LESBRIEF DRIE ZUSTERS
Beste docenten,
Binnenkort bezoekt u met uw leerlingen onze Toneelschuur productie: Drie Zusters in regie van Eline Arbo. Hierbij ontvangt u de lesbrief, die bestaat uit achtergrond informatie en opdrachten die bij deze voorstelling passen, zodat u uw leerlingen kunt voorbereiden op een mooie theateravond.
Deze lesbrief bevat de volgende informatie:
1. Ter voorbereiding op de voorstelling: “achter de schermen” video van een van onze schuurjongeren, Sterre Rutten.
2. Achtergrond informatie: Tsjechov in het kort, interview met Eline Arbo over de Drie Zusters en enscenering.
3. Enscenering van Drie Zusters in regie van Eline Arbo. Een filmpje waarin regisseur Eline Arbo vertelt over haar regiestijl.
4. Opdrachten: reflectie/onderzoek op de thematiek van de voorstelling, schrijf
opdrachten en theaterteksten uit de voorstelling. De opdrachten kunnen geschikt zijn voor de vakken CKV, Drama, Maatschappijleer en Geschiedenis.
5. Extra: Podcast van de Toneelschuur Producties ‘De Theaterbeprater‘
1. ACHTER DE SCHERMEN VIDEO
Bekijk de “achter de schermen” video door Schuurjongere Sterre Rutten.
https://youtu.be/6jR4kRFKZC4
Schuurjongeren zijn jongeren die o.a. de Toneelschuur Producties promoten bij leeftijdgenoten. Dit doen zij o.a. via hun eigen Instagram account @Schuurjongeren.
2. ACHTERGROND INFORMATIE OVER: SCHRIJVER TSJECHOV EN ELINE OVER DRIE ZUSTERS IN DE HUIDIGE TIJD
SCHRIJVER TSJECHOV
Anton Pavlovitsj Tsjechov wordt in 1860 geboren in een Zuid- Russische havenstad Taganrog. Hij studeert medicijnen en tijdens zijn opleiding tot arts schrijft hij al veel verhalen. In zijn werk als arts kwam Tsjechov met allerlei menselijke ellende, ziekte en dood. Deze ervaringen waren een belangrijke inspiratiebron voor zijn latere werk. Rond
eeuwwisseling van 1900 schrijft Anton Tsjechov een aantal
psychologische realistische toneelstukken. Tsjechov stond met zijn toneelwerken aan de basis van het psychologisch realisme. Door hem ontstond het zogenaamde 'stemmingstheater': personages die zich door het hele stuk heen proberen te ontworstelen aan hun uitzichtloze situatie. Zijn toneelstukken spelen zich af in afgelegen huizen op het Russische platteland. In die afzondering en eenzaamheid dromen de personages over een betere toekomst en hebben ze grote verlangens.
Zijn werk wordt wereldwijd nog steeds met grote regelmaat op de planken gebracht. Zijn bekendste werken zijn, Ivanov, Oom Wanja, De Beer, De Kersentuin en Drie Zusters.
REGISSEUR ELINE ARBO
Eline Arbo (1986) is afkomstig uit Tromsø, een kleine stad boven de poolcirkel in Noorwegen. Ze groeide op in een activistisch, socialistisch gezin. Elke zaterdag ging de hele familie, samen met de rest van de straatbewoners, naar het centrale plein om te demonstreren voor o.a.
betere mensenrechten en een schoner milieu, met na afloop koffie en koek. Inmiddels heeft Eline een andere vorm gevonden om haar activisme vorm te geven: het theater. Ze gebruikt haar voorstellingen als middel om politieke statements te maken, vragen op te roepen, mensen in beweging te krijgen en een brug te slaan tussen wat er in de maatschappij leeft en de kunsten.
INTERVIEW MET ELINE ARBO
Waarom heb je voor theater gekozen?
Toen ik elf was zag ik Een poppenhuis, een revolutionair stuk van De Noorse theaterschrijver Henrik Ibsen waarin een vrouw wegloopt van haar gezin omdat ze haar eigen leven wilden leiden. Een schandaal! Ik was ook woest, toen ik het zag. Je kinderen verlaten dat kan niet!
Theater maakte altijd sterke emoties bij me los en dat bleef hangen. Als tiener begon ik zelf stukken te schrijven en te spelen met een stel vrienden. Dat groeide uit tot een groep van zo’n 50 jongeren die speelden en stukken maakten.
