38
| BOUWEN RENOVEREN Reportage
project van architect Gert De Leersnyder in Mechelen is er een uit die laatste categorie. Je wandelt zo voorbij de grote poort, die je misschien wel doet vermoeden dat hier jaren geleden een atelier was gevestigd. “Het gebouw is bijna honderd jaar oud. Eerst was het een meubelfabriek. Later heeft een drukker hier een opslagplaats gemaakt. En dan werd het een sportclub. Uiteindelijk hebben wij het gekocht van een elektrisch installateur die de ruimte veel te groot vond.”
Gert en zijn vrouw kochten het pand samen met vrienden. “Het waren zij die er ons op attent gemaakt hadden. Eigenlijk wilden ze graag een huis bouwen. En ze hadden ook een stuk grond op het oog. Maar alvorens te beginnen, vroegen ze mij als architect om ook eens te kijken naar dit gebouw om de mogelijkheden ervan in te schatten. Het was een donker hol met groene plafonds en overal beton. Alles was volgebouwd.
En toch had het iets.”
TETRIS
Vrij vlug beslisten de twee koppels om het gebouw in drie delen op te splitsen. Gert en zijn vrouw namen de gelijkvloerse verdieping en bouwden er een loft. Er vlak boven kwam er over een halve verdieping een appartement dat dienst doet als kangoeroewoning. Helemaal boven kwam er een tweede loft – in twee niveaus – die als een tetrisblok het andere deel van de middenverdieping inpalmt.
Om elkaar niet te storen, heeft elk van de drie wooneenheden een eigen toegang.
“We hebben het gebouw gekocht als één geheel en hebben een functiewijziging aangevraagd om het op te splitsen. In het begin hebben we zelf een verdeelsleutel opgesteld voor de kosten. Wij hadden met onze loft één derde van het pand.
Later is dan in de basisakte de definitieve verdeel- sleutel opgesteld. Bij gemeenschappelijke projecten heb je wel eens discussies. Maar we zijn er vlot uitgeraakt. Bovendien heb je ook schaalvoordelen als je gezamenlijke bestellingen doet.”
Een industrieel pand omturnen tot woongebouw is niet evident. “De grootste kwaliteit zat in de bovenste verdieping. Die heeft op het dak, boven de poort, een terras. Het gelijkvloers was op het eerste zicht veel minder interessant omdat er een oprit zit. Dat is hier het enige gemeenschap- pelijke deel. Anderzijds hoeven we geen lift te gebruiken en is het gelijkvloers een ideale keuze omdat we met een praktijkruimte zitten.”
Het
EEN HUIS MET BINNENPLEIN
Architecten doen wel eens vaker hun best om een opvallend ontwerp uit de pen te toveren, huizen waarvan je direct ziet dat er iets speciaals achter de gevel zit. Omgekeerd heb je soms doodgewone gevels waar de verrassing des te groter is als je binnenkomt.
Tekst Wim Deloof Foto’s Luc Roymans
/---
OPEN RUIMTE
Het industriële verleden van het gebouw blijkt een groot voordeel. In het volume stonden alleen muren in gipskarton die makkelijk en zonder risico zijn weg te halen.
“We wilden het originele karakter van het gebouw bewaren en zijn vertrokken van wat er was. Aan de buitenkant hebben we de bakstenen gevel opgefrist. Aan de binnen- kant hebben we die lichte wanden verwijderd.
Wat overbleef was een gigantisch vrij opper- vlak.”
Een van de zaken die Gert ongemoeid liet, waren de raamopeningen. In de muur die langs de oprit loopt, zitten hoge ramen in aluminium, met achteraan een mooi zicht op het terras. Aan de andere zijkant – naast de buren – zijn de raamopeningen iets hoger gepositioneerd. “Daardoor hadden we licht maar geen zicht. We zagen daar alleen wolken. Om die reden hebben we beslist de badkamer en de slaapkamers een halve verdieping hoger te bouwen. Boven op een 40
| BOUWEN RENOVEREN Reportage
1 /
2 /
3 /
1 Epoxy gietvloer: 60 euro/m2, excl. btw en plaatsing 2
NIVEAUVERSCHIL
De plafonds op het gelijkvloers zijn 360 cm hoog. Zelfs met een verhoging van ruim 100 cm hebben de slaapkamers en de badka- mer voldoende vrije hoogte. De kruipruimte zelf bestaat uit een muur van Ytong-blokken met daarop een houten roostering en daar- tussen minerale wol. De vloer is in eiken- fineer. “We dachten eerst om met vloer- verwarming te werken. Maar omwille van de vloeropbouw van de kruipruimte hebben we toch voor radiatoren gekozen. Dat is budgetvriendelijker. En eigenlijk zijn we daar heel tevreden over.”
