WAT IS ER MET DE AMBONNESE

VRIJHEID IN.

DEMOCRATIE

VRIJDAG 1 Sept. 1950 Ho. 124

WAT IS ER MET DE AMBONNESE

MILITAIREN

Pag. 6

WEEKBLAD VAN DE VOLKSPARTIJ VOOR VRIJHEID EN DEMOCRATIE

De wereld strompelt voort

Het Liberalisme wijst een andere weg

D

e ontwikkeling der dingen op het terrein der internationale politiek blijft bij voort- during onze zorgelijke aandacht vragen.

Wie zich daarmede bezig houdt ervaart keer op keer, hoe moeilijk het inderdaad is, deze ontwik- keling zelfs maar op de voet te volgen, laat staan haar in haar consequenties te overzien.· Daarvoor immers is reeds de veelvuldigheid en de ingewik- keldheid der verschijnselen te overstelpend, de effectieve belangrijkheid, de invloed van elk daar- van op het geheel nauwelijks te beoordelen voor wie er dag aan dag kennis van neemt. Het is wel- haast onmogelijk ook, omdat er naast de proc~­

sen, die zich op het forum der openbaarheid v~l­

trekken, nog zoveel gebeurt, dat eerst tot onze kennis doordringt, wanneer het behoort tot de categorie der voldongen feiten.

· Over alles - het meeste althans - wat bijv.

met Korea samenhangt, lichten de dagbladen ons geregeld voor. Evenzo over hetgeen in Lake Suc- cess of in Straatsburg geschiedt. Het betek~t

allerminst onderschatting van alle politieke en di·

plomatieke activiteit, hieraan ten koste gelègd, wanneer· wij nochtans geneigd zijn, tenminste evenveel belang toe te kennen aan hetgeen ge•

brouwen _wordt in wat wij hier beschouwen als de heksenket~l achter het "ijzeren gordijn".

·~

..

D

eze .term, het ijzeren gotdijn, heeft voor _ons naast zijn reële ook een symbolische bete- kenis. Hij scheidt niet alleen geografisch twee we- _ relden, hiJ dUidt ook de grens aan tussen twee

geestessferen.

Wie de politieke titanenstrijd dezer jaren tot in zijn diepste gronden wil verstaan, dient er zich rekenschap van te geven, dat hier inderdaad twee

·werelden, ook naar hun geestelijke structuur el- kanders antipoden, botsen. Wij zien daarin méér dan een materieel-economische en politieke bot- . sing tussen communisme en kapitalisme of hoe

·men de economisch-politie)l:e structuur van het huidige Westen moge aanduiden.

=!• * *

T

ot het wezen onzer Westerse cultuiu· behoort het stelselmatig-logisch, het discursief èn dili- Ieetisch denken. Van Plato en Aristoteles af is de Europese geest gericht geweest op het bouwen van wijsgerige stelsels, waarvan de scheppers in

· bun stoute verbeeldingskracht niet alleen gedre·

ven werden door het verlangen, dat ze tot in alle delen strikt logisch "sluitend", d.w.z. in zichzelf afgerond en de wereldraadselen tot op de laatste grond "verklarend" zouden zijn, maar ook op alle levensterrein toepasselijk, ook bijv. dus op het . terrein ·van de politiek. Naar een traditie van eeuwen denken wij, westerlingen, in "stelsels", of we nu praktische zakenmensen zijn dan wel theo- logen of juristen, kunstenaars of staatslieden.

Dit is niet alleen de glorie onzer westerse cul- tuur geweest; het heeft haar, onder alle struc- tuur wijzigingen door, een zekere stabiliteit ge- geven, waardo"or wij ons allen met haar verbon- den weten, katholieken en calvinisten, christenen en humanisten, 1iberalen en socialisten. Kant en Hegel zijn evenzeer westerse denkers en alleen als zodanig denkbaar als Augustinus en Thomas Aquino, Adam Smith en Marx, Nietzsche en Sar- tre evengoed als Cartesius, Pascal of Spinoza. Dit ook maakt het mogelijk, dat wij elkander, bij alle verschil, toch nog verstaan: van hoe verschillend uitgangspunt uitgaande, tot hoe verschillende con- clusies ook komende, wij komen tot die conclu- sies toch langs de weg ener zelfde logische wet- matigheid.

Zelfs waar het Westerse denken cultuur-ontbin- dende tendenties vertoont als in het nihilisme en het de heerschappij der rede verbreekt als in het irrationalisme, verstolt het tot stelsels, met alle consekwenties, die dit ook voor het praktische leven, ook voor de politiek, heeft. Het "ons is niets te dol" der communisten is hiervan het' plat·

vloerse bewijs.

* * *

H

et oosterse denken daarentegen is minder nuchter-logisch, meer intuïtief. In zijn edel·

ste verschijning religieus meer mystisch en dich·

terlijk, staat het daardoor naar zijn aard tegenover

het Westerse als het meer dynamische tegenover het statisch-schematische. Wie meent dat dit slechts geldt voor het oosterse denken, gelijk dit zich bijv. in het Brahmanisme en Boeddhisme heeft ontwikkeld, vergist zich. Men behoeft het niet eens te zijn met alles wat bijv. een Walter Schubart in zijn boek "De komende Europese mens" schrijft om toch te erkennen, dat zijn schil- dering van de Russische ziel en die van de Euro- pese mens, die hij als de Johanneïsche en de Pro- metheïsche tegenover elkander stelt, in menig op- zicht juist is. In het Bolsjewisme heeft het <W es- terse) Marxisme; hoe hard en materialistisch- nuchter dit ook als atheïsme moge zijn, toch ook een element van mystiek in zich opgenomen, waar wij als westerlingen vreemd tegenover staan.

* .. *

· Waar nu in onze jaren deze twee werelden van het Westen en het Oosten in acute bot- sing zijn gekomen en de eerste nu waarlijk om haar levensbehoud moet worstelen, iüllen wij goed doen, aan de psychische en algemeen- geestelijke factoren tenminste evenveel áandacht te schen- ken als aan de materiële en economische, de poli- tieke en militaire. ·

Wij bedoelen dit niet alleen abstract, maar ook teer concreet, d.w.z. dus ook in onze waardering van de dagelijks elkander verdringende verschijn- selen, ook wat. hun gevolgen.

·""OOJ:

de politieke ont- · wikkei!:iig dezer. jaren betrèft. Wij zullen er o. i.

ook consekwenties ten opZichte van onze eigen politieke activiteit uit moeten trekken.

* ·;:

I .

mmers datzelfde statisch-schematische, dat het politieke denken van ons westerlingen - vrucht van ons wijsgerig denlren en van heel onze geestelijke instelling - nu eenmaal beheerst en dat zelfs nu nog, bij de radicale wijzigingen, wel- ke wij in de politieke. wereldstructuur waarnemen, aan onze politiek een "statische" vorm geeft, ziet zich thans geplaatst tegenover een gans anders geaard politiek systeem, op zijn beurt vrucht van een, veel minder abstract-logisch, dynamisch den- ken, waartegenover het verschijnt als het meer verstarde en trage tegenover het bewegelijke en daaraoor schijnbaar opportunistische, dat intus- sen waarlijk niet minder doelbewust en op zijn doel gericht blijft. Hoe voor ons gevoel innerlijk tegenstrijdig dit zich aan ons voordoet, leert ons India's houding tegenover Pakistan: Ghandi's op- volger Pandit Nehroe moge zich leerling en na- volger van de prediker der weerloosheid en van de passieve weerstand noemen, hij laat zich zelfs door de Veiligheidsraad niet bewegen afstand te doen van zijn pretenties tegenover Pakistan.

W

ij bedoelen slechts te zeggen, dat het o.i.

niet alleen aan de- politieke structuur van het totalitarisme toe te schrijven is, dat _het Oos- ten zich telkens weer besluitvaardiger en doelbe- wust-doortastender toont en tegelijk bewegelijker dan het Westen en daarmede het Westen telkens weer voor verrassingen plaatst, gelijk thans bijv.

blijkt uit het op handen zijnde "vredesverdrag"

tussen Rusland en Oost-Duitsland. · Toegegeven; het wezen der politieke democratie brengt nu _eenmaal mede, dat in Straatsburg of in Lake Success anders geprocedeerd wordt dan in Moskou, waar arbitrair opgelegd wordt wat in een democratisch bestel slechts langs de weg van on- derhandeling op voet van gelijkheid en gelijk- waardigheid kan worden geregeld. Waar demo- cratieën tot overleg bijeenkomen, brengt ieder het eigen inzicht het eigen gevoelen tot gelding en daaruit vloeien divergenties voort, die niet steeds onmiddellijk te verzoenen zijn.

• * *

M

aar wanneer Straatsburg op een mislukking uitloopt, waarbij reeds de machtsverhou- ding tussen ministerscomtié en parlementaire ver- tegenwoordigingen een twistappel dreigt

te

wor•

den, dan komt men reeds dáár terecht, waarop wij in dit artikel doelen.

En wanneer zich daar een scheiding voltrekt tussen Engeland-Scandinavië enerzijds, Frankrijk.