Waarom werd je regisseur?
In de rol van regisseur voel ik mij thuis. Dat je mensen op andere gedachten kan brengen.
Theater is een oefening in inlevingsvermogen, de emotionele laag ervan is heel belangrijk.
Met tekst, muziek en beelden samen creëer je een krachtige ervaring, een totaal ervaring.
Daarin is theater voor mij de ultieme politieke kunst vorm. Je kunt er begrip mee kweken. Je kunt over ongemakkelijke onderwerpen praten, en hoe we erover praten kan tot grote verandering leiden. En daarin kan theater ook zeker iets betekenen.
Wat helpt je daarbij?
Ik denk vaak aan de 16-jarige Eline. Die had schijt aan alles en was klaar om de wereld aan te gaan. Die positieve kracht probeer ik op te roepen. Misschien is dat ook de reden dat ik vrij veel stukken heb gemaakt over jonge mensen. Positieve energie en kracht is voor mij heel belangrijk, daar drijf ik op om over te brengen wat ik te zeggen heb. Dit breng ik ook over aan de acteurs en crew.
ELINE ARBO & DRIE ZUSTERS
“Ik wil de Drie Zusters tegelijkertijd verdedigen en stevig de oren wassen”
Waarom Drie Zusters? Wat spreekt je hierin aan?
Het gaat over vrouwen die dromen van Moskou. Ze dromen over een beter leven, maar doen niets om dat ook te creëren voor zichzelf. Het punt is ze hebben geen eigen geld, hun broer heeft het geld. Drie zusters is ruim een eeuw oud, maar nog steeds zijn er veel vrouwen niet financieel onafhankelijk. Zoals ik al eerder zei, in Nederland is om en nabij de helft van de vrouwen niet financieel onafhankelijk. Net als in dit stuk van Tsjechov huist er ook veel passiviteit in onszelf, niet perse alleen in vrouwen maar in ons allemaal. Kiesrecht voor vrouwen kwam er ook niet vanzelf, er is voor gevochten. Ik denk niet dat de barricades op gaan de enige manier is.
Welke verschillen op het gebied van emancipatie zie jij tussen Nederland en Noorwegen?
Eline Arbo: “Toen ik verhuisde uit Noorwegen om in Amsterdam de Regie Opleiding te volgen, viel het mij meteen op dat er een groot verschil is op het gebied van vrouwenemancipatie.
Nu, acht jaar later, is dit gevoel alleen maar sterker geworden. Volgens mij staat Nederland, gezien vanuit de Noorse standaard, op het niveau van één generatie geleden. In Noorwegen zijn vrouwen vaker gerepresenteerd in academische, politieke, religieuze, artistieke en leidinggevende posities. Carrière en gezin is gemakkelijker te combineren. Ik vraag me af waarom dit zo is. Nederland is een ontwikkelde samenleving waar vrijheid en gelijkheid hoog aangeschreven staan, niet heel anders dan in Scandinavië, terwijl de emancipatie is
achtergebleven. Nederland staat op de ranglijst van vrouwenemancipatie van het World Economic Forum uit 2019 slechts op plek 38, na landen als Bolivia, Rwanda en de Filipijnen.
Vrijwel alle andere West-Europese landen staan hoger op de lijst! Hoe kan dat?”
Heb jij hier zelf een verklaring voor?
“Vrouwen zijn in Nederland goed vertegenwoordigd in het hoger onderwijs, maar het gaat mis zodra ze de arbeidsmarkt betreden. Ik zie om mij heen hoe jonge vrouwen zich zorgen maken over het combineren van werk en gezin. Hoe jonge moeders en vaders er blind vanuit gaan, dat de moeder parttime gaat werken na de geboorte van hun kinderen, zonder stil te staan bij de consequenties voor haar carrière en pensioenopbouw. Ook in de theatersector zie ik weinig vrouwelijke artistiek leiders, en hoe weinig vrouwelijke regisseurs en actrices het moederschap combineren met een fulltime baan. En de cijfers ondersteunen dit beeld.
Waar zit voor jou de parallel tussen deze actuele emancipatieproblematiek en Tsjechov’s Drie Zusters, dat inmiddels 120 jaar geleden geschreven werd?
“Ik lees in deze klassieker van Tsjechov wat het gevaar is van teveel dromen en niet handelen.
