VOOR DE BESLISSING TE HILVERSUM

(1)

Zaterdag 10 januari 1959 • No. 522

en DEMOCIATIE

Steunt ons verkiezingsfonds!

VOOR DE BESLISSING TE HILVERSUM

Het tweeledige doel bij de samerastelling der kandidatenlijsten

Op dezelfde dag, waarop dit nummer van ons weekblad verschijnt, zal de partij in huishoudelijke vergadering te Hilversum bijeenkomen om te doen hetgeen vanouds behoort tot de belang- rijkste taken van iedere georgani- seerde groep van kiezers en kie- zeressen: de definitieve beslissing over de samenstelling der kandidatenlijsten.

Dat is een hoogst gewichtige aangelegenheid, nauwelijks minder belangrijk dan de verkiezing zelve. Ieder weet het immers: in het lijstenstelsel, zoals wij dat hier te lande kennen, wordt door de volgorde in de plaatsing der kandidaten op de lijsten en Îijstengroe- ren rler Ofld~r.;;cheiden<> pc-litieke partijen in feite voor 80 à 90 pct.

van het totale aantal Kamerleden reeds beslist, wie naar alle waar- schijnlijkheid in de Kamer zitting zullen krijgen.

De spanning van de eigenlijke verkiezing is gelegen in de 10 à 20 pct. van de zetels, waarin de wins- ten en verliezen der partijen ver- schuivingen ten opzichte van de oude samenstelling der Kamer zullen teweeg brengen.

Dat ook onze Nederlandse verhoudingen nog verrasingen kunnen opleveren en belangrijke ver- schuivingen kunnen vertonen, bewezen ondertussen de Staten- en raadsverkiezingen van het afgelopen jaar, waarin onze V.V.D. on- betwist als triomfator naar voren is gekomen.

* * *

Op de dag van de kandidaatstelling moeten de lijsten op de bij de wet voorgeschreven wijze worden ingediend, maar voor het overige heeft de wetgever zich - en terecht naar wij menen - met de w ij z e van voorbereiding dier kandidaatstelling niet be- moeid.

Dit alles bewijst wel de grote verantwoordelijkheid, welke in deze op de politieke partijen rust.

!<Jen verantwoordelijkheid, welke de partijen zich volkomen bewust zijn en met name geldt dit zeer zeker voor de V.V.D.

V oor de samenstelling van de lijsten is voor normale gevallen in onze reglementen een procedure voorgeschreven, welke, gerekend van het tijdstip dat in de afdelingen de eerste stap op deze weg wordt gezet tot aan de eindbeslissing der Algemene Vergadering, dooreen genomen ongeveer acht maanden in beslag neemt.

De ontbinding van de Tweede Kamer en de uitgeschre- ven vervroegde verkiezingen, waar- door tussen de datum van het ont- bindingsbesluit (23 december) en de dag, waarop de kandidaatstelling dit jaar zal geschieden (28 januari) slechts v ij f weken zijn gelegen, heeft die normale procedure volslagen onbruikbaar gemaakt.

Noodgedwongen moest, zoals in het reglement voor bijzondere gevallen is opengehouden, een sterk verkorte voorbereidingsprocedure worden vastgesteld, waarbij als vanzelf de klemtoon is komen te liggen op het advies van het hoofd-

bestuur en de eindbeslissing van de Algemene V ágadering.

Zo zullen op zaterdag 10 januari in Hilversum op de huishoudelijke vergadering van de partij, uiterst gewichtige beslissingen moeten worden genomen, waarover in de plaatselijke sfeer niet het langdu- rige vooroverleg kon worden gevoerd, dat bij de voorbereiding van vorige kandidaatstellingen mogelijk was.

De Algemene Vergadering bestaat echter uit de afgevaardigden van de afdelingen uit het ge- hele land en aan hen is dus toch de eindbeslissing over de ·samenstelling van a I l e lijsten.

Een vrijheids1nonn1nent moet op~ericht

U blij ft niet langs de kant staan

V erschiliende factoren: zo evenwichtig mogelijke samenstelling van de Kamerfractie met het oog op de werkverdeling; de bekwaam- heid en de plaatselijke trekkracht van bepaalde kandidaten; voldoen- de kansen voor vrouwelijke kandidaten en voor jongeren, die de ouderen op den duur kunnen vervangen of die een - naar wij hopen en verwachten - uitgebreide V.V.D.~

fractie, dank zij de uitspraak van de kiezers, in maart reeds zullen kunnen komen versterken - al die factoren zullen moeten worden in acht genomen èn moeten worden afgewogen.

* * *

, H' ^etis onmogelijk en ondenk-

···- baar, dat de vele honder- den afgevaardigden bij die afwe- ging tot precies gelijke waarderin- gen omtrent elke kandidaat afzon- derlijk zullen komen.

Men zal soms geneigd zijn, de eigen kandidaten, die men zelf kent, en die een zekere trekkracht in de eigen streek hebben, zwaarder te wegen dan door anderen

aanbevolen kandidaten, die men niet of minder goed kent. Ook hier geldt: onbekend maakt onbe- mind.

Er zal, naar wij wel verwachten, veel gediscussieerd, gepleit, geme·

ten en gewogen worden.

Dat alles is onvermijdelijk en üt ook in het geheel niet verwerpelijk, mits het tweeledige einddoel in het oog wordt gehouden: lijsten samen te stellen, die een zo goed mogelijke verkiezing beloven te waarborgen èn die een zo goed, zo slagvaardig en zo bekwaam mogelijke Kamer- fractie zullen opleveren.

Met dit tweeledige einddoel voor ogen, moet het mogelijk zijn, belangrijk werk te verrichten, dat het land en de partij ten voordele zal zijn.

En bovenal zullen wij ons moeten voornemen om, wanneer de eindbeslissing is gevallen, onver- schillig of dat resultaat geheel of slechts ten dele beantwoordt aan hetgeen wijzelf ons hadden voorge- steld, ons in volkomen eensgezind- heid te scharen achter de langs de- mocratische en reglementaire weg gevallen beslissingen.

