De tussenbalans

K p n ^ N P S E P O U T m K E PABTCTEn

De tussenbalans

Na larïg, héél lang, wikken en wegen kondigde het kabinet deze week aan het evenwicht in de Tussenbalans gevonden te hebben. De moeizame gang naar besluitvorming was geplaveid met trossen proefbalonnetjes die vervolgens weer genadeloos werden lekgeschoten. En toen het compromis op dinsdagavond eindelijk de Tweede Kamer bereikte, bleek het niet alleen onvolle­ dig maar ook bij voorbaat al onvoldoende te zijn. Een doorrekening van het Centraal Planbureau met de koopkrachteffecten ontbrak en arriveerde pas diep in de woensdagmiddag bij de Kamer. De vertraging is bovendien buitengewoon merkwaardig omdat de Tussenbalans op grote onder­ delen uit oningevulde intentieverklaringen lijkt te berusten. Voorstellen voor de afslanking van de overheid en omvangrijke ombuigingen in de sociale zekerheid worden bijvoorbeeld niet na­ der uitgewerkt.

Zo heeft het kabinet over de sociale zekerheid alleen afgesproken de Ziektewet- en WAO- uitgaven met 3,7 miljard te verminderen, maar wordt nergens aangegeven hóe dat moet ge­ beuren.

Ook lijkt het kabinet op het laatste moment besluiten over sommige belastingverhogingen te hebben uitgesteld. Een deel van de besluitvorming wordt nu al weer doorgeschoven naar de toekomst. Volgens het Centraal Planbureau gaapt er voor 1994 weer een gat van bijna 3 miljard. Als dit zo doorgaat, krijgen we jaarlijks een paasbalans en een winteroverweging van dit uit- schuifkabinet voorgeschoteld. Er had nü orde op zaken moeten worden gesteld.

Lastenverzwaringen

De W D is zeer ongelukkig met de aangekondigde lastenverzwaringen. Wij wijzen de (bijna) ver­ dubbeling van het huurwaardeforfait en de onbegrijpelijke afschaffing van de fiscale vrijstelling op spaarrente en dividend vierkant van de hand. Overigens hebben wij met verbazing gezien dat het kabinet zijn beleidsintensiveringen (oplopend tot 25 miljard in 1994) niet of nauwelijks heeft willen heroverwegen. Waar aanzienlijke lastenverzwaringen nodig zijn om het nieuwe be­ leid te financieren, past het niet de beleidsintensiveringen voor de volle 100 % door te voeren. Kortom er is weinig reden om over deze inmiddels liefkozend tot "tuba" afgekorte operatie de loftrompet te steken.

Frits Bolkestein

Enkele landelijke reacties

De Consumentenbond heeft geen goed woord over voor de kabinetsplannen. Per saldo gaat de burger flink inleveren.

Volgens de Vereniging Nederlandse Onder­ nemers (VNO) zullen de voorstellen van het ka­ binet schadelijk zijn voor de economie. Alle problemen worden afgewenteld op burgers en bedrijven waardoor de Nederlandse concur­ rentiepositie ondermijnd wordt.

De Nederlandse Christelijke Werkgeversor­ ganisatie (NCW) noemt het pakket slecht en onaanvaardbaar. Het kabinet heeft teveel lastenverzwaringen ingezet tegenover een te zachte invulling van de ombuigingen aan de uitgavenkant.

Ook het Koninklijk Nederlands Ondernemers Verbond (KNOV) is kritisch over de belasting­ verhogingen. Bezuinigen is beter.

Het Algemeen Verbond Bouwbedrijf (AVVB) spreekt van een zwarte dag. De verhoging van het huurwaardeforfait slaat nergens op en is

gebaseerd op de onbegrijpelijke fictie dat huur­ ders meer woonlasten hebben dan huisei­ genaren.

De vereniging Eigen Huis betitelt de verhoging als onredelijk, onaanvaardbaar en onrechtvaar­ dig. Volgens de Nederlandse Vereniging van Makelaars (NVM) is de maatregel alleen be­ doeld om de staatskas te spekken. Het kabinet haalt een ongenuanceerde pennestreek door de doelstelling het eigen-woningbezit te be­ vorderen.

De Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) waarschuwt dat de beperking van de rente- en dividentvrijstelling en de afschaffing van de rente-aftrek van kredieten aanmerkelijk minder zal opbrengen dan het Ministerie van Financiën verwacht. Bovendien zal de afschaf­ fing aanzienlijke gevolgen voor de Nederland­ se economie hebben. De NMB/Postbank Groep reageerde verbijsterd en noemde het voorstel net zo’n "canard" als het idee van pre­ mier Lubbers om de aftrekbaarheid van de hy­ potheekrente af te schaffen.

VERDER IN DIT NUMMER

- De Tussenbalans onder de loep

- Rekenvoorbeelden van de gevolgen van de Tussenbalans - De gevolgen van de Tussenbalans voor lagere overheden - Premier Lubbers’ reactie op de Russische vredesvoorstellen

WEEKBERICHT

2

De Tussenbalans

onder de loep

De Tussenbalans bevat enkele voorstellen waar de VVD zich mee kan verenigen. Zo stemt de W D in met de voorgestelde vermindering van de subsidies met 3 miljard, mits dit op de juiste punten gebeurt. Ook wordt de vermindering van de bureaucratie als oud liberaal streven toegejuicht. De wens tot afslanking van het overheidsapparaat mag er echter niet toe leiden dat ambtenaren worden beschouwd als werknemers van een lager allooi dan hun collega’s in de marktsector. Het werkelijke probleem is gelegen in het feit dat er te veel taken op het bordje van de overheid liggen. Afslan­ ken moet dus afstoten van overheidstaken betekenen.

Het huurwaardeforfait

Het huurwaardeforfait wordt bijna verdubbeld. Premier Lubbers rammelde al eerder aan de voordeur van het eigen huis, toen hij de aftrekbaarheid van de hypotheek­ rente wilde beperken. Dat stuitte op heftig protest van de W D . De eigen-huisbezitter wordt nu via de achter­ deur belaagd. Verdubbeling van het huurwaardeforfait wordt hier simpelweg gebruikt als oneigenlijke financie­ ringsbron van overheidsuitgaven. De positie van de VVD is duidelijk. Het bezit van een eigen huis bevor­ dert de spaarzin en maakt de burger onafhankelijk en zelfstandig. Het eigen huis mag daarom niet de sluit­ post van een lekke begroting worden.

De rente-aftrek

De WD-fractie kan geen enkel begrip opbrengen voor het ongedaan maken van de fiscale vrijstelling voor spaarrente en dividend. Dit is een regelrechte aanval op de kleine spaarder. Bovendien is nog geen drie jaar geleden de rentevrijstelling juist verhoogd. De argu­ menten hiervoor, het bevorderen van het sparen en het voorkomen van een grootschalige kapitaalvlucht, schijnen nu plotseling niet meer op te gaan. Het niet langer aftrekbaar stellen van de rente op consumptief krediet beschouwt de VVD als een zure, onverstandige en fiscaal onevenwichte maatregel. Als doekje voor het bloeden wil het kabinet de belastingvrije voet met fl 600 optrekken. Maar deze maatregel vermindert de pijn al­ leen voor de kostwinner en staat dus haaks op het stre­ ven naar participatie op de arbeidsmarkt van de gehuwde vrouw.

Benzine accijnsverhogingen

Het kabinet heeft voorgesteld de benzine-accijns fors te verhogen, eerst met 10 cent en uiteindelijk met 25 cent. De VVD vindt ten eerste zo'n verhoging alleen mogelijk wanneer tegelijkertijd de motorrijtuigenbelasting ver­ laagd wordt. Een verlaging van de vaste lasten in com­ binatie met een verhoging van de beïnvloedbare kosten werkt nl een selectief rijgedrag in de hand. Het kabinet wil echter ook de motorrijtuigenbelasting met enkele honderden guldens per jaar verhogen. Ten tweede kan de benzine-accijns in Nederland alleen verhoogd worden wanneer dat ook in de rest van Euro­ pa gebeurt. In Duitsland is de benzine nu al 40 cent goedkoper. Het kabinet doet echter of het nog nooit van grenseffecten gehoord heeft. Ook gaat de beloof­ de BTW-verlaging van 18,5 % naar 17 % niet door. Eens te meer doet het kabinet alsof er geen Europese eenwording is.

