a Capaciteitsbehoefte justitiële ketens 2013

(1)

Cahier 2008-6

Capaciteitsbehoefte

justitiële ketens 2013

Beleidsneutrale ramingen

D.E.G. Moolenaar

B. Diephuis

M. van Gammeren-Zoeteweij

S. Kalidien

E.C. Leertouwer

F.P. van Tulder

(2)

Exemplaren van deze publicatie kunnen schriftelijk worden besteld bij

Bibliotheek WODC, kamer TN-3A03 Postbus 20301, 2500 EH Den Haag Fax: (070) 370 45 07

E-mail: l.h.bosma@minjus.nl

Cahiers worden in beperkte mate gratis verspreid zolang de voorraad strekt

Alle nadere informatie over WODC-publicaties is te vinden op Justweb en op www.wodc.nl

(3)

Voorwoord

Tot 1996 maakte het ministerie van Justitie eens in de vier jaar een raming van de capaciteitsbehoefte in de justitiële inrichtingen. Omdat een frequentie van eens in de vier jaar als onvoldoende werd ervaren, zegde toenmalig minister Sorgdrager in 1996 aan de Tweede Kamer toe dat het ministerie voortaan elk jaar een raming van de behoefte aan sanctiecapaciteit zou maken. Daarbij zou-den ook de extramurale sancties aan de orde komen. In 1998 heeft het WODC de taak op zich genomen om jaarlijks een actualisering van de ramingen te maken. In 1999 publiceerde het WODC het eerste rapport in dit kader, gevolgd door de jaarlijkse edities in de periode 2001-2003.

In 2003 hebben de ministeries van Justitie, Financiën, Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en Algemene Zaken de afspraak gemaakt dat het ministerie van Justitie een integraal model voor de justitiële keten zal ontwikkelen. Beslo-ten is om het bestaande model voor de sanctiecapaciteit uit te breiden tot het Prognosemodel Justitiële Ketens (PMJ). Dit model omvat de hele veiligheids-keten, de civiele rechtspraak, bestuursrechtspraak en de civiele rechtsbijstand. In 2004 werd het eerste rapport met de PMJ-ramingen gepubliceerd (destijds alleen de veiligheidsketen), gevolgd door jaarlijkse edities t/m 2007.

Het voor u liggende rapport is het negende in de reeks van ramingsrapporten van het WODC. De ramingen over de rechtspraak zijn door het WODC en de Raad voor de rechtspraak gezamenlijk opgesteld, terwijl de overige ramingen alleen door het WODC zijn gemaakt. De ramingen zijn beleidsneutraal, hetgeen wil zeggen dat ze uitgaan van gelijkblijvend beleid. Ramingen van het effect van voorgenomen en wetswijzigingen worden gemaakt door de beleids-directies van het ministerie van Justitie, het Parket Generaal, de Raad voor de rechtspraak en diverse uitvoeringsorganisaties. De beleidsneutrale ramingen samen met de geraamde beleidseffecten vormen de beleidsrijke ramingen. De beleidsrijke ramingen vallen niet onder de verantwoordelijkheid van het WODC maar onder de verantwoordelijkheid van de beleidsdirecties van het ministerie van Justitie, het Parket Generaal, de Raad voor de rechtspraak en diverse uit-voeringsorganisaties. De beleidsrijke ramingen zijn niet in dit rapport opgeno-men, maar zijn terug te vinden in de justitiebegroting.

Bij de vervaardiging van de ramingen is het WODC afhankelijk van gegevens die anderen aanleveren. De vele betrokkenen daarbij kunnen we niet allen noemen, maar hun inspanningen om de gegevens op tijd beschikbaar te hebben, worden zeer gewaardeerd. Speciale dank gaat uit naar Nol van Gemmert (DJI) voor zijn bijdrage aan de tbs-ramingen.

Ten slotte wil ik, ook namens de auteurs van het rapport, een woord van dank richten aan de leden van de leescommissie (Diederick de Vries, Sunil Choenni en Jos Ruigrok).

Frans Leeuw Frans van Dijk

(4)

(5)

Inhoud

Samenvatting 1 1 Inleiding 5 1.1 Onderzoeksvragen 5 1.2 Werkwijze 6 1.3 Opbouw 7 2 Achtergrondfactoren 9

2.1 Verwachting tot en met 2013 15

2.2 Opmerkingen 24

3 Opsporing 27

3.2 Opmerkingen 31

4 Slachtofferzorg 33

4.2 Opmerking 34

5 Vervolging 35

5.2 Opmerking 38

6 Rechtspraak 39

6.1 Strafrechtspraak 39

6.1.1 Verwachting tot en met 2013 39

6.1.2 Opmerkingen 44

6.2 Civiele rechtspraak 44

6.3 Bestuursrechtspraak 49

7 Tenuitvoerlegging 55

7.2 Opmerkingen 62

8 Reclassering en Kinderbescherming 63

8.2 Opmerkingen 68

9 Vreemdelingenbewaring 69

(6)

10 Rechtsbijstand 71

10.2 Opmerkingen 74

11 Nawoord 77

Summary 79 Literatuur 81

Bijlage 1 Afkortingenlijst 83

(7)

Samenvatting

Dit rapport beschrijft de ramingen van de capaciteitsbehoefte van de justitiële ketens tot en met 2013. Het gaat daarbij om ramingen van instroom en uit-stroom van diverse ketenpartners binnen de justitiële ketens (aantallen te be-handelen zaken e.d.) en de capaciteitsbehoefte voor intramurale voorzieningen (aantal plaatsen in justitiële inrichtingen). De ramingen voor de civielrechtelijk en bestuursrechtelijke rechtspraak zijn de gezamenlijke verantwoordelijkheid van het Wetenschappelijk Onderzoek en Documentatiecentrum (WODC) en de Raad voor de rechtspraak. De ramingen voor tbs-klinieken zijn de gezamenlijke verantwoordelijkheid van het WODC en de Dienst Justitiële Inrichtingen. De overige ramingen komen tot stand onder verantwoordelijkheid van het WODC.

De ramingen zijn ‘beleidsneutraal’. Dat wil zeggen dat de ramingen uitgaan van gelijkblijvend beleid. Het effect van voorgenomen beleids- en wetswijzigingen is niet in de ramingen verdisconteerd. Ook zijn de effecten van recentelijk ingezet beleid (vanaf 2007) niet in de beleidsneutrale ramingen verwerkt, omdat de ramingen gebaseerd zijn op ontwikkelingen in de justitiesector tot en met 2006. Definitieve gegevens over 2007 waren op het moment van berekening nog niet beschikbaar. Waar voorlopige cijfers over 2007 wel beschikbaar waren, zijn deze meegenomen. Dit betreft slechts een beperkt aantal gevallen.

De ramingen zijn gemaakt met het Prognosemodel Justitiële Ketens (PMJ). Het PMJ bestaat uit twee onderdelen, namelijk een model voor de veiligheidsketen en een model voor het civiel- en bestuursrechtelijke deel van de justitiële keten. Het startpunt voor het PMJ zijn ontwikkelingen in de samenleving die geheel of grotendeels buiten de invloedssfeer van Justitie liggen. Dergelijke ontwikke-lingen kunnen gevolgen hebben voor het ontstaan van criminaliteit en rechts-problemen en daarmee voor het beroep op de justitiële ketens. Te denken valt bijvoorbeeld aan de mogelijke gevolgen van een gebrek aan sociale cohesie, maatschappelijke ongelijkheid, botsing van culturen en welvaartsverschillen. Op basis van de beschikbare criminologische, rechtssociologische en economische theorieën zijn de mogelijk relevante maatschappelijke fenomenen benoemd. Bij deze fenomenen zijn zoveel mogelijk kwantificeerbare achtergrondfactoren ge-zocht. De zo in kaart gebracht ontwikkelingen kunnen grofweg in vier catego-rieën worden ingedeeld, namelijk demografische, economische, maatschap-pelijke en institutionele ontwikkelingen. Het PMJ beschrijft de kwantitatieve verbanden tussen deze ontwikkelingen en de criminaliteit of het beroep op rechtshulp en rechtspraak. Tevens brengt het PMJ de samenhangen tussen de ontwikkelingen in criminaliteit en het beroep op rechtshulp en rechtspraak en de ontwikkelingen in de rest van de justitiële ketens in beeld.

De gebruikte demografische achtergrondfactoren zijn de omvang van de be-volking, de bevolkingsdichtheid, het aantal minderjarige jongeren, het aantal minderjarige jongeren dat in één van de vier grote steden woont, het aantal personen dat emigreert uit Nederland, het aantal jonge meerderjarige mannen, de omvang van de tweede generatie niet-westerse jonge allochtone mannen en

(8)

de omvang van de eerste en tweede generatie niet-westerse allochtone minder-jarige jongeren. De gebruikte maatschappelijke achtergrondfactoren zijn het aantal sociale huurwoningen, het aantal particuliere huurwoningen, het aantal personen dat jaarlijks gaat scheiden, het aantal kinderen betrokken bij echt-scheiding en de kerkelijkheid. De economische achtergrondfactoren in het model zijn de omvang van de werkloze beroepsbevolking, de omvang van de werkzame beroepsbevolking, het reëel besteedbaar jaarinkomen per hoofd van de bevolking, de koopkrachtontwikkeling, het aantal werkloosheidsuitkeringen, het aantal bijstandsuitkeringen, het aantal arbeidsongeschiktheidsuitkeringen, het totaal aantal uitkeringen, de reële bruto toegevoegde waarde, de belasting-druk, de gemiddelde rekenhuur, het gemiddelde uurtarief van een commerciële advocaat, de totale kosten van de advocatuur en het aantal motorvoertuigen. De institutionele achtergrondfactoren die in het model zijn opgenomen zijn de financiële middelen van de politie, het aantal politiemedewerkers, het aantal advocaten en de gemiddelde eigen bijdrage die betaald wordt bij gebruik van gesubsidieerde rechtsbijstand.

