1. Maatschappelijk verantwoord beleggen beleid Pensioenfonds Achmea

(1)

1

1. Maatschappelijk verantwoord beleggen beleid Pensioenfonds Achmea

Inleiding

In de strategie van Stichting Pensioenfonds Achmea (hierna: Pensioenfonds Achmea) is vastgelegd dat Pensioenfonds Achmea wil bijdragen aan een duurzame samenleving. Dit is vertaald in de volgende kritische prestatie indicator: In haar beleggingsbeleid en bij de keuze van uitvoerders richt Pensioenfonds Achmea zich ook op duurzaamheidsaspecten. Het Pensioenfonds Achmea MVB-beleid daarbij is bovengemiddeld vooruitstrevend.

In dit document is het beleid voor maatschappelijk verantwoord beleggen (MVB) door Pensioenfonds Achmea nader uitgewerkt.

Beleggingsovertuigingen

Pensioenfonds Achmea kiest bewust voor verantwoord beleggen.

De verantwoordelijkheid van het Pensioenfonds gaat verder dan een goede risico-rendementsafweging. Het fonds is zich bewust van de invloed die zij als belegger kan uitoefenen. Daarom:

• Is bij beleggingsbeslissingen de MVB-impact onderdeel van de besluitvorming;

• Is Pensioenfonds Achmea ervan overtuigd dat ESG integratie, het structureel en zwaarwegend meenemen van duurzaamheidsinformatie in het beleggingsproces, op de langere termijn een positief effect heeft op het risico-rendementsprofiel;

• Wil Pensioenfonds Achmea MVB zoveel mogelijk in alle beleggingscategorieën en mandaten toepassen.

Voor zover Pensioenfonds Achmea belegt in beleggingsfondsen worden deze getoetst in hoeverre zij voldoen aan het MVB-beleid van Pensioenfonds Achmea. Waar mogelijk worden fondsen omgezet in mandaten om MVB te kunnen toepassen.

Ambitie

Pensioenfonds Achmea is een maatschappelijk betrokken pensioenfonds. Als onderdeel van haar strategie wil Pensioenfonds Achmea bijdragen aan een duurzame samenleving. Daarom richt Pensioenfonds Achmea zich in haar beleggingsbeleid en bij de keuze van uitvoerders mede op duurzaamheidsaspecten. Daarnaast gelooft Pensioenfonds Achmea ook dat MVB op de lange termijn een positief effect heeft op het beleggingsresultaat.

Pensioenfonds Achmea geeft al sinds 2009 invulling aan MVB-beleid. Pensioenfonds Achmea is een betrokken belegger en streeft naar een bovengemiddeld vooruitstrevend MVB-beleid om daadwerkelijk impact te hebben.

Uitgangspunten voor verantwoord beleggen die geborgd zijn in internationale kaders

Voor haar maatschappelijk verantwoord beleggen beleid hanteert Pensioenfonds Achmea de internationale kaders van het VN Global Compact¹, de OESO-richtlijnen voor multinationale ondernemingen²en de UN Guiding Principles on Business and Human Rights³.

De internationale uitgangspunten van het VN Global Compact vormen een van de normenkaders voor Pensioenfonds Achmea. Het VN Global Compact vindt haar oorsprong in internationaal breed geaccepteerde verdragen zoals de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens en de conventies van de International Labour Organisation. Daarnaast gebruikt Pensioenfonds Achmea het OESO-richtsnoer voor institutionele beleggers⁴ als leidraad voor de beoordelingen van ondernemingen waarin zij belegt.

1 De VN Global Compact is een oproep aan bedrijven over de hele wereld om hun strategieën en activiteiten op één lijn te brengen met 10 principes op het gebied van mensenrechten, arbeidsnormen, milieu en anti corruptie.

2 http://www.oecd.org/daf/inv/mne/48004323.pdf

3 https://www.ohchr.org/Documents/Publications/GuidingPrinciplesBusinessHR_EN.pdf

4 https://mneguidelines.oecd.org/RBC-for-Institutional-Investors.pdf

(2)

2 Maatschappelijke thema’s die aansluiten bij de achterban

Naast het internationale normenkader van het VN Global Compact en OESO-richtlijnen kiest Pensioenfonds Achmea voor vijf maatschappelijke thema’s. Deze thema’s staan dicht bij de identiteit van Pensioenfonds Achmea en zijn opnieuw bevestigd door het verantwoordingsorgaan van Pensioenfonds Achmea in september 2020. Daarbij heeft een deelnemersenquête van 2020 opnieuw aangetoond dat de meerderheid van actieve deelnemers, gewezen deelnemers en gepensioneerden verantwoord beleggen belangrijk tot zeer belangrijk vindt. Deze resultaten zijn in lijn met de deelnemersenquête van 2019 en 2018.

Pensioenfonds Achmea kiest voor de volgende thema’s:

• Mensenrechten

• Arbeidsnormen

• Natuur & Milieu

• Gezondheid

• Klimaatverandering

Pensioenfonds Achmea is een ondernemingspensioenfonds. Daarom legt het Pensioenfonds een link met haar sponsor als het gaat om identiteit en het identificeren van thema’s. Sociale en fundamentele thema’s als Mensenrechten en Arbeidsnormen passen goed bij de coöperatieve achtergrond van Achmea en Pensioenfonds Achmea. Dit zijn thema’s die, net als het thema Natuur & Milieu, al vallen binnen het raamwerk van het VN Global Compact. De thema’s Gezondheid en Klimaatverandering zijn aanvullende thema’s op het VN Global Compact en de OESO-richtlijnen. Als grootse zorgverzekeraar ligt het thema Gezondheid voor de hand. Klimaatverandering is op dit moment een belangrijk maatschappelijk thema en vooral vanuit een schadeperspectief ook in directe zin zeer relevant voor Achmea. Deelnemers van Pensioenfonds Achmea herkennen zich in deze thema’s vanuit de verzekeringsdivisies Zorg en Schade.

De thema’s Gezondheid en Klimaatverandering zijn tevens te relateren aan de Sustainable Development Goals.

Zo is het thema Gezondheid te koppelen aan SDG 3 Goede gezondheid en welzijn en is het thema Klimaatverandering te koppelen aan SDG 13 Klimaatactie.

Instrumenten

Om invulling te kunnen geven aan de thema’s worden verschillende instrumenten ingezet, zoals:

• Screening van de beleggingsportefeuilles op schendingen van internationale normen

• Het uitsluiten van ondernemingen en landen

• Betrokken belegger

o voeren van dialogen met ondernemingen (engagement) o stemmen op aandeelhoudersvergaderingen (proxy voting)

• Integratie van duurzaamheidsinformatie in beleggingsprocessen (ESG integratie)

• Doen van doelinvesteringen

Screening van de beleggingsportefeuilles op schendingen van internationale normen

Om goed inzicht te krijgen of ondernemingen zich houden aan de internationale normen, zoals verwoord in het VN Global Compact en de OESO-richtlijnen, laat het Pensioenfonds de beleggingsportefeuilles regelmatig screenen. Hierbij wordt gekeken naar impact van het gedrag van de onderneming op de samenleving en/of milieu en de ernst, schaal en onomkeerbaarheid van de schending. Naar aanleiding van de bevindingen neemt Pensioenfonds Achmea zo nodig actie. Zo kan het Pensioenfonds over gaan tot het uitsluiten van ondernemingen of het starten van een dialoog met de onderneming.