Italië en de Benelux andererzijds, dan hebben we niet alleen te maken met botsingen van intern- westerse belangen, maar wel degelijk ook met een verstarring, inhaerent aan het typisch-wes- terse schematische denken van bijv. Britse socia- listen en die van andere nationaliteiten.

Ja, het is voor ons zelfs een open vraag, of de idee van een verenigd Europa, onmiddellijk na de oorlog opgekomen, niet reeds dadelijk teveel gezien is in het licht van een schematisch-"logisch"

ideaal, waaràan men zich nu krampachtig vast- klampt, ook al is het luce clarius dat het thans nog niet tot verwezenlijking kan komen in de vorm waarin men het zich, van een z.g. Europees denken uit, destijds voor ogen heeft gesteld, nl.

als de "logische" ontwikkeling van het Europa na de oorlog.

D

it dwingt tot de vraag of het niet wijzer ware - gedachtig het "qui trop embrasse mal étreint" - op dit ogenblik, het ideaal latende voor wat het is of geweest moge zijn - zich daarvan te distanèiëren c:im zich met allè kracht, meer dyna- misch, te werpen op hetgeen het ogenblik dwin-

gend eist. ·

Kan er van een federatief Europa vooralsnog niets komen; is ook zijn economische éénwording misschien nog ver van verwezenlijking verwijderd, dan mogen de illusionisten een opstelling van eco- nomische eri sociale disederata als ietwat schrale troost mee riaar huis dragen, belangrijker ware het, Europa's defensie nu waarlijk met kracht ter hand te nemen, wat met stafconferenties e. d.

nog geenszins gewaarborgd is, gelijk reeds in ons eigen land is gebleken.

Met een gelijksoortige opmerking ten aanzien van de Verenigde Naties zouden wij willen besluiten: ook daar is men o.i. lelijk bezig zich vast te bijten in procedures, die nu eenmaal pas- ten in de ideeënwereld waaruit in 1945 dit in- stituut is ontstaan en de politieke en diploma- tieke tradities te volgen die nu eenmaal tot de methoden der Westerse democratie behoren. We hebben nu echter niet meer alleen met de Wester- se wereld qua talis te maken, doch ook met de Oosterse, waarmede zij in een strijd op leven en doÓd is gewikkeld.

Daar is het de vraag, of wij met onze Westerse schema uit komen en of we niet veeleer iets van de dynamiek moeten overnemen, waartoe het Oosten krachtens zijn wezen neigt en waarmede het ons practisch ook wel eens de baas .kon wor- den. Het kan zijn, dat anderen op dit punt op·

timistischer zijn dan wij en gegronde redenen voor hun optimisme hebben; wij willen wel zeg·

gen, dat wij niet optimistisch zijn, wanneer we zo enigszins bevroeden, wat er in de dynamische po- litiek van China en Rusland, misschien ook van India en Indonesië, wordt uitgebroed en voorbe- reid.

M et name ten aanzien van Formosa - en China als geheel - bestaan er divergenties tussen de Ver; Staten en 't Britse Rijk. Zal, bij de tot dus- ver gevolgde methodes, het Westerse spel van krachten - nog geheel beheerst door typisch ne-

gentiende eeuwse gedàchtengangen (denk aan Engelands positie in Hongkong) - opgewassen zijn tegen dat van het dynamische Oosten? En zou dit ook voor ons land geen reden moeten zijn, zich nog eens uitermate te bezinnen op heel zijn hou•

ding, ook te Lake Success ten aanzien van Formo·

sa, China en al wat daarop volgen kan?

* * *

H

et schema, waarin het Westen de huidige wereldproblematiek ziet, laat ternauwernood ruimte voor een alternatief van het benauwend perspectief ener gewelddadige ontlading tussen Oost en West.

:vervolg

op

pag. 8);

1

SEP.'I.'.Jll~l!)R ll~O

- PAG. 2

Eerste Kamer toonde ·beter begrip voor

het natuurlijke kind

Mr. Wendelaar: bewondering voor de K.L.M.

,,Natuurlij,ke kinderen werden _politieke speelbal", schreven wij boven deparJementaire kroniek in ons blad-v.-n 21 Juli.·Wij hadden

opnemen, maar betgeen hij in de aanvang van Zijn speech opmerkte, was toch wel duideHjk: W~t moet. er,

zo

vroeg. hij, gedaan. :worden met be·

trekking tot de vader of moeder van het natuurlijke kind? En hij liet daarop volgen: De oplossi,ng, .die in dit wets~ll<twerp is ·llee~::ge~gd (en die dus afkomstig was van zijn geest- verwanten Hooy c.s. - A.) vind ik niet fraai.

~-door

de weinjg -pleisierige taak,

•nd.acht~te

'"'ijden.oant het drijven van de heer Hooy en zijn pol_itieke vrienden van de K.V.P.-f:actie in de Tweede Kamer om door middel van een óók . staatsrechtelijk hoogst zonderlinge kunstgreep bij de regeling van de kinderbijsJag toch vooral een scheiding tussen ,,:w..-tige" en ".-.tuurlijl(.e" kinde- ren te maken. Een opzet, welke nog slaagde ook, daar anti-revolu- tionairen en christelijk-historischen met een beroep op de heiligheid van het hu:weUj.k meenden, bet a."ea.de*nt van de .beer Hooy c.s.

·te moeten ,steunen.

* * *

'·H·

et aardig~te ecl;l.ter was, dat de heer K\1.\per zelf nog J;net een argument kwam, dat . door ,nJ.eman,d was genoemd, . doj:,h

z,

i. heel k~;~ch-

-Het doet,.ons daarom te meer,.genoegen,.dat de ·geestverwanten van deze fracties in ·de Eerste K-omer .zich, 0\'ereenkoa,stig de tradities

"Van deze Kamer, ook bij deze gelegenheid mirJd.er .politiek:o;dQg.r.na-

tisch, breder erdjberaler van.oflure he.bben

get~. • tig ple).tte voor het toeken.lilell \(an 1.\:inderbJjslag ,aan . 4e . vader yan bet natuurP,j)f;e k).I).c;l: Aan de v.a(iler

van

·D·

e .anti-revolutionajre afgev;aar- . digde de heer ,Sch~,l>Per .zelllet wel ·heel duidelijk: De heilig4ejd

-v<m

het huwelijk moet iooer~aàd WQrQen hooggehouden, m;~ar de toepass~g.

d,ie er nu aan .-gegeven worQ;t, .mkt mij toch niet . Jujst. .liij wilde het woord discriminatie in dit verband niet tot het zijne maken, maar hij was toch wel van oordeel, dat de Wijze, waarop tb.ans .de kinderbij:;;l<~,g

.?;al worden geregeld, 'de wez~l.ijlte

. beteke~is van .deze . bij~:Iag in dis-

crediet brengt. ·

De heer Sch~pper verliJaarde van oordeel te zijn, ,.dat . .de .{l()rspronke- lijke redactie van het wetsontwerp beter was. Het ontwerp . lag er echter

~u eenmaal zqçlls het .,çloQr .de. meer- derbeid van de ,'l'wee.~e .~me!.". :was gewijzigd. 'Het leek hem thans niet gewenst, het ontwerp, dat ve;rsç,ll.il- lende verbeteri11gen bracht ~e ver- werpen.

Tot dezelfde conclusie kwam,Qok de woordvoerder van de V.V.

D.-fractie prof. Molenaar, die onmid- dellijk na de heer Schipper kwam.

. Wij zullen, zo ze.i.d.e hij, niet tegeri- .:;temmen, hoewel ~e Ji>dlMdelil:lg yan

.de verzorgers ·van het tOat.UU!I'lijke

J~ind ons hijzonder zw:a,ar op de maag .ligt.

Onze

.woordvoer:Qer l;lad het heel 'wat. gemakkelijker dan zijn voorgan- ,ger op het spr.eekges,t;Qelte, o~~t h jj

zich wèl volkomen kon aansluiten . bij de houging van _(!:ijn geestv:evwan-

ten.aande andere, zijdevan P,et1B:in- .neo.hof.

Prof. Molenaar stelde vast, dat mi- Q.ister Joeltes in. deze z.:ker niEits v:er- _.weten kon w9rden; die bad ge~eg

. zijn best :g~daan . om ,het Ç)lljuiste in .het .aJ;nendement,Hooy ~an ~ tOnen.

. Qn,ze

.v.v..n ..

