Praktische opdracht Geschiedenis Verenigde Staten en de Koude Oorlog
Praktische-opdracht door een scholier 4e klas vwo
3835 woorden 19 jaar geleden
6,4
120 keer beoordeeld
Vak Geschiedenis
Inleiding
Bij deze opdracht is het de bedoeling dat we een gegeven hypothese gaan onderzoeken. Het gaat natuurlijk over een historische gebeurtenis, de Koude Oorlog om precies te zijn. Om een goed onderzoek uit te voeren verdelen we de hypothese in drie deelvragen die we zo compleet mogelijk uitwerken. We trekken daaruit onze eigen conclusies.
We maken bij dit onderzoek gebruik van bronnen uit een gegeven bronnenset. Ook zoeken we zelf twee bruikbare primaire bronnen uit. Verder zoeken we zoveel mogelijk informatie over het onderwerp in bijvoorbeeld de bibliotheek, op internet en in het geschiedenislokaal.
We hebben ervoor gekozen de volgende hypothese te onderzoeken:
Het optreden van de Verenigde Staten in de Koude Oorlog kan verklaard worden uit idealistische
motieven, en heeft (bedoeld of onbedoeld) de positie van de Verenigde Staten als wereldmacht versterkt.
Deze hebben we verdeeld in drie deelvragen:
1. Waarom raakten de Verenigde Staten betrokken in de Koude Oorlog?
2. Welke rol speelden de Verenide Staten in de Koude Oorlog?
3. Wat heeft de Koude Oorlog met de positie van de Verenigde Staten als wereldmacht gedaan?
Hoofdstuk 1:Waarom raakten de Verenigde Staten betrokken in de Koude Oorlog?
Het jaar 1917 zou je kunnen beschouwen als het allereerste begin van de Koude Oorlog. Toen brak namelijk de Russische Revolutie uit. Daarmee was er voor het eerst een alternatief ontstaan voor het kapitalistische systeem, zoals dat in Amerika bestond. In de Sovjet-Unie werd namelijk het communisme ingevoerd. De voorstanders van dit stelsel beweerden dat het kapitalistische systeem zijn tijd wel had gehad, ze verkondigden graag een handje te willen helpen bij de ineenstorting.
De Amerikanen waren daarentegen erg tevreden over hun kapitalistische systeem. Ze waren het
belangrijkste land met een kapitalistisch stelsel, en voelden zich daarom direct aangesproken door deze uitspraken van de communisten. Er ontstond een vijandschap tussen communisten en kapitalisten. Een aantal andere gebeurtenissen tussen 1917 en 1939 veroorzaakten nog meer verschillen tussen de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie.
In 1939, het begin van de Tweede Wereldoorlog, sloot Stalin, de communistische leider van de Sovjet-Unie,
een verbond met Hitler zodat Hitler de Sovjet-Unie in ieder geval niet zou aanvallen. Maar in 1941 viel Hitler de Sovjet-Unie tóch aan. Stalin keerde zich tegen Duitsland, evenals de Verenigde Staten dat al eerder deden. De Sovjet-Unie en de Verenigde Staten hadden nu het gemeenschappelijke doel Hitler zo snel mogelijk de kop in te drukken, en zo werden de landen bondgenoten. Maar niet voor lang!
De bondgenoten waren het over vele zaken oneens. Omdat ze echter allebei een belangrijker doel voor ogen hadden, kwamen de irritaties niet tot uiting. Na de Tweede Wereldoorlog kon de schijn van een goede samenwerking echter niet langer opgehouden worden. In de periode na 1945 ontstonden er ontzettend veel problemen die het gevolg waren van de grote verschillen tussen de Sovjet-Unie en de Verenigde Staten.
Een goed voorbeeld hiervan is wat er vlak na de Tweede Wereldoorlog met Duitsland gebeurde. De Verenigde Staten, Groot-Brittannie, Frankrijk en de Sovjet-Unie, de overwinnaars van de Wereldoorlog, wilden van Duitsland weer een stabiele en welvarende staat maken. Maar de standpunten van de Sovjet- Unie verschilden zo veel van die van de westerse landen, dat ze het nooit eens konden worden. Duitsland werd daarom in 2 staten verdeeld; een westelijke staat, die helemaal volgens de westerse ideeën werd opgebouwd, en een oostelijke staat, waar volgens de communistische richtlijnen werd geregeerd. Berlijn lag echter precies op de ‘frontlijn’. Beide partijen probeerden Berlijn te claimen, omdat het een van de belangrijkste steden in Europa was. Ook hierover konden ze het niet eens worden, er ontstonden conflicten en irritaties. Uiteindelijk is Berlijn in tweeën verdeeld.
