tus, verbind is, is ook die burgers van die Koninkryk van die hemele. Die liggaarn word deur die Hoof re er.

---

H 0 0 F STU K I I I .

DIE RBGBP.ING VAN DIB KEHK.

Die kerk is die liggaam van Christus. Die lede is vergader en aan die Hoof en aan rnekaar verbind deur die Heilige Gees. Die 1tJat so aan die Hoof, Chris-­

tus, verbind is, is ook die burgers van die Koninkryk van die hemele. Die liggaarn word deur die Hoof re er.

Maar die Hoof is ook Koning. Koning van e burgers van die Koninkryk van die hernele, wat in hierdie bedel voor sy wederkoms, as kerk vergader is. Christus is dus ook die enige en ewige Koninb van sy Kerk.

Hy regeer egter die kerk deur die diens van mense. Sy regering word verwerklik deur die arnpsdraer . Hulle moet die reg vorm, toepas en handhaaf vir en in

die kerk, ooreenkomstig die wil van die Koning van die kerk, soos vervat in Sy Woord. Dit wil se dat die 8.L'lP -­

draers, by die vorming van die reels vir die gedrag van e vergadering van die lowiges, sowel as by die toe- passing en die handhawing daarvan, nie willekeurig kan optree nie. As hul18 die kerk regeer, mag hulle niks anders doen as om die wil van Christus aangaande die gedrag van die gelowiges neer tele nie. Deur die kerk­

inrigting moet gesorg word dat lowiges weet hoe­

dat, en dat, elkeen hom in die huis van Godmoet gedra.

En as daar verset teen die wil van die Koning is, moet die ampsdraers teen die ongehoorsames optree leen soos Hy dit voorgeskryf het. Dit korn dus daarop neer dat

in die kerkregering daar ~ orde ge el word vir die

~ediening en toepassing van die woord en sakramente in

10 ...

---

-102­

midde van die vergaderde gelowiges. Voetius se dan ook dat kerkre ring ~ sekere orde is, waar­

volgens die uitwendige genademiddels in die kerklike enskap aangewend en toe pas word. l

) Die amps­

draers Kan nie oor die genademiddels 2

) lekeurig be­

skik Dit moet aangewend word soos deur ChristuG bepaal tot vergadering, ouderhouding en bewaring van sy kerk.

Hoewel Christus dus sy kerk deur

rs re er, het kerkre ing t nie in die han­

de van mense gekom nie en is die kerk nie omvorm tot ~

ryk waarin ~ mens of mense regeer 3) D is en b Hyself wat regeer, die mnpsdraers is alleen sy in­

strumente, die organe waardeur Hy sy wil tuisbriug en handhaaf. Die wetgewende, uitvoerende en regspre gosag berus wesenlik dus by alleene Hy re er self deur Sy es en Woord; terwy1 die Woord deur e

sante bedicn word. 4

) Daarom is kerkregering

1). . Gisberti Voettii: Tractatus Selecti de Poli­

tica Ecclesi ica. ries ima. Bdidit F.L.

Rutgers. Amste1Qdami I'1DCCC::UXXXV. Apud.J.E. Kru~:rG.

p.2Cl. "Po1itia Ecc1esiastica est certus ordo, secundum quem externa salutis media in communione .Bicclesias ca diriguntur & icantur."

2). i~. J. Bronkhorst VJYS daarop dat die sakramente aan die 1}oord verbonrie is. Dit is d "sigbare l,Jo

Daarom ek hy liefs van die sakramente as genademiddels n - dit maar ~ uitvloeise1 van

Woord as die gonademiddel, en ng niks andol'~

as die Wo nlO. Dit buvestig al10cn die geloof wat reeds deur die Hoord gowe is. IIDe Sacral:J.Gn­

ten zijn geen nademiddelen, maar slechts gonade­

tekenen en gcmade zegelen." Gchrift en herkordc p.230. Vgl. ook H. Bavinck: Ge orme Dog­

iek IV. (1911). p. 457. lII'I aar de Schrift toch gaat het Woord voorop, on het sacrame komt aan s aanhangsel en zegel toe."

3). Sohm wean dat d.

4). . Calvyn: In itusie IV. III. I. p.54.

103/ . . . .

wese streng monargaal. Insoverre Christus in die bediening van Sy Woord By yolk direk aan Hom bind deur die loof en die He e Gees 'n streng per&oon­

like verhouding tUGsen Hom en hulle bewerk, staan, prinsipieel besien, niemand tussen Hom en sy Yolk, sy kerk, nieo" Tereg se Bavinck: "Over de kerk is s­

tus alleen koning; hare regeering is in het onzicht­

bare strikt monargaal. H5 )

in die Ker15.

Vir Sor~ is die monargale regering deur Christus die enicste \vaarvan gespreek kan word in die kerk. D predikamp is voldoende om die Christusre­

gering te ver1rlerklik. 6) H. von Campenhausen slui t by Sohill aan, maar waar laasgenoemde nog die predikamp as enigsins formeel ingestel in die kerk aanvaar deur die openlike erkenning van di~ wat die ergawe het, verwe eersgenoemde die instelling van e amp tot die rinf van e kerk geheel en ale Die apostels speel as vast~

kring volgens hom ook geen rol in die eerste gemeentes

7) Die betekenis van die twaalf is bloat eslcata­

logies. Hulle was ook, behalwe Petrus, en &en­

delinge nie. Vir die kerkregering het hulle geen betekenis nie. llDie durch Lukas herrschend gewordene

5). H. Bavinck: a.w. IV. (1911). p.424.

6). Vgl. H. Sohm: a.\V. I. p.p. 484/5.

7). Vgl. H. von Campenhausen: Kirch1iches Amt und geistliche Vollmacht in den ersten drei Jahrhun­

en. TUbingen 1955. p.16.

104/ . . . .

-104­

Vorstellung, e Zw~lf seien die eigentlichen FUhrer und llegenten der Urgemeinde gewesen l~szt sich jedoch nicht halten." 8) Die betekenis van die twaalf le al-

en daarin dat hulle getuies was v~n die opstandings­

feit. g) Petrus is die rots waarop die kerk gebou is, omdat die verrese Heiland eerste aan hom verskyn het, soverre dit die twaalf aangaan. 10

) Die arbeid van

. t l ' k . t · d ' 11)

t Vlaa If was nle van amp e ¹ -organlsa orlese aar nle.

Die !cerk is 'n estelike bo-wereldlike verskyning en ken geen gees like owerhe nie. Di t is allei;;n norma:].

as vrywill gehoorEaamheid aan die \./oord uit liefde gevorder word. Die ergawe tree net opvoedend en waarskuv.[end op. Paulus ken ook en ampsdraers nie.

"FUr ein itungsamt noch Art des Presbyterates oder der spateren monarchischen Bischofsamtes ist in Korinth

\\Teder pracktisch noch grundsatzlich Plc:..tz . . • . . . . • ¹¹ 12 ) Die dienste wat in die kerk verrig word, is charism~ti

en nie verbonde aan 'n aInp nie. Dit is wel ~ uitvloc sel van ~ gawe wat die Gees skenk. Die ree;ering is ch2rismat s en eintlik so direk van Christus. Dit bly streng monargaal. Die ampsgedagte en die ver­

skyning van ampsdraers as regeerders van die kcrk, selfs al is dit in die naam van Christus, was nie di~

8). ibid. p.17.

9). Vgl. ibid. p.18.

10). Vgl. ibid. p.19.

11). Vgl. ide p.38.

12). ibid. p.71.

1051 .••...

oorspronklike bedoeling nie en het eers na Paulus ont­

staan. 13 )

Hierdie opvatting sluit dus enige regering van die kerk, waarby mense betrokke is uit. Alleen die koningskap van Christus, so os uitgeoefen deur Sy Gees en Woord, word aanvaar. Die woord word gepredik en dan is di t Christ us en die "fat die \Joord hoor, se persoonlike sa&k of daaraan gehoorsaamheid uit liefde betoon word of nie . As van ~ regeringstelsel gespreek moet word insoverre mense in die regering van die kerk betrokke is, kan ^~leenvan 'nCharismatiese-stelsel ge­

spreek word. Die enigste manier waarop Christus re­

geer, is om Sy Woord te laat spreek deur die wat die gawe daartoe het.