Van dàt ogenblik af immers be- gint de strijd naar buiten, die slechts in eenheid en door bunde- ling van alle krachten kan worden gewonnen.

A.W.A.

(2)

VRIJHEID EN DEMOCRATIE

Flitsen van Het Binnenhof (1) ontslag. Toen riep de Koning Van Hall en deze vormde een ander kabinet. Dat kabinet begon met de Kamer te ontbinden. Het komt niet meer voor de Katner, maar ontbindt de Kamer.

Kamerontbinding in de parlementaire historie • Staatsrechteliik college van prof. mr. P.J. Oud- Mr. J. A.W. Burger was er naast - Kamerontbinding in 1850, 1853, 1866, 1868, 1886, 1894 en 1933

Men ziet dat het eerste gebruik van het ontbindingsrecht helemaal niet een gevolg was van een conflict.

-Zonder nieuwe verkiezingen thans onmogelijk een nieuw kabinet te vormen - Enige redelijke oplossing van kabinetscrisis. *

Dan komt er een reeks van conflict- ontbindingen. Die conflictontbindin- gl·n van 1866, 1868, 1886 en 1894, waren alle van deze aard. dat het kabinet, dat ontbond. als het ware voor zijn politiek een beroep deed op de kiezers.

De PvdA heeft tegen het besluit tot ontbinding van de Tweede Kamer, r;evolgd door vervroegde verkiezingen, geprotesteerd. Tijdens het debat over de regeringsverklaring van prof. Beet op 23 december, diende mr. Burger een motie in, waarin werd gezegd, dat het landsbelang geen Kamerontbinding vordert.

Ter ondersteuning van zijn betoog had cle heer Burger een uitspraak aangehaald van prof. Oud in zijn parlementaire ge- echiedenis "Het jongste Verleden", blad- r;ijde 79, derde deel.

Die uitspraak luidde, dat een kabinet voor enkele maanden, alleen om te ontbinden, een onding is.

Ik ben nog van oordeel, antwoordde prof. Oud voor de vuist weg, dat een kabinet voor enkele maanden, alleen om te ontbinden, een onding is, maar ik moge In de herinnering terugroepen onder welke omstandigheden deze zaak speelde.

Dat is voor de lering van de heer Bur- ger ook zo nuttig omdat hij dan zal zien, dat de toenmalige fractieleider van de a;ocialisten, de heer Albarda, op Kamer- ontbinding een andere kijk had dan de heer Burger heeft.

*

Op 11 november 1925 was het amende- ment-Kersten aangenomen, dat leidde tot opheffing van het gezantschap bij de Paus. Wij hadden toen een met het gebeurde op 11 december j.l. enigs- zins vergelijkbare figuur, in die zin, dat de vier Rooms-Katholieke ministers ontslag namen. Hiermee was de grondslag aan het kabinet ontvallen en de andere ministers stelden hun portefeuilles ter be- ,;chikking van H.M. de Koningin. Precies hetzelfde is bij deze kabinetscrisis van 1958 gebeurd.

Die kabinetscrisis van 1925 duurde erg lang. Zij is pas in maart 1926 opgelost.

Op 11 maart 1926 trad het nieuwe kabinet- De Geer voor de Kamer.

Wat was er inmiddels gebeurd? Eind februari wordt de Kamer bijeengeroepen op verzoek van tien leden, allen beho- rende tot de fractie van de SDAP. Deze Kamerleden lieten de Kamer bijeenroe- pen om aan de Kamer een voorstel te doen aan H.M. de Koningin een adres te J•i.ehten met het verzoek ontbonden te worden.

• _*•

Aan de heer Albarda is toen de vraag gesteld: wie moet, als de Kamer de wens tot ontbinding te kennen geeft, dit besluit dan contrasigneren?

De heer Alba1·da zei toen: dan mag het contraseign van de heer Colijn worden verlangd. Als de heer Colijn weigert, zullen de voorstanders der ontbinding bereid moeten zijn zo nodig een kabinet te vormen dat zich verbindt onmiddellijk heen te gaan nadat de kiezers een uitspraak hebben gedaan.

Daarvan heb ik gezegd, aldus prof. Oud, dat ik een dergelijk kabinet een onding vond. Dat vind ik het vandaag de dag nog.

De toestand is thans totaal anders dan in 1926. Een politieke situatie zoals die in 1926 heerste, kon alleen door tijdsverloop verbeteren. Ik was van oordeel, dat men in 1926 door een geforceerde verkiezing niet tot betere verhoudingen kon komen.

Bovendien was er nog een geweldig groot verschil tussen de situatie van 1926 en nu, en wel dit, dat het conflict met het kabinet-Colijn ontstond enkele maanden nadat de nieuwe parlementaire periode was ingegaan. Men stond voor een parlementaire periode van meer dan drieën- eenhalf jaar.

* *

Volgens de heer Burger mag men eigenlijk alleen maar ontbinden als er een conflict is. Daar is geen sprake van, aldus prof. Oud. Het ontbindingsrecht hebben wij in 1848 in de grondwet gekregen. Het merkwaardige is nu, dat de eerste twee ontbindingen geen van beide een gevolg waren van een conflict tussen Kamer en kabinet.

De eerste ontbinding, die van 1850, had een geheel onschuldige oorzaak. Er is toen namelijk een nieuwe kieswet gekomen. De Kamer was in 1848 gekozen volgens het voorlopig kiesreglement; men had toen de regeling dat de Kamer voor de helft om de twee jaren aftrad.

Er kwam in 1850 een nieuwe kieswet en men heeft toen gevraagd: is het nu wel juist dat de ene helft van de Kamer zitting heeft volgens de oude regeling en de andere helft van de Kamer volgens de nieuwe.

PROF. BEEL . . . . opoffering ....