Ik zie de drie zussen imploderen door hun “female rage”- ze voelen dat ze vastzitten in rolpatronen en gebrek aan kansen, maar gaan niet tot actie over. Het gaat over
hoogopgeleide, slimme vrouwen, die lijken vast te zitten in een systeem waar de
economische veiligheid van een man de enige denkbare uitweg biedt. Hun economische afhankelijkheid is voor mij vergelijkbaar met de situatie van bijna de helft van de Nederlandse vrouwen anno 2020.
Ik bewerk Tsjechovs tekst radicaal, net zoals in mijn vorige voorstellingen bij Toneelschuur Producties, door het toevoegen van hedendaagse teksten, om zo het verhaal naar nu te halen. Samen met dramaturg Thomas Lamers pak ik de research naar de zussen heel breed aan. We lezen teksten en boeken uit verschillende tijden en landen zoals Simone de Beauvoir,
Susan Sontag en Virginia Woolf, maar ook feministische theorieën van na #MeToo en teksten die specifiek over Nederland gaan. Ik wil de Drie Zusters tegelijkertijd verdedigen en stevig de oren wassen. Ze zijn slachtoffers van het systeem, maar ook van hun eigen zelfbeeld.”
TENTOONSTELLING TUSSEN DROOM EN DAAD Rebelse verhalen van Haarlemse vrouwen
In het kader van de nieuwe voorstelling van Toneelschuur Producties, Drie Zusters van Eline Arbo, is een groep van Haarlemse vrouwen aan de slag gegaan met de vraag:
‘Waar was jij rebels en gaf jij gehoor aan datgene waar je van droomt of voor wilt strijden? De verhalen van deze vrouwen vormen een tentoonstelling met tekeningen gemaakt door de vrouwen zelf en audio opnames.
3. ENSCENERING DRIE ZUSTERS
Bij elke opvoering van een theaterstuk wordt een enscenering gemaakt. De enscenering is de vertaling van een toneeltekst tot een toneelopvoering. Die enscenering komt mede tot stand door een lichtplan, decorbeeld, kostuumontwerp en keuze van acteurs. De
regisseur brengt al die plannen bij elkaar. In dit filmpje vertelt Eline Arbo over haar manier van werken Een ontmoeting met regisseur Eline Arbo
Buiten de acteurs zit er een heel artistiek team achter het maken van een voorstelling.
Hier onder vind je wie is wie en wat zij doen.
WIE IS WIE
tekst Anton Tsjechov
regie + bewerking Eline Arbo decor Sarah Nixon
lichtontwerp Varja Klosse kostuums Rebekka Wörmann muziek Thijs van Vuure
ROLVERDELING
Diewertje Dir speelt Irina Sarah Janneh speelt Masja Keja Klaasje Kwestro speelt Olga Sander Plukaard speelt Andrej Mees Hilhorst speelt Koelygin Matthijs IJgosse speelt Toezenbach Benjamin Moen speelt Wersjinin Ntianu Stuger speelt Natasja
Eline Arbo onderzoekt in deze voorstelling de parallel tussen Tsjechovs drie zussen die op een beter leven hopen en de positie van de vrouwen in onze tijd. Een belangrijke inspiratiebron voor deze enscenering zijn de feministische golven geweest.
Achtergrond Feminisme en de Feministische golven
Feminisme: Het maatschappelijke en politieke streven naar een gelijkwaardige positie van vrouwen, qua rechten en mogelijkheden, ten opzichte van mannen. Kort gezegd, emancipatie van de vrouw.
Belangrijk is dat het feminisme de ongelijke machtsverhoudingen tussen man en vrouw bekritiseert en daar verandering in aan willen brengen. Volgens de feministen moeten vrouwen dezelfde rechten en mogelijkheden hebben als mannen.
Eerste Feministische golf (vanaf 1759)
Oorsprong van het feminisme komt voort uit de waarden vrijheid, gelijkheid en broederschap uit de tijd van de verlichting. In de eerste feministische golf waren de vrouwen die voor hun rechten opkwamen echt pioniers. Wat belangrijk voor vrouwen moet zijn en wat zij daar voor moeten doen. Deze pioniers vochten voor de rechten van henzelf en van hun kinderen. Ze vochten om toegang te krijgen op opleidingen die voorheen voor hen verboden waren, zoals de wetenschappelijke wereld, rechten studie, medicijnen, regering en journalistiek. Het waren vrouwen die er voor vochten dat de werkende vrouwen het beter moeten krijgen. Ze vochten voor 8-urige werkdagen, gratis school en zorg voor kinderen. Ook waren er waren vrouwen die er voor zorgde dat de anticonceptie redelijk toegankelijk was voor de vrouwen die het nodig hadden.
