2 2 a u g u s tu s 1 9 9 2
<sT
V D
d o c u m e n tat ie c e n t r u mNEDERLANDSE POLITIEKE
PARTIJEN
Humanitaire hulp geboden
Terugkomen van vakantie betekende deze zomer voor vele Nederlanders een terugkeer in de rauwe dagelijkse werkelijkheid. Het was een confrontatie met televisie-beelden en kranteversla- gen over een burgeroorlog in een kort geleden nog populaire vakantiebestemming. Misstanden die hier in Europa niet meer mogen bestaan, bleken aan de orde van de dag. De vraag die vervol gens rijst, is of we daarbij op de handen moeten blijven zitten. We moeten er voor waken niet te laat en met te w einig middelen te hulp te schieten.
Er zijn drie belangrijke elementen die in de discussie over het voormalig Joegoslavië onderschei den dienen te worden. Ten eerste moet gelet worden op de naleving van het embargo. Dat moet waterdicht (ook le tte rlijk via de Donau) worden gemaakt.
Vervolgens moeten de hulpkonvooien hun doel kunnen bereiken. Er moeten maatregelen worden genomen die garanderen dat humanitaire hulp op de plaats van bestemming aankomt. Dat kan betekenen dat zij m ilitaire bescherming krijgen. Maar wanneer artillerie-opstellingen alles blijven vernietigen, is het resultaat van alle inspanningen nihil. Het is daarom noodzakelijk dat er bescherming vanuit de lucht w ordt gegeven. D it om, indien nodig, op die manier belemmerende acties een halt toe te roepen. W ordt humanitaire hulp bewust bem oeilijkt dan moet daar daad krachtig tegen worden opgetreden.
Ten derde - een niet minder belangrijk punt - kunnen we niet aan de kant blijven staan op het moment dat er kampen worden ingericht en er een stroom van vluchtelingen op d rift raakt. De internationale gemeenschap moet er voor zorgen de vele kampen in het Balkangebied niet te bestendigen. Ze dienen ontmanteld te worden. En tegelijkertijd moeten de vluchtelingen ruimhar tig een tijd e lijk onderdak in de Europese landen kunnen vinden.
De VVD vindt dat het parlement niet van vakantie terug kan komen zonder deze zaken aan de orde te stellen. Daarom hebben we gevraagd deze discussie meteen op de agenda van de Kamer te zetten. W ant de werkelijkheid, hoe rauw ze ook is, verdient een actuele en adequate benadering.
Frits Bolkestein
Cec tegen lastenverzwaringen
Volgens een bericht in De Telegraaf staat in het pas verschenen rapport van een commissie van topambtenaren (CEC), dat het kabinet de belas tingen volgend jaar met meer dan zeven miljard ten opzichte van 1989 zal hebben verhoogd. De ambtenaren zijn daar niet gelukkig mee. De VVD w ijst al lang op de loden last die dit kabi net op het land legt. In een artikel in het juni- nummer van Vrijheid & Democratie ging Rudolf de Korte hier al op in. Eén van de verontrus tende ontwikkelingen die voortvloeien uit dit beleid, is de oplopende inflatie.
Hij heeft daarom onlangs vragen over de belas tingverhogingen gesteld aan Minister van Financiën Kok (PvdA). De financieel woordvoer der wil bovendien de feitelijke gegevens weten, de cijfers die de ambtenaren aan het kabinet presenteerden. De Korte voorspelt dat de infla tie volgend jaar weer verder op gaat lopen, zelfs to t boven de 4% . Dit w ordt veroorzaakt door de nieuwe lastenverzwarende maatregelen. O m dat daardoor de netto-besteedbare inko
mens verder worden afgeroomd, roept dit beleid ongetwijfeld nieuwe looneisen af. Lubbers en Kok brengen zichzelf op die manier in problemen.
De VVD pleit daarentegen voor lastenverlichtin gen. M et de premieverzwaringen meegerekend (zoals de deels herstelde koppeling en het plan Simons) veroorzaakt het kabinet een totale lastenverzwaring van meer dan tien miljard. De VVD wil een aantal fiscale verzwaringen in elk geval niet laten doorgaan, zoals de verhoging van het huurwaardeforfait, de extra milieu heffingen en de hogere motorrijtuigenbelasting. Ook bepleit de VVD de volledige instandhou ding van de inflatiecorrectie. Werken moet in ons land weer lonend worden gemaakt voor de lager en hoger betaalden. De middeninkomens, de ruggegraat van werkend Nederland, verdie nen onze speciale zorg.