In het lagere deel van de loft werd de ruwe vloer eerst uitgevlakt met een isolerende mortel en daarboven is gespoten PUR-isola- tie aangebracht. Ook alle leidingen lopen over de vloer. In het midden van de kruip- ruimte zit langs de wand een technische schacht die doorloopt tot aan het dak en waarop ook de twee andere wooneenheden zijn aangesloten. Aanpassingen aan de leidingen of indeling van de loft zijn zonder al te veel kap- en breekwerk uit te voeren omdat de meeste technieken in de kruip- ruimte zijn ondergebracht.
3
/--- Gelakte mdf-binnendeur (niet geschilderd):
500 euro/stuk, incl. plaatsing, excl btw
42
| BOUWEN RENOVEREN Reportage
STRAATGEVOEL
Vier korte trappen in eikenhout leiden vanuit de leef- en de praktijkruimte naar de hoger gelegen kamers. Twee van die trappen leiden naar de twee kinderkamers. De twee andere leiden naar de badkamer en de masterbed- room. Ook opmerkelijk is dat de badkamer en de slaapkamers geen afgesloten ruimtes zijn, maar luiken hebben in witgelakte mdf die uitgeven op de leefruimte. Op die manier lijkt het alsof er door de loft een straat loopt, met de kamers als aparte huisjes.
“Mijn ouders woonden vroeger in een rijhuis.
En als kind sliep ik helemaal boven, op de derde verdieping. Ik vond het jammer om altijd alleen in die kamer te zitten, omdat we een groot gezin hadden. Net daarom heb ik graag dat slaapkamers niet afgezon- derd zijn. Anderzijds zie je dat in veel loften de ruimtes alleen begrensd worden met meubelen, wat dan weer veel lawaai geeft.
Met die luiken hebben we het beste van twee werelden: een balans tussen privacy
2
3 4
1
Fineerparket in eik: 50 euro/m2, incl. plaatsing, excl btw
CONTRAST
De leefruimte zelf heeft iets van een plein en krijgt door de ramen aan de zijkant een zeker buitengevoel, in de hand gewerkt door de witte gietvloer in combinatie met de witte wanden en het witte plafond. “De weinige binnenmuren zijn opgetrokken in snelbouwstenen, die we bepleisterd hebben.
Op die manier ontstaat een mooi contrast tussen oud en nieuw. Het plafond is alleen geschilderd en oogt daardoor redelijk ruw.
We hebben de textuur bewust zichtbaar gelaten.”
Voor de tussenvloeren zijn destijds potten en balken gebruikt. Om ze niet te doorboren en het plafond in zijn originele staat te laten, hebben Gert en zijn vrouw vooral wandverlichting geplaatst. Alleen in de keuken hangt een pendelarmatuur boven het werkeiland. “Ik wou niet te veel in opbouw werken. We hebben voor die wand- verlichting gewoon industriële schijnwerpers gekozen die op het plafond gericht zijn. Op die manier hebben we een gezellig indirect licht.”
Ondanks het behoud van het industriële karakter oogt de loft wel huiselijk en warm.
Ook al omdat hier en daar een houten accent is toegevoegd, zoals het tv-meubel.
1 /
2 / 3 / 4 /
/---
44
| BOUWEN RENOVEREN Reportage
KEUKEN EN BADKAMER
De keuken is vrij sober. De kasten zijn gemaakt van witgelakte mdf, het werkblad is uitgevoerd in kunststof. Ondanks de volle- dig mechanische ventilatie (systeem D) is in de keuken een dampkap geplaatst met luchtafvoer naar buiten. De buis is bewust zichtbaar gelaten en gaat naar de gemeen- schappelijke technische schacht aan de zijkant van het gebouw.
Om evidente redenen zit de badkamer vlak bij de technische schacht. Ook hier ligt er een vloer in eikenfineer. Het voordeel is dat fineerparket in vochtige ruimtes een pak stabieler is dan massieve parketvloeren.
Bovendien is eik een houtsoort die goed vochtbestendig is. Om het hout extra te beschermen, werden drie lagen vernis aangebracht. Ook interessant: de badkuip is in de vloer verzonken en zit dus voor het
1 2
3
BALANSVENTILATIE EN DAMPKAP
In huizen met ventilatiesys- teem D met warmteterugwin- ning is normaal een dampkap aangeraden met recirculatie- techniek. Bij dit type ventilatie gebeurt de aanvoer van verse lucht en de afvoer van gebruik- te lucht volledig mechanisch.
Beide stromen houden elkaar in balans. In theorie kan een klas- sieke dampkap met afvoer naar buiten die balans verstoren. In de praktijk hoeft dit niet direct een probleem te zijn. Behalve wanneer het gaat om zeer luchtdichte woningen, bijvoor- beeld passiefhuizen. In dat geval is een klassieke dampkap wel af te raden.
1 / 2 /
3 /
4 /
4
46
| BOUWEN RENOVEREN Reportage
GRIJZE GEVELLEIEN
Om het wooncomfort op een hedendaags peil te brengen, moesten Gert en zijn vrouw het industriële gebouw goed isoleren. In de bakstenen gevel was al spouwmuur- isolatie aangebracht. De zijmuren daaren- tegen waren gemetst in weinig aantrekkelijke kleine bakstenen – boerkes – en waren niet geïsoleerd. “Voor beide zijmuren hebben we minerale wol gebruikt, met daarop ruit- vormige gevelleien. Die passen goed bij het oorspronkelijke karakter van het pand.”
