1
J AN K RUIS M USEUM O RVELTE
incl investerings- en exploitatiebegroting
V OORWOORD
© Oktober 2018 Frans Le Roux en John Croezen
Het Jan Kruis Museum in Orvelte
Al enige tijd onderzoekt de werkgroep Jan Kruis Museum de mogelijkheid om het rijke oeuvre van Jan Kruis onder te brengen in een nieuw museum. De zaak kwam in een stroomversnelling toen het Apple museum in Orvelte ging verhuizen.
Het moment om te onderzoeken of vestiging in het vrijgekomen gebouw in Orvelte wellicht mogelijk is, was aangebroken. Een kans om een nieuwe aantrekkelijke toeristische attractie voor Orvelte te realiseren.
Aan Frans Le Roux en John Croezen werd de opdracht verstrekt om een eigentijds museumconcept te creëren dat aantrekkelijk is voor een brede doelgroep.
In het nawoord wordt kort ingegaan op de impact die Het Jan Kruis Museum met veel aandacht voor Jan Jans en de kinderen kan hebben voor het toerisme in Orvelte en omgeving en hoe dit samen met de ondernemers in de toekomst mogelijk verder vorm gegeven kan worden.
1.
U ITGANGSPUNTEN
Bij het uitwerken van het concept voor het Jan Kruis Museum hebben zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd:
• De indeling van het museum doet zoveel mogelijk recht aan het werk en leven van Jan Kruis.
• Het wordt een modern interactief museum waarbij goed wordt ingespeeld op de nieuwe media: vóór, tijdens en na het bezoek.
• Het museum is voldoende aantrekkelijk voor diverse doelgroepen. Het zal een verrassend museum zijn waarin men wel de collectie terug vindt maar vaak niet het gevoel heeft in een museum te zijn.
• Het museum wordt gevestigd gevestigd in het gebouw van het oude grafisch museum
van Orvelte. Het voor de exposities gebruikte gedeelte zal ongeveer 250 m2 beslaan.
W ERK EN L EVEN VAN J AN K RUIS
Jan Kruis
Kenmerkend voor Jan Kruis is zijn grote veelzijdigheid. Alvorens hij als schrijver en tekenaar bij het grote publiek bekendheid verwierf met zijn strip Jan, Jans en de kinderen, was hij al een gevierd illustrator.
Hij mocht zich verheugen in een grote verscheidenheid aan opdrachtgevers. Veel reclame, maar ook boeken en tijdschriften.
Opvallend was zijn serie portretten van de coryfeeën uit de tachtiger jaren, zoals Simon Carmiggelt en Mies Bouman. Een gigantisch groepsportret van de voltallige Koninklijke familie van zijn hand valt sinds 1978 te bewonderen in het gemeentehuis van Ameland.
Na de overdracht van de rechten van Jan, Jans en de Kinderen in 1998, werkte hij zeven jaar aan de bewerking en in beeld brengen van Mutatuli’s Woutertje Pieterse. Zijn magnum opus volgens uitgever de Bezige Bij.
In 1969 werd hij benoemd tot ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw.
In 2010 kreeg Jan Kruis als eerste de hoogste onderscheiding op stripgebied: de Marten Toonderprijs.
I NHOUD
Inhoud
Het werk van Jan Kruis is globaal onder te verdelen in vier categorieën:
• Jan, Jans en de Kinderen
• Andere door Jan Kruis getekende strips
• Illustraties
• Schilderijen
Daarnaast is er aandacht voor het verhaal van zijn leven. Er zijn nog allerlei tekeningetjes uit zijn kindertijd, uit zijn tijd als student aan de Academie in Rotterdam en periode van Jan Kruis in Rotterdam in de vijftiger en zestiger jaren, vòòr Jan Jans en de kinderen en de invloed van de verhuizing naar Drenthe op zijn werk.
C ONCEPT
Concept
Jan, Jans en de Kinderen zijn de gastheer en gastvrouw van het museum.
Je komt als het ware bij de familie Tromp op bezoek en zij nemen je mee in het leven en werk van Jan Kruis.
Dat wil niet zeggen dat Jan, Jans en de Kinderen overal in het museum terugkomen. Zij zijn als gastvrouw en gastheer goed vertegenwoordigd en zullen met name te zien zijn in het aan het aan hen gewijde deel van het museum en in de buitenruimte.