~spr.ekllr ~i het

zeer

-~un1;ig: , deze , .Q,plosa~ ,J.s .. Wti~k, ·~

.JS vreemd. en üj, CO!J;lpliccert niet, al- leen ,Ç!e. uitvoeriljlg, vàn de .wet, .m,~ar o,ok ~ .onnpdi_g - de .ata,atsreAAtelijlce

verb.ouQiJ;lgen. ·

·~ * *

Û

m ieder mogelijk misverstand omtrent de vraág hoe wij tegenover het huwelijk staan te voor- ,,kQ.men, :tJ,aal~ ._pro;f. ,Mole,1:1aar met

volledige insteiJ;l)ning .nog ~ens .. aan he~geen mevrot~-w -~rtà,i;uer~e Wit , ,ip. de . TweE:de ,.E;a~er te d.ien :~aQzien

.bad ,geu;gct: ,;Van .,g;mser :~rie on- ,;4erst®,l;lt ;mij,n f;raciie de-"'telling" (lat . ,llet .wet~ige huwelijk, ;waaruit , een . .Q.Ç>r,ma,al ~,gf.lz.in ,o,Jiljsllrl#t, .•

een· .van

Q.e ,,b,eçht$e ~,ijl,ers is, •. ;w.aa;rQP ~,ge­

.zonde .l)afl1€J!lley~~ -~~\W.i. .P~ze :,ge- a!lçhte bij (je ·9-t!grÇI~eud.e .~ygc:~';tClt een levendige .werkeliJ.IÀl~ ~ , !lla- ken, behoort mede tot de taak, die al diegenen hebben, die zich mogen wijden aan de opvoeding. Het . gezin,

"(je ,;k~ke,n, ,de.· je,lfgdbewegili\g ,.en,,an- · ,dere , .illll4t\l.ten . ~uilen het . ve;r!lJ;lt-

:w;pord_eljJIJ:he.idsb~s~f 1

J,W

^,,de 9Pg~;oei­

~,nde JC,ugd te, dien 1\~~e,n ,qïenAA .te ontwikkelen. De Christelijke grol.l;d·

slagen van onze maatschappij en de

·P.la<t.ts V?.ll het wettige huwelijk zul-

len me(le daardoor hechter veran-

J~erd .. ~wmen <worden in de .levens- hol,ldil;lg van -de ·bevolki.ng."

. . ^..

E

n -echter: er zijn nu eenmaal nlittuurlîjke kinderen en wan- neer de vader en/of de moeder zich die kinderen hebben aangetrokken en de zaak in :bet gezin een oplossiug heeft gevonden, moet de wet -zich daarin niet ga,an mengen. De · heer Molenalitr noemde dit gegooçhel met wet!illrtikelen ~n alge~ne .t:naatrege- len van.bestU\U' .voor .. een zo erust~ge

Z<~ak, in OlllS.talldigheden, waar~n

Vilak zeer pijnlijke situaties zijn op- gelost, een de · Neder.land!:e wetgever -onwaardige oploss.ing.

'Tot

-Met

vroeg E!Jl ,:v.er~roe;eg. ·Pr.,.ffl'"'

sol" 'Molenaar. nog de • toezegging ván staatssecretaris mr. V lUl . Rijn, dat aJ.Ies ·

m

het . werk · .. Z0:\1 worden . ge-

steld, ·.om

bij de ambtelijke wtv-oe- ring 'Van de wet het thans gemaakte onderscheid zo weinig mogelijk te accentueren.

w i j maak.t~ ree.ds mel<iing van het m~ige .woord . van .de heer Schipper. Ook de heer Kuiper, van de K.V.P.-fractie, Het t!Chter een geluid .horen, dat wel zeer afweek van dat zijner geestverwanten in de

·andere Kamer.

Wel

meende hij het tenslotte toch . voor hen te moeten

.l'let natu\lrHjke .. k,il;l,d ~:t.<an v~g~s .. ~e

wet aUme,ntal;i~li®t worden Ojlge- legd. W:e;l.nu, ..

liJ

r~e.neerde ,hij: , In- dien ,de wè~gever .. aa,n de v;Wer :y;~

het natu"\lrl.ijke ... ~d. ,çle pliç,bt. ,oP\l~tgt

dit k.ind op een .of ;,andere ·,wijze

te

onderhouden of in zijn onderhoud bij te dragen en wanneer lli(len daar- naast constateert, ,qat Regerin_g en .Volksverleienwoolldîging v:an me- ning zijn, .d<lt ,in het kader

\!an

de na-oorlqgse .J.I'lO.liiPOlJ1Jek de . ver!wu- . d4lgen zoda,n~g iijn .,aewordl'\11, , ~~t de

V:<J,der, .Aiiie Iloleehts 1 .1kind ,.\l!!~tt .te verzorgen, V.QQr ,.kin,Q.~~bijslag .~n .. aan- merki.ng ,k~;~mt, ,d<~n is er, , :q1ater,ieel en in .. het ,J!;il,çler .w;m de feitelijke verhQJ.tdingen ge;;pr.o.~en, alles voor

~,l.e ,,zeig~p ,~r.O{l~ ,Qe, vader of moe-

, dèr

vllll éen natu1,1rlijk kind (nor- male) kinder.b~js,l1fg toe te kennen.

* * *

M

et het ontwerp nieuwe regelen orntre)lt. !ie K.amers

van

Koop- handel en ]!"abr,i~)J:en en met de -ont- . werpen betreUende · f.inanciiile tege- .moetkoming A~~n de .K.L.M. en ·tot

nadere r,ege1j~g

van .

de verhouding tussen het • ;Rijk en <ieze Luchtvaart- lV,[ij. ·is onze· f~;ac:t.ie in de Eerste· Ka- mer volkomen acqo.or~ gegaan.

Natuurlijk .betre,l;lrde ook de heer W ende;laar, die . over ,de K.L,lVJ:.Cont- werpen sprak, dat ,,hier g~d moest

heeft dez;e .week in het .Advertent.ie.bJ(L.d, v()or Lim-

burg het boqf,dartikel ,ge- teze.n waarin .de . redacte.m·

van dit ac.Mbre weekblq:d bezwaren .Qppert. tegen de heer Van .tier . O,oes van

. . N

aters, die hij

~en

rose

:~onke: nl?~mt. D~e

redacteur vindt dat die rose jonke1·

het met eens had behoren te zijn met meneer Spaak die democraat die de revolutie predikte. Hij . vindt dat -/naar slecht.

ge~~lschap

voor . meneer Romme .e.n hij vraagt of het met tud .wordt onderdehand, dat de Roomsen dat-zijn-

wij-~n·.wi~le,n-wij.bljjven

breken met

de Ro~;e.

Rakkers, en

~ar

1J.eb 3e .het gedo.nder in de glazen, .dacht ik, <;lat hèb ik Zlen .Aankomen, . buurvrJ>Uw, zo

helderzie;~;~,de

?,èn. jk nou.

~"'I..Uát.Ak,het

biJ deze ilez:e sig,'l:lQJ,mn.g,,wzn"®t h,oo»J,- · arttkel ·in. dat JAmbur.gse b.lad en verder $0hrjjf ik er niet over, want ik ben de .slechtste politicus van .de wereld en stel.

U

1,1.u eens vóór, .dat. ik zo.u schrjjven. dat. ilc die kreet van ,dat Limburgse blad b eg r ij p e.n dat ik meneer !)e Kadt 'Qap. de P,v,d.A. en meneer Ruys de Beerenbro,uck van .

.c~e

R.K.V;P., ;::o.als de Amerikanen: <lat. noe.men: vreem- de be,dgenoten vind, qan

~ou

i.k vti$sc1).ien

.de.

o.orzaak zijn

~an -~geno~g<;?t·in-:bed bij

.wildvreem(le we.nse.n, dat iou

t

k

~et pp m~Jn ge.we~en

.wiJlen he.W>en.

St~~t

U nu eel:!S voor, vat men(;?er

prof~ssor

,Romme. zou zeggen ..,deze ,b'IJ,r,ger

~eft.

gel.iJk" en

d<~t

.meneer jonkheer Van 4er Goes ZQu ,denk:en · ";::oals die .burger .van ;de over-

k~nt

dat zegt, slaat-ie de

~pijker

op de }i,qp" •.

en ..

ze zouden utt dat oude bed stappen - de een aan 'de rechterkant. en de ander aan de liv.kerkant en ze zouden nooit meer goed

op elkaar worden. ·

En dat zou i k dan ·op mijn geweten heb'be.n, met alle griezelige ·gevolgen van dien . ....•

Met ·alle consequenties . .... . Met alle verantwoordelijkheid . ....•

Stel

U v~r

dat ·u morgen meneer doetor Drees wilde spreken en op die hoge stoel zat

DEZE ·BURGER!

worden bijgepast (voor een bel~­

rijk deel echter was dit ·een gevo~g

van de mo~illjkheden op de Djakar- talijn). Ik hoop, zo zeide hij, dat de K.L.M., voor zover zij zelf al niet de ernst van de ingebrachte bezwaren heeft ingezien, hieruit zal hebben geleerd, dat de Staat met dit bijpas- sen niet zal kunnen doorgaan, vooral niet in de~e tijd van verarming. Ook onderstreepte hij nog eens, dat ci<>or de vlotte s.teun <1an de ll,IÇhtv.\l!»'t- rnaatschappij, de scheepvaart-maat- schappijen zeker niet in het gedraug zouden mogen komen. Samenwerking van luchtvaart en scheepvaart bli;tt gewenst.

·~ * *

' \ ' oor het . 9Ve:rige echter stak ~ie

· heer .Wen<ielaar 1.ijn gr~.OO

. bewondering voor .het initiatief ·~

-de prestaties 'l!an de K.L.M. en haar leiding niet onder stoelen of banken.