Het Pensioenfonds kiest ervoor om de screening over de beleggingsportefeuilles op een uniforme en consistente wijze uit te laten voeren door het MVB-team van haar fiduciair manager. Wanneer er aanleiding is om ondernemingen uit te sluiten dan geldt dit voor alle aandelen en vastrentende waarde beleggingsportefeuilles.

(3)

3

Wanneer de dialoog wordt gestart met ondernemingen gebeurt dit ook op een uniforme wijze namens Pensioenfonds Achmea.

Het uitsluiten van ondernemingen en landen Ondernemingen

Pensioenfonds Achmea kiest er nadrukkelijk voor om niet te beleggen in bepaalde ondernemingen (zowel met aandelen als met bedrijfsobligaties) of landen (staatsobligaties). Het betreft producenten van de volgende producten:

• Controversiële wapens (nucleaire-, biologische- en chemische wapens, landmijnen en clusterbommen;

• Tabak;

• Steenkolen en teerzanden.

Pensioenfonds Achmea kan ook overgaan tot uitsluiten op basis van gedrag. Het pensioenfondsen sluit ondernemingen uit die structureel de uitgangspunten van het VN Global Compact of de OESO-richtlijnen schenden. In dit geval gaat het om het gedrag van ondernemingen.

Landen

Pensioenfonds Achmea kiest er voor om een landenbeleid te hanteren ten aanzien van obligaties uitgegeven door overheden. Ten aanzien van staatsobligaties mag niet belegd worden in obligaties (zowel sovereign als quasi-sovereign) geëmitteerd door landen die op de landenuitsluitingslijst van het pensioenfonds staan. In aansluiting op het landenbeleid kiest Pensioenfonds Achmea er voor om niet te beleggen in staatsbedrijven van landen die uitgesloten zijn. Dit betreft ondernemingen waarin de uitgesloten staat een belang heeft van 50% of meer. Voor het samenstellen van deze lijst wordt de Sanctiewet 1977 als handvat gehanteerd. Naast de EU sanctie lijst en de VN sanctie lijst worden de prestaties van de landen in de Freedom in the World index, de ITUC Global Rights index en de Corruption Perception Index als vertrekpunt gebruikt bij het opstellen van een landenuitsluitingslijst.

Pensioenfonds Achmea is een betrokken belegger

Pensioenfonds Achmea gaat in gesprek met ondernemingen waarin zij belegt. Daarnaast maakt het Pensioenfonds actief gebruik van haar aandeelhoudersrechten om langetermijnwaardecreatie bevorderen bij de ondernemingen waarin zij belegt. Daarbij besteedt het Pensioenfonds aandacht aan de strategie, duurzaamheid en corporate governance van ondernemingen.

Aangaan van dialoog

Het Pensioenfonds maakt onderscheid tussen twee soorten engagement: Normatieve engagement en Thematisch engagement.

Normatieve engagement

Het doel van het Normatieve engagement programma is structurele schendingen van internationale normen⁵ te stoppen of te voorkomen. Structurele schendingen van deze normen vergroten het risico op nadelige gevolgen voor de onderneming, haar directe omgeving zoals lokale gemeenschappen of het milieu en voor andere belanghebbenden. Activiteiten die (mogelijk) leiden tot een schending van de principes staan veelal in de belangstelling van niet-gouvernementele organisaties (NGO’s) en de media. In de praktijk leiden deze schendingen ook vaker tot rechtszaken, die boetes of het uitbetalen van schadeclaims door de ondernemingen tot gevolg kunnen hebben. Dit zijn directe negatieve financiële effecten, die ook de belangen van aandeelhouders schaden.

5 Principes van het VN Global Compact, OESO richtlijnen voor Multinationale ondernemingen of UN Guiding Principles on Business & Human Rights

(4)

4 Thematisch engagement

Het Thematische engagement programma heeft een andere doelgroep dan normatief engagement. Hier staan niet de bedrijven centraal die normen schenden, maar juist bedrijven die zowel financieel als maatschappelijk op bepaalde thema’s hun prestaties kunnen verbeteren. Het thematische engagementprogramma is in 2020 uitgebreid. De tien thema’s worden waarop engagement plaats vindt zijn passend binnen de speerpunten van het pensioenfonds. Bij de keuze spelen de volgende zaken een rol:

• Materialiteit van het thema;

• Sociale of ecologische relevantie van het thema;

• Omvang van de onderneming in de beleggingsportefeuille (zowel aandelen als bedrijfsobligaties);

• Succeskans van de dialoog.

Omdat Pensioenfonds Achmea onderdeel is van de Nederlandse samenleving besteed zij binnen het thematisch engagement programma extra aandacht aan Nederlandse ondernemingen. In het ESG Nederland engagementtraject is Pensioenfonds Achmea in gesprek met Nederlandse beursgenoteerde ondernemingen. Dit valt veelal samen met het aandeelhoudervergaderingen-seizoen. Deze dialogen vinden vaak in collectief verband plaats, in samenwerking met andere Nederlandse institutionele beleggers en Eumedion, het Nederlandse corporate governance platform voor institutionele beleggers. Het gezamenlijke doel is het beïnvloeding van governance en duurzaamheidsthema’s, veelal ingegeven door de actualiteit van de aandeelhoudersvergadering.

Te denken valt aan beloningsbeleid, benoeming van bestuurders, fusies & overnames en sociaal- en milieubeleid.

Stemmen op aandeelhoudersvergaderingen

Een belangrijke manier om invloed uit te oefenen bij ondernemingen is door te stemmen op aandeelhoudersvergaderingen. Pensioenfonds Achmea heeft het stembeleid op haar website geplaatst en rapporteert met een online rapportage tool over hoe zij per aandeelhoudervergadering heeft gestemd.

Pensioenfonds Achmea heeft het stembeleid uitbesteed aan Achmea Investment Management (hierna: Achmea IM). Omdat het niet mogelijk is om alle aandeelhoudersvergaderingen in persoon te bezoeken maakt Achmea IM gebruik van het stemplatform van Institutional Shareholders Services (ISS). Daarnaast maakt ISS stemanalyses en adviezen op in lijn met het stembeleid van Achmea IM en haar klanten. De op maatgemaakte stemanalyses worden vervolgens gebruikt bij het uitoefenen van stemrechten.

Aandeelhoudersvoorstellen

In toenemende mate staan aandeelhouders voorstellen op de agenda van de aandeelhoudersvergadering.

