Vrijheid e11
defllocratie
WEEKBLAD VAN VOOR VIIJHIID
NUMMER 954
BRIEF AAN REGERINGEN
Dl IN
V 0 L K S PA R. T IJ DEMOCIATil
VRIJDAG 22 MAART 1968
Liberalen op de bres voor Europa's eenheid
Mr. E. H. 'l'oxopeus heeft deze week ·een brief geschreven aan minister-president De Jong om de aandacht van de regering te vestigen op een verklaring die is uitgegeven door de fractie- en partijvoorzitters van de liberale partijen in Denemarken, Ierland, West-Duitsland, Italië, Engeland, België en Nederland. Eenzelfde stap hebben de liberale lei·
ders in de andere genoemde landen ondernomen met betrekking tot hun regeringen.
In zijn brief spreekt de heer Toxopeus de hoop uit dat het kabinet alle aan- dacht zal schenken aan die verklaring, welke begint met te constateren dat het voornaamste politieke probleem waar- mee Europg. als geheel geconfronteerd wordt is: op welke wijze de moeilijkhe- den te overwinnen, welke haar eenma-
king belemmeren.
De liberale partijen in de verschil- lende landen stellen voor een conferen- tie van regeringsleiders en ministers van buitenlandse zaken te beleggen tot het instellen van een organisatie voor overleg en gezamenlijke actie door de
Eerste rapport
• •
van commiSSie kiezer -gekozene
leden van de EEG en de kandidàatle- den, die bereid zijn hîeraan deel te ne- men. Het doel hiervan zou zijn de een- making van Europa te waarborgen door middel van gemeenschappelijke ge- dragslijnen en.- instellingen, waarbij in- begrepen de directe verkiezing van het Eur.opese parlement. Men wil een ge- pleenschappelijke beleidslijn bereiken op het gebied van de buitenlandse poli- tiek, ontwapening, verdediging, re- search en tèchnologische ontwikkeling va:n de landbouw, industrie, communi- catie en produk.tie van energie, onderwijs en culturele betrekkingen, hulp aan de ontwikkelingslanden, monetaire en alge-
meen economische aangelegenheden.
Zonder zulk een eensgezind beleid zal democratisch Europa niet in staat zijn, aldus de verklaring, de problemen waar zij in het bijzonder bij betrokken is en waarvoor zij jegens de wereld verant- woordelijk is, op te lossen. Een eensge- zind democratisch Europa, gelijkwaar- dig aan de Verenigde Staten en de Sow- jet-Unie zou een beslissende bijdrage aan haar eigen verdediging kunnen le- veren, daarbij insluitend de Middel-
landse Zee in nauwe samenwerking met Noord-Amerika.
De · voorgestelde nieuwe organisatie voor overleg en coördinatie is ontwor- pen om de ·huidige impasse inzake de vooruitgang van een verenigd Europa en de kloof tussen de EEG en de kandi- daat-staten, wier volledig lidmaatschap ten ·slotte moet worden verkregen, te doorbreken. Zij is niet gericht tegen Frankrijk, wiens deelneming op den duur essentieel is.
"Europese eenheid," zo eindigt de verldaling, "is een zaait die het liberale idealisme aanspreekt àlsook het welbe- grepen eigenbelang. Het trekt de pro- gressieve burger van vandaag aan en speciaal de jeugd. Daarom nemen de liberale partijen op zich om met alle mogelijke middelen deze politiek in hun eigen land te bevorderen."
VVD-SUCCES MET OPERA-MOTIE
MR GEERTSEMA Voorzilter van de commissie Deze week heeft de door het hoofd·
bestuur van de VVD ingestelde commis- sie Kiezer-Gekozene het eerste deel van haar rapport gepubliceerd. Vandaag - tegelijk met de verschijning van ons weekblad - zal men in de dagbladen journalistieke samenvattingen van dit rapport kunnen aantreffen. De volledige tekst publiceren wij op de pagina's 5 tjm 12. en gedeeltelijl.: nog op pagina 14 van dit nummer.
Het rapport bestaat uit twee hoofdstukken. ·Het eerste handelt over allerlei onderwerpen betreffende het kiesstelsel en de aanwijzing van de ka- binetsformateur. Het tweede gaat over de vraag of in ons land de burge- meesters benoemd of gekozen dienen te worden.
De commissie is tot een aantal be- langwekkende conclusies gelwmen, waarvan men op pagina 5 een salnen- vatting kan vinden.
IN AMSTERDAMSE RAAD
door mevrouw L. Vonhoff-Luyendijk lid van de Amsterdamse gemeenteraad
De Nederlandse Opera Stichting slaagt er nog steeds niet in een eigen Nationale Opera te realiseren. Daarvo?.r zijn verschillende factorli)n aan te
WIJ-zen, zoals de onzekerheid 1net betrek- king tot het subsidiëren van een vol- waardig opera-instituut, dat in staat zou zijn regelmatig twee à drie maal per week een opera-uitvoering te verzorgen.
Wat betreft
~1et.beleid van de Neder- landse Opera Stichting met betrekking tot het vervullen van de belangrijkste rollen valt verder op dat aan Neder- landse zangers en zangeressen beslist onvoldoende kansen gegeven worden, waardoor de merkwaardige situatie is ontstaan dat deze wel op buitenlandse podia te horen zijn maar in Nederland veel moeilijker of helemaal niet terecht ktmnen.
De intendant van de Nederlandse Opera Stichting, de heer Huisman, treedt in de huidige overgangsfase in feite op als een soort impresa!·io die bij voorkeur buitenlandse artiesten aan- trekt. Hierdoor ontstaat geen continuï- teit en groeit er ook geen band tussen het publiek en een aantal door het pu- bliek gewaardeerde artiesten, zoals dat bij het toneel wel het geval is.
Ik heb tegen dit beleid grote bezwa- ren omdat ik meen dat in net totale cultuurpatroon de opera, als combinatie van zang en toneel, voor grote groepen van onze bevolking een niet te on- derschatten waarde heeft, te meer daar deze groepen om allerlei redenen er vaak moeilijk toe komen om van andere cultuuruitingen te profiteren.
Ik heb mij er daarom toe gezet om een verandering van het beleid te be- werkstelligen met name door een versterking van het Nederlandse ele- ment in de hoofdrollen.
