4e Jaargang No. 11 November 1952 Hypotheken
JAGO SHAWLS
voor dames
en heren MAANDORGAAN
Gelden beschikbaar voor:
woon- en winkel- huizen, boerderijen, landerijen en nieuw- bouw.
Rente 4% O(o.
NEMARCO . UTRECHT
Amslerdamseslraalw. 442 b T eleloon 14 061
VAN DE JONGEREN ORGANISATIE VRIJHEID EN DEMOCRATIE
Appèl aan de leden aan de vooravond van ons congres te, Dordrecht
Nu wij aan de vooravond staan van on- ze jaarlijkse algemene vergadering, wil ik mij nog eens bijzonder tot alle leden wen- den. Want deze vergadering is eèn gebeur- tenis, die in betekenis verre uitsteekt bo- ven alle andere J.O.V.D.-bijeenkomsten.
"Waarom?", vraagt U misschien, "Er wor- den toch voor een deel maar routinezaken afgedaan. Daarvoor behoef ik toch niet helemaal naar Dordt te komen?!"
Ja, helaas is geen algemene vergadering denkbaar, waar niet een deel van de schaarse tijd besteed wordt aan zuiver huishoudelijke aangelegenheden. Ook nu weer zullen wij aandacht moeten besteden aan begrotingen en contributieafdracht jaarverslagen en statuten.
Maar daarnaast hebben wij dan toch ook de tijd, met geestverwanten uit alle delen van ons land en uit onze buurlanden van gedachten te wisselen en vriendschap te sluiten.
Wij staan niet alleen, allijkt dat soms in *
gesprekken op fabriek of kantoor. Wij zijn talrijk, zowel· in Nederland als daarbuiten.
Dat bevestigt zo'n algemene vergadering al direct.
Er zal voorts verschillende malen gelegen- heid zijn, te luisteren naar het uitspreken van belangrijke gedachten op staatkundig gebied.
Op Zondagmiddag bijv zal prof. Fischer uit Utrecht een voordracht houden over "Li- beralisme en Cultuurdogmatiek". Vreest U niet, dat dit te theoretisch zal worden, pro- fessor Fischer weet ingewikkelde dingen eenvoudig en klaar te zeggen, en is zeker niet van humor gespeend.
APOLLO PAVILJOEN
APOLLOLAAN 2 - AMSTERDAM - TELEF. 92410
•
Restaurant: iets aparts .,Franse Zaal" voor partijen uniek Terras: een dorado aan het water
De algemene vergadering is een bewijs van ons leven en onze kracht. Wat zich hier af- speelt, vindt zijn weg naar de pers en be- reikt geheel ons volk. Op jaarvergaderin-
Een flits van onze congresstad.
Doorkijkje op het Hof Dordrecht.
(Cliché welwillend afgestaan door het Dordrechtsch Nieuwsblad)
gen vallen de belangrijke beslissingen en worden de belangrijke dingen gezegd;
zorgt dus, dat U, actief J.O.V.D.'er, nu niet juist op de topmanifestatie afwezig bent!
Wij weten wel, dat Dordrecht niet de st_ad is, die uit alle windstreken het gemakke- lijkst zou zijn te bereiken. Iedere vereni- ging, die leden over het gehele land ver- spreid heeft, kent dit probleem. Maar de algemeen aanvaarde oplossing is toch wel, dat men ieder jaar bijeenkomt in een andere streek, zodat na verloop van tijd overal eens een algemene vergadering is.
Was vorig jaar Zwolle de plaats van samenkomst, Ditmaal zal het Dordt zijn.
Dordt ligt gunstig ten opzichte van een aantal grote, bloeiende afdelingen, zoals de
Hoekse Waard, Groot-Amroers en Dord- recht zelf, terwijl een hele reeks kleinere afdelingen op betrekkelijk korte afstand ervan verwijderd liggen.
Wij hopen, dat in ieder geval de leden uit Zuidholland in grote getale naar Dordt zullen komen. Daarnaast verwachten wij de afgevaardigden van alle afdelingen en zeker ook vele geestdriftig gestemden uit het hele land.
0 verzien wij het voorbij gegane vereni-*
gingsjaar, dan stellen wij met voldoening vast, dat de J.O.V.D. zich kranig gehouden heeft. De bloeiende plant heeft hier en daar nieuwe loten gekregen, en dat er ook nog wel een blaadje is afgevallen is aan alle gezond leven eigen.
Wij constateren tevens, dat het liberalis- me in Nederland, blijkens de uitslagen van de verkiezingen van dit jaar, voort- gang heeft gemaakt. Dat interesseert ons.
Want wij kunnen enkel gelukkig leven in Het interesseert ons verder, omdat wij, op een liberale rechtsstaat.
onze manier, aan dat liberalisme vorm en inhoud trachten te geven. Daarom volgen wij dus belangstellend de ontwikkeling van de liberale tendenzen in de Nederlandse partijen, en in het bijzonder in de Volks- partij voor Vrijheid en Democratie.
Er is veel reden tot verheugenis. Neder- land is niet het slechtste land om in te leven. Maar ook niet het beste land: er is veel werk te verzetten om de staatkundige ontwikkeling in ons land in goede banen te houden.
,,LASSEX''
BESCHERMER VOOR ALLE IJZERWERKEN
Bevordert deugdelijke las
N.V. Eerste Vlaardingse Verffabriek
Telefoon 3692 - VLAARDINGEN
Het liberalisme verbindt de V.V.D. met ons. Dit geesteliik contact is er, zoals de vrijzinnigheid tevens, binnen de J.O.V.D., de sympathieke sfeer van waardering schept voor de verschillende religies en levensbeschouwingen. •
Vandaar dus ook, dat tal van jonge men- sen, vooral van protestantse of buitenker- kelijke huize, zich in de J.O.V.D. zo thuis vt>elen. Zo wordt de J.O.V.D. een ontmoe- tingspunt van velen uit verschillende le- venskringen. Dit is een grote winst in een land als het onze, met al zijn verschrikke- lijke hokjes en hokken.