Belangrijke namen hierin waren: o.a. Mary Wollstonecraft (Verenigd Koninkrijk), Ida B Wells (USA), Alletta Jacobs (Nederland), Sophie Aldersparre (Sweden)
foto Alletta Jacobs,
Tweede feministische golf (1960-1970)
In deze golf streden de vrouwen voor het doorbreken van huisvrouwensyndroom,
economische zelfstandigheid, herverdeling voor zorg en huishoudelijke taken, deelname van vrouwen aan de betaalde arbeid, deelname van vrouwen aan het hoger onderwijs, deelname aan openbaar bestuur en politiek, seksuele bevrijding, gelijkwaardige positie in de
maatschappij, uitbannen van vrouwenmishandeling, uitbannen van seksueel geweld tegen vrouwen.
Belangrijke vrouwen hier in waren o.a: Simone de Beauvoir (Frankrijk) , Gloria Steinem (USA), Frieda Kahlo (Mexico), Virginia Woolf (Verenig Koningrijk) Hedy d’Ancona en Anja Meulenbelt (Nederland)
foto: baas in eigen buik
Derde feministische golf (1980-1990)
De vrouwen uit deze golf vonden dat de post-feministische periode nog niet was bereikt. Als kinderen van moeders uit de tweede feministische golf hadden ze alle mogelijkheden en hoop waar hun moeders voor hadden gevochten. De vrouwen van de derde feministische golf waren de meest onafhankelijk en het meest bevoegd. Terwijl zij trots waren op wat hun moeders bereikt hadden, realiseerden zij ook dat ze er nog niet waren. Ze waren alert dat er nog veel geweld was tegen vrouwen, dat er neerbuigend over hen werd gesproken. De uitingen daarvan kwamen vooral naar voren via de populaire wegen zoals, televisie, muziek etc.
Belangrijke vrouwen uit deze periode zijn: o.a Alice Walker (USA), Oprah Winfrey, (USA), Eva Perron ( Argentinië),
Oprah Winfrey
Vierde feministische golf
Er wordt gezegd dat er sinds 2011 een vierde feministische golf gaande is. Door middel van
het internet laten vrouwen van zich horen. #Metoo is een belangrijk moment hierin. Een ander belangrijk punt is een gelijke beloning in het salaris voor vrouwen en mannen. Op 7 maart 2019 is een wetvoorstel ingediend waarin de ongelijkheid in beloning van mannen en vrouwen aan de kaak wordt gesteld. Deze wet is nog steeds in voorbereiding bij de tweede kamer.
Belangrijke vrouwen in deze huidige golf zouden Beyonce Knowler-Carter (VS), Malala Yousafz (Pakistan), Lena Dunham (VS)
Malala Yousafz
In zowel decor als kostuum zal op eigen wijze omgegaan worden met de feministische golven.
MUZIEK
Zoals je in het interview met Eline kon zien, speelt muziek een belangrijke rol voor haar regies.
Er wordt in deze productie naast geacteerd ook live zang en muziek gemaakt door de acteurs.
CONTEXT PROGRAMMA
SOCIALLAB: TUSSEN DROOM EN DAAD
Waar was jij rebels en gaf jij gehoor aan datgene waar je van droomt of voor wilt strijden?
In het kader van de nieuwe voorstelling van Toneelschuur Producties, Drie Zusters van Eline Arbo, is een groep van Haarlemse vrouwen aan de slag gegaan met de vraag: ‘Waar was jij rebels en gaf jij gehoor aan datgene waar je van droomt of voor wilt strijden?’ De verhalen van deze vrouwen vormen een tentoonstelling met tekeningen gemaakt door de vrouwen zelf en audio opnames van de gesprekken die de vrouwen hebben gehad met o.a. actrice Keja Klaasje Kwestro en regie assistent Jessie L’Herminez.
Mitra:
Ik heb gekozen om te strijden voor het leven. Toen ik naar NL was ik 14, ik was alleen, asielzoeker. Veel allochtone vrouwen, vrienden, hebben familie. Mijn kinderen vragen:
waarom hebben wij geen familie? Dat waarom doet me pijn. Ik heb altijd strijd gehad om te leven. Als 8-jarig meisje zonder ouders. Ik ben nog steeds een strijder. Op de tekening staan twee handen en daarin zit dat warme, de boom, geen familie, het gemis van de familie, familie heb ik nooit gehad. Als ik hoor mijn moeder kookt voor mij, hoe zou dat voor mij zijn?