Ik heb, zo verk).aarde hij met ,na- ,druk, grote bewonderin,g voor het initia:tief, . het organisatiev~rmogen.en . de -d,urf v;a,n -de leiding en voor

4e

rn()jld ·en ·<ie ,tpewijdirni v;an het

.pèr-

soneel om. door .. te zetten, .zelfs tegep een massale tegenwerking in.

* *·*

Na. de. bevrijding zat. de K.L.M.

nagenoe,g zonder mqteriaal, . vrij- wel zonder personeel en

met.~

volkomen verwoeste

thui~;haven.

Nlettemin is in l.uttele jaren het bedrijf weer geheel opgebouw$1

en

tot _grote b.loei gebracht. Ziet, wat goede courag.ie vermafl!

Zelfs ernstige ongelukken en

~

zwaarste offers konden de

K,.L • M.

en haar leiding niet weer- houden, grimmig door te zetten.

Het is Ho.lland op z'n best. Het volk in zijn geheel leeft mee met dit bedrijf. Het is een van zijn troetelkinderen. Terecht, zo riep mr. Wendelaar .uit, want ons

vo~k

voelt intuïtief, dat hier een nieu- we toekomst openlif}t.

• • *

·ons volk, zo vervolgde hij, heeft

· alle eigenschappen, welke hier- bij nodig zijn: Kennis van de wereld en lust om erin rond te zwerven;

moed en doorzettingsvermogen om de gevaren . het hoofd te bieden; berelP- beid om zijn dien!)ten voor· het

inttr-

nationaal verkeer beschikb;~ar .

te

stellen, met voldoende nuchtere ,kijk -om te begrijpen, -dat er wat mee ·te ve~ienen valt, direct zow~l .áls lal)gs indirecte weg. Trade follows f!~g,

.ook in de lucht! ·

Mr. Wende!aar

.e~1.1-.dWde a~s:

Men zegt van ons volk wel-eens, qq.t wij krentenwegers, cent(Jll- tellers zijn, zonder ·fa~tasie,

^ZQTI•

der visie .Qp

,de

tpe;komst. :ffier is het .ogenblik cnn het 'teg.endeeZ te bewijzen; an·dere qan finan- ciële factoren moet ..

^..t

hier ,Jle

doors~<w

,_geven. Ik

~een

derlw.l-

ve, dat ook o n z.e

.Kamer . .d,e

. Regering in deze moet volgen

en ik zal, met mijn politieke

vrienden, met genoe9en 1,16ór

haar voorstellen stemmen.

Rlw,d van Europa (I)

G

eleidelijk aan groeit de belangstelling in ons land voor de vergaderingen, welke de Raad van Europa in Straatsburg houdt. Dat komt niet het minst, omdat daar mannen van groot formaat, als Churchill, het woord voeren en trachten de Europese politiek mee op te bouwen. Er blijven echter voor de goede ontwikkeling, in het bijzon~

der voor de vergaderingen van de Assemblée nog wel enkele wensen over, die wij hieronder willen trachten te formuleren.

Daar is allereerst de kwestie van de ·landen, die geen lid zijn van dit Europese Parlement. Van de landen, die niet achter het IJzeren Gordijn liggen, zijn dat Zwitserland, Portugal, Oostenrijk en Spanje. Zwitserland zal o. i. ernstig te rade moe- ten gaan, of de te ver doorgevoerde neutraliteit$·

politiek wel gehandhaafd kan blijven in deze tijd.

In ieder geval is de grote belangstelling van de Zwitserse pers voor de vergaderingen van de As•

semblée reeds een bewijs, dat zich daar een· wi}•

ztging in de publieke opinie aan het voltrekken is.

Portugal is wel deelnemer aan het Noord-Altan·

tlsch Pact, en dus betrokken bij de gemeenschap.

pelijke defensiebesprekingen voor Europa. Het·

moet mogelijk zijn een weg te vinden om ook Por- tUBal te doen deelnemen aan de vergaderingen van de Raad van Europa, al begrijpen wij volko- men welke moeilijkheden en bezwaren hierteges bestaan. Zo goed als de West-Duitse Republiek dit.

;taar is toegelaten tot de besprekingen te

Straats-

burg, zo goed moet het ook mogelijk zijn

om

Obii- tenrijk binnen dit kader op te nemen. ~n tegen- stelling met West-Duitsland heeft Oostenrijk reeds·

in verschillende West-Europese· landen diploma- tieke vertegenwoordigingen, zodat ook hier een

weg gevonden dient te worden.

Het moeilijkste geval van de hierboven genoem- de landen schept stellig Spanje. Het· regime van Franco schept hier de grootste hinderpaal, in het bijzonder is een grote tegenkanting. van de zijde van Frankrijk te verwachten; Stellig zal men·zekere waarborgen wensen ten opzichte van de béScher- ming van de minderheden,· eer Spanje zou wbr- den toegelaten tot de Raad van Europa.

Raad van Europa (11)

E

en ander punt, dat een zekere arbitrage ver- dient, is de tegenstelling tussen Engeland en· Ierland, welke zo seherp naar voren kwam bij de discussies over de door Churchlll ingediende motie inzake een vorming van een Europees leger.

De Ieren van alle richtingen bleken fel verbitterd te zijn over de verhoudingen tussen Noord-Ierland en de Ierse Vrijstaat. Hoe de omstandigheden daal' precies liggen, wie der beide partijen gelijk heeft, kunnen wij niet beoordelen. Maar in ieder geval is het gewenst, dat deze zaak eens rustig door- gesproken wordt. Ierland doet· verder van ganser harte mee aan de besprekingen in de Raad van Europa. Reeds· alleen om die reden verdient dit vraagstuk een overweging, zij het in een zeer rus- tige sfeer.

Ook de samenstelling van de verschillende dele·

ga ties dient naar onzé smaak in· de· toek-omst nader·

bezien te w-orden; Het lijkt ons wenselijk, dat daarin zoveel mogelijk de verschillende politieke groeperingen in de verschillende landen betrolt- ken zijn. In de Turkse delegatie van 8 man zitten uitsluitend vertegenwoordigers van een politieke partij. Ook dit lijkt ons een zaak voor de commis- sie van de Reglementen van de . Assemblée.

Deze dingen zijn voornamelijk kinderziekten. Er is, vergeleken bij het vorige jaar, bepaald een groei te constateren in de gang van zaken bij de Assemblée en stemt naar ons gevoel reeds tot ver•

heugenis en tot de hoop, dat deze kinderziekten·

binnen afzienbare tijd overwonnen zullen worden.

Hoera voor Lieftînck

Het Vrije Volk van 25 Aug. schrijft:

Minister Lieftinck heeft een besluit geno- men, dat

de

overgrote meerderheid van de rokers met vreugde zal beg1roeten.

Dti

siga- retten beneden de prijs van zeventig cent blijven vrij vun prijsveThoging. Eft verlw- ging van de prijs der goedkopere merken zou hèt gezinsbudget extra-belast ltebten of de rokers gedwongen hebben het roken te staken. Dit gebeurt nu niet. Talloze mannen - en vele vrouwen - zullen het met genoe-

gett- he~en

vernomen.

We weten wel, dat vanwege partijdigheid, de leglcll' nogal eens in gedrang komt, maar dit arti•

keltje is een en al ongerijmdheid.

We zouden dan ook de volgende vragen willen stellen.

Roken de arbeiders alleen cigaretten goedko- per dan 70 ct. per pakje?

Kunnen zij die 70

ct.

of meer voor hun cigaret- ten betalen, zonder enig bezwaar meer betalen7

Zijn bij. een verhoging van de cig,aretten bene- den de prijs van 70 ct. de arbeiders in

eens

ge- dwongen het roken volkomen te staken en zelfs nièt meer in staat een kleinere hoeveelheid te be- talen?

Het is toch wel belachelijk.

Maar Lieftinck is lid van de P.v.d.A. Wat deze doet is altijd in het belang van de arbeiders en daar gaat· het toch maar om.

Dus een hoera voor Lieftinck.

Bedenkelijk

&

Britse communistische partij heeft be- k-end · gemaakt, dat zij. bij. algemene ver•

kiezingen in de toekomst het aantal van

haar

candidaten drastisch zal beperken, teneinde de Laliourpartfj te steunen. Op deze wijze, aldus luidt de verklaring van de communistische partij, kan een overwinning van de conservatievèn wor- den belet. Het moet voor de Engelse socialisten nu niet bepaald prettig zijn om plótseling een dergelijke bondgenoot te krijgen en zeker niet tn deze tijd. Mag het dan al waar zijn, dat de demagogische methoden van de communisten

elk~ manoeuv-re mogelijk maken, dus buiten de schnld · van de Labourpartij om, dit neemt toch

~ièt weg, dat de· socialistische ideologie overal

te

scherp blijft afgestemd op het revolutionnaire.

Dit houdt het gevaar i:1, dat de communisten vat op een deel van de socialistische aanhang blijven behoudèn. Het is te hopen, dtl.t deze emstip fout, waarop de socialisten reed& -bij herhaling ilr gewezen, zich niet· zal wreken.