Pensioenfonds Achmea vindt het belangrijk de aandeelhoudersvoorstellen te steunen die in het verlengde liggen van de speerpunten Mensenrechten, Arbeidsnormen, natuur & milieu, gezondheid en klimaat. Daarnaast kan het Pensioenfonds er voor kiezen om aandeelhoudersvoorstellen (mede) in te dienen. Alvorens dit te doen zal het Pensioenfonds in overleg treden met het bestuur van de betrokken vennootschap. Mocht het aandeelhoudersvoorstel geagendeerd worden dan zal het Pensioenfonds desgewenst een toelichting geven op de aandeelhoudersvergadering.

Verantwoording stemgedrag

Pensioenfonds Achmea is transparant over hoe zij heeft gestemd op aandeelhoudersvergaderingen. Op haar website rapporteert het Pensioenfonds via een online tool per aandeelhoudersvergadering hoe het heeft gestemd. Daarnaast rapporteert Pensioenfonds Achmea elk kwartaal over het aantal aandeelhoudersvergaderingen dat is gestemd en de belangrijkste ontwikkelingen op het gebied van corporate governance. Jaarlijks publiceert het Pensioenfonds het Verslag Verantwoord en Betrokken Aandeelhouderschap waarin onder andere wordt aangegeven hoe het Pensioenfonds de principes van de Nederlandse corporate governance en de Nederlandse Stewardship Code naleeft.

(5)

5 Uitlenen van aandelen

Pensioenfonds Achmea kiest er expliciet voor om geen aandelen uit te lenen. Op deze wijze borgt zij dat het Pensioenfonds zelf het stemrecht kan uitoefenen op de aandelen in de beleggingsportefeuille.

ESG integratie

Pensioenfonds Achmea belegt via verschillende vermogensbeheerders. Pensioenfonds Achmea belegt waar mogelijk in gesegregeerde mandaten. Het voordeel hiervan is dat het Pensioenfonds haar eigen verantwoord beleggen beleid kan toepassen zoals de stem- en engagement activiteiten als ook de uitsluitingslijst kan bepalen.

De stem- en engagement activiteiten worden door dienstverlener Achmea IM uitgevoerd. Op deze wijze worden de ondernemingen in de verschillende beleggingsportefeuilles op een uniforme en consistente manier behandeld. De vermogensbeheerders mogen niet beleggen in de ondernemingen die Pensioenfonds Achmea heeft uitgesloten van beleggingen.

Pensioenfonds Achmea vindt het meenemen van duurzaamheidsinformatie in het beleggingsproces belangrijk.

Pensioenfonds Achmea heeft de ambitie dat in alle beleggingsportefeuilles ESG informatie wordt meegenomen voor zover dit mogelijk is. Pensioenfonds Achmea is ervan overtuigd dat ESG integratie, het structureel en zwaarwegend meenemen van duurzaamheidsinformatie in het beleggingsproces, op de langere termijn een positief effect heeft op het risico-rendementsprofiel.

Om te monitoren waar de vermogensbeheerders staan ten aanzien van ESG integratie worden zij in het reguliere proces gemonitord. Periodiek worden de vermogensbeheerders bevraagd over hun additionele ESG prestaties en integraties. Bij de selectie van nieuwe vermogensbeheerders houdt Pensioenfonds Achmea expliciet rekening met het duurzaamheidsprofiel van de vermogensbeheerder.

Doelinvesteringen

Pensioenfonds Achmea streeft naar verhoging van de blootstelling naar impact investeringen via de infrastructuurportefeuille. Het Pensioenfonds geeft hier invulling aan door te beleggen in een fonds dat zich specifiek richt op duurzame energie.

Green bonds

Pensioenfonds Achmea ziet in green bonds financiële instrumenten die bijdragen aan met name de doelstelling van het klimaatakkoord van Parijs om geldstromen in overeenstemming te brengen met een traject naar broeikasgasarme en klimaatbestendige ontwikkeling. In de mandaatrichtlijnen voor de bedrijfsobligatieportefeuilles zijn green bond streefallocaties opgenomen. Deze streefpercentages worden periodiek geëvalueerd. De doelallocatie is in 2020 verhoogd van 3% naar 5%.

Rapportage en verantwoording

Pensioenfonds Achmea rapporteert tweemaal per jaar over de invulling en uitvoering van het MVB beleid. In de rapportage worden de recente ontwikkelingen benoemd en geeft Pensioenfonds Achmea aan hoe invulling is gegeven aan de thema’s en de instrumenten: uitsluiten, engagement en stemmen. Over het stemmen op aandeelhoudersvergaderingen wordt tevens elk kwartaal gerapporteerd. De rapportages zijn terug te vinden op de website van Pensioenfonds Achmea. Ook kan op de website in detail worden nagekeken hoe Pensioenfonds Achmea heeft gestemd op aandeelhoudersvergaderingen. Jaarlijks publiceert het pensioenfonds het Verslag Verantwoord en betrokken aandeelhouderschap waarin onder andere wordt aangegeven hoe het Pensioenfonds de principes van de Nederlandse corporate governance en de Nederlandse Stewardship Code naleeft.

Daarnaast publiceert Pensioenfonds Achmea jaarlijks de lijst van beleggingen op haar website.

(6)

6

Concrete beleidsvoornemens, doelstellingen en invulling beleid instrumenten 2021-2023 voor Pensioenfonds Achmea

ESG integratie

• Verdere verankering van ESG in de beleggingscyclus, onder andere op ALM niveau en portefeuille constructie.

• Implementeren van de ESG-meter om inzicht te verkrijgen op ESG- en klimaatrisico’s in de beleggingsportefeuilles en doelstellingen te formuleren.

• In overleg met de (actieve) managers doelstellingen voor ESG integratie opnemen in de mandaatrichtlijnen (zoals ESG rating van de portefeuille is beter of gelijk aan de benchmark).

Aandelen opkomende marken

• Voorwaardelijk aan besluit van bestuur van Pensioenfonds Achmea, invulling geven aan het beleggen in een aandelenfonds opkomende markten waarbij rekening is gehouden met de uitgangspunten van het MVB beleid van pensioenfonds Achmea zoals het uitsluiten van staatsbedrijven van landen die op basis van het landenbeleid zijn uitgesloten.

Illiquide beleggingen

• Bij selectie rekening van nieuwe illiquide beleggingen wordt ESG meegenomen. Hiervoor zullen de uitgangspunten van de investment case worden gehanteerd.

• Vastgoed: herijken van de klimaatdoelstellingen voor zover nodig.

Stemmen op aandeelhoudersvergaderingen

• Stembeleid van Pensioenfonds Achmea waar nodig verder aanscherpen, zoals het rekening houden met duurzaamheidscriteria in het beloningsbeleid van bestuurders.

o Onderzoeken naar verdere aanscherping van het stembeleid, waarbij meer aandacht komt voor de milieu, klimaat en sociale onderwerpen die onderdeel zijn van routinematige agendapuntenonderwerpen op de aandeelhoudersvergaderingen.