Nadat ik hiervoor al in de . openbare commissievergadering bij de begro- tingsbehandeling aandacht had ge- vraagd, diende de VVD-fractie in de gemeenteraad van Amsterdam bij
d~slotbehandeling van de begroting een motie in waarbij werd aangedrongen op een ombuiging van het beleid door de inschakeling van meer Nederlandse kunstenaars. Bovendien werd in de mo- tie gevraagd dit standpunt ter kennis te brengen van de minister van CRM en het bestuur van de Nederlandse Opera Stichting. B. en w. werden daarnaast uitgenodigd hun invloed aan te wenden om tot de gevraagde beleidsombuiging te komen.
De VVD-motie werd gesteund . door een adres acan de gemeenteraad van de grote organisaties van kunstenaars (de bij het NVV aangesloten Algemene Bond van Kunstenaars, de Nederlandse Ka- Jholieke . Bond van Musici en Artiesten
en de Bond van Christelijke Kunste- naars in Nederland).
· Hoewel de andere partijen in de ge- meenteraad de VVD deze motie polihek niet gunden, was tegenstemmen, gezien de zakelijke inhoud, niet mogelijk. Zo had de PvdA-afgevaardigde Dooyes zijn naam onder een open brief gezet waarin ook aandacht was gevraagd voor de belan- gen van de Nederlandse kunstenaars.
Voor het eerst sinds vele jaren werd dan ook een door de VVD ingediende motie in de Amsterdamse gemeenteraad unaniem aanvaard. Het uiteindelijk suc- ces zal echter afhangen van het feit of de centrale overheid bereid zal zijn de middelen ter beschikking te stellen om de Nederlandse Opera Stichting tot ge- zonde ontwil,keling te brengen.
Amsterdam met zijn talrijke ope- ra-liefhebbers blijft die ontwikkeling met gespa1men aandacht volgen.
• lUinister Polak .in zijn .brief aan prof. dr. B. Delfgaauw en vijf van diens collega's aan de Groningse Universiteit: "Het bedroeft mij, dat u als docenten in de ethiek aan een universiteit, dus als man- nen van wetenschap die geroepen·
zijn studenten te vormen, meent jonge mensen te bijven stijven in het plegen van handelingen, die niet alleen strafbaar zijn maar ook nodeloos kwetsend, in hoge mate onbehoorlijk en in strijd met de verworvenheden van een democratische samenleving."
• Commentaar van het redactie·
lid V!J.n Het Parool Sj. · van der Schaaf op deze brief: "De brief van minister Polak aan professor Delfgaauw is in al zijn felheid niettemin een waardig stuk. E1 bestond aan een reactie van deze aard >vel behoefte. De laatste tijd had in .. ons land de neiging om president Johnson te beledigen haast hysterische vormen aange- nomen. Tegelijk was iets ailders aan het licht gelmmen; nl. de be- trekkelijke hulpeloosheid van een democratische overheid tegen- over degenen, die haar met tar- tende uitingen op de grens of net over de grens van het geoorloofde uitdagen. Het lijkt op het werk van kwajongens, die weten, even- tueel toch fatsoenlijk te zullen worden behandeld. Hier is duide- lijk sprake van misbruik der de- mocratie."
• Het oud-lid \"an de Eerste Ka- mer voor de Anti-rev. parlfi.j J.
Tjalma in zijn "parlementaire her·
i1meringen". in Nederlandse Ge- dachten : De verkiezingen van 1937 wel'den met name voor de anti-revolutionaire partij met groot elan gevoerd. Jongeren or- ganiseerden fietstochten met vlagget.jes "Stemt Colijn". Ook de latere (sociaTistische) minister Den Uyl nam hieraan deel."
Partijraad vergaderde
De Partijraad van de VVD heeft vori- ge week zaterdagmiddag vergadel'!l.
Onder meer werden de adviezen vast·
gesteld met betrekking tot de voorstel·
len <lie tijdens de jaarlijkse algemene vergadering, op 5 en 6 april m
Maastricht te houden, aan de orde zul- len komen. Deze adviezen zullen volgen- de week in ons blad worden gepubli·
ceerd.
Verder wel'd in de Partijraad van ge·
dachten gewisseld over de politieke toestand, het eerste deel van het rap·
port Kiezer-Gekozene en over het Libe-
raal Beraad.
2 -.vrijdag 22 maart 1968
1\.0J>ij voor deze rubriek zen- den aan
MeJ. Joh. H. Springer Alexanderstraat 16, Haarlem
landdag_
De landdag van de Organisatie Vrou- wen. in de VVD zal dit jaar op vrijdag 17 mei worden gehouden en wel in Dronten. Dit is het enige, wat op het ogenblik vaststaat. De veelbel::>vende plannen zijn wel vergevorderd, maar kunnen nog veranderen; wij .publiceren . deze dus nog maar niet. Maar de datum kunt u noteren.
Vragenlijst XX
Voor vragenlijst XX over onze eigen organisatie krijgen wij nog telkens aan- vragen. Er is veel belangstelling voor, maar men is er nog niet mee klaar.
Daarom zullen wij de termijn . van in- zending verlengen en wel tot eind april.
Wij hopen op heel veel antw::>orden, uiteenlopende antwoorden, niet alleen van enthousiaste leden van vrouwengroe- pen, niaar ook van haar die er afwij- zend tegenover staan. Dan alleen kun- nen wij een goed beeld krijgen hoe de vrouwelijke VVD-leden denken over de (of een) vrouwenorganisatie.
Oegstgeest·
De .vrouwengroep Oegstgeest vestigt er onze aandacht op dat in het jaar- .versla:g zomer 1966-1967 deze vrouwen- groep niet genoemd is. Dat is erg jam- mer. De vrouwengroep . Oegstgeest is een van de meest actieve en had ver- diend er in te staan. Het is nu te laat om nog te kunnen nagaan, bij wie de oorzaak ligt. Wij kunnen het alleen maar hier vermelden met onze spijtbe-
tuiging. ~·
Oegstgeest stuurde verder het volgen- de verslag:
"De Vrouwen in de VVD uit Leiden en Oegstgeest - Warmond hielden op 28 februari een ochtendbijeenk::>mst. De presidente, mevr. P. H. Smits-Witvliet, opende de vergadering en heette mevr.