(b) Die Kollegialisme:

Waar dit ~ feit is dat die kerk tog regeer word

83 in die regering mense betrokke is, wat met gesag optree, sluit die opvatting van Sohm en Von C~pen-

hausen teen wil en dank aan by die heersende gedagte van die Aufklarung. Die kerk is naamlik 'n mens like instelling. Die verskil tussen byvoorbeeld Sohm en die rasionaliste is dan alleen dat eersgenoemde die wese en bestaan van die kerk na die onsigbare verle en dat die sigbare organisasie deur menslike afwyking ontstaan het, terwyl die rasionaliste die wese van die kerk as aards aanmerk. Dit het bloot uit die menslike

13). Vgl. ibid. p.62, waar v.C. om hierdie standpunt te kan handhaaf, sy toevlug neem tot die Skrif­

kritiek. By verklaar: "Die Pastoralbriefe, aber auch der Ephesebrief, sind hierbei natUrlich niet als Paulinisch gerechnet. ^ff Voetnoot 3.

106/ •.•.•..

---

-106­

samele',ving ang, tot behart ing van g enstige belange, ontstaan en berus op menslike wil keur.

"Die Kirche ist eine Reigionsgesellschaft. 1I14 ) D kerk is nie van goddel oorsprong nie. 1100 'n Kerk word dan gebore uit ~ verdrag ooreenkoms en is niks anders as ~ cOllegium of vereniging nie, soos daar meer ander verenigings in 'n land kan wees. ¹¹ 1 5) Di t vlOrd daE ooreenkomst die kol1egiale sisteem regeer.

Volgens hierdie beskoui is daar geen sprake van regering van die kerk deur Christus nie. Die

or van die volksoewereiniteit erken en ander sag as die van die lede van die vereniging e. "Dit co1­

legiaa1 systeem is niets anders dan toepassing op cit]

kerk van Christus van de nkbee1den dBr Fransche Revo1utie. 1I16 ) Die regeermag berus by die kerklede

en kan deur hulleself uitgeoefen word. akties is egter wenslik om die ering oor te dra aan wie die gem€cnte verkies. So ontstaan die ampte. Prin­

sipieel is e amp vir die ke nie essensieel nie, leen ui t praktie se oorwegings is di t wenslilc dat daar ampsdraers is. nDie verdraaide kol1egia1e opvatting van e amb het viral die IIreprasent iv-princip"

op die voorgrond gebreng. Is die ambsdraer orgaan van die gemeente dan, so se die kollegi iste; is hy ook verteenwoordJ:.gg daarvan. n17 ) Die gemeente1ede .

14). O. Linton: B.W. p.5. • ook p.p. 25 en 28.

15). . Dr. J.P. ,Tooste: e Hoeping t die Amp van Predikant. 1950. p.l.

16). A. Kuyper: Tractaat van de }{eformatie der Kerken.

Amsterdam. 1884. p.51. (In vervo1g aangehaal as Tractaat.)

17). C.J.R. de ~et: Die K legi Kerkreg 1921. p.129.

107/ •... ^{< •}

hulle ges aan die ampsdraers 001' as hulle en verteenwo rs.

In hierdie sisteem berus die hoogste ges in e kerk gewoonlik by die sinode, terwyl laere besture in dalende orde tot by die kerkraad die algemene kerk verteenwoordig by die verskillende plaaslike vertakkinGe daarvan. 18) Omdat die lede van e kerk egter hul mag lean oordra aan wie hulle wil, kan kollegiale be

sels verskillend toegepas word: "Zoo kan men presbyte­

riaal zijn, en het gezag opdragen aan de presbyters, muar ook papaal, het opdragende aan den Paus, of SY'tlodaal, het overdragend aan synode. Maar altijd moet de grond­

slag zijn: het zag rust in den vrijen wil der meer~~-

'd ¹¹ 1 9)

1 • A. Kuyper noem die ste el "een e..;l1t cameleon­

tisch stelsel; kunt er elk ste mee goedpraten; al- Ie en het fundrunent staat wrak en trekt van onder elk die ^I' andere stelsels het goddelijk fundament weg, om er

t revulutionaire voor in de pI s te schuiven. Want dit is zijn zonden dat het de outoriteit Gods in Zijnen Christus nooit andel's in zijn kerk gedoogd dan rustende op de outoriteit van den vrijen wil des menschen. ^1I20 ) (c) Die independentisme of Kongr~gasionalisme:

Die uitgangspunt in die independentist se stelsel is die kongregasie. groep van gelowiges wat op een plek en in een vergaderplek saamkom, is 'n kongregasie. Sodra ~ kongregas te groot word vir

18). Vgl. ^It en Reglement voor het bestuur der Rer- vormde kerk in het Koningrijk del' Nederlanden. ^If 181e,.

artt. 3, ,31, 49 en 84.' Bijlage I. J .C.A. V.L001;;

Ret Algemeen Reglement van 1816. Wageningen 1942.

p.p. 223 e.v.

19). H. Kuyper en Biesterveld: Kerklijk llandboekje.

p.Xl.

20). A. Kuyper: Tractaat. p.

108/ • • . . .

-108­

e oen va aderpl~, mout ~ ander govorm word. D re ECrIDag berus dan by die lode van die kongreg io self. Die lovviges oorde 1 en beslis in alle sak·;;

self. ⁾ Elkc kongregasie is outonoom; dit beslis in alle s on die ouderlinge het alloon ~ lorendc funk- sic. Di kf;rk is die liggaam VGn istus Gn kom tot opc:nbnring in kon;regGs nCor cclcsiao is ook hun de uitvcrkiezing, norma ecclesiae locn het \..]001'(1

)

van God ••.• II Dio verskillendo kongregasies kan met ander konferensias hou, manr lconfercns mag nio aan die outonomic van elkc kongrega3 afbreuk doen nie.

dib stelscl die koningskc.p van Chris­

tus nog rkcn word in die a:mvaardinc van die ',joord van God as "norm:ct ccle siae ,II kan sako ^'n tyd lank cl

loop IIzool het goestolijk loven in geloovigen ...

in hoogen toon wordt gohouden, maar moet noodwendig geh001 bui t"n het korkelijk erf vooren, zoodra di t gc stolijk leven verslapt em inzinkt; ..•...• 2

3) Dio

11

stelsel ont dan ook by so ~ ins inking ongomerk in e Kolle al 24)

net soos by Sohm word in die stelsel gapoo§;

om koningskap ^v~n Christus in die kerkreguring to vrywaar tBen mcnslike indrinGing, mGar die wyse wac.rop dit gedoen word, loop juis uit op verdringing van Christus as Koning.

21). Vgl. ibid. p.50.

) • ibid. p. 49 .

23)· ^ide p.51.

). Vgl. ibid. p.51. ^OD H.il. Kuyper: Colle :iicta3t. 1935

1091 • .•....

Cd) Die Luthorse of Territoriale stelsel:

Dieselfde geld van die Lutherse of Territo­

riale kerkregeringstolsel. Luther se hele denke en optrede is soteriologies georiUnteerd en daarom aksen­

tUder hy uiteindelik die onsigbaar-geestclike sy van die kerk ten koste van die sigbaar-institutore sy, en offer ook hy die goddelike in die kerk op aan die praktyk. 25 ) Vir hom is die hoofsaak dat die gekwelde, strydende lowige deur die prediking tot voll€ heil­

sekerheid kom. 26

) Daar moet dus niks in die weg gele word wat die verkondiging van die evangolie kan hinder nie. As die pr.edikamp maar kan funksioneer, hot hy nie veel erg in verdere reelings met betrDkking tot die kerkregering nie: IlHy is al dankwar, wauneer orgens

t prodikarnbt met de bodiening van \.Joord en sacram0ntcn hers Id is.,,27)

Hierdie eensydigheid by Luther, gepaard met 'n gebrek aan organisatoricse talent,28) hot as gevolg dat hy die selfstandigheid van die kerk vir 'n groot deel prysgee aan die landelike owerhede. Vandaar dat die Lutherse kerkrogeringstclsel die territoriale gc­

noem word.