Waar haalde ik de kracht vandaan? Uit mijzelf. Steeds weer vallen en opstaan, vallen en opstaan. Steeds weer de kracht gevonden om op te staan. Een meisje van 14 in Istanboel, alleen, het is echt een wolvenstad. Ik heb altijd dingen willen doen voor vrouwen. Ik denk dat wij veel beter verdienen.
Tekening Mitra
Siam:
Ik doe de lerarenopleiding Engels. Op de middelbare school had ik een docent aardrijkskunde.
Er was een aanslag geweest en toen heeft de school besloten om overal posters op te
hangen en die waren kwetsend. Ik besloot er niet naar te kijken. Toen hing er één in de klas. Ik schrok en ik kreeg het verzoek me te verantwoorden omdat ze vonden dat ik hetzelfde was als degene die de aanslag had gedaan. Ik ben naar huis gegaan en mijn ouders waren woedend. Ik heb toen besloten om alle docenten een mail te sturen met de vraag: denk er aan wat je zegt want dit raakt mij. Dat heeft een positief effect gehad. Veel docenten waren zich er niet van bewust dat dit niet kan. Op die manier heb ik de deur kunnen openen. Vanaf toen kwamen docenten vaak naar mij met de vraag: dit is er nu gebeurt hoe kunnen we hier het beste mee om gaan? Ze heeft een tekst geschreven hierover.
4. OPDRACHTEN
OPDRACHT 1 Reflectie/Onderzoek
Lees bij 3. Over de feministische golven en deze onderstaande teksten van Eline Arbo.
Ga met elkaar in gesprek over de vragen die hierin gesteld worden.
Eline over haar keuze voor Drie Zusters:
“De zusters van Tsjechov zijn zowel helden als waarschuwende voorbeelden. Ik wil ze
verdedigen, maar tegelijkertijd ook flink de oren wassen. Ze zijn net zoveel slachtoffer van het systeem als van hun eigen zelfbeeld en in actie. In mijn bewerking vliegen we in vogelvlucht langs de vier feministische golven. Ik gebruik naast de tekst van Tsjechov ook bronnen als Virginia Woolf, Betty Friedan, Bell Hooks, Joke Smit, Anja Meulenbelt, Soraya Chemaly en een heleboel statistieken van het CBS. Ik wil met de wijsheid van 2020 verschillende tijdsbeelden neerzetten om ons af te vragen: wat heeft de vooruitgang betekend voor onze gelijkheid?”
Waarom staat Nederland op plaats 38 op de wereldlijst van economische ongelijkheid tussen man en vrouw? Waarom ontwikkelt de emancipatie zich hier niet sneller? Vinden we het wel prima zo? Denken we dat het niet kan? Waarom staan we stil en dromen we van betere tijden, net zoals de drie zusters in Tsjechovs stuk?
VRAAG
Met dit vraagstuk houdt Eline Arbo zich bezig tijdens het maken van deze voorstelling.
Bedenk/zoek argumenten waaruit dat blijkt dat we wel of niet achterlopen in de emancipatie.
Wat is jouw mening hierover?
Hebben vrouwen dezelfde rechten als mannen?
Zijn er verschillen of ben je het hier helemaal niet mee eens?
Klopt het dat Nederland achterloopt in de emancipatie van vrouwen in de arbeidsmarkt?
Zijn wij denk je ook in de vierde feministische golf? En waarom?
Welke vrouwen van nu , die zich bezighouden met dit vraagstuk, vind jij belangrijk?
Kun je er een paar vrouwen noemen die voor verbetering voor vrouwen strijden?
OPDRACHT 2 Schrijfopdracht monoloog:
Schrijf een korte monoloog. Er volgen 3 opties. Het is aan de docent om de klas een keuze te geven of te bepalen vanuit welk uitgangspunt de monoloog gemaakt wordt.
NB. Voor geen theaterdocenten kan de volgende tip wellicht jongeren helpen om een monoloog te schrijven.
Kaders: (Geen must maar bedoeld als handvat)
10-15 regels
Er moet een observering in zitten (van een mens, een situatie, omgeving, natuur, wat zie je?, wat maak je mee?)
Een uiting van een gevoel
Een actie: Wat ga je er aan doen?