Gevolgen voor het inkomen

Het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (NIBUD) heeft globaal uitgerekend wat de maandelijkse gevol­ gen zijn van de lastenverzwaringen in de Tussenbalans voor verschillende inkomensgroepen.

NB: De verhoging van de belastingvrije voet is bij deze voorbeelden niet ingecalculeerd omdat dit belasting­ voordeel sterk situatie-afhankelijk is.

Voorbeeld 1: gezin met twee kinderen, netto maandinkomen fl 2500.

Belastingtarief 35 %.

Kostenpost Verandering Extra lasten

Huurhuis huur fl 460 + 5,5 % fl 25,30 Auto 100 liter + fl 0,05 p.l. fl 5,00 Roken 1 pakje p.d. + fl 0,25 fl 7,50 Openbaar Vervoer bij fl 150 + 5,5 % fl 8,25 Sparen fl 2000 rente -vrijstelling fl 55,00 101,05 Lastenverzwaring is per jaar

12 x fl 101,05 = fl 1212,60

Voorbeeld 2: gezin met twee kinderen, netto maandinkomen fl 3500

Belastingtarief over de top 50 %

Kostenpost Verandering Extra lasten Eigen huis huurw. for. fl 165.000 naar 3,3 % fl 56,00 Auto 100 liter + fl 0,05 fl 5,00 Roken 1 pakje p.d. + fl 0,25 fl 7,50 Openbaar Vervoer bij fl 100 + 5,5 °/o fl 5,50 Lenen fl 25,000 -rente aftrek fl 73,00 147,00 Lastenverzwaring is per jaar

12 x fl 147,00 = fl 1764,00

Het NIBUD zegt met deze cijfers te willen bijdragen aan het inzichtelijk maken van de materie op het niveau van individuele huishoudens. Hoewel het instituut geen commentaar wil leveren op de aard en de omvang van de voorstellen als zodanig, komt het NIBUD tot de con­ clusie dat de cumulatie van maatregelen (hoe verde­ digbaar de afzonderlijke maatregelen ook kunnen zijn) tot grote verschillen kan leiden voor de individuele huishoudens.

Inlichtingen: NIBUD 070-3469527.

WEEKBERICHT

3

Raad- en Statenleden,

opgelet

Henk Koning keek voor de W D naar de gevolgen van de voorstellen van de Tussenbalans voor provincies en gemeenten.

Het kabinet is van plan tussen 1992 en 1994 fl 900 mil­ joen op deze lagere overheden te bezuinigen. Hiervan vloeit fl 440 miljoen blijkens de stukken voort uit de evenredigheidsafspraken in de bestuursakkoorden. Het resterende bedrag zegt het kabinet te vinden in de voorgenomen decentralisatie met de daaraan gekop­ pelde efficiency-operatie. Het totale om te buigen be­ drag is dus meer dan het dubbele van wat op basis van de bestuursakkoorden mogelijk zou moeten zijn, en is daarmee duidelijk in strijd. Onduidelijk is echter hoe het kabinet deze bedragen concreet gaat invullen. Daarnaast heeft het kabinet besluiten genomen over de aanvullende maatregelen die nodig zijn om het te­ kort voor 1991 te beperken. Ook het Provincie- en Ge­ meentefonds worden daarbij aangeslagen voor een bedrag van fl 154 miljoen. Wat de gevolgen zijn voor de zogenaamde specifieke uitkeringen is nog niet dui­ delijk. Ook deze inbraak in de lopende begroting 1991 is in strijd met de gemaakte afspraken om dat niet te doen.