In die ontwikkeling van die stelsel het Luther se volgelinge wat vir hom onverskillig was,tot

). Vgl. A.D.H. Polman: ad>!. IV. p.p. 10 e.v. Veral p.l:? uHij geeft tenslotte - seen noodmaat­

regel, die helaas gewoonteregel werd - de zelf­

standigheid der kerk goeddeels prijs en laat aan de landelijke overheden het regiment over kerk

over!~

26). Vgl. A.D.R. Polman: a.w. III. p.p. 238 c.v.

27). A.D.R. Polman: a.w. IV. p.13.

28). Vgl. ibid. p.13.

110/ • . . .

~ beginsel verhaf. Christus het volgens hulle die kerkreGer in die hande van die vors van die land

gee. 29 ) _D vors van die land ook soewerein oor kerlc. laat hom deur niks bind nie, ook nie deu~

voorgangers Vandaar die ste

religio. Die vors dra dan kragtens sy bevoegdheid die re ing van kerk 'n groot el op :lan nkele

dikante van die hoofstad. Hulle vorm ~ konsi ori~

die wil van die landsowerheid uitvoer. ³⁰ )

(e) ~e Erastianisme:

Nou verwant aan die territoriale stelsel is die van Thomas tus. ga2..n egter verder en ontkpL al kerklike sag. \Jaar die predikamp vir

rane nog el het aan ke ring in

l'

^C'!

Woordbediening, wat aanwending van d sleutelmag ,

dien die prediking vir Erastus alleen tot raadgewing

etl tug kan niks meer as waarskuwing wees nie.

Die sag oor kerk kom heel en al aan die ower­

he toe. D owerheid kan hom wel laat voorlig deur rklike one en rings, nmaar de kerk­

1131 ) regee wordt door de overheid uitgeoefend ••. ^{, 0}

(f)

Waar die independente en die rane ter wille van die behoud van Christus as enigste Regee r van sy in ~ uiterste verval het waar­

deur Christus tog as Koning verdring is die

29). . A. Kuyper: Tractaat. p.46.

30) • • R. Sohm: a.v,'. I. p. 5.

31). 1'1. Bouwman: Voetius over het gezag der Synodon.

Amsterdam. 19 • p.12.

1/ ... .

ooraksentuering van die onsigbare sy van e kerk, word deur die aanhangers van episkop se stelsel weer no. die r uiterste sondig. D stelsel

vrug van ooraksentuering van die sigbare kerk as instituut. Die Rooms-K olieke Kerk is die mees konsekwente eksponent van rdie stelsel, terwyl oak die Anglikaanse Kerk van Engeland die stelsel toepas )

'n gewysigde vorm. 33) K8"t'lme r k van hierdie stelsel is dat Christus gesag as Koning van kerk oordra aan die Pous, Biskop van Rome. Christus word in

e kerk op aarde vervang deur die rous as Sy stad­

hauer, wat die opvolGer van trus is. D Pous is dio hoof van die kerk en priesters in dalende rangorde onder hom is sy gevolmagtigdes, rs van sy mag in die mate wat hy dit aan hulle oorgegee het.

D~ hiorargio is die eintlike rk, die te, alleen Christelike, olioke, deur reelmatige suksessie van

apostels ammende, onvcrganklike en onfeilbare rk. 34) D wose van die is so in sigbare instituut, dour die persoonl gesagso van Christus aan trus en sy opvolgers, gelee. '"iaar

pous is, daar is die kerk on waar die kerk is, daar Christus. D sigbaar-Go titueerde rk is ChriL:

tus. 35 ) Die lowiges tel nie mee in c bepaling van wat die kerk wesenlik is nie. Hulle enigste taak is am te luister en te gohoorsaam as die hierar~ie sprock.

32). Vgl. Prof. J.P. Jooste; a.w. p.l.

). Vgl. 1'1. Bouwman: a.w. p.12.

34). Vgl. H. Bavinck: Gereformeerde Dogmatiek IV.

(1911) p.307.

35). Vgl. G.C. Berkouwer: Conflict met Rome. p.28.

112/ •••.••.

-112­

Daarom word in die stelsel onderskei tussen die ec­

cle~;ia ns, "i.'at nie die vwse van e kerl'C ui tmaalc nie, en e ecc sia docens, die erargie, wat die wes ike ke Wanneer die ke , d i t is die pous, beslis, is dit onherro elik. Ry regeer as plaasvervanger van Christus en is die absolute heer­

ser oor die kerk. By is ook nie gebonde aan

Woord van God nie. In sekere sin staan hy sell's bo

die 1,,Jo , ,.·jant Christus ef op aarde in die 8cclesia

doc ens voort. As hy spreek ex Cathedra Petri is hy onfeilbaar. )

(g) Die presbiteriale stel~:

In die voorafgaAnde ste Is van kerkrege vIOrd die konin1;,skPlp van Christus of direk ontken, of deur die WYSf) waarop oog 'dO om dit te verwerklik,

En eorstc verei , kragtJns die wese van die kerk, vir ~ kerkregeringstelsel is onverswakte handhawing van die koningskap van Christus. allec is Koning van sy kerk en alhoEwel By van die diens van roense gobruik maak, noem bulle e sy plek in nie.

Bulle is alleen sy instrumente. )

ment, waarvolgcns Christus as Koning self rc cr, moet dus die grondsl bly in e regering van e kerk.

Rie 0 grondslag bly bchoue in die kerkrecering deur amp rs vmt bcdiencOiars van Sy vIOord is, soos Rysolf en By apostels dit verorden het. "In het

36). . R. Bavinck: a.w. IV. ( 1) p. 306 •

37). Vgl. ib • p.389.

38). Vgl. Prof. J.P. Joo a.w. p.p. 3 en 4.

113/ • . . . .

ziehtbare is zijne regee niet demo iseh noeh monarehaal noeh oligargiseh, maar aristoeratiseh ­ presbyteraal. Het zijn aristoi, de sten, niet in geld en d, doeh in estelijke gaven, die Hij­

zelf bekwaa..'Ut en door de ente voor zijnen dienst ,,39)

aanwijzen 1

'...Janneer dan in vervolg gehandel word ^001' die wyse waarop die kerk regeer word, moet dit altyd teen die agte ond van Koningskap van Christus sien word. Dit is die grondliggende beginsel waarnl in die kerkre ing rekening gehou moet word. ChI' t'<)

~lleen heel'S in sy kerk. Alle menslike heerskappy mo t as tirannie er word. Al outorite , a l l e Ges in die eeele gaan op ChI' tus terug. 40 )

likigg van die koningskaE van Christus:

Die uitgangspunt die verwerkliking van die koninGskap van Christus word gevind die plaas­

like kerk "wat beskou vJOrd as die selfstandi si6barc openbaring van die liggaam van Christus. rdi2 uit­

gangspunt vind sy grond in H. Skrif en veral in di

N.T. waar ',,,,oord kcrk as plaaslike gemeente 91 maal voorkom. ,,41)

Die Heilige SkI' if spreek van die kerk as 'n II sseitigel! be 'n gemeenskap van bepaalde one op 'n bepaalde plake 42) waar dit

39). H. Bavinek: a.w. IV. (1911) p.424.

40). Vgl • .t~.J. Bronkhorst: a.w. p.206.

.: , T

41). Prof. J.P. Jooste: a.w. p.2; vgl. oole Prof • -.: • u •

Snyman: Die gebruik van die woord !lKerk" in ^Qle Nm"e Testament. p.2. H. Bouwman: reformu;rd Kerkrecht. II. p.100.

). Vgl.~. Bavinek: a.~. . (1911) p.

114/ . , ...