Op basis van de verwachte ontwikkelingen in deze achtergrondfactoren wordt een uitspraak gedaan over het verwachte beroep op de diverse onderdelen van de justitiële ketens. Zo zal naar verwachting bij gelijkblijvend beleid het aantal geregistreerde misdrijven bij de politie in de periode 2007-2013 met 2 procent toenemen. Het aantal gehoorde verdachten zal echter met zo’n 11 procent toenemen. Dit zal zijn weerslag hebben op de rest van de justitiële keten, hoe-wel deze groei niet zondermeer evenredig doorgetrokken mag worden naar de andere ketenpartners.

Niet alle verdachten worden doorgestuurd naar het Openbaar Ministerie (OM), waardoor de raming van de instroom aldaar slechts een groei van 7 pro-

cent laat zien. In misdrijfzaken zal naar verwachting het aantal transacties en het aantal dagvaardingen in de periode 2007-2013 evenredig meestijgen. De stijging in het aantal dagvaardingen leidt tevens tot een groei van het beroep op de rechtsbijstand, in het bijzonder de ambtshalve toevoegingen in strafzaken, die in de raming met 19 procent zullen stijgen. De reguliere toevoegingen in strafzaken zullen naar verwachting met 10 procent stijgen als gevolg van de toenemende koopkracht, waardoor minder mensen hiervoor in aanmerking komen.

De capaciteitsbehoefte van het gevangeniswezen zal volgens de raming met circa 11 procent stijgen tussen 2007 en 2013. Weliswaar daalt het aantal opge-legde lange vrijheidstraffen maar deze daling wordt in balans gehouden door het groeiend aantal korte vrijheidsstraffen. Het aantal boetes en taakstraffen zal naar verwachting nog verder toenemen. De capaciteitsbehoefte van de jeugd-inrichtingen zal volgens de raming met circa 19 procent toenemen in de periode 2007-2013 als gevolg van de toename van rechtbankzaken tegen minderjarigen. Het aantal zaken dat in eerste aanleg instroomt bij de sector civiel van de recht-banken stijgt in de periode 2007-2013 naar verwachting met 18 procent, terwijl het aantal civiele zaken dat instroomt bij de sector kanton van de rechtbanken met circa 29 procent zal stijgen. Ook de instroom van civiele zaken in hoger beroep zal volgens de raming in 2013 20 procent hoger liggen dan in 2007. De

(9)

instroom van civiele zaken bij de Hoge Raad zal naar verwachting nagenoeg gelijk blijven.

De instroom van zaken in eerste aanleg bij de sector bestuur van de recht-banken (exclusief belasting) zal naar verwachting met 15 procent stijgen in de periode 2007-2013. Het aantal belastingzaken in eerste aanleg stijgt met 34 pro-cent, terwijl de instroom van belastingzaken in hoger beroep gelijk blijft. De instroom van bestuurszaken bij de Centrale Raad van Beroep ligt in 2013 naar verwachting 10 procent hoger dan in 2007.

Bij het aantal beroepen op gesubsidieerde rechtsbijstand wordt in de civiel- en bestuursrechtelijke sector eveneens een stijging verwacht. Het aantal af-gegeven toevoegingen zal in de periode 2007-2013 naar verwachting stijgen met 22 procent.

De beleidsneutrale ramingen zijn momentopnames. Ze zijn gebaseerd op de beschikbare kennis op het moment van berekenen. Zowel de gelegde relaties in het PMJ als de van elders betrokken ramingen van de achtergrondfactoren brengen onzekerheden met zich mee. De beleidsneutrale ramingen moeten derhalve niet als een vaststaand gegeven worden beschouwd, maar slechts als een signaal. Ze geven aan wat er zou kunnen gebeuren indien er niets veran- dert. Door onverwachte gebeurtenissen en niet in de raming verwerkte wijzi-gingen in wet- en regelgeving en beleid kunnen de werkelijke ontwikkelingen afwijken van de ramingen.

(10)

(11)

1 Inleiding

In 1997 is begonnen met de ontwikkeling van een prognosemodel voor de capa-citeitsbehoefte van justitiële voorzieningen. In eerste instantie richtte dit door het Sociaal en Cultureel Planbureau ontwikkelde model zich alleen op het gevangeniswezen en de taakstraffen voor meerderjarigen (zie Werkgroep Prog-nose Sanctiecapaciteit, 1997). In 1998 heeft het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC) dit model in gebruik genomen voor het maken van ramingen. Later is het model verfijnd en uitgebreid met een jeugdsector (zie Van der Torre en Van Tulder, 2001; Huijbregts e.a., 2001). In 2003 hebben de ministeries van Justitie (MvJ), Financiën, Binnenlandse Zaken en Koninkrijks-relaties (BZK) en Algemene Zaken de afspraak gemaakt dat het ministerie van Justitie een integraal model voor de justitiële keten zal ontwikkelen. De uitkom-sten van dit model zullen dienen als onderbouwing van de begroting van het ministerie van Justitie. Besloten is om het bestaande model voor de sanctiecapa-citeit uit te breiden naar een model voor de hele justitiële keten (zie Moolenaar e.a., 2004; Leertouwer e.a., 2005).

Dit rapport presenteert de negende raming van de capaciteitsbehoefte van de veiligheidsketen, die tot stand gekomen is onder de verantwoordelijkheid van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC) in samen-werking met de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) en de Raad voor de recht-spraak (Rvdr). Tot en met de vijfde rapportage betroffen de ramingen alleen de sanctiecapaciteit (zie Steinmann e.a., 1999; Van der Heide e.a., 2001; Moolenaar e.a. 2002; Moolenaar en Huijbregts, 2003; en Leertouwer en Huijbregts, 2004). Vanaf de zesde rapportage zijn ook ramingen opgesteld voor andere onderdelen van de justitiële keten, in het bijzonder de veiligheidsketen (zie Moolenaar e.a., 2005; Moolenaar, 2006) en in samenwerking met de Rvdr ook de civielrechtelijke en bestuursrechtelijke keten (Moolenaar e.a., 2007).

In paragraaf 1.1 worden de onderzoeksvragen geformuleerd. Paragraaf 1.2 be-schrijft de werkwijze en paragraaf 1.3 de opbouw van het rapport.

1.1 Onderzoeksvragen

De ramingen in dit rapport zijn gemaakt met het Prognosemodel Justitiële Ketens (PMJ), versie 2007. Het PMJ bestaat uit twee onderdelen, namelijk een model voor de veiligheidsketen en een model voor het civiel- en bestuursrech-telijke deel van de justitiële keten. Het model voor de veiligheidsketen bevat onderdelen zoals opsporing, vervolging en berechting, straffen en maatregelen, vreemdelingenbewaring, gevangeniswezen, jeugdinrichtingen, schadeloosstel-ling, ondertoezichtstellingen, reclassering, gesubsidieerde rechtsbijstand in strafzaken, tolken, forensisch onderzoek en slachtofferzorg. Het model voor civiel- en bestuursrechtelijke keten bevat de onderdelen civiele rechtspraak, bestuursrechtspraak en gesubsidieerde rechtsbijstand in civiele zaken en bestuurszaken.

(12)

Dit rapport zal niet uitgebreid ingaan op alle onderdelen van het PMJ maar alleen de belangrijkste elementen eruit lichten. Voor de geselecteerde onder-delen worden voorzover mogelijk de volgende vragen beantwoord:

1 Hoe groot is de verwachte capaciteitsbehoefte in de periode 2007-2013? 2 In hoeverre is de ontwikkeling van het beroep op of de behoefte aan jus-titiële voorzieningen in de periode 2007-2013 toe te schrijven aan maat-schappelijke ontwikkelingen en aan voorafgaande schakels van de justi- tiële ketens?

De beleidsneutrale ramingen zijn momentopnames. Ze zijn gebaseerd op de beschikbare kennis op het moment van berekenen. Zowel de gelegde relaties in het PMJ als de van elders betrokken ramingen van de achtergrondfactoren brengen onzekerheden met zich mee. De beleidsneutrale ramingen moeten derhalve niet als een vaststaand gegeven worden beschouwd, maar slechts als een signaal. Ze geven aan wat er zou kunnen gebeuren indien er niets veran- dert. Door onverwachte gebeurtenissen en niet in de raming verwerkte wijzi-gingen in wet- en regelgeving en beleid kunnen de werkelijke ontwikkelingen afwijken van de ramingen.

1.2 Werkwijze

Het PMJ voor de veiligheidsketen is uitgebreid beschreven in Moolenaar e.a. (2004). Het model voor civiele rechtspraak en bestuursrechtspraak is beschreven in Leertouwer e.a. (2005), en het model voor de civiele rechtsbijstand in Leertouwer e.a. (2007). De meest recente versie van het model is op aanvraag verkrijgbaar bij het WODC. Daarom zal dit rapport niet in detail ingaan op het model en de methodiek maar slechts op hoofdlijnen aangeven hoe de samen-hangen in het model, waaronder die tussen de diverse ketenpartners, zijn ge-formuleerd.

