Voedingsadvies bij galaandoeningen

(1)

Campus Sint-Jan Schiepse bos 6

Campus Sint-Barbara Bessemerstraat 478 T +32(0)89 32 50 50

F +32(0)89 32 79 00 Ziekenhuis

Oost-Limburg Campus Sint-Jan Campus Sint-Barbara Campus Maas en Kempen Medisch Centrum André Dumont

Voedingsadvies bij

galaandoeningen

(2)

Beste

Deze brochure bevat een uitgebreid voedingsadvies.

Het kwam tot stand door het verzamelen van wetenschappelijke informatie in combinatie met de

deskundigheid van onze afdeling diëtiek.

Heeft u na het lezen nog vragen, aarzel dan niet om ons te contacteren.

De diëtisten 089 32 43 80

INHOUDSTAFEL

1. Inleiding 3

2. Voedingsdriehoek 4

3. Bewegingsdriehoek 5

4. Voedingsadvies 6

5. Richtlijnen 7

(3)

01 ^INLEIDING

De galblaas dient als opslag voor de galvloeistof die geproduceerd wordt in de lever. Deze galvloeistof helpt bij de vertering van voedingsstoffen in de darm en verbetert de opname van vetten.

Omdat de gal in de lever wordt aangemaakt, is het mogelijk om te leven zonder galblaas. Na de maaltijd trekt de galblaas samen en komt de galvloeistof via de galwegen in de darmen terecht. Bij de

verwijdering van de galblaas zal de galvloeistof in kleine hoeveelheden rechtstreeks naar de dunne darm vloeien. Vetrijke maaltijden kunnen klachten veroorzaken.

Galstenen kunnen door verschillende oorzaken ontstaan. Ze kunnen in de galblaas zitten of in de galwegen terechtkomen. Wanneer de galvloeistof niet meer kan doorstromen, kan dit klachten geven en kan het ook een ontsteking van de galblaas veroorzaken. Dit kan pijn in de rechter bovenbuik geven. Wanneer de maaltijden goed verdeeld worden over de dag, blijft de galvloeistof goed in beweging en is er minder kans op galsteenvorming.

(4)

02 VOEDINGSDRIEHOEK

De voedingsdriehoek geeft weer wat de voorkeur krijgt en wat er beter beperkt wordt. De plaats van een voedingsmiddel in de voedingsdriehoek weerspiegelt het effect op uw gezondheid.

Helemaal bovenaan staat water. Daaronder is de voedingsdriehoek onderverdeeld in drie zones: donkergroen, lichtgroen en oranje. Naast de voedingsdriehoek bevindt zich de rode bol, de restgroep. Voor een gezond voedingspatroon kiest u best voor voedingsmiddelen uit voedingsdriehoek en beperkt u zoveel mogelijk producten uit de rode bol. Dat komt zowel uw gezondheid als het milieu ten goede.

(5)

03 BEWEGINGSDRIEHOEK

(6)

04 VOEDINGSADVIES

Algemene aandachtspunten:

• Neem kleine, frequente maaltijden;

• Vermijd zware inspanningen voor en na de maaltijd;

• Gebruik vezelrijke voedingsmiddelen zoals grof brood, groenten en fruit, volkoren deegwaren;

• Vermijd alcohol;

• Let op met verborgen vetten bv. vleeswaren, vet vlees, volle zuivel- producten,...

(7)

05 RICHTLIJNEN

De kolommen aanbevolen, geen voorkeur en te mijden geven de richtlijnen van de gezonde voeding weer. De voedingsmiddelen in de kolom “aanbevolen” zijn de gezondste keuze. De kolom “te mijden” bevat voedingsmiddelen die als minder gezond beschouwd worden. Geen enkel voedingsmiddel dat hierin vermeld staat, is strikt verboden.

Voedingsmiddelen die in het vet zijn aangeduid bevatten veel vet en dienen vermeden te worden. Wanneer de ontsteking is afgenomen, kan u de voeding terug opbouwen naar een normale gezonde voeding.