Van Lochem, van de kamercentrale in Leiden, van harte welkom. Na een korte inleiding over de politieke beroering in ons land, gaf zij het woord aan de spreekster, mevr. drs. F. Munting - van der Hoog, die als raadslid van de ge- meente Oegstgeest een overzicht gaf van het wel en wee in onze gemeente.
Het onderling overleg tussen de omlig- gende gemeenten zal in de toekomst bevorderd worden door de totstandko- ming van het gewest Leiden. De bouwac- tiviteit is nog groot en aan het laatste grote project, de bebouwing van de Morsebelpolder, hoopt zij dat de raad veel aandacht zal geven, vooral in ver- band met planning op langere termijn.
Goede wegenaanleg die het toekomstige intense verkeer kan verwerken, scholen- planning, enz. Door de bijzonder goede openbare voorzieningen wordt het pret- tig wonen bevorderd, goede wegen, scholen, speelgelegenheid, winkels, enz.
Zij memoreerde de vorderingen die er zijn (zwembad - gr::>te wens. Een over- dekt instructiebad - nieuw politiebureau, enz.). De scholenbouw wordt vaak ge- stagneerd door centrale financiering van
Vrijheid en~
DemocratieLP-A
Weekblad van de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie.
Adres van de administratie (zowel voor abonnementen' als voor advertenties) : Witte de Withstraat 73 te Rotterdam (postbus 824 te Rotterdam).
Tel. 010-11 10 00, abonnemen- ten toestel 219, advertenties toestel 224. Postgiro: 245103 t.n.v. Administratie Vrijheid en Democratie te Rotterdam.
Hoofdredacteur:
Ph. C. la Chapelle jr.
Adres van de redactie:
Nieuwe Herengracht 89 B te Amsterdam-C,
de overheid, wat helaas ook kostenver- .'logend. is, daar het bijbouwen met een latere toestemming van een enkel lo- kaal, zoveel duurder is."
Bussummergrindweg 46, Hilversum.
Mevrouw ir. A. Kuiper-Struyk zal de vragenlijst XIX over "Ruimtelijke Or- dening, monumenten en verkeer" inlei·
den. Koffie en lunch voor eigen reke- ning.
Vrouw en fis(US
Tot en met het vorige jaar .stond er op het aangiftebiljet voor de belastingen alleen gedrukt: de Heer . . . Nu is er bijgekomen. Mw.
Herhaalde agenda
G o u d a : 26 maart om 10 uur in hotel Centra!. Markt 23. Spreekster: mevr. C.
J. Welle Donker-Visser over het echt- scheidingsrecht.
Wat moeten wij daarvan denken?
Gooidag K e n n e m e r - Z u i d: 28 maart om 14 uur bij mevrouw Schut, Heem~teedse
Dreef 193, Heemstede. tel. 86705.
Bijeenkomst op dinsdag 26 maart om
11 uur in hotel "De Spandershoeve" Geen convocaties.
SPREEKBEURTEN
22 maart
22 maart 22 maart 22 maart 22 maart 22 maart 22 maart
22 maart 25 maart 25 maart 25 maart 25 maart 26 maart 26 maart 27 maart 28 maart 29 maart
29 maart 29 maart 29 maart 30 maart 1 april
1 april
2 april 3 april 8 april, 8 april 8 april 8 april 19 april 10 april 19 april 19 april 19 april 22 april 22 april
Periode 22 maart tot en met 22 april
Berkenwoude (20.00 uur: VoormaL Regt- huis; ond.: Hoe staat de VVD in de politieke branding?; streekverband VVD Krimpenerwaard) ... . Hengelo (20.15 uur: Rest. Deters; ond.:
Partijvernieuwing) ... . Nijmegen (forum kweekschool Klokken-
berg) ... . Epe ... . Bentveld (15.00 uur: Woodbrookershuis;
besloten verg.) ... . Venlo e.o ... ..
Kadercursus Assen (besloten) ... ..
Pesse ... ..
Baarn ... . Antwerpen (Congres Alg. Verbond v. d.
, Zelfstandige Arbeid te België) ... . Emmen ... . Zeist ... . Vlaardingen ... . Assen (kamercentrale Drenthe) ... . Amstelveen ... . Schiedam ... ..
Kadercursus Assen (besloten) ... ..
's Gooi ... ..
Noordwijk (21.00 uur) ... . Assen (studiekring JOVD -Drenthe) ... . Kamercentrale Den Helder ( 10.00 uur) ...
Meppel (20.00 uur: Zaal Worst, Steen- wijkerstraatweg 10; Lib. Kring Meppel, Steenwijk e.o.) ... . Bergen op Zoom (20.00 uur: ,.Koorn-
beurs"; ond.: Binnenlandse politiek;
West-Noord-Brabant) ... . Den Haag (Vrouwenbelangen; forum NAVO, Ontwikkelingshulp) ... . Delft (Lib. Stud. Ver., Oude Delft 95;
ond.: Verkeer) ... . Stolwijk ... . Culemborg (PvdA-afd.; forum opl. par-
tijen) ... . Brussel (Liberale Kring, 20.30 uur: Gal-
liliërstr. 30; ond.: Modern liberalisme) Utrecht (disp. Veritas) ... . Apeldoorn (20.00 uur: Orpheus; JOVD, district Oost) ... . Valkenburg (Z.-H.) ... . Leeuwarden ( ond.: Binnenlandse politiek) Wassenaar (JOVD) ... . Brummen/Eer beek ... . Oegstgeest ( ond.: Kiezer-Gekozene) ... . 't Gooi ... .
Mr. E. H. Toxopeus Mr. W. J. Geertsema Ir. D. S. Tuijnman H. Wiegel
Drs. G. M. V. v. Aardenne Mr. H. E. Koning
Mevr. mr. E. Veder-Smit H. J. L. Vonhoff
Dr. K. van Dijk R. Zegering Hadders Mr. H. van Riel Mr. F. Portheïne Mr. J. G. Rietkerk H. J. L. Vonhoff Mr. A. Geurtsen R. Zegering Hadders H. Wiegel
Mr. A. Geurtsen Dr. K. van Dljk G. M. Lambers Drs. P. A. Walters H. Wiegel
Mr. W. J. Geertsema R. Zegering Hadders Mr. dr. C. Berkhouwer
H. J, L. Vonhoff
Mr. H. van Riel G. Koudijs
Drs. L. van Leeuwen H. J. L. Vonhoff Mr. A. Geurtsen Mr. H. van Riel G. Koudijs
Mr. E. H. Toxopeus Mr. A. Geurtsen Mr. H. van Riel Drs. Th. H. Joekes H. Wiegel
Mr. W. J. Geertsema H. Wiegel
Deze lijst, waarin in principe alleen spreekbeurten van Kamerleden - die zij vervullen binnen het verband van de partij - worden vermeld, wordt opgesteld door het Algemeen Secretariaat van de VVD. Koninginnegra<·ht 61 te Den Haag (telefoon 070- 604803). De gegevens, waaronder bij voorkeur ook het aanvangsuur en de plaats waar de ver- gaderingen gehouden worden, dient men derhalve niet naar de redactie van het weekblad, maar naar het Algemeen Secretariaat van de partij te zenden. De lijst wordt elke maan- dag· om 12.00 uur afgesloten.