Thorbecke voelde voor ontbinding in het begin helemaal niet, maar een aantal leden, gekozen onder het voorlopig kiesreglement, nam tussentijds ontslag en verklaarde te willen worden gekozen volgens de nieuwe regels. Voor die aandrang is de r·egering bezweken en de Kamer is ontbonden zonder dat er enig conflict was geweest.

• * •

Nog sterker is 1853, de aprilbeweging.

Van een conflict tussen het kabinet-Thorbecke en de Kamer w:~s helemaal geen sprake.

Nadat de interpellatie-Van Doorn in de Kamer was gehouden over de kwestie van de bisdommen, nam de Kamer een motie aan, die helemaal niet het karakter had van een motie van wantrouwen tegen het kabinet, en toch kwam er in 1853 een ontbinding.

Die ontbinding kwa.m omdat dE' Koning er aantwijfelde of de Kamer nog repre- sentatief was. Achteraf zou blijken dat die twijfel gegrond was.

Doordat de Koning het antwoord, dat hij had gegeven aan de adressanten in het paleis te Amsterdam, niet precies gaf zoals Thorbecke zou hebben gewild, werd het kabinet boos. Het vroeg zijn ontslag.

Een kabinet, volkomen steunende op een mee1·derheid van de Kamer, vroeg zijn

Deze Bz1rger

Men wilde de kiezers de uitspraak la- ten doen of zU het met. de politiek van het kabinet al dan niets eens waren, met de bedoeling dat het kabinet rustig zou blijven zitten als zou blijken dat de kiezers het eens waren met het. kabinet.

Het kabinet bleef in 1866, 1868 en 1886 zitten. In 1894 trad het kabinet af omdat bij de verkiezingen duidelijk bleek dat de meerderheid van de kiezers, althans de meerderheid van de gekozeü Kamer- leden, niet meer achter het kabinet stond.

* • *

Dan krijgen wij de ontbinuing van 1933. Er kwam bij die gelegenheid al een nieuwe figuur :n het geding. Er ontstond een conflict tussen de I'egering en de Kamer naar aanleiding van het voorstel van het kabinet tot hervorming van de rechterlijke indeling. Een bezui- nigingsmataregel.

Het kabinet ging over tot ontbinding.

Maar toen ging het kabinet-Ruys de Beerenbrouck niet over tot ontbinding met de bedoeling: als ik een vertrou- wensuitspraak van de kiezers krijg, blijf ik zitten.

Het kabinet stelde zich van het begin af aan op het standpunt, dat het na de verkiezingen zou weggaan, met deze re-

denering: het kabinet noemt zich extra- parlementair en het neemt het standpunt in, dat het in de moeilijke omstandigheden van het ogenblik - dat was de grote financiële crisis - het gewenst acht dat er zo spoedig mogelijk een parlementair kabinet optreedt en zo'n kabinet kan niet worden gevormd voordat er verkiezingen zijn gehouden.

Die verkiezingen zouden in juli 1933 periodiek aan de orde zijn geweest. Het kabinet-Ruys stelde de Koningin voor de Kamer te ontbinden met geen andere bedoeling dan de verkiezingen te ver- vroegen, zodat men eerder dan in juli de vraag onder het oog kon zier. welk nieuw kabinet er zou moeten komen.

Ik heb de methode van 1933 buitenge- woon praktisch gevonden aldus prof.

Oud, omdat het volstrekt uitgesloten was dat men zonder nieuwe v.orkiezin- gen een nieuw kabinet zou hebben kunnen vormen. Dat is de situatie vun van- dag ook. Iets inconstitutioneels is in de enige redelijke oplossing niet gelegen.

gaat een heerlijke opwindende tijd tegemoet, nu - binnen d1·ie maanden - een glanzend-nieuwe ve1·tegenwoordiging-des-volks moet worden sa- mengesteld. Het is altijd een fiere gedachte dat mUn stem daartoe het hare zal bijdmgen Dit vooruitzicht alleen reeds maakt mij opgewonden en doet mij, des avonds vóór het slapengaan, grijpen naar de slaaptablet- tendoos in het witte wonderkastje naast de wastafel.

Doch niet alleen om di t verheug ik mii op de komende elf weken.

Oók om de spanningen voor wie allemaal, te mijner keuze, op de lange lijsten zullen worden geplaatst. Oók om de bedrijvigheid in ·'s lands politieke kippenren, waar het kakelen en kraaien niet van de lucht zal zün en waar menig ei zal worden gelegd en uitgebroed.

Hoe zal Romme Piet Pak-an anpakken? Hoe zal Tilanus zich weren in 't gevecht van man-tegen-man? Hoe zal Zijlstra zijn kleine luyden aanvuren tot en in de strijd? Hoe zal Oud ten aanval gaan?

Zij zijn gereed, hoog te paard en in blinkende wapenrusting, de ridde1·s zonder vrees en blaam, om ons, de trappelaars langs de kant, te vergasten op het steekspel in Hollands Tuin.

Een veilige gedachte, dat niemand der onzen zich niet meer beschik- baar heeft gesteld voor der natie stoelendans.

Dat Oud ons wil blijven leiden, dat De Hartag de boeren en Cornelis- sen zijn lieve middenstand willen blijven vertegenwoordigen op de top.

Dat Korthals en Van Leeuwen, Toxopeus en Visser,: de Alkmaarse jurist en de Emmer wethouder en de dames en Van Dijk en Ritmeester bereid zijn gebleven onze liberale beginselen uit te dragen in de openbaarheid.

Ik verwacht, dat nieuwe, van vrijzinnigheid blozende, gezichten, zich tussen de hunne zullen bevinden wanneer de nieuwe Kamer zal worden geopend met de gouden sleutel van de supreme wil des volks. Hoeveel zullen dat er zijn? En welke?

Deze beide zijn wat mij betreft, de opwindendste van alle vragen, die op mij afstormen, nu de grote strijd om de gunst en de recommandatie des volks beginnen gaat.

Ik verwacht er het beste van.