De Amerikanen voelden zich overigens nog steeds bedreigd door de communisten, die volgens het
marxisme-leninisme van plan waren de hele wereld communistisch te maken. Nu de kapitalisten toch niets belangrijkers te doen hadden, wilden ze ervoor zorgen dat het communisme zich in ieder geval niet meer uitbreidde. Het liefst wilden ze deze vijand helemáál de wereld uit hebben. Dan zou hun eigen
kapitalistische systeem nooit in gevaar komen.
De twee tegenstrijdige doelstellingen van de Verenigde Staten, de machtigste kapitalistische staat, en de Sovjet-Unie als vertegenwoordiger van het communisme leidden tot een voortdurend spanningsveld: de Koude Oorlog.
Bron 1
Bij deelvraag 1 hebben we bron 13 uitgezocht:
De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Dean Acheson over een bijeenkomst met leden van het Congres op 26 februari 1947
Deze Congresleden begrepen totaal niet wat hen bedreigde. Het was mijn taak om het duidelijk te maken.
Politieke en militaire druk van de Sovjetunie op de zeestraten tussen de Zwarte Zee en Middellandse Zee, op Iran en op Noord-Griekenland maakte het hoogstwaarschijnlijk dat de Sovjetunie via de Balkan haar invloed naar drie continenten zou gaan uitbreiden. Net zoals een rotte appel de andere appels in de fruitmand aantast, zou de val van Griekenland de situatie in Iran beïnvloeden, en daarna die in andere landen in het Midden-Oosten. De infectie zou zich via Klein-Azië en Egypte naar Afrika uitbreiden en via Italië en Frankrijk naar Europa. Frankrijk en Italië werden al van binnenuit bedreigd, omdat in beide landen communistische partijen bijzonder sterk waren. De Sovjetunie speelde tegen minimale kosten een van de gewaagdste spelletjes uit de geschiedenis.
Betrouwbaarheid
We kunnen niet zo goed weten hoe betrouwbaar deze bron is, want er staat niet bij waar deze bron vandaan komt. Het lijkt ons wel een betrouwbare bron, omdat het van een minister komt. We denken dat die over een belangrijke kwestie als deze niet snel zal liegen. Jammer genoeg weten we dit niet zeker.
Representativiteit
De bron is niet zo heel representatief, het is namelijk de mening van maar 1 persoon. Toch vinden we deze bron erg belangrijk, want het is wel de mening van een heel belangrijk persoon, namelijk de minister van Buitenlandse Zaken van de Verenigde Staten.
Bruikbaarheid
We vinden deze bron heel bruikbaar voor hoofdstuk 1. Er wordt duidelijk gemaakt dat de Amerikanen bang waren dat het communisme zich zou uitbreiden over de wereld en uiteindelijk ook een gevaar voor de Verenigde Staten zou betekenen. Er wordt een motief gegeven voor bemoeienis met de Sovjet-Unie, en dus een reden waarom de Verenigde Staten betrokken raakten in de Koude Oorlog. Dit past natuurlijk
uitermate goed bij de deelvraag.
Hoofdstuk 2:Welke rol speelden Verenigde Staten in de Koude Oorlog?
Vanaf de Tweede Wereldoorlog hadden de Verenigde Staten het doel om het communisme, hun grote vijand, zo veel mogelijk te beperken. Om dat te bereiken, voerden zij de zogenaamde containment politiek.
Dat hield in dat de Verenigde Staten het communisme op twee manieren probeerden in te dammen; ze boden economische en militaire hulp aan aan landen die bedreigd werden door het communisme.
Een voorbeeld van de economische hulp was het Marshall-plan. De minister van Buiten-landse Zaken, George C. Marshall had het idee om economische hulp te bieden aan verschillende landen, zodat de welvaart daar verbeterde en deze landen niet voor het communisme zouden kiezen. Op een slinkse wijze werden deze landen ‘omgekocht’ door Amerika.
Een voorbeeld van de militaire hulp was de Truman doctrine. De Amerikaanse president Truman stelde deze doctrine op. Het hield in dat de Verenigde Staten haar steun aan zou bieden aan alle door binnen- of buitenlandse agressie bedreigde regimes, waar ook ter wereld, hoewel die voorlopig beperkt bleef tot Europa.