Radio-uitzending van de VVD: woensdag 3 april van 18.20-18.30 uur over de zender Hilversum 11 (298 m).
VRIJHEID EN DEMOCRATIE
Böö~Gö'M
SPIJKENISSE
Gebouwen van gewapend betonnen prefabs voor verschillende doeleinden.
Vloerplaten in normale afmetingen of pasplaten volgens opgegeven malen.
Broeibakken en i'lile onderdelen voor de tuinbouw. ·
VERGADERING VAN
GELDERSE STATEN- EN RAADSLEDEN
Op 9 maart vergaderde de afdeling Gelderland van onze Vereniging van Staten- en Raadsleden te Arnhem onder de aangename leiding van ·de heer M.
Visser. Tijdens het eerste gedeelte van deze bijeenkomst sprak de heer mr. H.
P. Jager, fractievoorzitter van onze ver- tegenwoordiging in de Gelderse provin- ciale staten, over de publiekrechtelijke corp::>ratie: de provincie. Allereerst gaf spr. een duidelijke uiteenzetting van de taken van de provinciale staten en van het college van gedeputeerde sta- ten: De heer De Jager wees er daarbij op, dat de VVD in het laatstgenoemde college in Gelderland niet vertegen- woordigd is, ofschoon onze partij daar- op volkomen recht kan doen gelden. De VVD is zo in de Gelderse sta.ten tot oppositie gedwongen en waar dit rede·
lijk is, voert zij die ook, uiteraard op loyale wijze.
De heer De Jager gaf daarna een uit- voerig en interessant overzicht van de belangrijkste zaken, welke in de Gel- derse staten de laatste jaren zijn behan- deld, waarbij ook nog aanth3!Ilgige on- derwerpen vermelding vonden. Spr.
wees er daarbij op, dat hij uit het groot aantal aangelegenheden een keuze had gedaan. Tot die zaken behoorden o.a.:
de financiën van de pr::>vincie, de open- bare gezondheid, water, staatsza.ken, het verkee.r oo het ve·rvoer, werkgele- genheden, de subsidiëring van instellin- gen voor maatschappelijk werk en volksontwikkeling.
De rede van de heer De Jager was voor enige leden aanleiding tot het in- winnen van nadere gegevens over enkele binnenkort aan de orde komende zaken.
Na de pauze bestond gelegenheid tot het stellen van vragen ove'r gemeente- lijke aangelegenheden. Verscheidene le- den maakten van die gelegenheid ge- bruik en zo vond bespreking plaats o.a.
over de plaats van de tweede brug bij Nijmegen, centralisatie van vuHver- branding, de zgn. autokerkhoven, huurkoopcontracten, het Bouwfonds van de Ver. v. Ned. Gemeenten, de seksuele voorlichting in de hoogste klas- sen van het basisonderwijs, sporthallen.
De vergaderingsuren waren rijkelijk overschreden toen de voorzitter de bij- eenkomst, die ook bijgewoond ,werd door de heer K. H. Brandt en enkele leden van de JOVD, sloot.
Nieuws uit de
Liberale Internationale
De .commissie voor het samenstellen van een rapport over de liberale visie op de ontwikkelingshulp heeft op 9 maart te Londen vergaderd onder voor- zitterschap van de heer D. W. Dettmei- jer. Verschillende hoofdlijnen van het rapport werden besproken.
Tot rapporteur werd aangewezen dr.
B. Witte, die als directeur van de Fried- rich Naumann-Stichting en als oud-voor- zitter van de WFLRA (Wereld Federatie van Liberale Jongeren) door zijn reizen naar vele delen van de wereld veel er- varing heeft opgedaan.
Culturele (Ommissie
De Culturele Commissie vergaderde op 8 maart jl. in 's-Gravenhage.
Uitvoerig is van gedachten gewisseld
over het Cultureel Congres dat zij voor-
nemens is te organiseren en wel op
zaterdag 7 september a.s. De Culturele
Commissie hoopt zo spoedig mogelijk
hierover nadere mededelingen te kun-
nen doen.
VRIJHEID EN DEMOCRATIE
PARTIJORGANISATIE (11)
Int rne democratie
Na in een vorige beschouwing de or- ganisatorische opbouw van de partij - lid-afdeling-centrale te hebben besproken, zou ik nu willen ingaan op de mogelijkheden die de leden in de partij hebben om invloed tiit te oefenen op de gang van zaken.
Afdelingen
De leden zijn ingeschreven bij de af- deling in hun woonplaats. Daar kiezen zij hun eigen afdelingsbestuur, maken zij hun eigen reglement en regelen zij de huishoudelijke, organisatorische en - propagandazaken van hun eigen afde-
ling. Door verschillende bepalingen in de statuten en het huishoudeliJk . regle- ment van de partij zijn waarborgen geschapen dat aan de leden in de afde- lingen zo veel mogelijk gelijke rechten toekomen. Zo moet elke afdelingsvoor- zitter rechtstreeks in functie gekozen worden, treden bestuursleden om de drie jaar af, moet ten minste eenmaal per jaar een ledenvergadering worden gehouden en kunnen tien leden een le- denvergadering bijeen doen roepen. In de afdelingen met minder dan honderd leden kan een tiende van het ledental dit doen. In de ledenvergadering moet de agenda van de jaarlijkse Algemene Vergadering van de partij worden be- handeld. Verder kan elke ledenvergade- ring kandidaten stellen voor het dage- lijks bestuur en voor een hoofd- bestuurslid, dat de rijkskieskring waar- toe de afdeling behoort, vertegenwoor- digt.
