Didam
Oud En Nieuw
INFORMATIEBLAD VAN HET BESTUUR AAN DE LEDEN
Colofon
Oudheidkundige Vereniging Didam Opgericht 21 januari 1987 Cultuurprijs gemeente Didam 2001 D.O.E.N.
Didam Oud En Nieuw
INFORMATIEBLAD VAN HET BESTUUR AAN HAAR LEDEN Jaargang 23, nummer 1, maart 2013
Oplage: 750 Verschijnt: 4x per jaar
Eindredactie: Het bestuur Coördinatie/lay-out: Natasja Scheerder
Tekstverwerking: Theo te Wil - Natasja Scheerder Redactieadres: Het secretariaat
Postklaar maken: Dorothé Kuppens Maria Wigman Verspreiding: Wijkcontactpersonen Registratie: ISSN 1380-0124 ALGEMENE GEGEVENS
Secretariaat: Jan Beursken
Adres: Anjerstraat 6
6942 VW Didam Postadres: Postbus 26
6940 BA Didam Telefoon: 0316 - 224447 E-mail: j.beursken@hetnet.nl
Bezoekadres: Heulakkerstraat 4, Didam Openingstijden: Maandagavond 19.00 - 21.30 uur Telefoon: 0316 - 294180
E-mail: secretaris@ovd-didam.nl Website: www.ovd-didam.nl Bankrekening: 31.48.04.978
In dit nummer
Van de voorzitter Mulder & Van Gorkum Uitnodiging jaarvergadering Website
Sluiting Gelders Archief Afsluiten Genlias
Liemerse vertellers van Nol Tinneveld Theed uut Lool
Kent u ze nog?
Schenkingen
Herinneringsarchief Jan Willemsen Skeletten bij Mariakerk
Graven naar Kasteel Didam
Opgraving Kasteel Didam.
De veldarcheologen aan het werk.
Foto: Gemeente Montferland
Ons tijdelijk adres: Heulakkerstraat 4, Didam
VAN DE VOORZITTER
Het jubileumjaar was nauwelijks achter de rug of er dienden zich al weer allerlei nieuwe activiteiten aan. Tijd om uit te rusten was er dus niet en van onze bezigheden in de afgelopen maanden kan ik u het volgende melden.
Verhuizing naar Albertusgebouw
We zijn druk bezig om ons voor te bereiden op het vertrek naar het gerenoveerde Albertusgebouw. Als alles volgens de planning verloopt, krijgen wij in juni a.s. de sleutel en kunnen we ons gaan bezighouden met de inrichting en verhuizing. Daarvoor wordt een werkgroep geformeerd.
Omstreeks september 2013 is de officiële opening met speciale activiteiten.
Daaraan doen de OVD en de andere gehuisveste verenigingen/instanties mee.
Automatisering
Een kleine werkgroep is al een tijdje bezig met werkzaamheden om alle verkregen en nog te verkrijgen historische informatie op een overzichtelijke wijze te automatiseren. Daarvoor hebben we het softwarepakket Haza-Data aangeschaft. De bedoeling is dat de informatie over de Didamse cultuurhistorie zodanig geautomatiseerd wordt vastgelegd dat in de toekomst personen, organisaties, adressen, locaties, grafmonumenten, oude akten en bidprentjes aan elkaar worden gekoppeld. Ook komt er een overzichtelijk systeem voor onze huisbibliotheek, waardoor inzicht wordt verkregen welke publicaties voor u ter beschikking staan.
Algemene ledenvergadering
Donderdag 18 april 2013 wordt onze jaarlijkse algemene ledenvergadering gehouden. De uitnodiging en de agenda zijn in dit kwartaal opgenomen. Ik kan u melden dat bij de bestuursmutaties twee leden bereid zijn gevonden om het bestuur te komen versterken en het aantal weer op zeven te brengen. Op de vergadering vragen wij u daarvoor om toestemming. Het zijn Willy Zwaan, die zich bezig gaat houden met de coördinatie van het automatiseringsgebeuren, en Tom van Alst, die de coördinatie van de werkgroep Multimedia op zich gaat nemen. Voor meer informatie verwijs ik u naar elders in dit kwartaalblad. Ik hoop op een grote opkomst op deze altijd gezellige bijeenkomst.
