerd en van kwaliteit verbeterd. Van die 175 divisies zouden er 65 tank- en gemechaniseerde divisies zijn. Verder hebben de satellietstaten het aantal di- visies sedert 1947 verdubbeld en op 80 gebracht. Ook de marine en de lucht- macht zijn de laatste jaren aanzienlijk in kracht toegenomen.
Verder moet er in dit verband nog lan worden herinnerd, dat het voor Rus- land mogelijk is, het aantal divisies door
DRS KORTHALS
... defensie en buitenlandse politielc ...
mobilisatie binnen een maand op 400 te brengen. Voorts wo:rdt verwacht, dat China eind 1955 zal beschikken over 170 àivisies en 700.000 man veiligheidstroe- pen.
/De vraag van de heer Korthals was
een veel groter aantal gepantserde hulp- wapens.
Met een beroep o.a. op een artikel van de vorige chef van de Gen. Staf, gene-
rad Krulf. in .Elseviers Weekbl~d" over de strijd te land, waarin deze erop wees, dat deze bij de nieuwe wapens "een voortdurende afwisseling van versprei- den en concentreren" is, en daarom de eis moet worden gesteld van een zo groot mogelijke mobiliteit, sprak de heer Korthals zijn twijfel uit aan de voldoen- de l;IlObiliteit on:rer plannen.
Hij achtte de vraag dus wel gewettigd, of bet plan van vijf infanterie-divisies niet stoelt op ve.rouderde opvattingen en of wij niet binnenkort ·voor de· noodzaak zullen komen te staan, onze plannen aan de nieuw ontstane situatie aan te pas- sen, wat dan uiteraard met grote kos- ten gepaard zal gaan.
Voor hem was het dus de vraag, of, gezien de ontwikkeling der laatste jaren, aan de mechanisering niet meer aan- dacht had moeten worden besteed en dus het vijf-divisieplan niet door een ander plan had moeten zijn vervangen;
een plan, waarin dus srotere aandacht zou worden besteed aan tankeenheden, aan grotere vuurkracht en aan grotere mobiliteit.
Evenals verscheidene andere woord- voerlfers ble.ef de· heer Korthals boven- dien van oordeel, dat de territoriale ver- dediging en de luchtverdediging niet de aandacht krijgen. die zij meeten hebben.
DEZE BURGER
zendt U, mijne geliefden, dil brie/je geheel uit de Nieuwe Wereld.
Hij ligt, zogezeid, inéne voor de leust van Canada. Hij heelt zó maar het zicht op de stad Halila:r, waar hij n ie t s van zien mag. Niemand die niets in Canada te maleen heeft mag er op of er in. Bang dat ilc stielcum b 1 ij v e n zal, om een nieuw leven te beginnen. Alsof ile aan het oude, vertrouwde mijn handen niet vol had.
Overigens is Canada driehonderd maal zo groot als Nederland en als alles er zo op elkaar zat als bij ons, dan zouden daar dus een llinlee drieduizend millioen mensen moelen wonen; méér, mijne geliefden, dan op dit ogenblik pp de gehele aarde wonen, spéJen, hongerlijden, oorlogje voeren pf een glaasje limonade drinlcen vóór aan de straat.
Als Canada zo netjes bevallet was als Nederland, dan woonde nergens anders iemand meer. Nieuw Yorle zou een morsdode stad ~ijn en in ZwoJJe zou geen afdeling van de V.V.D. bestaan.
Ilc bedoel, dat Canada, dat naar Nederlandse maatstaf drieduizend millioen inwoners behoorde te tellen er nog lang geen twintig millioen heeft.
Er is dus nog ruimte voor 2.980.000.000 mensen en vindt u het dan niet, op z'n minst genomen, ráár, dat ik niet éven Halifax mag bekijken, uit angst dat ik b lij v e n zal?
Maar goed, ik mág niet. En ile moet rustig in de zon ~p het dele van de Waterman wachte~. tot die VArder vaart naar Nieuw York.
De Waterman heeft driehonderd Nederlandse emigranten naar Halifax gebracht. lle heb met· die driehonderd mee gevaren. Een week lang heb ik tussen hen vertoefd.
. Nu zijn ze allemaai netjes, via de douane en de emigratie, de smalle loop- plank af • en hun nieuwe land in gegaan. Een keurige, ordelijke, nette groep brave Nederlanders.
Ik heb ze, van het hoge del: al, n·agestaard, zoals zij over de lange kade van Halifmc in de grote bagageloods verdwenen. Gewonnen voor Canada.