Bij de schriftelijke voorbereiding van het debat over de Tussenbalans zal de W D het kabinet over deze voor­ nemens aan de tand voelen.

Inlichtingen: Henk Koning, 070-3182885.

Interpellatie Golfoorlog

Woensdagavond zei premier Lubbers op de tv positief te staan tegenover de door president Gorbatsjov geda­ ne vredesvoorstellen voor de Golfoorlog. Op donder­ dagavond werden de premier en minister van den Broek op verzoek van Groen Links en de VVD in de Tweede Kamer voor die uitspraak op het matje geroe­ pen. Frans Weisglas zei verbluft te zijn over het feit dat de premier oordeelde over een plan waarvan hij slecht hoofdpunten kende. Verbluft ook, omdat de premier zijn eigen Minister van Buitenlandse Zaken in de wielen rijdt. Minister van den Broek verklaarde immers diezelf­ de dag in Madrid dat hij, omdat hij de details niet ken­ de, zich van een oordeel over het plan-Gorbatsjov onthield. Premier Lubbers zou zich op dezelfde gron­ den ook van commentaar onthouden, zei hij. Tenslotte wijkt de positieve reactie van premier Lub­ bers af van de veel afhoudender houding van presi­ dent Bush en premier Major. En zij kennen alle details van het plan wel. Het is laakbaar dat de Nederlandse premier op dit cruciale moment in de Golfoorlog niet solidair is met de belangrijkste bondgenoten. Premier Lubbers heeft voor zijn beurt gesproken en heeft daar­ mee de anti-Saddam coalitie geen dienst bewezen. Lubbers antwoordde van te voren contact te hebben gehad met minister van der Broek over dit onderwerp. Hij versprak zich wel eens, maar dit keer was zijn uit­ spraak toch "puntgaaf geweest en in lijn met de VN- resoluties” . Beide bewindslieden waren van mening dat er geen tegenstelling bestond tussen hun uit­ spraken.

Inlichtingen: Frans Weisglas, 070-3182903.

VVD EXPRESSE 10

Kiesrecht

Nederlanders overzee

Woensdag 20 februari sprak de Tweede Kamer met staatssecretaris de Graaff-Nauta van Binnenlandse Za­ ken over de resultaten van de deelname van Nederlan­ ders in het buitenland aan de verkiezingen in 1989 voor het Europees Parlement en de Tweede Kamer. Deze evaluatie was zeer teleurstellend; 6 % van de in het bui­ tenland woonachtige Nederlanders bracht zijn stem uit bij de Europese verkiezingen, terwijl de respons voor de Tweede Kamerverkiezingen slechts 4 % bedroeg. Om een zodanige lage opkomst in de toekomst te voorkomen, pleitte Jan Kees Wiebenga nogmaals voor het toezenden van stemformulieren aan elke kiesge- rechtige Nederlander in den vreemde. In 1989 had de W D samen met het CDA al een motie hiertoe inge­ diend, maar bij de evaluatie bleek dat er voor de Twee­ de Kamerverkiezingen nauwelijks formulieren waren verzonden. De staatssecretaris weet de lage opkomst bij die verkiezingen liever aan de bijzondere situatie als gevolg van de kabinetscrisis. De WD-woordvoerder nam hier geen genoegen mee en stelde verbeteringen bij de toezending voor, zoals automatisering van de administratie bij Buitenlandse Zaken, een betere voor­ lichting en inschakeling van de Vereniging van Neder­ landers in het Buitenland.

Briefstembureau’s

Bovendien wil de W D de Nederlandse ambassades in de wereld inschakelen als briefstembureau’s. Kiesge­ rechtigden kunnen hun stemformulier versturen naar de ambassade in het land waar ze verblijven, in plaats van naar Nederland. Staatssecretaris de Graaff-Nauta antwoordde wel iets in het idee te zien, maar niet be­ reid te zijn op korte termijn de kieswet hiervoor te wijzi­ gen. Pas na een evaluatie van de eerstvolgende verkiezingen voor de Provinciale Staten en de ge­ meenteraden wilde zij het voorstel nader bekijken. De WD-woordvoerder zag hier de logica niet van in en zal daarom binnenkort een initiatief-wetsvoorstel indienen. Inlichtingen: Jan Kees Wiebenga 070-3182904.