Expositie ‘Wat zullen we drinken’
Op vrijdag 15 februari 2013 was in het Liemers Museum de opening van de tentoonstelling ‘Wat zullen we drinken’. Het gaat over bier en het drinken van bier in de Liemers. De zeven historische verenigingen in de Liemers hebben daarvoor informatie, afbeeldingen en attributen aangeleverd en deze zijn op speciale banners en vitrines per vereniging van 16 februari tot en met 24 maart 2013 tentoongesteld. Daarna is het de bedoeling dat onze inzending, aangevuld met nog meer fotomateriaal, wordt geëxposeerd in het gebouw Waverlo in Meulenvelden.
Sponsoren
De volgende sponsoren hebben zich nieuw aangemeld:
• Jan & Jan, Lieve Vrouweplein 4 te Didam
• Gerard Jansen Computerdiensten, Loilseweg 6 te Didam
• Mom-Joosten Makelaars, Wilhelminastraat 39 te Didam
• Accountantskantoor Van der Meer, Hazenpad 3 te Zevenaar
Dat is verheugend nieuws en wij zijn blij dat de cultuurhistorie van de voormalige gemeente Didam hen aanspreekt om ons te ondersteunen. Zij krijgen op onze website ook veel bekijks, want niet voor niets staan de sponsoren op de tweede plaats in het menu 'Meest bezochte onderwerpen'.
Er hebben zich helaas ook twee sponsoren afgemeld te weten Bouwbedrijf Veluwezoom Verkerk en Rabobank De Liemers. Wij bedanken hen voor de jarenlange steun. Met name Rabobank Didam droeg de OVD en de cultuurhistorie van Didam vanaf de start in 1987 een warm hart toe. Na 25 jaar is er dus ruimte vrij voor een nieuwe sponsor op de achterzijde van ons jaarboek Oaver Diem.
Theo te Wil, voorzitter
MULDER & VAN GORKUM
De OVD heeft de Liemerse muzikanten Mulder & Van Gorkum bereid gevonden op te treden na de Algemene Ledenvergadering op donderdagavond 18 april bij Jan & Jan.
Frans van Gorkum schrijft verhalen en diedelkes in het Liemers dialect. Ook is hij zanger en verteller. Frans zong twee elpees en een cd vol met liedjes die altijd ergens over gaan. Paul
Mulder is een nedersinger-songwriter. Hij zingt in zijn Nederlandstalige liedjes over de meest uiteenlopende zaken van het leven. Daarbij begeleidt hij zichzelf op de akoestische gitaar. Pauls levenslustige en tere liedjes mixen voortreffelijk met de verhalende en poëtische liedjes van Frans. Samen brengen ze in 2013 het programma Daor hei’jt veur gehad. Het Liemers dialect en het ABN zijn de voertalen voor hun liedjes over het leven, waarbij humor en Ernst elkaar afwisselen. Tijdens de jaarvergadering brengt het duo een deel van het repertoire uit het nieuwe programma. ,,Een jaar lang hebben we onze nummers gezongen in een studio in Didam. Nu gaan we live!’’
UITNODIGING JAARVERGADERING
De jaarlijkse Algemene Ledenvergadering van de Oudheidkundige Vereniging Didam wordt gehouden op donderdagavond 18 april 2013, aanvang 19.30 uur bij Jan & Jan, Lieve Vrouweplein 4 in Didam.
Agenda jaarvergadering 2013
1 Opening, overweging en mededeling voorzitter 2 Vaststellen notulen jaarvergadering d.d. 26 april 2012 3 Verslag van het verenigingsjaar 2012 (toelichting secretaris) 4 Financieel verslag 2012 (toelichting penningmeester) 5 Verslag kascontrolecommissie 2012
(toelichting Harrie Giesen en Frans Looman)
6 Benoeming nieuwe kascontrolecommissie (aftredend Harrie Giesen) 7 Begroting 2014 (toelichting penningmeester)
8 Bestuursmutaties:
Aftredend en herkiesbaar: niet van toepassing Nieuw te benoemen: Tom van Alst en Willy Zwaan 9 Rondvraag
In de Algemene Ledenvergadering van 2006 is besloten om vanaf 2007 uit kostenoverweging de jaarstukken van de secretaris en penningmeester niet meer bij te voegen bij de uitnodiging/agenda. Wel worden genoemde stukken voor leden die dit wensen ter inzage gelegd op de maandagavonden 8 en 15 april 2013 in de verenigingsruimte aan de Heulakkerstraat 4 en natuurlijk ook op 18 april 2013 in de vergaderzaal bij Jan & Jan.