De muur naast de oprit was makkelijk aan te pakken. Voor de muur aan de kant van de buren was het iets moeilijker. “Die muur grenst aan een binnengebied waar de tuinen van verschillende buren samenkomen. We zijn met hen overeengekomen dat we langs buiten mochten isoleren. Maar om met ons materiaal in dat ingesloten gebied te gera- ken, hadden we een speciale kraan nodig.
Een soort lift op het dak. Net als wat glazen- wassers gebruiken voor hoge gebouwen.”
STILLE TUIN EN TERRAS
Vanop straat zie je links in de gevel de voor- deur van het appartement. Daarnaast is er een automatische stalen poort die je moet passeren om via de oprit toegang te krijgen tot de lofts. Achter de poort staan drie kasten met een bekleding in zwart gesapt grenen. “Die kasten gebruiken we voor de technieken opdat we binnen geen plaats zouden verliezen. Als oprit hebben we nog altijd de betonplaat die hier al lag. Een stevig exemplaar omdat hier zware machines stonden. Hij loopt door tot helemaal achter- aan.”
Halverwege de oprit staat een hek dat afge- werkt is met een houten lattenwerk. Hier beginnen Gerts tuin en terras. De zuidwes- telijke ligging maakt er een aangename plek van om op zomerse dagen te vertoeven.
Een plek waar nauwelijks geluid vanop straat te horen is. “Sommige dallen konden we verwijderen. Nu staan daar bomen en bodembedekkers. Die andere betonnen platen weghalen was onbegonnen werk.
Daar liggen nu kiezelstenen op om een 1
2
1 /
2 /
Leien gevelbekleding – incl. isolatie: 120 euro/m2, incl. plaatsing, excl btw
PROJECTinfo
INFO & BUDGET
GDL Architecten – Gert De Leersnyder 2800 Mechelen
0474 40 28 63
gdl-architecten@skynet.be Jaar van de werken: 2009 – 2010 Bewoonbare oppervlakte: 244 m2 K-waarde: 28
E-peil: niet berekend Materialen
/Vloer: epoxy gietvloer
/Vloer tussenverdieping: eikenfineer /Trappen: volle eik
/Binnenmuren: bepleisterde snelbouwsteen /Luiken: witgelakte mdf
/Raamprofielen: zwartgelakt aluminium /Deuren: mdf met blokkaders
/Buitenmuurisolatie: minerale wol /Bekleding zijgevels: ruitvormige leien
/Vloerisolatie: Isobet isolerende mortel + gespoten PUR /Vloerisolatie kruipkelder: minerale wol
Technieken /Ventilatiesysteem D
/Verwarming: radiatoren – HR-ketel op aardgas Budget
Ruwbouw, dak en buitenschrijnwerk 45.000 euro Binnenafwerking 40.000 euro Elektriciteit 5.000 euro Verwarming 15.000 euro Ventilatie 5.000 euro Sanitair (leidingen + uitrusting) 16.000 euro Subtotaal 126.000 euro Btw 6% 7.560 euro Ereloon architect* (12% + 21% btw) 18.300 euro Totaal 151.860 euro
*Fictief ereloon, niet van toepassing aangezien architect hier ook eigenaar is.
DE PLANNEN
In deze loft op het gelijkvloers, die meer dan 30 m diep is, staat geen enkele dragende binnenmuur.
De bedoeling was een maximum aan flexibiliteit te krijgen. Aan de rechterkant van de loft is over de hele diepte een ruim 1 m hoge kruipruimte gemaakt, met daarboven de badkamer en de slaapkamers.
Vooraan rechts ligt de masterbedroom die verbon- den is met het toilet en de badkamer met bad en douche. Door de bijna verdiepingshoge luiken open te zetten, haal je een extra hoeveelheid licht binnen en krijg je een mooi zicht op de hal.
De slaapkamers van de kinderen bestaan uit twee delen: een slaap- en een studeergedeelte. Handig is dat de kinderen vlak bij de keuken en de leef- ruimte kunnen spelen. Rondslingerend speelgoed verdwijnt eenvoudig uit het zicht door de luiken te sluiten.
Achteraan de loft zit de leefruimte met zicht op het terras en de tuin. In het midden is er een berging met daarin een ladder om de 360 cm hoge ruimte zo veel mogelijk ook in de hoogte te benut- ten. Gerts bureau en de spreekruimte zitten voor- aan, naast de overdekte doorgang.
BE Berging BK Badkamer BR Bureau DC Douchecel DR Dressing EP Eetplaats KE Keuken SA Salon SK Slaapkamer TE Terras WC Toilet
1 m2
TE
SA
EP
KE
SK
BR
BR DC
SK
BK BE
BR
BR SK
WC
WC DR