-114­

· . 43) . d' t as sodanig moeder van e ge 1 oW1~.es 18, lS 1

middel waarcleur Ohristu::; die 'livel van die Godsryk uitdeel en c..ie voltooiing dnarvan voorberei. 44 ) Daaj:'oli rig Hy e kerk op elke plek in met ampte en bedienin~,,·

Die onsigbare, universele kerk as 1 aam van ChristU~3

word stuksgewys op elke plek sigbr:.ar us 'n naders org:.l­

nisasie daarv~n en daarorn is die pluaslike kerke oak gelyl:soortige dele van die universele kerk. 45) rrDc1t onder deze algeillene kerk de kerken ufzonderlijk, e over de steden en dorpen nuar de eis der censelijke noodzakelijkheid verdeeld zijn zoo vervat zijn, dat ieder van haar met recht de naum en het gez der kerk

. t rr 46 )

b eZl ;.Q.O. Die plaaslike kerk is die prim@re openbaring van die kerk VDn Christus. 47 ) Dit korn tot openbaring deur die diens van die Woord en word ^Vi;

guder en onderhou deur die Gees en Woord. 48 ) In diG lig beskou is e kerk lIeenvoudig een Instituut voor den Dienst des -v.;oords. ,,49)

(ii) Die taak van die ampsdraers in die verv.ferklikin:

van die Koningska~ van Christus:

Die bediening van die l,ioord dra By op aun die arnpsdraers. En deur hulle dienswerk verwerklik

---_._-­

43). Vgl. Calvyn: Institusie: IV. 1.4. p.le.

44). Vgl. H. Bavinck: a.w. IV. (1911). p.322.

45). Vgl.,.. J. 0nyman: a.w. p.14; 1~. Kuyper:

Tractaat. p.7.

46) • Calvyn: a. w. IV. 1.9. p .19,

47). Vgl. A. Kuyper: a.w. p.34; H. Bavinck: a.w. IV.

(1911). p.408.

48). Vgl. H. Rategismus. Sondag XXI.

49). 1~. 1\uyp8r: l!; Voto Dordraceno. II. p.134.

11'5/ . , .

By sy E in die kerk. Hy ro ,deur die ver­

kondi van die Woord, uit e re die ';Vat die V aan Hom gegee het tot met Hom en tot met mekaar. Hy stel d as eerstc eis vir lidmaatskap aan die kerk lydenis van die loof Hom en die doop tot ve van sondes. ,\/

Hy eis ook die wat so as kerk is, nie moet Ilbly by van die predikin~ van nie, maar na d volmaaktheid voortgaan •..•••. ^{!1 )} en in die

gelQof volhard. 52 ) Daarby moet lydenis VGL

en die in die geloof gepaard met ~ hei­

lige 1. 53 ). Die lade van die k moet I1die deugde van Hom liJat julle ui t die t geroep het tot Ii.jonderbare lig tl54 ) verkondig. nie glo en in die loof volhard, terwyl daar evan die geloof tot nbaring kom nie, het el aan Christus ann sy kerk nie. 55 ) Deur d telling van die e en bedieninge het Christus dat die burgers van nie aan hulle self 0 1 is nie, maar so re r word as kerk in Sy Naam, dat hulle hul roeping kan vervul. Christus se sorgende 1 vir die wat aan Hom behoort, '.'lord ui tgedruk in

van die amp rs.

50) • Vgl. o. a. • 16:16; R&nd. 2:36-38.

51). Hebr.6:1.

52). Vgl. • 6: I I Tim. 3:14, 15.

53). Vgl. I I Kor. 6:14 v.v.

54). 1 Petre 2:9(b). Vgl. ook Matt. 5:13-16.

55). Vgl. J 2: v.v.

116/ • . . .

-116­

In (lie diens van 1"Joord het die regerin van aan die ampsdraers toevertrou. Ie moet die

re~ls nee @, wat Christus Sy tioord gegee ^~ vir die lidmaat aan en die in die kerk. D inrigting van die rk met sy ampte, \\Taaraan die prediking van die 'Aoord en bediening van e sakramente verb is, sowel

as d eis (lie aInpsdraers moet toesien dat e 10wigecC:

oore t hulle belyde moet lewe, is re

tus en e ostels vas stele Daarom is die taak van die ampsdraers in die regering van e kerk allereers beperk tot d en vasstell van elie bepal wat deur Christus en die ctpostels vir bestaan en inrigt van die kerk e is en tweedens om reels neer te Ie die ordelike nakoming van die van die Eoning. D geskied in d vasstelling van e belydenis en kerkorde.

In die ordeb alinge is die rs dan nie, soos dio geval van e gewetebindende inge deur Christus nee Ie vir d lydenisvorming, gebind aan e uit­

sprake van tus of die te nie. Hy het d hoof­

beginsels e inric;ting van , wat gewetebindend is, neerge:l@, r;laar laat dit aan die ampsdraers oor om d

ro~ls tot t assing vG.n wat Hy het, no. die behoefte van die tyd en omstand:Lghede uit i l Skrif af te en nader te f eer. 56) Chris e byvoorbeeld

"Joord on s nte amptelik bedion moet word dour die wat daartoG geroep Dit is egter e vryheid gelaat om in die lig van enkele nadere aanwys die Skrif, die becliening van d Woord en sakramento, sowe1 as die roe van die dienaars van die -vioord ordel te reel. .4.118s mo in die kerk,prdel en we1voeglik" to Die ree1inge

56). Vgl. H. Bou1rrnlan: ^a.VI. I. p. H. BJvinck: D..W.

IV. (1911). p.404.

117/ •..•..•

i

mag nie met van God stry nie, maar hoef tog ook nie net uit geneem te word nie. Die

stelling vecn kerkorde ^II is geen 8chrift···

gegeven, maar een hist sch geven, n5'7) kan dan ondeI'-­

skryf word, met e voorbehoud dat die historie weI mee-­

spreek in die nadere uitwe van die Skrifgegewens.

D s kan in d regerins van die kerk aIleen d tens b in die kerkorde deur cit wat Chris~s direk beveel het. Die ander reglinge wat hulle maak, moet egter net n tot betere nalewing v~n

wat Hy beveel het. II t 1 van de Kerkenordening L: ^j om goede orde in de gemeente van Christus te onder­

houden. rr58 ) Die hoogste s bly by Christus berus.

Die ampsdraers gee net wat Hy beveel deur, en regl die praktiese toepassing van wat el die gedrag in die kerk na.der. Daarom moet ampsdraers in die V2,C-­

stelling van die reels vir e samelewin6, ::~cc

vervat in die Kerkorde, hulle een beperk tot 1t.;rat nood­

saaklik is vir die inrigting van as instituut vir die bediening van \';0 en sakramente en die tug WGt daarby hoort, om te en tot opbouing' en be­

waring daarvan as liggaam van 50 Borg Chri.::;­

tus deur sy ampsdraers dat aie ~;) hulle as bur­

r8 van die Koninkryk van die Ie in belydenis en wandel kan gedra.

Al regeer ChL'istus sy kerk deur die amps­

draers, is dit uit hulle taak duidel hier geen

5'7). L .• Fraamsma: Kerkordening en s s. Kok Kampen. 1946. p.?; Vgl. Joh. ,Tansen: De Kerk­

ordening van de Gereforme Dee1 I.

191'7. p.43.

) • L. Praa.mSfJa: a. vi. p. 8.

1 . ^" . . .

-118­

~)r81{G van 'n oordrag van gesag aan mense om hee

te voer nie. "Als dienaren van Christus zijn zij st Verbi divini minist dienaren van het goddelijk

,,59) _{As hulle reels die} ag van die

kerk nee e ^en toepas in die ike inrigting en handhaaf die toepassing van die het hulle alleen gesag as hulle daarin v.Ioord van God

spreek. Dan is dit geen mens like sag Vlat hulle uitoefen deur dwang of geweld nie, want met hulle diens van die 'vioord gaan die \",rerking van die Heil

Gees gepaard. 60) AS Cbristus sleute aan apostels e, skenk Hy aon hulle Heilige Gees om hul te beklFJaam in hulle amp, maar te lyk is t ook n versekering dat \ioord deur hulle tever­

efs ge ek sal word nie. Deur e werking van die Heilige Gees gaan die woord uit om te doen wat Hom behaag. 61)

bamevattend kan kerkregering dus nou ook omskryf word as die diens van die l"Toord, deur die ^fC­

draers v~n die plaaslike ke ,in die vorming van die reels vir gedrag in die kerklike samelewing, toepass daarvan in kerklike inribting en die handhawing daarvan deur die uitoefening van e tug.