Betrekkelijk

Dezer dageu lazen wij in ons dagblad,

dat ·

etm kl"tlik water oj:t de

zwarte· ma'l'kt

·V.

het dorp Agrigento Jjij Palermo 325 lires heeft- opgebracht. De prijs in enkele andere zuidelijke kuststeden van Sicilië scheen daarvan niet

af te

wijken. Naar schatting zitten 250.000 mensen uit de kuststreek tussen Siacca en Licata al negen dagen zonder water, nadat door een aard·

verschuiving een aquaduct zwaar werd bescha- digd. Er ontstond onmiddellijk een

zwarte

markt in water en de prijs steeg ' met de hitte. Een typisch geval in onze moderne tijd. Tevens toch ook weer een voorbeeld van de betrekkelijkheid van de waarde der dingen. Wat een glas water zelfS in onze moderne wereld al niet waard kàn zijn! Zeker, dit voorbeeld heeft met politiek niets

te

maken, maar het moge ons er even aan herinneren, in welke weelde wij na de oorlog weer leven, Gndanks alle moeilijkheden, die zich zowel op politiek als economisch terrein voor·

doen. Wij bezitten nog ortze vrijheid en mate- riële dingen, die in de rangorde der menselijke behoeftenbevrediging een wel wat hogere plaats innemen, ditn een glas water. Wellicht moge het voorbeeld van het zwarte water in Sillcill onze vaak ongemotiveerde ondankbaarheid en somberheid verdrijven, althans verkleinen.

Mislukt

De stakingsgolf, die door de communistische E.V.C. is ontketend, is dUS op een vol•

komen mislukking uitgelopen. Dit mag een ver- heugend verschijnsel worden genoemd. Niet alleen, omdat thans weer de ax;beidsrust is in·

getreden, maar vooral ook, omdat de arbeiders, die aanvankelijk aan de ·communistische oproep gehoor gaven, wel zeer bedrogen zijn uitgeko- men. Het is wel ergelijk en voor de betrokken arbeiders minder aangenaam te moeten consta- teren, dat de E.V.C. de moed bezat tot staking aan te zetten, terwijl zij bij lange na niet in staat was degenen, die aan hun oproep gehoor gaven, voldoende middelen te verschaffen om, zij. het op een sobere wijze, in hun levensonder- houd te voorzien. Met dit incident heeft de,

m.v.o..

opnieuw haar ware bedoelingen bloot- gelegd en wel met zulke catastrophale gevolgen, dat wij mogen aannemen, dat de arbeiders, die tot dusverre nog enig vertrouwen in de E.V.C.

hMideu', il'l'mliddeW' zullen ztjn· genezen.

Ambtenarij

M

ochten wij een vorige maal melding maken maken van de grote service die de P.T.T.

vaak geeft, zulks ten bewijze, dat het bij de overheidsinstellingen anders kan, dan men op grond van vele klachten vaak aanneemt, thans moeten ook wij van een zeer teleurstellende ervaring melding maken. Niet omdat toevallig wij

zelf

de gedupeerden waren, maar wel omdat het bedroevend is, dat sommige luie, domme en halsstarrige ambtenaren naam en service van een vlotte overheidsinstelling bij het publiek in discrediet kunnen brengen. Dezer dagen boden Wij aan het Centraal Station een deel van de oplage aan van een vakblad, dat in pakken ge- bonden ter verzending gereed was gemaakt, Onze ervaring was tot dusverre, dat deze pak·

ken geteld, doch ongezegeld konden worden af- gegeven, waarna op rekening-courant het ver·

schuldigde bedrag later kon worden betaald. De ambtenaar zei, dat dit niet mogelijk was, on•

danks het feit, dat wij vroeger nooit anders hadden gehandeld. Aannemende, dat deze ambte- naar gelijk had, en de vorige maal dus steeds

een

fout was gemaakt, vroegen wij hem enige minuten geduld te hebben, opdat onmiddellijk iemand zóu worden gestuu!V, die het vereiste geld zou brengen. Ofschoon de klok nog lang geen vijf uur had aangewezen, zei de ambtenaar,

"dat hij reeds tien minuten overwerkte en dat hij op het brengen van het geld niet kon wach- ten." Toen wij de ambtenaar tenslotte verzoch- ten of wij dan de pakken bladen (hooguit 900 exemplaren in getal) op zijn kantoor mochten laten staan tot de volgende morgen, werd dit door hem geweigerd. Gevolg: nieuwe tijdrovende expeditie en kosten. Over service van de P.T.T.

gesproken. Inderdaad onbillijk om hierover de P.T.T. als instelling

aan

te vallen, doch het ware gewenst, dat dergelijke elementen, die in dienst van de. P;T.T. zijn, eens behoorlijk op hun nummer werden gezet en erop werd gewezen, dat . zij een dienende functie. hebben, waarbij hun dan maar eens als· voorbeeld moest worden gesteld, wat

er

vaak in de particuliere bedrijven wordt. gepresteerd.

Dom

Naar de laatste tijd· in toenemende mate uit Westelijk Puitsland wordt bericht, dragen sommige tndustri&en van het Ruhrgebied in•

direct bij aan de West-Duitse communistische partij als een "verzekering" tegen de toekomst.

Onder de indruk van de communistische succes·

Sèn in Korea en uit vrees, dat een dergelijke ontwikkeling in Duitsland zou kunnen optreden, aldus weet de correspondent van het Handels•

blad te Bonn te melden, hebben vele grote fa·

brikanten plotseling ontdekt, dat de communis·

tische bladen, ondanks hun kleine oplagen, een goed advertentiemedium zijn. Advertenties, soms van halve pagina's, van verscheidene zware staalfabrieken en machinefabrieken, zijn een nor•

maal verschijnsel geworden in ,.Freiès Volk", het orgaan. van de communistische ,partij in Düsseldorf. Als men dergelijke berichten leest, wrijft men zich toch werkelijlt de ogen uit. Af·

gezien van het feit, dat een dergelijke houding weinig principieel kan worden genoemd, is zij kihderlijk naïef. De historie achter het ijzeren gordijn heeft nu toch wel voldoende geleerd, dat het noèh voor een zaak of bedrijf, noch voor een individu mogelijk is, zich te del\:ken tegen het communistische gevaar of bij de rode heren in het gevlei te komen. De geschiedenis heeft be- wezen, dat het. inderdaad tijdelijk mogelijk is de rode bewindhebbers het naar de zin te maken, doch als dit niet meer in de kraam van de heren te pas komt, is de trap achterna des te groter. Een dergelijke methode, als thans door sommige Duitse industriëlen blijkbaar wordt toegepast, is laf en dom.

Een der waterlwo_fden

Het korps Koninklijke Marechaussee telt

· rond 3000 onderofficieren en manschappen.

Dit ^is dus ongeveer de sterkte van een regiment infanterie.

Deze 3000· braven worden, ongeacht de majoors, de kapiteins en de luitenants, aangevoerd door niet minder dan TWEE kolonels en TWAALF luite•

nant-kolonelS~

Indertijd toornde de Volkskrant reeds over het waterhoofd dat ons legertje moest torsen. Eén waterhoofd. blijkt echter een te lage schatting - ons legertje werd inmiddels een veel-hoofdi.C inónster. Allemaal waterhóofden en dit is er één

van.

VRIJHEID .EN - t>EM()CRATIJ!:

--YIJJIIJD 11 IIMOOIA711·.

Weekblad van de Voll<spartU voor- Vrijheid en Democratie

Voorzitter Redoctie-c;omm.:

Drs. H. A. Korthols. . Redactie-secretaris: Mr. E. Elios.

·Adres: Victoria Hotel Amsterdam, Kamer 435.

--Administratie: Po s .. t bus 43, A'foort, teL 5267.

Abonnementsprijs

f

1.90 p. kwar- tool,

f

7.50 per jaar.

Voor het zenden van obonne- ments- en odvertentiègelden:

Postgiro no. 245103, ten name van de Penningmeester van de Stichting .. Vrijheid en Democra- tie" te Amersfoort.

Losse nummers 15 cent.

Voor advertenties wende men zich tot de administratie.

\.., ______ ^___.

DEMOCRATIE

BOVEN ALLES

(Ingezonden.)

D

at behoort ook te gelden voor studenten, voor Spaak c.s., voor stukjesschrijvers, kortom voor iedereen.

Dat ben ik dus met de· schrijver van het artikel met dezelfde titel, in Uw nummer van 18 Aug. j.l. wel eens.

Het is mij echter niet duidelijk dat iehmnd, die ;dch enigszins· de ernst van het. gevaar voor het verder be- staan van onze Démocratie bewust is, het oneens kan· zijn met de .sttidentéri- actie op de ,Frans-Duitse· grens. De schrijver van de 'vorige :week zal toch niet willen beweren dat de stu- denten meenden met het verbranden van de douane-barrières, ook de grensvoorschriften op gewelddadige wijze te hebben opgeruimd? Een der- gelijke slechts, vanzelfsprekend sym- bolisch bedoelde ·handeling, kan toch niet worden vergeleken met b.v. ter- rorisme à la Spaak c.s.? ?

