module H10
SCHENKEN & ERVEN
BEDRIJFSECONOMIE VOOR DE BOVENBOUW
DOMEIN B
van persoon naar rechtspersoon
LEERDOELEN
• Je kunt de wettelijke en fiscale consequenties van een wettelijke schenkingsovereenkomst noemen en berekenen
• Je kunt de wettelijke en fiscale consequenties van erven noemen en berekenen
INHOUD
10.1 schenken
10.2 fiscale gevolgen van schenken 10.3 erven
10.4 fiscale gevolgen van erven DOMEIN B | SCHENKEN & ERVEN
10.1 schenken
Een schenking is een overeenkomst om niet (=zonder tegenprestatie) waarbij het eigen vermogen van de schenker afneemt en dat van de ontvanger toeneemt. Een schenking bestaat meestal uit geld en/of goederen.
Een schenkingsovereenkomst kan ontstaan:
• Mondeling
• Schriftelijk (onderhands of bij notaris) SCHENKEN
DIRECTE SCHENKING
Ontvanger krijgt de goederen of het geld van de schenking meteen. Vanaf een bepaald bedrag (drempel) moet hierover schenkbelasting worden betaald.
INDIRECTE SCHENKING [=SCHENKING OP PAPIER]
Schenking in de vorm van een schuldbekentenis op papier. Ontvanger krijgt het geld of de goederen pas later, bijvoorbeeld bij overlijden van de schenker.
Indirecte schenkingen worden meestal gedaan om fiscale (=belastingtechnische) redenen.
SOORTEN SCHENKINGEN
10.2 fiscale gevolgen van schenken
Over een schenking moet schenkbelasting worden betaald als deze schenking hoger is dan de belastingvrijstelling.
Het tarief van de schenkbelasting is afhankelijk van:
1. De hoogte (bedrag) van de schenking.
2. De relatie/verwantschap tussen schenker en ontvanger. Kinderen hebben een hogere vrijstelling dan kleinkinderen of anderen.
SCHENKBELASTING
Je kunt schenkbelasting beperken door optimaal gebruik te maken van fiscale
vrijstellingen, bijvoorbeeld door een schenking over meerdere jaren uit te spreiden.
BEPERKEN VAN SCHENKBELASTING
VOORBEELD
Een vader wil zijn kinderen ieder € 50.000 schenken. Hij heeft al eerder geld
geschonken waarbij gebruik is gemaakt van de eenmalige vrijstelling (deze is dus niet meer te gebruiken). Wél kan steeds gebruik worden gemaakt van de jaarlijkse
vrijstelling:
SCHENKBELASTING PER KIND BIJ SCHENKING INEENS:
• € 50.000 valt in tariefklasse € 0 - € 122.968
• Schenking betreft kind, dus tarief schenkbelasting is in dit geval 10%
• Jaarlijkse vrijstelling kind is € 5.320
• Schenkbelasting is dan 10% van (€ 50.000 - € 5.320) = € 4.468 DAT GAAN WE DUS NIET DOEN!
BEPERKEN VAN SCHENKBELASTING
OPTIE A
10 jaar lang elk jaar € 5.000 schenken in plaats van ineens € 50.000
JAARLIJKSE SCHENKBELASTING PER KIND:
• € 5.000 valt in tariefklasse € 0 - € 122.968
• Schenking aan kind, dus tarief schenkbelasting is 10%
• Jaarlijkse vrijstelling kind is € 5.320
• Jaarlijkse schenking is minder dan de vrijstelling
• Jaarlijkse schenkbelasting is dan = € 0
Wat als je wil dat de kinderen nu tóch over het volledige bedrag van € 50.000 kunnen beschikken?
BEPERKEN VAN SCHENKBELASTING
OPTIE B
1. Vader leent kinderen op papier (leenovereenkomst) ieder € 50.000, terug te betalen in 10 jaarlijkse termijnen (0% rente).
2. Vader maakt vervolgens elk kind de geleende € 50.000 over op hun bankrekening.
3. I.p.v. € 50.000 schenkt vader de 10 jaarlijkse aflossingen van elk € 5.000 (hierdoor wordt de lening elk jaar € 5.000 kleiner zonder dat de kinderen hiervoor iets hoeven terug te betalen)
BEPERKEN VAN SCHENKBELASTING
Door deze constructie wordt de feitelijke schenking over 10 jaar uitgesmeerd.
Fiscaal (voor de Belastingdienst) is dit precies hetzelfde als bij OPTIE A.
Zo kunnen de kinderen zonder schenkbelasting te betalen toch op meteen over het volledige bedrag van € 50.000 beschikken.
Bij een indirecte schenking [= schenking op papier] wordt een schenking op een alleen op papier gedaan. De ontvanger krijgt het geld of de goederen van de schenking pas op pas op een later moment, bijvoorbeeld na overlijden van de ouders.
