Nierziekte. Somberheid, Angst en Stress. Robbert Schouten Internist in opleiding Promotie onderzoek OLVG/VUmc

Nierziekte

Somberheid, Angst en

Stress

Robbert Schouten Internist in opleiding

Promotie onderzoek OLVG/VUmc

Essam El-Magd

Promovendus

Promotie onderzoek OLVG

Inhoud

01 02 03 04

Introductie Relatie

Nierziekten, Depressie en

Angst

Therapie opties COVID-19

&

Stress

H

D

A

?

H OE VAAK KOMEN D EPRESSIE EN

A ^{NGST VOOR} ?

• DIVERS-I

• 700 chronische dialyse patienten

• HD & PD

• 10 dialyse-centra

• Amsterdam

• Den Haag

H

?

Angst

22%

Somberheid

42%

✟

Inhoud

01 02 03 04

Introductie Relatie

Nierziekten, Depressie en

Angst

Therapie opties COVID-19

&

Stress

R

,

,

&

R ELATIE NIERZIEKTE ,

DEPRESSIE & ^ANGST

R

Toxische stoffen Ontsteking

Hart-vaat aandoeningen

Stress hormonen

K

Somberheid Angst / Stress Sociale isolatie

Kortademig Concentratieproblemen Moeheid

Fysiek

Psychosociaal

I

,

Somberheid Angst

Nierziekte Jeuk

Duizelig Kortademig

Somber Zelfbeeld Eetlust

Stress

Hartkloppingen Misselijk

Moe Slaap

Concentratie

Inhoud

01 02 03 04

Introductie Relatie

Nierziekten, Depressie en

Angst

Therapie opties COVID-19

&

Stress

B

T ^HERAPIE O ^PTIES

VERYWELL/ / CINDYCHUNG

T

-

MEDICATIE

Medicatie tegen angst,

paniekaanvallen en depressie

PSYCHOTHERAPIE

Cognitieve gedragstherapie

ZELF-HULP

E-health en andere

zelfhulpmiddelen

Geen diagnose angst en/of depressie.

Tevens extra pillen en

stigmatisering.

T

-

Veelbelovend, echter probleem

met toegang, infrastructuurm

kosten, patientvoorkeur

stigmatisering en

Medicatie

Psychotherapie

Lage intensitieit en kosten. Op grote schaal in

te zetten met mogelijkheid tot

ondersteuning op afstand van

specialist

Zelhulp

DIVERS-II

DIVERS-II

• RCT

• 20 dialyse-centra

• 190 chronische HD patiënten

• Somberheidsklachten

• Online zelfhulp therapie

O

Z

T

Problem Solving Therapy

• iPads

• Tijdens dialyse

• 5 sessies

• Feedback van psycholoog

• GGZ inGeest

P

S

T

Problem Solving Therapy

Week 1: Probleem inventarisatie Week 2: Oplosbare problemen

Week 3: Onbelangrijke problemen

Week 4: Onoplosbare problemen

Week 5: Toekomstplannen

P

Patientenpopulatie

190

Participanten

62% 38%

Ernstige

8%

Depressie

7%

26

Dialyseduur (maanden)

10% 20%

Leeftijd

64

Uitval redenen:

• Gezondheid gerelateerd (40%)

• Geen motivatie (30%)

• Overlijden / stoppen met dialyseren (10%)

• Niertransplantie (10%)

• Ontevreden met therapie (10%)

• Cognitieve problemen (2%)

B

54% _AFGEROND 20% NIET AFGEROND

26% NIET BEGONNEN 20

26 54

Beloop

H

45% Hulp met invullen

18% Hulp met tablet

37% Zelfstandig

18

37 45

Hulp

R

• Geen verschil in somberheidsklachten

• Geen verschil in angstklachten

• Geen verschil in Health Related Quality of Life

Resultaat

DEPOSITPHOTOS

D

01: FACE-TO-FACE Face-to-face toch effectiever

dan zelf-hulp

02: NIET OPTIMAAL VOOR DIALYSE Wel bewezen bij andere ziekten, maar wellicht niet geoptimaliseerd voor dialyse

03: SPONTAAN HERSTEL Afwijkende score bij screening, maar bij vervolgmeeting weer normaal

04: SCREENING NIET ADEQUAAT Screening met BDI-II vragenlijst

identificeert niet pure depressie of angst

05: LAGE KOSTEN EN AANPASBAAR Innovatief en makkelijk aan te

passen; gericht op praktische problemen

06: INTEGRERBAAR

Makkelijk te integreren in huidige dialyse setting

Uitleg Kracht

CONCLUSIE

• Geen effect e-health op cognitieve klachten overall

• Wel responders!