Verloren voor Nederland.
U hijgt over dat reisje nóg twee briefjes van DEZE BURGER
Uij )tr~g ""· ~druk"~ ~t wij ons wel wat~ blind staren- op het schild, dat ge- vormd moet worden. Hij was van me- ning, dat een te zwakke verdediging van ons territoir een invité zou zijn aan de vijand om over het schild heen te wippen en met luchtlandingstroepen hier te komen.
De heer Korthals vreesde, dat de Re- gering de mogelijkheid van luchtlandin- gen onderschat. De Regering neemt aan, dat luchtlandingen op grote schaal "niet waarschijnlijk" zijn, omdat luchtlan- dingstroepen zich niet staande kunnen houden als niet binnen enkele dagen het contact met ·de hoofdmacht is hersteld.
Spreker geloofde daarentegen, dat dit geheel afhangt van de opdracht, die men aan de luchtlandingstroepen zal hebben toegedacht. In bepaalde gevallen kan de winst voor de aanvaller groter zijn dan het verlies, dat hij lijdt, doordat die luchtlandingstroepen binnen korte tijd zullen worden on~chadelijk gemaakt.
Hij zag het dan ook zo, dat reeds on- middellijk na het begin van de strijd onze luchtverdediging en onze territo- riale grondstrijdkrachten haar taak moe- ten kunnen aanvatten. Een taak, die dus van veel belang kan zijn en goede lucht- verdediging en territoriale troepen vraagt.
• • •
U itvoerige aandacht besteedde de heer Korthals vervolgens nog aan
·bestaande· tekorterr va11 taelltit!le-.zaken (radar, de vuurleidingsapparat\•ur voor bet luchtdoelgeschut, verbindingsmate- rieel), aan de financiële zijde der plan- nen en aan de Amerikaanse hulp, waar- omtrent na 's ministers reis naar w ...
hington nu meerdere zekerheid lijkt te
zijn gekomen. ·
Ook, uiteraard, het personeel.5vraag- stuk had zijn speciale belangstelling. Het staat vast, dat uit personeelstechnisch oogpunt sezien aan de opbouw van vijf divisiën zeer grote moeilijkheden kleven.
Men moet door allerlei bijzondere ver- bintenissen mensen tijdelijk trachten te binden en dan komt men nóg tekort .. De behoefte aan officieren bij de algehele voltooiing wordt geraamd op 5200, ter- wijl uit de nota blijkt dat er - ieder in- begrepen - nog geen 4500 zijn, Afgezien dus van de normale afvloeiingen, moe- ten er nog 700 officieren bijkomen; dit is 15 pct.
Komend tot de nota over de duur der eerste oefening, herinnerde de heer Korthals tevens aan de mededelinl, daarin gedaan omtrent de voornemens tot verhogir.~ van bet aan~ VOOI' her- halingsoefeningen beschikbare dagen.
Hij zou de behandeling van het betref- fende ontwerp van wet afwachten, maar hij wilde de minister wel vragen, dat aantal da~en zo beperkt mogelijk te houden.
Veel te veel horen wij nog klachten - en bepaald ·niet van beroepskanke- raars - over de vele tijd, die bij herha- lingsoefeningen in ledilheid wordt dGor- gebracht.
Laat de minister - zo vroeg hij - dit probleem nog eens met de grootste zorg bezien en laat men de dagen, die men de mensen voor herhalingsoefeningen laat opkomen, zo goed mogelijk gebrui- ken, opdat het aantal zo beperkt moge- lijk zij, want iedere dag herhalingsoefe- ningen is een uitermate zware Jast voor de betrokkenen.
Wat de diensttijd aangaat kon hij de uiteenzettingen van de minister wel vol- gen en hij meende eruit te kunnen con- cluderen, dat vermindering van de eer- ste oefening met twee maanden mogelijk is, gezien ook de regeling van het klein verlof.
Voor kader en specialisten wil de mi- nister verder gaan dan twee maanden;
hij komt tot drie UUlanden.
De motivering is echter niet overtuigend.
D1>.,ruit blijkt, dat tot deze verkorting is besloten, zonder dat de militaire con- sequenties zijn onderzocht.
(Vervolg op pag. 4)
*
eu&n WEEK tot WEEK·*
ln memoriam prof. Meijer1
Het heengaan van prof. Meijers is als een zware slag aangevoeld. Niet alleen in de Neder- landse juristen..,ereld, maar ook in alle andere lagen van onze bevolking.