Elke bijeenkomst, in J.O.V.D.-verband ge- houden, was, in dit licht gezien, belangrijk.
Ook al werd er dan geen "geschiedenis"
gemaakt.
De J.O.V.D. is hoedster van de gedachte van eenheid onder de politiek-geïnteresseerde jongeren, waar maar eenheid mogelijk is.
En wij gaan ook niet uit elkaar, wanneer verscheidenheid van opinie bestaat, omdat wij erkennen, dat ieder de vrijheid toe- komt om een keuze te doen uit de vele mo- geliikheden van aanvatting van staatkun- dige vraagstukken.
Bij alles laten wij ons leiden door onze ver- antwoordelijkheid en onze sympathie voor allen, die met ons in dit leven staan.·
In deze geest roep ik allen op, voor de jaarlijkse vergadering.
EDGAR NORDLOHNE, voorzitter.
Van welke zijde men de congresstad Dordt ook benadert, altijd zal men het eerste de oude uit de 12de eeuw da~
terende Dom ontwaren.
Op de voorgrond de veerpont van Dordt~
Zwijndrecht.
(Cliché welwillend afgestaan door het Dordrechtoch Nieuwsblad)
Liberale overpein~ing op weg naar Dordt
A an de vooravond van ons congres te Dordrecht heb ik, evenals vorig jaar toen het congres te Zwolle werd gehouden, ook nu het gevoel, alsof we tussen Kerstmis en Nieuwjaar zitten. Een nieuw jaar staat;
voor de deur en we hebben in de traditio- neel-gezellige sfeer van deze dagen nog even de gelegenheid om de achterliggende periode van het J.O.V.D.-bestaan te over- zien.
De algemene vergadering biedt in de vorm van jaarverslagen van secretaris en pen- ningmeester een overzicht van het oude
jaar - wat er niet in vermeld mocht staan zullen de afgevaardigden wel naar voren brengen - en de voorzitter zal wel zorgen voor een passende oudejaarsavondpreek.
De vernieuwing van het hoofdbestuur is een ernstig probleem. In hoeverre moet de lijn van het beleid in het verleden door de nieuwe ploeg worden voortgezet, gewij- zigd of afgebroken? En wat zullen de nieu- welingen achter de groene tafel er van te- recht brengen? De verantwoording drukt zwaar op de arme afgevaardigden en de spanning is groot.
Dan komt de bestuursoverdracht en we zitten in het nieuwe jaar. Nieuw bestuur, nieuwe gezichten, felicitaties, nieuwe plannen en direct, om maar meteen dap- per van wal te steken, een tweetal resolu- ties. En bij ons allen het oprechte voorne- men om er dit jaar echt met frisse moed en nieuwe kracht iets van te maken.
Onwillekeurig komt bij die oud- en nieuw- overpeinzingen de gedachte bij mij op aan het liberalisme zelf, dat door zijn ge- aardheid en zijn lange bestaan wel het meeste van alle staatkundige stromingen met het oud en nieuw te maken heeft ge- had. Oud of nieuw, conservatief of pro- gressief, de strijd hierover, zowel binnen
als buiten de liberale gelederen, lijkt wel eeuwig, net als de jaarwisselingen. En ook net als deze telkens nieuw leven b1·engend in de liberale gedachte.
Laten we echter niet vergeten, dat libera- lisme niet in soorten kan worden geleverd;
er is maar één soort en dat is het liberalis- me met vrijheid als kern, met verantwoor- delijkheid als leidraad, met verdraagzaam- heid als werkmethode en met maatschap- pelijke rechtvaardigheid als hart.
Dit liberalisme behoeft nooit vernieuwd te worden omdat het altijd de mogelijkheid, sterker nog, de noodzakelijkheid van ver- nieuwing, van progressie in zich sluit.
Werkt het niet nieuw of vernieuwend, dan ligt dat niet aan het systeem maar aan de toepassing ervan.
Er iets van maken, namen we ons voor.
Van het liberalisme iets goeds maken be- tekent dit.
F. R. VAN GELDER
Woord van welkoJD Merwestad
ID • de
Weldra is het 15 November en vele J.O.V.D.'ers zullen zeggen: "Nu is het dan zover!"
Uit alle delen van het land komen de leden naar de Merwestad om aan ons Congres deel te nemen en wij . . . (de Dordtse afdeling) staan gereed om allen te ontvangen.
Lange tijd zijn we bezig geweest met de werk- zaamheden. Er is veel gedaan en hard gewerkt, de laatste maanden. Wanneer zijn we ook weer begonnen? .... 0, dat is al lang geleden!
De eerste stap is gedaan in Januari; toen we be- slag hebben gelegd op de Blauwe Zaal van Americain voor 15/16 November. Daarna hebben we plannen gemaakt en zijn ons gaan bezinnen op het werk dat gedaan moest worden.
Tenslotte hebben we de uitvoering van deze plannen ter hand genomen. . . . . een hoge rijste- brijberg . . . . heeft voor ons gelegen. Maar al
etende heeft het ons gegrepen en we zijn niet meer te remmen geweest.
De laatste weken waren onze gedachten steeds bij het Congres, lange vergaderingen, repetities voor het cabaret, een "Tour de Dordrecht" in de vorm van huisbezoek voor logies, het opstellen van een prae-advies, veel administratief werk en handenarbeid zijn er aan te pas gekomen.
Nu is dit alle1o1 achter de rug, want .... Nu is het dan practisch zover.
We hopen en vertrouwen dat de J.O.V.D.'ers en J.O.V.D.'sters uit alle delen van het land door hetzelfde enthousiasme worden gegrepen als de leden van de Dordtse afdeling dit hebben gekend met de voorbereidingen. Wij heten allen harte- lijk welkom in Dordrecht en wensen U een goed Congres toe, dat nog lang in Uw herinnering mag blijven voortleven.
Bestuur afd. DORDRECHT.