A A

£ïP- 'ss'S.irH'

Voor het liberale antwoord op de

Tussenbalans en het regeringsbeleid kijkt u in de WD-Expresse. Suggesties en commentaren, verslagen en een uitgebreide agenda vallen in een handzaam formaat elke zaterdag in uw brievenbus. Wanneer u zich nu voor de rest van dit parlementaire jaar als abonnee opgeeft, betaalt u de gereduceerde prijs van fl 50. De ingevulde bon kunt u opsturen naar:

VVD-EXPRESSE

Tweede Kamer der Staten Generaal Postbus 20018, 2500 EA Den Haag Naam:

Adres: Postcode:

geeft zich op als abonnee op de WD-Expresse

VVD EN HET NIEUWS

AGENDA

4

Meer kansen voor vrouwen

Op de eerste avond van het tweedaagse congres van Vrouwen in de VVD lichtte Frits Bolkestein de economi­ sche positie van de vrouw toe. Die positie wordt in de praktijk nog steeds grotendeels bepaald door het oude patroon van vrouw-echtgenote. En dat heeft veelal ne­ gatieve consequenties voor de vrouw. De VVD vindt daarom dat het inkomensbeleid van de regering niet moet zijn gericht op ” het gezin" (CDA) of de "alleen- /tweevèrdieners" (PvdA), maar op de "mens” . De indi­ viduele mens, man of vrouw, alleen of samen, die zo­ veel mogelijk economisch onafhankelijk moet zijn. Iedere mens is verplicht, al is het maar aan zichzelf, zich in de maatschappij zo weerbaar mogelijk te ma­ ken. Dat is immers een voorwaarde voor de individuele ontplooiing van de mens.

De VVD heeft ook andere redenen om op de maat­ schappelijke zelfstandigheid van de vrouw te blijven hameren. De tijdgeest, de arbeidsomstandigheden en de opleiding van vrouwen zijn drastisch veranderd. Be­ taalde arbeid is nog maar zelden een mensonwaardige opgave waarvoor de vrouw behoed moet worden. Haar verzorgende taak is door de geboortebeperking eveneens aanzienlijk verminderd. Overigens vindt de VVD het onjuist om de verzorgende taak te bestempe­ len als de taak voor de vrouw in het gezin. Het begrip "rolverdeling” is de VVD onbekend. Alle mensen moe­ ten immers niet alleen zelf uitmaken in wat voor samen­ levingsvorm zij wensen te leven, maar ook binnen een gekozen relatievorm vrij kunnen bepalen hoe zij hun le­ ven samen organiseren. De maatschappij heeft zich echter ten aanzien van betaalde arbeid door vrouwen met kinderen nog niet helemaal aangepast. Het ge­ voerde inkomens- en sociaal-economische beleid blijft eveneens achter, omdat het nog steeds grotendeels is gericht op een gezin met kostwinner.

Voorwaardescheppend beleid

Het overheidsbeleid zou volgens de VVD gericht moe­ ten zijn op het scheppen van voorwaarden en het weg­ nemen van belemmeringen voor deelname voor de vrouw aan betaalde arbeid.

De aandacht moet gericht worden op bv de werkgele­ genheid. Uit de Tussenbalans blijkt echter dat er in de komende jaren minder banen worden geschapen. Door deze ontwikkeling wordt ook direkt de onafhan­ kelijkheid van de vrouw aangetast.

Ten tweede moeten vrouwen de gelegenheid krijgen adequate opleidingen te volgen die gericht zijn op de arbeidsmarkt. Vervolgens moet de herintreding van vrouwen worden gestimuleerd, bv door regelingen in de personeeltechnische sfeer.