• Onderzoek naar inzet van stemrecht op aandeelhoudervergadering als escalatie strategie bij moeizame of onsuccesvolle engagement trajecten.

Klimaat

• Aanscherping van het huidige klimaatbeleid, waarbij specifiek aandacht is voor:

o Klimaatovertuigingen, lange en korte termijn doelstellingen en ambities o implementatie mogelijkheden in de beleggingsportefeuilles en rapportage

• Reductie doelstellingen CO2: in overleg met de managers de reductie doelstellingen verder aanscherpen.

• Onderzoek naar verdere aanscherping van het uitsluitingsbeleid voor fossiele brandstoffen Biodiversiteit

• Het thematisch engagement programma wordt uitgebreid met een thema rond biodiversiteit Overige acties

• Voldoen aan wet en regelgeving waaronder de SFDR richtlijn per maart 2021

• Consultatie van deelnemers van het pensioenfonds en/of samenleving (NGO’s) over het huidige MVB beleid en klimaatverandering (doelstelling van 2020)

• Opstellen van de jaarlijkse MVB jaarkalender waarin concrete en tijdsgebonden actiepunten zijn opgenomen. Deze wordt periodiek besproken in de Commissie Balans Management.

(7)

7 Mensenrechten

Het thema Mensenrechten is een van de vijf thema’s van Pensioenfonds Achmea. De basis van het mensenrechtenbeleid wordt gevormd door de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens (1948). Deze internationaal breed geaccepteerde verklaring van de Verenigde Naties schept het kader waarbinnen de internationale gemeenschap de mensenrechten dient te respecteren. Daarnaast publiceerde de Verenigde Naties (2011) het raamwerk “de Guiding Principles inzake bedrijven en mensenrechten” over hoe ondernemingen rekening moeten houden met mensenrechten. Met het VN Global Compact is een kader uitgewerkt aan de hand waarvan ondernemingen invulling moeten geven aan het thema mensenrechten.

Uitsluiten van ondernemingen en landen:

Pensioenfonds Achmea geeft invulling aan het thema Mensenrechten door niet te beleggen in:

• Ondernemingen die mensenrechten structureel schenden op basis van de uitgangspunten van het VN Global Compact.

• Ondernemingen die controversiële wapens produceren. Pensioenfonds Achmea vindt wapens controversieel als deze wapens onevenredig veel leed en slachtoffers veroorzaken en geen onderscheid maken tussen burgerdoelen en militaire doelen.

Controversiële wapens veroorzaken ook na afloop van het conflict veel slachtoffers en

6 Implantatie per eerste kwartaal 2020 voor de aandelenportefeuille ontwikkelde markten

ontwrichten de economie en maatschappij. Het gaat hierbij om nucleaire, biologische en chemische wapens, landmijnen en clusterbommen.

• Landen waar machthebbers op systematische wijze de fundamentele mensenrechten op grove wijze schenden en landen waar het non-proliferatie verdrag wordt geschonden.

Pensioenfonds Achmea belegt niet in staatsobligaties van landen die zijn uitgesloten. Een belangrijk handvat bij het uitvoeren van het landen uitsluitingsbeleid is de Sanctiewet 1977. Daarnaast worden de prestaties van de landen in de Freedom in the World index, de ITUC Global Rights index en de Corruption Perception Index het vertrekpunt gebruikt bij het opstellen van een landenuitsluitingslijst.

Dialoog voeren met ondernemingen:

Pensioenfonds Achmea geeft invulling aan het thema Mensenrechten door de dialoog te voeren met ondernemingen die de uitgangspunten van het VN Global Compact schenden of dreigen te

schenden. Daarbij wordt specifiek aandacht besteed aan het thema Mensenrechten en gaat het bijvoorbeeld om thema’s zoals het recht op zelfbeschikking, het respecteren van rechten van inheemse bevolking en de vrijheid van

meningsuiting.

Stemmen op aandeelhoudersvergaderingen:

Het stemmen op aandeelhoudersvergadering-en is een belangrijke manier om invulling te geven aan de rol van betrokken belegger en om invloed uit te oefenen op ondernemingen. Naast onderwerpen als de benoeming van bestuurders, het goedkeuren van de jaarrekening en de uitgifte van aandelen staan steeds vaker aandeelhoudersvoorstellen op de agenda. Aandeelhoudersvoorstellen gerelateerd aan mensenrechten zijn bijvoorbeeld de oproep tot gelijke behandelingen van werknemers, risico rapportage over mensenrechtenschendingen en het instellen van een commissie voor

mensenrechten binnen het bestuur.

Integratie in het beleggingsproces:

Binnen het beleggingsbeleid kan rekening worden gehouden met Ecologische, Sociale en Goed bestuur factoren (ESG). Mensenrechten vallen onder de factor Sociaal. Binnen de

aandelenportefeuille6 wordt aan de hand van een actieve benchmark keuze bewust rekening gehouden met ESG factoren. Onder andere door het uitsluiten van bedrijven met een lage ESG beoordeling. Ook bij de

bedrijfsobligatieportefeuilles worden de ESG factoren meegenomen in het beleggingsproces.

Voor de beleggingsfondsen geldt dat de mate van ESG integratie wordt bepaald door de

fondsmanager.

(8)

8 Arbeidsnormen

Het thema Arbeidsnormen is een van de vijf thema’s van Pensioenfonds Achmea. De basis van het arbeidsnormenbeleid wordt gevormd door de Declaration of Fundamental Principles and Rights at Work van de International Labour Organisation (ILO). In deze verklaring zijn fundamentele werknemersrechten beschreven, onder meer ten aanzien van het recht op vereniging, het verbod op discriminatie op de werkvloer, het verbod op gedwongen arbeid en het afschaffen van kinderarbeid. Binnen het VN Global Compact is uitgewerkt hoe ondernemingen deze

arbeidsnormen dienen te respecteren.

Uitsluiten van ondernemingen:

Pensioenfonds Achmea geeft invulling aan het thema arbeidsnormen door niet te beleggen in:

• Ondernemingen die de arbeidsnormen structureel schenden op basis van de uitgangspunten van het VN Global Compact.

Pensioenfonds Achmea geeft invulling aan het thema arbeidsnormen door de dialoog te voeren met ondernemingen die de uitgangspunten van het VN Global Compact schenden of dreigen te

schenden. Daarbij wordt specifiek aandacht besteed aan het thema arbeidsnormen. Daarbij gaat het bijvoorbeeld om thema’s zoals het recht op collectieve onderhandeling en veiligheid van werknemers. Daarnaast lopen een tweetal thematische dialogen op het gebied van

arbeidsnormen, namelijk human capital en leefbaar loon.