De ramingen met het PMJ zijn beleidsneutraal. Dat wil zeggen dat ontwikkelin-gen en beleid uit het verleden worden doorgetrokken naar de toekomst. Het effect van reeds vastgesteld beleid is alleen verdisconteerd in de prognoses voorzover de invloed ervan reeds in de gebruikte gegevens zichtbaar is. Ont-wikkelingen als gevolg van inmiddels ingevoerd of voorgenomen beleid of wetgeving, die in verband met de recente datum nog niet in de statistieken (kunnen) zijn verwerkt, blijven hier dan ook buiten beschouwing. Aanvulling van de raming met deze ontwikkelingen wordt door de beleidsdirecties van het ministerie van Justitie, het Parket Generaal (PaG), de Rvdr en enkele uitvoerings-organisaties verzorgd. Deze uitvoerings-organisaties inventariseren welke ontwikkelingen nog niet (volledig) zijn verwerkt in de WODC-ramingen en wat de consequen- ties daarvan kunnen zijn voor de justitiële ketens. Het gaat hierbij om nog niet (volledig) zichtbare effecten van reeds in gang gezet beleid en in beperkte mate om effecten van nieuw voorgenomen, reeds goedgekeurd beleid. De ramingen van deze zogenaamde beleidseffecten vallen onder de verantwoordelijkheid van de beleidsdirecties, PaG, Rvdr en uitvoeringsorganisaties zelf. De beleids-neutrale ramingen vormen samen met de door de beleidsdirecties, PaG, Rvdr en uitvoeringsorganisaties geraamde beleidseffecten de beleidsrijke ramingen. De beleidsrijke ramingen zijn niet in dit rapport opgenomen, maar worden gepubliceerd in de begroting van het ministerie van Justitie.

(13)

Het PMJ gaat uit van jaarcijfers.FFF

1

FFF De beleidsneutrale ramingen in dit rapport zijn gebaseerd op gerealiseerde jaarcijfers tot en met 2006 en worden uitgedrukt in het gemiddelde beroep op of de gemiddelde capaciteitsbehoefte van justitiële voorzieningen per kalenderjaar. In het rapport worden alleen groeipercentages gepresenteerd en geen absolute aantallen.

1.3 Opbouw

Het rapport is gegoten in de vorm van factsheets: korte bondige conclusies. Alle hoofdstukken zijn zelfstandig leesbaar. Wellicht kan daardoor bij de lezer die het rapport in zijn geheel leest, het gevoel van herhaling ontstaan. Ondanks dat de hoofdstukken zelfstandig leesbaar zijn, wordt de lezer aangeraden om in ieder geval hoofdstuk 2 te lezen. Hoofdstuk 2 beschrijft de ontwikkelingen in de achtergrondfactoren. Deze achtergrondfactoren vormen de grondslag van het model en kennis omtrent de ontwikkeling daarvan is daarom van groot belang voor het begrip van de overige hoofdstukken. In hoofdstuk 3 komt de opsporing door de politie aan bod. Hoofdstuk 4 gaat in op slachtofferzorg. De ontwikkelin-gen op het terrein van de rechtshandhaving worden geanalyseerd in hoofdstuk 5. Ramingen over rechtspraak zijn te vinden in hoofdstuk 6. Hoofdstuk 7 gaat in op de tenuitvoerlegging van transacties, straffen en maatregelen. In hoofdstuk 8 worden de ramingen voor de reclassering en aanverwante instellingen voor het voetlicht gebracht. Hoofdstuk 9 gaat in op de vreemdelingenbewaring. Hoofd-stuk 10 presenteert de ramingen van rechtsbijstand. Het rapport eindigt met een nawoord in hoofdstuk 11.

1 _{Het model voor de veiligheidsketen gaat uit van jaarcijfers op landelijk niveau. Het model voor de civielrechtelijke en}

bestuursrechtelijke ketens gaat uit van jaarcijfers op regionaal niveau. Cijfers op regionaal niveau zullen hier niet apart worden gepresenteerd maar worden geaggregeerd naar landelijk niveau.

(14)

(15)

2 Achtergrondfactoren

De basis van het PMJ wordt gevormd door ontwikkelingen in de samenleving die grotendeels buiten de invloedssfeer van justitie liggen. Het uitgangspunt van het model is dat deze maatschappelijke ontwikkelingen invloed hebben op de ontwikkeling van de criminaliteit en het ontstaan en de beslechting van geschil-len, en daarmee dus op het beroep op de justitiële ketens.

De rol die maatschappelijke problemen volgens criminologische theorieën spe-len in het ontstaan van criminaliteit, en de vertaling ervan in kwantificeerbare achtergrondfactoren wordt uitgebreid beschreven in Moolenaar e.a. (2004). Het uitgangspunt is dat sociale problematiek invloed heeft op de ontwikkeling van de criminaliteit en daarmee op het strafrechtelijke gedeelte van de justitiële keten. Voorbeelden van sociale problematiek zijn:

– delinquente groepsvorming; – maatschappelijke ongelijkheid; – botsing van culturen;

– sociaal isolement; – welvaartsverschillen.

Hoe maatschappelijke fenomenen volgens theorieën over het ontstaan en de beslechting van geschillen samenhangen met de instroom van zaken bij de rechter en de afgifte van toevoegingen in het kader van gesubsidieerde rechts-bijstand, wordt uitgebreid beschreven in Leertouwer e.a. (2005, 2007). De maat-schappelijke fenomenen die volgens de theorie een rol spelen, betreffen: – de mate van sociale cohesie binnen de samenleving;

– probleemfrequentie, namelijk de kans op en het aantal onbevredigende transacties; te denken valt hier aan economische activiteit, arbeidspartici-patie etc;

– financiële drempels die een rol spelen bij de inschakeling van rechtshulp; – de organisatie van rechtshulp, die een rol speelt in de beschikbaarheid

ervan.

Ten behoeve van het PMJ is een aantal kwantificeerbare achtergrondfactoren gekozen die tezamen een indicatie vormen van bovengenoemde problemen en fenomenen. Er is geen één-op-één relatie tussen de achtergrondfactoren en deze problemen en fenomenen. Een achtergrondfactor kan een indicator zijn voor meerdere problemen en/of fenomenen. Aan de andere kant kan een probleem of fenomeen door meerdere achtergrondfactoren worden gekarak-teriseerd. De achtergrondfactoren kunnen grofweg in vier categorieën worden ingedeeld:

– demografische ontwikkelingen; – economische ontwikkelingen; – maatschappelijke ontwikkelingen; – institutionele ontwikkelingen.

De in het model opgenomen demografische achtergrondfactoren zijn: – de omvang van de bevolking;

(16)

– het aantal 12- t/m 17-jarigen;

– het aantal 12- t/m 17-jarigen dat in één van de vier grote steden woont; – het aantal personen dat emigreert uit Nederland;

– mannelijke bevolking van 18-29/49 jaar;

– de omvang van de tweede generatie niet-westerse jonge (18 t/m 29 jaar) allochtone mannen;

– de omvang van de eerste generatie niet-westerse allochtone jongeren (12 t/m 17 jaar);

– de omvang van de tweede generatie niet-westerse allochtone jongeren (12 t/m 17 jaar).

De in het model opgenomen maatschappelijke achtergrondfactoren zijn: – het aantal sociale huurwoningen;

– het aantal particuliere huurwoningen;

– het aantal personen dat in een jaar gaat scheiden; – het aantal kinderen betrokken bij echtscheiding;

– de kerkelijkheid (het percentage van de bevolking dat zichzelf tot een kerke-lijke of levensbeschouwekerke-lijke groepering rekent, hetgeen niet automatisch betekent dat men ook daadwerkelijk naar de kerk gaat).

De in het model opgenomen economische achtergrondfactoren zijn: – de omvang van de werkloze beroepsbevolking;

– de omvang van de werkzame beroepsbevolking; – de koopkrachtontwikkeling;

– het reëel besteedbaar jaarinkomen per hoofd van de bevolking; – het aantal werkloosheidsuitkeringen;

– het aantal bijstandsuitkeringen;

– het aantal arbeidsongeschiktheidsuitkeringen;

– het totaal aantal uitkeringen (de optelling van bovenstaande drie catego-rieën, plus het aantal uitkeringen IOAW en IOAZ);

– de reële bruto toegevoegde waarde;

– de belastingdruk (de verhouding tussen het totale bedrag aan geïnde rijks-belastingen en het nationale inkomen);

– de gemiddelde rekenhuur (de kale huur plus enkele subsidiabele service-kosten zoals lift, verlichting, schoonmaakservice-kosten, huismeester en gemeen-schappelijke ruimten);

– het gemiddelde uurtarief van een commerciële advocaat; – de totale kosten van de advocatuur;

– het aantal motorvoertuigen.

De in het model opgenomen institutionele achtergrondfactoren zijn: – de financiële middelen van de politie;

– het aantal politiemedewerkers (in fte); – het aantal advocaten;

– de gemiddelde eigen bijdrage die betaald wordt bij gebruik van gesubsi-dieerde rechtsbijstand.

In het PMJ worden verschillende type zaken onderscheiden. In de veiligheids-keten wordt een onderscheid gemaakt tussen verschillende type delicten, in de civielrechtelijke en bestuursrechtelijke keten tussen de verschillende type

(17)

con-flicten. Figuren 2.1 tot en met 2.3 geven aan hoe de relaties tussen de maat-schappelijke problemen en fenomenen, achtergrondfactoren en type zaken zijn gelegd in het PMJ. Links in de figuren staat de maatschappelijke context die volgens de literatuur van invloed is op het ontstaan van criminaliteit of een conflict. In het midden is een aantal mogelijke achtergrondfactoren genoemd die indicatoren kunnen zijn voor deze problemen en fenomenen. Er zijn meer achtergrondfactoren, maar in de figuur staan alleen die achtergrondfactoren waarvan is vastgesteld dat ze in het model een statistisch significante invloed hadden. Rechts staat aangegeven welke achtergrondfactor van invloed is op welk type zaak. Bijvoorbeeld, opiumwetdelicten worden voorspeld door de om-vang van de werkloze beroepsbevolking, hetgeen onder andere een indicator kan zijn van sociale instabiliteit en maatschappelijke ongelijkheid.