Maar daarnaast hebben ze ook een rol bij de voorlichting over de ander aspecten van het werk van Jan. Daarbij hebben ze allemaal zo hun eigen voorkeur.
Jan Tromp vindt de toegepaste kunst en illustraties machtig mooi, Opa is van mening dat u als eerste naar de schilderijen van Jan Kruis moet gaan kijken en Catootje vindt de rommelige hoek over het leven van Jan Kruis het aller leukst.
Zo vertegenwoordigt ieder familielid een onderwerp in het museum.
Het Jan Kruis museum gaat gebruik maken van interactieve mogelijkheden voor de verschillende doelgroepen en de nieuwe media zullen ook goed in het museum vertegenwoordigd zijn.
Met behulp van audio-guides of smartphones, QR-codes, een vrij toegankelijk wifi netwerk
en andere zaken, kunnen bezoekers snel aanvullende informatie vinden, hun mening geven of informatie doorsturen naar hun e-mail en de social media.
Hierdoor kunnen gasten op hun eigen niveau worden aangesproken en kunnen verschillende doelgroepen op een voor hen aansprekende manier worden bediend.
In het museum zullen verschillende facetten van het kunstenaarschap van Jan Kruis te vinden zijn. De ruimte zal zo worden ingedeeld dat elk facet in een eigen sfeer belicht zal worden. Er zijn 10 hoofdonderdelen:
1. Entree Jan Kruis museum met buiteninrichting 2. Receptie en winkel
3. Jan Jans en de Kinderen
4. Andere door Jan Kruis getekende strips 5. Toegepaste kunst en illustraties
6. Tekenen met Jan 7. Woutertje Pieterse 8. Schilderijen
9. Het leven van Jan Kruis 10. Leprastichting
1. E NTREE J AN K RUIS M USEUM
Entree Jan Kruis Museum
De entree heeft meteen een typische Jan, Jans en de Kinderen sfeer. Eerst kom je langs het buitengebied en tref je de bekende dieren van de strip aan, zoals Lotje, Kobus en natuurlijk de Rode Kater.
De Rode Kater zit statig langs de straat te wachten. Hier loop je niet aan voorbij, je nieuwsgierigheid is gewekt, hier wil je naar binnen.
Als je het Jan Kruis Museum binnenloopt, word je aangenaam verrast door een interactieve ontvangst. Een digitale Moeps schrikt op van je aanwezigheid, laat je even wachten en roept je van alles toe; de familie Tromp is nog druk bezig om het museum voor de gasten in orde te maken.
2. R ECEPTIE EN W INKEL
Receptie en winkel
Ook de receptie staat in het teken van van Jan, Jans en de kinderen. Je wordt met het huiskamergevoel van de familie Tromp omringd.
Overal waar je kijkt, ziet je Jan, Jans en de Kinderen merchandising, albums, enz.
Het is er erg gezellig.
Je kunt aan de receptie je entreekaartje kopen, maar het winkelgedeelte is ook zonder entreebewijs bereikbaar.
3. J AN, J ANS EN DE
K INDEREN
Jan Jans en de Kinderen
Stap binnen in de getekende wereld van Jan, Jans en de Kinderen. Alles om je heen lijkt wel getekend. We volgen een tijdlijn die begint op 12 december 1970 met de eerste uitgave van Jan, Jans en de Kinderen. Op de tijdlijn ziet u verschillende strips van Jan, Jans en de Kinderen en de diversiteit aan onderwerpen die in de strip de revue passeerden.
De tijdlijn loopt door tot het heden. Dat betekent dat er een duidelijke overgang is op het moment dat het tekenwerk van Jan Kruis voor deze strip door Studio Kruis is overgenomen.
Natuurlijk zijn er talloze originele tekeningen van Jan, Jans en de Kinderen te vinden. Er is aandacht voor het in die tijd gebruikelijke procedé voor het tekenen en inkleuren van strips: potloodtekening, het inkten van de tekening met Oost-Indische inkt, de blauwdruk en de tekening op transparante film, het inschilderen van de blauwdruk met plakkaatverf,
film als legger eroverheen, enz.
Je kunt zelf een transparant omhoog klappen van de ingeschilderde blauwdruk om te zien hoe dat werkelijk ging. En natuurlijk is er bij de strips van Studio Jan Kruis aandacht voor het digitale inkleurproces zoals dat tegenwoordig gaat. Ook daar mag je zelf een poging wagen.