59). I..J. Bronkhorst: a.w. p • • Vgl. Calvyn: :1.1,>J.

IV. VIII. 5, 9. p.p. 166-172; S. Greydanus:

Gchriftbeginselen van Kerkrecht zake meerdere vergaderingen. Enschede. s.j. p.3.

60). • H. Kategismus: Scndag .lelI; Calvyn: a,w.

1 1 . 8 . p.l7G. "want op ze beperking moet men nauVlkeur lettan, dat Christus aan Hei­

1 est taak toeschrijft om hen in to gev~

al wat By hun tevoren met zijn mond geleerd heaft.

61). 1. H • 2:47; met Joh. 3:3-6 en II Kor. 2: 1 .

• ook ~.J. Bronkhorst: a.w. p.2

119/ •...

Iiet ander vvoorcie: deur die di ns Vdn oei'en die ampsdraers, as gesante van s ^{':1 we}

uitvoerende en regsprekende ges uit.

( i) Die handhawing van die~:

Die formele regering van die kerk n en afbreuk aan die heerskappy van Christus, deur Gees en ',1oord nie. Dit is intendeel die 1 vJaar­

deur die heerskappy van Ch:.L'istus verseker word.

v/erping aan die arnpsdraers is dan oak ondervlerp aan Christus, wie se \;Joord hulle bring.

In die handhawing van die reg in die kerk kan e re rs oak nie gebruik maak van dwangmiddels, soos Sohill as noodKendig beskou as daar 'n formele kerk­

reg Die wese van die reg sluit nie duang in I1Zum Begriff des Hechts gehort der zwang aber

11 ) As daar nie sonde was nie, sou daar oak nodig wees het am die reg op aarde te nie. Dwang as kenmerk van die staatliKe reg is d g van die sonde. Die kerkreg is ebter nie dwi in sin wat die staatlike reg dit in ling is nie. Die llinpsdraers het geen uite 1 tot hulle beskikking am die kerk­

reg te D is tewens oak nie nodig nie.

Die kerk van die gelowiges, wat juis tot die is deur die drang wat die Heil Gees in e gel@ het am na die gebooie van Chr te vIe. spunt in die handhawing

van ke so van gelowige am ho:.

62). o. ^{on: a.w.} • F.L. Hutgers: net Kerkrecht. p.p.

120/ .. , ...

in die s van God te a soos Hy dit eis.

is e nodig om die waarna uit liefde tot God smag en wat nagekom word, te handhaaf nie. ie reg word erken en gehandhaaf tldoordat ieder er lig voor buigt." 63)

\.I(J.ar verhardende verset is teen d reels vi::::, d in die kerkl samele~Jing, kom neer op 'n ver teen ~ie 000rd van God en is dit e lik 'n l\le ring van onderwerp aan die reger van Christu;:;

en ^~ betoning van vyandskap teen Hom. Dan e die ampsdraers weI met op, maar ook dit n 'n gebrulL van dwang nie. Deul:' vermaninc, teregwys , en bestr;

f word aan die ongehoorsames die eise voorgehou \'I[at tus stel dan die lede van sy 1 is, en elkeen wat waarlik lid van die kerk is, hom daarna uit 1 fde moet gedra, of altans ^{In ge} stryd doet

~ 64)

voer om hom daarna te cA, !I'D Goeie boom }=an en sler;te vrugte nie, en ~ slegte boom ook geen

vrugte nie. )

1,Janneer 'n verharding sonde blJk~

ten spyte van verman , word so 'n lid, ,,!at homself as ~ slegte boom be , van die kerk geeny. Ook d snyding is nog en dwangmiddel regterlike s in die sin van straf deur ~ w@re regter

Die afsnyding niks anders nie as ~ openlike verklaring deur d aers, in die naam van Christu.

). F.L. Rut Kerkrecht. p.25.

). Vgl. Lukas 13: en 24.

). rIatt. 7:18.

121/ •....•

dat die ai'gesnedene deur sy getoon het dat nie 'n 'lflare loof lid van Chris en van sy

is nie, llilDT eintl 'n indr r. lI Het is eige 1jk de aring, dat de lA'ede ige, en zool hij in zijne afwij volhardt, daardoor toont in den ke niet te s te behooren. :;)e verbreking ^I' gemeenschap ges dt wezenlijk door n overtreder zelven; alleenlijk, hij wil niet zien en erken­

nen; en het is dan de kerk, d het ekt en tot

\"rerkelijkheid waarbij zij dan voorts de ve 1­

ding raf overl aan haar ^r~oning. Op wij ze \>/ordt er 0 voldoen aan het recht dat moet er­

schen. ^It )

In die rkregering word ges uitgeoefen in die ke Die re erders beskik oar om die reg te vorm, toe te en te handhaaf. Dit is 'n

erke in elke samelewingsverband ^nl;

is wr"t ^001' die daarin beskik en dus met gesag op~

tree. ) Die waaroor kerkre e rs be

is e r &nders as die in die ander samelevlinbsverb ^{l ; •}

"Haar ze macht welke Chr aan zijn gemeente ver­

leent, aagt een bijz:::mder karakter.,,68) Dit is 'n gees 1 mag. "Ret vJOord ^II estelijk ^tl (apiri tuali ct;aat hier tegenover IIburgerlijkll (civilis), en duidt derhalve aan, dut zij in oorsprons, , aard en

66). P.L. nutgers: a.w. p.25; Vgl. H. Bavinck: Di is 'n plegt vG::c'klaring "in Jezus' naam,

zondaar nbaar worden als niet zij Den oprecht der in Christus . . . . • ¹¹ a.v!. IV.

( 1). p.

67) . • H. B"w a.w. . (1911). p.450.

68). • p. L1-28.

122// ... .

bedoeling v~n de pc- tieke macht on~~r cheiden ^l Die v!8.pens WaerI!lee in e ke ring ~ stry word, i nie vleeslik , maar geeste~ik; _II agt deur God om vest nee r te1:J e rp . ^II 71 )

AIle mag die kerk berus by Christus.

oefen sy gesag weI stre deur sy Gees en - ord ui:_.

maar bedien Hom t ook van uense in die uitoefen

daarvan. Die ampsdraers is ks rs as instruL18Et waardeur Chri sy mag laat geld in die rk e. 72) Die mag word egter nie aan persone \flat d ges uitoefen verbind , maar aan die ens waarin hull gestel d is aan die i:loord wat deur Ie bedien

word. 73) _Die het aIleen en gesag

toefen, vir sover hulle in die Naam van die re en Sy woord optree. IIDus is de macht r kerk niet onbec;rensd, maar onderworpen aan GodsvJoord, en daari n

s het ware inge oten. 1174) Die sag Vlat mense

oefen in die is dus altyd dienend van aard en ^cc~

op las van die Koning van e ke Dit a 'n beson­

re karakter en is te onderskei van aIle ander ges wat op aarde uitgeoefen word. Met betrekking tot

70) . ^{Joh. en:} De rkelijke Tucht. p.131. 1.

Lt. " Sobm: a.w. I. p.464.

71). II Kor. 10:4.

). 1. J.D. du Toit: Die amp van die ouderlin3 en Di s: HBverker en ormser. Uit Neder­

lands vertaal in die Versame ~de van

J.D. du Toit. Deel VI. Dagbreek-boekhandel.

1961. p. 3.

73). 1. Calvyn: a.w. IV. 11.2. p . • D. Jacobs.

De Verhouding tusschen de PI selijke en de

Algemeene Kerk in de eerste dr eeuwen. iden.

1927. p.20.

). Calvyn: a.w. IV. VIII. 4. p.166.

wat deur mense ens die kerk uit oefen word, ~ min­

dere en laere ges 75)

D ampsdraers oefen die gesag uit, maar die vraag is by wie die van Christus berus in die kerk.

Herman Ridderbos hiervan: nHet Nieuvve 1'e ament gaat agter dit alles te en wijst als eerste en princip

zagsdraagstcr van istus de geI:leente zelf aan.,,7 6 ) Die m.a.g in die kerk berus dus wesenl by kerk ;:;;elf, dit by die vergadering van gel0 ¹ diges. 77) Hulle oefen

er self die gesag uit nie, maar doen dit deur d aangeste dienaars, e ampsdraers. Op ond van flatt.