Pauze
Na de pauze is er een optreden van de Liemerse muzikanten Mulder & Van Gorkum. Frans van Gorkum schrijft verhalen en ‘diedelkes’ in het Liemers dialect en brengt deze tijdens de avond ook ten gehore. Paul Mulder is een nedersinger-songwriter. Hij zingt in zijn Nederlandstalige liedjes over de meest uiteenlopende zaken van het leven en begeleidt zichzelf daarbij op de
akoestische gitaar.
Hierna volgt de uitreiking van het jaarboek aan auteurs en leden. U wordt van harte uitgenodigd om deze avond bij te wonen. Het eerste kopje koffie is voor iedereen gratis.
Namens het bestuur:
Jan Beursken, secretaris
WEBSITE
De website van de OVD, www.ovd-didam.nl, is onlangs weer vernieuwd. Sinds de update heeft de site een andere kleur gekregen. Zo heeft het felle, kille blauw plaatsgemaakt voor nieuwe warme kleuren, helemaal in de stijl van de OVD. Er is gekozen voor rode, groene en gele tinten, afgeleid van het logo van de vereniging. Ook zijn de ‘Didamse Gebeurtenissen’ toegevoegd. Hier staan inmiddels drie artikelen vermeld, over de aanleg van de elektriciteit in 1915, de start van kerkblad De Lijmers in 1921 en de Stormramp van 1925. Daarnaast bevat de website tal van andere verhalen en wetenswaardigheden. Maar ook voor het laatste nieuws en informatie over de vereniging kunt u de website raadplegen.
SLUITING GELDERS ARCHIEF
Vanwege een grootschalige verhuizing sluit het Gelders Archief in Arnhem in april en mei voor het publiek tijdelijk zijn deuren. In deze maanden wordt er bijna dertig kilometer archief naar het nieuwe archief aan de Westervoortsedijk in Arnhem overgebracht. Bij dringende vragen kan er in die maanden worden gemaild naar info@geldersarchief.nl.
Het laatste nieuws is te vinden op www.geldersarchief.nl.
AFSLUITEN GENLIAS
Het voor stamboomonderzoekers vertrouwde Genlias is sinds 1 januari vervallen. Hiervoor in de plaats is WieWasWie gekomen. Het adres van de nieuwe site is www.wiewaswie.nl.
LIEMERSE VERTELLERS VAN NOL TINNEVELD
De Didamse onderwijzer en amateurhistoricus Nol Tinneveld heeft in de eerste helft van de vorige eeuw geluisterd naar de verhalen van een aantal rasvertellers van de Diemse hei en het Babberichs kwartier. Die vertelden ze altijd bij de haard. Deze gesprekken zijn destijds opgenomen op band. Het Meertens Instituut heeft ze vervolgens opgeslagen in een zogenaamde volksverhalenbank. Enkele van die verhalen kunnen via de site www.meertens.knaw/cms worden opgehaald en afgeluisterd. De ‘soundbites’
zijn te vinden onder het kopje ‘dialecten’. Klik vervolgens op Gelderland en Didam. De volksverhalen zijn te lezen onder het kopje ‘volksverhalen’. Na het invullen van de zoekterm Didam verschijnen de verhalen.
Het Meertens Instituut is een onderzoeksinstituut dat zich bezighoudt met de bestudering en documentatie van de Nederlandse taal en cultuur. Centraal staan de verschijnselen uit het alledaagse leven.
THEED UUT LOOL
AKTIVITEITEN IN LOOL
Veurige kier hè'k ut aover ut weer gehad. Hoen weer at ut is as wi-j karnaval hemme en hoe dat kump. Now wo'k ut ok efkes aover ut weer hemme. Wat hewwe toch un slech weer gehad. De olde luj zei-je vrogger altied: "Mei is ter wat, of mei kump ter wat.” Mor ut is al un waek lang mei gewes en ut is nog
niks. Ik denk as de iesheilige gewes zun, dan zal ut wel bae¬ter worre. Die hei- j van 11 tot 14 mei. Aj die gehad heb, dan vrus ut niet meer. Meestal kuj daor wel van op an.