Welnu dan, verheug U met mij over het feit dat er·in onze Democratie nog mensen ·bestaan, die blijkbaar van mening zijn dat er nog veel te veel gepraat wordt en nog veel te weinig gedaan.

· Verheug U met mij dat er nog men- sen bestaan, die de geestelijke moed bezitten een paar grenspalen te. ver- branden, ·om daarmee doodgewoon aan te tonen dat er haast moet wor- den gemaakt, ja zeer veel haast!!

Er is na 1945, behalve de laatste paar maanden; · nog niet zo erg veel méér gedaan dan ·Órttwapenen en pra- ten!!!

bie laatste paar maanden beteke- nen hoofdzákelijk alleen nog maar, dat we gespaard zullen blijven voor een tweede Mûnchen 1938.

.U zul.t }).et wel met mij eens zijn, dát er nog heel wat meer zal moeten gebeuren om onze -Democratie veilig

te stellen. ·

Het is daarbij al helemaal onbegrij- pelijk dat er op de vergadering van de Europese Assemblée te Straats- burg afgevaardigden schijnen te be- staan, die West-Europese defensie- plannen afremmen. Speciaal de En- gelse Labourafgevaardigden schijnen niet verder te kunnen zien, dan hun

"genationaliseerde" neuzen lang zijn.

Dat verder in de Assemblée onze - en andere -afgevaardigden geen ge-- legenheid kregen, hun (anti) stand- punt t.o.v. van Spaak uiteen te zet- ten, kan ik niet anders dan beneden peil noemen. Als in de politieke kraam van de belanghebbenden iets niet van pas komt, wordt de kwestie blijkbaar altijd nog maar rustig in de bekende doofpot gestopt.

Over .democratie. gesproken.

Leeuwarden.

1 SEPTEMBER ·t95.l -'- PAG. 4

Retrospectieve Beschouwing en Conclusie de Nederland~ Indonesische

dan bij behandeling door het Unie- ministerie. Integendeel ben ik van me- ning dat dan juist gemakkelijker over·

eenstemming bereikt kan worden, daar elke angst -voor pre.stigeverlies dan wegvalt en men op zuiver zakelijke gronden kan onderhandelen.

Unie betreffend .

(Ingezonden).

neze Unie, resulterend uit de R. T.-conferentie, blijkt in, de praktijk, . zoals iedere overeenkomst die op compromissen gebaseerd - is, alle eigenschappen in zich te sluiten, die tot wederzijdse ontevredenheid leiden. Dit is nog zacht uitgedrukt, gezien het feit dat de Indonesische partner een zijns· inziens nuttig .~e­

bttük van deze . overeenkoms-t. bliJkt te maken ·door de bepalingen niet alleen 'Volgens zijn zienswijze uit te leggen, maar deze tevens tracht door te drukken onder het motto: -:--- een voortgezette strijd tegen koloniale onderdrukking - .

Aannemend dat zulke uitlatingen kenmilijk door President Soekarno gebruikt worden met . de voorop- gezette bedoeling het Indonesische linkse front te apaiseeren, en ver- onderstellende dat hij uit opportu- nistische overwegingen toch heime- lijk naar samenwerking in Uniever- band streeft, -toont deze wijze van politiek optreden, waarbij Nederland

·voor hem als de nuttige - Kop van Jut - fungeert, dat hij ons land ge- bruiken kan met weglating van elke reverentie. De gevolgen van een dergelijk optreden van de heer Soe- karno zullen voor Nederland, maar op de duur ook voor hem zelf, desa- streus zijn.

• *·

*

H

et kleineren , van een partner moge momenteel ten voordele strekken van de heer Soekarno c.s.

in hun strijd om de macht binnen In- donesië zelf, op de duur verliest. dit middel zijn waarde al naar gelang de Neder!. belangen door verlies aan prestige ·meer en meer in 't gedrang zullen komen.

- De · revolutionnair-communistist:h.e krachten zullen · hun. eisen tot vo~­

komen Jik:wida.tie. ;Van, J,li ed .. btll!)<llgeJJ

~-zowel culturele als . economis.che _.;.

steeds luider doen klinken .en de heer Soekarno zal steeds verder moe~

ten gaan op de weg die hij n,u be- treedt, tot uiteindelijk niets meer

te

likwideren valt. ·

Maar dan

is

ook het ogenblik ge- komen dat de macht van de heer Soekarno c.s. zelf gelikwideerd zal worden. Hij heeft dan .niets nieer aan te bieden ter apaisering, noch kan hij _dan . op steun re){enen: van zijn Ne<lerl. partner, die dan elk prestige, door Indon .. ogen beschouwd, verloren heeft.

Alvorens een oplossing aan te ge- ven uit deze m. i. dreigende toe- komst, zou ik willen nagaan wat de Neder!. bedoelingen geweest zijn met het sluiten van een dergelijke over- eenkomst als ter R. T. C. bereikt.

* * *

U

iteraard kan ik slechts ver- onderstellenderwijs spreken, maar toch wijst de hele gang van zaken en het verkregen resultaat wel , hierop, dat Nederland nog heeft wil-

len redden wat er te redden . viel, ge- dwongen door een revolutionnaire dreiging bij niet inwilliging. De ge- dachte moet daarbij wel voorgèzeten hebben dat de Neder!. culturele en economische belangen in Indonesië dusdanig groot waren en de morele verplichtingen t. (). v. de minderhede.n, waaronder die van Neder!. stam, dus- danig dringend, dat . een totaal los- laten daarvan niet verantwoord te achten was.

Nu kan getwist worden over de vraag of met het sluiten van het Unie-statuut die belangen en ver- plichtingen ook maar . enigszins ge- dekt zijn. Natuurlijk is dat wel het geval bij een wederzijdse loyale uit- voering van de gemaakte afspraken, maar daarvoor is geen Unie nodig.

waar met de Unie-overeenkomst de souvereiniteit volledig werd overgedragen - men kan dit betreu- ren of niet -'- daar wordt· juist door de overige bepalingen, nl. die ter bescherming van die Neder!. belan- gen eri -·ter mogelijke nakoming dier verplichtingen, bij een wantrouwend partner de schijn gewekt dat die souvereiniteitsoverdracht slechts ge-

• de~ltelijk plaats vond. • · ..

Of men draagt de _ souvereiniteit over en . maakt d a

á

r n a a s ,t een tractaat, of men :weigert zulks met alle consekwenties daaraan verbon- den. Wat nu bereikt is wekt de schijn of men wel de souvereiniteit heeft willen overdragÈm -maar uit vrees voor belangenverlies ·toch nog door een achterdeurtje ingang wil blijven hebben. Wat daarvan in de praktijk terecht komt blijkt wel uit het draz:r1.a

"Ambon", niettegenstaande het in de wet opgenomen amértdemerit: vim de V.V.D., betreffende de Neder!. ver- plichting t.o.v. de behartiging van het minderhedenprobleem.

Bovendien zou als gevolg van een opzegging onzerzijds van de Unie, het belangrijkste wapen aan de heer Soekarno uit handen geSlagen wor- den, n.l. om ten koste van K eder- land zijn eigen prestige te vergroten.

Een verlies van onze economische-.

en handelsbelangen is - zoals boven- geschetst - door het tellçens . toe·

geven van heer Soekarno aan zijn linker· opponenten vrijwel vaststaand.

Mocht de heer Soekarno nu ·reeds alleen en los van de Unie komen te staan, dal;l ,is ereen kans dat J.:lij open kaart moet en durft te spelen met als gevolg een optreden tegen die krachten die kennelijk naar een com- munistische overheersing streven.

De m. i. juiste oplossing uit de im- passe is een splitsing aan te brengen in de R. T. C.-overeenkomsten door deze op te zeggen en tegelijk de sou- vereiniteitsoverdracht uitdrukkelijk daarbij te bevestigen. Daarria kunnen dan meerdere traetaten gesloten wor- den waarbij handels-, economische- en eventueel culturele en sociale be- langen geregeld worden.

V

erliest hij dat spel dan is hij zelf ook verloren, maar dat lot wacht hem eveneens op zijn thans gevolgd pad. •

Wint hij, dan is hij automatisch aangewezen op een goed functioneren van de Nederl. bedrijven en het Ne·

derlandse intellect waar die bedrijven van afhangen. De staatsfinanciën van Indonesië kunnen onmogelijk zonder de uit die bedrijven voortvloeiende baten in evenwicht gebracht worden.

:je

* *

T

egen deze oplossing zou inge- bracht kunnen worden dat daarmede het gehele statuut van het regelmatig Unie-overleg zou komen te vervallen. Daar staat tegenover dat niets belet om bij behoorlijke ver- tegenwoordiging net zoveel en zo dikwijls overleg te plegen als men nodig of nuttig acht, terwijl door op- heffing van het Uniestatuut geen en- kele waarborg verloren is dat het overleg minder vrucht zal afwerpen

Tot nu toe heb ik slechts enkele schuchtere stemmen vernomen die bovenstaande oplossing vermenen te moeten aanbevelen, reden waarom ik vermeen er goed aan te doen hier- aan meer bekendheid te geven.