DE DRIEMASTER 3
DIENSTBAAR VOOR HET GELUK DER MENSHEID
Het congres der J.O.V.D. zal dit- maal te Dordrecht worden gehouden en dat wekt herinneringen op. In Dordrecht immers ben ik begonnen met mijn politieke werk. Dat was in 1930, voor de meeste der lezers na- tuurlijk ijzingwekkend lang, voor mij daarentegen nog betrekkelijk kort geleden.
In Dordrecht heb ik dan ook mijn eerste politieke speech gehouden, in Dordrecht heb ik voor het eerst de politieke tegenstanders in hun eigen vergaderingen opgezocht om met hen te debatteren en eveneens in de Mer- westad heb ik al leren inzien, dat de politiek veel scholing vraagt. Wat ben ik in die tijd vaak naar de ge- meenteraad gegaan om naar de woorden van de Dordtse vroede vaderen te luisteren. Daar stak je wat op, wat je dan elders weer als grote wijsheid spuien kon.
Overigens was het niet alleen vreugde, die wij destijds beleefden.
Zeker, als afgevaardigde der jong- liberalen was ik al spoedig opgeno- men in de plaatselijke propaganda- commissie der toenmalige Liberale Staatspartij. En daar heb ik de goede kanten geleerd: daar waren mensen van allerlei leeftijd en allerlei slag, die steeds bereid waren om voor onze beginselen de handen uit de mouwen te steken, daar was ook te zien wat bereikt kon worden als men eendrachtig de zaken aanpakte en daar was tevens te lezen wat men aan zijn medemensen had; zo ont- stonden hechte vriendschapsbanden als gevolg van de waardering die men had voor het onbaatzuchtige streven en werken van anderen.
In zoverre was er dus niet veel ver- schil met wat de jongeren der J.O.V.D. thans kunnen ondervinden.
Want ook nu zijn er mensen, die veel doen en aan wie wij allen veel dank en achting verschuldig zijn.
- O -
M aar laat ik terugkomen op wat ik zo juist schreef: overigens was het niet alleen vreugde. Van het be- gin af heb ik nooit kunnen inzien waarom de toenmalige politiek- VriJZinnigen gescheiden moesten
zijn en elkaar op leven en dood be- streden.
Altijd is het voor mij duidelijk ge- weest, dat de politieke tegenstanders plezier moesten hebben om de ver- deeldheid tussen de politiek-vrijzin- nigen. En steeds heb ik voor ogen gehouden, dat, wilden de politiek- vrijzinnigen weer invloed krijgen, het nodig was, dat de liberalen en vrijzinnig-democraten weer in één partij zouden komen. En niet alleen dacht ik zo, maar eveneens zij, die in die tijd mede verantwoordelijk- heid droegen in de Bond van Jong- Liberalen.
Ik noem mr Klaas Stempels, die, zo men weet, in de oorlog door de Duitsers is gefusilleerd. Ik noem Henk van der Linde uit Alphen aan de Rijn, die in Duitse gevangenschap wèl zijn leven, maar niet zijn haren heeft kunnen behouden, ik noem de huidige burgemeester van Olst, Ar- jen Nawijn dat noemen van voornamen moeten al die plechtige heren van nu zich maar laten wel- gevallen; zij kunnen er toch niets aan doen, want mijn onbescheiden- heid zullen ze pas ontdekken wan- neer dit stuk gedrukt onder hun ogen komt! - ik noem verder de onverzettelijke dr Jan Schoonenberg, onverzettelijk in zijn strijd tegen de Duitsers en die eerst na jaren zijn ernstige ziekte, gevolg van onder- voeding en overmatige inspanning, te boven is gekomen, verder mr Lex
Wij zijn oprecht verheugd, dat ons ere-lid, drs H. A. Korthals, ondanks zijn drukke werk- zaamheden de tijd heeft kun- nen vinden om speciaal voor dit congresnummer van ons maandblad een artikel te schrijven.
Wij achten zijn beschouwing waarin o.m. interessante feiten staan vermeld met be- trekking tot de ontwikkeling van het liberalisme hier te lande na de tweede wereld- oorlog - een belangrijke bij- drage tot de versteviging van het inzicht, dat wij onze taak in de J.O.V.D. als een levens- vervulling moeten zien, die voor de toekomst vele pers- pectieven biedt.
en mr Koos Stempels, de eerste thans adjunct-hoofdredacteur der N.R.C., de tweede nu werkzaam in de sociale sector van ons bedrijfsle- ven, de vasthoudende arts Bert van der Burg en de niet uit Duitsland teruggekeerden: Wim Eggink en Douwe Feikema.
En laat ik niet vergeten mijn onver- getelijke vriend mr Ru s' Jacob, die reeds in 1941 werd gefusilleerd.
- 0 -
z iet, zij allen hebben altijd de eenheid der vrijzinnigen voor ogen
gehad. In de oorlogsjaren hebben wij met elkaar overlegd hoe het na de bevrijding moest gaan en na de oor- log is ons ideaal verwezenlijkt.
Zeker, wij hebben toen steun van vele anderen gekregen. Ieder weet, dat bijvoorbeeld tot de negen officië- le oprichters der Partij van de Vrij- heid in 1946 ook behoorde de oud- minister van Buitenlandse Zaken, mr Stikker.
Over die oprichting zal ik nog wel eens uitvoeriger schrijven, want er is een legendenvorming gekomen, die aan de feiten geen recht doet wedervaren. Thans zij voldoende om vast te stellen, dat de jongeren zeer beslissend werk hebben gedaan voor de oprichting van onze na-oorlogse progressieve liberale partij.
En daarom herhaal ik steeds, dat de jongeren van nu ook een. belangrijke taak hebben, namelijk de taak om bij voortduring er voor te zorgen, dat de liberale organisaties zich in zich- zelf vernieuwen.
Nooit mag er stilstand zijn. Ons be- ginsel vraagt voortdurende aanpas- sing en daarvoor zijn nodig kennis en strijd, daarvoor is nodig moed, daarvoor is ook nodig volharding.