Jao völ ni-js hè’k niet, want Hend uut ut veld is ziek. Den kump now nurges meer. En at ten nurges kump, her ik gin ni-js meer. Den het veurheufholte- ontstèking. Hi-j is ter vies ziek aan. Ik bun ef¬kes met un toet vol sinasappels naor um toe gewes. Ik zei tegen um: "Wat het gi-j toch, lig daor heeltied in bed." Och zei-te: "Ik het dat hölleke in de kop, waor niks in zit, ontstaoken. Ik snap ut ok niet, waor niks zit, dat dat nog zwere kan. Alle brannettels um ut huus hè'k al opgegaete, mor völ baeter is ut niet ge-worren. Ut zal wel weer aovergaon."
Jao, en now Raosing, "Den Roje Dorus", gi-j vind ter niks meer van weer. Op 30 april was ut nog Rao-sing, op 1 mei was ut al Hendriks. Van den ene op de andere dag was ut bred op de muur aoverge-schilderd. Jao, en het argste is nog, dat den Roje Dorus volgend jaor 75 jaor had bestaon! Veur un hot geleje had Hend uut ut veld ter nog aover. Hi-j zeit, dat daor in ut kaffee un ding hink, waor aj op laeze kunt, hoe lang at Raosing al besteet. En op 28 april was ut al afscheidsfees van Theo Raosing. Daor was ik eiges ok bi-j uutgeneudig. “Mor den borrul van ut 75-jaorig bestaon wi'k dan toch ok hemme” zie Hend. Ik zei nog tegen um, hoe kuj toch zo vreg zun. “Jao,” zei-te: "ik het ter lang genoeg gelope, dat zeg ik ow". Now jao, dach ik bi-j mien eige, laor um mor.
Zeskamp, da kump ok weer in Lool. Daor stong un klein stukske van in het Kontakraodbuukske. Veur zo'n groots gebeu¬ren meuge ze wel un bitje meer reklame make, vin ik. As ze b.v. net doen as met karnaval: un paar bredde naeve de weg zette met der op as ut zeskamp is, de daotum der op (27 mei) en Lool der op, is al genoeg. Dat zut iedereen! Eerdere jaore was ut eerste Pinksterdag ok nog. Mor de eerste Pinksterdag hemme ze deraf gedaon. De pastoor had ter un haekel an, um op deze dag te zeskampe. Now, die jonges van sv Lool hemme daor gin moeite met gehad en ze hemme alle spelletjes op de tweede Pink¬sterdag gezet. Toch wel fein aj met die luj van sv Lool alle kan¬ten uut kunt.
Efkes wat anders. Op ut op één nao laatste blad van ut Kontak¬raodbuukske steet, dat op 7 en 8 juni schuttersfees is. Mor ik begriep dat bedeen, dat mot natuuluk 7 en 8 iuli zun. Vrogger was ut wel begin juni schuttersfees. Geliek altied met Sakramensdag. Dan was ter eers prosessie en dan schuttersfees.
Veur mien meuge ze de daotums 7 en 8 juni zo laote staon. Dan kuj mooj vri- jdagsaoves beginnen en saoterdags schieten en andere spelle¬tjes doen en sondags is ut vat laeg make. Misschien zien die luj van ut bestuur der wel wat in, want die motten ut toch regelen.
Op 8 dezember, jao dat duurt nog un hötje, is ter groot fees in Lool. De parochie Lool besteet dan 75 jaor. Zo te heuren aoveral, mot dat un haevig fees worre. Ze hemme daor now al dinge van rond¬gestuurd an de vereniginge.
Daor steet in, dat ut karkbestuur en de parochieraod un jubileum-kommissie hemme samengesteld. Die motte dan uutmake hoe ze ut zulle regele. Dat ze daor de vereniginge bi-j ingeschakeld hemme, kan ik mien goed begriepe.
Zonder vereniginge kuj niks organi-seren, al hei-j ok tien kommissies, die ut
regele. Met 50 jaor bestaon hemme wi-j ok fees gehad. Toen hemme de parochianen de praekstoel as kado an de parochie gegeve. Now met 75 jaor be¬staonsfees kunne de parochianen as kado mooj de ni-je toorn geven veur op de kark. Den mot toch verni-jt worre. Dan het de pastoor daor ok gin um¬mezien meer nao. Want un kark zonder toorn liek niet. Wi-j wachte wel af.