Stemmen op aandeelhoudersvergaderingen Het stemmen op aandeelhoudersvergaderingen is een belangrijke manier om invulling te geven aan de rol van betrokken belegger en om invloed uit te oefenen op ondernemingen. Naast onderwerpen als de benoeming van bestuurders, het goedkeuren van de jaarrekening en de uitgifte van aandelen staan er steeds vaker aandeelhouders-voorstellen op de agenda. Aandeelhoudersvoorstellen gerelateerd aan arbeids-normen zijn bijvoorbeeld de oproep tot diversiteit bij de benoeming van leden van het bestuur, rapportage over het aantal (dodelijke) ongevallen op de werkvloer en een oproep tot beleid en rapportage ter voorkoming van discriminatie op de werkvloer.

aandelenportefeuille wordt aan de hand van een actieve benchmark keuze bewust rekening gehouden met ESG factoren. Onder andere door het uitsluiten van bedrijven met een lage ESG beoordeling. Ook bij de

fondsmanager.

Natuur & Milieu

Pensioenfonds Achmea hecht een groot belang aan een leefbare omgeving voor toekomstige

generaties na te streven. Daarom vindt Pensioenfonds Achmea het belangrijk om extra nadruk te leggen op het thema Natuur & Milieu.

Voor het thema Natuur & Milieu vormt het VN Global Compact wederom een belangrijke pijler.

Binnen dit kader is voor het bedrijfsleven uitgewerkt hoe zij zich dienen te gedragen in lijn met de Rio Declaration on Environment &

Development van de Verenigde Naties (1992).

Hierin zijn onder andere principes opgenomen zoals het preventie- en voorzichtigheidsprincipe en het principe dat de vervuiler betaalt. Ook andere conventies zoals bijvoorbeeld het UN Convention on Biological Diversity (1992) vormen een basis voor het Natuur & Milieu beleid.

Pensioenfonds Achmea geeft invulling aan het thema Natuur & Milieu door niet te beleggen in:

• Ondernemingen die de milieunormen structureel schenden op basis van de

uitgangspunten van het VN Global Compact.

(9)

9 Pensioenfonds Achmea geeft invulling aan het

thema Natuur & Milieu door de dialoog te voeren met ondernemingen die de uitgangspunten van het VN Global Compact schenden of dreigen te

schenden. Daarbij wordt specifiek aandacht besteed aan het thema Natuur & Milieu. Daarbij gaat het bijvoorbeeld om thema’s als grond en watervervuiling of het bedreigen van de

biodiversiteit. Naast de normatieve dialoog geeft Pensioenfonds Achmea invulling aan het thema Natuur & Milieu door de dialoog te voeren op het thema Plastics, Waterrisico’s, Transport & Klimaat, Klimaattransitie en Energie efficiëntie (thematische engagement programma).

Stemmen op aandeelhoudersvergaderingen Het stemmen op aandeelhoudersvergaderingen is een belangrijke manier om invulling te geven aan de rol van betrokken belegger en om invloed uit te oefenen op ondernemingen. Naast onderwerpen als benoeming van bestuurders, het goedkeuren van de jaarrekening en de uitgifte van aandelen staan steeds vaker aandeelhoudersvoorstellen op de agenda. Aandeelhoudersvoorstellen gerelateerd aan Natuur & Milieu zijn bijvoorbeeld een oproep tot het uitbrengen van milieurapportages, rapporteren over het opruimen van

milieuvervuiling en de oproep tot rapporteren van watergebruik door de onderneming.

Binnen het beleggingsbeleid kan rekening worden gehouden met Ecologische, Sociale en Goed bestuur factoren (ESG). Mensenrechten vallen

onder de factor Sociaal. Binnen de

aandelenportefeuille wordt aan de hand van een actieve benchmark keuze bewust rekening gehouden met ESG factoren. Onder andere door het uitsluiten van bedrijven met een lage ESG beoordeling. Ook bij de

fondsmanager

Gezondheid

Gezondheid is een van de vijf thema’s van Pensioenfonds Achmea. Het thema Gezondheid is een aanvullend thema op het VN Global Compact.

Het sluit vooral aan bij de activiteiten van de sponsor Achmea als de grootste zorgverzekeraar van Nederland.

Pensioenfonds Achmea geeft invulling aan het thema Gezondheid door niet te beleggen in:

• Tabaksproducenten. Deze ondernemingen worden uitgesloten van beleggingen.

Pensioenfonds Achmea belegt niet in aandelen of bedrijfsobligaties van tabaksproducenten omdat deze producten een schadelijk effect hebben op de gezondheid.

Pensioenfonds Achmea geeft invulling aan het thema Gezondheid door de dialoog te voeren met

ondernemingen. De dialoog kan op verschillende onderwerpen en ondernemingen worden gevoerd, bijvoorbeeld met de farmaceutische industrie over toegankelijkheid tot medicijnen, met de

voedselindustrie over terugdringen van suiker in voedingsmiddelen maar ook bijvoorbeeld met de zware industrie over zorgdragen voor gezondheid en veiligheid van werknemers. Specifiek lopen de thematische dialogen Goede en Beschikbare Medicijnen en Access to Nutrition.

Stemmen op aandeelhoudersvergaderingen:

Het stemmen op aandeelhoudersver-gaderingen is een belangrijke manier om invulling te geven aan de rol van betrokken belegger en om invloed uit te oefenen op ondernemingen. Naast onderwerpen als de benoeming van bestuurders, het goedkeuren van de jaarrekening en de uitgifte van aandelen staan steeds vaker aandeelhouders-voorstellen op de agenda. Aandeelhouders-voorstellen bij farmaceutische ondernemingen en onderwerpen gerelateerd aan gezondheid- en veiligheidsbeleid bij ondernemingen hebben onze bijzondere aandacht.

aandelenportefeuille wordt aan de hand van een actieve benchmark keuze bewust rekening gehouden met ESG factoren. Onder andere door het uitsluiten van bedrijven met een lage ESG

(10)

10 beoordeling. Ook bij de

fondsmanager bestuur factoren (ESG). Gezondheid valt onder de factor Sociaal.

Klimaat

Klimaatverandering is een van de vijf thema’s van Pensioenfonds Achmea.

Tijdens de klimaatconferentie van de Verenigde Naties in Parijs eind 2015 (COP21) bereikten de bijna 200 deelnemende landen overeenstemming over een bindend klimaatakkoord. Daarmee moet de uitstoot van broeikasgassen worden

teruggedrongen en de opwarming van de aarde worden beperkt tot maximaal 2⁰C met 1,5⁰C als streefwaarde. De wereldwijde broeikasgasuitstoot moet op basis van het klimaatakkoord in 2050 met 95 procent zijn teruggebracht ten opzichte van 1990. Voor de 1,5⁰C-doelstelling komt dit neer op een emissiereductie van meer dan 100%.