Ik vermoed, dat de opstekende storm onze richting uit gaat waaien.

Dat maakt het vooruitzicht op de opwinding des te opwindender voor

~I! ~/uv

-

•

10 JANUARI 1959- PAG. 2

PROF. Dr. H. J. WITTEVEEN hoogleraar aan de Nederlandse Econo- mische Hogeschool te Rotterdam, die wij met grote voldoening mogen !Je- groeten als nieuw lid van onze Eerste- Kamer-fractie, in de vacature. ont- staan door het overlijden van prof. mr.

A. N. Molenaar.

1111111111111111111111111111111111111111

Met een wonderlijke geheugc·m;terk- te geeft prof. Oud zo'n lesje In staatsrecht voor de vuist weg. Direct nadat de heer Burger zijn motie had In- gediend, waarin wordt verklaa!'d dat het landsbelang Kamerontbinding niet vordert, zei prof. Oud:

Toen ik deze motie Jas, riep zij et!n herinnering bij mij op. Ik dacht: mis- schien heeft de heer Burger h:;.ar ont- leend aan de motie-Biussé van 1868. Die luidde ook ongeveer zo. De heren van de P.v.d.A. werden weer onrustig, maar zij moesten van de man in de volgens h1•n door de motten opgevreten profetenman- tel toch nog maar eens horen hoe de zuivere constitutionele verhoudingen zijn.

De motie-Blussé werd in 1868 ingediend, aldus prof. Oud, nadat de verkiezingen voor de Kamer waren r-ehouden.

Het kabinet-Beemskerk had de Kamer voor de tweede maal ontbonden in een goed jaar tijds. Na die verkiezingen bleet het kabinet rustig zitten. Toen zijn er in de Kamer debatten geweest over rlle ontbinding en deze zijn geëindigd in de aanneming van de motie-Blussé, die in- hield dat die tweede ontbinding door geen landsbelang was gevorderd.

Mr. BURGER motie ....

Als zo'n motie nu zou worden aangenomen, zou het kabinet dadelijk verdwij- nen, maar zover was men in 1868 nog niet. Dit was een episode in de grote strijd wie het overwicht zou het.ben, de r<>gering of het parlement.

Het kabinet-Reemskerk bleef rustig zitten en trok zich van die motie niets aan, met het gevolg dat de Kamer tenslotte het kabinet dwong heen te gaan door de begroting van Buitenlandse Za- ken voor de tweede maal te verwerpen.

.. _*

.

In een dergelijk geval heeft zo'n motie natuurlijk zin. Maar nu? Ik ben er dankbaar voor. zei prof. Oud, dat dit kabinet ons door de overgangstoestand wil heenhelpen. Ik ben er ook erkente- lijk voor dat de minister-president, prof.

Beel, zich de opoffering heeft willen ge- troosten voor korte Uid aan het hoofd van het kabinet te gaan staan.

Ik ben dit kabinet dankbaar voor hetgeen het doet. En zou ik nu gaan stemmen voor de motie van de heer Burger en tegen het kabinet zeggen: maak s.v.p. zo gauw mogelijk dat je wegkomt?

Prof. Oud voelde daar niets voor. Met 54 tegen 88 stemmen werd de protest- motie van de P.v.d.A. tegen Kamer- ontbinding verworpen.

V. v.D.

(3)

*

^U4l1, ^WEEK

^to.t

^WEEK

*

Geef de jongeren een kans (I)

Hoewel wij er in het algemeen niet van houden pleidooien te voeren voor bepaalde "groepsbelangen", die zich bij de kandidaatstelling voor de leden van de Tweede Ka- mer zouden kunnen weerspiegelen, willen we voor ditmaal toch een uitzondering maken.

Wij staan thans aan de vooravond van onze Algemene Vergadering, die te Hilversum zal worden gehouden en die ten aanzien van de kandidaatstelling uitermate belangrijke beslissingen gaat nemen.

Wellicht zullen vele afgevaardigden ons weekblad ter vergadering bij zich hebben ge- stoken en zullen zij in trein, bus of vergaderzaal nog even de tijd hebben er een blik in te slaan en ook nog enige aandacht kunnen wijden aan het pleidooi, dat wij thans willen houden.

Het zal o.i. niet alleen uitermate nuttig, doch ook zeker noodzakelijk zijn minstens één of twee prominente jongeren op een verkiesbare plaats te zetten.

Hiervoor zijn verschillende belangrijke gron- den op te noemen.

Het is b.v. zonneklaar bewezen, dat bij de jongste grote overwinningen van de V.V.D. bij de gemeenteraadsverkiezingen en de verkiezingen voor de Provinciale Staten, de jonge kiezers voor een belangrijk deel deze winst mede hebben veroorzaakt.

Waarom? Omdat, gelijk prof. Oud het in en buiten het parlement de laatste tijd zo vaak heeft verkondigd, het socialisme geen aantrek- kingskracht meer op de jongeren heeft. De Nederlandse jeugd heeft (zo zei prof. Oud het onlangs, als wij het ons goed herinneren) geen belangstelling meer voor het kliekje van giste- ren wat het socialisme pleegt op te dienen.

Hoe juist de visie van prof. Oud is, werd in het afgelopen jaar wel bewezen door de storm- achtige groei van de Jongeren Organisatie Vrij- heid en Democratie (J.O.V.D.), die zijn ledental liefst met ruim 50% zag toenemen. En deze groei zet zich in een onbedwingbaar tempo voort, getuige de vele nieuwe afdelingen, die op het ogenblik in den lande worden opgericht.

De ouderen zullen aan deze zo verheugende ontwikkeling niet voorbij mogen gaan.

Het is niet alleen van een praktisch, doch vooral ook van een psychologisch belang, dat de onvermoeibaar werkende jonge liberalen nu eens de gelegenheid krijgen ook een vinger in de politieke pap te mogen hebben.