Want elk streven ontmoet hindernis- sen.
De liberale beweging vraagt dus steeds aanpassing van beginselen aan de zich voortdurend wijzigende omstandigheden. Zij vraagt ook steeds weer nieuwe jongeren, capa- bel om te stuwen en te strijden.
door
Drs. H. A. KORTHALS
Wanneer gij, jongeren, zo Uw taak ziet als lid der J.O.V.D., dan hebt gij een taak, die een belangrijke levens- vervulling is.
Wanneer gij het zo ziet, dan hebt gij een ideaal en, naast alle verdriet over
tegenslag, zal er dan ook vreugde en geluk zijn over hetgeen wel bereikt wordt.
Oprecht hoop ik, dat gij het zo zien kunt, want begrijpt goed, dat de politiek is: dienstbaar voor het ge- luk der mensheid.
De betekenis
verdient
der landbouwcoöperaties meer bekendheid
Het landbouwcoöperatiewezen in Nederland heeft zich in de loop der jaren ontwikkeld tot een hecht bolwerk van boerensamenwerking. Door de depressie, met al de daaraan inhaerente verschijnselen van omstreeks 1880, vonden de boeren elkaar. De slechte jaren van die tijd werden de stimulans voor de oprichting van coöperatieve verenigingen in de land- bouw.
De regering weigerde destijds om de landbouw, die door het grote aan- bod van goedkoop Amerikaans graan op de Westeuropese markt niet meer kon concurreren, te beschermen. Deze vrijhandelspolitiek werd ge- handhaafd en onder de druk van de concurrentie waren de boeren ge- dwongen zich te gaan toeleggen op de teelt van andere gewassen. De behoefte aan bedrijfscrediet was echter zeer groot en door particulieren werd op een minderwaardige wijze gewoekerd ten koste van de kleine boeren. Als een uitvloeisel van de vrijhandelspolitiek ontstonden dus de coöperatieve verenigingen als een "druk-verschijnsel".
Het beoogde doel was velerlei: Er werden coöperatieve landbouwcre- dietverenigingen opgericht, beter be- kend onder de naam van boerenleen- banken. Aan de oprichting hiervan is de naam verbonden van Raiffeisen, de plattelandsburgemeester in Duits- land. De, wat men noemde "Raiffei- sengedachte", vond in ons land veel ingang en in het landbouwbestel heeft het geldinstituut in de vorm van boerenleenbanken, die zich later verenigden in twee centrale licha- men, een positie verworven, die niet meer weggedacht kan worden uit het agrarisch bedrijfsleven.
Hierdoor kon op doeltreffende en goedkope wijze voorzien worden in de grote behoefte aan bedrijfscrediet.
Op het ogenblik telt ons land ruim 1300 boerenleenbanken, waarvan er 730 verenigd zijn in de Centrale Coöp. Raiffeisen Bank te Utrecht en de rest in de Centrale Coöp. Boeren- leenbank te Eindhoven.
Er worden uitgebreide zaken gedaan en het saldo tegoed beliep vorig jaar omstreeks 1,5 milliard gulden. Voor zover mij bekend, is het aatal land- bouwcoöperaties in ons land thans ongeveer 4000.
Op het terrein van de zuivel, één van onze belangrijkste industrietakken, is de landbouwcoöperatie van zeer grote betekenis geworden. Van de
± 600 zuivelfabrieken die ons land telt, zijn er ongeveer 400 coöperatief.
Van alle aan de fabrieken geleverde melk wordt 3/• deel in de fabrieken van de boeren zelf verwerkt. Het overgrote deel van de boter, kaas en melkpoeder wordt door coöperatieve fabrieken geproduceerd.
De exportwaarde van de zuivelpro- ducten beliep in 1951 ongeveer 700 mill. gulden, d.w.z. ± 10% van de totale uitvoer. Het aandeel van de coöperatie daarin is belangrijk. Op het gebied van de verwerking van suikerbieten wordt het merendeel van de in ons land verbouwde bie- ten (70.000 ha. met een opbrengst van naar schatting ± 40.000 kg. per ha.) eveneens door fabrieken op coöpera- tieve grondslag verwerkt. Hetzelfde kan gezegd worden van de strocar- tonindustrie, terwijl de verwerking van fabrieks-aardappelen nagenoeg geheel in coöperatieve handen is. In de sector van vee en vlees is de boe- rencoöperatie van toenemende bete- kenis. De betekenis van de verwer-
kingscoöperaties is hiermede vol- doende aangetoond.
Centraal Bureau als toporgaan.
De aankoopcoöperatie - de coöpe- ratieve landbouwvereniging werd in die vorm voor het eerst toegepast - voorziet de boer van allerlei bedrijfs- benodigdheden. Het betreft in hoofd- zaak veevoeder en kunstmest. De zeer vele verenigingen in deze vorm (ver over de 1000) verenigden zich ook in een toporgaan, het Centraal Bureau, dat enige jaren geleden het feit herdacht een halve eeuw werk- zaam te zijn geweest. Ter gelegen- heid daarvan werd een uitstekend gedenkboek uitgegeven, geschreven door dr J. H. van Stuijvenberg.
Over het coöperatiewezen kan nog zeer veel verteld worden en het ver- melde is erg onvolledig. De coöpera- tie is werkzaam op nagenoeg elk on- derdeel van het agrarisch bedrijf, althans voorzover het zich daartoe leent.
De ontwikkeling in de loop der jaren is sneller geweest, dan de mate waarin de belangstelling van de zijde der niet-agrariërs voor dit type vereniging groeide.
Het coöperatiewezen heeft in be- langrijke mate bijgedragen tot de opbloei van de nationale landbouw sinds 1878.
Onze landbouw en de daaraan ver- bonden landbouwindustrie staat op hoog niveau. De agrarische export bedraagt ongeveer 45% van de totale uitvoer. Het grote nut van de coöpe- ratieve instelling op landbouwgebied i's in de loop der jaren voldoende be- wezen en bijna elke Nederlandse boer is lid van één of meer van deze instellingen.