Figuur 2.1 Relaties tussen maatschappelijke problemen, achtergrondfactoren en geregistreerde misdrijven Sociale instabiliteit Maatschappelijke ongelijkheid Botsing van culturen Opvoeding & Sociaal milieu Gelegenheid Opportunity costs 2e generatie allochtone Mannen, 18-29 jaar werkzame beroepsbevolking Kerkelijkheid Maatschappelijke

Context Achtergrondfactor Delicten

Geweld Eenvoudige diefstal Gekwalificeerde diefstal Rijden onder invloed Opiumwet delicten Overige misdrijven Overige overtredingen Vernieling en verstoring openbare orde

Vervoers-overtredingen Verkeers-overtredingen 1e en 2e generatie allochtone jongeren Bevolking 12-17 jaar Jongeren in vier grote steden Gemiddeld inkomen Politiepersoneel/ middelen politie OTS-maatregel Delinquente groepsvorming Kinderen betrokken bij echtscheiding Leerplichtwet-overtredingen WAHV-zaken motorvoertuigen werkloze beroepsbevolking Mannelijke bevolking 18-29/49 jaar economische delicten Bevolking koopkracht Sociale instabiliteit Maatschappelijke ongelijkheid Botsing van culturen Opvoeding & Sociaal milieu Gelegenheid Opportunity costs 2e generatie allochtone Mannen, 18-29 jaar werkzame beroepsbevolking Kerkelijkheid Maatschappelijke

Context Achtergrondfactor Delicten

Geweld Eenvoudige diefstal Gekwalificeerde diefstal Rijden onder invloed Opiumwet delicten Overige misdrijven Overige overtredingen Vernieling en verstoring openbare orde

Vervoers-overtredingen Verkeers-overtredingen 1e en 2e generatie allochtone jongeren Bevolking 12-17 jaar Jongeren in vier grote steden Gemiddeld inkomen Politiepersoneel/ middelen politie OTS-maatregel Delinquente groepsvorming Kinderen betrokken bij echtscheiding Leerplichtwet-overtredingen WAHV-zaken motorvoertuigen werkloze beroepsbevolking Mannelijke bevolking 18-29/49 jaar economische delicten Bevolking koopkracht

De relatie tussen bovengenoemde achtergrondfactoren en de criminaliteit verschilt per delictsoort. Bij de instroom in de veiligheidsketen worden in het PMJ dertien delicttypen onderscheiden:

– geweld

– eenvoudige diefstal – gekwalificeerde diefstal

(18)

– rijden onder invloed – opiumwetmisdrijven

– vernieling en verstoring van de openbare orde – economische misdrijven

– overige misdrijven

– verkeersovertredingen op grond van de wet Administratiefrechtelijke Handhaving Verkeersvoorschriften (WAHV)

– overige verkeersovertredingen – vervoersovertredingen

– leerplichtwetovertredingen – overige overtredingen

Daarnaast ontstaat er een beroep op de veiligheidsketen via de instroom onder-toezichtstellingen (OTS-maatregelen). Figuur 2.1 geeft aan hoe de relaties tussen de maatschappelijke problemen, achtergrondfactoren en delicten in het model voor de veiligheidsketen zijn gelegd.

Bij de instroom van zaken in eerste aanleg bij de civiele- en bestuursrechter worden 28 zaakstypen in PMJ onderscheiden die een rol spelen in de voor-bereiding van de justitiebegroting:

– huur, ingeleid via een dagvaarding (sector kanton) – huur, ingeleid via een verzoekschrift (sector kanton) – arbeid, ingeleid via een dagvaarding (sector kanton)

– arbeid, ingeleid via een verzoekschrift (sector kanton)

– overig handel, ingeleid via een verzoekschrift (sector kanton) – overig handel, ingeleid via een dagvaarding (sector kanton) – familie, ingeleid via een verzoekschrift (sector kanton) – akten en verklaringen (sector kanton)

– voorlopige voorzieningen (sector kanton)

– handel, ingeleid via een dagvaarding (sector civiel) – kort gedingen (sector civiel)

– echtscheiding (sector civiel) – bijstand (sector civiel)

– Bijzondere opneming psychiatrische ziekenhuizen (BOPZ ) (sector civiel) – overig familie (sector civiel)

– insolventierekesten (sector civiel)

– overig handel, ingeleid via een verzoekschrift (sector civiel) – uitgesproken insolventies (sector civiel)

– presidentenrekesten (sector civiel) – rijksbelasting (sector bestuur)

– Waardering Onroerende Zaken/Onroerende Zaak Belasting (sector bestuur) – overig belasting (sector bestuur)

– ambtenaren (sector bestuur)

– sociale verzekeringen (sector bestuur) – bijstand (sector bestuur)

– bouw/ zaken voortkomend uit de voormalige wet Administratieve Recht-spraak Overheidsbeschikkingen (AROB) (sector bestuur)

– voorlopige voorzieningen (sector bestuur)

(19)

Figuur 2.2 Relaties tussen maatschappelijke context, achtergrondfactoren en typen zaken in de civielrechtelijk en bestuursrechtelijke rechtspraak

Institutionele ontwikkelingen Financiële drempels Sociale cohesie Bruto toegevoegde waarde Eigen bijdrage rechtsbijstand Bevolkingsdichtheid Particuliere huurwoningen Totale kosten advocatuur Maatschappelijke

context Achtergrondfactor Type rechtszaak

Overig handel (via dagvaarding) sector kanton Bijstand sector bestuur Huur (via dagvaarding) sector kanton BOPZ sector civiel WOZ/OZB sector bestuur Sociale Verzekeringen sector bestuur Kort geding sector civiel Overig handel (via verzoekschrift) sector civiel Belastingdruk Bijstands-uitkeringen Van echt scheidende

personen Gemiddelde rekenhuur Kosten (commerciële) advocatuur Familie sector kanton Probleemfrequentie Sociale huurwoningen Totaal aantal uitkeringen Insolventies sector civiel Werkloosheids-uitkeringen Arbeid (via dagvaarding) sector kanton Pensioen CRvB Overig handel (via dagvaarding) sector civiel Arbeid (via verzoekschrift) sector kanton Huur (via verzoekschrift) sector kanton Ambtenaren sector bestuur Aantal advocaten Overig familie sector civiel Institutionele ontwikkelingen Financiële drempels Sociale cohesie Bruto toegevoegde waarde Eigen bijdrage rechtsbijstand Bevolkingsdichtheid Particuliere huurwoningen Totale kosten advocatuur Maatschappelijke

context Achtergrondfactor Type rechtszaak

Overig handel (via dagvaarding) sector kanton Bijstand sector bestuur Huur (via dagvaarding) sector kanton BOPZ sector civiel WOZ/OZB sector bestuur Sociale Verzekeringen sector bestuur Kort geding sector civiel Overig handel (via verzoekschrift) sector civiel Belastingdruk Bijstands-uitkeringen Van echt scheidende

personen Gemiddelde rekenhuur Kosten (commerciële) advocatuur Familie sector kanton Probleemfrequentie Sociale huurwoningen Totaal aantal uitkeringen Insolventies sector civiel Werkloosheids-uitkeringen Arbeid (via dagvaarding) sector kanton Pensioen CRvB Overig handel (via dagvaarding) sector civiel Arbeid (via verzoekschrift) sector kanton Huur (via verzoekschrift) sector kanton Ambtenaren sector bestuur Aantal advocaten Overig familie sector civiel

Figuur 2.2 geeft aan hoe de relaties tussen de maatschappelijke fenomenen, achtergrondfactoren en type rechtszaken zijn gelegd in het PMJ. Elf zaakstypen ontbreken in deze figuur omdat er geen achtergrondfactoren zijn gevonden die een statistisch significante invloed hebben. Dit zijn zaken op het gebied van echtscheiding (sector civiel), bijstand (sector civiel), voorlopige voorzieningen (sector kanton), overig handel ingeleid via verzoekschriften (sector kanton), akten en verklaringen (sector kanton), uitgesproken insolventies (sector civiel),

(20)

presidentenrekesten (sector civiel), bouw/ zaken voortkomend uit de voormalige wet Administratieve Rechtspraak Overheidsbeschikkingen (AROB) (sector bestuur), voorlopige voorzieningen (sector bestuur), rijksbelasting (sector be-stuur) en overige belastingzaken (excl. WOZ/OZB) (sector bebe-stuur).

De relatie tussen eerdergenoemde achtergrondfactoren en de ontwikkeling van het beroep op rechtshulp in civiele zaken en bestuurszaken (allen zogenaamde civiele toevoegingen) verschilt per type rechtsprobleem. Bij de afgegeven toe-voegingen worden twaalf categorieën in PMJ onderscheiden:

– huur; – arbeid; – insolventies; – overig handel; – echtscheiding;

– bijstand (civielrechtelijke procedures);

– bijzondere opneming psychiatrische ziekenhuizen (BOPZ); – overig familie;

– sociale verzekeringen;

– bijstand (bestuursrechtelijke procedures); – overig bestuur;

– piketdiensten voor psychiatrische gevallen.

Figuur 2.3 geeft aan hoe de relaties tussen maatschappelijke fenomenen, achter-grondfactoren en type toevoeging in het model voor de civiele rechtsbijstand zijn gelegd. Toevoegingen voor echtscheiding ontbreken in deze figuur, omdat er geen achtergrondfactoren zijn gevonden die een statistisch significante in-vloed hebben.