Zijn gigantische arbeid, de herziening van ons Burgerlijk Wetboek, heeft wel- het sterkst tot de meest brede .en gevarieerde lagen van onze be- volking gesproken. .
Ook de gemiddelde Nederlander, die maar wei- nig van juridische problemen afwist heeft begre- pen en in hoge màte gewaardeerd, wat het bete- kende, dat één man de onnoemlijk zware taak op de schouders werd gelegd ons Burgerlijk Wet- boek te herzien. Een taak, die hij destijds ondanks
?ijn reeds gevorderde leeftijd heeft aanvaard en waarvan hij zich op een bijzondere wijze heeft gekweten.
Helaas was het niet voor hem weggelegd deze taak geheel te voleindigen, althans heeft hij het niet meer mogen beleven, dat zijn voorlopig ont- werp definitief werd aanvaard.
Aldus is Meijers in het harnas gestorven. Hij
·heeft zijn vaderland onschatbare diensten bewe- ,zen en men kan met stelligheid getuigen, dat de
plaats die hij in het nationale leven innam onver- vulbaar is.
Meijers zelf zou dit nooit hebben beweerd.
Daarom is er vooral voor de juristen in ons land maar één wijze om deze grote rechtsgeleerde .te eren in overeenstemming met zijn wens en ka-
rakter, te weten, moedig en onverschrokken, doch met een uitermate groot gevoel voor verantwoor- delijkheid voort te gaan. op de wegen door hem . uitgestippeld.
. Nederland heeft een van zijn grootste ,zonen verloren: Wij zullen hem }timmer vergeten.
• • •
GroPiende PrkPnning
De gemeenteraad van Smallingerland heeft met negen tegen zeven stemmen besloten in het nieuwe ambtenarenregle~ent de bepaling te doen .vervallen, dat het gemeentebestuur verplicht is, de ambtenares, die in het huwelijk treedt, te ont·
slaan.
Na de gemeenten Zaltbommel. Goor en Haar-
~m is Smallingerland de vierde gemeente in ons land, die het recht van de gehuwde vrouw om in overheidsdienst werkzaam te zijn heeft erkend.
Een - zij het langzaam - groeiende erken- ning van de positie der gehuwde vrouw. Een ont- wikkeling, waarover wij ons met recht kunnen verheugen, al is - gelijk reeds opgemerkt - het tempo waarin deze ontwikkeling zich voltrekt _nog veel te langzaam te noemen.
Mogen weldra nog meer gemeenten het voor- beeld van de vier hierboven genoemde gemeen- ten volgen.
• • •
Merkwaardil{e -uitspraak
J n het katholicisme zijn verschillende dreigin- gen en gevaren voor de democratie; wij moe- ten daarvoor een open oog hebben. Zij vipden hun oorzaak in de psychologische hoek: vele rooms-katholieken hebben een minderwaardig- heidscomplex. Hun wantrouwen en achterdocht tegenover andersdenkenden is zeer groot".
Deze opmerkelijke woorden werden volgens een verslag in Het Vrije Volk Zondag j.l. ge- sproken door een rooms-katholiek priester, pater S. Jelsma op een weekeinde, dat de ontwikke- lingskern van de Haagse afdeling der jongeren- organisaties der P.v.d.A. op Solleveld in Monster hield.
Volgens genoemd verslag zag pater Jelsma
gevaren in de wijze waarop het rooms-katholicis·
me beleefd en gepredikt wordt.
,.De katholieken worden daardoor versterkt in hun angst en achterdocht. Dat ondergraaft de eerbied, die zij voor de mening van andersden- kenden zouden moeten hebben", aldus vervolgde de pater volgens boven aangehaald verslag.
.. Voor vele katholieken zijn die andersdenken- den op zijn best dwalende broeaers, met de klem- toon niet op broeders".
Ook het mandement kwam in deze bijeenkomst in discussie. Pater Jelsma betreurde daarin het streven naar de vorming van macht. Maar. hij vroeg toch wel begrip voor de bisschoppen, die hiermee zelve een geestelijke worsteling zouden hebben gehad.
.. Dergelijke kerkelijke geschriften zijn boven- dien relatief en de bisschoppen zijn niet onfeil- baar", zo zeide pater Jelsma nog.
Wij citeren hier slechts wat wij in Het Vrije Volk aantroffen en lat~n de verantwoordelijkheid voor de inhoud ervan uiteraard geheel voor reke- ning van de redactie van dit blad.