J.B.
Een belangrijk agendapunt op ons congres
Prae-advies over het radio-bestel in Nederland
1. Nederland beschikt in de mid- dengolf, welk gebied zich uitstrekt tussen 180 en 580 meter golflengte, over 2 krachtige hoofdzenders op resp. 298 en 402 meter. Voorts be- vinden zich op 186 meter enkele steunzenders, welke echter slechts een zeer beperkt gebied bestrijken en bovendien nagenoeg de gehele dag hetzelfde programma als een der beide hoofdzenders weergeven. Deze steunzenders, alsmede de kerkelijke uitzendingen op 245 meter, willen wij hier buiten beschouwing laten, daar de hieronder volgende verhandelin- gen hierop automatisch ook van toe- passing zijn, dan wel in het geheel niet.
2. De uitzendingen over de beide hoofdzenders worden voor het over- grote deel verzorgd door een viertal zogenaamde algemene omroepvere- nigingen; elk van deze 4 omroep- verenigingen heeft een gelijk aantal uren voor zendtijd tot zijn beschik- king.
3. Sinds de Duitse overheersing is het niet meer mogelijk onder beta- ling van een vrijwillige som geld 's jaars als lid tot deze verenigingen toe te treden, waardoor het eigenlij- ke verenigingskarakter goeddeels is opgeheven. Wel zijn deze verenigin- gen nog gerechtigd een programma- blad uit te geven, waaruit een ge- deelte van de geldmiddelen ter be- strijding van de kosten van voort- bestaan dezer verenigingen wordt verkregen.
4. Nu blijkt echter, dat de aantal- len abonnementen op de programma- bladen vrij sterk verschillen, waaruit wij mogen concluderen, dat de aan- tallen aanhangers der verschillende verenigingen ook tamelijk belang- rijk uiteen zullen lopen. Hiermede harmonieert het nauwkeurig uitge- meten gelijke aantal zenduren aller- minst, waardoor zekere verenigin- gen boven andere bevoordeeld zul- len worden, immers een vereniging met een groter ledental zal meer leden wat willen bieden, dan een veremgmg met een kleiner getal leden. Dit is nu een onmogelijkheid.
Reeds voor de jaren 1940-45 bestond een analoge toestand, maar toen kon men lid worden van een vereniging door storting van een vrijwillige bij- drage. Ook toen was het aantal zend- uren gelijkelijk verdeeld, wat als een onbillijkheid kan worden aange- merkt, daar de grootte van de aan- hang der verscheidene verenigingen aanzienlijke verschillen toonde.
5. Daar bij de opzet van de huidige toestand de noodzaak daartoe werd gevoeld, heeft men een gemeen- schappelijk en overkoepelend orgaan opgericht. Het doel van dit orgaan zou onder meer zijn, dat men door onderling overleg de dagelijkse pro- gramma's kan samenstellen en be- lichten. Helaas heeft de practijk ge- leerd, dat men dit gestelde doel niet heeft bereikt, daar de omroepvereni- gingen herhaaldelijk hun eigen be- langen gesteld hebben boven dien
door C. van Rede Czn.
van het gemeenschappelijk en alge- meen belang: het bieden van een programma met de grootst mogelijke afwisseling en tot genot van zoveel mogelijk luisteraars. Zo kon het ge- beuren, dat enige omroepverenigin- gen kort na elkaar het huwelijks- probleem volgens hun eigen ziens- wijze behandelden, hoewel de be- handelde stof niet wezenlijke ver- schillen toonde.
6. Door de rivaliteit tussen omroep- verenigingen onderling en de ge- meenschappelijke stichting, kan het gebeuren dat de verenigingen hun uitzendingen erop richten een zo groot mogelijk aantal luisteraars tot zich te trekken teneinde zich van de steun te verzekeren door hen tot abonné van het door hen uitgegeven programmablad te maken. Bij deze opzet bekommert men zich minder om de kleinere groep luisteraars, die niet hun verstrooiing zoeken in amusementsmuziek en populaire programma's, maar die in de radio een gedeelte van culturele en opvoe- dende waarde trachten te vinden.
Hoewel men ook dit gedeelte ver- zorgt, worden deze programma's verschoven naar tijden, dat het over- grote deel van deze minderheid ze niet kan beluisteren.
7. Als bezwaar tegen de huidige toestand kan tevens worden aange- voerd, dat het bestaan van verschei- dene verenigingen extra kosten met zich brengt, zoals daar zijn de diver- se staven der verenigingen. Deze extra kosten moeten betaald worden uit de f 12.- retributie, die elke radiobezitter jaarlijks door middel van radiozegels aan de Staat af- draagt.
8. Ook bezigt men de toegemeten zendtijd voor het propageren van politieke denkbeelden. Helaas is het slechts een enkele van de in ons land zo talrijke groeperingen moge- lijk de zendtijd voor deze politieke doeleinden te gebruiken. Indien men een eerlijke strijd op welk gebied dan ook, wenst te voeren, is het een eerste vereiste, dat deze strijd met gelijke wapenen wordt gevoerd. Dit is echter bij de huidige constellatie op radiogebied in ons land een on- mogelijkheid.
9. Onder meer aan bovenstaande oorzaken is het te wijten, dat de radio-uitzendingen in Nederland te- korten met zich brengen, zodat de gemiddelde luisteraar niet verkrijgt, waarop hij recht heeft en op hetgeen hij zou kunnen krijgen.
10. Zou een en ander op een gezon- dere basis moeten worden gevestigd, dan zien wij als eerste vereiste, dat de bestaande omroepverenigingen worden opgeheven en dat alle zend- tijd wordt beheerd door een natio- naal orgaan, bijvoorbeeld in de vorm van een stichting, waarvoor het thans bestaande overkoepelend or- gaan, de Nederlandse Radio Unie, als uitgangspunt zou kunnen dienen.