Den Haag A.M. PINO.

filli·R·ti--Ä~-N ofl

. ~~:·:··:··-_·-" B~O'~:~~v;ndt :~nog,~.., ^m ~n ^{P'"'' v= op-} -~~.::.

I

⁰

~

0

~

0

§

§

~ §

0 0

8 ~

0 0 0 0 0

~

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

~

0

g

0

g

i

· bouw en in een gevaarlijke situatie in de wereld. Het is beschamend te bemerken, dat er nog zovelen zijn, .die zich -·voor -de volkomen onredelijke voorstellingen van communisti·

sche agitatoren hebben laten vinden om de eco:nomi.e van het_

land - en daarmede hun eigen portemonnaie - schade toe te

brengen. ·· ·

(Elseviers Weekblad)

Nederlandse defensie

D

e Nederlandse regering komt aanzierilijk minder snel tot besluiten dan de duizend vrijwilligers voor Korea.

Met haar begroting voor Oorlog 1950 was zij vele maanden te laat. Toen deze er was, werd zij weer ingetrokken. Daarop hoorde men geruime tijd niets meer, al klonk het gefluister vari achter d"e schermen soms z6 luid, dat het tot in de zaal door- drong. Eindelijk werd een nieuwe begroting ingediend, kort daarop gevolgd door een toelichtende nota, welke toelichting niemand veel wijzer maakte. Thans verneemt men, dat door de gebeurtenissen der laatste weken ook deze nota is achterhaald.

Hetgeen wij zelf al begrepen hadden. Men blijft het ontstellend gemis aan realiteitszin gevoelen als de meest hinderlijke han- dicap bij het zich te :weer stellen tegen dreigende gevaren. Het moest ook onze regering toch langzamerhand duidelijk zijn, dat één zaak alle andere te boven gaat, en dat naar die éne zaak ook minister Lieftinck zich te richten heeft.

(De Nieuwe Eeuw)

Teken aan de wand

W .

ij kunnen sinds enkele dagen niet voor de volle 100%

. meer trots gaan op· de sociale ·rust in ons land; die in het na-oorlogse onrustigè Europa ongetwijfeld exceptioneel was.

Dat is zeer te betreuren, te meer omdat de stakingsbacil, die thans in Amsterdam en Rotterdam wroet, kennelijk van zeer roden huize is, terwijJ de staking zelf allerminst "sociaal" te rechtvaardigen is. Het is een ordinaire EVC-CPN-rel; die - wat de chauUeursstaking betreft, - alle kenmerken van de laatste Belgische strategie draagt. Want een meerderheid van de chauffeurs besliste, dat er weer gewerkt zou worden, maar degenen, die aan het werk gingen, werden geterroriseerd en gemolesteerd door de minderheid, met het gevolg, dat de meer- derheid in verband met vernielingen aan de taxi's en mishan- delingen van de chauffeurs niet durfde uitrijden. Bepaalde bla- den, die thans hierdoor ach en wee roepen, mogen zich echter troosten met de gedachte, dat zij een dergelijke gang van zaken, zij het onder andere omstandigheden, hebben toegejuicht. Het neemt intussen de ernst van het geval niet weg en men moet het geheel der stakingen dan ook ais een teken aan de :wand zien.

(De Gelderlander)

. VJUftiEID EN.· DEMOCBATDC 1 SEPT:miBER 1Q50 .-:-.PA(}. 5

Wij hebben te veel generaals en kolonels UIT DE PARTIJ

BIJEENKOMST COMMISSIE VOOR JUSTITiëLE AANGELEGENHEDEN

.. De CoDllnissie voor. J~itiële Aan-!

gelegenbeden van de V.

V; D.

zal op Zaterdag. 16 September, 2 uur, ⁱⁿ

Hoe komt onze weer1nacht op peil?

^{· Hotel} Terminus, ·Stationsweg 80, 's GravèDJiage; een bijeellkom11t hou~

den betreffende de paragraaf Justl~

tiële Aangelegenheden van het Werk- program: Die partijleden, die tot deze bijeellkomst toegang wensen, dienen

!llich zo · spoedig mogelijk telefonisch èf schriftelijk te wenden

tot

het Al..i gemeen Secretariaat, Koninginne~

gracht 61, 's Gravenhage, telefoon 111768, waarna zij een uitnodiging zullen ontvangen.

(Door onze militaire medewerker)

Onze volksvertegenwoordigers moeten thans op korte termijn de beslissing nemen: hoe wordt hetgeen wij onze weermacht noemen vervormd tot een practisch bruikboor onderdeel van de West-Euro-

pese weermàcht? .

Welke richtlijnen moeten daarbij gelden?

Waar schuilen de fouten in het tegenwoordige beleid en de door dat beleid geschapen organisatie?

Een moeilijke beslissing, omdat onder deze volksvertegenwoordigers geen enkele deskundige op het gebied van "moderne weermacht en weerbaarhèid" schuilt. Elke Kamerfractie MOET zich dus laten voorlichten door we I tot oordeel bevoegden. Waar die te vinden?

Want wie garandeert hun deskundigheid en. . . . belangeloosheid?

Wie garandeert dat "wetende" militairen ook bereid sullen zijn tot voorlichten, tot s p r e,k en TEGEN het inzicht van hun chefs en dus TEGEN hun eigen belangen in?

I

n aansluiting op vorige artike- len willen wij daarom enkele punten aangeven, welke o. i. in elk geval behandeld moeten worden, om- dat zij mede de oorzaak vormen voor het ontstaan van deze peper- dure · "weermacht", die geen weer- macht is en bij handhaving van dit beleid en deze inzichten ook nooit een weermacht kan worden. ·

Het eerste p u n t : dat, wat wij willen noemen "over-promotie", d.w.z. te onstuimige en geenszins ver- diende promotie onder een categorie officieren, die behoren tot (en het moet nu maar onverbloemd duidelijk worden · gezegd) de vrienden des huizes.

Die "onstuimige" promotie op zich- zelf (dus buiten de huisvrienden) is niet zo onverklaarbaar. Imme:rs, van de officier met geschiktheid· yoor de.

hogere erî'hoogste rangen worden, in .vergelijking met een burger-ambte- naar van gelijke positie, méér "bij- zondere" eigenschappen verlangd.

H.et gevolg hiervan: de "normale"

~omotie zal langzamer verlopen dän onder de burgerambtenaren met als regel tevens financiële ten-achter- stelling. Daaruit

m

o e t bij een zwak en in dit geva.l zelfs uit het door-en- door ondeugdelijke Militaire Gezag rechtstreeks ontsproten beleid voort- vloeien: onstuimig omhoog dringen van incompetente lieden; "overwaar- dering" van de functies als zodanig en d u s het naar beneden drukken van het p e i 1 der leidende figuren.

*

*

*

W

elke nu zijn de middelen om deze mistoestand

te

beëindi- gen?

a. Onverbiddelijke schoonmaak en opruiming onder de incompetenten.

b. Véél strengere eisen stellen ten aanzien van de promotie.

c. Indien in hun tegenwoordige rang volkomen geschikte officieren gepasseerd moeten worden voor de hogere rang, gelegenheid geven tot doordienen ook mét salarisverho- ging te goeder tijd.

d. Of: voor de gepasseerden pen- sionnering met v o I pensioen op jon- gere leeftijd, zoals ook bij de Marine mogelijk is.

Men vergete niet dat een deugde- lijk en voor zijn taak geheel bere- kend officierskorps (en onderoffi- cierskorps!) voor elk leger onontbeer- lijk is!

Wat hierboven werd gesteld geldt dus m. m. eveneens voor het onder- officierskorps - lang niet elke ser- geant is geschikt voor een hogere rang, maar desondanks moet en zal die sergeant onder het huidige beleid o ok sergeant-majoor en o ok adju- dant-onderofficier moeten worden!

H e t tweede punt: in ons legertje bevelen te veel gene- raals en kolonels.

Een g I ob a a I cijfer ter illustra- tie. De juiste cijfers kan het Minis- terie van Oorlog natuurlijk verstrek- ken.

. Het in 1939 gemobiliseerde leger te:.- sterkte van 8 divisies met hulp-

~oepen telde ongeveer 10 generaals en ongeveer 50 kolonels.

··· Thane moeten . wij . ons , beste . best

doen om zegge en schrijve drie di- visies met hulptroepen bij elkaar te · brengen. Maar daarbij beschikken wij naar schatting over ongeveer 26 ge- neraals en 100 kolonels.

Terwijl - en hierop komt het o. i.

aan - voor een legertje van 4 divisies naar onze mening ongeveer

12

gene- raals en 40 tot 50 kolonels het maxi- male maximum vormen.