Niettem in meenden wij er goed aan te doen, deze opmerkelijke woorden niet aan onze lezers te onthouden.
• • •
0 e Belgische regering heeft besloten in Neder- _ land een obligatielening te plaatsen tot een bedrag van 100 millioen gulden ten laste van het Koninkrijk België;
De lening luidt in Nederlandse guldens, heeft een looptijd van 30 jaar en draagt een rente van 3 3/4 %. - . r . ' - · - :
Deze gebeurtenis moet in dë- ~erste plaats be- langrijk worden geacht, o~~t ~e Belgische .le- ning de eerste buitenlan~ lèning ·is, die na de oorlog in Nederland wot4t !Jitgegeven. Daarbij komt nog een zeer belang-rijke ·omstandigheid, te weten, dat onze nationale welvaart dermate is toegenomen, dat wij een dergelijke lening kun- nen verstrekken.
Gezien tegen de achtergrond van de ontwik- keling in Beneluxverband kan het niet anders dan verheugend worden genoemd, dat ·wij- met onze Beneluxpartner een begin hebben gemaakt met een vrij kapitaalverkeer.
Ondanks de moeizame weg. die in dit verband is afgelegd krijgt de Beneluxgedachte aldus in de practijk meer gestalte. Een belangrijke gebeurte- nis van een niet te onderschatten betekenis !
• • •
De witte boord verdwijnt 0 e witte boord is hard op weg terrein te ver- ' ' liezen. De werkers met de witte boord lopen zelfs gevaar hun overhemd te moeten ruilen voor de ~verall", aldus een rapport van de Internatio- nale Arbeidsorganisatie (I.A.O.).
Genoemde organisatie heeft zich op haar con- ferentie beraden over .. de wereldangst om vuile handen te krijgen". Er wordt nog te veel aan de witte boord vastgehouden. Maar de witte-boord- functies nemen snel in aantal af.
Ziedaar de stand van zaken met betrekking tot een actueel probleem, dat vooral in de na- oorlogse jaren verschillende landen heeft bezig- gehouden en nQg bezighoudt.
Ook in ons land. De toenemende werkloosheid van de hoofdarbeiders, althans het verschijnsel, dat de werkloosheid in de intellectuele en semi- intellectuele beroepen sneller voelbaar is, heeft reeds lang de waarschuwing doen horen zich niet al te hoog gespannen verwachtingen te maken van de vooruitzichten in de ,.witte-boord-beroe- pen".
8 .JULI 19H - PAG. 8
Anderzijds is er vaak een ontstellend gebrek aan_ handarbeiders-vaklieden, die veelal meer en constanter vooruitzichten hebben. Men denke in ons land met name aan de bouwnijverheid, waar een groot gebrek is aan metselaars en stucadoors.
Het komt nog maar al te vaak voor, dat onze jongeren tengevolge van een misplaatste of ver•
keerd gerichte eerzucht der ouders tegen wil en dank, zonder dat zij hiervoor geschikt zijn de middelbare school moeten bezoeken, waar de . resultaten vaak zeer matig of onvoldoende zijn.
terwijl eveneens vaak een practisch inzicht en aanleg aanwezig zijn voor een vak, waaraan vol- komen voorbij wordt gegaan.
Moge het door de I.A.O. gepubliceerde rap- port er toe bijdragen, dat de .,angsf voor Vuile handen" in toenemende mate verdwijnt, opd~t onze jeugd, indien zij daartoe de aanleg heeft, -de kansen grijpe waar zij liggen.
• • •
Parlement en industrie
De ontwikkeling, welke de Nederlandse ind~
trie in het bijzonder gedurende de laatste jaren kenmerkt en de belangstelling, welke hier•
voor bij de Nederlandse volksvertegenwoordiging bij voortduring bestaat, hebben het Verbond van Nederlandse Werkgevers, het Centraal Sociaal Werkgeversverbond, het Katholiek Verbond van Werkgevers-Vakverenigingen en het Verbond van Prot. Christelijke Werkgevers in Nederland • er toe geleid, de leden van ~e Eerste en Tweede Kamer der Staten Generaal uit te nodigen om van 6 tot 10 Septembèr a.s. een aantal indus- trieën te bezoeken.
Met erkentelijkheid hebben de bovengenoem- de bonden er melding van gemaakt, dat 95 Ka- merleden deze uitnodiging hebben aanvaard .