Kandidaatstelling gemeenteraden
Politiek gezien is echter van het meeste belang het recht van de leden- vergadering tot kandidaatstelling voor de vertegenwoordigende lichamen. De ledenvergadering van de afdeling beslist geheel autonoom - zonder dat er be- voegdheden zijn bij "hogere" partijor- ganen - over de kandidaatstelling voor de gemeenteraad. Eens in de vier jaar, voor de gemeenteraaqsverkiezing, kun- nen de leden namen opgeven voor even- tuele kandidaten voor de gemeenteraad;
Uit deze voorlopige kandidaten kiest de ledenvergadering de definitieve kandi- daten. Een hoger partijorgaan komt aan deze kandidaatstelling niet te pas.
De afdeling is geheel autonoom.
Centrales
In de staten- en kamercentrales is het hoogste orgaan de centrale vergadering.
Ook deze kiest het eigen bestuur, stelt het centrale-reglement op en regelt de huishoudelijke, organisatorische en pro- pagandazaken van de centrale. Alle le- den die binnen de centrale wonen kun- nen de vergaderingen bijwonen, het woord voeren en voorstellen doen.
Daartoe behoeft een lid niet door zijn afdeling te zijn afgevaardigd. Slechts het stemrecht is voorbehouden aan de afgevaardigden. Dit is noodzakelijk om- dat het stemrecht gekoppeld is aan het ledental - het "gewicht" - van de afdeling.
Kandidaatsteil ing prov. staten
Politiek gezien heeft de centraleverga- dering - behalve in Noord- en Zuid- Holland - de beslissende stem bij de kandidaatstelling voor de provinciale staten. Nadat eerst de afdelingen voorstellen hebben g·edaan, beslist de centrale vergadering over de namen en de volgorde van de kandidaten. De eni- ge inmenging van bovenaf die bij deze kandidaatstelling wel kan plaatsvinden is een adviserende bevoegdheid van het hoofdbestuur. Het oordeel van het hoofdbestuur is niet meer - maar ook niet minder - dan een advies, dat de centralevergadering naar eigen inzicht al dan niet opvolgt.
Algemene vergadering
Het hoogste orgaan van de partij is de Algemene Vergadering, die ten minste eenmaal per jaar (in het voor- jaar) moet worden gehouden. Ook hier hebben alle partijleden toegang, zij kun·
nen het woord voeren en voorstellen doen, voorzover vállende binnen de agenda. Het stemrecht is voorbehouden aan de afgevaardigden van de afdelin-
gen. De regeling is dezelfde als voor de centrale vergadering: voor iedere 50 le- den één stem, met afronding van het le.dental naar boven. De Algemene Ver- gadering kiest de leden van dagelijks- en hoofdbestuur, met uitzondering van twee vrouwelijke leden die worden be- noemd door de Stichting Organisatie Vrouwen in de VVD. Indien na deze benoeming (waaraan een verkiezing door het bestuur en de adviesraad van de Vrouwenorganisatie voorafgaat) slechts twee of drie vrouwelijke leden in het hoofdbestuur zitting hebben, benoemt de organisatie Vrouwen in de VVD er nog resp. twee vrouwelijke leden of één vrouwelijk lid bij. Statuten, reglemen- ten, programma's (beginselprogram, verkiezingsprogram enz.) worden door de Algemene Vergadering vastgesteld.
Formeel is de beslissingsbevoegdheid in de partij dus zuiver democratisch gere- geld. Wat komt er in de praktijk echter van deze interne partijdemocràtie te- recht? Langs welke kanalen verloopt de wilsvorming?
Meningsvorming
Van groot belang is de agenda of beschrijvingsbrief voor de Algemene Vergadering. Slechts onderwerpen die volgens de agenda aan de orde komen, kunnen besproken worden. De regeFng is sinds 1965 aldus, dat het algemeen secretariaat in september bekend maakt wanneer en waar de eerstvolgen- de Algemene Vergadering plaats vindt.
De afdelingen en de kamercentrales hebben dan het recht onderwerpen op te geven die op de beschrijvingsbrief ge- plaatst zullen worden. Wil een individu-
eel lid een bepaald onderwerp of voorstel aan de orde stellen, dan dient het zijn afdeling daartoe te overtuigen.
Neemt de afdeling dit voorstel over, dan wordt het onderwerp op de agenda geplaatst. Vaste onderwerpen die door het hoofdbestuur op de agenda ge- plaatst worden zijn o.a. bespreking beleid hoofdbestuur, bespreking beleid kamerfracties en rondvraag. Deze agen- dapunten geven de leden de mogelijk- heid tal van organisatorische en politie- ke kwesties aan te snijden, zonder dat in een tijdig stadium om speciale agen- dering gevraagd behoeft te worden.
Recht van amendement
De voorstellen die op de agenda ZIJn geplaatst worden tien weken te voren rondgezonden aan de afdelingen en meestal onverkort in "Vrijheid en De- mocratie" gepubliceerd.
Gedurende deze weken hebben de le- den dus de kans deze voorstellen te overwegen en hun standpunt te bepalen ..
De afdelingen moeten in die periode een ledenvergadering houden, waar de beschrijvingsbrief besproken moet wor- den. In die ledenvergadering bepaalt de afdeling haar standpunt, waarmee de afgevaardigden naar de algemene Ver- gadering rekening kunnen houden. (De- ze afgevaardigden hebben geen bin- dend mandaat, omdat dat aan de discussie in de Algemene Vergadering de zin goeddeels zou ontnemen). Gedu- rende zes weken kunnen afdelingen en kamercentrales amendementen en wijzi- gingsvoorstellen indienen, die eveneens worden bekend gemaakt.
DE "KWESTIE"-DELFGAAUW
Eerste Kamer achter minister Polak
Minister Polak heeft voor zijn optre- den in de Eerste Kamer in een affaire, waarin het hem - vooral· buiten-parle- mentair - heel moeilijk is en wordt gemaakt, in de pers terecht veel lof en bijval gekregen.
"Minister Polak hield een bewogen betoog over de grondslagen van de de- mocratie, waarmee hij verscheidene af- gev&ardigden wist te overtuigen, zoals zij erkenden," zo schreef de correspon- dent van De Volkskrant.