Geef de jongeren een kans (11)

Het ligt uiteraard niet op onze weg reclame te gaan maken voor bepaalde kandidaten. Wel kunnen we in het algemeen opmerken, dat zich de laatste tijd in de J.O.V.D. jonge krachten hebben ontwikkeld, die we een verkiesbare plaats op al onze lijsten zouden kunnen toevertrouwen.

In dit verband is het veelzeggend, dat diver- se jonge liberalen reeds een gemeenteraadszetel bekleden.

De drang van de politieke jongeren naar da- den moet niet worden misverstaan en uit dien hoofde is een juiste aanpak van deze zaak drin- gend nodig. Prof. Oud, drs. Korthals en mr. Van Riel hebben bij herhaling in het openbaar hun verlangen geuit om de jongeren in onze Partij reële kansen te geven. Welnu, de gelegenheid daartoe lijkt ons op dit moment wel bij uitstek geschikt.

Het kan goed zijn, vooral te bedenken, dat men door het zetten van jongeren op verkiesbare plaatsen geen precedent schept.

Onze herinnering gaat hierbij terug naar de oprichting van de Partij van de Vrijheid, vlak na de oorlog. Toen moest ook een vrij snelle kandidaatstelling beslissen wie naar het parlement zouden worden afgevaardigd. En ziet.

Het waren juist de jongeren uit de vroegere be- weging der Jong Liberalen, die een kans kre- gen en die deze kans op een voortreffelijke ma- nier hebben gebruikt. Wij noemen: mevrouw Fortani er de Wit (die zich helaas genoodzaakt zag te bedanken), drs. Korthals en de heer Zegering Hadders. Zij dienen in ons parlement ook nu nog op voortreffelijke wijze het landsbelang.

Het zou gewenst zijn, dat dit voorbeeld na- volging zou vinden. Nu! Nu, terwijl een groot deel van jong Nederland in toenemende mate vertrouwen in het liberalisme gaat stellen.

Geef de jongeren een eigen plaats in de Par- tij bij deze verkiezingen, Het zal de V.V.D.

ten goede komen. Zeker niet in de laatste plaats door het verdubbelde enthousiasme, waarmee onze jongeren dan de verkiezingsstrijd mee zouden helpen voeren.

Rode televisie toont zijn ware gezicht

Dat de vrees bij de socialisten erg hoog zit, dat zij een nieuwe verkiezingsne- derlaag niet zullen ontgaan, uit zich o.m. in de bepaald minderwaardige wijze, waarop zij de televisie aan hun propaganda dienstbaar maken.

In de meestal onschuldige rubriek "Mensen, Dingen, Nu", die j.l. maandag voorafging aan het zo populaire Pension Hommeles en de ver- toning van enige flitsen uit Wim Souneveld's nieuwe cabaret, legden zij hiervan op bepaald grove wijze getuigenis af. De opzet was ge- raffineerd genoeg, omdat men kon vermoe- den, dat de "kijkdichtheid" op die avond bijzonder groot zou zijn.

En zo zag men de socialistische lijstaanvoer- ders opdraven, die elk op hun wijze, de kijkers

"voorlichtten" in de politieke verhoudingen, na de kabinetscrisis ontstaan, en die niet na- lieten luide aan te bevelen, dat "wie geen rechts kabinet wil hebben P.v.d.A. moet stemmen".

Ook oud-minister Hofstra voerde daarbij het woord. En van hem zijn we bepaald ge- schrokken. In ons vorig overzicht schreven wij nog, dat wij hem, wat zijn debatteermetho- den betreft, graag op één lijn stelden met oud- premier Drees.

Maandagavond bleek evenwel, dat wij ons deerlijk hebben vergist. Wij hadden altijd nog van een oud-dienaar van de Kroon een zeker niveau verwacht, maar helaas ook oud-minister Hofstra ontzag zich niet om het masker der politieke beschaafdheid af te werpen en te vervallen in het bekend S.D.A.P.-jargon van vroeger, dat het meest geschikt werd ge- acht om de "arbeidersklasse" te benaderen en te beïnvloeden.

Zo beschuldigde de heer Hofstra zijn tegenstanders van "het vergiftigen van elke politiek en het or.dermijnen van de democratie".

Maar de vocabulaire van de oud-bewindsman bleek ook nog een "flinkere" en "meer stoere"

woordenschat te bevatten, toen hij sprak over

"Demagogisch gechicaneer en het ondermijnen van de democratie". Hij behoeft aldus van Voskuil niet veel meer te leren.

Hoge hoed met rijksdaalders

En zo zijn we weer aangeland bij de voor- oorlogse socialistische propaganda- methoden, o.m. culminerende in Albert Hahn's bekende tekening in de "N ootenkraker" van de kapitalist met de hoge hoed op, welk hoofd- deksel was gegarneerd met rijksdaalders.

De uitdrukking "treiteren" en "pesten" zijn inmiddels in Het Vrije Volk niet van de lucht.

Spreek de taal van het volk, zo luidt op het ogenblik het parool bij de socialistische pro- pagandamachine. Spreek de taal van het volk, opdat het volk U ook versta. Welk een incon- sekwentie overigens.

Jaren achtereen heeft het Nederlandse socialisme zich beroepen op het verbeteren van het beschavingspeil van de massa en op het aankweken van cultuur.

"Ontwaakt, verworpenen der aarde", zo werd het van de daken geschreeuwd. Ont- waakt, niet alleen in materiële, maar ook in geestelijke zin. Welnu, de "verworpenen der aarde" zijn inmiddels ontwaakt en zeker niet alleen door toedoen van het socialisme alleen. Maar de P.v.d.A. ziet het niet of wil het niet zien en gaat verder met het volk aan te spreken in een terminologie, waaraan het zich gelukkig allang heeft ontworsteld.

En zo gaan de leiders van de P.v.d.A. stel- selmatig voort om de massa willens en wetens een minderwaardigheidscomplex op te leggen.