Bij dit bezoek .z.aî nie.t. alleen .de gelegenheid bestaan zich vali recente technisch-industriële
!,}ntwikkeling~n ~ de· ~te te stdlen, maar eveneens van ·een· aantaf zich hierbij voordoende vraagstukken van ecoó~ïsc::he eri sociale aard.
Het wil ons voorkomen, dat de uitnodiging van de werkgeversbondefi. aan . onze parlements- leden een gelukkig besluit is.
Immers, waarmee kan de democratie beter ge•
diend zijn dan met een rechtstreeks contact tus- sen parlement en het maatschappelijk werkter- rein, waar het olergrote deel van ons volk zijn brood verdient?
Dat bij deze bezoeken vooral ook de. lOCiale vraagstukken de aandacht zullen hebben, is bo- venal verheugend. Het is zeer te wensen, dat het bezoek dat onze parlementsleden aan de diverse nationale industrieën zullen brengen van vrucht- dragende aard mag zijn.
Loonprikkel
• • •
r,n . Rusland 0 e voormalige president van de Sowjet-Unie,
Nikolai Swemik, heeft dezer dagen de Sow- jetvakverenigingen aangespoord zich met het geldloon bezig te houden als een prikkel tot ver- hoogde productie door de Sowjet-arbeiders.
Op een vergadering van het bestuur van de Sowjetvakbeweging, waarvan Swernik thans voorzitter is, sprak hij over de toenemende bete- kenis in Rusland van zulke prikkels tot productie als de lonen, waarop zo veel nadruk wordt gelegd in kapitalistische landen.
Hij was van oordeel. dat van de campagne van de regering Malenkow om meer goederen voor dagelijks gebruik in de winkel te krijgen wordt verwacht, dat zij de arbeiders meer geld zal ver•
schaffen om uit te geven.
Gezien het streven van de Russen om alles het eerst te hebben ontdekt en te hebben toegepast ligt het in de lijn der verwachting, dat zij zich er nog eens op zullen beroemen het eerst de loon•
prikkel te hebben uitgevonden.
VRIJBEID EN DEMOCRATIE
(Vervolg van pag. 2)
Hij stelde daarom met nadruk vast, dat deze alleen aanvaardbaar zou zijn, indien inderdaad kan worden aange- toond, dat de militaire consequenties daarvoor geen beletsel zullen zijn en onze kracht niet wordt verminderd.
Tenslotte stelde de heer Korthals nog
· een aantal vragen over een bestelling
· van rollend materieel bij de N.V. Poly- norm. Aan deze N.V. zou een belangrij- ke opdracht voor dit materieel zijn ver- . !eend door het Directoraat Materie'el Landmacht, hoewel dit . toch geen be- drijf is, naar spreker meende, dat erva- ring op dit gebied heeft.
Als Polynorm de laagste inschrijfster was geweest (lager dan de industrieën,
· die hierop zijn gespecialiseerd), was die prijs dan wel op de normale wijze be- rekend? Was zij -zoals spreker had ho·
· ren beweren - niet hoger· dan de mate•
~: riaalprijzen'?-, '.,: .. '•-~'' )·' · ,. ,.
Wanneer het inderdaad zo zou liggen - • het waren uiteraard slechts vragen -- dan zou spreker tot geen andere con- clusie kunnen komen, dan dat dit zeer . sterk op de overheidskas steunende b-e-
drijf een bedreiging vormt voor ons par- ticuliere bedrijfsleven en gezonde indus- tt ieën op ongezonde wijze beconcur- reert.
Minister Staf heeft ,bierop o.a. geant- woord, dat het ging om een aanvrage van 1010 aanhangwagens. van een kwart
·ton en 2154 aanhangwagens van één ton.
Daarvoor is een aantal firma's uitge- nodigd en inderdaad was Polynorm als de laagste inschrijfster uit de bus geko·
men. Het ging hier, naar de minister mededeelde, over een bedrag van meer dan 't 4 millioen.
Naar de mening van de minister was het bedrijf technisch daarvoor beslist voldoende uitgerust en natuurlijk zou bij de keuring van de zijde van het De- partement de grootste nauwkeurigheid betracht worden.
M1NISTER ST AF toezegging ingelost
(Vervolg van pag. 1)
van de uit den treure bezongen progres- sieve politiek dier pax:tij moet nopen.