Ten vierde moeten de fiscale belemmeringen voor het tweeverdienerschap worden weggenomen. De over­ heveling van de belastingvrije voet van de niet- werkende vrouw naar het inkomen van de werkende man werkt bv als een financiële drempel voor (herin­ tredende gehuwde vrouwen in het arbeidsproces. Ten vijfde moet er voldoende en betaalbare kinderop­ vang komen.

En tenslotte moet er gewerkt worden aan de bewust­ wording van de vrouw, de man, maar ook van de werk­ omgeving. We moeten toe naar een situatie waar het een normale zaak gevonden wordt als vrouwen met kinderen betaald werk verrichten.

Ga stemmen op 6 maart

Er gaan steeds meer stemmen op voor het liberalisme! Om deze nieuwe leus van de VVD na te leven is het van groot belang dat u gaat stemmen op 6 maart. Iedereen die mag stemmen, moet dat ook doen. Mocht u mensen kennen die niet in staat zijn om zelf naar de stembus te gaan, of bent u zelf verhinderd, dan zijn er twee mogelijkheden om uw stem niet verloren te laten gaan.

1 .De kiezer die verhinderd is, machtigt een andere kie­ zer in hetzelfde kiesdistrict. Hiertoe vult hij op de voorkant van de oproepingskaart het volmachtbewijs in. Hij tekent het bewijs te zamen met de ge­ machtigde.

2. De kiezer die niet in zijn eigen stemdistrict kan stem­ men, maar wel elders in dezelfde provincie, gaat met zijn oproepingskaart vóór 2 maart naar het gemeen­ tehuis dat hem de kaart heeft toegestuurd. Een amb­ tenaar vult dan de kiezerspas op de achterkant van de kaart in.

Geen oproepingskaart ontvangen? Neem dan contact op met uw gemeente.

Als uw oproepingskaart is zoekgeraakt (en u weet in welk stemdistrict gestemd moet worden) kunt u op 6 maart gewoon naar uw stembureau gaan (open van 8.00 tot 19.00 uur). Na legitimatie bij de voorzitter van het stembureau kunt u uw stem uitbrengen.

Agenda en Tussenbalans

Alle activiteiten op 27 en 28 februari en 1 maart worden dit keer onder voorbehoud vermeld. Het is namelijk waarschijnlijk dat de behandeling van de Tussenba­ lans in de Tweede Kamer de aanwezigheid van de fractieleden in Den Haag vereist, waardoor de landelij­ ke optredens eventueel afgezegd moeten worden.

Verkiezingscampagne

Op maandag 25 februari wordt een grote verkiezingsa­ vond georganiseerd voor de provincies Noord- Brabant en Zeeland. In restaurant De Raayberg, Ant- werpsestraatweg 276 te Bergen op Zoom spreken vanaf 20.00 uur Frits Bolkestein, Jan te Veldhuis en de provinciale lijsttrekker voor Zeeland, Jaap Hennekeij. Een dergelijke avond wordt op vrijdag 1 maart gehou­ den in de provincie Overijssel. Hier spreken de vice- fractievoorzitter Hans Dijkstal en de lijsttrekker Fons Hertog. Aanvang 20.00 uur in restaurant De Hongeri­ ge Wolf, Coevorderweg 276 in Ommen.

Ook Groningen zal op vrijdag 1 maart bezocht worden. Frits Bolkestein en lijsttrekker Johan Remkes vanaf 20.00 uur spreken in het Stadsparkpaviljoen, Paviljoen- laan 3 in Groningen.

Radio-uitzending

Dinsdag 26 februari om 18,20 uur VVD-uitzending op radio 5.

De WD-Expresse is een uitgave van de mrAnnelien Kappeyne van de Coppello Stichting, onderredactie van Clemens Cornielje, hoofd afdeling Voorlichting van de Tweede Kamerfractie van de VVD enAndrea Nederlof, medewerker afdeling Voorlichting. Een abonnement kost fl 60 en is aan te vragen bij de W D - fractie, Tweede Kamer der Staten-Generaal, Postbus 20018,2500 EA Den Haag.