Bijvoorbeeld het woonhuis van de ouders.
Door dit jaarlijks op papier in delen te schenken in plaats van ineens na overlijden van de schouders voorkom je (deels) dat de ontvanger schenk- of erfbelasting moet
betalen.
INDIRECTE SCHENKING [SCHENKING OP PAPIER]
Een woonhuis heeft een bepaalde economische waarde (vermogen). Je kunt het
woonhuis echter niet in stukken zagen en delen overdragen. Je kunt het als vermogen wel ‘op papier’ in delen schenken.
Ook een schenking op papier werkt in de praktijk door middel van een leenconstructie:
• Ouders schenken (jaarlijks) een bedrag op papier (vrijstelling schenkbelasting)
• Dit bedrag wordt op papier meteen weer door de ouders terug geleend
• Hierdoor ontstaat bij de kinderen een (groeiend) tegoed (vordering) van de ouders en bij ouders een groeiende schuld aan de kinderen.
• Bij overlijden van de ouder(s) wordt door de erfenis door de ouders de opgebouwde schuld afgelost en hooguit een klein deel als restant geërfd.
• Alleen over dit deel hoeft erfbelasting worden betaald indien hoger dan vrijstelling.
INDIRECTE SCHENKING [SCHENKING OP PAPIER] : HOE WERKT DAT?
De Belastingdienst keurt deze leenconstructie goed, maar stelt hier wel twee voorwaarden aan:
• Papieren schenking moet bij de notaris worden vastgelegd
• Schenker moet aan ontvanger jaarlijks 6% rente betalen (aantoonbaar) FISCALE VOORWAARDEN BIJ SCHENKEN OP PAPIER
Het is mogelijk om bij een schenking uit te sluiten dat deze binnen een eventuele
gemeenschap van goederen (bij huwelijk of geregistreerd partnerschap) terecht komt.
Dit kan de schenker doen door bij de overmaking van de schenking als omschrijving te vermelden: ‘schenking met uitsluitingsclausule’. Zeker bij grotere schenkingen zal dit tevens worden vastgelegd bij een notaris.
In dit geval blijft de schenking behoren tot het privévermogen van de ontvanger.
Hiermee wordt voorkomen dat een partner bij eventuele scheiding de helft van de schenking kan opeisen.
Wil de schenker uitdrukkelijk WEL dat de schenking in de gemeenschap van goederen UITSLUITINGSCLAUSULE/INSLUITINGSCLAUSULE
Door de Belastingdienst als ANBI of SBBI erkende goede doelen hoeven over schenkingen géén schenk- of erfbelasting te betalen.
ANBI = Algemeen Nut Beogende Instellingen zoals kerken, musea, Rode Kruis, Cliniclowns.
SBBI = Sociaal Belang Behartigende Instellingen
zoals sportclubs, wijkverenigingen, zangkoren, scoutinggroep enz.
SCHENKING AAN ERKENDE GOEDE DOELEN
10.3 erven
Bij overlijden van iemand gaat zijn/haar erfenis (nalatenschap) naar de erfgenamen. 2 mogelijkheden om een erfenis na te laten:
1. Met testament (wilsbeschikking) 2. Zonder testament
Een testament of wilsbeschikking is een notariële akte (gemaakt door een notaris) die gebruikt wordt om de afwikkeling van de erfenis/nalatenschap in vast te leggen.
Een testament kan gebruikt worden om aan te geven wie er wel of juist geen erfgenamen zijn en hoeveel vermogen of welke goederen elke erfgenaam erft.
Iedereen van zestien jaar of ouder kan een testament opstellen.
ERFENIS
• Met een testament bepaal je wat met jouw bezittingen gebeurt. Je kunt dus afwijken van de wettelijke regels.
• Je kunt in het testament vastleggen wie de erfgenamen zijn en welk deel ieder van de erfgenamen erft.
• Je kunt ook erfgenamen onterven (recht van erfenis ontnemen) TESTAMENT
Je kunt kinderen onterven, maar in de wet is geregeld dat kinderen altijd recht hebben op een legitieme portie: dit is de helft van het deel dat ze normaal (zonder testament) zouden erven.
De legitieme portie is echter pas opeisbaar na het overlijden van de langstlevende echtgenoot.
Daarnaast heeft de langstlevende echtgenoot bij eventuele onterving recht op vruchtgebruik van de woning en de inboedel. Vruchtgebruik is recht om gebruik te maken van spullen die niet je eigendom zijn.
ONTERVEN EN LEGITIEME PORTIE
Wanneer een overledene geen testament heeft laten opmaken gelden de wettelijke regels van het versterfrecht. Volgens die wet zijn er 4 groepen bloedverwanten die in een bepaalde volgorde erven:
• Groep 1: echtgenoot of geregistreerd partner en de eigen kinderen
• Groep 2: ouders, broers en zussen (als deze niet meer leven: hun kinderen)
• Groep 3: grootouders
• Groep 4: overgrootouders
Als er in groep 1 geen erfgenamen (meer) zijn is groep 2 aan de beurt etc.
