De resultaten van het
onbewust- zijn vallen als rijpe appels in de schoot van het
bewustzijn
HET SLIMME ONBEWUS
TE
Ap Dijksterhuis
BOEKVERSLAG LISA VERSTEEG
HET MODERN ONBEWUSTE
''Het modern onbewuste bestaat uit alle
psychologische processen waarvan we ons niet bewuste zijn, maar die ons gedrag wel beinvloeden.'' Het bewustzijn wordt geconfronteerd met een eindproduct van het onbewustzijn. Het bewustzijn heeft geen weet van al deze processen.
Het bewustzijn kan namelijk maar 1 ding tegelijk en dat heet aandacht. Dit merk je tijdens het autorijden. Je hebt je aandacht nodig voor het rijden. Wanneer je een
bekende route rijdt, gaat dit onbewust. Achteraf besef je dat je eigenlijk niks hebt gezien onderweg.
We worden ook onbewust gebombadeerd door reclame en denken dat we dit niet waarnemen, maar toch wordt dit allemaal opgenomen.
GESCHIEDENIS
De Duitse filosoof Immanuel Kant introduceerde de term '' Unbewusstsein'' om
onbewuste processen aan te duiden. Dit ging verder dan andere
wetenschappers. Hierna gingen de ontwikkelingen snel. Onbewuste processen vereiste creativiteit. Eind 19e eeuw wist men dat het moest bestaan en dat het bewuste voortkwam uit het onbewuste.
ONBEWUST BESLISSEN
Sommige beslissingen worden heel snel genomen. Een goed criterium om de kwaliteit vast te stellen, is om achteraf te kijken hoe tevreden men is.
Hoe nemen we nu de beste beslissingen? Moeten we heel goed nadenken, of juist op ons onbewuste vertrouwen?
Tegenwoordig moeten we steeds meer keuzes maken er is ook een flinke toename van het aantal alternatieven. Er zijn zoveel soorten
spijkerbroeken in de winkel.
Het nadeel hiervan is dat mensen bij een grote hoeveelheid alternatieven juist niet meer kiezen, het leidt tot besluiteloosheid of men kiest juist ‘blind’. Uit onderzoek blijkt hoe meer alternatieven hoe groter de kans is dat we juist niks kiezen.
Of onbewust nadenken beter werkt bij het nemen van beslissingen is getest
aan de hand van een onderzoek.
Hierbij moesten proefpersonen een appartement kiezen. De informatie van
deze appartementen die zij kregen, waren zowel positief als negatief.
Waarbij 1 appartement iets meer positieve dan negatieve kenmerken had. 1 groep werd verteld dat ze straks
pas hun keuze hoefden te maken en eerst iets anders mocht gaan doen.
Uiteindelijk bleek dat deze groep de beste keuze had gemaakt. De
onbewuste denkers.
DRIE MANIEREN OM TE KIEZEN
1. Snelle keuze zonder nadenken
2. Onbewuste keuze 3. Bewuste keuze
Bij de onbewuste keuze neem je de informatie in je op, slaap je er een nachtje over en maak je de keuze. Bij de bewuste keuze analyseer je aandachtig. De meeste mensen vinden de bewuste keuze de beste keuze. Toch zijn sommige snelle
beslissingen ook heel goed Om een goede beslissing te kunnen nemen moet er veel informatie verwerkt worden, dit vereist een flinke
capaciteit. Het onbewuste weet hier misschien toch beter raad mee dan het
bewuste. Bovendien zou zelfs 'onbewust nadenken' zou zorgen voor het nemen van een goede beslissing.
ONDERZOEK
ONBEWUST NADENKEN
Het onbewuste kan ons helpen creatief te zijn. Soms schieten ons
ineens dingen te binnen. Dit heet het 'Eureka-moment' en komt voort
vanuit je onbewuste. Verder zorgt het onbewuste er ook voor om verder te gaan dan je gewend bent. Als je bewust nadenkt blijf je
vaak 'dicht bij huis'. Daarom zorgt het onbewuste ervoor dat we
creatiever kunnen zijn.
Maar hoe kan het nou dat deze ingevingen vanuit het onbewuste bij het bewustzijn terecht komen?
Vaak gebeurt dat wanneer er ruimte is in het bewustzijn.
Wanneer men aan het douchen is, in bed ligt of bijvoorbeeld in de trein zit. Toch is dit niet altijd zo.
De conclusie is dat het onbewustzijn erg eigenwijs is en
dat we zelf moeten utizoeken wanneer wij deze creatieve
ingevingen krijgen.