(8)

Dranken

AANBEVOLEN GEEN VOORKEUR TE MIJDEN

Water

Gearomatiseerde waters, zonder suiker of zoetstof

Koffie, thee,

cichorei zonder suiker of zoetstof (niet te sterk)

Groentesap Bruisdranken

(Light) frisdranken en energydranken

Sportdranken Sterke koffie, thee, cichorei zonder suiker of zoetstof

Gesuikerde dranken op basis van thee en koffie met suiker of room

Smoothies en fruitsap Tafelbier, alcohol, alcoholvrije bieren

(9)

Groenten

Verse groenten Diepvriesgroenten (onbereid)

Groentesoep met 1 bouillonblokje of 5g zout/L, zonder room of vlees

Conserven of gepekelde groenten, olijven

Diepvriesgroenten (bereid)

Groentechips Groentefrietjes Soep o.b.v. pakjes Groentesoep met room, vlees of meer dan 1 bouillonblokje of meer dan 5g zout/L

(10)

Fruit

Vers fruit

Diepvriesfruit zonder toevoeging

Fruit uit blik of glas op eigen sap

Gedroogd of gevries- droogd fruit

Fruit uit blik of glas op siroop

Confituur, confituur met verlaagd suiker- gehalte, stroop,…

(11)

Brood, beschuiten en ontbijtgranen

Volkoren-, rogge- of meergranenbrood Volkoren pistolet, piccolo, stok- of pitabrood

Volkoren beschuit, cracker, knäckebröd Volkoren meel en broodmix

Volkoren rijstwafel en varianten o.b.v. maïs, spelt,…

Havervlokken, haver- mout, muesli, granola zonder chocolade en/

of suiker

Volkoren ontbijtgranen zonder

toevoegingen

Bruin brood Wit-, toastbrood Witte pistolet, piccolo, Turks brood, pitabrood Witte beschuit, crackers

Witte bloem, broodmix Witte rijstwafel en varianten o.b.v. maïs, spelt,…

Muesli en/of granola met suiker

Volkoren

ontbijtgranen met suiker

Suiker-, rozijnen- of melkbrood

Sandwich Croissant,

koffieboterkoeken Alle soorten koek en gebak

Fantasie ontbijtgranen Muesli en/of granola met chocolade Volkoren

ontbijtgranen met chocolade

(12)

Aardappelen, rijst en deegwaren

Gekookte aardappelen Puree bereid zonder boter

Volkoren deegwaren en rijstnoedels

Bruine rijst, zilvervlies- rijst, bulgur,

voorgekookte tarwe- korrels, volkoren couscous,

quinoa, gierst, gerst, boekweit, amarant, freekeh

Witte deegwaren

Witte rijst of couscous Gebakken aardappelen Puree bereid met boter

Frieten, kroketten Aardappelpuree in poedervorm

(Light) chips

(13)

Peulvruchten / vleesvervangers

Peulvruchten (linzen, kikkererwten, bruine en witte bonen,…) Vleesvervangers zoals:

tofu, quorn, tempé, seitan

Eiwit

Vleesvervangers zoals: groente- burgers, gepaneerde groenteburgers, gepaneerde quorn Eidooier en eibereidingen

Noten en zaden

Alle noten en zaden Kokosnoot

Nootjes met korstje (paprikanootjes) Nootjes met chocolade (M&M’s)

(14)

Oliën en vetten

Smeervetten:

minarine

Bereidingsvetten:

zachte bak- en braad- vetten (vlootje of vloeibaar)

Alle oliën (in kleine hoeveelheden)

Zachte

margarine (smeer- baar bij koelkast- temperatuur) (Halfvolle) Boter Reuzel, ossewit Palm- en kokosolie Harde margarines (in blok/wikkel verpakt)

Frituurolie

Frituurvet (vast bij koelkast-

temperatuur)

(15)

Vis, schaal- en schelpdieren

Verse en diepgevroren vis

Onbereid en niet gepaneerd

(bv. baars, forel, kabeljauw, rog, tarbot, tong, wijting, schelvis, schar, schol, snoek, dorade, pieterman, witte zalm, pladijs)