Een ding mo'k nog effe kwiet. Ut is mien opgevalle, dat onze bankdirekteur Toon Schepers van de Rabobank der niet meer is. Ik bun der al un paar kier gewes, dat hi-j der niet was. Toen ik un kier bood-schappe moes doen, zei-je ze, dat hi-j direkteur van de Diemse Rabo was geworren. Ar ut waor is, zal hi- j zich wel verbae¬terd hemme, denk ik. Jao, zo geet dat....
Mei 1985
KENT U ZE NOG?
Op de foto van een schoolklas uit de collectie van Gerrit Rasing uit Loil uit ons vorige kwartaalblad 2012-4 hebben wij maar weinig reacties ontvangen. Wij weten inmiddels wel dat de jongens op de foto zijn geboren rond 1930. Het is de 7e of 8e klas van het VGLO, die in de oorlog startte. De foto is rond 1940 gemaakt. Hopelijk kunt u ons met deze extra informatie wel aan wat namen helpen en weet u ook het jaartal en de locatie waar deze foto is genomen. We plaatsen de foto daarom nogmaals.
Op de foto uit de jaren vijftig van een groep vrijwilligers, die hielp bij het jaarlijkse ziekentriduüm in het kwartaalblad 2012-3 hebben we nog verschillende reacties gehad. De personen op de foto zijn:
1 = Onbekend, 2 = Mevrouw Hoogveld, 3 = Onbekend, 4 = Frater Boromeus, 5 = Dineke Nas-Schepers?, 6 = Mevrouw Venhorst-van Mierlo, 7 = Gon Hermsen-Horsting, 8 = Kapelaan Bos, 9 = Mevrouw Schuurman, 10 = Mevrouw Jansen-Rasing,
11 = Mevrouw Nibbeling-Lamers, 12 = Willemien Schaars-Koenen, 13 = Mevrouw Hageman, 14 = Onbekend, 15 = Mevrouw Veldman
Met dank voor de reacties van Dorien Fierkens, mevrouw Stevens en Antoine Wiendels.
Fotocollectie: Gerrit Rasing
1 2
3 4
5
6 7
8
11 12 13
14
15 16 17 18
9
10
Dit keer een foto uit de jaren dertig van een katholieke jeugdbeweging bij het Heilig Hart-beeld naast het Carolusgebouw tegenover de Martinuskerk aan de Kerkstraat in Didam. Namen die waarschijnlijk bij de afgebeelde jongens en/of mannen horen zijn die van Coenen, Leonards en Gradus Rasing.
SCHENKINGEN
Krantenknipsels van de heer T. Hendriksen Krantenknipsel van de heer Jan Bolder
Herinneringprentjes en akten van Harmonie St. Jozef van de heer Wim Arentz Adressenboek Didam ca. 1968 van de heer Bennie Reinders
Foto’s van de heer Klaassen
Een aantal boeken in het dialect van de bibliotheek in Didam
HERINNERINGSARCHIEF JAN WILLEMSEN
Het herinneringsarchief van Jan Willemsen is overgedragen aan het
Fotocollectie: Leny Sloot-Hoogveld
Fotocollectie: OVD 1
2
10
11 3
4
5 6 7
12
14 13 15
9 8
1 2
10 11
3 4
5 6
7 12
14
15 16
17 18
13
8 9
erfgoedcentrum Achterhoek en Liemers in Doetinchem. Na bemiddeling van de Oudheidkundige Vereniging Didam heeft broer Eef Willemsen hiervoor de overeenkomst inbewaargeving getekend. Hierdoor is het herinneringsarchief ook door derden te raadplegen.
Johannes Everardus (Jan) Willemsen werd geboren op 5 september 1932 als oudste zoon in het gezin Willemsen. Zijn vader stond bekend als ‘Hendrik van de zusters’, omdat hij werkzaam was als conciërge bij de zusters van het Pius- klooster in Didam. In augustus 1952 moest Jan in militaire dienst en werd hij ingedeeld bij de commandotroepen. Hij kreeg zijn groene baret al op 23 december 1952 uitgereikt. Op 31 januari 1953 berichten lichtschepen op de Noordzee over een orkaan windkracht 12. De noordwester wind stond haaks op de Nederlandse kust en het was springtij. Het ging vreselijk mis dijken braken door en vele gebieden liepen onder water.