Beheersen klimaat gerelateerde beleggingsrisico’s Pensioenfonds Achmea ziet in klimaatverandering een urgent probleem dat de waarde van

beleggingen en de winstgevendheid van de bedrijven in het bijzonder, negatief kan beïnvloeden. Pensioenfonds Achmea ziet in klimaatverandering korte en middellange termijn risico’s voor specifieke beleggingen en voor de lange termijn risico’s die materiële effecten op gehele beleggingsportefeuille kunnen hebben. Om

de beleggingsrisico’s uitgaande van klimaatverandering te identificeren en te beheersen maar ook om bijhorende kansen te benutten besteedt Pensioenfonds Achmea met haar MVB-beleid specifieke aandacht aan klimaatverandering.

Bevorderen klimaatadaptatie en - mitigatiemaatregelen

De missie van Pensioenfonds Achmea is het effectief en efficiënt uitvoeren van de

pensioenregeling en het bewerkstellingen van een waardevast inkomen voor later door solide financieel beleidsvoering. Binnen deze kaders ziet Pensioenfonds Achmea ruimte om ook een maatschappelijke rol te vervullen. Pensioenfonds Achmea wenst daartoe bij te dragen aan het aanpakken van de oorzaken van

klimaatverandering (mitigatie), het verzachten van de gevolgen van klimaatverandering (adaptatie) en het bevorderen van de financiering van de

energietransitie met als uiteindelijk doel het bereiken van een broeikasgas neutrale samenleving.

Klimaatmaatregelen Pensioenfonds Achmea Pensioenfonds Achmea besteedt specifieke aandacht aan klimaatverandering en integreert waar mogelijk en passend klimaatmaatregelen in het beleggingsproces. Dit met als doel de klimaat gerelateerde beleggingsrisico’s in aanmerking te nemen en te beheersen en om klimaat

gerelateerde maatregelen in de reële economie te verwezenlijken. Het trachten bij te dragen aan het

klimaatakkoord van Parijs dient hierbij als richtsnoer. Om de inspanningen op

samenhangende en efficiënte wijze in praktijk te brengen brengt Pensioenfonds Achmea de klimaatmaatregelen langs onderstaande vier assen in de praktijk:

1. Samenwerking 2. ESG-integratie 3. Betrokken belegger 4. Doelinvesteringen

1. Samenwerking

Om de klimaat gerelateerde beleggingsrisico’s beter te begrijpen, te kwantificeren en te beheersen dient de beschikbaarheid, kwaliteit en standaardisatie van ESG-informatie toe te nemen en dienen ondernemingen op een eenduidige manier te rapporteren over duurzaamheid in het algemeen en over klimaatrisico’s in het bijzonder.

Doelstelling

‒ Pensioenfonds Achmea onderschrijft en steunt waar mogelijk initiatieven ten behoeve van standaardisatie van klimaat gerelateerde data en initiatieven voor bijvoorbeeld het meten van de CO2(e)-voetafdruk van de beleggingen.

2. ESG-integratie

Beoordelen en mitigeren van klimaat gerelateerde beleggingsrisico’s

Het inschatten van de financiële risico’s van klimaatverandering voor een specifieke belegging is complex. Pensioenfonds Achmea ziet in het hanteren de CO2(e)-voetafdruk afzonderlijk geen

(11)

11 betrouwbare voorspeller van de werkelijke

klimaatrisico’s voor een individuele belegging of van de weerbaarheid van een portefeuille tegen klimaatrisico’s. Om klimaatrisico’s voor een belegging of voor een portefeuille op gedegen wijze vast te stellen stelt Pensioenfonds Achmea per onderneming of belegging op een

gebalanceerde wijze vast aan welke klimaatrisico’s deze zijn blootgesteld en welke

beheersmaatregelen zijn ingesteld.

Beleggingen voor de aandelen- en

bedrijfsobligatieportefeuilles worden daarom beoordeeld op basis van blootstelling aan

(sector)specifieke ESG-risico's en het vermogen om deze risico's te beheersen ten opzichte van sectorgenoten. Waarbij de

risicobeheerinspanningen beoordeeld worden in de context van de relevante bedrijfsactiviteiten en de blootstelling aan klimaatrisico’s op basis van de geografische spreiding van de activiteiten.

Klimaatrisico’s kunnen zich manifesteren in de vorm van fysieke risico's van extreme

weersomstandigheden zoals overstromingen en droogte of ten gevolge van transitierisico’s zoals strengere wetgeving inzake CO2(e)-uitstoot, technologische ontwikkelingen en

maatschappelijke druk. De blootstelling aan de risico’s verschilt per tijdspanne, regio en

onderneming. Pensioenfonds Achmea wil dat dat op basis van een transparant en systematisch proces voor iedere belegging een inschatting wordt gemaakt van de potentiële financiële gevolgen van

blootstelling aan klimaatrisico’s. En dat deze inschatting plaatsvindt op basis van de werkelijke blootstelling aan klimaatrisico’s. Zo wordt een gebalanceerde analyse uitgevoerd en wordt er op prudente wijze invulling gegeven aan

klimaatrisico’s.

Doelstelling

‒ Pensioenfonds Achmea geeft zijn vermogensbeheerders de opdracht om klimaatrisico’s langs dit proces in te bedden in het beleggingsproces. Waar mogelijk geeft Pensioenfonds Achmea de voorkeur aan het verwerken van de ESG-informatie in de benchmark via een best-in-class beleid zodat de toegevoegde financiële en

maatschappelijke waarde op een objectieve manier gemonitord kan worden.

Best-in-class

Pensioenfonds Achmea is van mening dat bedrijven die op ESG-gebied sterk achterblijven bij

sectorgenoten, niet in de beleggingsportefeuille horen. Pensioenfonds Achmea heeft besloten om bij het beheer van de aandelenportefeuille ontwikkelde landen een best-in-class benadering toe te passen. Bedrijven met een ESG rating B of CCC worden uitgesloten van belegging.

Implementatie van de best-in-class benadering voor de ontwikkelde markten aandelenportefeuille is in juni 2020 afgerond.

CO2(e)-emissies

Het beprijzen van CO2 of het stellen van emissiemaximakomt nadrukkelijk als

beleidsmaatregel naar voren om de benodigde broeikasgasemissiereductie te realiseren en zo de klimaatdoelen uit het Parijsakkoord te behalen. De financiële beleggingsrisico's die voortvloeien uit dergelijke abrupte beleidswijzigingen om

klimaatverandering te bestrijden nemen hierdoor toe en kunnen zich al op korte termijn voordoen.

Aandelen en bedrijfsobligaties

Klimaatrisico’s zijn complex en Pensioenfonds Achmea ziet in de CO2(e)-voetafdruk afzonderlijk geen betrouwbare voorspeller van de werkelijke klimaatrisico’s voor de aandelen- en

bedrijfsobligatieportefeuille. Pensioenfonds Achmea verwacht wel dat transitierisico’s deels beperkt kunnen worden door de CO2(e)-voetafdruk van de portefeuilles te optimaliseren.

Doelstellingen

Aandelen en bedrijfsobligaties

‒ Pensioenfonds Achmea is zelf transparant over de CO2(e)-voetafdruk van de aandelen- en bedrijfsobligatieportefeuille en gebruikt de verkregen inzichten voor het verder uitvoeren van het klimaatbeleid. Pensioenfonds Achmea is hierbij transparant zijn over de gedane aannames en de gebruikte CO2(e)-data.