Alleen dan is het mogelijk, dat b.v.
naar een reportage van een voetbal-
VOOR ALLE AUTOSCHADE
TELEFOON 45036
PlaatwerkeriJ KORTEWEG
HERSTELLEN~ LASSEN~ VERBOUWEN
BLEISWIJKSTRAAT 35-37 ROTTERDAM
wedstrijd de meest kundige en be- kwame verslaggever wordt gezon- den" terwijl hoorspelen door de bes- te figuren in den lande op dit terrein kunnen worden verzorgd, enzovoorts.
Hierdoor zal het dus mogelijk zijn dat de kwaliteit van de programma's aanzienlijk wordt verhoogd en op- gevoerd, terwijl de luisteraar ervan overtuigd kan zijn, dat hem op elk gebied de beste waar voor zijn geld wordt geboden. Tevens zal hierdoor de objectiviteit worden verbeterd. In dit verband wijzen wij op de Neder- landse Wereldomroep, welke uitzen- dingen op de korte golf heeft, en in opzet onafhankelijk staat van een der bovengenoemde veremgmgen.
Deze Wereldomroep is goed verzorgd, geeft verantwoorde uitzendingèn en is tegenover het buitenland een waardevolle nationale manifestatie.
11. Helaas verwachten wij niet, dat vorming van een orgaan, als boven- bedoeld, op zeer korte termijn moge- lijk zal zijn, daar de huidige groepe- ringen nog immer - sinds 1932! - het eigen belang boven het nationaal
De eenheid van ook on~e
lk ben mij er van bewust", aldus generaal (nu president) Eisenhower,
"dat een aantal van mijn medewer- kers denkt, dat ik volslagen gek ben, maar ik zeg U, dat een verenigd Europa de sleutel tot de gehele zaak is".
Wij zijn ervan overtuigd, dat er in Nederland slechts weinigen zijn, die het inzicht van Eisenhower niet delen. De moeilijkheid is, dat de sleutel zit in een verroest slot en dat de bereidheid om tot een Ver- enigd Europa te geraken nog te veel moeilijkheden" ondervindt. En toch is het zo nodig, dat de Europese ge- dachte veld wint.
Het is voor de Europeanen tijd te beseffen, dat de toestand veel ern- stiger is, dan men veelal inziet.
Amerikaanse steun heeft Europa er weer economisch bovenop geholpen en thans is het Amerika's militaire hulp die maakt, dat Europa niet ge- heel weerloos is bij een eventuele aanval. Wat zou het gevolg zijn als die steun eens zou wegvallen.
Twee verbonden doeleinden streeft Amerika na: het indammen van het communisme en de versterking van de vrije wereld, waar de vrijheid van de individuele mens gerespecteerd wordt. Met deze doeleinden voor ogen heeft Amerika vele milHarden aan Europa gespendeerd. Zal het hiermee doorgaan?
Degene, die daarover in laatste in- stantie beslist is de Amerikaanse kiezer. De gewone man wijst de senatoren aan, die hun fiat aan elk plan voor economische of militaire steun aan het buitenland moeten geven.
- 0 -
Geven wij ons niet over aan wens- dromen? De nog recente verlating van het isolationisme door de Repu- blikeinse partij is geenszins een rotsvaste bekering. Ook thans zien vele Republikeinen de steun aan Europa als een tijdeiijk noodzake- lijk kwaad, dat door ·de V.S. princi- piëel moet worden afgewezen.
Voor Europa welwillender is de ge- zichtshoek der Democraten. Zou de
belang wensen te stellen. Er zal dan ook een sterke tegenkanting ontstaan, indien een voorstel in deze ~~eest te berde wordt gebracht. Desnidtemin zal het zaak zijn voortdurend t•r op te wijzen bij alle lagen der b('volking van Nederland, dat een nntionale omroep als hier besproken, niet een beknotting van hun wensen, doch slechts een verbetering ten opzichte van hetgeen momenteel wordt ge- boden is.
12. Tenslotte vragen nog de televi- sie-uitzendingen die op dezelfde onbevredigende basis zijn gelegd, onze aandacht. Om dezelfde redenen als voor het radio-bestel reeds zijn aangemerkt, zal ook hier een natio- nale stichting zeggenschap behoren te krijgen, waartoe evenzeer het eerder vermelde orgaan voor de radio-omroep kan dienen. Vooral voor de televisie kan het van belang zijn, de vele voordelen, die het ma- ken van reclame via dit medium.
met zich brengt, ernstig onder de ogen te zien. Speciaal wordt hier ge- dacht aan de zogenaamde "sponso- red programs" waardoor een niet- onaanzienlijke toevloeiing van geld- middelen zal kunnen ontstaan, wat een vergroting van het aantal uit- zendingen met zich kan brengen en derhalve deze gehele branche tot een hernieuwd leven kan brengen.
Europa vrat•gt activiteit
eerste partij mogelijk Europa ·s falen als het bewijs van de juistheid van het oude standpunt kunnen aan- vaarden, voor de tweede partij zou deze mislukking een grote teleur- stelling zijn, die de Demoera tische politiek in de ogen van de kiezer af- breuk zou doen. Doch zelfs in het geval, dat zowel Republikeinse als Democratische senatoren met hart en ziel de noodzaak van steun aan Europa zouden blijven verdedigen- welke argumenten heeft enig senator dan om de kiezers van de noodzaak hiervan te overtuigen?
Wat kan hij stellen tegenover de critiek van de gewone man, dat zijn zoon nu al maanden ergens in Euro- pa dient en hijzelf zware belastingen moet betalen, alles ten bate van landen vèr overzee? Landen, die on- danks al die hulp niet in staat zijn zich zelf te verdedigen en econo- misch vaak van de ene in de andere misère vervallen.