Optie 1. “Eline Arbo monoloog “ Onrechtvaardig
Stel je voor. Jij bent Eline Arbo alleen dan als 16-jarige. Die Eline heeft schijt aan alles en kan de hele wereld aan. Zij maakte zich boos over verschillende dingen. (lees interview Eline Arbo)
Schrijf vanuit dit oogpunt een korte monoloog
Handvaten/Hulpmiddelen:
Waar maak je echt boos of bang over. Wat vind je echt onrechtwaardig. Iets uit je omgeving, school of de situatie nu, Corona of de opwarming van de aarde?
Optie 2. Een Historisch personage monoloog
Kies een van de belangrijke vrouwen uit de eerste of tweede feministische golf.
Schrijf vanuit deze vrouw een korte monoloog
Handvaten/hulpmiddelen
Bekijk de het plaatje van je gekozen vrouw. Lees wat zij heeft bereikt. Wellicht lees je iets over haar persoonlijk. Neem iets uit de tijd (18de eeuw) of jaren 60 mee in de toon van je verhaal. Gebruik dat in je monoloog.
Optie 3. Een persoonlijk rebels verhaal
Uitgangspunt van het social context programma was "wanneer was jij rebels'
Je hebt twee voorbeelden gelezen. Heb jij wel eens een rebelse daad gedaan?
Beschrijf je rebelse daad zo gedetailleerd mogelijk
De vrouwen uit het social project maakte daar een tekening bij. Dat mag je ook doen Onze Schuurjongere Mathilde schreef een artikel over 3 Zusters en deze enscenering https://www.schuurjongeren.nl/de-drie-zusters/
OPDRACHT 3 teksten uit het script
In bijlage 1 vind je de verschillende scènes
- Lees deze scènes hardop met elkaar. Luister naar de taal en hoe de interactie is tussen de personages.
- Wat valt je op?
n.b wat op kan vallen is het verlangen naar iets anders. Het dromen van een betere wereld.
Deze onderstaande opdracht is met name geschikt voor de lessen drama:
- Probeer zonder elkaar echt aan te raken deze teksten te spelen. Waar staan de verschillende personages? (mis-en-scène)
- Hoe zijn de verschillende personages. Uit dat in beweging of manier van praten - Heeft ieder personage een geheim? Laat dat dan zien in je spel.
- Zou je iets kunnen doen in spel met het uitgangspunt van deze voorstelling, Feminisme in verschillende periode?
5. TOT SLOT
Toneelschuur Producties ontvangt graag het beeldmateriaal wat gemaakt is n.a.v. de opdrachten.
Bijvoorbeeld foto’s of beeldcollage. Dit kun je sturen naar producties@toneelschuur.nl VOOR AANVANG VAN DE VOORSTELLING.
Acteurs horen, voelen en zien alles. Voor de hele zaal is het belangrijk dat telefoons uit zijn en dat er niet gesproken wordt tijdens de voorstelling. Met concentratie en aandacht komt ieder theaterstuk het beste tot zijn recht.
NOG MEER THEATER?
DE THEATERBEPRATER
Kan je een voorstelling maken zonder regisseur? Wat is een dramaturg? En waarom is een één ster recensie beter dan een drie sterren recensie?
Acteur Sander Plukaard gaat in onze nieuwe podcast De Theaterbeprater in gesprek met acteurs,
regisseurs, dramaturgen, scenografen, muzikanten, recensenten én nieuw talent. Jeugdvriend Aaron begeleidt hem op zijn weg. Hij laat zijn licht schijnen op de achterkant van het toneel en stelt de vragen die het publiek wel heeft maar niet durft te stellen. Iedere twee weken komt er een nieuwe aflevering online.
https://www.toneelschuurproducties.nl/podcast/
Bijlage 1
TEKST 1 3 personen
Irina (de jongste zus)
Olga ( de oudste zus)
Masja (de middelste zus)
Situatie: Irina is jarig. Het is feest. De drie zussen zijn samen in een kamer. Hopelijk komt er bezoek.
Scene 1.
Masja zingt OLGA Schreeuwt
Hou op met zingen, Masja!
IRINA
Laat haar (tegen Olga) OLGA
Ik geef de godganse dag les en ‘s avonds ook nog bijles, elke dag, en daarom heb ik voortdurend hoofdpijn - en laat de gedachte me niet los dat ik al oud ben.
IRINA
Je bent niet oud.