Het verschil tussen liberalisme en so- cialisme is. dan o .>k in genendele ~
perkt tot de vraag van meer of mindet' staatsingrijpen. Tussen, de V.V.D. en de . P. v. d. A. bestaan dan ook veeleer îe-
~ fó·e~.-e~tel~~-d!l!l ,~:.elij~e uitgang_spunte,n, . omdat il). een . maatschappij waar (Ie zorg voor het. materiële in alles 'vooraf- gaan' moet aan het ideële, geen werke- lijke verheffing van de mt.ns mogelijk is.
De eigen bestaanszekerheid steeds maat" weer verzorgd te zien door een ander is voor het volwassen individu met zelfrespect een weinig begerens- waardig goed.
Dwangvoor•tellingen van het politiek verleden
ook de heer Roethof kan zich aan de dwangvoorstellingen van het politiek verleden niet geheel onttrek- ken; d·e arbeider, de door het kapitalis- me uitgebuite figuur, die alles had te winnen en nL.lts te verliezen, aldus zijn historische visie.
Nu lev_en wij in een tijd, waarin wel erg duidelijk van toepassing is het woord, dat zijns ondanks J. P. Sartre,
De minister ontkende, dat de prijscal- culaties alleen van de grondstoffen zou- den zijn uitgegaan; er is - zo verzeker- de hij - wel degelijk rekening gehou- den met andere kostenfactoren, die bij de normale kostprijsberekening nood- zakelijk zijn. 's Ministers Departement had dus geen enkele aanleiding gezien, om de beslissing niet aan de laagste in- schrijfster te gunnen.
In verband met de bemoeienissen, die met het bedrijf bestaan, kon de heer Korthals, zo hij dat nog wenste, zich, naar de minister suggereerde, wellicht beter voor verdere inlichtingen tot anderen wenden. Waarschijnlijk doelde minister Staf hierbij op zijn ambtgeno- ten van Financiën en van Economische Zaken.
De nota's zijn, nadat de -minister zijn beleid uitvoerig _had verdedigd, voor kennisgeving aangenomen: Over de ver- lenging van de duur der herhalingsoefe- ningen zal, zoals dè heer Korthals reeds vaststelde, nog nader kunnen worden gesproken bij het betreffende wetsont- werp.
En over het defensiebeleid zal - mede in verband met de financiering en de in- passing van de defensie-inspanning in het geheel van onze economie, waarover vooral prof. Romme heeft gesproken - bij de komende begrotingsdebatten in de nieuwe parlementaire zitting nog wel uitvoerig verder van gedachten kunnen worden gewisseld.
* * *
Het debat over onze buitenlandse politiek, in het bijzonder met be- trekking tot de Verenigde Naties, ging aan dat over de defensie vooraf en werd gevoerd met minister Luns.
De heer Korthals, ook hier onze woord- voerder, moest, het werk van de Ver- enigde Naties besprekend, helaas vast- stellen, dat heel veel ongedaan moest blijven, doordat de tegenstellingen <tus- sen de Westerse wereld en de commu- nistische -staten) leiden tot vruchteloze gedachtenwisselingen en tot besluiteloos-
heid. · ·
Toch moet de waarde van het insti- tuut, naar onze geestverwant opmerkte, voor een belangrijk deel juist worden gezien in zijn betel\:enis van gesprek- centrum, waar de mogelijkheid bestaat elkaats meningen · te leren kennen, elkaar te benaderen en -met elkaar op- bouwende arbeid te verrichten.
En inderdaad is, ondanks veel teleur- stelling, toch ook veel constructieve arbeid verricht. Daarbij past dan .echter niet, een ongeremd de anderen onaan- genaamheden te zeggen, welke de stem- ming vertroebelen.
De heèr Kor-thals betreurde· het, dat de ontwikkeling in de politieke verhoudin- gen ertoe he'eft geleid, dat de grote poli- tieke problemen niet te New York. (in de Ver. Naties) zijn besproken, maar dat wij daarvoor speciale conferenties van in het bijzonder de grote mogendheden zien.
Natuurlijk juichte hij elke poging om tot ontspanning te komen, toe, maar hij achtte het toch goed erop te wijzen, dat op de Conferentie te Genève met be- trekking tot Indo-China beslissingen zouden kunnen worden genomen, in wel- de existentiële Franse schrijver in
"L'age de t'aison", het le deel van zijn trilogie ,.Les chemins de la liberté" een zijner hoofdpersonr·· 1 at zeggen:
,.Ca me plait de_ m'indigner contre Ie capitalisroe et je voudrais pas qu'on Ie supprime, parce que ·je n'aurais plus de motifs de m'indigner" .