Als gevolg hiervan werd er in 1949 een militaire organisatie opgericht, de NAVO. Canada, de Verenigde Staten en de meeste West-Europese landen werden lid van deze Noord Atlantische VerdragsOrganisatie.
De opzet van deze organisatie was dat ieder lid elke aanval op 1 van hen als een aanval op zichzelf zou beschouwen. De Verenigde Staten konden hiermee grote invloed uitoefenen op andere staten, en zo dachten ze ook het communisme beter te kunnen bedwingen.
Als reactie op de NAVO volgde in 1955 het Warschau-Pact, een militaire organisatie van de Oost- en Midden-Europese landen en van de Sovjet-Unie.
Een werkelijk militair conflict was er tot 1950 niet geweest. Een oorlog waarbij Oost en West betrokken waren brak uit in Korea. Korea was verdeeld in een noordelijk en een zuidelijk deel, het noorden was communistisch en werd gesteund door de Sovjet-Unie, het zuiden was kapitalistisch en dus op hand van de Verenigde Staten. In 1950 viel Noord-Korea het zuiden binnen. Het leger van de VN en het Amerikaanse leger kwamen als reactie daarop in actie om het noorden af te straffen. De Sovjet-Unie raakte hierdoor in paniek, want het noorden dreigde te verliezen. Later mengden de Chinezen zich in de strijd en zij sloegen
de Amerikanen terug. MacArthur, de Amerikaanse generaal, dreigde atoombommen tegen China te zullen gebruiken, maar dat ging Truman toch te ver. De oorlog in Korea eindigde in 1953, zonder dat een van de partijen ook maar enig voordeel had behaald.
Een andere krachtmeting tussen de Sovjet-Unie en de Verenigde Staten vond plaats rond Cuba. Op dit eiland was Fidel Castro in 1959 aan de macht gekomen. Cuba werd communistisch, de Verenigde Staten werden hier boos over omdat het in strijd was met hun containment politiek. Ze stelden een economische boycot in, maar deze had juist een averechts effect. Cuba werd steeds pro-communistischer.
In april 1961 voerden de Verenigde Staten een invasie uit op Cuba die volledig mislukte. Cuba reageerde hierop door de Sovjet-Unie te verzoeken haar militair bij te staan. De Russen plaatsten raketten die op de Verenigde Staten gericht stonden. John F. Kennedy, de toenmalige president van de Verenigde Staten, eiste terugtrekking van de raketten en ander militair materiaal. De spanning liep heel hoog op. Na enkele onderhandelingen willigden de Russen deze verzoeken toch in, de situatie ontspande.
Nog een conflict vond plaats in Vietnam. Dit land was sinds 1954 verdeeld in twee staten: een communistische staat in Noord-Vietnam en een kapitalistische staat in Zuid-Vietnam. Een Noord-
Vietnamese guerilla-beweging probeerde Zuid-Vietnam te veroveren en ook communistisch te maken. De Amerikanen wilden dit natuurlijk tegen gaan, en stuurden troepen naar Zuid-Vietnam om de kapitalisten militair te ondersteunen. Het lukte echter niet de Noord-Vietnamezen te verslaan. In Amerika zelf ontstond er steeds meer protest tegen de oorlog. In het begin van de jaren ’70 moesten de Verenigde Staten hun troepen wel terugtrekken. Ze hadden de oorlog verloren. Vanaf 1975 was heel Vietnam één communistisch land.
n 2
Bij deelvraag 2 hebben we bron 17 uitgezocht:
Omstreeks 1980 schreef een historicus over aarzelingen van het Congres om toestemming te geven voor het geld dat nodig was voor het Marshall-Plan.
‘Zestien West-Europese staten stelden een plan op waarin zij voldeden aan de voor-waarde van de regering van de VS om inzicht te geven in de economische toestand van hun staat. En in augustus 1947 vroegen zij 28 miljard dollar hulp voor de komende vier jaar.
Het Congres weigerde echter nog het bedrag goed te keuren, omdat de Republikeinse Partij (die de meerderheid in het Congres had) wilde dat Truman de verkiezingen zou verliezen in 1948.