Ten tijde van de ramp had Jan Willemsen dienst en werd hij ingezet bij de reddingswerkzaamheden. Op 1 februari 1953 werd hij tijdens het redden van mensenlevens vermist in de buurt van Heijningen onder Fijnaart (Noord Brabant), waar hij voor het laatste werd gezien. Hij werd hier op 4 maart 1953 teruggevonden en met militaire eer begraven op het kerkhof Martinus Didam op 7 maart.
Fijnaart is Jan Willemsen nooit vergeten. Aan hem is postuum de erepenning van de gemeente Fijnaart toegekend, er is een beeld geplaatst en zijn naam staat vermeld op de gedenkplaat aan de R.K. kerk in Fijnaart. In het jaarboek Oaver Diem 2005 is een uitvoerig artikel over Jan Willemsen opgenomen.
Het herinneringsarchief bestaat onder andere uit fotoalbums, krantenknipsels en attributen. Het archief is te vinden op www.ecal.nu en heeft als toegangsnummer 1123 met de beschrijving ‘Collectie J.E. Willemsen, Didam, 1953-2008.
SKELETTEN BIJ MARIAKERK
Bij de aanleg van een nieuwe riolering bij de Mariakerk in Didam is de firma Geven in november 2012 gestuit op tal van menselijke skeletten en schedels.
Uit gegevens van de kadastrale atlas van 1832 blijkt dan ook dat er bij de kerk vroeger een begraafplaats is geweest.
Nadat amateur archeologen een deel van de voormalige begraafplaats bloot hadden gelegd, werden de rioleringwerkzaamheden tijdelijk stilgelegd. In overleg met de gemeente Montferland en de firma Geven besloot het kerkbestuur regionaal archeoloog Kocken in te schakelen, die Raap archeologisch adviesbureau uit Zutphen en archeoloog Schabbink de opdracht gaf de opgraving te begeleiden. Naast menselijke resten vonden zij de afgelopen weken de nodige voorwerpen.
Zo kwamen er twee munten boven water, één met de tekst Zeelandia en de ander met de tekst Overijssel. Ook werd er een bronzen gesp of beslag uit vermoedelijk de Merovingische periode 1000 jaar na Christus gevonden.
Bijzonder was verder de vondst van een lans/speerpunt van waarschijnlijk 1400
na Christus. Daarnaast kwamen er aardewerk scherven en lijfsieraden naar boven, die nog nader onderzocht moeten worden. “Er zijn ook skeletten gevonden uit een eerdere periode, naar schatting uit de 14e eeuw”, weet OVD’er Henk Kuppens. “Voor onderzoek is echter geen tijd en geld beschikbaar. Helaas.”
GRAVEN NAAR KASTEEL DIDAM
Na weken van graven en onderzoek hebben de archeologen van ADC ArcheoProjecten uit Amersfoort een groot deel van het voormalige kasteelterrein in de buurtschap Oud-Dijk in Didam blootgelegd. Ondergronds werden niet alleen grachten, greppels, paalkuilen en waterputten ontdekt, maar ook grafkelders en restanten van vroegere bewoning. Een uitbraaksleuf van het kasteel met een deel van de kasteelmuur was de laatste grote vondst in het gebied, waar straks de oostelijke poot van de Randweg-Zuid wordt aangelegd.
Door Natasja Scheerder
“Een bijzondere opgraving”, volgens veldarcheologe Juke Dijkstra. “Bijzonder omdat er niet veel restanten van kastelen meer worden gevonden. Maar ook bijzonder vanwege de combinatie met vondsten uit vroegere bevolkingsfasen.
Zo hebben we nog overblijfselen van bewoning uit de Merovingische periode (6e en 7e eeuw) gevonden. Dat weten we aan de hand van het aardewerk, dat met het dempen van de gracht in de putten is terechtgekomen. Het is waarschijnlijk een boerennederzetting geweest, maar dat moet nog wel nader worden onderzocht.”
Verder zijn er drie Merovingische grafkamers ontdekt met resten hout. Die grafkamers waren betimmerd en werden gevuld met kleinere kisten. Hierin zaten onder andere persoonlijke giften, die aan de overledene werden meegegeven. “In de onderste kamer lag bijvoorbeeld nog een glazen kannetje”, vertelt Dijkstra. “Skeletten zijn niet meer gevonden. Daarvoor is het te lang geleden. Die zijn allemaal al vergaan.”