Verder zijn er enkele beeldschermpresentaties, zoals de pilot van de Jan, Jans en de Kinderen film en een paar gethematiseerde beeldschermen met daarin aandacht voor
onderwerpen die vaker terug komen in de strips zoals relaties, opvoeding en feminisme.
Je kunt ook op de foto in een decor met Jan, Jans en de kinderen, zodat je zelf in een strip belandt.
Als gast kunt je plaats nemen op de bank van Jan, Jans en de kinderen tegen een speciale achterwand. Je kunt kiezen voor je favoriete karakter, bijv de rode kater of Moeps. Die stelt je allerlei vragen waarop je moet antwoorden.
Na afloop zie je het resultaat: Je speelt nu daadwerkelijk mee in een animatiefilmpje van Jan, Jans en de kinderen. Uiteraard kun je het filmpje kopen.
4. A NDERE DOOR J AN K RUIS GETEKENDE STRIPS
Andere door Jan Kruis getekende strips
In deze hoek vind je de vele andere strips die Jan Kruis in zijn leven getekend heeft.
De in de zestiger jaren mateloos populaire Sjors en Sjimmie, of Gregor bijvoorbeeld.
Maar ook strips van veel latere datum zoals zijn parodie op Jan, Jans en de Kinderen: Jan, Jan en de Kinderen.
5. T OEGEPASTE K UNST EN
I LLUSTRATIES
Toegepaste kunst en illustraties
We stappen terug in de tijd en gaan naar Jan Kruis zijn geboortestad Rotterdam. Je komt in een soort nagemaakte studiohoek waarin je kennis maakt met de toegepaste kunst en illustraties waar Jan Kruis zijn loopbaan mee begon.
Je ziet allerlei illustraties voor bladen en reclame. De prikborden hangen vol met schetsen.
Op de wanden van deze studio vind je ook de vrije illustraties die Jan Kruis in die tijd vervaardigde.
6. T EKENEN MET J AN
Tekenen met Jan
Ga bij Jan aan de tekentafel zitten en leer van de tekenaar zelf hoe je een van de karakters van Jan, Jans en de kinderen kunt tekenen. Op een groot beeldscherm laat Jan Kruis ons stapje voor stapje zien hoe je één van de karakters van Jan Jans en de kinderen als tekening opbouwt.
Je kiest eerst zelf wie je wilt tekenen en dan teken je met hem mee. De Rode kater of Catootje maar ook Jans en Opa! Natuurlijk zijn er papier, potloden en stiften in overvloed.
7. W OUTERTJE P IETERSE
Woutertje Pieterse
Neem een stap terug in de tijd, beland in de wereld van 19e eeuw en sta oog in oog met Woutertje Pieterse. In deze sfeervolle presentatie vindt u alle teken- en schilderwerken terug die Jan Kruis vervaardigde voor zijn boeken Multatuli’s Woutertje Pieterse.
In die sfeer van de 19e eeuw komen deze tekeningen, schilderijen en minischilderijtjes nog beter tot hun recht.
En natuurlijk is er ook aandacht voor Multatuli zelf.
8. S CHILDERIJEN
Schilderijen
Als je dit gedeelte betreedt voel je onmiddellijk de warme museale sfeer.
Aan de wand hangen prachtige schilderijen in imposante lijsten, waaronder veel portretten van beroemde Nederlanders: Marten Toonder, Mies Bouman, Simon Carmiggelt en vele anderen.
Er is ook een groot schilderij van het koningshuis waar Alexander nog als ondeugend jongetje op prijkt.
Naast de portretten staat steeds een statige ouderwetse telefoon. Als je de hoorn opneemt, hoor je een geluidsfragment over degene die geportretteerd is.
9. H ET L EVEN VAN J AN K RUIS
Het leven van Jan Kruis
Welkom in het leven van Jan Kruis! Boven op de zolder van het museum stap je de wereld van Jan Kruis binnen en je bevindt je midden tussen al die spullen die Jan altijd zo dierbaar zijn geweest. Zijn schildersezel, zijn kindertekeningen, De allereerste Jan, Jans en de Kinderen merchandising en nog veel meer.
Is dit nu zijn atelier of was het de opslagzolder? Het is er in ieder geval vol met spullen en vooral ook schilderijen en tekeningen. Soms in prachtige lijsten andere onzorgvuldig over elkaar heen geprikt met punaises.