In plaats van denken dat
even rust houden werkt
om daarna weer fris bewust bezig
te zijn, werkt in deze rustperiode je
onbewuste juist aan een
oplossing
CREATIEVE INGEVINGEN
ONBEWUST NADOEN
We imiteren onbewust, niet omdat we het willen; het gebeurt gewoon. Eigenlijk zijn we gemaakt
om te imiteren, waarneming is namelijk direct gerelateerd aan gedrag. Imiteren is een gevolg van
de manier waarop hersenen in elkaar zitten. Wetenschappelijke onderzoek heeft bewezen dat men
veel imiteert. Vooral de volgende zaken: gelaatsexpressies, lichaamshouding, gebaren en dingen die te maken hebben met
spraak zoals accenten en woordkeuze. Imitatie is functioneel
omdat je van anderen leert.
Daarnaast verbindt het ons met elkaar. Hoe meer imitatie, hoe
aardiger men elkaar vind.
Het onderzoek naar imitatie laat zien dat mensen waarneming omzetten naar gedrag. Als we iemand voor het eerst zien vormen
we snel een eerste mening. We delen dit snel en onbewust in, in 'goed' of 'slecht'. We activeren ook
stereotypen en gebruiken sociale categorieën om mensen in te
delen, dit gaat geheel automatisch. Je zet het gedrag
van mensen om in bepaalde eigenschappen. Iemand die je
hoort schreeuwen vind je agressief. Dit betekent dat je eigenschappen niet waarneemt maar onbewust het gene wat je ziet activeert. Deze conclusie leidde tot de techniek priming. Bij
priming activeer je bepaalde kennis, zonder dat je je dat
realiseert. Er wordt hierbij waarneming gestimuleerd. Het effect van priming is wel van korte duur. Mensen worden voortdurend
in het leven beïnvloed en verschillende primes volgen elkaar
snel op zonder dan men zich daarvan bewust is.
Het is inmiddels duidelijk dat het onbewuste een grote rol speelt in ons brein. Onbewuste beslissingen
zijn vaak beter dan bewuste beslissingen en onze creativiteit
komt voort uit onbewuste processen. Daarnaast speelt het bewuste nauwelijks een rol in ons gedrag. Het bewuste lijkt eigenlijk een podium waarop de onbewuste
processen met elkaar communiceren.
Toch is het bewustzijn heel fijn.
Bewust dagdromen kan heel waardevol zijn. Het zorgt ervoor at we subjectieve ervaringen hebben.
Het geeft ons bestaan kleur. Het horen van fantastische muziek en
kunnen genieten. Wees daar allemaal van bewust.
GENIETEN DANKZIJ HET
BEWUSTZIJN
Even lekker
weg dromen
kan heerlijk
zijn
RECENSIE
In het boek gaat Ap Dijksterhuis ten eerste in over hoe het onbewuste vroeger ‘ontdekt’ is.
Veel wetenschappers dachten er anders over en in het eerste hoofdstuk lees je hierover hoe het
onbewustzijn uiteindelijk zijn definitie heeft gekregen. Dit hoofdstuk maakt je nieuwsgierig
over waar het in de rest van het boek over zal gaan omtrent het
onderwerp onbewustzijn.
Vervolgens gaat het over de beïnvloeding van het onbewuste
en vooral hoe je daarbij consumenten beïnvloed. Voor een
communicatiestudent is dit natuurlijk erg interessant om te lezen. Het sluit goed aan bij de
studie. Vooral het stuk over subliminale waarneming was erg
leerzaam.
Naar aanleiding van de eerste paar hoofdstukken die erg veel interesse wekte was het deel over
meningsvorming een tegenvaller.
Hoe het hebben van meningen met een onbewuste onderbouwing
werkt was een beetje voor de hand liggend. Dat je bijvoorbeeld bij het hebben van een gelukscijfer de voorkeur hebt voor een cijfer uit je geboortedatum of een cijfer uit
je adres is meestal zo. Waarom zou je bij het hebben van een gelukscijfer wel een gegronde
bewuste mening hebben?
Ik vond het wel leuk om te lezen dat een onbewuste beslissing nemen bij belangrijke, complexe besluiten vaak beter is, omdat ik dat zelf vaak doe. Ik doe dat meer
omdat ik geen geduld heb om langer over iets na te denken.
Achteraf is alles ook altijd goed geweest dus ik vind zelf ook zeker
dat onbewuste beslissingen het beste zijn en zeker na dit boek kan ik hier nu nog meer op vertrouwen.
Over het algemeen bevat het boek veel herhaling. In elk aspect komt
naar voren dat je bewustzijn beïnvloed wordt door je onbewustzijn. En dat het onbewustzijn gevoelig is voor alle waarnemingen in de omgeving. Dit is wat steeds weer terugkomt in elk hoofdstuk. Ik had meer diepgang
verwacht van dit boek.
Verder is het boek wel leuk geschreven. Ap maakt het verschil
tussen het onbewustzijn en het bewustzijn toegankelijk en goed
leesbaar voor iedereen. Hij gebruikt ook humor in zijn voorbeelden en vergelijkingen.
Lisa Versteeg COND04