Men ziet veelal in Europa niet in, dat het ons resterende werelddeel thans op een uiterst kritiek punt staat, omdat het gevaar reëel is, dat Amerika de indruk krijgt, dat een verdeeld Europa een hopeloze zaak is en dat elke man en elke dollar, die daarheen worden gestuurd, op an- dere wijze met veel meer nut ge- bruikt kunnen worden.
o zien wij dat de gevaren van een falen van Europa's eenheid niet te onderschatten zijn. Misschien zult U van mening zijn, dat er wel degelijk iets bereikt is de laatste tijd. Wij behoeven maar aan Straatsburg te denken. Inderdaad zijn de eerste stappen gezet op de weg naar de Europese Eenheid, doch de nood der tijden vraagt om een meer actieve ontwikkeling in deze richting.
Laten wij in eigenkring nimmer af- laten de gedachte van de Europese eenwording te bevorderen, opdat wij in ons eigen land een steentje kunnen bijdragen tot de verwezen- lijking der Europese gemeenschap, zonder welke ons oude werelddeel geen toekomst meer heeft.
FERRY A. HOOGENDIJK.
DE DRIEMASTER. 5
Over de consequenties van het staatssocialisme
Persoonlüke vrüheid en verantwoordeliikheid raken in ernstig gevaar
Ais wij, jongeren begrippen als socialisme, communisme, fascisme en natio- naal-socialisme door de radlo horen noemen of in een krant ervan lezen, dan weten we meestal wel wat er zo ongeveer mee bedoeld wordt, maar de diepere ondergronden en de gevolgen van deze begrippen zijn de leek niet altijd volko- men duidel\j'k.
Het is derhalve geen papierverspilling om het begrip staatssocialisme voor onze lezers eens iets nader te verklaren, temeer daar de voorstanders van een dergelijk stelsel dit meestal heel onschuldig en aanlokkelijk weten voor te stel- len.
We kunnen dan beginnen met een de- finitie, die een Frans econoom reeds vele jaren geleden gaf: "Het staats- socialisme is een doctrine of een theo- rie, die voor het organiseren van de maatschappij en voor het geestelijk en wereldlijk bestuur, aan de staat alle bevoegdheden, plichten en rech- ten geeft."
Aan deze definitie hebben wij niets toe te voegen, zij is volkomen duide- , lijk. Het spreekt vanzelf, dat die
rechten en bevoegdheden dus aan het individu ontnomen zullen worden.
Verder moeten wij vaststellen, dat het staatssocialisme in de laatste der- tig jaar op zorgwekkende wijze veld gewonnen heeft en wel over de ge- hele wereld, hoe het politieke stelsel van de betrokken naties ook mocht zijn.
De socialisten beschouwen het staats- socialisme als een belangrijk element van hun programma en hoewel dit zo is, hebben zij toch niet het uitslui- tend privilege hiervan: de landen, die leefden en nog leven onder een dicta- toriaal regime, vallen evenals de an- dere aan de begrijpelijke ·bekoring van het staatssocialisme ten offer.
Beter kunnen wij het dus zien als een universeel verschijnsel, dat vele volken tegelijk aangrijpt en de gees- ten verwart.
Hieraan moet nog worden toege- voegd, dat het staatssocialisme bij- zonder begunstigd werd door de tweede wereldoorlog, toen oorlogvoe- rende en zelfs neutrale landen uit noodzaak moesten overgaan tot de geleide economie.
MAAK VAN SLA DE LEKKERNIJ, DIE SLA KAN ZIJN I OP SLA HOORT SALATAI
Bereid met zuivere Duyvls' Slaolie, frisse rozijnwijn-
Het staatssocialisme is geen uit- vinding der 20ste eeuw. Al geduren- de lange tijd werden sommige rech- ten en plichten tussen de Staat of een andere collectiviteit en de indi- viduen, verdeeld. Wij vinden het niet meer dan normaal, dat de Staat zich belast met zekere werkzaamheden op het gebied van het algemeen belang.
Al waren sommige monopolies onge- rechtvaardigd en enkel van fiscaal belang, - niemand denkt er meer aan bezwaar te maken tegen het staatsbeheer van de posterijen, dou- ane, spoorwegen, wapenfabricage of van het bestuursapparaat.
Individuen en collectiviteiten ver- deelden onderling zekere werkzaam- heden op liefdadig gebied. Belangrijk was alleen het probleem om een re- delijk evenwicht te vinden tussen de rechten en de plichten van de groep en die van de enkeling, een even- wicht, dat steeds weer gecorrigeerd moest worden.
Dit evenwicht werd steeds verstoord door de opkomst van nieuw maat- schappelijke denkbeelden, door mis- verstanden, door onhandigheden en door het egoïsme van zekere indivi- duen. Bijna alle landen gingen over tot sociale hervormingen, die prin- cipieel wel juist waren.
Daarna echter hebben de theoretici zich ontdaan van de matigende cri- tische geest en de volken zijn meege- sleept in een socialistisch experiment, waarvan thans de merkwaardige ge- volgen onverbiddelijk aan de dag treden.
Bijna alle nationalisaties zijn uitge- voerd met het doel de opbrengst van
handel en industrie rechtvaardiger te verdelen. Doordat deze maatrege- len echter overhaast en ondoordacht werden doorgedreven en doordat men van het begin af aan te hoge ver- wachtingen ervan koesterde, hebben zij de harmonie in het economisch bestel verstoord, een harmonie die reeds enigszins ontwricht was door de wetenschappelijke en technische revolutie.
Dat deze nationlisaties gediend hebben om demagogische belangen en verkiezingsmanoeuvres te begunsti- gen is een fout geweest. Dat zij de productie verminderd hebben en de prijzen hebben doen stijgen, is niet minder dan een ramp. Wij hebben een grote toeneming van het aantal amb·
tenaren geconstateerd, een schade- lijke groei van de bureaucratie en een algemene vermindering van het verantwoordelijkheidsgevoel.
De· prijzen van goederen en diensten zijn voortdurend gestegen. Van maat- regelen genomen in het belang van de consument, werd maar al te vaak slechts verdriet en narigheid onder- vonden. Tenslotte gaat zich echter toch het gezonde verstand van het volk verzetten tegen de doctrinaire beweringen.