Inlichtingen: Rudolf de Korte, 070-3182890.
VERDER IN DIT NUMMER:
bijeenkomst Kamercommissies in verband met Joegoslavië de onderhandelingen rond Fokker
Het voorstel van de Nederlandse makelaars een liberale zomer in de publieke opinie
64
W E E K B E R IC H T
Joegoslavië
Europa wordt momenteel pijnlijk getrof fen door de oorlog die woedt in het voormalig Joegoslavië. De huidige situ atie is niet van de ene op de andere dag ontstaan, maar heeft een oorsprong die generaties terug te voeren is. De verbe tenheid waarmee Slovenen, Kroaten, Serven en Bosniërs elkaar sinds het uiteenvallen van de republiek bestrijden maakt dat duidelijk. Het illustreert tevens de moeilijkheid om het probleem op te lossen. W at moet er gebeuren? Een pasklaar antwoord ontbreekt to t dusver. Op 7 november vorig jaar hield Frits Bolkestein een toespraak over thema ,peace keeping' versus ^eace enforcing', de humanitaire interventie (zie ook VVD-Expresse nr. 37, 9 november 1991). Een samenvatting daarvan stond een dag later in de Volkskrant. Het probleem dat souvereiniteit en zelfbe schikking op kan leveren, komt erin aan de orde. Een kwestie die nu in de poli tieke discussie over het Balkangebied weer speelt. Mag er worden ingegrepen in d it conflict?
Bolkestein baseerde zich in zijn betoog op de filosofen Stuart M ill en Gladstone. Zij gaven voorrang aan individuele rech ten boven collectieve rechten (zoals zelf beschikking en souvereiniteit). "De bevoegdheid op te komen voor de onderdanen van een andere staat wordt echter niet algemeen erkend," stelde Bolkestein. "De humanitaire interventie als zodanig is in de internationale gemeenschap nooit juridisch aan de orde geweest. Hier ligt een belangrijk terrein braak."
Daarmee zijn we bij het algemene thema 'humanitaire interventie'. W at is het politiek doel: het collectieve recht, of de individuele rechten? Zoals Frits
Bolkestein vorig jaar al stelde: "Bij de uitoefening van het collectieve recht op zelfbeschikking zijn de feitelijke waar borgen van de individuele mensenrech ten uit het oog verloren."
V N - r e s o l u t i e
Hoezeer dat waar is bleek deze zomer maar al te goed. Op woensdag 12 augustus werd een aantal
Kamercommissies terug geroepen van reces, om te debatteren over een brief van de Minister van Defensie, Ter Beek (PvdA) en Buitenlandse Zaken Van den Broek (CDA). Onder grote publieke belangstelling kwamen de kamerleden bijeen voor een vergadering die volgens de voorzitter bijzonder was qua plaats, tijd en onderwerp.
Namens de VVD stelde Jan Dirk Blaauw, dat men er voor moest waken eerst weer conferentie op conferentie te beleggen en verkennende studies in gang te zetten. Ook de betreffende brief van de ministers stond vol van dergelijke goede voornemens. Er moet daarentegen iets concreet gebeuren, stelde de woord voerder. "Het kan toch niet zo zijn, dat we aan de kant blijven staan bij w at hier gebeurt." Nederland moet desnoods een voortrekkersrol vervullen.
Bovendien, vond de woordvoerder, moet er worden uitgevonden w at de rol is van de landen in de regio bij het naleven van het embargo. Zeker in het geval van EG- lid Griekenland.
Ook de ander partijen noemden de brief tte vaag'. De Hoop Schetter (CDA) stelde vooral veel vragen. Valk (PvdA) maakte algemene opmerkingen en stelde dat als er stappen worden ondernomen, dat in verband met een VN-resolutie moet worden gedaan.
In zijn antwoord herhaalde Van den Broek weer dat de situatie lastig was. Anders waren er misschien al stappen ondernomen. Ingrijpen was wellicht op termijn zelfs onvermijdelijk.
De VVD-woordvoerder vond juist dat er nu voorbereidende stappen moeten worden ondernomen. De regering moet nu plannen concreet maken. Om straks op iedere situatie voorbereid te zijn. Ook op een eventuele stroom vluchtelingen. Bovendien vroeg hij in een interruptie nadere uitleg over de VN-resolutie. Waar heeft die concreet betrekking op? Spreekt men over de kampen? Welke? En waar?