‒ Pensioenfonds Achmea geeft inzicht in de CO2(e)-voetafdruk van de aandelen en bedrijfsobligatieportefeuille door te rapporteren op minimaal:

(12)

12 a. De absolute CO2(e)-voetafdruk van de

aandelenportefeuille in tCO2(e) te rapporteren (op basis van het aandeel in de totale uitstoot van de bedrijven);

b. De gewogen gemiddelde CO2(e)-intensiteit ofwel de blootstelling van een portefeuille aan CO2(e)-intensieve beleggingen (CO2(e)-voetafdruk afgezet tegen de omzet van de bedrijven in tCO2(e)/EUR miljoen bedrijfsomzet) te rapporteren.

‒ Pensioenfonds Achmea optimaliseert de CO2- voetafdruk van de aandelen- en

bedrijfsobligatieportefeuilles. Hierbij wordt gestreefd naar een significante reductie van de CO2-voetafdruk zonder afbreuk te doen aan de al gestelde financiële doelstellingen.

Vastgoed

Het Klimaatakkoord van Parijs is volledig gebaseerd op het reduceren van CO2-uitstoot ten opzichte van de situatie uit 1990. Voor de vastgoedportefeuille vormt CO2-neutraliteit dan ook de belangrijkste ambities. De tweede prioriteit is gerelateerd aan de Nederlandse energietransitie. Pensioenfonds SPA belegt in Nederlandse woningen. In 2050 moeten alle woningen in Nederland aardgasvrij zijn. De ambitie voor de Nederlandse woningen in de portefeuille van Pensioenfonds Achmea is om 2030 aardgasvrij te zijn. Bij alle prioriteiten (met

uitzondering van 2) is GRESB de basis voor de beoordeling. GRESB is de benchmark op het gebied van duurzaamheid bij vastgoedfondsen. De GRESB-

score die een fonds behaalt, geeft weer hoe goed ESG geïntegreerd is in het management en de praktijk van het fonds.

Om invulling te kunnen geven aan de thema’s worden verschillende instrumenten op het gebied van Vastgoed gedefinieerd die ingezet kunnen worden:

- Uitsluiten van vastgoedfondsen - Dialoog voeren met vastgoedfondsen - Integratie van duurzaamheidsinformatie in

beleggingsprocessen

- Input geven in fondsvergaderingen en of adviesraden op het gebied van verantwoord beleggen)

- MVB-doelinvesteringen

(13)

13 Concrete doelstellingen Vastgoed

# Ambities Doelstellingen

1 In 2050 moet de portefeuille CO2 neutraal zijn Jaarlijkse like-for-like reductie van CO2 , beter dan de GRESB- benchmark

2 Alle Nederlandse woningen in de portefeuille aardgasvrij in 2030

35% van de Nederlandse woningen in portefeuille aardgasvrij in 2023

3 De gehele portefeuille is GRESB Green Star in 2028

In 2021 75% van de portefeuille GRESB Green Star

4 In 2040 25% reductie energieverbruik t.o.v. 0- meting

Jaarlijkse like-for-like reductie van energie, beter dan de GRESB-benchmark

5 In 2040 40% reductie waterverbruik t.o.v. 0- meting

Jaarlijkse like-for-like reductie van waterverbruik , beter dan de GRESB-benchmark

6 In 2040 10% reductie afvalverbruik t.o.v. 0- meting

Jaarlijkse like-for-like reductie van afval, beter dan de GRESB- benchmark

7 In 2050 moeten alle panden in de portefeuille enige vorm van duurzaamheidscertificering hebben

In 2030 moet 65% van de panden een duurzaamheidscertificering hebben

(14)

14 Restrictief beleid steenkool en teerzanden

De doelstelling uit het klimaatakkoord van Parijs om de uitstoot van broeikasgassen terug te dringen en de opwarming van de aarde te beperken tot maximaal 2 ⁰C met 1,5 ⁰C als streefwaarde vereist onder meer het versneld koolstofarm maken van de wereldwijde energiesector.

Uit energie-scenariomodellen blijkt dat de geleidelijke uitfasering van kolencentrales wereldwijd rond het midden van de 21ste eeuw moet plaatsvinden. Hierbij zouden de EU en de OESO al tegen 2030 de afhankelijkheid van steenkool gereduceerd moeten hebben en voor de meerderheid van de opkomende economieën ligt deze datum tegen 2050 aan. De huidige steenkoolplannen zijn wereldwijd niet in

overeenstemming met de doelstellingen uit het klimaatakkoord van Parijs en wijzen op een groot risico dat economieën en samenlevingen lopen als ze de huidige plannen zouden uitvoeren.

Om de doelstellingen uit het klimaatakkoord van Parijs te bereiken, moeten landen vervroegde uittreding van elektriciteitscentrales implementeren, het percentage steenkool in de energiemix verlagen en afzien van het bouwen van nieuwe capaciteit. De benodigde elektrificatie van ons mobiliteitssysteem en reductie van de afhankelijkheid van steenkool leiden tot de overtuiging dat mijnbouwbedrijven en elektriciteitsproducenten die zich voornamelijk op (thermische) steenkool richten geen toekomstbestendige bedrijfsvoering hebben.

Doelstelling steenkool

Pensioenfonds Achmea hanteert een restrictief beleid ten aanzien van steenkool. Het steenkoolbeleid is gericht op het delven en het gebruik van thermisch steenkool (inclusief bruinkool, bitumen, antraciet en stoomkolen).

Ondernemingen worden uitgesloten van belegging indien:

a. De omzet van een onderneming voor meer dan 30% afkomstig is uit steenkool gerelateerde activiteiten.

De winning van thermische steenkool (inclusief bruinkool, bitumineuze, antraciet en stoomkolen) en de verkoop ervan aan externe partijen zijn relevant bij het bepalen van de aan steenkool gerelateerde omzet.

Inkomsten uit kolenhandel worden vanwege databeperkingen vooralsnog niet meegenomen in deze berekening.

b. De omzet van een onderneming voor meer dan 30%⁷ afkomstig is van elektriciteitsopwekking uit thermische steenkool (inclusief bruinkool, bitumineuze, antraciet en stoomkolen).

Wanneer het meer dan 30% is overschrijdt de onderneming de in het beleid gedefinieerde ondergrens van

‘direct uitsluiten’.

Doelstelling teerzanden

Teerzanden hebben de hoogste klimaatimpact van alle vormen van olieproductie. Ten opzichte van

conventionele winningsmethoden kost het 2 tot 3 keer meer energie om de olie uit de grondlagen te filteren.

Bij de winning van olie uit

teerzand komen meer kankerverwekkende stoffen vrij dan bij conventionele winning. Tot slot hebben teerzanden ook een negatieve impact op de thema’s Milieu en Natuur. Grote

gebieden ongerept bos moeten wijken voor de open mijnen, die tot 80 meter diep kunnen worden.