OLGA
Ach, in die vier jaar, sinds ik op het gymnasium les geef, voel ik, elke dag, druppel na
druppel, de kracht en de jeugd uit mij wegvloeien. En ik heb maar één droom, een droom, die steeds sterker wordt-
IRINA
Naar Moskou gaan! Het huis verkopen, een punt zetten achter alles hier en naar Moskou...
OLGA
Ja! Zo snel mogelijk naar Moskou.
TEKST 2 3 personen
Irina
Toezenbach
Olga
Situatie: Irina is jarig. Olga, Irina’s oudste zus is aanwezig. Irina is gelukkig niet alleen omdat ze jarig is.
Ze heeft vandaag een inzicht gekregen. Toezenbach is heimelijk verliefd op Irina.
IRINA
Nikolaj! Lieve Nikolaj.
TOEZENBACH
Wat is er, m’n hartje, m’n oogappeltje?
IRINA
Vertel me, waarom ben ik zo gelukkig vandaag? Ik voel me alsof ik met volle zeilen over het water jaag, met boven mij de eindeloze blauwe hemel waarin grote witte vogels zweven.
Waar komt dat vandaan? Vanwaar?
TOEZENBACH
(kust haar beide handen, teder)
Mijn witte vogeltje...
IRINA
Tegen publiek
Toen ik vanmorgen wakker werd, opstond en me waste, toen was alles opeens helder voor me. Ik wist hoe een mens moet leven. Ik weet alles. Hoe je een leven zin en doel geeft.
TOEZENBACH Hoopvol O, ja?
IRINA
Ja! Ik bedoel, wat is geluk?
TOEZENBACH Erg hoopvol Precies, wat is het?
IRINA
Geluk is /werken.
OLGA
Liefde TOEZENBACH Wat?
IRINA Werken.
TOEZENBACH Werken, precies.
IRINA
Een mens moet werken, zwoegen in het zweet des aanschijns, wie zij ook is, en alleen daarin ligt de zin en het doel van haar leven, dat is haar geluk, haar zaligheid.
Zou het niet heerlijk zijn om een arbeider te zijn, die ‘s morgens voor dag en dauw opstaat en op straat stenen klopt, of een herder, of een onderwijzer, of een machinist bij de
spoorwegen... Mijn God, wat voor zin heeft het om een mens te zijn, ik was nog liever een os, een eenvoudig, dat alleen werkt dan een jonge vrouw… Een jonge vrouw. Een jonge
vrouw...
OLGA
Vader heeft ons geleerd om zeven uur op te staan en hard te studeren. Tegenwoordig wordt Irina wel om zeven uur wakker maar ligt dan nog minstens tot elf in bed na te denken. En met een doodernstig gezicht. (lacht)
TEKST 3.
6 personen
Andrej, broer van de zussen
beheerder van het geld van het huis
Masja, middelste zus
Olga, oudste zus
Wersjinin, belangrijke man in het dorp
Irina, jongste zus
Situatie: Andrej wordt voorgesteld aan Wersjinin. De zussen willen hun broer graag aan hem voorstellen maar hij wil dat liever niet.
Opdracht: Bedenk als je Adrej speelt waarom Andrej Wersjinin niet wil ontmoeten. Welk geheim heb je. Is het wel enkel verliefdheid?
MASJA
Andrej, kom hier!
ANDREJ Ik wil niet.
MASJA
Eventjes maar!
ANDREJ
Ik heb geen zin!
(Andrej komt) OLGA
Dit is onze broer, Andrej.
WERSJININ
Aleksander Wersjinin.
ANDREJ
Andrej. Prozorow. (veegt het zweet van zijn gezicht) Jij bent de nieuwe bataljonscommandant.
MASJA
De opvolger van pappa.
OLGA
Stel je voor, Aleksander komt uit Moskou.
ANDREJ
Ja? Nou gefeliciteerd dan, nu zijn mijn zussen niet meer bij je weg te slaan.
WERSJININ
Het is me al aardig gelukt je zussen op de kast te jagen.
IRINA
Kijk wat ’n mooi schilderijlijstje Andrej me vandaag cadeau heeft gedaan! (Laat een klein schilderijtje zien) Heeft hij helemaal zelf gemaakt.
WERSJININ
(bekijkt het schilderijlijstje en weet niet wat hij moet zeggen)
Ah… Ja… dat is...
IRINA
En dat lijstje in de gang, heeft hij ook gemaakt.