Van den Broek gaf in zijn antwoord daarop aan, dat het in de resolutie slechts ging om maatregelen gerelateerd aan het politiek doel.
Inlichtingen: Jan Dirk Blaauw, tel. 070- 3182887
V l u c h t e l i n g e n b e l e i d
Behalve over de uitvoering van de VN- resolutie, kwam de Kamer ook bijeen om te spreken over de vluchtelingenproble matiek. Jan Kees Wiebenga had op dat punt al een suggestie gedaan aan het kabinet. Omdat de opvangcapaciteit in de kazernes op termijn zeer waarschijn lijk ontoereikend is, stelde hij voor de gemeentes te betrekken bij de opvang. Bij hen is er inzicht in de leegstand van gebouwen en woningen. Daarnaast hebben zij ook inzicht in particuliere initiatieven. Bovendien ligt op gemeen telijk niveau de expertise, omdat men daar al jarenlang betrokken is bij derge lijke opvang.
Een oplossing is alleen in internationale samenwerking mogelijk. "Acties op eigen houtje, hoe goedbedoeld ook, zijn riskant en onverstandig. Daarnaast is het logisch en goed dat de UNHCR (onder deel van de VN) optreedt als coördine rende instelling." De wereldgemeen schap, en Nederland dus ook, moet financiëel bijdragen. Verergert de situ atie zich onverhoopt, dan moeten we daar op voorbereid zijn en ruimhartig voor een tijdelijk onderdak zorgen. De woordvoerder haalde nog eens aan dat het onbegonnen werk is particulier initiatief centraal te gaan registreren. Dat is alleen decentraal, dus op gemeen telijk niveau te doen. Er is bij de VVD ook geen behoefte een juridisch steek spel te beginnen over de vraag o f het om vluchtelingen dan wel ontheemden gaat. Er moet nu humanitaire hulp worden geboden.
64
VVD EN HET NIEUWS
Fokker
Het gonsde sinds februari dit jaar van geruchten over de mogelijke overname van Fokker door het Duitse DASA, een dochter van het Daimler-Benz concern. DASA is reeds betrokken bij de produk- tie van de romp van de F-100.
Aangezien de Vaste Commissie voor Economische Zaken niet geheel gerust was over de gang van zaken werd de minister van Economische Zaken, Andriessen (CDA), uitgenodigd om vertrouwelijke informatie te verschaffen. Die bijeenkomst vond toevallig plaats in de week dat de minister, als groot aandeelhouder met nog andere finan ciële belangen in Fokker, aan de onder handelingstafel verscheen teneinde een poging aan te wenden de concept-over- eenkomst tussen DASA en Fokker bij te stellen. Daardoor kon de indruk ontstaan dat de Kamer om "groen licht" werd gevraagd, cq deze uit zichzelf aan de minister zou willen geven.
P o litie k o o rd e e l
Niets is minder waar. Tijdens de beide keren dat de commissie in een besloten overleg met de minister bijeen kwam, werden vragen gesteld en opmerkingen gemaakt. Van een politieke standpunt bepaling kan volgens de VVD-woord- voerder, Len Rempt- Halmmans de Jongh, pas sprake zijn op basis van een brief van de minister aan de Tweede Kamer, na de eventuele afronding van de deal. Dit w ordt niet voor eind september verwacht.
In deze brief moet onder meer worden aangetoond waarom DASA de aangewe zen partner voor Fokker is, inclusief garanties voor werkgelegenheid en het zelfscheppend vermogen van Fokker. Ook de prijs die DASA zal betalen voor de aandelen van de Staat is belangrijk bij de uiteindelijke conclusie.
Inlichtingen: Len Rempt-Halmmans de Jongh, tel. 070-3182889.
Koop of huur?
Dijkverzwaring
W at vindt de VVD van het plan van de NVM om de woningcorporaties huizen te laten verkopen?
Herman Lauxterm ann:
"De VVD is het daar volstrekt en hard- grondig mee eens. Wanneer de corpora ties hier mee beginnen, dan is dat een stap in de goede richting. Zoals de makelaars namelijk zeggen wijst de stij ging van zo,n 8% van de prijzen in de huizenmarkt op een tekort op de woningmarkt. Maar wat de VVD eigen lijk wil gaat nog verder. We willen niet alleen premie-woningen aan particulie ren verkopen, maar ook woningwetwo ningen. Dus ook de goedkopere wonin gen kunnen worden verkocht. Dat geeft een impuls aan het bezit onder de lager betaalden. Eigen bezit is een van de kenmerken van individuele vrijheid en dus een belangrijk onderdeel van het liberaal gedachtengoed.