Ondernemingen worden uitgesloten van belegging indien de omzet van een onderneming voor meer dan 30%

afkomstig

is uit teerzanden gerelateerde activiteiten.

Wanneer het meer dan 30% is overschrijdt de onderneming de in het beleid gedefinieerde ondergrens van

‘direct uitsluiten’.

De gegevens voor het in praktijk brengen van het steenkool en teerzanden beleid zijn afkomstig van de onafhankelijke dienstverlener MSCI ESG. MSCI ESG baseert de gegevens ten aanzien van steenkool en teerzanden uitsluitend op data gerapporteerd door de ondernemingen. Het beleggingsuniversum wordt jaarlijks getoetst aan de hand van de Pensioenfonds Achmea beleidscriteria. Ondernemingen worden

7 Dit percentage wordt in 2020 vastgesteld.

(15)

15

uitgesloten van belegging en posities in ondernemingen worden verkocht indien er een aantoonbare betrokkenheid bij thermische steenkool is.

Betrokken belegger

Pensioenfonds Achmea wenst vanuit een maatschappelijk perspectief druk uit te oefenen op bedrijven met een hoge CO2(e)- voetafdruk of met hoge kapitaalsinvesteringen in fossiele energievoorzieningen. Dit door een dialoog aan te gaan met klimaattransitie gevoelige ondernemingen en CO2(e)-intensieve ondernemingen in het bijzonder. Op deze wijze tracht Pensioenfonds Achmea binnen de verplichtingen die het fonds is aangegaan (ergo te zorgen voor optimaal rendement bij een aanvaardbaar risico) invloed uit te oefenen met directe gevolgen op de reële economie en haar maatschappelijke verantwoordelijkheid te nemen.

Engagement en het stemmen op aandeelhoudersvergaderingen

Pensioenfonds Achmea stelt zich op als betrokken belegger en brengt klimaatverandering als speerpunt naar voren in zijn engagementbeleid. De dialoog met ondernemingen zal waar mogelijk en realistisch gericht zijn op het verhogen van bewustzijn ten aanzien van klimaatrisico’s en de afspraken uit het klimaatakkoord van Parijs, het bereiken van gedragsverandering en het verhogen van transparantie. Specifiek loopt het thema ‘afbouw van blootstelling steenkool’ in het thematische engagementprogramma.

Doelstellingen

Meer concreet wordt de dialoog met ondernemingen gebruikt om:

‒ Geselecteerde bedrijven te bewegen om een lange termijn klimaatstrategie te formuleren waarbij ze rekening houden met strategische en financiële risico’s en kansen als gevolg van klimaatverandering, zoals veranderingen in beleid, mogelijke invoering of verhoging van een CO2-prijs, markten technologische ontwikkelingen. Deze komen idealiter naar voren door een gedegen onderbouwde risicoanalyse en het opstellen van een 2°C scenario.

‒ Kennis en expertise ten aanzien van klimaatverandering binnen besturen te bevorderen met als doel de financiële risico’s van klimaatverandering te beheersen en emissiereductiedoelen te integreren in de belangrijkste prestatie-indicatoren van het management.

‒ Ondernemingen te bewegen transparanter te rapporteren over de financiële risico’s van

klimaatverandering. Waarbij van ondernemingen wordt verwacht dat ze zich committeren aan meetbare doelen rondom klimaat, energie-efficiëntie en dat ondernemingen zich verbinden aan wetenschappelijk onderbouwde doelstellingen (‘Science Based Targets’);

‒ De absolute uitstoot van broeikasgassen vanuit de eigen bedrijfsvoering, de keten, de geproduceerde producten en geleverde diensten en afkomstig van de werknemers te verminderen;

‒ De ontwikkeling van producten en activiteiten die de uitstoot van broeikasgassen verminderen en inkomsten genereren voor een onderneming te stimuleren.

Actie

Om het beleidskader goed aan te laten sluiten bij de praktische uitvoering van de beleidsinstrumenten zal Pensioenfonds Achmea zich te buigen over de vraag of het engagementprogramma verder uitgebreid dient te worden met klimaat gerelateerde thema’s. Deze thema’s komen idealiter tot stand op basis van een

klimaatrisico analyse van de portefeuilles en zijn gericht op thematiek als energie-efficiëntie, klimaattransitie, klimaat gerelateerde waterrisico’s, ontbossing et cetera.

Waar nodig en mogelijk zal Pensioenfonds Achmea het stem- en agenderingsrecht proactief gebruiken om bovenstaande punten kracht bij te zetten in de praktijk.

Doelinvesteringen

Als lange termijn belegger is Pensioenfonds Achmea niet alleen blootgesteld aan de financiële risico’s van klimaatverandering en de impact van de klimaatverandering op de economische groei maar is Pensioenfonds Achmea ook gepositioneerd om lange termijn investeringen in nieuwe technologieën te doen. Pensioenfonds Achmea onderzoekt actief de mogelijkheden om te investeren in doelinvesteringen die een goed rendement

(16)

16

tegen een aanvaardbaar risico combineren met het bijdragen aan het oplossen van maatschappelijke kwesties zoals klimaatverandering.

Infrastructuur

Pensioenfonds Achmea ziet mogelijkheden om binnen de beleggingscategorie infrastructuur impact te maken met de thema’s energietransitie en klimaatverandering. Dit kan bijvoorbeeld door te investeren in de

opwekking van duurzame energie (wind, zon, waterkracht, geothermie en biomassa) en daaraan gerelateerde infrastructuur zoals distributie- en transmissienetwerken en opslagfaciliteiten (bijvoorbeeld batterijen).

De internationale doelstellingen uit het klimaatakkoord van Parijs zijn hoog, CO2-neutraal zijn in 2050. Om dit te bereiken is een energietransitie noodzakelijk waar enorme investeringen voor nodig zijn. ARES⁸ heeft becijferd dat er tot 2050 voor $55 biljoen aan investeringen in klimaat gerelateerde infrastructuur nodig zijn waarvan $20 biljoen in duurzame energieopwekking en aanverwante infrastructuur zoals netwerken en opslag voor het balanceren van de netwerk.

Doelstelling

Pensioenfonds Achmea streeft naar verhoging van de exposure naar impact investeringen via de infrastructuur portefeuille. Dit door een fonds aan de portefeuille toe te voegen welke zich specifiek richt op duurzame energie. Hiertoe worden de richtlijnen van het portefeuilleplan gewijzigd door een sectorale normallocatie voor duurzame energie vast te stellen.

Green bonds

Pensioenfonds Achmea ziet in green bonds financiële instrumenten die bijdragen aan met name de doelstelling van artikel 2.1c van het klimaatakkoord van Parijs om geldstromen in overeenstemming te brengen met een traject naar broeikasgasarme en klimaatbestendige ontwikkeling

8 Ares Management Corporation, Climate Infrastructure White Paper January 2019