(21)

Figuur 2.3 Relaties tussen maatschappelijke context, achtergrondfactoren en typen civiele toevoegingen rechtsbijstand Maatschappelijke context Financiële drempels Sociale cohesie Eigen bijdrage rechtsbijstand Particuliere huurwoningen

Achtergrondfactor Type toevoeging

Huur

Overig handel

Bijstands-uitkeringen Van echt scheidende

personen Bijstand (civielrechtelijk) Probleemfrequentie Totaal aantal uitkeringen Overig bestuur Werkloosheids-uitkeringen Arbeid Sociale verzekeringen Insolventies Overig familie Emigratie BOPZ Piketdiensten (psychiatrisch) Bijstand (bestuursrechtelijk) Arbeidsongeschiktheids-uitkeringen Maatschappelijke context Financiële drempels Sociale cohesie Eigen bijdrage rechtsbijstand Particuliere huurwoningen

Achtergrondfactor Type toevoeging

Huur

Overig handel

Bijstands-uitkeringen Van echt scheidende

personen Bijstand (civielrechtelijk) Probleemfrequentie Totaal aantal uitkeringen Overig bestuur Werkloosheids-uitkeringen Arbeid Sociale verzekeringen Insolventies Overig familie Emigratie BOPZ Piketdiensten (psychiatrisch) Bijstand (bestuursrechtelijk) Arbeidsongeschiktheids-uitkeringen

2.1 Verwachting tot en met 2013

De ramingen van de ontwikkeling van de achtergrondfactoren worden groten-deels uit externe bronnen verkregen (zie bronvermelding bij de figuren). Deze ramingen spelen een belangrijke rol in de PMJ-ramingen omtrent de te ver-wachten ontwikkelingen in de justitiële ketens. Omdat 2006 het laatste jaar is waarvoor gerealiseerde gegevens bekend zijn, worde de verwachte ontwikkelin-gen vanaf dit jaartal beschreven.

Demografische achtergrondfactoren

– De totale bevolking zal in de periode 2006-2013 met circa 1 procent toe-nemen.

– De bevolkingsdichtheid zal in de periode 2006-2013 met bijna 2 procent toenemen.

– De omvang van de mannelijke bevolking van 18 t/m 29 jaar zal in de periode 2006-2013 licht toenemen, terwijl de mannelijke bevolking van 18 t/m 49 jaar daalt.

– De bevolking van 12- t/m 17-jarigen zal echter met 1 procent afnemen. – Het aantal 12- t/m 17-jarigen in de vier grote steden zal met ongeveer 11

procent stijgen in de periode 2006-2013.

– Het aantal eerste generatie niet-westerse allochtone jongeren van 12-17 jaar zal verder afnemen met circa 36 procent.

(22)

– Het aantal tweede generatie niet-westerse allochtone jongeren van 12-17 jaar zal naar verwachting in de periode 2006-2013 met ongeveer 17 procent stijgen.

– Het aantal tweede generatie niet-westerse allochtone mannen van 18-29 jaar zal in de periode 2006-2013 met ongeveer 44 procent toenemen.

– Het aantal personen dat emigreert zal naar verwachting met circa 2 procent dalen in de periode 2006-2013.

De ontwikkelingen staan grafisch weergegeven in figuren 2.4 tot en met 2.7. Figuur 2.4 Totale bevolking, 1999-2013

14 000 000 14 300 000 14 600 000 14 900 000 15 200 000 15 500 000 15 800 000 16 100 000 16 400 000 16 700 000 17 000 000 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 jaar a ant al 450 460 470 480 490 500 510 520 530 540 550 aa nt al pe r km² bevolking bevolkingsdichtheid realisatie prognose

Bron: CBS, bewerking WODC

Figuur 2.5 Mannelijke bevolking, 1999-2013

3 000 000 3 100 000 3 200 000 3 300 000 3 400 000 3 500 000 3 600 000 3 700 000 3 800 000 3 900 000 4 000 000 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 jaar aa nt al 1 000 000 1 100 000 1 200 000 1 300 000 1 400 000 1 500 000 1 600 000 1 700 000 1 800 000 1 900 000 2 000 000 aan ta l mannelijke bevolking 18-49 jaar mannelijke bevolking 18-29 jaar realisatie prognose

(23)

Figuur 2.6 Minderjarige bevolking, 1999-2013 850 000 900 000 950 000 1 000 000 1 050 000 1 100 000 1 150 000 1 200 000 1 250 000 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 jaar aa nt al 100 000 112 500 125 000 137 500 150 000 162 500 175 000 187 500 200 000 aan ta l bevolking 12-17 jaar bevolking 12-17 jaar in 4 grote steden realisatie prognose

Figuur 2.7 Migratie, 1999-2013 0 20 000 40 000 60 000 80 000 100 000 120 000 140 000 160 000 180 000 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 jaar aant al 2e gen. niet-westerse allochtonen 12-17 jaar emigratie 2e gen. niet-westerse allochtone mannen 18-29 jaar 1e gen. niet-westerse allochtonen 12-17 jaar realisatie prognose

Bron: CBS, bewerking WODC/Rvdr

Maatschappelijke achtergrondfactoren

– Het aantal van echt scheidende personen zal in de periode 2006-2013 vrijwel gelijk blijven.

– Het aantal kinderen dat jaarlijks betrokken is bij een echtscheidingsproce-dure zal met 10 procent toenemen in de periode 2006-2013.

(24)

– De kerkelijkheid zal in dezelfde periode afnemen met 12 procent.

– Het aantal sociale huurwoningen zal naar verwachting met circa 4 procent afnemen in de periode 2006-2013.

– Ook het aantal particuliere huurwoningen zal afnemen in deze periode, namelijk met bijna 8 procent.

De ontwikkelingen staan grafisch weergegeven in figuren 2.8 t/m 2.10. Figuur 2.8 Scheidingen, 1999-2013 0 10 000 20 000 30 000 40 000 50 000 60 000 70 000 80 000 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 jaar aan ta l volwassenenbetrokken bij echtscheiding per jaar

kinderen betrokken bij echtscheiding per jaar realisatie prognose

Figuur 2.9 Kerkelijkheid, 1999-2013 40% 45% 50% 55% 60% 65% 70% 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 jaar a ant al kerkelijkheid realisatie prognose

(25)

Figuur 2.10 Huurwoningen, 1999-2013 0 500 000 1 000 000 1 500 000 2 000 000 2 500 000 3 000 000 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 jaar aa nta l huurwoningen sociaal huurwoningen particulier realisatie prognose

Bron: CBS, ministerie van VROM, bewerking WODC/Rvdr

Economische achtergrondfactoren

– De werkende beroepsbevolking zal naar verwachting met 4 procent stijgen in de periode 2006-2013.

– De werkloze beroepsbevolking zal naar verwachting tot en met 2008 dalen, waarna het weer zal toenemen.

– Het aantal werkloosheidsuitkeringen zal in de periode 2006-2013 afnemen met circa 30 procent.

– Het aantal bijstandsuitkeringen zal naar verwachting in de periode 2006-2013 met 34 procent afnemen.

– Het aantal arbeidsongeschiktheidsuitkeringen zal met ongeveer 10 procent afnemen.

– Het totale aantal uitkeringen zal met ongeveer 20 procent afnemen. – De reële bruto toegevoegde waarde zal met ongeveer 4 procent stijgen. – Verondersteld wordt dat de belastingdruk in de periode 2006-2013 zal

stij-gen, namelijk met ongeveer 4 procent.

– Het gemiddelde reëel besteedbaar inkomen zal naar verwachting met circa 6 procent stijgen in de periode 2006-2013.

– De koopkracht zal naar verwachting met circa 3 procent toenemen in de periode 2006-2013.

– Naar verwachting zal het aantal motorvoertuigen met 15 procent stijgen in de periode 2006-2013.

– De gemiddelde rekenhuur wordt constant verondersteld in de periode 2006-2013.

– Het gemiddelde uurtarief van de commerciële advocatuur zal in de periode 2006-2013 niet stijgen.

– De totale kosten van advocatuur worden in de toekomst constant veronder-steld.

(26)

Figuur 2.11 Beroepsbevolking, 1999-2013 5 250 000 5 500 000 5 750 000 6 000 000 6 250 000 6 500 000 6 750 000 7 000 000 7 250 000 7 500 000 7 750 000 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 jaar aantal 0 100 000 200 000 300 000 400 000 500 000 600 000 700 000 800 000 900 000 1 000 000 aantal werkende beroepsbevolking werkloze beroepsbevolking realisatie prognose

Bron: CBS, CPB, bewerking WODC

Figuur 2.12 Uitkeringen, 1999-2013 0 200 000 400 000 600 000 800 000 1 000 000 1 200 000 1 400 000 1 600 000 1 800 000 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 jaar a ant al uitkeringen werkloosheid uitkeringen arbeidsongeschiktheid uitkeringen bijstand totaal uitkeringen realisatie prognose

(27)

Figuur 2.13 Bruto toegevoegde waarde en belastingdruk, 1999-2013 200 000 212 500 225 000 237 500 250 000 262 500 275 000 287 500 300 000 312 500 325 000 337 500 350 000 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 jaar d ui z end eur o 10.5% 11.0% 11.5% 12.0% 12.5% 13.0% 13.5% 14.0% 14.5% 15.0% 15.5% 16.0% 16.5% per c entag e

bruto toegevoegde waarde

belastingdruk realisatie prognose

Bron: CBS, CPB, bewerking WODC/Rvdr

Figuur 2.14 Koopkracht, 1999-2013 12 500 12 750 13 000 13 250 13 500 13 750 14 000 14 250 14 500 14 750 15 000 15 250 15 500 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 jaar euro 98 100 102 104 106 108 110 112 114 116 118 120 122 inde x gemiddeld inkomen koopkracht realisatie prognose

(28)

Figuur 2.15 Motorvoertuigen, 1999-2013 0 2 000 000 4 000 000 6 000 000 8 000 000 10 000 000 12 000 000 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 jaar aa ntal Motorvoertuigen realisatie prognose

Bron: CBS, CPB, bewerking WODC

Figuur 2.16 Overige economische achtergrondfactoren, 1999-2013

0 50 100 150 200 250 300 350 400 450 500 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 jaar eur o

totale kosten advocatuur

gemiddelde maandelijkse rekenhuur gemiddeld uurtarief commerciële advocatuur realisatie prognose Bro n: Raden voor Rechtsbijstand, CBS, bewerking WODC/Rvdr

Institutionele achtergrondfactoren

– De gemiddelde eigen bijdrage bij een beroep op gesubsidieerde rechts-bijstand wordt in de periode 2006-2013 constant verondersteld. De eigen bijdrage wordt vastgesteld door de overheid en vooralsnog worden geen grote wijzigingen verwacht (met uitzondering van een inflatiecorrectie). – Het aantal advocaten zal naar verwachting met circa 20 procent stijgen in

(29)

– De middelen van de politie beschikbaar voor opsporingsdoeleinden zullen in de periode 2006-2013 met ruim 7 procent toenemen.