De parlementsredacteur van Trouw schreef onder tle kop: "Senaat achter optreden Polak": .,In de Eerste Kamer- heeft het optreden van minister Polak van justitie tegenove: prof. Delfgaauw en zijn medestanders ("Johnson oor- logsmisdadiger") over hat algemeen een gunstig onthaaa gevonden.··
Het Parool wijdde een uitvoerig hoofdartikel aan "Prof. Delfgaauw en de redelijkheid'', dat er bepaald niet om loog. Het blad was van -oordeel dat de door prof. Delfgaauw onder woorden ge- brachte opvatting over de spanning tus- sen geweten en wet aan overdrijvin~
lijdt. Men kan - als men dat wil - allerlei negatieve kwalificaties voor de Amerikaanse Vietnam-politiek hanteren, zonder dat men in geweten gedwongen hoeft te zijn tot persoonlijke, zo grie- vend mogelijke, diskwalificaties van de Amerikaanse president.
De term oorlogsmisdadigers, aldus Het P3irool, suggereert een directe ver- wantschap met de motieven en de bedoe- lingen van d è grote oorlogsmisdadi- gers uit de recente geschiedenis: Hitler, Göring, Ribbentrop, Kaltenbrunner, Rosenberg, Frank, Streicher, Seyss-Inquart, Bormann, Eichmann.
Men hoeft deze lugubere namen maar op een rij te zien en zich te herinneren waar die namen voor staan, om de ge- lijkstelling van Johnson
daa~·meeonver- teerbaar te vinden. De term "oor·
logsmisdadiger" is voor iemand als Johnson historisch onbillijk, juridisch meer dan twijfelachtig en moreel ver- werpelijk.''
Dat juist ethici en theologen (onder wie zelfs een man als ds. Kater! - A.W.A.) behoefte hebben aan zulke, door emotie zwaar belaste, vergrovingen, achtte het blad bedenkelijle "Zij zou- den," zo merkte het op, "het democra- tisch klimaat in ons land zowel in stijl als in toon betere diensten kunnen be- wijzen."
Democratisch
Het waren ook juist die toon en die stijl en dat h!!-rtstochtelijk beroep op de democratische rechtsorde, tot uiting ge- komen in de brief van minister Polalt aan prof. Delfgaauw en zijn mede-on- dertekenaars van de Groninger universi- teit die in de Eerste Kamer - behalve van extreem-linkse zijde - algemeen geprezen werden.
Minister Polak betoogde dat democra- tie, de moeilijkste regeringsvorm, ver- draagzaamheid en gematigdheid eist. En hij liet hier de waarschuwing horen, die wij driemaal zouden willen onderstre- ken: "Onze generatie heeft gezien hoe de demonstratievrijheid k a n ontaar- den in str3Jatterreur en hoe een demo- cratie kan omslaan in de meest afschu- welijke dictatuur."
In het Kamerdebat zei minister Polak verder o.a. nog, er geen waardering voor te kunnen opbrengen als men
"eerst agentje-pesten speelt, later offi.
ciertje-presten en nu misschien mi- nister-plagen". Een massale vervol- ging wegens een ma.ssale overtreding van artikel 117 Wetboek van Strafrecht (belediging van een bevriend staatshoofd) zou een onevenredige reac- tie zijn, maar de minister wees . een socialistische sug·gestie om van vervol-
vrijdag 22 maart 1968 ....; 3
Verkiezing hoofdbestuur
De invloed van de leden is ook verze- kerd bij de kandidaatstelling voor dage- lijks- en hoofdbestuur. Voor het dage- lijks bestuur kunnen naast het hoofd- bestuur ook de ledenvergaderingen . van de afdelingen kandidaten stellen. De overige hoofdbestuursleden, die de 18 rijkskieskringen vertegenwoordigen, kunnen de ledenvergaderingen van de afdelingen die in de desbetreffende rijkskieskring zijn gelegen, een kandi- daat stellen. Indien voor een bepaalde plaats in dagelijks- of hoofdbestuur meer dan één kandidaat is . gesteld, stemt de Algemene Vergadering. Voor wat de regionale hoofdbestuursplaatsen betreft kan de kamercentrale een voor- keur kenbaar maken aan de Algemene Vergadering. Voorts benoemt de Stich- ting Org,anisatie Vrouwen in de VVD twee leden volgens besluit van bestuur en adviesraad. Omdat slechts- een vrouwelijk hoofdbestuurslid rechtstreeks was gekozen (te weten het dagelijks- bestuurslid mevrouw T. Wierda-Haan- stra), waardoor in totàal slechts drie vrouwelijke leden in het hoofd- bestuur zitting hadden, benoemde het bestuur van de Stichting Organisatie Vrouwen in de VVD er nog een lid bij.
Het hoofdbestuur telt daardoor nu 28 leden (zeven dagelijks bestuur, achttien namens de rijkskieskringen en drie be- noemde vrouwelijke leden, alsmede de fractievoorzitters uit beide Kamers als adviserende leden). ·
Wie op dit punt vergelijkt met andere partijen, zoals drs. Lipschits gedaan heeft, ziet dat de VVD de toets der _ democratische kritiek wel kan doorstaan. Merkwaardig is overigens dat drs. Lipschits zich toch wel duide- lijk vergist als hij beweert dat in de VVD slecht 26 pct. van de dage- lijks-bestuursleden rechtstreeeks door de leden wordt gekozen. Voor wat hèt da- gelijks bestuur betreft is dat 100 pct.
Voor het gehele hoofdbestuur 86,2 pct.
tot 92,6 pct. Van de volle 100 pct. is slechts afgeweken ter voorkoming van een nog ernstiger ondervertegenwoor- diging van de vrouwelijke leden.
Een niet ondemocratische afwijking, naar het mij wil voorkomen.
In een volgend artikel komen kandi- daatstelling en programmavoorbe- reiding aan de orde.
MR. F. KORTHALS ALTES.
gingen te doen afzien zolang de Utrechtse zaak niet in hoogste instantie is beslist, van de hand.
Artikel 117
Een belangrijke toezegging deed ·mi- nister Polak ondertussen wel. Van verschillende zijden, o.a. ook door onze geestverwant mr. Delprat (die vond dat de "Groningse heren" van gevaarlijke opvattingen uitgingen) werd wel aange- drongen om dat artikel 117 W.v. S. na- der.te bezien.