Maar in februari 1948 grepen communisten de macht in Tsjecho-Slowakije. Half maart keurde het Congres het plan goed. En in april 1948 was de Organisatie voor Euro-pese Economische Samenwerking opgericht om het Marshallplan ten uitvoer te brengen’
rouwbaarheid
Wederom kunnen we niet goed zeggen of deze bron betrouwbaar is, omdat we niet precies weten waar het vandaan komt. We denken dat deze bron wel betrouwbaar is, omdat het geschreven is door een historicus. Het zou erg onlogisch zijn als een historicus onzin verkondigt.
resentativiteit
Bij deze bron kun je niet over representativiteit spreken. Het gaat over de overheid van de Verenigde Staten, dus het kan maar voor 1 geval gelden.
Bruikbaarheid
In deze bron komt duidelijk naar voren, dat de Amerikanen economische pas hulp gaven toen de hen duidelijk werd dat er dreiging was van het communisme. We vinden dat dit goed bij hoofdstuk 2 past omdat dit op de Marshallhulp en de containment politiek slaat die we in dit hoofdstuk beschrijven om de rol van de Verenigde Staten in de Koude Oorlog te illustreren.
Zelfgevonden primaire bron 1
De volgende primaire bron hebben we gevonden op een website van de overheid van de Verenigde Staten (http://history.acusd.edu/gen/text/coldwar/truman47.html). Deze had de bron overgenomen uit de National Archives van Amerika.
Het is een gedeelte uit de toespraak die president Truman hield op 12 maart 1947 om de containment politiek nog eens extra te benadrukken. We hebben de toespraak helemaal gelezen en het relevantste gedeelte hieronder geciteerd.
‘At the present moment in world history nearly every nation must choose between alternative ways of life.
The choice is too often not a free one.
One way of life is based upon the will of the majority, and is distinguished by free institutions, representative government, free elections, guarantees of individual liberty, freedom of speech and religion, and freedom from political oppression.
The second way of life is based upon the will of a minority forcibly imposed upon the majority. It relies upon terror and oppression, a controlled press and radio; fixed elections, and the suppression of personal freedoms.
I believe that it must be the policy of the United States to support free peoples who are resisting attempted subjugation by armed minorities or by outside pressures.
I believe that we must assist free peoples to work out their own destinies in their own way.
I believe that our help should be primarily through economic and financial aid which is essential to economic stability and orderly political processes.’
Betrouwbaarheid
Deze bron is zeer betrouwbaar. Hij komt namelijk van een overheidswebsite van de Verenigde Staten, en het zou wel een hele grote schande zijn als ze daar verkeerde informatie aanbieden. Op de website wordt vermeld dat de tekst is overgenomen uit de National Archives, een informatievoorziening die ons heel betrouwbaar lijkt.
Representativiteit
Deze bron lijkt ons representatief, omdat uitspraken van de president (meestal) voor het hele volk gelden.
Bruikbaarheid
We vinden deze primaire bron uitstekend bij deelvraag 2 passen, omdat de ideologie wat betreft het communisme en de achterliggende gedachte van de containment politiek, dan wel in voorzichtige woorden, benadrukt wordt.
Zelfgevonden primaire bron 2
Ook deze primaire bron hebben we op een overheidswebsite van de Verenigde Staten gevonden (http://history.acusd.edu/gen/text/coldwar/marshall_sp.html).
Het is de toespraak van de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, George C. Marshall, waarin hij het Marshallplan duidelijk maakt. We hebben wederom het belangrijkste en bruikbaarste deel uit de toespraak geselecteerd en hieronder geciteerd.
‘Aside from the demoralizing effect on the world at large and the possibilities of disturbances arising as a result of the desperation of the people concerned, the consequences to the economy of the United States should be apparent to all. It is logical that the United States should do whatever it is able to do to assist in the return of normal economic health in the world, without which there can be no political stability and no assured peace. Our policy is directed not against any country or doctrine but against hunger, poverty, desperation and chaos. Its purpose should be the revival of a working economy in the world so as to permit the emergence of political and social conditions in which free institutions can exist. Such
assistance, I am convinced, must not be on a piecemeal basis as various crises develop. Any assistance that this Government may render in the future should provide a cure rather than a mere palliative. Any government that is willing to assist in the task of recovery will find full co-operation I am sure, on the part of the United States Government. Any government which maneuvers to block the recovery of other countries cannot expect help from us. Furthermore, governments, political parties, or groups which seek to perpetuate human misery in order to profit therefrom politically or otherwise will encounter the opposition of the United States.’
Hoofdstuk 3: Wat heeft de Koude Oorlog met de positie van de Verenigde Staten als wereld-macht gedaan?