– Het aantal politiemedewerkers (in fte) vertoont slechts een lichte stijging (2 procent, zie figuur 2.15). Weliswaar komen er veel nieuwe mensen bij, maar er zullen ook veel politiemensen de komende jaren met (vervroegd)

pensioen gaan.

De ontwikkelingen staan grafisch weergegeven in figuren 2.17 en 2.18. Figuur 2.17 Rechtsbijstand, 1999-2013 0 2 000 4 000 6 000 8 000 10 000 12 000 14 000 16 000 18 000 20 000 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 jaar aan tal 0 30 60 90 120 150 180 210 240 270 300 eu ro advocaten

gemiddelde eigen bijdrage gesubsidieerde rechtsbijstand realisatie prognose

Bron: CBS, MvJ, bewerking WODC

Figuur 2.18 Politie, 1999-2013 0 200 000 400 000 600 000 800 000 1 000 000 1 200 000 1 400 000 1 600 000 1 800 000 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 jaar eu ro 40 000 44 000 48 000 52 000 56 000 60 000 64 000 68 000 72 000 76 000 fte middelen politie t.b.v. opsporing politiepersoneel realisatie prognose

(30)

2.2 Opmerkingen

– De middelen van politie tot en met 2006 zijn conform de slotwet BZK en voor 2007 en verder conform de begroting 2008 van BZK. Uitgangspunt is dat ongeveer een derde van deze middelen besteed wordt aan de opsporing van misdrijven (zie Moolenaar, 2007). De gegevens zijn gecorrigeerd voor inflatie. Hierin zijn niet de extra middelen uit het beleidsprogramma ‘Veilig-heid begint bij Voorkomen’ verwerkt.

– De ramingen voor het politiepersoneel zijn afkomstig van BZK. Hierin zijn niet de extra aan te stellen politieagenten uit het beleidsprogramma ‘Veilig-heid begint bij Voorkomen’ verwerkt.

– Ramingen van demografische ontwikkelingen, zoals bevolking en alloch-tonen, zijn afkomstig van het Centraal Bureau voor de Statistiek.

– De bevolkingsdichtheid betreft het aantal inwoners gedeeld door het land-oppervlak in een regio. Voor het landland-oppervlak zijn geen ramingen beschik-baar, dit wordt in de periode 2007-2013 constant verondersteld aan het oppervlak in 2006.

– Ramingen van economische ontwikkelingen, zoals koopkracht, niet-wer-kende beroepsbevolking, zijn voor 2007 en 2008 ontleend aan de “Macro-economische verkenningen 2008” van het Centraal Planbureau (2007) en voor 2009 en verder aan de lange-termijnverkenningen van het Centraal Planbureau (Huizinga & Smid, 2004; Roodenburg & Van Vuuren, 2004; Smid 2007). Gekozen is voor het “Transatlantic Market” scenario. Dit is het scenario met de op één na hoogste groei.

– De lange-termijnramingen van het Centraal Planbureau voor 2012 en verder bevatten geen conjunctuurbewegingen, maar zijn vertaald naar de gemiddelde groei per jaar berekend over een periode van twintig jaar. Hierdoor lijken de toekomstige ontwikkelingen lineair terwijl zich in de praktijk conjunctuurschommelingen zullen voordoen.

– De ramingen van het aantal motorvoertuigen zijn afkomstig uit de Natio-nale Milieuverkenning 5 van het RIVM/MNP (2000). Gekozen is voor het optimistische “Global Competition” scenario.

– De ontwikkeling van de belastingdruk is tot en met 2008 gebaseerd op cij-fers uit de Macro Economische Verkenning 2008, en wordt daarna constant verondersteld.

– Ramingen van het aantal particuliere en sociale huurwoningen zijn afkom-stig van het Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieu (VROM) en komen uit het SYSteem WOningVoorraad (SYSWOV 2006). – De gemiddelde rekenhuur betreft de totale rekenhuur van huurwoningen

in de betreffende regio in euro’s, gedeeld door het aantal huurwoningen en gecorrigeerd voor inflatie. Voor de toekomstige waarden van de reële rekenhuur zijn geen ramingen beschikbaar, daarom wordt deze constant verondersteld.

– De ramingen van de kerkelijkheid is deels een trendextrapolatie en deels gebaseerd op een studie van het Sociaal en Cultureel Planbureau (Becker & De Hart, 2006).

– De ramingen van het aantal advocaten zijn door het WODC geconstrueerd met behulp van trendextrapolatie.

– De reële te betalen eigen bijdrage in het kader van de gesubsidieerde rechts-bijstand wordt voor de periode 2006-2013 constant verondersteld, evenals

(31)

het reële uurtarief van een commerciële advocaat en het gedeelte van de bevolking dat in aanmerking komt voor gesubsidieerde rechtsbijstand.

(32)

(33)

3 Opsporing

De ramingen van de achtergrondfactoren bepalen de ramingen van de geregi-streerde misdrijven. Ook de ramingen van ophelderingen en verdachten worden afgeleid uit de achtergrondfactoren, soms in combinatie met de begrote mid-delen van de politie en de ramingen van de geregistreerde misdrijven. Bij ver-dachten wordt een onderscheid gemaakt tussen volwassenen en jeugd. Bij alle onderdelen worden diverse delictcategorieën onderscheiden, zoals:

– geweld;

– gekwalificeerde diefstal; – eenvoudige diefstal; – rijden onder invloed; – opiumwetmisdrijven;

– vernieling en verstoring van de openbare orde; – economische misdrijven;

– overige misdrijven.

Bij het ophelderen van misdrijven kan de expertise van het Nederlands Foren-sisch Instituut (NFI) worden ingezet. Figuur 3.1 geeft schematisch weer hoe het model is opgebouwd en welke factoren voorspellers zijn van het opsporings-traject.

Figuur 3.1 Opsporing in het PMJ

politie Geregistreerde Misdrijven politie Verdachten Achtergrond-factoren* politie Ophelderingen nfi Forensische Onderzoeksaanvragen politie Geregistreerde Misdrijven politie Verdachten Achtergrond-factoren* politie Ophelderingen nfi Forensische Onderzoeksaanvragen

* Zie figuur 2.1 voor een overzicht van de relevante achtergrondfactoren.

Tabel 3.1 geeft een cijfermatig overzicht van de beleidsneutrale ramingen op het gebied van opsporing. De effecten van recentelijk ingezet en/of nieuw beleid zijn niet verwerkt in deze ramingen.

(34)

Tabel 3.1 Verwachte ontwikkeling op het gebied van opsporing, procentuele verandering 2007-2013

2007-2013 2007-2013 2008 2009 2010 2011 2012 2013

totaal gemiddeld ten opzichte van voorafgaande jaar

Geregistreerde misdrijven 1,7 0,3 -0,3 0,3 0,5 0,4 0,4 0,3 Ophelderingen 9,8 1,6 1,9 1,8 1,9 1,4 1,3 1,1 Verdachten 11,3 1,8 1,9 1,9 2,0 1,7 1,7 1,6 Forensische onderzoeksaanvragen 28,0 4,2 4,5 4,4 4,6 4,0 3,9 3,8

Algemeen

– Het aantal geregistreerde misdrijven zal in de periode 2007-2013 met bijna 2 procent stijgen. De stijging doet zich voor in het aantal geweldsdelicten, het aantal eenvoudige diefstallen, het aantal opiumwetdelicten, het aantal eco-nomische delicten en het aantal overige delicten. Het aantal gekwalificeerde diefstallen daalt, terwijl het aantal rijden-onder-invloeddelicten vrijwel gelijk blijft

– De stijging van het aantal geregistreerde geweldsmisdrijven is het gevolg van de verwachte stijging van de tweede generatie niet-westerse allochtone mannelijke bevolking van 18 tot en met 29 jaar en het aantal allochtone jongeren van 12 tot en met 17 jaar.

– De stijging van het aantal eenvoudige diefstallen is het gevolg van de ver-wachte stijging van de mannelijke bevolking van 18 tot en met 29 jaar. – De stijging van het aantal opiumwetmisdrijven is het gevolg van de ver-wachte ontwikkeling van de tweede generatie niet-westerse allochtone mannen in de leeftijd van 18 tot en met 29 jaar.

– De stijging van het aantal overige misdrijven wordt bepaald door de stijging van de tweede generatie niet-westerse allochtone mannen van 18 tot en met 29 jaar en het aantal niet-westerse allochtone jongeren in de leeftijd van 12 tot en met 17 jaar. Ook speelt de totale mannelijke bevolking in de leeftijd van 18 tot en met 29 jaar een rol.