(Andrej wuift het weg en gaat af)
OLGA
Hij is de geleerde van de familie, hij speelt piano, en hij maakt allerlei houtsnijwerk, met één woord: hij is van alle markten thuis, een meester in alles, echt een genie. Andrej, niet weggaan! Dat doet hij nou altijd, loopt hij weg. Kom hier!
(Masja en Irina nemen heb onder de arm en brengen hem onder gelach terug)
MASJA
Kom op, kom, verliefde pingelaar!
ANDREJ
Laat me alsjeblieft
TEKST 4.
4 personen
Irina, jongste zus
Masja, middelste zus
Toezenbach, huisvriend
Wersjinin, buurman
Situatie: Irina komt moe van haar werk. Toezenbach is verliefd op Irirna.
IRINA valt de kamer in
Ik ben zo moe!
TOEZENBACH Achter haar aan
En ik zal elke dag naar het kantoor komen en je naar huis brengen, tien, twintig jaar, zal ik dat doen, tot je mij wegjaagt… (heeft Masja en Wersjinin gezien, verheugd) Goedenavond.
IRINA
Eindelijk thuis zeg. (tegen Masja) Ik ben doodop. Ik spreek verdomme vier talen spreek, en het enige dat ik mag doen is koffie zetten en de telefoon aannemen. En mijn baas… “Ontspan meisje, hier ik geef je wel even een massage.” Zo vermoeiend. Komen de carnavalsvierders zo?
MASJA Ja.
IRINA
(gaat in een fauteuil zitten) Even uitrusten. Ik ben moe.
TOEZENBACH
(Met een lachje) Elke keer als je thuiskomt van het werk, zie je eruit als een klein, ongelukkig meisje… (pauze)
IRINA
Ik ben moe. Doet haar baas na “Wat ben jij mooi, je bent veel te mooi om op kantoor te werken”. Ik haat dat kantoor, ik haat het.
MASJA
Je bent magerder geworden... (begint te fluiten) En jonger, in je gezicht zie je er uit als een jongetje..
TOEZENBACH
Dat komt door ’t kapsel.
IRINA
Ik moet een andere baan zoeken, dit is niks voor mij. Wat ik zo graag wilde, waarvan ik droomde, is daar absoluut niet te vinden. Ik ben hoogopgeleid: met mijn generatie zijn er, voor het eerst in de geschiedenis, miljoenen vrouwen die hoger onderwijs hebben gevolgd.
En wat wordt er van ons verwacht? Dat we onze ambities laten vallen en onze opleiding vergeten? Maar wat is het alternatief? Thuiszitten om de vrouw van je man en de moeder van je kinderen te worden. Zo vanzelfsprekend dat we allemaal huisvrouw zouden worden. Elke vrouw opgesloten in haar eigen huis, verricht elke dag dezelfde handelingen:
stofzuigen, afwassen, bedden opmaken, kleren in de wasmachine stoppen, eten koken en daar staat niets tegenover: geen loon, geen vooruitzichten, geen uitdaging, geen toekomst. Je hersens beetje bij beetje aan het wegrotten tussen vier muren. Ben ik daarvoor naar school geweest; om recepten in te plakken en gordijnen om te zomen?
Nee. Ik moet een andere baan zoeken.
Tekst 6
2 personen (5 personen kan ook. Geven geen tekst maar spelen zonder woorden mee in de scene) Masja en Natasja (vriendin van Andrej)
Situatie: 4 personen spelen kaart. Masja verliest. Natasja woont ook in het huis en is erg beschermend voor haar zoontje.
MASJA (verliest met kaarten)
Wat? Nee. Nee, nee, nee, nee, nee, nee, nee!
Flipt helemaal.
NATASJA komt binnen
Ah nee! Stoppen! Masja! Stop! Daar schrikt Bobje van! Hij voelt die woede van je. Baby’s begrijpen namelijk alles. ‘Goeiemorgen Bobje, zei ik tegen hem, goedemorgen schattebout!’
En hij keek me aan op zo’n bijzondere manier! Kinderen die nog aan de borst zijn begrijpen alles hoor! Jij denkt natuurlijk, zo praten alle moeders, maar nee, nee, ik verzeker je! Het is een heel bijzonder kind.
MASJA
Als het mijn kind was, gooide ik het in de frituur en vrat het op.
NATASJA Wat zeg je?!
MASJA
Ik zei: Gelukkig is zij die niet merkt of het winter of zomer is. Als ik nu in Moskou was, zou het weer me niets kunnen schelen, denk ik…