Uitvoering van deze plannen schept financiële ruimte bij de woningcorpora ties. Tevens betekent het via een omweg een verlichting van het rijksbudget, meer rijksleningen kunnen worden afgelost. Een ander motief dat volgens de VVD dergelijke plannen ondersteunt, is de gunstige invloed op het onderhoud van huizen.
De VVD stelt wel een belangrijke voor waarde bij de plannen om huurwoningen te verkopen. De huurhuizen moeten namelijk worden verkocht aan de zittende huurders. Zij moeten profiteren van de toename van particulier woningbezit."
De VVD-fractie maakt donderdag 27 augustus een werkbezoek om zich op de hoogte te stellen van de problematiek rond de dijkverzwaringsprojecten. Bezocht worden enkele van de trajecten in Gelderland. De fractie laat zich ter plaatse informeren over de gang van zaken to t dusver en zal spreken met vertegenwoordigers van Waterschappen, Landbouworganisaties en enige leden van actie- en belangengroepen op het terrein van natuur en milieu.
Veiligheid is nog altijd de belangrijkste factor waaraan het beleid in deze moet worden afgewogen. Die veiligheid moet met behulp van de meest moderne beschikbare technologie worden gewaarborgd, waarbij w ordt gestreefd naar een minimale aantasting van natuur en landschap.
Intussen heeft de minister van Verkeer en Waterstaat, Maij-Weggen (CDA), een onafhankelijke commissie ingesteld die de uitgangspunten van de rivierdijkver- sterking moet toetsen aan hedendaagse inzichten. In dat onderzoek komen bezwaren en suggesties ter sprake. Voormalig minister van milieu-beheer Ed Nijpels zal als deskundige zitting nemen in deze commissie. Naar aanleiding van het werkbezoek en de uitkomsten van het onderzoek door de commissie aan het eind van dit jaar komt de VVD met een nadere standpuntbepaling. Inlichtingen: Piet Blauw, tel. 070- 3182881.
Agenda
Op donderdag 27 augustus debateert Frits Bolkestein in Groningen met prof. dr H.B Entzinger over het thema "Europa, de natie-staat en identiteit". De avond staat in het teken van de jaarlijkse viering van Groningens Ontzet. Het debat vindt plaats in de Nieuwe Kerk (aanvang 19.45u). Voorzitter van de bijeenkomst is de Commissaris der Koningin in Gelderland dr J.C. Terlouw.
4 en 5 september: congres Liberale Internationale te Mainz.
19 september: Partijraadsvergadering over Troonrede en Miljoenennota. 31 oktober: themacongres Onderwijs.
OPINIE
Liberale zomer
Drie samenvattingen uit een opinieblad dat links en rechts wordt gelezen. 25 ju li 1992:
Vier grote partijen presenteerden dit jaar een visie op de verzorgingsstaat. De VVD deed dat al eerder en is volgens het opinieblad de enige progressieve partij. Wanneer de overheid de burger wat meer vrijheid geeft in de besteding van het door hem of haar verdiende inko men, is er aanzienlijk meer inkomens- ruimte voor het opbouwen van een eigen ouderdomsvoorziening dan dertig jaar geleden. Maar in de politiek is het alleen de VVD die daar oog voor heeft. M et de VVD is Groen Links verreweg het duidelijkst. Maar waar de liberale commissie onder het voorzitterschap van Dian van Leeuwen-Schut fundamentele veranderingen wil doorvoeren, pleit Groen Links alleen maar voor meer van het hetzelfde. De commissies van CDA, PvdA en D66 zwalken tussen deze twee uitersten.