• Meer kwalitatief onderzoek naar responders nodig

ARNO STEVENS/NIERSTICHTING

Vervolg

Inhoud

01 02 03 04

Introductie Relatie

Nierziekten, Depressie en

Angst

Therapie opties COVID-19

&

Stress

COVID-19 & S

COVID-19

&

S ^TRESS

ILLUSTRATION/ISTOCK

S

Balansmodel

Belasting - Stress

Kwetsbaarheid - Weerbaarheid

• Ingrijpende

levensgebeurtenis

• Verlieservaring

• Conflicten

• Vroegkinderlijke ervaringen

• Sociale steun, relatie

• Persoonlijkheid

• erfelijkheid

DEPOSITPHOTOS

DIVERS-II

COVID Stress

• Substudie in huidige DIVERS-II

• Stress Vragenlijst (PSS)

• Effect op depressie, angst en QoL

SHUTTERSTOCK

T

Timeline

2019 2020 2021

1

Mar - Jul

Start analyse Pre-Covid

Data Aug - Feb

2

Okt - Jan

R

Resultaat Stress Vragenlijst

0 5 10 15 20 25

Eerste Lockdown Tweede Lockdown COVID Stress Non-COVID Stress

• 1 op 3 stress door COVID

• Voor pandemie meer klachten

• Meer somberheidsklachten

• Mentale QoL lager

• Gemiddeld geen verschil angst,

depressie of QoL

C

• Geen verschil overall

• Meer klachten pre-pandemie -> Meer stress tijdens pandemie door COVID

• Aandacht voor patienten met pre- existente klachten nodig!

Conclusie

PIXABY/CANVA

Future planning

01 02 03 04

Introductie Relatie

Nierziekten, Depressie en

Angst

Therapie opties COVID-19

&

Stress

CREDITS: This presentation template was created by Slidesgo, including icons by Flaticon, and infographics & images by Freepik.

Dank voor uw aandacht

Vragen?

Robbert Schouten Internist in opleiding

Promotie onderzoek OLVG/VUmc

Essam El-Magd

Promovendus

Promotie onderzoek OLVG

e.s.el-magd@olvg.nl

RESEARCH RESOURCES

● Haverkamp GL, Loosman WL, Schouten RW, Franssen CF, Kema IP, van Diepen M, et al. Differences in the association of inflammation and tryptophan with depressive symptoms between white and non-white chronic dialysis patients. Gen Hosp Psychiatry. 2018;50:76-82.

● Loosman WL, Haverkamp GLG, van den Beukel TO, Hoekstra T, Dekker FW, Chandie Shaw PK, et al. Depressive and Anxiety Symptoms in Dutch Immigrant and Native Dialysis Patients. J Immigr Minor Health. 2018.

● Nadort E, Schouten RW, Dekker FW, Honig A, van Oppen P, Siegert CEH. The (cost) effectiveness of guided internet-based self-help CBT for dialysis patients with symptoms of depression: study protocol of a randomised controlled trial. BMC Psychiatry. 2019;19(1):372.

● Schouten RW, Haverkamp GL, Loosman WL, Chandie Shaw PK, van Ittersum FJ, Smets YFC, et al. Anxiety Symptoms, Mortality, and Hospitalization in Patients Receiving Maintenance Dialysis: A Cohort Study. Am J Kidney Dis. 2019.

● Schouten RW, Haverkamp GL, Loosman WL, Chandie Shaw PK, van Ittersum FJ, Smets YFC, et al. Ethnic Differences in the Association of Depressive Symptoms with Clinical Outcome in Dialysis Patients. J Racial Ethn Health Disparities. 2019;6(5):990-1000.