Een ander gebied, waarop de staats- inmenging ontstellende vooruitgang geboekt heeft, is dat der sociale ver- zekering. De zieken te verzorgen,
ouden van dagen een onbezorgde le- vensavond te schenken, kinderrijke families een behoorlijk bestaan te geven, dat is toch alles volkomen redelijk? Ongelukkigerwijze worden op het ogenblik al deze zaken gere- geld door één of enkele grote orga- nen, bijna monstrueuze apparaten, die
alle gebreken van improvisatie en ambtelijke bureaucratie vertonen.
Mannen met gevoel voor hun mede- mensen zouden gaarne een eenvou- dige en actieve organisatie zien groeien. Tot hun ontsteltenis zien zij nu echter een sociale verzekering, die zich als een octopus uitstrekt over het land, die een Staat in de Staat vormt en die geweldige sommen geld verkwist.
Tijdens en ook na de oorlog moest men in vele landen overgaan tot con- tingenteringen, zoals men het in die tijd noemde. Wanneer het gehele be- drijfsleven hiervan op zeker ogen- blik niet genoeg gekregen had en niet de beëindiging van dat regime had geëist, zou dat nu nog voortduren.
Daarom mogen wij niet vergeten, dat dit soort van staatsinmenging ons blijft bedreigen. Wij mogen dit niet uit het oog verliezen en wij moeten steeds blijven wantrouwen.
Oe koortsachtige ontwikkeling van het staatssocialisme heeft ook aan- leiding gegeven, tot wat men zou kunnen noemen, een "wetten-infla- tie", een overstroming met wetten en verordeningen, waarvan heel veel op het gebied der belastingen. Een over- stroming zo erg, dat zelfs de ambte- naren uit deze lawine geen wijs kun- nen en wie waarborgt dan de rechten van de individuen?
Het is duidelijk, dat al deze regels het leven van zelfs de eenvoudigste burger nodeloos gecompliceerd ma- ken. Het bestaan wordt reeds v~rlamd
door de uitbreiding van de bureau- cratie en door de dwaze eisen van de formulieren. Iedere burger moet een groot deel van zijn vrije tijd besteden aan het ontcijferen van geschriften, die zelfs voor vakmensen onbegrijpe- lijk zijn. En kunnen er in zo'n chaos nog vakmensen zijn ? Iedere burger moet een oneindig aantal formulieren invullen, zich ieder ogenblik bij in- stanties ·vervoegen, zijn handteke- ning plaatsen en tenslotte betalen, betalen, betalen ... .
Want de staatsuitgaven en de kosten der bureaucratie verzwaren de fis- cale wetgeving, een wetgeving die zich bedient van te ver gaand onder- zoek, van aanmaningen en intimida- ties. Deze wetgeving wordt toegepast op iedere handeling van het individu en het is duidelijk, dat er tenslotte van de persoonlijke vrijheid en ver- antwoordelijkheid en van het parti- culiere initiatief heel weinig over zal blijven.
Daarom is het zo belangrijk, dat men niet alleen let op schoon klinkende leuzen en oppervlakte-verschijnselen, maar dat men ook de achtergronden van de verschillende stromingen on- derzoekt. Want op deze nevenver- schijnselen wordt natuurlijk nooit de
aandacht gevestigd wanneer een be- paalde stroming zich aan het publiek voorstelt, terwijl het individu van deze achtergronden de grootste last ondervindt.
J. W. H.
Nieuws uit onze afdelingen
Z.O. DRENTHE.
Besluiten en benoemingen.
Deze afdeling hield op 4 October haar jaarvergadering in zaal Zwols te Steen. Na een openingswoord door de voorzitter werden de notulen ge- lezen en goedgekeurd. ·
Besloten werd een aantal brochure's getiteld: "Samen Sterk" (van de Europese Jeugd Campagne) te be- stellen en deze onder de leden te laten circuleren.
Nadat enige mededelingen betreffen- de de districtsdag en het congres gedaan waren, volgde het jaarver- slag en het verslag van de penning- meester, vervolgens werd besloten weer een feestavond te organiseren en het bestuur op zeven leden te handhaven. Alle zes zittende leden werden herkozen alsmede mej.
J. Pals.
Tot leden van de kascommissie werden de heren Haasken en Nij- veen benoemd. Als afgevaardigden naar de districtsdag de heren J oling en v. d. Hei en als afgevaardigden naar het congres mej. J. Mol en de heer R. Lanting.
Tenslotte werd op voorstel van de voorzitter een sprekers-wedstrijd ge- houden, welke een geanimeerd ver- loop had. Hierna rondvraag en slui- ting.
NOORD-GRONINGEN.
Een nieuw bestuur.
Op 14 October hield de afdeling Noord-Groningen van de J.O.V.D.
haar jaarvergadering. Deze bijeen- komst had een zakelijk karakter. Na de opening, notulen, jaarverslag, kasverslag en kascontrole, volgde de bestuursverkiezing.
Het bestuur is nu als volgt samen- gesteld: de heer T. Bierema, voorz.;
de heer J. A. de Boer, secr. (tijdelijk adres: Koninginnelaan 37, Gronin- gen); mevr. E. Buiskool-Leeuwma- Coolman, pennm.esse; de heer ·K. P.
Rietema, vicevoorz. en mej. K.
Meyer, 2e secr.esse-penm.esse.
De voorzitter feliciteerde de nieuw gekozenen met hun benoeming en hoopte, dat de taak om de afdeling Noord-Groningen van de J.O.V.D.
tot bloei te brengen door hen goed zal worden volbracht.
Ook sprak hij nog een woord van dank tot de scheidende bestuursle- den.
Na de pauze volgde nog een bespre- king over de toekomstplannen van de afdeling.
N. V. Betonfabriek DE METEOOR
DE STEEG
Tel. Velp K8302-3344 Fabriek van kwaliteits betonartikelen