– De stijging van het aantal geregistreerde economische misdrijven is het gevolg van de verwachte stijging van het reëel besteedbaar inkomen per hoofd van de bevolking en de verwachte ontwikkeling van de mannelijke bevolking van 18 tot en met 29 jaar.

– De daling van het aantal gekwalificeerde diefstallen is het gevolg van de verwachte daling van de mannelijke bevolking in de leeftijd van 18 tot en met 49 jaar.

– Het aantal geregistreerde rijden-onder-invloeddelicten blijft gelijk als gevolg van de verwachte ontwikkeling in het aantal middelen van de politie ten behoeve van opsporing.

Figuur 3.2 geeft het aantal geregistreerde misdrijven per delict grafisch weer, waarbij 2006 het laatst bekende realisatiejaar is.

(35)

Figuur 3.2 Geregistreerde misdrijven naar delict, 1999-2013 0 200 000 400 000 600 000 800 000 1 000 000 1 200 000 1 400 000 1 600 000 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 jaar aa nt al Overige delicten Economische delicten Opiumwetmisdrijven Rijden onder invloed Gekwalificeerde diefstal Eenvoudige diefstal Geweldsdelicten realisatie prognose

Bron realisatiecijfers: CBS, bewerking WODC

– Het totaal aantal ophelderingen zal in de periode 2007-2013 met bijna 10 procent stijgen. Deze stijging doet zich in meer of mindere mate voor in het aantal ophelderingen van geweldsmisdrijven, eenvoudige diefstallen, opiumwetdelicten, economische delicten en overige delicten. Het aantal ophelderingen van gekwalificeerde diefstallen daalt terwijl het aantal op-helderingen van rijden onder invloed vrijwel gelijk blijft.

– Het aantal forensische onderzoeksaanvragen bij het NFI zal met circa 28 procent toenemen in de periode 2007-2013 als gevolg van de verwachte ontwikkeling in het totaal aantal verdachten.

– Het totaal aantal verdachten zal in de periode 2007-2013 met circa 11 procent toenemen. De stijging doet zich in meer of mindere mate voor in het aantal geweldsmisdrijven, eenvoudige diefstallen, opiummisdrijven en economische misdrijven.

Figuur 3.3 geeft de verwachte ontwikkelingen van het aantal forensische onder-zoeksaanvragen grafisch weer, waarbij 2006 het laatst bekende realisatiejaar is.

Volwassenen

– De stijging van het aantal meerderjarige verdachten van geweld is het ge-volg van de verwachte ontwikkeling van de tweede generatie niet-westerse allochtone mannen van 18 tot en met 29 jaar en de ontwikkeling van de werkloze beroepsbevolking.

– De stijging van het aantal meerderjarige verdachten van eenvoudige diefstal wordt bepaald door de verwachte ontwikkeling van het aantal geregistreerde eenvoudige diefstallen.

– De stijging van het aantal meerderjarige verdachten van opiumwetdelicten is het gevolg van de verwachte ontwikkeling van het aantal geregistreerde opiummisdrijven, de tweede generatie niet-westerse mannelijke bevolking

(36)

van 18 tot en met 29 jaar en de verwachte ontwikkeling van de werkloze beroepsbevolking.

Figuur 3.3 Onderzoeksaanvragen bij het NFI, 1999-2013

0 10 000 20 000 30 000 40 000 50 000 60 000 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 jaar aa nt al forensische onderzoeksaanvragen realisatie prognose

– De stijging van het aantal meerderjarige verdachten van economische delicten wordt bepaald door het aantal geregistreerde economische mis-drijven en de verwachte ontwikkeling van het politiepersoneel.

– De daling van het aantal meerderjarige verdachten van gekwalificeerde diefstal is het gevolg van de te verwachten ontwikkeling van het aantal ge-registreerde gekwalificeerde diefstallen en het reëel besteedbaar inkomen per hoofd van de bevolking.

– Het aantal meerderjarige verdachten van rijden onder invloed wordt be-paald door de verwachte ontwikkeling van het aantal motorvoertuigen en het aantal geregistreerde misdrijven rijden onder invloed.

– Het aantal overige meerderjarige verdachten wordt bepaald door de manne-lijke bevolking van 18 tot en met 29 jaar en het totaal aantal middelen voor de politie ten behoeve van opsporing.

Jeugd

– Het aantal minderjarige verdachten van geweldsdelicten, eenvoudige dief-stal, vernieling en verstoring van de openbare orde en overige misdrijven stijgt, terwijl het aantal minderjarige verdachten van gekwalificeerde diefstal eerst licht stijgt tot 2008, waarna weer een lichte daling wordt verwacht. – De stijging van het aantal minderjarige verdachten van geweld is

voorname-lijk het gevolg van de verwachte stijging van de allochtone bevolking in de leeftijd van 12 tot en met 17 jaar en de bevolking van 12 tot en met 17 jaar in de vier grote steden. Dit geldt eveneens voor de stijging van het aantal minderjarige verdachten van vernieling en verstoring van de openbare orde.

(37)

– De stijging van het aantal minderjarige verdachten van eenvoudige diefstal-len wordt vooral bepaald door het aantal allochtone jongeren en het aantal kinderen dat is betrokken bij een echtscheiding.

– De verwachte ontwikkeling van het aantal minderjarige verdachten van ge-kwalificeerde diefstal is het gevolg van de verwachte ontwikkeling van het reëel besteedbaar inkomen per hoofd van de bevolking en het aantal kinde-ren dat is betrokken bij een echtscheiding.

– De stijging van het aantal minderjarige verdachten van overige misdrijven wordt bepaald door de jeugdige bevolking in de vier grote steden.

Figuur 3.4 geeft de verwachte ontwikkelingen van het aantal geregistreerde misdrijven, ophelderingen en verdachten grafisch weer, waarbij 2006 het laatst bekende realisatiejaar is.

Figuur 3.4 Geregistreerde misdrijven, ophelderingen en verdachten, 1999-2013*

-300 000 -100 000 100 000 300 000 500 000 700 000 900 000 1 100 000 1 300 000 1 500 000 1 700 000 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 jaar a ant al 100 000 200 000 300 000 400 000 500 000 600 000 700 000 800 000 900 000 1 000 000 1 100 000 Geregistreerde misdrijven Verdachten Ophelderingen realisatie prognose

3.2 Opmerkingen

– De opsporingsactiviteiten van de bijzondere opsporingsdiensten en bijzon-dere opsporingsambtenaren zijn niet in het PMJ opgenomen.

– Zowel de meerderjarige als minderjarige verdachten worden geraamd op basis van de ontwikkelingen in de achtergrondfactoren. De raming van de meerderjarige verdachten vloeien daarnaast ook voort uit de raming van de geregistreerde misdrijven.

(38)

(39)

4 Slachtofferzorg

Het PMJ kent twee onderdelen op het gebied van slachtofferzorg, namelijk het aantal cliënten geholpen door Slachtofferhulp Nederland en het aantal inge-diende verzoeken bij het Schadefonds Geweldsmisdrijven. Beide onderdelen worden beïnvloed door de ontwikkelingen in het opsporingstraject. Figuur 4.1 geeft schematisch weer hoe het model is opgebouwd en welke factoren voor-spellers zijn van de slachtofferzorg.

Figuur 4.1 Slachtofferzorg in het PMJ politie Geregistreerde misdrijven slachtofferhulp Aantal Cliënten schadefonds geweldsmisdrijven Aantal verzoeken politie Geregistreerde misdrijven slachtofferhulp Aantal Cliënten schadefonds geweldsmisdrijven Aantal verzoeken

Tabel 4.1 geeft een cijfermatig overzicht van de beleidsneutrale ramingen op het gebied van slachtofferzorg. De effecten van recentelijk ingezet en/of nieuw beleid zijn niet verwerkt in deze ramingen.

Tabel 4.1 Verwachte ontwikkelingen in slachtofferzorg, procentuele verandering 2007-2013

2007-2013 2007-2013 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Slachtofferhulp

Geholpen slachtoffers 5,9 1,0 0,6 0,8 0,9 1,0 1,2 1,4

Schadefonds Geweldsmisdrijven

Binnengekomen verzoeken 14,3 2,2 1,7 1,9 2,2 2,3 2,6 2,8 – In de periode 2007-2013 zal het aantal geholpen slachtoffers door

Slacht-offerhulp Nederland met 6 procent stijgen (zie figuur 4.2). Door de stijging in het aantal geregistreerde misdrijven, en in het bijzonder de geweldsmis-drijven en overige misgeweldsmis-drijven, zijn er meer slachtoffers die behoefte hebben aan slachtofferhulp.

– Bij het Schadefonds Geweldsmisdrijven zal het aantal binnengekomen ver-zoeken met 14 procent stijgen in de periode 2007-2013 als gevolg van de verwachte stijging van het aantal geregistreerde geweldsmisdrijven (zie figuur 4.3).

(40)

Figuur 4.2 Geholpen slachtoffers, 1999-2013 0 20 000 40 000 60 000 80 000 100 000 120 000 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 jaar a ant al Geholpen slachtoffers realisatie prognose

Bron realisatiecijfers: Slachtofferhulp Nederland, bewerking WODC

Figuur 4.3 Binnengekomen verzoeken bij het Schadefonds Geweldsmisdrijven, 1999-2013

0 1 000 2 000 3 000 4 000 5 000 6 000 7 000 8 000 9 000 10 000 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 jaar aan ta l Binnengekomen verzoeken realisatie prognose

Bron realisatiecijfers: Schadefonds Geweldsmisdrijven, bewerking WODC

4.2 Opmerking

– In het model is rekening gehouden met het feit dat er in 1998 veel media-aandacht was rondom het Schadefonds Geweldsmisdrijven, waardoor in het desbetreffende jaar extra veel aanvragen zijn binnengekomen.