De waarschuwingen van prof. Banning ten spijt, die terecht heeft gewezen op het feit, dat er geen proletariaat meer bestaat in de zin, zoals men dat een halve eeuw geleden aan- trof.

Het kan goed zijn op dit verschijnsel te wij- zen als wij spreken in verkiezingsvergaderin- gen, als wij op huisbezoek gaan, als wij in con-

lt .JANUARI 1959 - PAG. I

V.V.D.-DAG 12 SEPTEMBER 1959 GAAT N I E T , DOOR

Het Hoofdbestuur van onze Partij heeft in '\'erband met de vervroegde verkiezingen be-

sloten de V.V.D.-Dag op zaterdag 12 september 1959 niet te doen doorgaan.

Deze dag bnmers was bedoeld als inzet van de verldezingscampagne voor 1960.

VERKIEZINGSFONDS 1959

Niet alleen van de trouwe gevers, die inge- volge de oproep van mr. W. H. Fockema An- dreae reeds enige jaren lang hun periodieke overschrijvingen voor de partij-kas aan ons doen toekomen, doch ook van vele andere par- tijgenoten zijn de afgelopen dagen giften op girorekening no. 67880 ten name van de secre- taris der V.V.D. te 's-Gravenhage binnengekomen. Een verantwoording van deze giften vindt U hieronder.

Vanzelfsprekend is Uw penningmeester alle gevers en geefsters zeer dankbaar.

Hij vertrouwt er op, dat alle partijleden het goede voorbeeld van deze spontane gevers zullen volgen en op onze girorekening giften voor ons Verkiezingsfonds 1959 zullen overmaken.

De strijd zal hard zijn en zal van de zijde van onze politieke tegenstanders meedogenloos worden gevoerd. Zorgt U er voor, dat Uw Partij, de V.V.D., op waardige doch duidelijke wijze zal kunnen antwoorden.

Wekelijks zullen wij een verantwoording van de binnengekomen giften in de kolommen van ons weekblad publiceren.

SIDNEY J. VAN DEN BERGH, Penningmeester.

!U. D.-K. te B. f 100,-; T.D. Z. te B. f 100,-;

M. D. K. S. van L. te IL f 10,-; C. P. te Z.

f 500,-; P. de J. te V. f 5,-; J. S. de H. te 's-G.

f 25,-; A. B. te Z. f 50,-; F. C. L. G. te 1L f 25,-; A. W. A. v. d. D.M. te 's-G. f 10,-; IL 0. F. te B. /10,-; H. M. S. te Z. f 10,-; A. D.

te 's-G. f 25,-; G. v. B. te V. f 10,-; J. F. F.

te Z. f 500,-; J. H. teM. f 5,-; J. A. 0. te G.

f 50,"--; F. K. te S. f 10,-; A. H. v. R. te B.

f 80,-; 0. J. v. d. E. te 's-G. f 15,-; E. C. v.

G.-C. te S. f 5,- J. F. teE. f 75,-; H. G. K. te W. f 100,-; K. v. d. L. te B. f 25,-; F. W. C.

B. teR. f 500,-; A. I. te H. f 5,-; H. V. te D.

f 100,-; A. v. d. G. te B. f 15,-; N.N. f 5,-;

P. de G. te Z. f 5,-.

11111111111111111111111111111111111111111111111111111 tact komen met hen, voor wie de misleidende

"amicale" socialistische propaganda-woorden zijn bedoeld.

Verpolitiekt scherm

Wat de VARA maandagavond j.l. op het televisiescherm te zien en te horen gaf, was wel een duidelijke illustratie hoe on- gezond ons t.v.-bestel is opgezet en politiek dreigt te verzieken.

Wij krijgen hier een duidelijke herhaling van de toestanden, die tot voor kort bij de radio bestonden, toen de rode politieke vara- haan koning kraaide en de V.V.D. geen enkele gelegenheid werd geboden om zich te verweren.

Hierin is de laatste tijd enige verandering gekomen, doch de schamele tien minuten zendtijd, die de V.V.D. eens per veertien dagen krijgt toegewezen, weegt bij lange na niet op tegen de overvloed van zendtUd, waarover de vara beschikt en die zij openlijk of op bedekte wijze misbruikt voor het voeren van socialistische propaganda.

Bij de televisie zijn de wantoestanden nog veel groter. Hier mag de heer Hofstra luide uitroepen, dat zijn tegenstanders zich schuldig maken aan het "vergiftigen van elke politiek en het ondermijnen van de democratie".

Wanneer wordt ons de gelegenheid geschon- ken, meneer Hofstra, ons op het scherm te

verweren ten overstaan van ongeveer een miljoen kijkers?

Over "ondermijning van de democratie" ge- sproken.

Het wordt tijd, dat aan deze ongelijke verhoudingen spoedig een einde komt. Een land, dat zich waarli;jk democratisch noemt, kan dergelijke toestanden niet tolereren. Ook in de komende verkiezingsstrijd kan het van belang zijn op deze zaken de nodige aandacht te vestigen.

(4)

Flitsen van Het Binnenhof (I I) De vervroegde afschrijving, die in totaal 33 1/3 procent van de aanschaf- fingsprijs van een bedrijfsmiddel be- draagt, was sedert eind 1955 getempori- seerd tot 10 procent per jaar.

Belastingontwerpen aanvaard in Eerste Kamer • Prof. dr. H. J.

Witteveen stapte over bezwaren heen· Wettelijke regeling investeringsaftrek en vervroegde afschrijving • Protest tegen "koppelverkoop" • Prof. dr. J. Zijlstra onderhandelaar bij kabinetsfor- matie - Herleving wijnaccijns.

Thans is wettelijk vastgesteld, dat het maximum 33 1/3 procent reeds na twee jaren kan worden bereikt. Voor gebouw- de eigendommen (met uitzondering van nieuwe fabrieksgebouwen), auto's, die niet worden gebruikt voor het beroepsvervoer over de weg, en voor kantoorinventaris- sen, blijft de beperking van de jaarlijkse vervroegde afschrijving tot ten hoogste tien procent gehandhaafd.