De bewindsman zegde dat toe. Hij laat zoveel mogelijk ha,ast maken met deze studie. Deskundigen van buiten het parlement was zelfs reeds gevraagd hun medewerking hierbij te verlenen.
De minister verklaarde geen voorstan- der te zijn van , ,paniekwetgeving' ', maar de kwestie ook niet op de lange baan te schuiven.
De groep deskundigen voor de proble- men rond artikel 117 Wv.S. "zal bestaan uit mr. G. E. Langemeijer, procu- reur-generaal bij de Hoge Raad, die als voorzitter zal optreden; prof. mr. H. J.
M. Jeukens, hoogleraar in het staatsrecht aan de Katholieke Econo- miscne Hogeschooi te Tilburg; prof. mr.
G. E. Mulder, hoogleraar in het staa.tsrecht aan de Vrije Universiteit te Ainsterdam; prof. jhr. mr. H. F. van Panhuys, hoogleraar in het volkenrecht aan de Rijksuniversiteit te Leiden en jhr. mr. C. J. A. de Ranitz, bur·ge- meester van Utrecht.
Een tjitermate respectabel en deskun- dig gezelschap, dat zal worden bij- gestaan door enkele ambtenaren van de ministeries van justitie en van buiten- landse zaken.
Die zullen . dan, naar wij mogen aan- nemen, zeker ook in hun studie betrek- ken de beschouwingen en gegevens in een belangwekkend hoofdartikel in de Nieuwe Rotterdamse Courant van 11 ma3irt jl. Daarin werd niet alleen de verwachting uitgesproken, dat het wel- lici:J.t mogelijk zou zijn rekening te hou- den met het bestaan van staatshoofden zonder politieke verantwoordelijkheid zoals de vorsten in de constitutionele monarchieën van West-Europa, en an- derzijds het bestaan van staatshoofden met politieke ver3intwoordelijkheid zoals de president van de Verenigde Staten.
Er werd óók herinnerd aan een vonnis van de rechtbank te Maastricht, gewe- zen in 1935, waar dit onderscheid reeds was gemaakt zij het dan dat het Hof in Arnhem enige maanden later deze splitsing verwierp.
Maa,r misschien zou het Maastrichtse vonnis inderda,ad kunnen wijzen in de richting, waarin bij eventuele wijziging van artikel 117 kan worden gedacht.
A. W. ABSPOEL
4 ...; vrijdag 22 maart 1968
VVD en verkeersproblemen
V ORIGE week is de aandacht van Am- sterdam weer eens geconcentreerd geweest op de verkeersmoeilijkheden van deze stad. Het probleem om aan de moderne economische en technische ei~en tegemoet te kOinen in een stud van deze structuur is stellig een van de grootste problemen die er zijn in de bestuurlijke sector, problemen waar een Jolünen een "gemakkelijl,e" oplossing voor kan bedenl'en omdat hij de reële waai·de van de historie niet inca]cu- leEn't, maar . waar een Amsterdammer .die. l1iet' all()en màar kil-technisch wil denken voor een berg van vraagstukken staat.
Mede daarom hecht de afdeling Amsterdam van de VVD aan het ver- kcersprobleem zeer veel waarde; de ac- tiviteiten op dit gebied zijn vorige week opnieuw in de openbaarheid gekomen op de bijeenkomst die de Verkeersgroep Centrum heeft belegd en waar deskun- digen van verschillende inzichten· bij- eengebracht waren om hun visie te geven. Trouwens vorige week was toch al een drul{ke periode, want daarin viel ook de ledenvergadering die - in over- . eenstemming met het streven naar
openheid toegankelijk was voor
· niet-leden en voor de pers. Elders in .dit blad wordt aandacht gewijd aan ·die vergadering. (Zie pag. 15)
De verkeersbijeenkomst viel samen met de publikatie van de zolang ver- wachte parkeernota. Op de bijeenlwmst van de VVD belichtte de heer G. J. M.
Siegers, voorzitter van de vereniging Ka!verstraat-Heiligeweg de problemen waar de middenstand in Amsterdam mee kampt. Alleen al in "zijn" straten met zo'n 150 winkels die per jaar zo'n 550 miljoen gulden omzetten en waar elke dag zo'n zeventigduizend mensen gPmiddeld komen (34 pct. zijn alleen kijkers), wordt de economische beteke- nis van de middenstand in de bin- nenstad duidelijk door de cijfers aange- toond. Voór hem zijn de automobilisten, Óók de langparkeerders, van econo- , mische betekenis, · voor a11deren zijn zij
dat niet. Drs. A. Pais ]egde de nadruk op de betekenis van maatregelen ter bevordering van het kortparkeren, waardoor de beperkte ruim te in· de stad optimaler wordt benut. Voor de heer J.
C. E. Bruins, secretaris van de Eige•1 Vervoerders Organisatie is een ·wering van alle verkeer dat niet in de bin- nenstad behoeft te zijn belangrijk, een- richtingsverkeer zou daar gunstig op liUJmen werken. De heer A. J. Spaaij, administrateur van de Amsterdamse taxicentrale wees op de betekenis vàn de taxi, die in Amsterdam per etmaal toch altijd nog wel veertigduizend pas- sagiers vervoert.
Grensges(hil met Capelle
· EINDELIJK heeft nu Rotterdani zijn standpunt bepaald ten aanzien van het verzoek tot grenswijziging dat de kleine zustergemeente Capelle a.d. IJs- se! bij de Kroon aanhangig heeft ge- maakt. ·Medio vorig jaar hadden Gede- putee1·de · Staten overeenlwmstig de desbetreffende voorschriften van de Gemeentewet l'eeds geïnformeerd naar de Rotterdamse . gevoelens over de Capelse stad. Deze stap mag men wat ons betreft gerust gedmid -noemen. Het komt namelijk echt niet elke dag voor dat een kleine ge- meente pogingen in het werk stelt grondgebied van een veel gtotere ge- meente in haar bezit te krijgen.
Burgemeester en wethouders van Rot- terdam, die over de grenswijzigings- kwestie preadvies aan de raad moesten uitbrengen, hèbben zich blijkbaar zorg- vuldig willen beraden.. Zij hebben er in elk geval de tijd voor genomen. Zó veel tijd dat de daarvoor gestelde wettelijke termijn te kort bleek en de minister van binnenlandse zaken genoodzaakt .was een verlenging toe te staan. Ten slotte is een stuk met een sobere, doch goed geargumenteerde inhoud uit de bus ge- Immen. De raad heeft zich in zijn ge-
heel daarachter lmnnen plaatsen, zodat het Rotterdamse standpunt nu bekend is. De grenswijzigingsprocedure is daar- Inee een schrede verder gekomen.