* •

*

H e t derde punt: maak een einde aan wat wij "overwaar- dering van functies" zouden willen noemen; in al~e niet tot h~t "s~rijdel}­

de deel" van het leger behorende or- ganisaties struikelt men over aller:- hand rangen en graden en tevens over allerlei functies, welke in een r ijk leger wellicht verdedigbaar maar in een ·a r.m leger uit den boze, want geldverspilling zijn. Wij wezen er ter iillustratie van deze uitwas reeds op hoe in het rijke -~~r~nse legj!r n e ^g e n man achter ·het front nodig zijn

om

een man in de vuurlinie te brengen, terwijl dit cijfer bij de sobere Russen t we e is.

Mede zal men moeten breken met het in dienst houden van reserve- officieren (o.w. ook hoofdofficie- ren), terwijl er o.i. reeds een bedui- dend over-compleet aan hoofdoffi- cieren bestaat.

• * •

H

^et v i er de punt: het bo- venstaande wijst er o. i. op hoe dringend geboden het is de gehele legerorganisatie in al haar onder- delen te laten beoordelen op haar efficiëncy door een commissie, be- staande uit top-figuren uit het be- drijfsleven, enkele niet-ambtelijke deskundigen op het gebied der effi- ciëncy en enkele jongere en veel- belovende officieren.

Deze commissie ware in geen geval verantwoordelijk te maken tegenover de Chef van de Staf of de Minister, maar rechtstreeks verantwoordelijk aan het Kabinet.

Waarschijnlijk zal het niet makke- lijk zijn die jongere officieren te vin- den omtlat zij in deze functie van potten-· en dwarskijker natuurlijk de Goden tegen zich krijgen; Men heeft echter in 1949 in Indië reeds

eep

soortgelijke commissie ,geprobeerd", en hoewel de resultaten ver beneden de verwachting bleven, heeft zij toch verschillende goede dingen tot stand gebracht.

En. . . . waar de goede wil aanwezig is kan ook· de goede weg worden ge- vonden.

• • *

H

^{e t v ij f d} e punt: Men denke vooral niet dat bij de Marine de toestanden beter zijn - "zij zijn minstens even waanzinnig als in het leger", schreef ons een wetende. Zo werden officieren uit de promotie 1940 na nauwelijks tien jaar dienst reeds in de effectieve rang van ma- joor benoemd. Leraren van het Insti- tuut te Willemsoord, die eertijds als regel een luitenantsrang bekleedden, zijn thans .... majoor. .

Voorts dient mew o.i. een einde te maken aan het ·verschil in salarl,s, levensvoorwaarden enz. tussen leger en vloot. Ook .daardoor. is, het Mari-

ne-apparaat (ook de mariniers) veel duurder dan de landmacht, hetgeen niet juist en niet nodig is.

• * ..

H

et zesde punt: .vóór alles geldt thans een behoorlijke en afdoende taakomschrijving voor het · leger. Want op die taak dient alles, ook de begroting, te zijn gebaseerd.

Slechts dan zal het mogelijk zijn die begroting te splitsen in de vaste ^post der personeelsultgaven en de post der materiële uitgaven.

Wij besluiten deze beschouwing met een vraag, welke aan de minis- ter ware te stellen, omdat zij o. i. in het te vormen leger voor de bezet- ting der leidende functies van bete- kenis is: welke van de leidende mili- taire figuren in Nederland (onge- veer 26 generaals en 100 kolonels) verwierf zich werkelijke praktijk- . ervaring iN. Indonesië of elders ?

··De Sociale Commissie van de V. V.D. zal op 13 September 2 uur, in Café-Restaurant Den Hout, Be.

zuidenhoutscweg 11-13, 's Gl'aven- hage, een bijeenkomst houden be- treffende de paragraaf Sociale Zaken van het Werkprogram. Partijleden, die tot deze bijeenkomst toegang wensen, dienen zich zo spoedig mo- gelijk telefonisch of schriftelijk te wenden tot het Algemeen Secreta- riaat, Koninginnegraeht 61, 's Graven- hage, telefoon 111768, waarna zij een uitnodiging zullen ontvangen.

Vrijheid, ~ociale gerèchtigheid en verantwoo·rdelijkheid

(Ingezonden).

H

et stukje, getiteld "Werklozen", in het weekblad van 25 Augus- tus lijkt wel geschreven om misver- standen op te roepen. Daarom kan het nuttig zijn, de kwestie nader te bekijken.

Twee punten zijn het, waarom het hierbij gaat: ·

1e. de vrijheia van arbeid, 2e. de sociale plicht.

Over · de vrijheid van arbeid voor ieder mens behoeven we in onze par- tij niet te discussiëren; de erkenning van dit recht ligt in onze beginselen besloten en staat in ons programma.

In de praktijk zal ieder in een zelf gekozen werkkring meer presteren dan in één, die hem opgelegd is. Zo zijn wij mensen nu eenmaal. Ook de kantoormeiSjes, die geen verpleeg- ster willen worden ... .

Ook over onze sociale plicht zijn wij het allen eens. Er is ander be- lang dan uitsluitend het onze.

* ••.

D

e vraag is nu, wie moet zorgen dat aan die sociale plicht wordt voldaan, wanneer deze in conflict komt met een recht, in casu de vrij- heid van arbeid. Hebben wij er zelf de verantwoordelijkheid voor, of moeten we er toe worden gedwon- gen?

Ook deze vraag is voor o~s niet moeilijk te beantwoorden.

Ieder mens moet zelf de verant- woordelijkheid dragen. Als hij die niet beseft, moet hij er toe gebracht worden. Maar we worden niet ge- bracht tot het besef van onze eigen verantwoordelijkheid door voor- schriften wat we doen en laten moe- ten, wanneer dus de verantwoorde- lijkheid van ons weggenomen wordt.

Voorschriften, wetten, dwang, moe- ten beperkt blijven tot het strikt noodzakelijke; met inbreuk van bui- ten op het recht ·van de een, terwil- le van het recht van de ander moet men voorzichtig zijn. Uit pure bil- lijkheidsijver zou men wel eens gro- te onbillijkheden: kunnen begaan.

* • *

M

aar nodig is, dat de omstandig- heden, de wenselijkheden en billijkheden, de rechten van anderen, onder ieders oog gebracht worden, zo- dat ieder zelf zich een oordeel kan voi·men en er naar handelen. Daar- om is het goed, dat in het genoemde artikeltje gewezen wordt op de moeilijkheden van oudere werklozen, die voor hun gezin of anderen moe- ten zorgen.

De man met vermogen (zijn eigen of dat van zijn vrouw), de ge- pensioneerde, de gehuwde vrouw, moeten dan zelf bepalen of het ge- rechtvaardigd is dat zij een plaats in- nemen, die anders een kostwinner zou bezetten. Zij alleen kunnen dit beoordelen.

Het kantoormeisje moet zelf. over- denken of zij haar typiste-baantje niet

beter kan verruilen voor ander werk.

Zij allen moeten hun eigen belang afwegen tegen dat van anderen.

Dat is moeilijk. Alle morele beslis- singen, waarbij wij zelf ziJn betrok- ken, zijn moeilijk.

Maar niemand wordt er een bete~

mens door, als een ander de beslis- sing van hem overneemt.

Zelfstandige volwassen mensen moe- ten en willen zelf de verantwoorde- lijkheid voor hun leven dragen, mèt al zijn moeilijkheden. Mèt het con- flict tussen vrijheid van arbeid en so- ciale plicht.

Joh. H. Springer

secretaresse ·;;vrouwen in de V.V.D."

Indische studenten verkeren in

nood!

(Ingezonden . .. ·

D

e Minister van Onderwijs der R.I.S. heeft bepaald dat alle studenten die. in het bezit zijn van een studiebeurs <Malinobeurs) deze niet mogen voortzetten, maar op 12 September a.s. naar Indonesië moe- ten terugkeren. Door deze maatregel komen vele studenten die hun stu- die pas ten dele hebben voltooid voor een grote moeilijkheid te staan.

Het grootste deel dezer studenten zijn Ambonnezen. Deze weigeren echter naar Indonesië terug te ke- ren. Daarmede ontzeggen zij zich het recht op een >vrije overtocht naar Indonesië en zulJen zelf een middel van bestaan inoeten zoeken.

De Stichting "Helpt Ambon in nood", welke Stiçhting ·zich ook ten doel stelt studiebeurzen uit te rei- ken, heeft zich' ·achter deze studenten geplaatst en zal al het mogelijke doen om deze studenten op kosten van de Stichting verder te laten stu- deren. Op . 4 Augustus werden reeds aan 13 studenten toezeggingen ge- daan dat zij hun studie toch konden blijven voortzetfen.

De Stichting wil nogmaals een be- roep op het publiek doen voor een geldelijke bijdrage.

Ook is een S o 1 a zilveren gedenk- lepeltje verkrijgbaar tegen de prijs van tenminste f 2.-. Door storting op de Rotterdamse Bank te Utrecht op postgiro 2679 ten name van de Stichting "Helpt Ambon in nood", Prof. Ritzema Boslaan. 58, Utrecht, onder vermelding van letter L wordt U eigenaar van dit lepeltje en zal het U franco worden toegezonden.

Het bestuur voornoemd, G. SCHOUTEN, voorz.

Prof. Ritzema Bosl. 58, Utrecht.

. Telefoon K-3400 no.: 10888.