(41)

5 Vervolging

Het grootste deel van de door de politie gehoorde verdachten zal worden door-gestuurd naar het Openbaar Ministerie (OM). Ook de bijzondere opsporings-diensten en bijzondere opsporingsambtenaren leveren verdachten aan. Daar-naast kent het OM een forse instroom van overtredingen (kantonzaken) en beroepen in het kader van de WAHV. Het OM mag zaken zelfstandig afdoen, bijvoorbeeld door de verdachte een transactie aan te bieden. Indien de ver-dachte hiervoor niet in aanmerking komt, de transactie weigert, of niet aan de transactievoorwaarden voldoet, zal het OM de zaak voor de rechter laten komen. Eventueel kan het OM de zaak ook seponeren. Figuur 5.1 geeft schema-tisch weer hoe het model is opgebouwd en welke factoren voorspellers zijn van het vervolgingstraject.

Figuur 5.1 Vervolging in het PMJ

openbaar ministerie Instroom Achtergrond-factoren* Recidive politie Verdachten openbaar ministerie Sepots

Middelen OM openbaar ministerie Transacties openbaar ministerie Voegingen openbaar ministerie Dagvaardingen openbaar ministerie Geldsommen openbaar ministerie Taakstraffen openbaar ministerie Beroep op Officier van Justitie cjib Instroom WAHV-zaken cjib TRIAS openbaar ministerie Instroom Achtergrond-factoren* Recidive politie Verdachten openbaar ministerie Sepots

Middelen OM openbaar ministerie Transacties openbaar ministerie Voegingen openbaar ministerie Dagvaardingen openbaar ministerie Geldsommen openbaar ministerie Taakstraffen openbaar ministerie Beroep op Officier van Justitie cjib Instroom WAHV-zaken cjib TRIAS

* Zie figuur 2.1 voor een overzicht van de relevante achtergrondfactoren.

Tabel 5.1 geeft een cijfermatig overzicht van de beleidsneutrale ramingen op het gebied van vervolging. De effecten van recentelijk ingezet en/of nieuw beleid zijn niet verwerkt in deze ramingen.

(42)

Tabel 5.1 Verwachte ontwikkelingen in het vervolgingstraject, procentuele verandering 2007-2013

2007-2013 2007-2013 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Rechtbankzaken

Instroom* 6,7 1,1 1,0 1,0 1,1 1,1 1,1 1,1

Transacties (geldsom +taakstraf) 7,1 1,1 1,3 1,0 1,1 1,1 1,2 1,2 Dagvaardingen 6,5 1,1 1,1 0,9 1,1 1,1 1,1 1,1

Kantonzaken

Instroom 21,6 3,3 1,3 3,5 3,4 3,3 4,2 4,1

Transacties (geldsom + taakstraf) 7,3 1,2 -0,1 2,9 0,9 0,8 1,7 0,9 Dagvaardingen 21,2 3,3 1,1 3,4 3,4 3,2 4,2 4,2

WAHV-zaken

Beroep op OvJ 16,4 2,6 4,3 4,1 2,7 1,5 1,4 1,4

* De instroom is excl. overdracht naar andere parketten, maar incl. overdracht naar andere organisaties

– De instroom bij het OM van rechtbankzaken zal stijgen met bijna 7 procent als gevolg van de toename van het aantal verdachten. Het aantal dagvaar-dingen zal evenredig stijgen in de periode 2007-2013. Het aantal transacties in rechtbankzaken zal naar verwachting met circa 7 procent stijgen in deze periode (zie figuur 5.2).

– De instroom bij het OM van kantonzaken zal stijgen met circa 22 procent in de periode 2007-2013 (zie figuur 5.3). De instroom van het aantal dag-vaardingen stijgt eveneens in deze orde van grootte, namelijk met circa 21 procent. Circa 30 procent van de CJIB transacties wordt niet betaald en stroomt alsnog in als kantonzaak bij het OM. Dit is tweederde van de in-stroom van het OM. De rest wordt rechtstreekse bij het OM aangeleverd. – Het aantal transacties zal in de periode 2007-2013 naar verwachting stijgen

met circa 7 procent (zie figuur 5.3).

– De stijging van het aantal kantonzaken dat direct wordt aangeleverd bij het OM wordt bepaald door de mannelijke bevolking van 18 tot en met 29 jaar, de werkzame beroepsbevolking, het aantal allochtonen van 12-17 jaar, de bevolking van 12-17 jaar en het aantal werklozen.

– Het aantal beroepen op de Officier van Justitie in WAHV-zaken zal naar verwachting in de periode 2007-2013 stijgen met ongeveer 16 procent. (zie figuur 5.4).

(43)

Figuur 5.2 Instroom en afdoeningen OM in rechtbankzaken , 1999-2013* 0 50 000 100 000 150 000 200 000 250 000 300 000 350 000 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 jaar aant al Dagvaardingen Transacties Instroom rechtbankzaken realisatie prognose

Bron realisatiecijfers: OM-data, bewerking WODC

Figuur 5.3 Instroom en afdoeningen OM in kantonzaken, 1999-2013*

0 50 000 100 000 150 000 200 000 250 000 300 000 350 000 400 000 450 000 500 000 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 jaar aa nt al Dagvaardingen Transacties Instroom kantonzaken realisatie prognose

(44)

Figuur 5.4 Beroep op de OvJ in WAHV-zaken , 1999-2013* 0 50 000 100 000 150 000 200 000 250 000 300 000 350 000 400 000 450 000 500 000 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 jaar a ant al

WAHV-zaken - beroep ovj realisatie prognose

Bron realisatiecijfers: CJIB, bewerking WODC

5.2 Opmerking

(45)

6 Rechtspraak

6.1 Strafrechtspraak

Een deel van de zaken die zijn ingestroomd bij het OM, wordt voor de rechter gebracht. Vervolgens zal de rechter een uitspraak doen. Er kunnen meerdere uitspraken in één zaak worden gedaan, bijvoorbeeld een schuldigverklaring en een ontnemingsmaatregel. Zowel de Officier van Justitie als de verdachte kan in hoger beroep gaan bij het gerechtshof of in cassatie bij de Hoge Raad. Figuur 6.1 geeft schematisch weer hoe het model is opgebouwd en welke factoren voor-spellers zijn van strafrechtspraak.

Figuur 6.1 Strafrechtspraak in het PMJ

Rechtbank, straf Instroom Rechtbank, kanton Uitspraken overtreding Rechtbank, straf Uitspraken EK-zaak Rechtbank, straf Uitspraken MK-zaak cjib Instroom WAHV Rechtbank, straf Afdoeningen zonder uitspraak Rechtbank, straf Beschikking Raadkamer om Dagvaardingen OM Beroep op Officier van Justitie Rechtbank, kanton Vordering dwangmiddel, adres bekend Rechtbank, kanton Verzet/beroep kantonrechter Rechtbank, straf Uitwerking appel/ cassatie mk-zaak Gerechtshof Uitspraken EK-zaak gerechtshof Uitspraken MK-zaak Hoge Raad Cassaties gerechtshof Afdoeningen zonder uitspraak Gerechtshof Uitwerking appel/ cassatie mk-zaak Rechtbank, straf Afdoeningen Gerechtshof Beschikkingen Raadkamer Gerechtshof Beschikkingen ex. art. 12 Sv gerechtshof Instroom gerechtshof Afdoeningen Rechtbank, kanton Afdoeningen zonder uitspraak Rechtbank, kanton Vordering dwangmiddel, adres onbekend Rechtbank, kanton Afdoeningen Rechtbank, kanton Beroep op kantonrechter Nieuwe wetgeving taakstraffen in 2001 Cjib dwangbevel CJIB Verzet wangbevel Gerechtshof Middelen ZM Rechtbank, straf Middelen ZM opsporing Voorlopige hechtenis gerechtshof Uitspraak overtreding Rechtbank, straf Instroom Rechtbank, kanton Uitspraken overtreding Rechtbank, straf Uitspraken EK-zaak Rechtbank, straf Uitspraken MK-zaak cjib Instroom WAHV Rechtbank, straf Afdoeningen zonder uitspraak Rechtbank, straf Beschikking Raadkamer om Dagvaardingen OM Beroep op Officier van Justitie Rechtbank, kanton Vordering dwangmiddel, adres bekend Rechtbank, kanton Verzet/beroep kantonrechter Rechtbank, straf Uitwerking appel/ cassatie mk-zaak Gerechtshof Uitspraken EK-zaak gerechtshof Uitspraken MK-zaak Hoge Raad Cassaties gerechtshof Afdoeningen zonder uitspraak Gerechtshof Uitwerking appel/ cassatie mk-zaak Rechtbank, straf Afdoeningen Gerechtshof Beschikkingen Raadkamer Gerechtshof Beschikkingen ex. art. 12 Sv gerechtshof Instroom gerechtshof Afdoeningen Rechtbank, kanton Afdoeningen zonder uitspraak Rechtbank, kanton Vordering dwangmiddel, adres onbekend Rechtbank, kanton Afdoeningen Rechtbank, kanton Beroep op kantonrechter Nieuwe wetgeving taakstraffen in 2001 Cjib dwangbevel CJIB Verzet wangbevel Gerechtshof Middelen ZM Rechtbank, straf Middelen ZM opsporing Voorlopige hechtenis gerechtshof Uitspraak overtreding

6.1.1 Verwachting tot en met 2013

Tabel 6.1 geeft een cijfermatig overzicht van de beleidsneutrale ramingen op het gebied van de strafrechtspraak. De effecten van recentelijk ingezet en/of nieuw beleid zijn niet verwerkt in deze ramingen.