16 en 18 en 1 Kor. 5, konkludeer Herman Ridderbos:

en de apostelen aan macht en ge bekleden de macht en het z ten princip e aan de gemeente If toekomen. Zij en en datgene uit, \·rat aan gemeente

als vo van God en Lic-J.aam van Christus geven is. ^If ) Die mag berus by die vergade van gelowiges as die principium quod, maar die uitoGfening van die gesag kom aan ampsdraers a;:;; die incipium quo toe. 79 ) Die

75). Voetius: Pol ica Ecclesiastica Pars I. Liber Pri­

mus. Tractatus II. Cpo 1.4. Ed. H.L. Rutgers. p.105.

). Herman Ridderbos: Gereformeerd v.Jeekblad. 15de Jaar­

gang. nr. . 19 Febr. 1960. p.266.

77). Vgl. Voetius: a.w. p.lOl. Pars. 1 Lib. I. Tract II.

Cpo 1.2; £.. Kuyper: Tractaat. p.43; J. De Jong:

Verklaring van de Kerkenordening van de Nationalo Synode van Dordrecht van 1618-1619. Col Voor­

drachten van Prof. Dr. F.L. ^{Rutgers. ref or­}

meerd Kerkrecht. IV. RotterdarJl 1918. p. 39; H. Bouw­

man: Goreformeerd Kerkrecht. II. p.lOl.

). H. Ridderbos: t.a.p. p.266.

79). Vgl. Voet a.w. p.103. J£d. Hutgers ri. Bou-vv:man:

Voet over het gezag der Synoden. p. A. Kuyper:

a.w. p.43.

124/ .••..•

TS is die organe waardeur die gemeente die s uitoefen. D gereformeerdes "stelden de ver­

houding van den kerkeraad tot de f;emeente als die van tot het liehe.am. De maeht om te loopen, te zien etc. is aan het liehaam gegeven, maar voor iedere funetie be aan er organen. i\Tiet voet is het orgaan dat zien moett Zoo ook zijn zieners de organen, door welke gemeente handelt.1! 80)

Dat die ampsdraers die organe van die kerk in die uitoefening van sag is, moet egter nie so op­

gevat vwrd ·"'.sof fide vergadering der lovigen de gez opdraeht V2,n Koning ontving, om nu op haar beurt d zag op die dienaren over te brengen. en, en , de 10 n en de dienaren ontvangen iden hun ambte,·, lijke roeping reehstreeks van den koning. Zoo het ambt

r loovigen als het lliubt der dienaren staat vo

een lijn. De gemeente staat et over de dienaren n dienaren stCian niet over gemeente, maar over be n staat Chr tus, die beider onderlinge verhouding be­

paalt, door beider zag uitsluitend aan zijn Woord te binden. 1t8l )

Die beskouing dat die mag by d gemeente be­

rus, hou ~ inne ike ~eenstrydigheid in. A. Kuyper, F.

gers en H. BOU1iffilan, wat altyd die 0 het op die sinodokratiese kerkinrigting van die derlandse r­

vormde kerk, is geneig am gesag van die nte so

te oorbeklemtoon, dat die gevolgbrekking gemaak kan worQ dat e kerkregering eintlik by die gemeente berus.

) . J. De Jong: a.w. p.39; vgl. Voetius: a.w. Lib.

'J:lraet. I. Cp. . Quaest. V. p. . r(utgers.

81). A. ^KUYPdr: a.vv. p.43.

125/ ... ~

is nvirtualiter et potenti

aan die geme2nte \,[el die ente

slis nie, is dit tog hulle besllt.; die ke raad as ^!1 Vaak 'ilfOrdt tot eene tot i tei t

ne geze wat door een bestuur moet worden uitge­

end. D geldt in dit val. D executie

11 82 ) moet door n kerkeraad geschi

• Rutgers laat die vraag onwillekeur

opkom of Hel op insipiele gronde e inJepen­

dente ve kan word, behalwe daariu dat Christus i ampte, deur die inste iug daarvan, as no aaklike or··

van e C,leente bedoe 1 llet. \Jant hy stel clie ifgronde vir die no saaklikhe van e sagsu oefening die amp rs op een lyn met prak­

t se problcili8 wat gesagsuit cning die hell:

ente se onmoontl Ewalu 1I::'~indelijk voerden de reforIII0(:)rden aan, dat eene gam gCDeente onmo;elij

exe.cut van de kerkelijke t in alle gevallen zich kan nem6n, vooral t in onten, talrijk aan leden zijn. jzen daarbij op die rvindiu _{t )}

0 ⁷ )

en. ^lIO ?

b anderen en Indep

D die ike lTUg by go-­

. . 84) meente be.rus, se H. Havinck, is sl ten de JU1S.

Insoverre is seker ju dut ChI' tus \Vel aan sy ente toevertrou Die gel s moet afsonderl en ges lik Sy uies weese As

82). J. de Jong: a,w. p.40.

8.3) • ibid. p. 40 •

). H. Bavinck: Gereformeerde iek. IV. ( 11) p.413.

126/., ...

ete moet 1111118 Sy NacUYl bely, as pric:sters hulle toe\.vy aan dicns V!cln God en ^c{,s konincs teen die

vlel en d sonde en oorwin. In e roeping as profeet, ester en koning die mug van elke lowige opr.:,es t om in erdie vJereld die beeld van

Christus te openbaar, en die were IJet ges tot r ..·

werping ,::tan Ch.ristus op te roep. ~laar die lowi s t nie net sag teenoor die were A nie, ⁰ in die rk. Die cen moet onder andere op die r ag ge8, mekaar se laste dra, mekaar bemoedig, vertroos, vermaan en bestraf. Verder het Chris aan hulle die mag

om leself as te titueer, in Gy rj ^aaEl

die ampsdraers aan t6 wys uit Ie midde.

D is e nie juis om te se hierdie

nag <,vat e celowiges afsonderl en gesamentlik besit,

die gCDeente 2S S deel e aan die uitoefeni van diB ike met betrel:king tot die re nie; dat dit eintl e ente is homself re­

er organe nie.

Ridderbos wys daar dat die sleutelmag

r1atthelis :17 Jesus aan die gemeente gegee word.

Verder wys hy op I ^{l ' .} 5: II s Paulus dan ook zijn brieven aandrinrt u handh van de tucht in

meente, wendt hy z niet tot de ambtsdragers, maar tot de ente ze 3n hij zegt in I Kor. 5, hij in de saamverf:~adering Vdn zijn geest !:let de gemesnte de boze uit haar en 1 verwijde zien. De ge­

meente is du::; V8 woordelijk voor haar eigen christe­

1ijk sta;::m en zij is ook gumachtigd in de Naam des fleren zondaren in haar midden te bestraffen.1! )

85). H. :~idderbos: Gereform(:)ord -,Je ad.

€ nr. 34. 18 Febr. 1960. p.

127/· ...

rteenoor voer onder andere H. B k ,

WD.t r:att . :17 betref, aan lTe sus e sleut Hel aan die ente e het, maar Hy gebruik die woord ekklesi~ nag in heel algemene s , sander am melding te maak van orgacisasie wat 1 er ingevoer

sou word. die anisas is, rus d

sleute by die ampsdraers. 86· )

wet I Kor. 5 betref, dit am daarop te let dat Paulus nie hier die gang van die tug aange nie. Hy s@ alleen wat in e verg ring van d ge-­

meente moes gebeur, ik dat sondaar uit d ge meente moes word. e selowiges kan so iemand

hulle e duld nie. burgers van die Konin­

kryk van die le alleen 6 erken word Hat Ie as s g gedra. Is daar volharding in die sonde, :ClOet die ente al bande met so een breek, omdat hy volharding toon dat hy nag geen deel aan Chris··

tus het e. 8n die band met die sondaar leen sny word, nadat die ciraers, aan wie Christu8 die verleen het am t oordeel oar e drag van die gelowiges, aan die vergaderde ente meedeel

die 3 ver~ard blyk te wees, en die ente opdra am alle bande met hom te verbreek. Christus het immers die sleutelmag aan die sdraers

---.---­

86). • H. Bavinck: a . • IV. (1911) p.413; Ca1vyn:

Comi;l. on a Harmony of the lists rIc:<tthew, rInrk Luke. 'rranslated by Hev. liam :t'ringle. Vol. condo ..edinburgh HDCCCXLV. p.357;

op Matt. 18:17, waarin hy saaklik e,selfde and­

punt handhaaf. F.~. Gro ide op Matt. 18:

lidwoord i wys op ~ bepaal kerk waaraan eel.' en aangekl beho "Practisch betekent ekkl siB. hier dan oak (vaal.' later tyd) ambts­

dragers, maar ambt rs, verbonden aan de gemeente, met gemecnte achter zich en haar rekenend. ^1I Het Bvangelie va r~latt. Tv'18

zione vermeerderde druk . p.

l cO •••• " ^~·n/ ~

-12;3­

ge e. 87) Hulle is nie organe van die gemeente in die uitoefening van die ges nie. Hulle wel OT­

gane van Christus, van Wie hulle die mag ontvang.