Nog juist voor de fatale datum van 1 januari heeft de Eerste Kamer vorige week, op 30 december, de wetsont- werpen aangenomen tot verlenging met een jaar van de tijdelijke belastingverhogingen.

Reeds een week na zijn beëdiging voerde ons nieuwe Eerste Kamerlid, prof. dr.

H. J. Witteveen, hierover het woord. Op grond van conjuncturele overwegingen achtte hij de verlenging niet te verdedi- gen. De regering bepleit trouwens de verlenging om budgettaire redenen: de ge- deeltelijke dekking van het begrotingstekort voor 1959, dat echter voor de gewone dienst gering is.

Maar bij .verbetering van de conjunctuur, zoals wordt verwacht, is door hogere opbrengst van de belastingen een over- schot op de gewone dienst mogelijk, en indien de conjunctuur aarzelend zou blijven, is er temeer reden de tijdelijke belastingverhogingen niet te verlengen, want dan heeft de conjunctuur door be- lastingverlaging een stimulans nodig.

Overigens had prof. Witteveen de in- druk dat de kapitaalmarkt ruim genoeg is om het begrotingstekort te financieren :r:onder verlenging van de belastingverhogingen.

Op grond van bovenstaande overwegingen had onze woordvoerder dus bezwaar tegen de verlenging, maar hij wilde zijn definitieve beslissing afhankelijk stellen van het antwoord van de nieuwe minister van Financiën ad interim, prof. dr. J.

Zijlstra.

* _*•

M

inister Zijlstra verwacht in 1959 een voor Nederland vrij snel conjunctu- reel herstel. In die situatie acht hij voorzichtigheid geboden teneinde een nieuwe overbesteding te voorkomen. De verlenging van de belastingverhogingen past volgens hem dus in het beleid, dat gericht is op een evenwichtige ontplooiing van onze economie.

Voor 1959 ziet minister Zijlstra het con- junctureel en het budgettair aspect in nauwe samenhang met elkaar. Hij meent dat het verstandig is voorzichtigheid te betrachten en de belastingverhogingen ter beschikking te stellen van de schatkist als een rem op de nieuwe overbesteding.

Prof. Witteveen handhaafde zijn bezwaren, maar omdat minister Zijlstra in 1959 waakzaamheid geboden acht, wilde onze fractie in de huidige politieke situatie blijk geven van vertrouwen in het kabinet ·en daarom wilde zij niet tegen stemmen.

Het wetsontwerp tot verlenging van de tijdelijke verhoging van de vennoot- schapsbelasting en de vermogensbelas- ting, tevens inhoudende de wettelijke regeling van de investeringsaftrek en de vervroegde afschrijving, werd zonder hoofdelijke stemming aangenomen.

Het wetsontwerp tot verlenging van de tijdelijk verhoogde benzinebelasting en de omzetbelasting (voor een aantal artike- len), welk wetsontwerp tevens inhoudt de verlenging van de tijdelijke vrijstelling van omzetbelasting voor sigaren, werd

~:angenomen met 57 tegen 4 stemmen. Al- leen de communisten stemden tegen.

* _**

Natuurlijk is van socialistische zijde, bij monde van ir. H. Vos, weer be- toogd, dat de rechtvaardigheid eist dat de maatregelen tot beperking van de beste- dingen in hun geheel worden terugge- draaid, opdat de lasten evenwichtig worden verlicht.

. Daarop antwoordde minister Zijlstra dat de rechtvaardigheid niet buiten de orde is als de bestedingsbeperking achter de rug is, maar dat men de rechtvaardigheid niet moet blijven meten aan de cri- teria van 1956. Dat is onjuist en dan is het ook onjuist de bestedingsbeperking met alle zelfde maatregelen terug te draaien.

De rechtvaardigheid in de verdeling van lasten, aldus de minister, moet men altijd in zijn beschouwingen betrekken.

De rechtvaardigheid is nooit buiten de orde, maar niet ieder jaar kan deze rechtvaardigheid worden gediend met dezelfde instrumenten.

* * *

Minister Zijlstra mag zoiets aan het adres van de PvdA zeggen, want hij is een voorstander van de samenwerking met de socialisten. In dit verband is het van betekenis dat hij in alle kieskrin- gen de lijstaanvoerder is geworden van de AR en niet dr. Bruins Slot, die een tegenstander is van de brede basis met de PvdA.

MINISTER ZIJLSTRll . . . . Riesling-perlé?

Na de verkiezingen zal dus prof. Ziji- stra de besprekingen voeren met de for- mateur, en eventueel met andere fractie- voorzitters, over de vorming van een nieuw kabinet en het regeringsprogram.

Samen met prof. Romme zal hij dan nog wel alles in het werk stellen om de brede basis te herstellen en de samenwerking met de PvdA te hervatten.

.. _•

.

In het wetsontwerp tot verlenging van de tijdelijke verhoging van de ven- nootschapsbelasting is tevens de investeringsaftrek en de vervroegde afschrijving geregeld.

Prof. Witteveen heeft tegen een dergelijke "koppelverkoop" met frisse moed weer eens geprotesteerd omdat het een verschijnsel is dat in het oog moet worden gehouden.

De investeringsaftrek zal voortaan be-

<lragen 8 procent gedurende twee jaren (in plaats van 4 procent gedurende vier jaren).

Hierdoor wordt het overheidsbudget de eerste jaren zwaarder belast, naar schatting voor de jaren 1959, 1960 en 1961 met resp. 15, 80 en 115 miljoen gulden. Dan treedt een kentering in, waarna voor 1964 en volgende jaren een voordeel van 60 miljoen gulden per jaar wordt geschat omdat het totaal van de investeringsaftrek met 4 procent is verlaagd.

r-HBu

I I I I

Naar schatting betekent de WlJZlgmg van de vervroegde afschrijving (uitstel van belasting) voor de begrotingsjaren 1959, 1960 en 1961 een vermindering van de belastingmiddelen met resp. 20, 105 en 140 miljoen gulden. Dit verschil neemt daarna af en wordt voor 1963 en volgende jaren nihil.