Ook zijn er restanten van Karolingische bewoning (8e en 9e eeuw) gevonden, zoals een ronde waterput. “Deze was volgestort met dierlijke botten”, weet Dijkstra. “Wellicht zijn deze er na een groot eetfestijn in terechtgekomen. Er zat ook veel aardewerk in.”
Toch is er van de boerennederzetting ook veel verloren gegaan. In die jaren kende men nog geen bestemmingsplannen en hoefde er bij een wijziging ook geen archeologisch onderzoek te worden gedaan. “Toen de kasteelgracht rond de elfde, twaalfde eeuw werd gegraven, is waarschijnlijk ook de hele nederzetting vergraven”, zegt Dijkstra. “Daar krijgen we dus niet meer zo’n heel goed beeld van. Aan de hand van de gevonden voorwerpen en waterputten kunnen we echter wel stellen dat er in de vroege Middeleeuwen bewoning is geweest.”
Archeologische vlakken
Lopen we over de afgegraven archeologische vlakken dan komen we veel restanten van het voormalige kasteel tegen. Zo liggen er tal van mortelresten van het schoonbikken van het baksteen van het kasteel, dat na de brand in 1503 weer in andere gebouwen werd verwerkt. Veel stenen gingen naar de molens in Didam en Zeddam, Huis Bergh en het klooster Sion in Doetinchem.
Een stuk muur van het kasteel en een gedeelte van de tufstenen woontoren, later de Meursche toren of de Bergvrede genoemd, zijn nog bewaard gebleven.
“We nemen nog wat formaten van stenen op. Die kunnen van belang zijn voor de datering”, legt Dijkstra uit. “Verder brengen we alle sporen in kaart. Een deel van de vlekken, die je ziet, scheppen we doormidden om te kijken hoe diep ze zijn en welk materiaal er voor is gebruikt. Dat doen we niet met alle sporen. Zo hebben we slechts een gedeelte van de houten beschoeiing met vlechtwerk van de gracht uitgegraven om te weten wat het is. Daarvoor hoef je echt niet alles uit te graven.”
Van de aardewerkscherven en dierlijke botten wordt ook maar een deel meegenomen voor verder onderzoek. “In de gracht hebben we bijvoorbeeld veel kannen gevonden, waaruit in de tijd van het kasteel bier werd gedronken.
Die hebben we echt niet allemaal nodig. Gezien de grote hoeveelheid blijkt wel weer dat het hier om een kasteelzetting ging. Zoveel restanten van glas en aardewerk vind je echt niet alleen in een boerennederzetting.”
Toekomst
Ondanks de vele en vaak verrassende vondsten, die de afgelopen weken zijn gedaan, wordt na de opgraving echter nog niet duidelijk hoe groot het kasteelterrein precies is geweest en zeker niet hoe het kasteel er heeft
uitgezien. Dat laatste komen we waarschijnlijk nooit te weten, omdat er tot en met de zestiende eeuw geen pentekeningen werden gemaakt.
“Nu is alleen het toekomstige tracé van de zuidelijke randweg afgegraven, maar er ligt in de omgeving veel meer”, zegt Anneke Zonneveld, beleidsmedewerker van de gemeente Montferland. “Eind maart, begin april doen we alleen nog onderzoek aan de kant van de Bievankweg. Ook daar verwachten we restanten van de vroege Middeleeuwen te vinden. Wat er verder nog ligt, blijft hopelijk bewaard voor later. Met de kennis van nu is het in elk geval zaak dat gebied goed te beschermen.”
Didam Eerste interpretatie van sporen (28 januari 2013)
Inhumatie (Merovingisch) Gebouw 1 Greppels (zelfde fase als gebouw 1) Spieker Gebouw 2 Waterput Oudere sporen?
Binnenterrein Fundering
206200 206225 206250 206275 206300 206325 206350 206375
437950437975438000438025
NNNNNNNNN
25m25m25m25m25m25m25m25m25m25m25m25m25m25m25m25m25m25m25m25m25m25m25m25m25m25m25m25m25m25m25m25m25m25m25m25m25m25m25m25m25m25m25m25m25m25m25m25m25m
0000000000000000000000000000000000000000000000000
SPONSORS VAN DE OUDHEIDKUNDIGE VERENIGING
Het bestuur dankt alle sponsors voor de financiële steun aan de vereniging en beveelt hun aangeboden diensten aan bij haar leden.