Als er in groep 4 geen erfgenamen (meer) zijn wordt verdere familie erfgenaam (ooms, tantes, neven, nichten).
ERVEN ZONDER TESTAMENT
Erfgenamen die in dezelfde groep zitten hebben allemaal recht op een even groot deel van de erfenis. Hierop zijn enkele uitzonderingen:
• De echtgenoot heeft recht op het vruchtgebruik van de woning en de inboedel
• Ouders hebben recht op tenminste ¼ deel van de erfenis
• Halfbroers en halfzussen hebben recht op de helft van de broers en zussen.
ERVEN ZONDER TESTAMENT
Erfenis regelen [1:54]
https://www.youtube.com/watch?v=Xa-Th9QW00s
De eerste groep die in aanmerking komt voor de erfenis bij het overlijden van een man zijn de echtgenote en de kinderen.
Zijn de partners in volledige gemeenschap van goederen getrouwd dan is de helft van alle bezittingen van de overleden echtgenoot en de andere helft van de vrouw. Dus de erfenis bedraagt in dit geval de helft van de totale bezittingen van beide ouders!
De echtgenote en kinderen krijgen even veel omdat ze in dezelfde groep(graad) zitten.
Zijn er 3 kinderen en de echtgenote dan wordt de erfenis onder deze 4 mensen verdeeld. Iedereen krijgt dan ¼ van de erfenis!
Let op: de erfenis is in dit geval dus de de helft van het totale vermogen van beide ouders samen)
VERDELING ERFENIS BIJ VERSTERFRECHT (GEEN TESTAMENT)
Plaatsvervulling betekent dat kinderen de plaats van een overleden erfgenaam kunnen innemen:
PLAATSVERVULLING
Al je een erfenis krijgt zijn er 3 mogelijkheden:
1. Zuiver aanvaarden je accepteert alle bezittingen én schulden. Je kunt je keuze niet terugdraaien en betaalt de erfbelasting
(= successierechten)
2. Beneficiair aanvaarden je accepteert de erfenis alleen onder de voorwaarde dat de bezittingen groter zijn dan de schulden. Bij beneficiair
aanvaarden moet je wel rekening houden met meer werk en extra kosten voor beschrijving van de inboedel!
3. Verwerpen je accepteert (wil) niets: geen bezittingen en geen schulden AFHANDELING VAN EEN ERFENIS
10.4 fiscale gevolgen van erven
Over een erfenis moet erfbelasting (=successierechten) worden betaald als de erfenis hoger is dan de belastingvrijstelling.
Net als bij schenken zijn de tarieven voor erfbelasting ook van:
1. De hoogte (bedrag) van de erfenis.
2. De relatie/verwantschap tussen overledene en erfgenaam. Kinderen hebben een hogere vrijstelling dan kleinkinderen of anderen.
DE TARIEVEN VOOR ERFBELASTING ZIJN HETZELFDE ALS BIJ SCHENKBELASTING.
DE VRIJSTELLINGEN BIJ ERFBELASTING ZIJN ANDERS ALS BIJ SCHENKBELASTING.
ERFBELASTING
ERFBELASTING
Het voorkomen of beperken van erfbelasting kun je als ouder doen door
ruimschoots vóórdat je verwacht te overlijden (jaarlijks) een bedrag te ‘schenken op papier’ (indirecte schenking).
Zie hiervoor de voorgaande dia’s over dit onderwerp onder ‘schenken’.
Let op de twee voorwaarden die de Belastingdienst aan deze constructie stelt:
• Papieren schenking moet bij de notaris worden vastgelegd
• Schenker moet aan ontvanger jaarlijks 6% rente betalen (aantoonbaar) BEPERKEN VAN ERFBELASTING
Door de Belastingdienst als ANBI of SBBI erkende goede doelen hoeven over schenkingen géén schenk- of erfbelasting te betalen.
ANBI = Algemeen Nut Beogende Instellingen zoals kerken, musea, Rode Kruis, Cliniclowns.
SBBI = Sociaal Belang Behartigende Instellingen
zoals sportclubs, wijkverenigingen, zangkoren, scoutinggroep enz.
SCHENKING AAN ERKENDE GOEDE DOELEN
EXTRA UITLEG
Beneficiair aanvaarden 4:20 min.
https://www.youtube.com/watch?v=dOT8tp-B9wU
Erf- en schenkbelasting 4:07 min.
https://www.youtube.com/watch?v=0mWhAY7igbU Schenken [12:47]
https://www.youtube.com/watch?v=MjaScZJBkQk Erven en erfrecht [15:42]
https://www.youtube.com/watch?v=iOWU7UvdYmA