De minisier van Financiën is gemach- tigd in overleg met zijn ambtgenoot van Economische Zaken de faciliteiten op het gebied van de investeringsaftrek en de vervroegde afschrijving te beperken of geheel of voor bepaalde groepen van produktiemiddelen buiten werking te stellen. Achteraf is goedkeuring van dergelijke besluiten door het parlement ver- eist.

* *

Op de valreep van het oude jaar heeft de Eerste Kamer ook nog het wetsontwerp aangenomen tot het doen her- leven van de accijns op wijn, die in 1948 was vervangen door een invoerrecht.

Met ingang van 1 januari moesten echter volgens de bepalingen van het EEG- verdrag de invoerrechten met tien procent worden verlaagd, maar dat zal niet gel- den voor wijn, want het invoerrecht is nog net voor 1 januari vervangen door accijns.

Vooral de heer Lichtenauer (CH) vond deze manupilatie niet elegant. Hij diende een motie in met de strekking het wetsontwerp aan te houden, opdat de hele zaak, ook internationaal, nog eens rustig kan worden bekeken.

De CR-motie kreeg alleen de steun van onze fractie, zodat zij met 10 tegen 46 stemmen werd verworpen.

Minister Zijlstra zette uiteen, dat d6 manipulatie volgens de bepalingen v~>n

het EEG-verdrag volkomen geoorloofd is. De Luxemburgse wijn is in ons land vrij van belasting. Dat voordeel zou ver- loren gaan als op den duur ook andere

wijnen belastingvrij worden door af- schaffing van invoerrechten.

Daarom heeft Luxemburg in een pro- tocol bij het EEG-verdrag het voorbe- houd gemaakt van accijnsheffing in Ne- derland. Wij doen dus, zei minister Zijl- stra, wat we tegenover Luxemburg ver- plicht zijn. Zou hij op oudejaarsavond, klokslag twaalf, op het nieuwe jaar hebben getoast met Riesling-perlé?

V. v.D.

H;-U,

I I I I

Uw wegwijzer: de HBU

I I I I I I I I

Dank zij onze vele eigen kantoren in het buitenland zijn wij in staat steeds een "up to date" voorlichting op het gebied van de aldaar geldende voorschrif-

ten te verstrekken.

I

^IOok voo,. U: de HBU

I

HOLLANDSCHE BANK-UNIE N.v.

·L _____

AMSTERDAM - DEN HAAG - ROTTERDAM

...

.. -. I

10 JANUARI 1959 - PA< •. 4

Copie voor deze ruorrek te zenden naar:

Mejuffr. Joh. H. Springer, Alexander•

atraat 16, Haarlem.

Zestig-jarig bestaan van de Nationale Vrouwenraad

Hoewel de feestelijke viering vnn dit 60-jarig bestaan enigsrzins in mineur inzette, doordat de plotselinl-(

opkomende mist vele buitenlanct~e

gasten verhinderde aanwezig te zijn, is het toch een zeer geslaagde dag geworden.

Een groot aantal deelneemster~.

waaronder talrijke V.V.D.-sters, had zich verzameld in het Gebouw voor Kunsten en Wetenschappen te Utrecht Na de openingsrede van de presidente, mej. mr. E. B. ten Bruggen Cate, die een historisch overzicht <'11 een karakteristiek van de N.V.R. gaf.

spraken onder meer het oud-Hoofdbe- stuurslid mej. van Eeghen uit Genèv<', de oud-presidente mevr. noorman- Kielstra en tenslotte mevr. G. H. Kcy- ser-Hardick, presidente van de Ned.

Vereniging van Huisvrouwen, n3.n1rnz.;

alle aangesloten organisaties.

's Middags vond een show van N<·- derlandse klederdrachten uit het Openluchtmuseum te Arnhem plaats, waarvoor veel belangstelling bestonct . Het officiële gedeelte werd besloten met een bijzonder geslaagde ont- vangst, aangeboden door het gemeen- tebestuur van Utrecht, in de stijlvolle met kaarsen verlichte zaal van h!'i stadhuis.

Na afloop daarvan was er een geza- menlijk diner in hotel Noord-Brabant, waar men, thans in besloten kring, vele wederwaardigheden binnen en buiten N.V.R.-verband kon ophalen.

E.V.-S.

Vrouwengroep Oe9stgeest

Deze vrouwengroep heeft ied('J' jaar een Kerstbijeenkomst Dit jaar werd deze gehouden op donder- dagmiddag 18 december in het "Witte Huis" te Oegstgeest. Er werd een Kerstverhaal voorgedragen en er was een koor (G.S.V. koor uit Wassenaar), dat Kerstliederen uit v.~rschillcnde

landen en een Kerstcantate zong.

Het onderling contact en de saam- horigheid worden door een dergelijke viering zeer bevorderd en men k;1n de politiek dan eens in een ander licht zien.

Vergaderingen, enz., enz.

Op het ogenblik zien wij de politiek vooral in het licht van de komende verkiezingen. Overal wor- denden op korte termijn vergaderingen gehouden; overal is men in actie.

Lat0n '\Vii vrou"·en vooral flir~_k n1et:

doen. Het is uitermate belangrijk.

Helpt mee en komt om te beginnen op de vergaderingen.

Vergaderingen zijn niet altijct leuk en het vergt soms heel wat er heen te gaan bij een gure storm of een pak sneeuw.

Maar ons enthousiasme, die de on- zekeren, de twijfelaars zal moet<•n overwinnen, zal zulke bezwaren ook wel te boven komen.

Achterhoek

In dit verband herinneren wij de Achterhoekse dames er aan, dat er· op 12 januari voor haar weer een bijeenkomst in Doetinchem wordt gehouden.

Komt allen en werkt allen mee.

J.H.S.

~---~