Op dit moment zijn de Verenigde Staten wereldmacht nummer 1. Het is een land met 250 miljoen inwoners, ze hebben het hoogste inkomen per hoofd van de bevolking, de economie loopt goed, er is rijkdom, ze hebben grote militaire macht en ga zo maar door. Op economisch, militair en politiek gebied hebben ze het goed voor elkaar. Hierdoor zijn ze het machtigste land ter wereld en kunnen ze het zich veroorloven een soort ‘politieagent van de wereld’ te spelen. Dit heeft zich afgelopen week alweer bewezen, op 16 februari voerden de Verenigde Staten een bombardement uit op Bagdad.
Om deze deelvraag te beantwoorden moet je je afvragen of deze positie door de Koude Oorlog gestimuleerd is, of dat de Verenigde Staten ondanks deze oorlog nog steeds een supermacht zijn. We maken een vergelijking tussen de positie voor de Koude Oorlog en de positie erna.
In 1945 waren de Verenigde Staten verreweg het machtigste land ter wereld. Ze behoorden tot de winnaars van de Tweede Wereldoorlog, samen met de Sovjet-Unie. De Verenigde Staten waren echter sterker dan de Sovjet-Unie, die had namelijk enorme verliezen geleden in de Tweede Wereldoorlog; ze hadden ruim 20 miljoen mensen verloren en het land was gedeeltelijk verwoest. De Verenigde Staten daarentegen hadden maar 250.000 slachtoffers door de Tweede Wereldoorlog, er was niets verwoest én ze hadden grote militaire macht door hun atoombom. Ze hadden zoveel macht vergeleken bij andere landen, dat ze zich vanaf toen als politieagent van de wereld opstelden.
Eigenlijk verschilde deze situatie niet zo veel van de situatie vlak na de Koude Oorlog. De Verenigde Staten waren nog steeds erg machtig en welvarend. Maar als je dit nader bekijkt, zou je kunnen stellen dat de Verenigde Staten (deels door de Koude Oorlog) ook macht is kwijtgeraakt. Je kan daarvoor 2
hoofdoorzaken aanwijzen:
1. De Verenigde Staten staken qua macht en welvaart niet meer zoveel boven de andere landen uit. Dat kwam doordat bijvoorbeeld Europa en Japan ook een belangrijke status in de wereld hadden gekregen.
2. De tweede hoofdoorzaak is iets minder belangrijk, maar heeft wel te maken met de Koude Oorlog. Vóór deze oorlog hadden de Verenigde Staten bijna nooit met tegenslagen te maken gehad, in de Koude Oorlog was dit wel het geval. Voorbeelden hiervan kun je vinden in de Cuba-crisis en de Vietnamoorlog. De
invasie op Cuba in april 1961 mislukte finaal. De Vietnamoorlog veroorzaakte veel protest van de
Amerikaanse bevolking, en werd uiteindelijk verloren. Door dit soort voorvallen liepen de Verenigde Staten toch wat deuken op in haar reputatie als wereldmacht nummer 1.
Deze negatieve effecten worden echter ruimschoots gecompenseerd door het feit dat de Verenigde Staten de Koude Oorlog in die zin gewonnen hadden, dat het communisme voor het grootste deel uit de wereld verdwenen is en de Sovjet-Unie ten onder is gegaan. De grootste vijand had zijn macht verloren.
Samenvattend kun je stellen dat de Koude Oorlog dus wel invloed heeft gehad op de positie van de Verenigde Staten als wereldmacht. Op sommige punten leverden ze in, zo moeten ze economische macht delen met Europa en Japan, maar omdat de belangrijkste concurrent bijna al zijn macht kwijt is, zijn ze
‘over all’ toch nog sterker geworden.
Bron 3
Bij deelvraag 3 hebben we bron 30 uitgezocht:
Een Britse historicus over het einde van de bipolaire wereld.
De golfcrisis wijzigde niet opeens het bipolaire systeem. Ingewikkelde internationale systemen storten niet in één nacht in elkaar. De oorzaken van het geleidelijk verdwijnen van een bipolaire wereld hadden het systeem al jarenlang langzaam ondermijnd. De twee supermachten hadden in de gaten gekregen dat de Koude Oorlog in een impasse was geraakt, en dat daarvoor in de plaats een soort verzoening begon te komen. Toen werd echter de angstaanjagende economische zwakte van de Sovjetunie duidelijk, die dat land in een gewone grote mogendheid veranderde, hoewel haar militaire superioriteit en nucleaire slagkracht intact bleven. Daarna kwamen er grote veranderingen in de Oost-Europese landen, die een einde maakten aan de communistische overheersing en de ondergeschiktheid aan de Sovjetunie. Ten slotte trad er een nieuw soort reus naar voren: een economische reus in de gedaante van Japan en van een verenigd Duitsland.