Laat de heer Roethof oppassen niet in het verkeerde kamp verzeild te geraken.
Waarom niet in stede van een onvrucJ:lt- bare en verwerpelijke flirtation met de P. v. d. A. beslist medewerken aan een zelfstandige liberale politiek van tege- lijkertijd geestelijke en matet'iële groei.
Daartoe heeft de V.V.D. in Nedet'- land een eigen, zij het niet altijd even dankbare taak.
Zij zal daarbij natuurlijk dikwijls een lijn kunnen trekken met de P. v. d. A.
vooral als het gaat om het behoud van de geestelijke en staatkundige vrijheid;
de onvoorwaardelijke veroordeling van het mandement der bisschoppen van de zijde van onze partijvoorzitter vormt daarvan wel een duidelijk bewijs en zal ongetwijfeld door ct· liberalen - wier doorbraak-traditie heus wel wat ouder is dan die van de P. v. d. A. - onvoor- waardelijk worden toegejuicht.
Maar aan de andet'e kant zal de V.V.D. zich, wanneer het gaat om de
ke zin ook, die geweldige consequenties met zich .kunnen brengen. Consequen- ties niet alleen voor de grote, maar ook voor de kleine mogendheden.
En het nadeel van dergelijke confe- renties is, dat de kleinere mogendheden niet of nauwelijks gelegenheid hebben, daar constructieve gedachten naar voren te brengen (iets, dat minister Luns in zijn antwoord met betrekking tot de conferentie van Genève ook volmondig
toegaf).
Het was om die reden, dat onze woord·
voerder conferenties buiten de Verenig- de Naties om toch wel zeer gaarne als uitzonderingen zag. ·
Sprekend over de benoeming van Ka- merleden in de Regeringsdelegatie naar de alg, verg. der Ver. Naties, meende de heer Korthals, dat de voordelen de nadelen stellig overtreffen.
NatuurHik bestaat er de mogelijkheid .. van een _botsing met Regeril}gsinzichten (vooral voor hen, die niet tot een der
"Regeringspartijen" behoren) en van conflicten over Regeringsinstructies.
Het zal daarom goed zijn, dat de gede- legeerde in spé zich, alvorens een be- noeming te laten welgevallen, ter dege op de hoogte stelt van de instructies, die hij meekrijgt.
En voor· zover later, na zijn benoe- ming, nog instructies volgen, zal hij toch telkenmale voor zich kunnen uitmake.•l, of hi.i die al dan niet kan opvolgen. De functie neerleggen, moet de gedelegeer- de altijd vrij blijven staan.
Wanneer men de delegaties niet zui- ver ambteli.lk wil houden en daarin ook de stemmen van hem wil laten klinken, die kennis omtrent buitenlandse vraag- stukken paren aan politieke ervaring en kennis van politiell:e en maatschappelijke stromingen en vraagstukken in het eigen land, komt men, behalve bij mensen der wetenschap, al spoedig bij Kamerleden
terecht. '
* * *
H. et wilde onze .woordvoerder voor- lkomen, dat Nederland in het ka·
der der Verenigde· Naties getooad heeft, in b\jzondere mate constructief · werk·
zaam te willen zijn .
In de eerste plaats noemde hij het ini- tiatief met betrekking tot de voorberei- ding van· de herzieping van het Hand- vest.
Hi.i kon het met dit initiatief volkomen eens zijn, maar deelde wel met nadruk mede, de gellachte te verwerpen, dat de herziening zou leiden tot uitschakeling van Rusland en de satellietstaten.
Stemmen in die richting zijn wel eens gehoord, maar dan zouden, naar onze geestverwant terecht opmerkte, de Ver- enigde Naties haar belangrijke taak van discussiecentrum tussen de vrije wereld en de communistische staten verliezen en daarmede zou een van haar belang- ri,jkste taken verdwijnen.
Een andere ,zeer gewichtige aangele- genheid, waarin Nederland een rol speelt, is de economische ontwi•kkeling van de minder ontwikkelde gebieden.
Er was met betrekking tot dit vraag- stuk in zijn algemeenheid een bepaald zorgwekkende situatie ontstaan en .1ij prees het van Nederlandse zijde met zo- verdediging van het Christelijk karak- ter van ons volksleven - Christelijk 'hierbij uiteraard opgevat in de · staat- kundige betekenis van pi'Of. Eigeman en niet in de theologische zin van het doe- b-inaire Christendom - met de Prot.
Chr. partijen, ja zelfs met de Rooms
Kath~lieke partijen tot incidentele bood- genootschappen moeten overgaan.