Hier gebeuren ook geheimzinnige dingen, want terwijl u zich vergaapt aan de grote diversiteit van spulletjes roept plotseling de Rode Kater je toe en begint iets te vertellen over Jan. Het licht wordt langzaam gedoofd en terwijl de Rode Kater vertelt worden de spullen waarover zijn verhaal gaat door een spot extra uitgelicht. En voor je beseft wat er eigenlijk gebeurt, gaat het licht weer aan en kun je weer rustig verder kijken. Een paar minuten later dooft het licht weer langzaam en komt plotseling een schilderij tot leven en vertelt zijn verhaal…
Zo word je ook verteld hoe de verhaaltjes voor Jan Jans en de Kinderen ontstonden en waardoor Jan Kruis zich liet inspireren. Daar komt ook duidelijk uit naar voren wat een
‘zware bevalling’ het bedenken van het verhaaltje iedere week opnieuw weer was, de strijd met de deadline en hoe de familie Kruis een rol heeft gespeeld bij de realisatie van de strip.
10. L EPRASTICHTING
De Leprastichting
Net voor de gasten het museum gaan verlaten via de winkel komen ze nog een laatste presentatie tegen; hier wordt aandacht gevraagd voor de Lepra Stichting.
Jan heeft als ambassadeur van deze stichting twee Jan, Jans en de Kinderen boekjes gemaakt en meegewerkt aan een aantal documentaires.
Dit alles maakt deel uit van deze presentatie.
Ook is er aandacht voor het nieuwe werk van Andrea Kruis, die haar vader heeft opgevolgd als ambassadeur van de Leprastichting
N AWOORD
Uitstraling Jan Kruis Museum op Orvelte
Met de komst van het Jan Kruis Museum is Orvelte een nieuwe, voor een brede doelgroep geschikte, toeristische attractie rijker die ook geschikt is om bij slecht weer te bezoeken.
Het toeristisch aanbod van Museumdorp Orvelte wordt verder gecompleteerd. Het is dan ook van belang dat de toerist al direct bij aankomst in Orvelte in aanraking komt met uitingen die verwijzen naar het Jan Kruis museum. En voor winkeliers en horecaondernemers ligt met dit museum een open doel: speciale streekproducten in Jan Jans sfeer, het Karlijntje kindermenu, de Rooie Katerborrel, enz.
Daarnaast liggen er kansen in het indertijd door Jan Kruis bedachte feest van Sint Pannekoek op 29 november, dat inmiddels uitgegroeid is tot een landelijke traditie.
In de toekomst kan het Jan Kruis Museum samen met de ondernemers de hoofdaanbieder zijn van een aantal feestelijke kernactiviteiten rond Sint Pannekoek, waardoor Orvelte zich op een geheel nieuwe manier nadrukkelijk op de kaart kan zetten.
Investering
Bouwkosten
Bouwkundig tekenaar 80 50 € 4.000
manuren urenx loon 600 30 € 18.000
Breekwerk/afwerking € 20.000
Schilderwerk per m² 320 10 € 3.200
Verlich ng € 15.000
Hygrostaat Lucht(ont)(be)voch ger € 1.500
Alarminstalla e € 2.500
Materialen € 5.000
€ 0 € 69.200
Inrich ngskosten
Lijsten/passepartouts aantal x eenh prijs 150 10 € 1.500
interac eve opstellingen:
tekenen met JK beeldscherm € 950
uren en montage € 1.750 € 2.700
In gesprek met JK So ware+ kassaverbinding € 500
Anima es € 5.000
So ware aansturing € 500
beeldscherm + geluid € 1.650
teksten € 2.000 € 9.650
Moeps entree Anima es € 750
Monitor € 550
Montage overige filmpjes € 2.500 € 3.800
Tentoonstellingsteksten € 750
Coordina e en ontwerp € 5.000
Advieskosten € 3.000
Bele ering buitenzijde € 2.500 € 28.900
Prints tbv expo € 5.000
Wanden € 10.000
Drukwerk /adver sing € 10.000
Inventarisalgemeen € 5.000
Website € 5.000
Onvoorzien € 10.000
€ 47.500
Totaal € 145.600
Te financieren € 145.600
Vanuit subsidies € 125.600
Lening 20000
22.