Kort samengevat kan worden gesteld dat de wereldorde opnieuw een machtsbalans kende, en dat er wederom harmonie tussen de grote landen bestond. De Veiligheidsraad was daardoor in staat de rol te spelen die bij het oprichten van de Verenigde Naties was bedoeld.
Betrouwbaarheid
Ook bij deze bron kunnen we niet zoveel zeggen over de betrouwbaarheid. Het feit dat het door een historicus is geschreven werkt wel in het voordeel van de bron.
Representativiteit
Deze bron is niet representatief, het is de mening van 1 persoon. Het lijkt ons wel een relevante mening, omdat hij van een historicus komt die zich waarschijnlijk goed in het onderwerp verdiept heeft.
Bruikbaarheid
In deze bron wordt het ‘verdwijnen’ van de Sovjet-Unie en het opkomen van Europa en Japan beschreven.
Dit vinden wij bepalend voor de positie van de Verenigde Staten als wereldmacht, zoals wij ook in hoofdstuk 3 beschreven hebben. Daarom lijkt het ons een bruikbare bron bij deelvraag 3.
Hoofdstuk 4: Conclusie en reflectie
Conclusie
We zijn het met de hypothese eens.
In hoofdstuk 1 hebben we gezien dat het optreden van de Verenigde Staten in de Koude Oorlog verklaard kan worden uit idealistische motieven. De Amerikanen wilden het communisme de wereld uit hebben omdat het hun eigen systeem bedreigde. Ze waren het niet eens met de doelstellingen van de
communisten. Bij hen was het in de praktijk vaak zo, dat het volk weinig te zeggen had en onderdrukt werd. De Amerikanen pleitten juist voor vrijheid.
In hoofdstuk 2 hebben we het optreden van de Verenigde Staten behandeld. Hier zien we dat dat overeenstemt met de ideologie. De Amerikanen hebben alles in het werk gesteld om het communisme te bestrijden.
Hieruit kunnen we opmaken dat het 1e deel van de hypothese, het optreden van de Verenigde Staten in de Koude Oorlog kan verklaard worden uit idealistische motieven, juist is.
Over het 2e deel van de hypothese hebben we nagedacht in hoofdstuk 3. We hebben geconcludeerd dat de Koude Oorlog de positie van de Verenigde Staten als wereldmacht wel heeft versterkt. Moeilijker is het om te zeggen of dit een bedoeld of onbedoeld gevolg was van de Koude Oorlog. We denken dat
machtsversterking niet het hoofddoel van de oorlog was, maar dat de Amerikanen het hebben beseft als een welkome bijkomstigheid. Het was dus wel een bedoeld gevolg, maar niet het belangrijkste bedoelde gevolg.
Ook het 2e deel van de hypothese, het optreden van de Verenigde Staten in de Koude Oorlog heeft haar positie als wereldmacht versterkt, beschouwen we dus als juist.
Reflectie
We vonden het leuk om dit werkstuk te maken. Het was wel een hele moeilijke opdracht, omdat je je ontzettend goed moest verdiepen in de stof om een logisch beeld van de situatie te scheppen, en daar ook nog eens de juiste conclusies uit te trekken. Toch denken we dat het ons best wel goed is afgegaan, omdat we van tevoren veel bruikbare informatie hadden verzameld die we goed hebben kunnen gebruiken.
Aan het werkplan hebben we ons totaal niet gehouden, dat hadden we ook al voorspeld. Iets dat we bijvoorbeeld heel anders hebben gedaan is de taakverdeling. We hebben alle opdrachten samen uitgevoerd. We realiseren ons dat deze werkwijze meer tijd kost, maar dat is volgens ons wel de moeite waard. Door van begin af aan samen te werken – en de taken niet te verdelen – hebben we ervoor
gezorgd dat we beiden van alle informatie op de hoogte waren zodat het een stuk makkelijker was om het werkstuk in elkaar te zetten.
De volgende keer zouden we het op dezelfde manier doen, omdat dit volgens ons de beste werkwijze is en het ons goed is bevallen.