Samenwerking ter verdèdiging van het Christendom
Z onder dat dit zeigen wil, dat deze bondgenootschappen per sé tegen de P. v. d. A. gericht behoeven te zijn.
De Üjd is aangeocoken, dat allen, die zich Christenen noemen, ondanll:s hun geloofsverdeeldheid c.q. hun kerkelijke s.fzondering samenwerken om de grond- waarden van Christendom en humanis- me te. gaan verdedigen.
Zonder een duidelijk en positief ge- luid ten gunste van de handhaving van een waarachtig· Christelijke geest dl'eigt onze maatschappij terug te vallen tot de meest ordinaire samenleving van' egoïstische mensen, voor wie de zeker- heid van de wieg tot het graf wel eens het moderne opium voor het volk zou kunnen gaan betekenen.
Laten wij het aan de voormannen vaa
S JULI 191f1 - PAG. '
MINISTER _LUNS ... "ernstige vertraging" ...
veel kracht gedane pogen om de ban te doorbreken.
In dit verband memoreerde hij met in- stemming, dat o02:e Regering de bijdrage voor de technische hulp aanzienlijk heèft verhoogd, met het gevolg, dat hiervoor in totaal meer geld beschikbaar is gekomen.
Het pleidooi van de Nederlandse ~e
delegeerde, om eens na te gaan, of de Re- geringen het we:rk niet meer zouden kun- nen verstevigen door bijdragen over lan- gere perioden dan een jaar toe te zeg- gen, heeft blijkbaar goed resultaat ge- had.
Terecht is er in het verslag, dat als uitgangspunt van dit debat werd geno- men, op gewezen, dat het aantal mensen in de wereld, dat in meer of mindere mate lijdt aan ondervoeding, aanzienlijk groter is dan vóór de oorlog en meer dan de helft van de. mensheid omvat.
Bovendien is daar vastgesteld, dat de kloof tussen het nationale inkomen van de meer en de minder ontwill:kelde lan- . den nog steeds groeiendé is.
Geheel accoord ging onze woordvoer- der ook met de door de Regeringsdele- gatie ontwikkelde actie ten aanzien van het vluchtelingenprobleem.
Des te bédroevender vond hij het ech- ter, dat de Conventie betreffende de sta- tus van de vluchtelingen, een conventie die reeds bijna drie jaar geleden werd ondertekend. in ons land nog steeds niet in de Kamers aan de orde is gesteld.
Minister Luns gaf toe, dat interdepar- tementaal overleg hier tot een ,.ernstige vertraging" had geleid. Hij kon echter mededelen. dat het desbetreffende ont- werp zijn Departement thans had verla- ten en momenteel in behandeling is bij de Raad van State.
Zeer binnenkort zou deze conventie nu dus ter goedk~uring aan de Kamer kunnen worden overgelegd.
Tot slot willen wU nog vermelden, dat de heer Korthals aan het einde van zijn rede de hoop uitsprak, dat de conferentie tussen Churchill en Eisenhower de We- reld voor rampen zou weten te behoeden.
de P. v. d. A. overlaten om blijk _.te geven van een soort van sociale Welt- schmet'z, die in zijn uitwerking tot rou- sale verslapping leid~. De zich van ,z.ijn eigen, mense-lijke waardigheid bew\lf!te arbeider zal het heus geen moeite -!~os
ten om te erkennen, dat. het nog altijd eervoller ia voor het individ~ om zich- zelf te he~pen dan in de watten gepAJtt de staat de functie van een beschutten- de couveuse te ·laten ••ei-vullen.
De Jïberaie geestesrichting wijst hier- bij een veilige weg, omdat men de eigen activiteit, de zelfwerkzaamheid van 'het . individu, primair stelt en eerst wanneer deze niet toereikend is, haar doet se- conderen door de subsidiaire hulp van de staat c.q. de overheid.
Terwijl de libl!l'aal in sociale bewogen- heid voor de doorsnee socialist niet on- der wil doen, gaat hij van het principe uit; zoveel individu als mogelijk, zoveel collectiviteit als noodzakelijk. De P. v.
d. A. daarentegen volgt het tegenge- stelde !'ecept en bevordert daarmed-e de toch reeds angstwekkende collectivise- ring en nivellering van onze maat- schappij.
Mr L. J. R. RIDDER VAN RAPPARD.
(Discussie gesloten. - Red.) 1) Gemenebest April no. 54.