Ridderbos spreek oor die verhouding van die amp en die gemeente kom hy, n spyte van sy vroeer vermelde st&rk punt, daartoe om die ampsdraers as organe van Christus tot welsyn van die gemeente aan te merk. liEn dat in die organische levensgemeenschap de ambten en bedie­

ningen in de geme nte de diens verrichten van gewrich­

ten, pe zen en banden., \'-Iaardoor het lichaam word t bij­

eengehouden en zijn toevoer ongehinderd uit het Hoofd ontvangt. ^1I 88) "Daarolll staan zij als opzieners en ver­

~orgers ook boven de gemeente, zijn hare episkopoi prolsta.menoi, hegoumenoi, zijn voor haren geestelijken wel.s.tand verantwoordelijk, en hebben op hare acl1ting en gehoorzaamheid aansfraak. En dit Id niet alleen van de buitengewone, maar ook van de gewone ambten.,,89)

Dat die ampsdraers as organe van die gemeen­

te beskou word, is die logiese gevolg van ~ vereensel­

wiging van mag, in beginsel altans, wat Christus aan die gelowiges en aan die ampsdraers toevertrou.

As daar egter nie onderskeid gemaak word tus­

sen die mag wat die gelowiges afsonde ik en gesament­

lik van Christus ontvang t, en die wat die ampsdraers

87). • IVlatt. :19; Joh. 21:21-23.

88). H. aidderbos: Gereformeerd Weekblad.

gang nr. 35. p.274.

15de Jaar­

89). H. Bavinck: a.w. IV. (1911) p.414. Vgl. The I'1ini­

sters of Christ within the city of London, aange­

haal by f'1. Bouwman: a.vi. p.60. IIChurchgovernment

is a power or authority spirituall, revealed in

the holy Scriptures, derived from Jesus Christ

Our Mediator, only to his own Officers, and by

them exercised in dispensing of Word, seals,

censures, and all other ordinances of Christ,

for the edifying of the Church of Christ."

van Hom ontvang het nie, is die regering van die kerk alleen moontlik as die ampsdraers die uitvoerders van die wil van die gemeente is. Of anders gestel, as die mag van die gemeente op een lyn 18 met die van die ampsdraers, ontstaan die situasie dat twee instan­

sies wat met dieselfde mag beklee is, gedurig teenoor mekaar staan en dat dan die een en dan die ander die botoon voer. I'leen die gemeente dat die ampsdraers

ontrou is, IIdan klimt over hen het goddelijk gezag dor gemeente ~ 1190) Meen die ampsdraers weer dat die ge­

meente ontrou is, "dan klimt over haar het goddi.3lijk gezag der dienaren. 1I9l ) Op die wyse ontstaan 'n hetJl eienaardige verhouding tussen die gemeente on ampsdra­

ers, wa~rdeur die kerkregering onmoontlik word.

Voctius maak 'n onderskeiding, wat hy wel niu nader uitwerk nie, maar wat na my mcning die weg aan­

wys om sowel die mag van die ampsdraers as organc van Christus en die mag van die gemeunte te handhaaf, elk op eie terrein. Hy maak naamlik 'n onderskcid tussen die ampsdraers as IIpartes dircgcntes ^ll en die gemeente as IIpartes directae. 1I92 ) Hou ons hierdie onderskeiding in die oog en ook in gedagte dat die kerk die openbarinc·:

van die Koninkryk van die hemele in hierdie w~re1d is, en dat die burgers van die Koninkryk ^~ besondere roepin[

het in hierdie w2reld, is dit duidelik dat die mag wat aan die:; geme(;nte gegee is en die wat aan die arnpsdraers gegee:; is, nie op eon lyn 16 nie. Immers, in hierdie bedeling het die burgers van die Koninkryk van die

90 ) • A. Kuyp e r : a.w. p.44.

91). ibid. p.44.

92). V08tius: a.w. Pars. I. Lib. I. Tr. I. Cpo 1.2.

p.15. Ed. F.L. Rutgers.

130/ •....•

-130­

heme 'n roep in die were om te ve 1'1aar ^j

' ,~

t die Koninkryk ook komende ^{l i:;) j} is hulle ⁰ om, ter handhawing van hulle burgerskap tee no ^I' e ryk van die sternis en tot hul eie versorg en bewaring Christus, le op elke k in een vergadering saam te voeg as kerk en dan sdraers aan

'vvys in die naam van Chri deur hulle 1 re r. In soverre dit die ke ring betref, het die gelowiges geen ander mag nie as om saam te kom en ampsdraers aan te wys en om te bepro die geost uit God is of Die as s , ^{dit ,vil}

se mag om e reels vir e gedrag kerk neer die illag om die reels toe te pas, en die mag on dit te handhaaf, berus by di ampsdraers. Die

ers dus die re erders en die gemeentel die \vat re er word. Die regeerders het dan nie d regee van e g,,-,me ontvang , maar van stus. Hull

gesante.

Maar wil nie se die amps rs die

mag teenoor s laat nie. die arilpt

ingestel is ten oewe van e geme.;::nte, en Christus deur Ie diens If in die ente korn om Sy gesag uit te oefen, hoor hulle of dit Sy stem, stem van die Goeie Herder , v.Jat deur d ampsdraers tot hull

, of nie. Dan kan hulle met gerus id aan di\;;

ges van ampsdraers onderwerp. Maar as e ampsdra­

ers ontrou is; kom hulle met ~ ander woord as di6 van Christus, ek hulle met )n ander stem as di6 van Goeie r en is meer gesante Dan moet die skape wegvlug van die indringers - g(:;lo­

wi s t dan die mag om hul van die ontroue ampsdra­

ers af te skei en sorg dat in hul plek

131/ . . .

gestel 1twrd. 93 ) Nooit val die mag van die ampsdraers er terug op die gemeente

As die sdraers ontrou is, kan die ge­

11eente hulle eenvoudig t die amp ontslaan en dan self doen wat die ampsdraers anders moes doen

Dectar moet dadelik weer ander aangestel word. En hoef nie geval te vyees as die ampsdraers org::me van die gemeente is nie. Immers, as e organe nie deug nie, moet die gemeente tog by magte wees om se te doen wat die organe in sy plek n. Die bee1d van

e oog waarmee die liggaam sien, s nie in r- die verband van pas nie. In e geval van die re ring;

van die kerk is t istus wat re er en Hy gebruik organe waarsonder hy wel kan klaarkom, as Hy wil. D is nie die rk wat homself re er nie. D feit dat Christus aan die kerk mag gee om organe, wat By wil gebruik om hulle te re er, aan te W;;lS in Sy Naam, hou nog nia in dat Hy daardeur ook die mag om te er aan die vergaderde gelowiges self e net nie.

Deel aan die kerkregering as sodanig het e gemeentele nie. Gewoonlik word deelname van die

ente aan kerkregering gesien veral in die bekend­

stallings, soos in die goval van die afsnyding, attestcl-­

sies ensomeer. Daardeur sou approbas van e gemeente gevra word. f1aar is so dat die appro­

gemeente verkry word, is dit tog nie die doel van e bekendstellings om dit te vra nie. fIet

e bekendste ings doen die ampsdraers 'n daad van reg ing. Aan die gemeente word byvoorbeeld ges@ dat ~

sekere lidmaat hom nie as gelowige gedra en nou

93). Vgl. ook Voetius: a.w. Liber I. Tr. II. Cpo 1.