Het zal niemand verbazen dat Rotter- dam de denkbeelden van het Capelse gemeentebestuur verwerpt. Op goede gronden verwerpt. Beide gemeenten zijn partij in een gemeenschappelijk op- gesteld structuurplan dat beoogt een nieuw woongebied voor 160.000 tot 180.000 mensn tot ontwikkeling té bren- gen op beider grondgebied in de Prins Alexanderpo!der. Dat structuurplan is in goede harmonie opgesteld. Beide partij- en hebben echter aanstonds begrepen dat voor het nieuwe woongebied bepaalde bestuurlijke voorzieningen zouden moe- ten worden getroffen, al was het alleen maar op grond van de wetenschap dat de gemeentegrens dwars door bebou- wingen en groene stroken zou komen te lopen.
Aan de uitvoering van het structuur- plan is en wordt door de twee gemeen- ten met voortvarendheid gewerkt. Daar- bij moeten er in de achter ons liggende jaren weleens spanningen zijn opgetre- den, doch die hebben van een
Weg van f 18 miljoen per km
T OEN in het begin van de jaren dertig de _ rijksweg Den Haag-Rotterdam wm·d aangelegd, Yond de toenmalige di- l'ecteur van de directie Wegen van Rijkswaterstaat het een zorglijke zaak dat die weg één miljoen gulden per km lmstte. Dat kwam door het vrij grote aantal kunstwerken en de slappe bo- dem. Hoewel er inmiddels in die weg al weer ettelijke miljoenen méér zijn ver- werkt, zou men zo'n vee1·tig jaar gele- . den toch wel heel ongelovig hebben ge- kel,en als toen voorspeld zou zijn, dat er nog eens wegen aangelegd zouden worden, die .f 18 miljoen per km zouden moeten kosten. Voor vier kilometer Utrechtse baan zullen het Rijk en de gemeente Den Haag tezamen nl. zo'n zeventig miljoen neer moeten leggen.
Dit indrukwekkende bedrag moge de weggebruikers enigermate verzoenen met de lasten, die zij hebben te dragen;
De betekenis van de Utrechtse baan is vooral hierin gelegen, dat Den Haag (en Voorburg) nu een kruisingsvrije weg krijgt, waarvan tot nu toe elders in de stad nog geen sprake is, afgezien van het Schenkwegviaduct en enige tun- nels onder spoorbanen. Maar wat te- genwoordig {)nder een kru.isingsvrije weg wordt verstaan, ]{ent Den Haag nog niet, al moet hieraan wel onmiddellijk worden toegevoegd, dat de gemeente reeds begonnen is aan het kruisingsvrije circuit nabij de Witte-
brug, dat overigens tot schrik yan velen wordt aangelegd ten koste van veel fraai groen.
Ofschoon in de na-oorlogse jaren veel is gedaan aan verbetering van het Haagse wegennet, is door velen als een bezwaar gevoeld dat tot nu toe nimmer de beste oplossing - de kruisingsvrije weg - is gekozen. De redenen daarvoor zijn bekend: gebrek aan financiële mid- delen. Een typisch voorbeeld van zo'n feitelijk onvoldoende oplossing vormt het gemoderniseerde Willem Witsen- plein-Benoordenhoutseweg. Zo'n oplos- sing dreigt ook te worden gekozen met betrekking tot de Bosbrug. Juist hier zou een kruisingsvrije weg gemaakt n1oeten worden, omdat anders de voor- delen van de Utrechtse taan, die in het verlengde van de Koningskade komt te liggen, grotendeels verloren gaan. Dat men van een kruisingsvrije oplossing ter plaatse van de Bosbrug echter af- ziet, zal wel zijn oorzaak vinden in het feit dat het lokale verkeer dan groten- deels omgeleid zou moeten worden.
Binnen vijf jaar moet het werk ge-
_Alle aangesneden moeilijkheden had- den een gemeenschappelijk aspect: de in de binnenstad beschikbare ruimte moet nauwgezetter over de verschil-
VRIJHEID EN DEMOCRATIE
46 pct. zal wo1·den teruggedrongen.
Daarin kan men de wijsheid van de redelijkheid zien.
lende gebruikersgroepen en belangen- Eén ding dient echter bij alle ver- groepen worden verdeeld. Dat maakt keersplannen in de binnenstad in het het des te interessanter dat op diezelfde oog te worden gehouden: elke poging avond de wethouder voor de verzeersza- om het woon-werkverkeer in Amster- ken, de heer G. K. J. M. Mamm, z;ijn dam naar andere dan particuliere voer- parkeernota lanceerde. Het is een lijvig tuigen te verschuiven, staat en valt met werkstuk, waarvan uit de dagblad- · d€ kwaliteit- van het 'openbaar vervoer.
verslagen de · Jnhoud in grote trekken
cEr zijn al. vele rijpe en vooral groene reeds bekend zal zijn. Een van de pogingen opgedoken om plannen te be- hoofdpunten van het denken op lange denken die inpla,ats zouden kunnen ka- termijn uit de nota achten wij dat· et men van het (overigens nog niet 'defini- niet zal worden getracht om het aarital · tief uitgewerkte) stadsspoorweg<stelsel.
parkeerplaat""Seri · in de binnenstad te verminderen, inaar te handhaven op 35.000, zij het. met wijzigingen in de samenstelling daarvan. De opvattinge."l van acht jaar geleden, toen het woord parkeergarage in verband met de bin- nenstad als een afschuwelijke blasfemie werd beschouwd, zijn verdwenen: n
\'\'ordt in de· nota wel degelijk aan par- keergarages in de binnenstad plaats toegekend. Wel zal, ook met betrekking tot de parkeergarages, de verhouding tussen lang parkeerders en kortparkeer- ders evenwichtiger worden gemaakt; de nota mikt erop dat inplaats van de 70 pct. parkeerplaatsen die de langpar- kee'r'ders nu nog in beslag in beslag nemen, hét aant:i:l langparkeerders 'tot
:, .. 1/