De eerste helft van dit jaar was er een lawine van rapporten over de sociale zekerheid en in bredere zin de verzor gingsstaat. Alleen in de VVD bleef het aan dat front rustig. Maar die partij heeft twee jaar geleden al een torpedo gelanceerd, getiteld: "O ver ontgroening en vergrijzing." Daarin w ordt een verfrissend pleidooi gehouden voor decollectivisering van bepaalde maat schappelijke voorzieningen. Niet omdat die voorzieningen in de collectieve sfeer niet langer te handhaven zouden zijn, maar omdat de maatschappij daar volgens de VVD-werkgroep aan toe is. De PvdA wedijvert in behoudzucht met het CDA. Najaren van lastenstijgingen en uitdijende bureaucratieën kan volgens de liberalen nu weer de tijd aanbreken van individuele vrijheid en verantwoordelijkheid. Daarin is de VVD progressiever en dynamischer dan de andere grote partijen.
1 augustus 1992:
De socialist Arie van der Zwan: "Politiek
en maatschappelijk zit de thermiek nu bij de VVD. Die partij is op dit moment het meest veranderingsgezind. Als dat zo is, wees dan realist. Maak dan gebruik van die beweging.''
De bemoeienis van Andriessen met Fokker was volgens Van der Zwan een incident, dat nog niet is ingebed in een visie op de noodzakelijke maatschappe lijke veranderingen en de actieve rol die de overheid daarbij te spelen heeft. Deze wezenlijke omslag in het denken zal uit het buitenland komen aanwaaien. O f iemand als Bolkestein moet zich aan het hoofd stellen van een dergelijke ontw ik keling. Liberalen hebben altijd staatsont houding gepredikt, maar in het verleden zijn er ook perioden geweest waarin de liberalen hebben ingezien dat zij bij een modernisering van de maatschappij de overheid geen afwachtende, defensieve rol kan blijven spelen. Echte liberalen hebben daar oog voor. "Ik sluit niet uit dat Bolkestein zich zo ontpopt. Ik hoop het ook."
15 augustus 1992:
VVD-leider Frits Bolkestein wil heldere lijnen trekken. "Het is een misvatting te denken dat wij voor een zwakke over heid zouden zijn.”
“ Het gaat erom of je ontwikkelingen in de samenleving goed waarneemt en analyseert. O f je daaruit de juiste conclusies trekt en die op een overtui gende wijze kunt verwoorden. Daardoor geef je de vernieuwingsdiscussie een impuls. Ik ben buitengewoon tevreden over het feit dat de VVD nu w ordt erkend als een motor voor het vernieu
wend denken in Nederland met betrek king to t minderheden, de Europese Gemeenschap,
Ontwikkelingssamenwerking, of wat dan ook. W ant dat is de eerste taak van een politieke partij: een motor te zijn voor vernieuwend denken."
Voor zijn aandeel in het minderhedende bat kreeg Bolkestein veel lof toege zwaaid. Hij doorbrak taboes en dat bleek uit de voorspelbare, behoudzuchtige en hervormingsschuwe reactie van PvdA- minister Hedy d'Ancona.
De behoefte aan heldere lijnen is er ook ten aanzien van binnenlandse kwesties, en dus gaat Bolkestein ook op d it niveau in de aanval. Tijdens de 45e Algemene Vergadering van de VVD op 22 mei in De Flint in Amersfoort, hield Bolkestein een gloedvol betoog waarin hij de twee benen waarop het liberalisme in de 19e eeuw rustte - vrijheid en gemeenschaps zin - weer stevig naast elkaar zette. De slogan “ Gewoon jezelf kunnen zijn" appelleert volgend de VVD-leider te veel aan gemakzucht. "Bij alles w at de indivi duele mens in het leven bereikt," betoogde Bolkestein, “ maakt hij gebruik van gemeenschapsvoorzieningen. Dat betekent dat ieder mens ook aan de gemeenschap moet bijdragen. Wij libe ralen willen niet de ontspanningsmaat- schappij van de jaren zeventig. Wij willen een inspanningsmaatschappij. Wij willen een samenleving waarin iedereen zich inzet voor zichzelf en voor de gemeenschap. Iedereen moet het buitengewone uit zichzelf weten te halen."
Colofon
De VVD-Expresse is een uitgave van de "M r Annelien Kappeyne van de Coppello Stichting", onder redactie van Clemens Cornielje, hoofd afdeling Voorlichting van de VVD-Tweede Kamerfractie, en Arno Visser en Dominique Peters, medewerkers afde ling Voorlichting. De VVD-Expresse w ordt gedrukt bij Roeland Druk te Scheveningen. Een abonnement kost fl 75,- en is schriftelijk aan te vragen bij de VVD-fractie, Tweede Kamer der Staten-Generaal, postbus 20018, 2500 EA Den Haag (telefoon 070-3182879).