Toevoeging van zout of mayonaise Toevoeging van olie Gerookte of

gepaneerde vis Surimi

Tonijn, makreel, sardienen, ansjovis (in olie),

mosselen of rolmops (op azijn), Pilchard (in

tomatensaus) Vissalade Gefrituurde

visproducten zoals calamaris en garnaalkroketten Schaal- en schelp-

(16)

Vlees

Vers vlees (mager)

Vers rundvlees (bv.

biefstuk)

Vers kalfsvlees (bv.

kalfsgebraad) Vers mager/halfvet varkensvlees (bv.

varkenshaas) Kalkoenborst, kip Vers paardenvlees of schapenvlees

Haas, ree

Vers vlees, bewerkt

Orgaanvlees Rauwe ham, gekookte ham, nootham, been- ham, schouderham

Bewerkt en/of vet vlees / charcuterie Gepaneerd vers vlees (bv. schnitzel)

Vers gehakt en gehaktbereidingen varken, varken-rund, varken-kalf

(bv. hamburger) Gerookte vleeswaren:

gerookte ham, filet d’Anvers, filet de Saxe Spek

Filet américain, beuling,

(17)

Melk en alternatieven

Mager of halfvol

Melk, Kefir, Ayran, karnemelk

Yoghurt natuur Calcium- en vitamineverrijkte sojadrink natuur Calcium- en vitamineverrijkte alternatieven voor yoghurt op basis van soja natuur

Mager met toevoegingen Melkdranken met suiker of zoetstof (bv. fruit- melkdranken, yoghurt- drinks,…)

Yoghurt met suiker of zoetstof

Desserts op basis van magere melk (bv.

pudding, flan,…) Calcium- en/of

vitamineverrijkte sojadrink met fruitsmaak, alternatieven voor yoghurt o.b.v. soja met suiker of zoetstof, desserts o.b.v. soja

Vol/halfvol

Dessert op basis van room (bv.

roomijs, choco- mousse,

tiramisu,…) Dessert/dranken op basis van chocolade Slagroom, gesuikerd Calcium- en/of vitamineverrijkte- sojadrink met chocoladesmaak, chocolade

desserts o.b.v. soja Room, koffieroom

(18)

Kaas

≤ 20g vet per 100g kaas

Magere plattekaas, verse kaas met fruit, halfvolle plattekaas, Cottage Cheese, volle plattekaas, magere smeerkaas, ricotta Magere zachte kaas, verse light kaas, zachte verse geitenkaas, harde kaas 30+, mozzarella

> 20g vet per 100g kaas

Brusselse kaas (hoog zout- gehalte)

Franse zachte kazen, feta, zachte geitenkaas, verse kaas,

Leerdammer, emmentaler,

Parmezaan, abdijkazen Vette smeerkaas, harde kaas 40+ en hoger, verse roomkaas, kruidenkaas, mascarpone Snacks met kaas

(19)

Specerijen en sauzen

Zachte kruiden (bv.

oregano, tijm, laurier, dragon, kaneel, marjolein,…)

Zelfbereide magere yoghurt- of

plattekaassausjes Specerijen (bv. kaneel, peper)

Dressing, vinaigrette Ketchup, mosterd, pickles

Dressing, vinaigrette (Light) mayonaise Fantasiesauzen (bv.

samurai, andalouse, bickysaus,…)

Sojasaus, ketjap, sambal, vissaus

(20)

Restgroep

In de restgroep vindt u:

• alcoholische dranken en de alcoholvrije alternatieven;

• suikerrijke dranken en light versies;

• suikerrijke voedingsmiddelen;

• vetrijke snacks en fastfood;

• bewerkt vlees.

Deze producten zijn niet nodig voor een evenwichtige voeding en kunnen bij te hoge inname zelfs de gezondheid schaden. Ze zijn ongezond, maar helaas ook aantrekkelijk. Iedereen bezwijkt al eens voor deze genotsmiddelen. Op zich geen probleem zolang ze maar een klein deel van uw dagelijkse voedingsinname vormen.

(21)

NOTITIES

(22)

(23)

(24)

www.twitter.com/ZOLziekenhuis www.facebook.com/ZOLzh www.ZOL.be