3. p.104. . F.L. Rutgers.

132/ ... .

- - - -

-1

word e gehleente VOO shou wat hulle g teen­

oor hom moet wees. gemeente wo::;d

vD.n est sics gesS dat s gelovdges vrrn e rs

hulle by gemeente g het en dat hulle

broeders en susters moet [,ng. Die obasie v~~n

die onto, oak in hie e gevalle, is dan

as 'n nning van die wetti regering cleur e s­

dr9.ers nie. As die tellings beskou moet word

DS "n rking vz:',n die e aCin die ing

deur , dc:m is 'n at leemte in hui­

dige prnktyk 1fJ&c:..r nie elke beslui t v'.;.n die '::.bI:"::

draers eers vir app~9.12£l~ie aan die gemeente voorEielS word nie.

D gem\~entelede t er nie deel aan kerkre as sodanig nie. Hulle is clie partes directae wat regeer word. En as in I"Iat 18 die gang van die tug aangegee word, is dit opmerkl die perso bcstraffing van sondaar c veronre c v orgrond stel word. Die

is behal1lJe 1 c van die ook burgers van

Koninkryk van hcnele. Hull hct, mede deur e gedragsbep deur die amps rs, die nodige oar hoe die een hom jeens die r moet gedra. En hulle het )n ro ing teenoor me in die nalewing van die eise van stus. Hulle is onlllondig

Eers as b daar verset teen Christus is,

die broeder hom opsetlik in sy nie

aan Christus se gebooie steur tree die alQp in wet hul m&g tot vermaning, ing en ding van die ente en uitsluit uit die van die hemele. D Woord is aan e gelowigc

en die ampto is stel am toe sien dat die ';loord

133/.~ ....

deur die lowiges in die kerk bewaar word en ddt hulle Cidarna lewe.

l)ie ampsdraers is die partes diri ntes - die re erders. lIe mag is egter nie willekeuri8 e.

Hulle is organe van Christus. Hulle gesdg strek net sover as wat hulle sJ opdrag uitvoer, dit is, d v:oor ^.l bedien. Hulle m8g niks andel's aan die kerk ople ^dS wat die ^~oord eis of daaruit af lei kan word nie. Die apostel Paulus stel dit ske , om te toon dat sondeI' die;'Joord van God geen ampsdraer ges kan uitoeien nie.

"Maar al sou ons of'n engel uit die hemel julle 'n evan­

gelie verkondig in stryd met die wat ons julIe verkon­

dig he t, 1 hom In vervloe wees. 1194)

D mag wat die gemeenteleie en die mag wat lie ampsdraers van Christus ontvang het, moet dus altyd onderskei word. Dit le nie op dieselfde vlak n

Qit ook weer nie geskei word nie. Bavinck se tere van J.ie re ri "Ook kan de macht in het algemeel1 acu de kerk geschonken heeten, will ziL..E.0t_haaE-heil en we_­

.§.tdn~strekt2-.£n du£...L lnllen niet foI'mallter..1...2:~~!ocQ

finalJ:ter Q~_haaL_is g§.schonc~en. ,,95) Die ampsdraers

rage~r jie kerk as or6dne van Christ~s. Eulle moet sorg dat ;lie low s hulle roeping vervul. "Dat is het principieel dieneni karakter van het ambt. Het gaat om de ontplooiing van het e n leven Qer ~emeent

als het 1 icb aam von ChI' istus. ⁿ ) Die ampsdraers is egter e organe waardeur dle lowiges hulle roep verv,.ll uie. ^D re ermag is so 'n gawe van Christus

Si4) • Gal. 1:8.

95). H. inck: a. w. IV. ( 11). p.413. ⁽ siver in,~

van my).

) . ^{H. hi rbos:} Gsreformee 15de ^j aar­

p.274.

134/ . . . . • .

- - - -

-134­

e kerk, verbonle aan die acps rs, tot 0 ouine en bellvaring :;;rvan.

(v) Die Kerkraad:

Die WGt aan jie amps~rC\ers gegee is, ;(leef nle aan lle persone nie, maar wel aan ;:iie 'doord wat hulle be:hen. Daarom is daar gelJ eiJ onier hulle en volg dit noodwenJig ddt hulle die gesag elie kerk al en samentlik kan uitoefen.

In hoofstuk II is ree vas stel dat Christus Koningskap in d kerkreger verwerkl deur 1ie pre iters of ou~erl In elke plaaslike open- baring van e 1 aaill van ctlristus moet daar na ~ie

eis van die ilige Gkrif ouderlinge wees. Dit is

"lan ook opmerkl:Lk dat Jie Skrif in die reel van die oude inge in die meervoud spreek. 97 ) Christus het die re ring van die kerk nie aan een aIleen t08vertrou nie, maar aan ^~ vergaderlng van leners, wet dy konink­

like wil moet uitvoer. "A3n de mensen bij nlets anders toe, een gemeensehappelij dienst, en aan ie sonde ijk een bijzonder cieel. ,,98) Die dr ­ erB in elke plaaslike kerk bly nie los van mekaar stean nis, "madr sluiten zieh tot Gen raad der rk aaneen." ^\

97) . Vgl. Hand. 20:28-31; 21:18; 1 Petro 5:

Vgl. ook H. uwm6n: a . \'1. 11. p. 103.

~8). Calvyn: Instltusie: IV. VI. 10. p.lIS. v~l.

Ph. ,:r. Hoelemaker: a.w. p.l . "In,lien Chris­

tUB 0pZleners (lil het meervoud) aan zijne Kerk heaft bsgeven, voIgt hierult, noodz lijker­

wijze dat z hunne maeht gemeenseh lijk uitoefenen. ^II

inc a.w. IV. ( 11). p.47C.

1351/ ...•

!J 1 t ;la b1jk dat e ou 'erl te Jerusaleill ^S3am n kerKl kollege vorm bet,

"waar sen bijzon.lere kd raadsverg word V.3r­

Faulus aek in 1 Tim. 4:14 Vctn

sbiterion w ^~imotbeUs die hande op l€ hGt. urna

te n by lie vel'S aan: II t presbit ion is oar onkE­

1 k het Joo e SdnhedI' Luc. Hand. : 5.

er is de ee plaats, waar .laze Joo cbe nBctill re ^~s istelijke gemecn­

te, die <ien soort college vormden onder lien naam. ,,101) wdl ^dad~, net soos vir e install van d ollde r­

1 amp, n;,.e 'n pre s hi se opdrc.g vir instell van dle kerkr is nie, tree die feit dat Ule ouderl c vctn lie betS af met gemeenskaplike oorleg gEr~gcdr h0t j

il Skrif na vore.

die apostels tree as kol1e op vol ns Handel

1:14;102) VerdeI' is in 11nge 15:2 en sprake vann vergajer V un die apos t e Is e nlie ^{0 U~j_e 1'­}

linge von usalem, vat beslis oar e noo.:1sa ikh2id van die ^i~lOS a se wets oudlng al dan nie. gasien van die of ons h ^I' met 'n mee verga ing, of _'n verga ring van d kerkraad en die gemeente V" ^{Cld n} Jerusalem, waarby Paulus en Barnabas net teenwQorlig

100 ) • Ph. J. H u i j s e I' : a • w. p. 11.

101) • uma: De ieven van den ~postel s aan

I eUs en ~itllS. p.167.

102) . 1. F .;1. Gro elde: De Handelinge os­

teleu 1. v. ttenburg. • p.26; by :14:

hall toi pantes zecht, dat het in de esrste pI s om,de stelen gaot en wel am apos­

telen als Col e ^it

103). V13l. ibid. by 6:2: "hoi dou.eka is je staanie naam vaal' het stelcal •.•••••• Dat we de term bier in and. bet eer'st vinden, is weI am aan te n, dat naast bet geslaten

lIege der stelen str seen ander komt te ^st~an, jat oak deel heeft aan ie iding

geme0nte."

1